8
Τ ο πρόγραμμα πα- ρουσίασε η Αντι- πρόεδρος του Συλ- λόγου μας Αγγελίνα Τζα- ναβάρη. Την αυλαία της φετινής εκδήλωσης άνοι- ξε ο Πρόεδρος του Συλ- λόγου μας Χρήστος Κα- τσάρας με χαιρετισμό που απηύθυνε στους παρευ- ρισκόμενους και καλωσό- ρισμα στους ξενιτεμένους Αλεξαντρίτες, ευχές και χρόνια πολλά για τη γιορ- τή της Παναγίας. Παρεβλήθη η απονομή στους δικαιούχους των φετινών βραβείων “ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΟΣ”. Ακολούθησε η αναφορά στο αφιέρωμα από το μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου μας Ευγένιο Μανωλίτση. Η σημερινή μας εκδήλωση είναι ένα αφιέρωμα στους ΑΛΕΞΑΝΤΡΙΤΕΣ που συμμετείχαν στις εξεγέρσεις της Λευκάδας κι έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 1821. Ο Αλέξανδρος απ’ την αρχαιότητα ακόμη, λόγω της μορφολογίας και του ανάγλυφου της περιοχής (συνδυασμός θάλασσας και δάσους Σκά- ρων) και του σύνεγγυς με την πρωτεύουσα του νησιού, ήταν σημαντικό στρατηγικό κέντρο. Αυτό μας το λέει ο Όμηρος, από την εποχή του Οδυσσέα (όπως ισχυρίζεται ο Δέλπφερδ) που θέλει να διαμένει ο Λαέρτης (για να μη βλέπει τους μνηστήρες στο παλάτι του), στα περιβόλια της βρύσης του Πασά ενώ χρησιμοποιούσαν την ξυλεία από το δάσος του Νήιον (Σκάρους) για την ναυπήγηση των καραβιών τους, οι Κορίνθιοι, που κατέλαβαν το νησί από τον 7ο π.Χ. αιώνα, οι Αθη- ναίοι, οι Ρωμαίοι, οι Ενετοί, οι Άγγλοι και πληθώρα άλλων ναυτικών λαών και τυχοδιωκτών που πέ- ρασαν απ’ αυτό τον τόπο. Όλοι έστρεψαν την προσοχή τους στους Σκάρους κι όλοι ενδιαφέρ- θηκαν για το δάσος για να προμηθεύονται τα ΞΥΛΑ για τα πλεούμενά τους. (Σήμερα δεν ενδια- φερόμαστε για τη διατήρηση και προστασία του). Αυτό το στρατηγικό μέρος λοιπόν ευνοούσε τις εκάστοτε εξεγέρσεις των Λευκαδιτών με ευκολίες προστασίας κι απόκρυψης στο Δάσος, αλλά και δρόμους θαλάσσιας διαφυγής απ’ τους ορμίσκους της Νικιάνας. Παράλληλα δε ήταν και οικονομικό κέντρο σημαντικό, λόγω της κτηνοτροφίας που διατηρούνταν στο δάσος. Επόμενο ήταν κι οι κά- τοικοι της περιοχής να συμμετείχαν ενεργά σ’ αυτές τις εξεγέρσεις. Η αναφορά μας στις διάφορες εξεγέρσεις στη Λευκάδα, θα είναι επιγραμματική όσον αφορά τα γεγονότα και θα επικεντρωθεί με λιγότερες ή πε- ρισσότερες λεπτομέρειες στους Αλεξαντρίτες που έλαβαν μέρος σ’ αυτές ανάλογα με τις μαρ- τυρίες και καταγραφές που υπάρχουν για τη συμ- μετοχή τους. ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ 1357 ή ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΗΣ ΒΟΥΚΕΝΤΡΑΣ όπως είναι γνωστή Ξεκινώντας (με καταγεγραμμένες αναφορές) απ’ την εξέγερση των χωρικών της Λευκάδας κατά του Φράγκου Γρατιανού Τζώρτζη, που απο- τέλεσε το μύθο να γράψει ο μεγάλος μας ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (που δεν ήταν μόνο ποιητής αλλά και ιστοριοδίφης), τον Φωτεινό όπου τοπωνύμια της ευρύτερης περιοχής των Σκάρων όπως Κεραμιδάκι, Κεχριές, Δάφνη, Δημοσάρη, Νεράιδα που υπάρχουν μέχρι σήμερα, ενώ ο Πάνος Ροντογιάννης στην ιστορία της νήσου Λευκάδας αφήνει να εννοηθεί ότι οι ένοπλοι που συγκεντρώθηκαν στην εξέγερση ήταν απ’ όλη την περιοχή του οροπεδίου που ήταν κατοικημένο την εποχή εκείνη. Επί λέξει γράφει: “Η συγκέντρωση ωστόσο μερικών εκατοντάδων ενόπλων σε μια τοποθεσία των Σφακιωτών κατά την εξέγερση των κατοίκων στα 1357 είναι μια μαρτυρία πως η περιοχή, του- λάχιστον του οροπεδίου Σφακιωτών-Καρυάς Αλε- ξάνδρου-Βαυκερής ήταν κατοικημένη”. ΟΡΛΩΦΙΚΑ Με την ονομασία Ορλωφικά είναι γνωστή η αποτυχημένη επανάσταση-εξέγερση των Ελλήνων το 1769-1770 που υποκινήθηκε απ’ τους Ρώσους κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1768-1774. Όπως αναφέρει ο Σπύρος Σούνδιας στα Ορ- λωφικά πήραν μέρος ο Ζαχαράκης Βλάχος (ακο- λουθώντας τους Γριβαίους, Χρήστο και Δράκο) πατέρας του Στάθη Βλάχου ή Κατσαρού όπως θα δούμε πιο κάτω αλλά κι ο Γιάννης Βλάχος απ’ τον Αλέξανδρο κι ίσως κι άλλοι Αλεξαντρίτες. ΑΜΥΝΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Περνάμε στα γεγονότα της Άμυνας της Λευ- κάδας κατά την πολιορκία της από τον Αλή Πασά το 1806-1807. Η συγκέντρωση των οπλαρχηγών στου Μαγεμένου (για το Μαγεμένο δεν θα ανα- φερθούμε). Ο Σύλλογος Νικιάνας ήδη έχει καθιε- ρώσει τις Γιορτές Μνήμης και Τιμής σε ανάμνηση της συγκέντρωσης των οπλαρχηγών. Το 1807 στη θέση αυτή που και μόνο η επιλογή της καταδεικνύει ότι η συμμετοχή των ντόπιων Αλεξαντριτών τόσο για την προετοιμασία όσο και την πραγματοποίησή της ήταν απολύτως αναγκαία ακόμη κι από πλευράς σητιρεσίου στο Δάσος των Σκάρων συντηρούνταν μεγάλη κτηνοτροφία. Αλλά και στην Άμυνα της Λευκάδας έλαβαν μέρος οι Αλεξαντρίτες με επικεφαλής τ’ αδέλφια Στάθη, Γιώργο και Κωνσταντή Βλάχο, όπως αναφέρει ο Μαχαιράς την άνοιξη του 1807 ενώ διατέθηκε όπως φαίνεται κι άφθονη ξυλεία απ’ το δάσος των Σκάρων για την περίσταση της Άμυνάς της. «Θα σου πω ποια μοναξιά με τρο- μάζει περισσότερο, εκείνη που τη νιώθεις μέσα στο πλήθος. Γιατί κανείς δεν ακούει τα λόγια σου, δεν απλώνει το χέρι να πιάσει το δικό σου, απλά βαδίζει δίπλα σου και πολλές φορές σε σπρώχνει για να περάσει». Γιάννης Ρίτσος (1909-1990) ΒΡΑΒΕΙΑ “ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΟΣ” Οι φετινοί δικαιούχοι των βραβείων ήταν η Ευαγγελία Κολυβά του Εμμανουήλ (Κολονέλου) και η Πολυχρονοπούλου Νε- φέλη του Παναγιώτη (εγγονή του Αιμίλιου Κολυβά). Τους ευχόμαστε υγεία και πάντα διακρίσεις στη ζωή τους. ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΤΩΝ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Γραφεία: Γερανίου 41 Αθήνα Τ.Κ. 10431 • Τηλ./Fax: 210-6420024 • Περίοδος Γ’ • Αριθμός φύλλου 30 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2017 Αντίλαλοι απ’ τους Σκάρους ΙΛΙΟΥ 110 Κωδικός: 215988 Συνέχεια στη σελ. 4 Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Χρήστος Κατσάρας απευθύνει χαιρετισμό Ο Σύλλογός μας θυμάται και τιμά Αφιέρωμα στους Αλεξαντρίτες που συμμετείχαν στις εξεγέρσεις της Λευκάδας και έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 1821

