Embed Size (px)
Citation preview
93.................................................................93-41، صفحات 4931سال ششم، شماره سوم، پاییز ران یااکوسیستم های طبیعی فصلنامه
های آبخیزداریها در تعاونیآن مشاركت بر بردارانبهرههای اجتماعی تأثیر ویژگی چای استان اردبیل( آبخیزداری حوزه آبخیز سقزچی)مطالعه موردی: تعاونی
*4اردوان قربانی 3روح اهلل دبیری؛ 2پور؛ امیرحسین کاویان
41/1/31تاریخ پذیرش: 42/93/39تاریخ دریافت:
چکیده
گذار باید های آبخیزداری، عوامل تأثیرجهت جلب مشارکت ساکنان یک حوزه آبخیز برای شرکت در برنامه
عضو روستائیان ترویجی -ای و آموزشیحرفه -ویژگیهای فردیدر این تحقیق مورد توجه قرار گیرد.
ها در و تأثیر این عوامل بر مشارکت آنچای )استان اردبیل( حوزه آبخیز سقزچی آبخیزداری تعاونی
ای جهت انجام و پرسشنامه پیمایشی روش به تحقیق اینهای آبخیزداری بررسی شده است. تعاونی
روستاهای سوها، برداران عضو تعاونی آبخیزداری جامعه آماری شامل بهره ها تهیه شد.گردآوری داده
ساکن هستند. چای اند که در داخل حوزه آبخیز سقزچینفر بوده 449سقزچی، حور، تفیه و رز به تعداد
های فردی نتایج بدست آمده از توصیف ویژگیاستفاده شد. SPSSافزار ها از نرمبرای تجزیه و تحلیل داده
های آبخیزداری شامل: سن، شغل اصلی، تعاونیچای عضو برداران حوزه آبخیز سقزچیای بهرهو حرفه
میزان تحصیالت، نوع حرفه در روستا، میزان مهارت و ... نشان داد، اوالً تنها افراد سالخورده و با سواد کم،
در تعاونی آبخیزداری کشاورز و دامدار و با مهارت متوسط هستند که بیشترین تمایل را برای مشارکت
های آبخیزداری ندارند و بیشتر تحصیل کرده باور مناسبی نسبت به موفقیّت تعاونیاند. جوانان نشان داده
ها را از های مختلف در قالب تعاونیتمایل به مهاجرت و کمتر دلبستگی به ماندن در روستا و انجام فعالیت
افزایش مشارکت های آموزشی برای برداران نسبت به مشارکت در کالسدیدگاه بهرهاند. خود نشان داده
داری ضریب با توجه به معنیهمچنین های آموزشی دارند.قابل توجه بوده و درخواست برگزاری کالس
های تعاونی روستایی، ء آشنا با مفهوم قرق و آشنا با شرکتاعضا، α=94/9ویتنی در سطح -مقایسه من
اند.بیشترین مشارکت را در تعاونی آبخیزداری داشته
های اجتماعی، های آبخیز، تعاونی آبخیزداری، ویژگیمسائل اقتصادی و اجتماعی حوزه: كلمات كلیدی
.مشارکت
دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده فناوری کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران -1
Email: [email protected]* نویسنده مسئول: ایران گرگان، گرگان، طبیعی منابع و کشاورزی علوم دانشگاه مرتع، علوم دکتری دانشجوی -2 نکارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایرادانش آموخته -3
09.....................................................................................................................هایها در تعاونیآن مشارکت برداران برهای اجتماعی بهرهتأثیر ویژگی
مقدمه
برداری بهتر از سرزمین در حفظ، حمایت و بهره
های حاصله، بخصوص ها و بحرانو مدیریت تنش
در صده اخیر که منجر به تخریب منابع و برهم
(، الزم 49خوردن تعادل اکولوژیک شده است )
است به خاک به عنوان بستر حیات، آب مایه
لین حلقه از چرخه شبکه غذایی حیات و گیاه او
توجه الزم مبذول گردد. در راستای حل
مشکالت منابع طبیعی تجدید شونده و مدیریت
بحران بوجود آمده باید با دید جامع، اعمال
مدیریت صحیح، هماهنگ و یکپارچه بر کلیه
منابع یک حوزه آبخیز اعمال گردد به نحوی که
هینه از برداری مناسب، منطقی و بضمن بهره
های منابع طبیعی، کشاورزی و منابع عرصه
انسانی سرزمین، میزان هدر رفت آب، خاک،
گیاه و رسوب حاصله به حداقل تقلیل، و اوضاع
اقتصادی و اجتماعی حوزه به نحو مطلوب اداره
های اصولی در یکی از راهکار (.41و42گردد )
ارتباط با حصول نتیجه مورد نظر در طرح جامع
داری توجه به امر مشارکت مردم و تشکیل آبخیز
با نگاهی به باشد.های مردم نهاد میتشکل
گذشته در کشورهای اروپایی تشکیالتی بعنوان
تعاونی برای رفع مشکالت موجود در بخش منابع
های مراتع است. تعاونی طبیعی بوجود آمده
شروع به کار 4399)مراتع تعاونی( در دهه
دلیل مرتعی کانادا را که بهکردند تا اراضی
برداری، های نامناسب بهرهخشکسالی و روش
(. 40خسارت دیده بودند، مدیریت کنند )
های اقتصادی ها هنوز هم به عنوان بنگاهتعاونی
توانند تحوالت فرهنگی، سازمانی و فناوری را می
که الزمه حرکتی مهم در راستای نیل به توسعه
های تعاونی ند.پایدار هستند، سرعت بخش
آبخیزداری با هدف گسترش مشارکت مردمی در
در 4909حفظ و احیای منابع طبیعی در دهه
دستور کار سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری
.کشور قرار گرفته است
ها جهت اصالح ها و پروژهبرنامه نینحوه تدو اگر
-یمیافت در ،گردد مرور زیآبخ یهاحوزهو احیاء
توسط کارشناسان و یزیرره برنامههموا شود
هیو به نظر ته یعلم دیص با دافراد متخصّ
هیته نییاز باال به پا ینگرکنندگان آن با جامع
نیپروژه تدو ایبرنامه و تیاو در نه است شده
سفانه اغلب أ. متشده استمردم اجرا یشده، برا
-شده یزیرطرح قیطر نیکه بد ییها یزریبرنامه
از پشتوانه یمردم بوده ول یاگر چه برا ،اند
ه نداشت یبرخوردار نبوده و بازده مناسب یمردم
است که اوالً نی. آنچه امروزه مطرح است، ااست
اًیمشارکت مردم باشد و ثان بابرنامه نیتدو
با رایبا مشارکت مردم انجام شود. ز زیآن ن یاجرا
تیریمد ای یزداریآبخ دیجد فیتوجه به تعر
و یمردم یهاتیفعال یدار هماهنگعهده زیآبخ
از منابع نهیدر جهت استفاده به یدولت یهانهاده
در . است نانیزنشیموجود و حفظ منابع آبخ
ت هرچه بیشتر این بحث مشارکت مردم و موفقیّ
ها در نواحی روستایی، دو نکته را باید تشکلّ
مدنظر قرار داد؛ اول اینکه، باید افراد را تشویق
زیرا در توسعه نواحی روستایی، ،مشارکت کرد به
-این افراد هستند که نقش کلیدی را ایفا می
04....................................................................................................4931فصلنامه اکوسیستم های طبیعی ایران، سال ششم ، شماره سوم ، پاییز
هایی کنند. دومین عامل، فراهم کردن فرصت
ن، ئیابرای وضوح هرچه بیشتر تقاضاهای روستا
اندرکاران است، زیرا ایجاد برای مسئولین و دست
تواند پل ارتباطی بین های مردمی می تشکلّ
ردم روستا و مسئولین قلمداد شود نیازهای م
(1 .)