Αντίλαλοι α& ’ τους Σκάρους · 2017. 10. 27. · συνδαυλιασμένος (συν+δαυλός) = ο μη συνα - ναστρεφόμενος με τον

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Αντίλαλοι α& ’ τους Σκάρους · 2017. 10. 27. · συνδαυλιασμένος (συν+δαυλός) = ο μη συνα - ναστρεφόμενος με τον

Το πρόγραμμα πα-ρουσίασε η Αντι-πρόεδρος του Συλ-

λόγου μας Αγγελίνα Τζα-ναβάρη. Την αυλαία τηςφετινής εκδήλωσης άνοι-ξε ο Πρόεδρος του Συλ-λόγου μας Χρήστος Κα-τσάρας με χαιρετισμό πουαπηύθυνε στους παρευ-ρισκόμενους και καλωσό-ρισμα στους ξενιτεμένουςΑλεξαντρίτες, ευχές καιχρόνια πολλά για τη γιορ-τή της Παναγίας.

Παρεβλήθη η απονομήστους δικαιούχους των

φετινών βραβείων “ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΟΣ”. Ακολούθησε η αναφορά στο αφιέρωμα από

το μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου μας ΕυγένιοΜανωλίτση.

Η σημερινή μας εκδήλωση είναι ένα αφιέρωμαστους ΑΛΕΞΑΝΤΡΙΤΕΣ που συμμετείχαν στιςεξεγέρσεις της Λευκάδας κι έλαβαν μέρος στηνΕπανάσταση του 1821.

Ο Αλέξανδρος απ’ την αρχαιότητα ακόμη,λόγω της μορφολογίας και του ανάγλυφου τηςπεριοχής (συνδυασμός θάλασσας και δάσους Σκά-ρων) και του σύνεγγυς με την πρωτεύουσα τουνησιού, ήταν σημαντικό στρατηγικό κέντρο.

Αυτό μας το λέει ο Όμηρος, από την εποχήτου Οδυσσέα (όπως ισχυρίζεται ο Δέλπφερδ) πουθέλει να διαμένει ο Λαέρτης (για να μη βλέπειτους μνηστήρες στο παλάτι του), στα περιβόλιατης βρύσης του Πασά ενώ χρησιμοποιούσαν τηνξυλεία από το δάσος του Νήιον (Σκάρους) για τηνναυπήγηση των καραβιών τους, οι Κορίνθιοι, πουκατέλαβαν το νησί από τον 7ο π.Χ. αιώνα, οι Αθη-ναίοι, οι Ρωμαίοι, οι Ενετοί, οι Άγγλοι και πληθώραάλλων ναυτικών λαών και τυχοδιωκτών που πέ-

ρασαν απ’ αυτό τον τόπο. Όλοι έστρεψαν τηνπροσοχή τους στους Σκάρους κι όλοι ενδιαφέρ-θηκαν για το δάσος για να προμηθεύονται ταΞΥΛΑ για τα πλεούμενά τους. (Σήμερα δεν ενδια-φερόμαστε για τη διατήρηση και προστασία του).Αυτό το στρατηγικό μέρος λοιπόν ευνοούσε τιςεκάστοτε εξεγέρσεις των Λευκαδιτών με ευκολίεςπροστασίας κι απόκρυψης στο Δάσος, αλλά καιδρόμους θαλάσσιας διαφυγής απ’ τους ορμίσκουςτης Νικιάνας. Παράλληλα δε ήταν και οικονομικόκέντρο σημαντικό, λόγω της κτηνοτροφίας πουδιατηρούνταν στο δάσος. Επόμενο ήταν κι οι κά-τοικοι της περιοχής να συμμετείχαν ενεργά σ’αυτές τις εξεγέρσεις.

Η αναφορά μας στις διάφορες εξεγέρσεις στηΛευκάδα, θα είναι επιγραμματική όσον αφορά ταγεγονότα και θα επικεντρωθεί με λιγότερες ή πε-ρισσότερες λεπτομέρειες στους Αλεξαντρίτεςπου έλαβαν μέρος σ’ αυτές ανάλογα με τις μαρ-τυρίες και καταγραφές που υπάρχουν για τη συμ-μετοχή τους.

ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ 1357 ή ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΗΣ ΒΟΥΚΕΝΤΡΑΣ όπως είναι γνωστή Ξεκινώντας (με καταγεγραμμένες αναφορές)

απ’ την εξέγερση των χωρικών της Λευκάδαςκατά του Φράγκου Γρατιανού Τζώρτζη, που απο-τέλεσε το μύθο να γράψει ο μεγάλος μας ποιητήςΑριστοτέλης Βαλαωρίτης (που δεν ήταν μόνοποιητής αλλά και ιστοριοδίφης), τον Φωτεινό όπουτοπωνύμια της ευρύτερης περιοχής των Σκάρωνόπως Κεραμιδάκι, Κεχριές, Δάφνη, Δημοσάρη,Νεράιδα που υπάρχουν μέχρι σήμερα, ενώ οΠάνος Ροντογιάννης στην ιστορία της νήσουΛευκάδας αφήνει να εννοηθεί ότι οι ένοπλοι πουσυγκεντρώθηκαν στην εξέγερση ήταν απ’ όλητην περιοχή του οροπεδίου που ήταν κατοικημένοτην εποχή εκείνη.

Επί λέξει γράφει: “Η συγκέντρωση ωστόσομερικών εκατοντάδων ενόπλων σε μια τοποθεσίατων Σφακιωτών κατά την εξέγερση των κατοίκωνστα 1357 είναι μια μαρτυρία πως η περιοχή, του-λάχιστον του οροπεδίου Σφακιωτών-Καρυάς Αλε-ξάνδρου-Βαυκερής ήταν κατοικημένη”.

ΟΡΛΩΦΙΚΑ Με την ονομασία Ορλωφικά είναι γνωστή η

αποτυχημένη επανάσταση-εξέγερση των Ελλήνωντο 1769-1770 που υποκινήθηκε απ’ τους Ρώσουςκατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1768-1774.

Όπως αναφέρει ο Σπύρος Σούνδιας στα Ορ-λωφικά πήραν μέρος ο Ζαχαράκης Βλάχος (ακο-λουθώντας τους Γριβαίους, Χρήστο και Δράκο)πατέρας του Στάθη Βλάχου ή Κατσαρού όπως θαδούμε πιο κάτω αλλά κι ο Γιάννης Βλάχος απ’τον Αλέξανδρο κι ίσως κι άλλοι Αλεξαντρίτες.

ΑΜΥΝΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Περνάμε στα γεγονότα της Άμυνας της Λευ-

κάδας κατά την πολιορκία της από τον Αλή Πασάτο 1806-1807. Η συγκέντρωση των οπλαρχηγώνστου Μαγεμένου (για το Μαγεμένο δεν θα ανα-φερθούμε). Ο Σύλλογος Νικιάνας ήδη έχει καθιε-ρώσει τις Γιορτές Μνήμης και Τιμής σε ανάμνησητης συγκέντρωσης των οπλαρχηγών.

Το 1807 στη θέση αυτή που και μόνο η επιλογήτης καταδεικνύει ότι η συμμετοχή των ντόπιωνΑλεξαντριτών τόσο για την προετοιμασία όσο καιτην πραγματοποίησή της ήταν απολύτως αναγκαίαακόμη κι από πλευράς σητιρεσίου στο Δάσος τωνΣκάρων συντηρούνταν μεγάλη κτηνοτροφία. Αλλάκαι στην Άμυνα της Λευκάδας έλαβαν μέρος οιΑλεξαντρίτες με επικεφαλής τ’ αδέλφια Στάθη,Γιώργο και Κωνσταντή Βλάχο, όπως αναφέρει οΜαχαιράς την άνοιξη του 1807 ενώ διατέθηκεόπως φαίνεται κι άφθονη ξυλεία απ’ το δάσοςτων Σκάρων για την περίσταση της Άμυνάς της.