جهت جلب مشارکت ساکنان یک حوزه آبخیز
های آبخیزداری باید عوامل برای شرکت در برنامه
عوامل زمینه در تأثیرگذار مورد توجه قرار گیرد.
زیادی تحقیقات مشارکت فرآیند بر گذارتأثیر
پور حسینبطور مثال، است. گرفته صورت
در بررسی ضرورت مشارکت و (4) (4339)
تعیین نیازهای آموزشی روستائیان دامدار در
های آبخیز هراز آمل نتیجه گرفته است بین حوزه
محتوای برنامه و عدم مشارکت ناآگاهی از
ای حاکم های آبخیزداری رابطهمردمی در فعالیت
ها و نیازهای اساسی است و توجه به فرهنگ
روستائیان باعث افزایش مشارکت خواهد شد.
عوامل روی ایمطالعه( 44) ( 2999محمدی )
طرحهای در روستائیان مشارکت بر مؤثر
کتمشار انجام و نتیجه گرفت آبخیزداری
تأثیر تحت طرحهایی چنین در ئیاناروست
به اعتماد روستائیان، نظیر انگیزه عواملی
- اجتماعی پایگاه و دولت به وابستگی مجریان،
نصرالهی و .دارد روستائیان قرار اقتصادی
با مطالعه عوامل فنی و (49) (2991همکاران )
اجتماعی حاکم بر تخریب مراتع -اقتصادی
استان مرکزی نتیجه گرفتند در مناطق استپی
بردار، عواملی مانند مساحت مرتع، تعداد بهره
تعداد دام و درآمد دامدار با شاخص تخریب
جاللی ای دیگر، در مطالعهداری دارد. رابطه معنی
داری استان های مرتعتعاونی(1)( 2990و کرمی )
منظور تعیین عوامل مؤثر بر کردستان را به
گیری نموده مشارکت مرتعداران مطالعه و نتیجه
که از میان عوامل، ارتباط با کارمندان منابع
گرائی، موفقیّت مداری، دانش فنی طبیعی، تقدیر
هزینه، پیامد اجتماعی -فرد، سطح سواد، منفعت
مشارکت، خدمات ترویجی و تامین نهاده که
داری با متغیّر میزان دارای همبستگی معنی
. حیدرپور و باشندمشارکت فرد در تعاونی می
-تعاونی در عضویت نقش( 0) (2991همکاران )
جنگلی منابع از حفاظت در نشینانجنگل های
را بررسی و نتیجه استان مازندران غرب در
میزان در هاتعاونی در عضویت گرفتند که
داشته مثبت اثر احیایی هایفعالیت در مشارکت
و حفاظتی هایفعالیت در که کسانی همچنین و
-فعالیت در دارند مشارکت جنگلی منابع توسعه
عزیزی .دارند مشارکت بیشتری نیز احیایی های
عوامل بررسی هدف با ایمطالعه در( 2)( 2994)
روستاییان مشارکت بر اجتماعی مؤثر و اقتصادی
که نتیجه گرفت طبیعی منابع طرحهای در
و دولت سوی از کنندگان مالی مشارکت حمایت
افزایش باعث روستاییان مالی بیشتر وابستگی
انگیزه همچنین شود.می هامشارکت آن
افراد مشارکت در را تأثیر بیشترین اجتماعی
انگیزه چه هر که این معنی به است داشته
آنان مشارکت میزان بر رود باالتر افراد اجتماعی
عوامل( 49)( 2994صالحی )شود. می افزوده
02...................................................................................................................هایها در تعاونیآن مشارکت برداران برهای اجتماعی بهرهتأثیر ویژگی
های مؤثر بر میزان مشارکت روستاییان در طرح
-آبخیزداری را عوامل ادراکی، فردی، ارتباطی
بخشی و همکاران داند.اطالعاتی و اقتصادی می
در تحقیق خود نتیجه گرفتند بین ( 9)( 2993)
های آموزشی و میزان قرق شرکت در کالس
مراتع رابطه مستقیم و دامداران با بهبود مدیریت
دار وجود دارد. همچنین بین تعداد افراد معنی
تحت تکفل با بهبود مدیریت مراتع رابطه
داری وجود دارد. همچنین نتایج معکوس و معنی
های ها نشان داد سه عامل حضور در کالسآن
آموزشی، استفاده از مراتع در تامین علوفه و
داری بیشترین های مرتعآشنایی دامداران با طرح
تأثیر را در بین متغیّرها دارند. روحی و همکاران
و بررسی هدفدر تحقیق خود با ( 41)( 2949)
-بهره مشارکت بر مؤثر اجتماعی عوامل تعیین
شهرستان مرتعداری هایطرح اجرای در برداران
در کشش بیشترین قائمشهر، نتیجه گرفتند که
آگاهی میزان به مربوط اجتماعی عوامل میان
است. مرتعداری هایطرح از بردارانبهره
هایطرح از آگاهی افزایش با همچنین،
افزایش برداران بهره مشارکت احتمال مرتعداری،
داریمعنی و منفی اثر سن، متغیّر داشت. خواهد
طرحهای اجرای برای بردارانبهره مشارکت در را
داد. نشان مرتعداری
کشاورزان، باغداران عدم توانمندی فکری و علمی
هدای سنتی و دامدداران بدرای اسدتفاده از داشدته
ی سقزچی باعث گردیدده اسدت تدا طبیعی حوزه
هدای گی و عدم بدازدهی کدافی از کداربری روزمره
موجود در حدوزه آبخیدز نتواندد سدطح زنددگی و
تدوان درآمد اهالی را افزایش دهد. در حالیکه مدی
ی مختلدف و هدا گزیندی در بدین کداربری با بهینه
-سازی و حمایت از مردم در قالب تشدکل توانمند
های مبتندی بدر مددیریت یکپارچده و جدامع بدر
عناصددر حیدداتی موجددود در دسددترس و موجددود
ریزی کدرد و تولیدد درآمدد محیط پیرامون برنامه
های حوزه آبخیدز را نمود و مشکالت و محدودیت
که در نتیجده عددم اسدتفاده بهینده و اصدولی از
ی طبیعی است، مرتفع سداخت. در حدوزه مواهب
چای عدم داشتن درآمد کافی و مشکالت سقزچی
عدیده اجتمداعی کده از همده مهمتدر اشدتغال و
تأمین معیشدت روسدتاهای داخدل حدوزه آبخیدز
های دائمی و فصلی شدده است که باعث مهاجرت
است. قشدر جدوان و تحصدیل کدرده خصوصداً در
جهت تدراکم روستاهای حور، سوها و سقزچی به
های ایدن پدیدده بیشدتر باالی جمعیتی از آسیب
اند. ایدن مطالعده بدا هددف تحت تأثیر قرار گرفته
ای و آموزشی و های فردی و حرفهتوصیف ویژگی
چدای حدوزه آبخیدز سدقزچی روستاییانترویجی
هدای آبخیدزداری در اسدتان اردبیدل عضو تعاونی
انجام گرفته است.