«Θα σου πω ποια μοναξιά με τρο-μάζει περισσότερο, εκείνη που τηνιώθεις μέσα στο πλήθος. Γιατίκανείς δεν ακούει τα λόγια σου,δεν απλώνει το χέρι να πιάσει τοδικό σου, απλά βαδίζει δίπλα σουκαι πολλές φορές σε σπρώχνειγια να περάσει».

Γιάννης Ρίτσος (1909-1990)

ΒΡΑΒΕΙΑ “ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΟΣ”

Οι φετινοί δικαιούχοι των βραβείωνήταν η Ευαγγελία Κολυβά του Εμμανουήλ(Κολονέλου) και η Πολυχρονοπούλου Νε-φέλη του Παναγιώτη (εγγονή του ΑιμίλιουΚολυβά). Τους ευχόμαστε υγεία και πάνταδιακρίσεις στη ζωή τους.

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΤΩΝ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

Γραφεία: Γερανίου 41 Αθήνα Τ.Κ. 10431 • Τηλ./Fax: 210-6420024 • Περίοδος Γ’ • Αριθμός φύλλου 30 • Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2017

Αντίλαλοι απ’ τους Σκάρους

ΙΛΙΟΥ

110

Κωδικός: 215988

Συνέχεια στη σελ. 4

Ο Πρόεδρος του Συλλόγου

Χρήστος Κατσάρας απευθύνει χαιρετισμό

Ο Σύλλογός μας θυμάται και τιμά Αφιέρωμα στους Αλεξαντρίτες που συμμετείχαν στις εξεγέρσεις

της Λευκάδας και έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 1821

Page 2: Αντίλαλοι α& ’ τους Σκάρους · 2017. 10. 27. · συνδαυλιασμένος (συν+δαυλός) = ο μη συνα - ναστρεφόμενος με τον

2 Αντίλαλοι απ’ τους Σκάρους Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2017

Μαγγίνα Ειρήνη (κόρη του Μανώλη Δουβίτσα) .................... 30€Κολυβά Ευγενία Γεωργίου (Κολονέλου) .. 30€Κολυβάς Χαράλαμπος (Μπάμπης) του Αιμίλιου ................................................ 15€Κατσαρός Γεώργιος Χρήστου (Καραγιάννης) ............................................ 50€Μανωλίτσης Γιάννος Χρησ. (Πατσούλιας) 20€Κακλαμάνης Θωμάς Κωστ. (Ρίπας) ............ 30€Βλάχος Σπυραντώνης Δημ. (Σία) .............. 20€Κολυβάς Μανώλης Δήμου (Κολονέλος) .... 20€Κολυβά Κατερίνα Δήμου (Κολονέλου) ...... 20€ Κολυβάς Γεώργιος Γεωργ. (Κάππας) ........ 20€Σούνδιας Γεώργιος Αθαν. (Μπούρας) ........ 20€Μανωλίτσης Σπύρος Βελισ. (Τζαβούλιας) 50€Δουβίτσας Θεόδωρος Κωστάγγελου ........ 50€Βλάχου Φωτεινή και Κώστας (Σία) ............ 20€ Μανωλίτση Ελευθερία Αγγέλου ................ 20€Βρεττός Ζώης Παναγιώτη .......................... 50€ Βρεττού Δέσποινα σύζ. Ζώη ...................... 50€Καραβίας Κώστας (Καπετάνιος) ................ 30€ Δουβίτσας Πανταζής Μανώλη .................. 50€Μανωλίτσης Νίκος Επαμ. (Τζαβούλιας) .... 20€Μανωλίτσης Γιώργος Νικ. (Κασσάνδρης) .. 40€Κτενάς Θεόδωρος (Kinissis) ...................... 50€Πισπιρίγκος Παναγιώτης ............................ 20€Κολυβάς Αλέκος (Φαρμακείο) .................. 50€Μανωλίτσης Θεοδόσης Σπυρ. (Καραπιπέρη) .............................................. 40€Μίτζα Αικατερίνη (Φαρμακείο) .................. 30€Παπαδοπούλου-Σούνδια Ντίνα (Σταθιά) .... 20€Σούνδιας Νίκος Ευστ. (Κασταβήρας) ........ 25€Ζαχαρογιάννη-Μανωλίτση Ανθούλα (Λακιά) ........................................................ 40€ Μανωλίτσης Νικηφόρος Σπύρου .............. 50€Ζηνέλης Δημήτρης .................................... 20€

Προσφορές & Συνδρομές για το Σύλλογο

Αντίλαλοι απ’ τους ΣκάρουςΙδιοκτησία: Σύλλογος Αλεξανδριτών Λευκάδας

Διεύθυνση: Γερανίου 41 Τ.Κ. 10431 ΑθήναΕκδότης-Διευθυντής:

Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Χρήστος Κατσάρας τηλ.: 6942476736

Η εφημερίδα συντάσσεται από Συντακτική Επιτροπή Επιμέλεια - διορθώσεις:

Μανωλίτσης Ευγένιος, Μανωλίτσης Δημήτριος Συνεργάτες: Ζηνέλης Δημήτριος, Αγάπη Κόκλα

Ηλεκτρονική σελιδοποίηση - Εκτύπωση:Εκδόσεις - Γραφικές Τέχνες

Καρπούζη Αριστέα & Υιοί Ο.Ε.Θεοδοσίου 23 Ίλιον

Τηλ.-Fax: 210-2619003 e-mail: [email protected]

Τα ενυπόγραφα κείμενα δεν εκφράζουν απαραίτητα την άποψη του Συλλόγου μας.