هامواد و روش
غرافیایی منطقه مورد مطالعهموقعیت ج
چای با حوزه آبخیز سقزچی از لحاظ مکانی
هکتار در شهرستان نمین و در 4931مساحت
از نظر زمانی شرق شهرستان اردبیل قرار دارد.
4911-4913این تحقیق در فاصله زمانی
صورت گرفت.
09..................................................................................................4931فصلنامه اکوسیستم های طبیعی ایران، سال ششم ، شماره سوم ، پاییز
روش تحقیق
این تحقیق به لحاظ تجزیه و تحلیل عددی
منظور بیان و یا توضیح دالیل تغییرات ها بهداده
های اجتماعی و اقتصادی، تحقیق کمّی در پدیده
است. به لحاظ هدف از نوع کاربردی است و
ها از نوع پیمایشی آوری دادهبرحسب روش گرد
های است. در این تحقیق از میان انواع روش
باشد، زیرا میزان و میتوصیفی از نوع همبستگی
های مستقل و متغیّر وابسته ن متغیّرنوع رابطه بی
براساس هدف تحقیق تحلیل شده است. جامعه
برداران آماری این تحقیق شامل عرصه و بهره
از استان اردبیل نینمچای حوزه آبخیز سقزچی
بوده است. این حوزه شامل روستاهای سوها،
منظور باشد. بهسقزچی، حور، تفیه و رز می
-بررسی از روش نمونه های موردانتخاب نمونه
گیری تصادفی استفاده شد. از میان پنج روستای
بردارن پرسشنامه توسط بهره 449مذکور،
چای و تکمیل شد. در داخل حوزه آبخیز سقزچی
در قالب طرح مدیریت جامع آبخیز، سه شرکت
تعاونی مدیریت جامع آبخیز تاسیس شده و دو
این شرکت تعاونی در شرف تاسیس مورد نظر در
اند. تحقیق بوده
تجزیه و تحلیدل اطالعدات در در دو بخدش آمدار
. متغیّرهدای توصیفی و اسدتنباطی انجدام گرفدت
هددای فددردی و مسددتقل در ایددن تحقیددق ویژگددی
)سدن، شدغل اصدلی، میدزان برداران ای بهرهحرفه
ویژگیهدای و تحصیالت، نوع حرفه در روستا و ...(
داران حدوزه بدر ترویجی مرتبط بدا بهدره -آموزشی
چدای )میدزان تمایدل بده کسدب آبخیز سدقزچی
هدای روسدتایی در طدرح مهارت در یکی از حرفه
جامع حوزه آبخیز از طریق سازمان فنی و حرفده
بددرداران بدده در مقابددل مشددارکت بهددرهای و ...( و
در بخدش عنوان متغیّر وابسته مطرح بوده اسدت.
–آمار توصیفی به منظور بیان ویژگیهدای فدردی
های فراواندی، ترویجی، از آماره -زراعی و آموزشی
درصد فراوانی، درصد فراوانی اصالح شده، درصدد
فراوانی تجمعی، میانگین، انحراف معیار، بیشدینه
و کمینه استفاده شد. در بخش آمار اسدتنباطی از
ضریب همبستگی برای تعیین میزان ارتباط بدین
بدرای متغیّرهای وابسته و مستقل اسدتفاده شدد.
هدای مسدتقل و بررسی میزان ارتباط بین متغیّدر
تائو وابسته از تحلیل همبستگی اسپیرمن و کندال
استفاده شد. همچنین برخی از متغیّرهدا در بدین
دو گروه و یا بیشتر مورد مقایسده قدرار گرفدت و
هدای بدین منظور از آمدار غیرپدارامتری و آزمدون
اسدتفاده شدد. ویتندی -والیس و مدن -کراسکال
ای های رتبهبرای تجزیه و تحلیل اطالعات و داده
های کیفدی بده مقدادیر پرسشنامه با تبدیل پاسخ
دهددی هددر شدداخص یددا گویدده کمّدی، از روش وزن
(. بددرای تجزیدده 4919اسددتفاده شددد )کالنتددری،
40نسددخه SPSSهددا از نددرم افددزار تحلیددل داده
استفاده شد.
نتایج
-فردی ویژگیهای ل تأثیرنتایج تجزیه و تحلی
برداران بربهره ترویجی -آموزشی و ایحرفه
آبخیزداری با توجه هایتعاونی در هاآن مشارکت
-به متغیّرهای مورد بررسی به شرح ذیل طبقه
بندی شده است.
01....................................................................................................................هایها در تعاونیآن مشارکت برداران برهای اجتماعی بهرهتأثیر ویژگی
-با توجه به داده: سن اعضای تعاونی آبخیزداری
آوری شده توزیع سنی اعضای تعاونی های جمع
بندی شده طبقه 4آبخیزداری به شرح جدول
است. میانگین سنی اعضای تعاونی آبخیزداری
سال 09-99باشد. طبقه سنی سال می 9/19
درصد را به 99/21( بیشترین فراوانی با 9)گویه
با توجه به نتایج تجزیه خود اختصاص داده است.
سپیرمن بین و تحلیل آماری، ضریب همبستگی ا
سن اعضای تعاونی آبخیزداری و مشارکت در
دار معنی α=94/9تعاونی آبخیزداری در سطح
نوع رابطه مستقیم و با شدت بسیار قوی بوده و
برآورد شده است. 191/9معادل
طبقات سنی اعضای تعاونی آبخیزداری -4جدول
با : آبخیزداری میزان تحصیالت اعضای تعاونی
درصد افراد شرکت 90بیش از 2توجه به جدول
کننده در تعاونی آبخیزداری دارای سطح
با توجه به تحصیالت ابتدائی و یا بیسواد هستند.