Συνέχεια του λεξικού του ιδιώματος τηςλευκαδίτικης ντοπιολαλιάς, του θεατρικούέργου της Ιωάννας Κόκλα «Να τ’ κρίνω ή ναμην τ’ κρίνω;» εκδόσεως του ΠνευματικούΚέντρου του Δήμου Λευκάδας, με ετυμολογικήκαι ερμηνευτική προσέγγιση, όπου στην πράξηαποδεικνύεται το ενιαίο, συνεχές και αδιαίρετοτου λόγου του ελληνικού, (ή όπως έχει επι-κρατήσει να λέγεται της ελληνικής γλώσσας),από την Ομηρική εποχή έως σήμερα.

11. Αλ(ι)σίβα, η: το καταστάλαγμα βραστούνερού και αλκαλικής κόνεως (στάχτης) για τοπλύσιμο των ρούχων, τοποθετημένων σε στοί-βες μέσα σε κοφίνι. Το επίρρ. άλις σημαίνεισωρηδόν.

12. Αλησμονώ: (α επιτατ.+λησμονώ) = ξε-χνώ, (αρχ.ρ. λανθάνω, επι-λέλησμαι, πρκ.),λήθη = λησμονιά, δωρ. λάθα.

13. Αμπελοφύτι, το: (αμπέλι +φυτεία) =του αμπελιού η φυτειά = το νεοφυτεμένο αμ-πέλι.

14. Αμπώνω: (από ωθέω-απώσω, αμπώσω-απέωσα) = απωθώ = σπρώχνω.

15. Αναδεξ’πνιός, ο, (αναδεξ’πνιά, η) = οαναδεκτός-ή, ο βαπτισιμιός-ά. Η ονοματοδοσίαπροήλθε από την αναδοχή (ανά+δέχομαι), συνπνοή. Από «το αναδέχεσθαι» εκ της κολυμβή-θρας τον αναδεχόμενον (αναδεκτόν), και ανά-δοχος (νονός).

16. Αναπάψω: (ανά+παύω). Αναπαυμένοςπλήρως είναι μόνον ο νεκρός (μακάριος). Εδώμε την έννοια «θα σε κάνω μακάριο» = θα σουαφαιρέσω τη ζωή.

17. Αναπιάνω: (ανά+πιάνω) εν προκειμένω

το προζύμι, το ξαναπιάνω στα χέρια μου γιανα προετοιμάσω το ζύμωμα. Ανάπιασμα το,λέγεται η όλη διαδικασία προ-ζυμώματος.

18. Ανέσοδη, η (εννοείται η χρονιά): (αστερ. + έσοδο) = χωρίς έσοδο, χωρίς όφελος,άκαρπη χρονιά.

19. Αντέξ(ου)νε= αντέξουν, (συγκοπτόμενοχάριν του μέτρου). Αντέχω (αντί +έχω).

20. Απίκο: επιρρηματικός τύπος εκ τουαπίκω (από + ίκω) = καταφθάνω αμέσως πίσω.«Άπ-ιξις ιων. αντί άφιξις». (Λεξ. Αρχ. Ελλην.Ιων. Σταματάκου). Εκ του ίκω και το ικνέομαι,δωρ. είκω = έρχομαι εις, φθάνω εις… Συνήθωςλέμε «θα είμαι απίκο» ή «απίκο θα πάω και θά’ρθω».

21. Απίστομα: Προσδιορισμός ανάποδηςθέσης αγγείου με άνοιγμα στόματος, (από+στό-μα). Συνήθης έκφραση «ήρθε τ’ απίστομα ητέντζερη» = αναποδογύρισε.

22. Απόκοσμος-η-ον: (από+κόσμος) = ομακράν του κόσμου, ο μη κοινωνικοποιημένοςκαι κατ’ επέκταση ο απολίτιστος. Εσυνηθίζετοκαι η ταυτόσημη έκφραση ασυναύλιαστος, ομη συναυλιζόμενος (συν+αυλή), ή και ο μησυνδαυλιασμένος (συν+δαυλός) = ο μη συνα-ναστρεφόμενος με τον κόσμο. Γιατί πράγματιη μετάβαση–επικοινωνία από αυλή σε αυλήπαλαιότερα, μετά την δύση του ηλίου, γίνοντανμε τον αναμμένο δαυλό ανά χείρας…

Συνεχίζεται

Ιωάννα Κόκλαhttps://ioannakokla.wordpress.com

Νικιάνα Λευκάδος

Λεξικόν του ιδιώματος της λευκαδίτικης ντοπιολαλιάς

της Ιωάννας Κόκλα

ΚοινωνικάΠέτυχαν σε ΑΕΙ & ΤΕΙ ― Η Κολυβά Ευαγγελία του Μανώλη (Κο-

λονέλου) πέτυχε στο Δημοκρίτειο ΠανεπιστήμιοΘράκης στο Τμήμα Νομικής Κομοτηνής.

― Η Πολυχρονοπούλου Νεφέλη του Πανα-γιώτη (εγγονή του Αιμίλιου Κολυβά) πέτυχεστο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στο Τμήμα ΜηχανικώνΣχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων στηΣύρο.