ج تجزیه و تحلیل آماری، ضریب همبستگی نتای
اسپیرمن بین میزان تحصیالت اعضای تعاونی
آبخیزداری و مشارکت در تعاونی آبخیزداری در
نوع رابطه دار بوده ومعنی α=94/9سطح
برآورد 219/9 معادل متوسط شدّت با و معکوس
.است شده
فراوانی میزان تحصیالت اعضای تعاونی آبخیزداری - 2جدول گروه گویه فراوانی درصد تجمعی درصد
سواد بی 1 27 23/48 23/48 ابتدائی 2 38 33/04 56/52 سیکل 3 29 25/22 81/74 دیپلم 4 17 14/78 96/52 دیپلم از باالتر 5 4 3/48 100 جمع - 115 100 -
-هدای جمدع طبدق داده : نوع مسئولیت در روستا
، بیشدتر اعضدای تعداونی 9آوری شده در جددول
-آبخیدزداری از نظدر مسددئولیت در روسدتا، بهددره
با توجه به نتدایج تجزیده و اند.برداران حوزه بوده
والدیس -تحلیل آماری، ضریب مقایسه کراسدکال
-تفداوت دار بدوده، پدس معنی α=94/9در سطح
و حدوزه در مسدئولیت اندواع بدین داریمعندی
و دارد مشددارکت در تعدداونی آبخیددزداری وجددود
مشددارکت را در بددرداران حددوزه بیشددترین بهددره
هدددددای آبخیدددددزداری دارنددددددد. تعددددداونی
گروه سنی گویه فراوانی درصد تجمعی درصد سال 20 از کمتر 1 8 6/96 6/96 سال 20-30 2 16 13/91 20/87 سال 30-40 3 16 13/91 34/78 سال 40-50 4 22 19/13 53/91 سال 50-60 5 28 24/35 78/26 باال به سال 60 6 25 21/74 100 جمع - 115 100 -
09..................................................................................................4931فصلنامه اکوسیستم های طبیعی ایران، سال ششم ، شماره سوم ، پاییز
اعضای تعاونی آبخیزداری فراوانی انواع مسئولیت -9جدول گروه فراوانی درصد درصد تجمعی
مرتع بردار بهره 17 14/78 87/41
حوزه برداربهره 89 77/39 48/29
طرح مجری 5 4/35 29/29
هامسئولیت سایر 4 3/48 411 جمع 115 100
بیشددتر اعضددای : مسدداحت مرتددع مددورد اسددتفاده
با مساحت کمتدر از تعاونی آبخیزداری، از مراتعی
بدا توجده .(1)جدول کنندهکتار استفاده می 49
بدده نتددایج تجزیدده و تحلیددل آمدداری، ضددریب
همبستگی اسپیرمن بدین مسداحت مرتدع مدورد
بددرداران و مشددارکت در تعدداونی بهددرهاسددتفاده
دار بدوده و معندی α=94/9آبخیزداری در سدطح
معدادل قدوی بسیار شدّت با و رابطه معکوس نوع
دست آمده است، یعنی هر چه مساحت به 111/9
بددرداران کمتددر بددوده اسددت مددورد اسددتفاده بهددره
-مشارکت بیشتری در تعاونی آبخیدزداری داشدته
اند.
مساحت مرتع مورد استفاده اعضای تعاونی آبخیزداری -1جدول گروه گویه فراوانی درصد تجمعی درصد
هکتار 10 از کمتر 1 39 33/91 33/91 هکتار 11-25 2 24 20/87 54/78 هکتار 26-50 3 28 24/35 79/13 هکتار 51-100 4 12 10/43 89/56 هکتار100 از باالتر 5 12 10/43 100 جمع - 115 100 -
درصدد 11/09 حددود بردار از مرتدع: تعداد بهره
-اعضای تعاونی آبخیزداری تمایدل دارندد گدروه
صدورت بندی وجود نداشته باشد و کل روستا به
بدا . (9)جددول مشاع از مراتدع اسدتفاده کنندد
توجه به نتایج تجزیه و تحلیدل آمداری، ضدریب
بدردار از همبستگی اسدپیرمن بدین تعدداد بهدره
α=94/9مرتع و مشارکت در تعداونی در سدطح
از اسدپیرمن همبسدتگی ضریبدار بوده و معنی
معدادل قدوی بسدیار شددت بدا و مسدتقیم نوع
تدر یعنی هر چه آزادانه .است شده برآورد 390/9
از مراتع استفاده کنند، میدزان مشارکتشدان در
شود.تعاونی آبخیزداری بیشتر می بردار از مرتع طبقات تعداد بهره -9جدول
گروه گویه فراوانی درصد تجمعی درصد نفره 1 1 12 10/43 10/43 نفره 2-5 2 16 13/91 24/34 نفره 6-10 3 12 10/43 34/77 نفره11-15 4 2 1/74 36/52 نفره16-20 5 0 0 36/52 روستا کل از مشاع بطور 6 73 63/48 100 جمع - 115 100 -
00...................................................................................................................هایدر تعاونی هاآن مشارکت برداران برهای اجتماعی بهرهتأثیر ویژگی
حدود میزان استفاده از مرتع در طول سال:درصد اعضاء تعاونی آبخیزداری تمایل 44/92
مراتع استفاده کنند و ماه از 0دارند حدود
توجه . با(0)جدول اند بیشترین فراوانی را داشته
ضریب آماری، تحلیل و تجزیه به نتایج
بین میزان استفاده از مرتع اسپیرمن همبستگی
در طول سال و مشارکت در تعاونی آبخیزداری
ضریب و نبوده دارمعنی α= 99/9 سطح در
شدت با و مستقیم نوع از اسپیرمن همبستگی
.است بدست آمده 992/9 معادل ضعیف بسیار طبقات مدت استفاده اعضای تعاونی آبخیزداری از مرتع -0جدول
گروه گویه فراوانی درصد تجمعی درصد ماه 3 از کمتر 1 13 11/30 11/30% ماه 6 حدود 2 37 32/17 43/47 ماه 9 حدود 3 32 27/83 71/31
سال تمام 4 33 28/69 100 جمع - 115 100 -
بدا توجده : شغل اصلی اعضای تعاونی آبخیزداری
19/99آوری شده شغل اصدلی های جمعبه داده
درصد اعضای تعاونی آبخیزداری، آزاد بوده است
بدا . (4)جددول اندد و بیشترین فراوانی را داشته
ضدریب آمداری، تحلیدل و تجزیه به نتایج توجه
α=94/9 سدطح در والدیس -کراسدکال مقایسه
اندواع بدین داریمعندی تفاوت و بوده دارمعنی