Συγχαρητήρια και καλή φοίτηση.

Πήραν πτυχίο ― Ο Παναγιώτης Μαυρούλης του Χρήστου

και της Σοφίας Μανωλίτση του Παναγιώτη (Ρά-φτη) πήρε πτυχίο από το Τμήμα Ηλεκτρολό-γων-Μηχανικών Βόλου του Πολυτεχνείου Θεσ-σαλίας.

Συγχαρητήρια και καλή σταδιοδρομία.

Γεννήσεις ― Η Θεοδοσία (Σόνια) Ταντάρου του Επα-

μεινώνδα και της Καλής Ζώη Δουβίτσα και οΓιάννης Γαλατάς απέκτησαν αγοράκι.

― Ο Λάμπρος Μπίσαλας του Σπύρου και ηΒασιλική Χατζηστάμου απέκτησαν αγοράκι.

― Ο Μανώλης Μαυρούλης του Χρήστουκαι της Σοφίας Μανωλίτση του Παναγιώτη (Ρά-φτη) και η Παπαδημητρίου Μάρω απέκτησανκοριτσάκι.

Να τους ζήσουν τα νεογέννητα.

Βαπτίσεις ― Η Κατερίνα Μανωλίτση του Χαρίλαου

(Μπέρε) και ο Θωμάς Παπανίκος βάπτισαν τοαγοράκι τους στον Άγιο Δημήτριο στον Αλέ-ξανδρο και του έδωσαν το όνομα Χαρίλαος(Χάρης).

― Ο Βασίλης Ηλία Καραμποΐκης (εγγονόςτου Βαγγέλη Μανωλίτση-Κουφού, γιος τηςΒούλας) και η Κερασούλα Παναγιώτη Γρίβα

(εγγονή του Νίκου Δουβίτσα-Κόντσελου, γιοςτης Γιαννούλας), βάπτισαν το αγοράκι τουςστον Άγιο Νικόλαο στην Απόλπαινα και τουέδωσαν το όνομα Ηλίας.

― Ο Παντελής Βλάχος του Σοφοκλή (Μπρα-ζανά) και η Ζωή Λάζαρη βάπτισαν το αγοράκιτους στον Αϊ Γιάννη στο Λιβάδι Καρυάς καιτου έδωσαν το όνομα Σοφοκλής.

― Ο Πρόεδρός μας Χρήστος Κατσάρας καιη Αναστασία Σούνδια του Χριστόδουλου βά-πτισαν το αγοράκι στους στην Μονή Αγίας Φα-νερωμένης και του έδωσαν το όνομα Γεώργιος.

Να τους ζήσουν τα νεοφώτιστα.

Γάμοι ― Ο Μιχάλης (Μάικο) Μανωλίτσης του

Σπύρου (Τζαβούλια) και η Ελισάβετ Κωνσταν-τίνου παντρεύτηκαν στη Μελβούρνη Αυστραλίαςμε θρησκευτικό γάμο.

― Ο Επαμεινώνδας (Νώντας) Μανωλίτσηςτου Νίκου (Τζαβούλια) και η Katie Ott παν-τρεύτηκαν στη Μελβούρνη Αυστραλίας με θρη-σκευτικό γάμο.

― Ο Βασίλης Ηλία Καραμποΐκης (γιος τηςΒούλας του Βαγγέλη Μανωλίτση-Κουφού) καιη Κερασούλα Παναγιώτη Γρίβα (κόρη της Γιαν-νούλας του Νίκου Δουβίτσα-Κόντσελου) ήρθαναπό την Αυστραλία και παντρεύτηκαν στονΆγιο Νικόλαο στην Απόλπαινα.

― Η Χριστίνα Καββαδά του Αργύρη καιτης Σπυριδούλας Θοδωράκη Μανωλίτση (Άρμπα)και ο Πέτρος Καπλάνης παντρεύτηκαν στονΆγιο Παντελεήμονα στις Αλυκές Καρυωτών.

Ευχόμαστε να ζήσουν ευτυχισμένοι.

Σημείωση Σύνταξης: ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ για τα κοινωνικά και άλλα

σχετικά του χωριού να επικοινωνείτε με τοΦώντα Δουβίτσα στο τηλέφωνο 26450-71430και κινητό 6976480145.

Πρόεδρος: Χρήστος Κατσάρας τηλ. 6942476736 Αντιπρόεδρος: Αγγελίνα Κ. Τζαναβάρη τηλ. 6984537356 Γεν. Γραμματέας: Δημήτριος Νικ. Μανωλίτσης τηλ. 210-8025620 & 6936791486Ταμίας: Παναγιώτης Κ. Σέρβος τηλ. 210-6199939 & 6936002554 Ειδ. Γραμματέας: Λάμπρος Ζαχ. Αμπουμόγλι τηλ. 210-2523100 & 6938300089 Μέλος: Ευγένιος Μανωλίτσης τηλ. 210-6420024 & 6977011305 Μέλος: Τιμόθεος Ιωάν. Σούνδιας τηλ. 210-6611978 & 6947183626

Το Δ.Σ. του Συλλόγου

Page 3: Αντίλαλοι α& ’ τους Σκάρους · 2017. 10. 27. · συνδαυλιασμένος (συν+δαυλός) = ο μη συνα - ναστρεφόμενος με τον

Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2017 Αντίλαλοι απ’ τους Σκάρους 3

Φωτογραφίες του χθες. . .Του Δημήτρη Μανωλίτση (Κασσάνδρη)