و مشارکت در تعاونی حوزه در های موجودشغل
تدأثیر و افراد با شغل آزاد دارد آبخیزداری وجود
.دارد مشارکت در را بیشتری
طبقات شغل اصلی اعضای تعاونی آبخیزداری -4جدول گروه گویه فراوانی درصد تجمعی درصد
کشاورزی 1 32 27/83 27/83 دامداری 2 24 20/87 48/7 و کشاورزی 3 24 20/87 69/57
آزاد 4 35 30/43 100 دامداری جمع - 115 100 -
مندی میزان عالقه :مندی شغلی در روستاعالقه
های مختلف اعضای تعاونی آبخیزداری به شغل
-گروه طبقه 4ها در در روستا با توجه به داده
کنندگان درصد مشارکت 44/92بندی شده و
اندبا بیشترین فراوانی، عالقه به دامداری داشته
تحلیل و تجزیه به نتایج توجه با .(1)جدول
در والیس -کراسکال مقایسه ضریب آماری،
-معنی تفاوت و بوده دارمعنی α=94/9 سطح
مشارکت وعالقمندی شغلی اعضاء بین داری
و افراد دارد در تعاونی آبخیزداری وجود
در بیشتری عالقمند به شغل دامداری، تأثیر
.دارند مشارکت
04..................................................................................................4931فصلنامه اکوسیستم های طبیعی ایران، سال ششم ، شماره سوم ، پاییز
مختلف در روستاهای مندی اعضای تعاونی آبخیزداری به ایجاد شغلفراوانی عالقه -1جدول
بدا توجده : های آبخیزدارینحوه مشارکت در طرح
درصددد از 49/11آوری شددده هددای جمدع بده داده
هدای صورت تعاونی در طرحاعضاء تمایل دارند به
با توجّه بده . (3)جدول آبخیزداری مشارکت کنند
-ب مقایسه مننتایج تجزیه و تحلیل آماری، ضری
دار بوده، بندابراین معنی α=94/9ویتنی در سطح
در صدورت تعداونی و انفدرادی مشارکت اعضاء بده
تدأثیر متفداوتی داشدته و هدای آبخیدزداری طرح
-صورت تعاونی در طدرح خواهند بهکسانی که می
های آبخیزداری شرکت کنند، بیشترین مشارکت
را در تعاونی آبخیزداری دارند.
های آبخیزداری نحوه مشارکت اعضای تعاونی آبخیزداری در طرح -3جدول گروه فراوانی درصد کنند مشارکت انفرادی صورتبه خواهندمی که کسانی 13 11/30 کنند مشارکت تعاونی صورتبه خواهندمی که کسانی 102 88/70 جمع 115 100
های با توجه به داده میزان کمبود آب در منطقه:
آوری شده نگرش اعضای تعاونی آبخیزداری جمع
49/93مبنی بر میزان کمبود آب در منطقه،
درصد از اعضای تعاونی آبخیزداری معتقدند
)جدول کمبود آب در منطقه خیلی زیاد است
آماری، تحلیل و تجزیه به نتایج توجه . با(49
بین میزان کمبود اسپیرمن همبستگی ضریب
آب در منطقه و مشارکت در تعاونی آبخیزداری
رابطه نوع و بوده دارمعنی α=94/9 سطح در
310/9 معادل قوی بسیار شدت با و مستقیم
است. بدست آمده
نگرش اعضای تعاونی آبخیزداری در ارتباط با میزان کمبود آب در منطقه -49جدول گروه گویه فراوانی درصد تجمعی درصد
کم خیلی 1 10 8/70 8/70 کم 2 5 4/35 13/05 متوسط 3 16 13/91 26/96 زیاد 4 16 13/91 40/87 زیاد خیلی 5 68 59/13 100 جمع - 115 100 -
گروه سنی گویه فراوانی درصد تجمعی درصد دامداری 1 37 32/17 32/17
کشاورزی 2 20 17/39 49/56 کارگری 3 2 1/74 51/3 دامداری و کشاورزی 4 26 22/61 73/91 داریمغازه 5 20 17/39 91/3 باغداری 6 7 6/09 97/39 مشاغل دیگر 4 3 2/61 499
جمع - 115 100 -
01...................................................................................................................هایها در تعاونیآن مشارکت برداران براجتماعی بهرههای تأثیر ویژگی
درصدد از 99/94 حددود میزان مهدارت شدغلی:
اعضاء تعاونی آبخیدزداری دارای مهدارت شدغلی
نتدایج بده توجه (. با44متوسط هستند )جدول
همبسددتگی ضددریب آمدداری، تحلیددل و تجزیدده
بین میزان مهارت شدغلی و مشدارکت اسپیرمن
-معندی α=99/9 سطح در تعاونی آبخیزداری در
بسدیار شدّت با و رابطه مستقیم نوع و نبوده دار
است. بدست آمده 919/9 معادل ضعیف طبقات میزان مهارت شغلی اعضای تعاونی آبخیزداری -44جدول
گروه گویه فراوانی درصد تجمعی درصد مهارت بدون 1 9 7/83 7/83
مهارت کم 2 12 10/43 18/26
مهارت متوسط 3 59 51/30 69/56
مهارت زیاد 4 35 30/43 100
جمع - 115 100 -
-با توجه بده داده های آموزشی:شرکت در کالس
درصدد از اعضدای 94/13آوری شدده های جمدع
هدای تعاونی آبخیزداری تمایدل دارندد در کدالس
با توجده (. 42کسب مهارت شرکت کنند )جدول
به نتایج تجزیه و تحلیل آماری، ضدریب مقایسده
دار بدوده، معندی α=94/9ویتنی در سدطح -من
تدأثیر هدای آموزشدی شدرکت در کدالس بنابراین
متفاوتی داشته و کسانی که تمایل به شدرکت در
ت را های آموزشی دارند، بیشترین مشدارک کالس
در تعاونی آبخیزداری دارند. فراوانی تمایل اعضای تعاونی آبخیزداری به شرکت در کالسهای آموزشی -42جدول
گروه فراوانی درصد درصد تجمعی
.دارند کالس در شرکت به تمایل افراد 103 89/57 89/57
.ندارند کالس در شرکت به تمایل افراد 12 10/43 499
جمع 115 100
هدای اصدالح و احیداء: سطح آشدنایی بدا پدروژه
14/19آوری شددده، هددای جمددع براسدداس داده
درصد از اعضاء، سدطح آشدنایی خیلدی کدم بده
(. بدا 49های اصالح و احیاء دارند )جددول پروژه
ضدریب آمداری، تحلیل و تجزیه نتایج بهتوجه