1963 Οικογένειες Επαμεινώνδα Μανωλίτση (Τζαβούλια), Γεωργίου Φούρου, Θεοδώρου (Θοδωράκη) Σούνδια, Γεωργίου και Σπύρου (Γαβρίλη) Σέρβου. Στο βάθος πίσω-πίσω ο μικρός είναι ο Δημήτριος Δουβίτσας (Κοντσελής). 1969 Κώστας Φούρος (Μνας)

Μέσα απ’ αυτή τηνστήλη της εφημερίδαςθα προσπαθήσουμε ναφέρουμε στη μνήμη μαςεικόνες και γεγονόταπερασμένων δεκαετιώνπου έσωσαν και αποτύ-πωσαν σε ασπρόμαυροφόντο παλιότεροι συγ-χωριανοί μας. Φωτογρα-φίες που αγγίζουν τοχθες του καθενός μαςκαι μας φέρνουν πίσωστα δύσκολα αλλά καιωραία εκείνα χρόνια πουόλοι μας νοσταλγικά θυ-μόμαστε. Νομίζω ότικάθε τέτοια στιγμή ίσωςείναι κληρονομιά όλωνκαι η δημοσίευσή τηςαποτελεί υποχρέωσηαλλά και δικαίωμά μαςνα την μοιραζόμαστε.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΓια τα σαράντα χρόνια από το θάνατο

της Μαρίας Κάλλας (Άννα-Μαρία Κα-λογεροπούλου 1923-1977).

Η Μαρία Κάλλας υπήρξε ένα μουσικόφαινόμενο, απ’ τις μεγαλύτερες υψίφω-νους όλων των εποχών και η μεγαλύτερητου 20ού αιώνα. Πέθανε στο Παρίσι.

«Ήταν ωραία και στο θάνατο όσο κιόταν έπαιζε την Τραβιάτα» είπε ο ιμ-πρεσάριός της Μισέλ Γκολτζ, ενώ ο Ιτα-λός σκηνοθέτης Φράνκο Τζεφιρέλι είπεγια εκείνη: «Η Κάλλας έκανε για τηνιταλική όπερα τόσα όσα έκανε κι οΒέρντι. Υπήρξε πραγματικά ένας μεγα-λοφυής συνδυασμός σπάνιας φωνητικήςευελιξίας, πηγαίας μουσικότητας πουμετουσιώνονταν στις πιο αποπνευματω-μένες εξωτερικεύσεις και δραματικών -υποκριτικών χαρισμάτων».

Η Κάλλας τραγούδησε στη Λευκάδατο 1964 και μάλιστα τη συνόδευσε στοπιάνο ο τότε νεαρός και σήμερα σπου-δαίος μουσικός και συνθέτης συμπα-τριώτης μας Κυριάκος Σφέτσας στηνκεντρική πλατεία στις “Γιορτές Λόγουκαι Τέχνης” παρουσία και με την παραί-νεση του Αριστοτέλη Ωνάση.

Η τέφρα της σκορπίστηκε στο Σα-ρωνικό στις 3 Ιουνίου του 1979 κατάτην επιθυμία της.

ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΩ εποχή μου, όλα ειπώθηκαν και μόνο το φθινόπωρο συνεχίζει το αιώνιο παράπονό του.

Τάσος Λειβαδίτης ― Όσοι με γνωρίζουν θα περίμεναν να κάνω την

κριτική μου, όπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή, στο μαζι-κοτουριστικό φαινόμενο που βιώσαμε και αυτό το κα-λοκαίρι με ιδιαίτερη ομολογουμένως σφοδρότητα στηΛευκάδα. Δεν πρόκειται όμως να ασχοληθώ ξανάγιατί καταλαβαίνω πως γίνομαι κουραστικός. Άλλωστεοι απόψεις μου για το θέμα δεν έχουν αλλάξει, έχουνπλέον καταγραφεί και υπάρχουν.

― Εκδόθηκε εν τω μεταξύ ένα πολύ καλό βιβλίοαπό τις εκδόσεις Παπαζήση με τίτλο: «Η ΧΑΜΕΝΗΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ-ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΑΞΙΔΙΩΤΗ ΣΤΟΝΤΟΥΡΙΣΤΑ» του καθηγητή Στέλιου Βαρβαρέσου τοοποίο συστήνω ανεπιφύλακτα, καθώς έχει σχέση μεόλα αυτά με τα οποία, τόσον καιρό, σας τριβελίζω τομυαλό…

― Στο πλαίσιο του ιβηροαμερικανικού φεστιβάλΛ.Ε.Α. που έγινε για 9η χρονιά στην Αθήνα με τοοποίο είναι συνδεδεμένη για τρίτη συνεχόμενη χρονιάκαι η Λευκάδα, ήλθαν τον Ιούνιο στη Λευκάδα και πα-ρουσίασαν τα βιβλία τους δύο μεγάλοι κολομβιανοίσυγγραφείς ο Σαντιάγο Γκαμπόα και ο Έκτορ ΑμπάδΦασιολίνσε καθώς και ο ισπανός ποιητής ΧουάνΒιθέντε Πικέρας. Ίσως οι καλύτερες στιγμές του κα-λοκαιριού! Από μία συνέντευξη στο ΒΗΜΑ ενός άλλουσπουδαίου μεξικανού συγγραφέα, του Χουάν Βιγιόρο,που ήλθε στην Αθήνα στο πλαίσιο του ίδιου φεστιβάλ,αλίευσα μία φράση την οποία θεώρησα πολύ επίκαιρη,φιλοσοφημένη και επαναστατική και σας τη μεταφέρω:«Σε μία προβληματική πραγματικότητα δεν υπάρχεικάτι πιο ριζοσπαστικό από το να αισθάνεσαι καλά,τότε είσαι ένας αληθινός αντιφρονών!». Την είπε ανα-φερόμενος στην κατάσταση που επικρατεί διαχρονικάστο Μεξικό. Ο καθένας ας την ταιριάξει όπου νομί-ζει…