میددزان آشددنایی بددا بددین اسددپیرمن همبسددتگی
های اصالح و احیاء و مشارکت در تعداونی پروژه
و بدوده دارمعندی α=94/9 سطح آبخیزداری در
معدادل قوی بسیار شدت با و رابطه معکوس نوع
یعنی هرچه اعضاء بدا .است شده برآورد 129/9
هددای اصددالح و احیدداء آشددنایی بیشددتری پددروژه
داشدددتند، میدددزان مشارکتشدددان در تعددداونی
یزداری کمتر بوده است.آبخ
03..................................................................................................4931فصلنامه اکوسیستم های طبیعی ایران، سال ششم ، شماره سوم ، پاییز
های اصالح و احیاء هفراوانی میزان آشنایی اعضای تعاونی آبخیزداری با پروژ -49جدول گروه گویه فراوانی درصد تجمعی درصد
کم خیلی 1 47 40/87 40/87 کم 2 16 13/91 54/78 متوسط 3 42 36/52 91/30 زیاد 4 7 6/09 97/39 زیاد خیلی 5 3 2/61 100 جمع - 115 100
توجده ها: بدا کردن فعالیتمیزان موافقت با بیمه
درصددد 49/93آوری شددده هددای جمددعبدده داده
صورت قابل تدوجهی موافدق بدا بیمده اعضاء، به
اندد و بیشدترین هدای خدود بدوده کردن فعالیت
بده توجده (. با41فراوانی را داشته است )جدول
همبسدتگی ضریب آماری، تحلیل و تجزیه نتایج
ها و بین موافقت با بیمه کردن فعالیت اسپیرمن
سددطح مشددارکت در تعدداونی آبخیددزداری در
94/9=α با و رابطه مستقیم نوع و بوده دارمعنی
بدسدت آمدده 333/9 معدادل قوی بسیار شدّت
.است
ها میزان موافقت اعضای تعاونی آبخیزداری با بیمه کردن فعالیت -41جدول گروه گویه فراوانی درصد تجمعی درصد
کم خیلی 1 7 6/09 6/09 کم 2 3 2/61 8/70 متوسط 3 14 12/17 20/87 زیاد 4 23 20/00 40/87 زیاد خیلی 5 68 59/13 100 جمع - 115 100 -
هدای بدا توجده بده داده : آشنایی با مفهوم قرق
درصدد از اعضداء تعداونی 91/39آوری شده جمع
آبخیزداری با مفهدوم قدرق آشدنا هسدتند)جدول
تجزیدده و تحلیددل آمدداری، بددا توجدده نتددایج (. 49
α=94/9ویتندی در سدطح -ضریب مقایسه مدن
دار بوده و افراد آشنا و ندا آشدنا بدا مفهدوم معنی
قرق، مشدارکت یکسدانی در تعداونی آبخیدزداری
بطوریکده افدراد آشدنا بدا مفهدوم قدرق نداشتند،
بیشددترین مشددارکت را در تعدداونی آبخیددزداری
داشتند. وضعیت آشنایی اعضای تعاونی آبخیزداری با مفهوم قرق -49ول جد
گروه فراوانی درصد درصد تجمعی
.هستند آشنا قرق مفهوم با که افرادی 107 93/04 91/39
.نیستند آشنا قرق مفهوم با که افرادی 8 6/96 499
جمع 115 100 -
49...................................................................................................................هایدر تعاونیها آن مشارکت برداران برهای اجتماعی بهرهتأثیر ویژگی
بدا توجده : های تعاونی روستاییآشنایی با شرکت
درصدد از 91/49آوری شدده هدای جمدع به داده
هدای تعداونی آبخیزداری با شدرکت اعضاء تعاونی
بده بدا توجده (. 40روستایی آشنا هستند )جدول
-نتایج تجزیه و تحلیل آماری، ضریب مقایسه من
بدوده و افدراد دار معنی α=94/9ویتنی در سطح
هدا تعداونی روسدتایی، آشنا و نا آشدنا بدا شدرکت
مشارکت یکسانی در تعاونی آبخیزداری نداشتند،
هددای تعدداونی بطوریکدده افددراد آشددنا بددا شددرکت
روسددتایی، بیشددترین مشددارکت را در تعدداونی
آبخیزداری داشتند.
های تعاونی روستاییبخیزداری با شرکتوضعیت آشنایی اعضای تعاونی آ -40جدول گروه فراوانی درصد درصد تجمعی
هستند آشنا روستایی تعاونی هایشرکت با که کسانی 84 73/04 73/04 نیستند آشنا روستایی تعاونی هایشرکت با که کسانی 31 26/96 499
جمع 115 100 -
-بدا توجده بده داده ها:آشنایی با نحوه کار تعاونی
درصدد اعضدای تعداونی 99آوری شده های جمع
ها آشنایی داشدتند آبخیزداری با نحوه کار تعاونی
بددا (.44درصدد نیددز آشدنا نبودنددد )جددول 99و
وجه به نتایج تجزیده و تحلیدل آمداری، ضدریب ت
دار معندی α=99/9ویتنی در سطح -مقایسه من
ها افراد آشنا و نا آشنا با نحوه کار تعاونی نبوده و
تأثیری یکسانی در مشارکت دارند.
هاوضعیت آشنایی اعضای تعاونی آبخیزداری با نحوه کار تعاونی -44جدول گروه فراوانی درصد درصد تجمعی
بله 57 50 21 خیر 57 50 411 جمع 441 499 -
گیریبحث و نتیجه
ای در افزایش های فردی و حرفهتأثیر ویژگی
در پاسخ به این : هاگیری تعاونیمشارکت و شکل
پرسش که میزان آشنایی اعضای تعاونی
ها ها و نقش آنتعاونیآبخیزداری در ارتباط با
اعضای تعاونی اکثر چه میزان بوده است،
.اندبوده های روستاییآشنا با تعاونی آبخیزداری
نحوه با اعضای تعاونی آبخیزداریآشنایی ولی
داری در افزایش ، تأثیر معنیهاکار تعاونی
را نشان در تعاونی آبخیزداری ها آنمشارکت
نتایجی که با نتایج حجازی و عباسی .نداده است
باشد. بنابراین، این در تقابل می( 9)( 2994)
ها و کارهای ترویجی فرض که برگزاری کالس
تواند نقش تعیین کننده در افزایش مشارکت می
داشته باشد، باید با دقّت بیشتری مد نظر قرار
های آموزشی گیرد و صرف برگزاری کالس
شارکت نبوده و به عوامل تعیین کننده افزایش م
دیگر نیز باید توجّه گردد.
-ای و برگزاری کالسهای فردی و حرفهویژگی
های آموزشی در راستای ارتقای سطح مهارتی
اعضای تعاونی اکثر : عاونی آبخیزداریاعضای ت
( تمایل به شرکت دردرصد 94/13) آبخیزداری
44..................................................................................................4931امه اکوسیستم های طبیعی ایران، سال ششم ، شماره سوم ، پاییز فصلن
مهارت .کالس کسب مهارت شغلی داشتند
و متوسط( درصد 99/94) کشاورزان شغلی
نسبت به فرایند مشارکت در تعاونی آبخیزداری
عبارتی تأثیری در افزایش یا نبوده و بهدار معنی
است. نتایجی که با کاهش مشارکت نشان نداده
و حجازی و ( 1)( 2990نتایج جاللی و کرمی )
باشد. بنابراین، در تقابل می( 9)( 2994عباسی )
ها در ادامه فرض اول تحقیق که برگزاری کالس
-های آبخیز میو افزایش مهارت و درک از حوزه
تواند نقش تعیین کننده در افزایش مشارکت
ری مد نظر قرار داشته باشد، باید با دقّت بیشت
های آموزشی و گیرد و صرف برگزاری کالس
افزایش مهارت تعیین کننده افزایش مشارکت
نبوده و به عوامل دیگر نیز باید توجه گردد. این
( 4)( 2949آرایش و حسینی ) مسئله در تحقیق
مورد تأکید قرار گرفته است. نیز
ای و وضعیت مهاجرتی های فردی و حرفهویژگی
با توجه به وضعیت مهاجرت و تمایل برداران:بهره
کمتر جوانان به کارهای روستایی گزینه تأثیر
های سنی مورد توجّه قرار گرفت و نتیجه گروه
اعضای درصد 99/21بررسی نشان داد: حدود
سال 99-09گروه سنی در تعاونی آبخیزداری
در نسبت به مشارکت در تعاونی آبخیزداری
های سنی تمایل بیشتری روهمقایسه با سایر گ
بنابراین، این نکته که تعلق خاطر افراد دارند.
های آن قابل توجّه سالخورده به حوزه و فعالیت
بوده و جوانان کمتر رغبتی به باقی ماندن در
ها و آبخیزداری روستا و مشارکت در تعاونی
دارند، قابل توجه است که در آینده مدیریت این
کننده خواهد بود. نتایجی که حوزه آبخیز نگران
نیز ( 3)(2990خلیقی و همکاران )توسط
روحی و کمابیش مورد تأکید قرار گرفته است.
در تحقیق خود نتیجه ( 41)( 2949همکاران )
برداران مشارکت گرفتند که با افزایش سن بهره
های مرتعداری کاهش ها در اجرای طرحآن
در تضاد خواهد یافت که با نتایج این تحقیق
است.
ها ای و سطح سواد آنهای فردی و حرفهویژگی
-هر چند که اکثر بهره: در ارتباط با مشارکت
اند و برداران از سطح سواد ابتدائی برخوردار بوده
جوانان عمدتاً از سطح سواد باالتری برخوردار
دارای درصد 91/99اند، در مجموع حدود بوده
نسبت به ه و داشت تحصیالت سطح ابتدایی
مشارکت در تعاونی آبخیزداری کمتر تمایل
. این نتایج نیز تایید کننده نتایج اندنشان داده
بخش قبل بوده که عدم تمایل جوانان به ماندن
برداری از حوزه نقش مهمتری را در روستا و بهره
در مقایسه با سطح سواد دارد. نتایجی که با
ازی حج (1)(2990نتایج جاللی و کرمی )
در ( 43) ( 2993زمانی و ابدی )و ( 9)( 2994)
باشد. تضاد می
ای و نوع فعالیت و های فردی و حرفهویژگی
یکی دیگر از : بردارانتأثیر آن بر مشارکت بهره
بردار موارد مورد توجّه حرفه و نوع فعالیت بهره
بوده است که آیا در میزان مشارکت در قالب
-است؟ روستاییان و حوزهگذار ها تأثیرتعاونی
های مختلف از جمله کارهای نشیان به حرفه
خدماتی، کشاورزی، دامداری مشغول هستند: در
42...................................................................................................................هایها در تعاونیآن مشارکت برداران برهای اجتماعی بهرهتأثیر ویژگی
بیشترین مشارکت را برداران حوزهبین بهره
، دارندافرادی که در تماس مستقیم با حوزه
برداران دیگر رغبت کمتر در اند. بهرهنشان داده
شغل با برداران رهاند. بهاین ارتباط نشان داده
برداران در مقایسه با بهره (درصد 19/99) آزاد
مستقیم عرصه حوزه تمایل کمتری به مشارکت
ریزی بنابراین، در برنامه اند.از خود نشان داده
برداران باید ها، این گروه از بهرهتشکیل تعاونی
بیشتر مورد توجه قرار گیرند.
بینش و ای و اصالحهای فردی و حرفهویژگی
گیری اطمینان خاطر از تولید حوزه در شکل
اصالح بینش و ها و افزایش مشارکت:تعاونی
تعلق و اطمینان خاطر به تولیدات در حوزه
آبخیز نیز یکی دیگر از عوامل مورد توجّه در
ها و افزایش مشارکت در گیری تعاونیشکل
های آبخیز مورد توجه قرار گرفته است. حوزه
درصد اعضای تعاونی آبخیزداری 42/93حدود
داشته و کاملرضایت محصوالتبیمه کردن به
مشارکت در تعاونی آن را عامل مؤثر در افزایش
بنابراین، این گونه اقدامات .دانندمیآبخیزداری
و ایجاد اطمینان خاطر از جمله بیمه محصوالت
ای تواند نقش تعیین کنندهو تولیدات حوزه می
های شارکت و توسعه تعاونیدر افزایش م
آبخیزداری داشته باشد.
ای و دغدغه کمبود آب های فردی و حرفهویژگی
در ها و افزایش مشارکت:گیری تعاونیدر شکل
اقصی نقاط کشور و حوزه آبخیز مورد مطالعه
دغدغه کمبود آب و عدم توان توسعه با توجه به
این عامل مورد توجّه بوده، و باور به این امر
های دارند که بدون منابع آب کافی فعالیت
ها مفید به آبخیزداری، مشارکت و ایجاد تعاونی
درصد از اعضای 49/93فایده نیست. حدود
اعتقاد به کمبود خیلی زیاد آبخیزداری تعاونی
آن را یکی از عوامل اصلی و در منطقه دارند آب
مشارکت در تعاونی در کاهش انگیزه و
بنابراین، اقدامات مهار آب .دانندمیآبخیزداری
یکی از راهکارهای اصولی در افزایش مشارکت و
تواند مورد توجّه قرار گیرد. ها میموفقیت تعاونی
ای و دیدگاه مثبت های فردی و حرفهویژگی
خدمات ارائه شده های گذشته و نسبت به فعالیت
یکی ها و افزایش مشارکت:گیری تعاونیدر شکل
ها در مدیریت منابع طبیعی و دیگر از دغدغه
برداران با آبخیزداری دیدگاه منفی و تقابل بهره
های باشد که عمدتاً از برنامههای دولتی میبرنامه
گیرد. در این ارتباط ناموفق گذشته نشأت می
نظر قرار گرفته و وضعیت خدمات گذشته مد
برداران در این ارتباط خواسته شده نظرات بهره
-و دیدگاه آن رضایت از خدمات کشاورزاناست.
ها نسبت به فرایند مشارکت در تعاونی
بنابراین، در باشد.زیاد مطلوب نمیآبخیزداری
برداران چای هر چند که بهرهسطح حوزه سقزچی
اند ضی بودهاز خدمات ارائه شده در گذشته نارا
ولی ظاهراً ارتباط قابل قبولی بین نارضایتی قبلی
ها و افزایش ها به شرکت در تعاونیو تمایل آن
مشارکت نداشته است. نتایجی که با نتایج جاللی
( 2994) و عباسی حجازی (1)( 2990و کرمی )
باشد. در تضاد می( 9)
49..................................................................................................4931فصلنامه اکوسیستم های طبیعی ایران، سال ششم ، شماره سوم ، پاییز
های آموزشی، آشنایی با فعالیت-عوامل نگرشی
های آبخیزداری:آبخیزداری و فعالیتتعاونی بخش قابل توجهی از اعضای تعاونی آبخیزداری
های با پروژهآشنایی خیلی کم ( درصد 14/19)
نسبت به فرایند مشارکت و دارند احیاء و اصالح
.در تعاونی آبخیزداری تمایل کمتری دارند
( 1)( 2990نتایجی که با نتایج جاللی و کرمی )
در (9)( 2994جازی و عباسی )در کردستان و ح
باشد. بنابراین، استان کشور در تضاد می 49
برخالف بخش آموزشی و ترویجی و ارتقاء
برداران مهارتی که با افزایش مشارکت بهره
بردار آنچنان مؤثر نبوده است، میزان آشنایی بهره
تواند نقش مؤثرتری های آبخیزداری میبا فعالیت
های ترویجی بنابراین، نیاز به کالسداشته باشد.
و توجیهی در این بخش باید مد نظر قرار گیرد.
های آموزشی، آشنایی با فعالیت-عوامل نگرشی
های تعاونی آبخیزداری با تأکید بر تبدیل دیمزار
با توجه به اجرای : کم بازده به مراتع طبیعی
های زارهای کم بازده و زمینطرح تبدیل دیم
ده به باغات میوه، این طرح در ارتباط با واگذار ش
ها و افزایش مشارکت مد نظر گسترش تعاونی
( درصد 19)اکثر پاسخگویان قرار گرفته است.
، موافق تبدیل زمین شیبدار خود به باغات دیم
موافق تبدیل زمین قابل ( درصد 14/19)
موافق و( درصد 99/11)واگذاری به باغات دیم
باشند.به باغات دیم می تبدیل اراضی متروکه
ها و افزایش مشارکت بنابراین، شاید ایجاد تعاونی
برداران راهکار مناسب در اجرای این پروژه بهره
باشد.
References 1.Arayesh B. & J. Hosseini, 2010. Regression analysis of effective factor on people
participation in protecting and using natural resources in Ilam province. Journal of
Agricultural Economics and Development 5(2): 228-234.
2.Azizi Khalkhili, T. 2007. Impacting structures on rural participation in watering
management; the case of Dorudzan Dam watering network, M.Sc. Thesis of
Agriculture, Shiraz University. 3.Bakhshi, J., S.R. Masihi, & H.R. Katanforoosh, 2009. The impact of socioeconomic
factors on range improvement. Forest and Rangeland Journal 84:45-49.
4.Coelho, V.S. & A. Favareto, 2008. Questioning the relationship between participation
and development. World Development 36(12): 214-223.
5.Hedjazi, Y. & E. Abbasi, 2007. An investigation of the factors affecting participation
executives in the plan of balancing livestock with grazing capacity. Journal of the
Iranian Natural Resources 60 (2): 683-692.
6.Heydarpour, Z., H. Shabanali Fami, A. Asadi, & I. Malekmohammadi, 2008. A study on
the role of membership in forestry ay cooperatives in the development of forestry
resources in the western part of Mazandaran province. Journal of Agricultural Science
and Natural Resources 15(1):1-9.
7.Hossein Pour, A. 1993. Analysis of participation necessity and identification of
educational needs of forest dwellers for soil conservation and watershed management in
41................................................................................................................هایها در تعاونیآن مشارکت برداران برهای اجتماعی بهرهتأثیر ویژگی
Haraz Basin Amol Country Mazandaran province. M.Sc. Thesis of Tarbiat Modarres
University. 107p.
8.Jalali, M. & E. Karami, 2006. Determinants of ranger’s participation in rangeland
cooperatives in Kurdistan province. Pajouhesh and Sazandegi 70: 35-45.
9.Khalighi, N., B. Chakoshy, & M. Kia, 2006. A Study of the Role of Population,
Indigenous Technology and Ownership in People's Participation in Rangelands Proper
Exploitation (Chahkand Watershed, Birjand). Journal of the Iranian Natural Research
59(3): 741-757.
10.Makhdoom, M. 2006. Fundamental of Land use planning, Tehran University Press.
Seventh Edition. 289p.
11.Mohammadi GH. 2000. Factors influencing villagers' participation in watershed
management plans. Jihad Magazine 261:59-64.
12.Najafinejad, A. 1997. Watershed management field manual, watershed survey and
planning, FAO Conservation Guide. Gorgan University of Agricultural Sciences and
Natural Resources, Gorgan. Press, 260p.
13.Nasrollahi, A., N. Ansari, & H. Mirdavoodi, 2004. Technical and social-economic
factors affecting on degradation of Markazi province rangelands. 3rd
National
Conference of Rangeland and Range Management, 875-891 pp., Karaj, Iran.
14.Rouhi, F., H. Amirnejad, GH. Heydari, & J. Ghorbani, 2010. The role of social factors
on rancher's participation in range management plans (Case study: Rangeland of
Ghaemshahr). Journal of Rangeland 4(3): 474-483. 15.Salehi, L. 2007. The study of effective factors on people participation in watershed
projects, Proceedings of the 4th
National Conference on Engineering Sciences and
Watershed Management of Iran, 1-7 pp., Karaj, Iran.
16.Samari, D., & S. Davari, 2010. Rural cooperatives and new agricultural cooperatives.
Rural Development Institute (RDI) Publications, 103 p.
17.Sarmad Z, A. Bazargan, & A. Hejazi, 2007. Research methods in behavioral science.
Tehran: Agah Publication.
18.Wang, X. 2001. Integrating water-quality management and land-use planning in a
watershed context. Journal of Environmental Management 61(1): 25-36.
19.Zamani, GH.H. & B. Abadi, 2009. Effective social factors on farmer’s participation in
establishment of watershed management cooperatives of Fars province. Co-operation
and Agriculture 210-211: 117-134.