― Θα ήθελα να ευχαριστήσω την κυρία ΚασσιανήΚούρτη για το εξαιρετικό της βιβλίο, που μου έστειλε,με τίτλο: «Η ΙΕΡΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΒΕΛΟ-ΝΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΚΑΡΠΕΤΕΣ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ», και ναπροσθέσω πως ευτυχώς, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι,σκαπανείς του Πολιτισμού της Λευκάδας, που πίσωαπό τη βιτρίνα, τον άρτον και τα θεάματα, πασχίζουνχωρίς καμία συνδρομή ή αναγνώριση, να κρατήσουνζωντανούς, πολύτιμους θησαυρούς και κειμήλια τουτόπου. Κυρία Κασσιανή συγχαρητήρια και εύχομαι τοβιβλίο σας να «πιάσει τόπο» εκεί που πρέπει!

― Αυτή η ανταπόκρισή μου από το ακραίο φυλάκιοΑλεξάνδρου είναι η τελευταία. Θα ήθελα, κλείνονταςτην αυλαία, να ευχαριστήσω τους υπεύθυνους τηςκαλής εφημερίδας που μας φιλοξένησε όλον αυτότον καιρό, καθώς και τους αναγνώστες της στήλης,τους ευχαριστημένους από τα διαβάσματά της, αλλά

και τους δυσαρεστημένους. Δεν ξέρω τι ανταπόκρισηείχε η στήλη -νομίζω μικρή- αν και δεν μπορείς να κα-ταλάβεις, καθώς ο διάλογος έχει εκλείψει στις μέρεςμας. Θεωρώ πως το μεγαλύτερο μειονέκτημα της Δη-μοκρατίας μας σήμερα είναι ότι δε γίνεται διάλογος.Δεν εννοώ φυσικά το «διάλογο» της τηλεόρασης, με-ταξύ των πολιτικών -αριστερών και δεξιών- που ο κα-θένας υπερασπίζεται, με τη γνωστή ξύλινη γλώσσα,ό,τι κακό κάνει το Κόμμα του και δεν ακούει τι λέει οάλλος, αλλά τον πραγματικό διάλογο που έπρεπε ναυπάρχει στην κοινωνία πάνω στα διάφορα ζητήματατης επικαιρότητας. Αντί διαλόγου υπάρχουν κάποιοιμονόλογοι, και αν! Από τη στήλη αυτή έχουν διατυπωθείαπόψεις, προτάσεις, παρατηρήσεις, που αφορούνστους πολίτες, τους συλλόγους, τους αιρετούς, τιςαρχές. Δεν υπήρξε καμία απάντηση, κανένα σχόλιο,καμία ανταπόκριση, καμία πρωτοβουλία….

― Παραθέτω τώρα ένα απόσπασμα από το βιβλίοτου Ζήσιμου Λορεντζάτου: «Στου τιμονιού το αυλάκι»για να δώσω έμφαση σε αυτά που θα πω παρακάτωγια την περιοχή του Αλέξανδρου κλείνοντας την αν-ταπόκριση αλλά και τη στήλη μου στην εφημερίδα:«Το ζήτημα είναι να μην περιορίζεται κανένας στο νο-σταλγικό κλάμα -έστω ατράνταχτα ή στερεά διατυπω-μένο- για μια μορφή ζωής που είτε χάνεται είτε ανα-προσαρμόζεται, αλλά να βρίσκει ποιες απομένουν οιακατάλυτες αξίες του τόπου (κάθε τόπου), το ιδιαίτεροκτήμά τε ες αιεί του πνευματικού πολιτισμού μας καινα μην υποχωρεί αβασάνιστα στη νεότερη «άσπονδηπλημμύρα» -καθώς θα έλεγε ο Σολωμός- (που με ταμετρημένα καλά μοιράζει και αμέτρητη σαβούρα),φροντίζοντας ταυτόχρονα για τον καταλληλότεροτρόπο του περάσματος στις νέες μορφές της ζωής,που φυσικά δε σηκώνουν αναβολή ατιμώρητα».

― Κλείνοντας λοιπόν, θα ήθελα να επαναλάβωγια μια ακόμα φορά τη βαθειά μου πεποίθηση πως ηπρώην Κοινότητα του Αλέξανδρου με τη γύρω περιοχή,το σμιλεμένο με τόση αδρότητα και χάρη οροπέδιο,κάτω από τα βλέμματα των παραμυθένιων-πανέμορφωνοικισμών του -του Αλέξανδρου, των Κολυβάτων καιτης Κιάφας- τους Σκάρους και τα παλιά μοναστήρια,είναι ότι πολυτιμότερο έχει απομείνει στο νησί, ότιπιο αυθεντικό και γνήσιο καθώς έχει υποστεί τις λιγό-τερες φθορές από το βέβηλο ανθρώπινο χέρι. Όλοιόσοι διαβάζουν αυτό το κείμενο και ενστερνίζονταιτις απόψεις του, ας δώσουν την προσοχή τους και αςδείξουν το ενδιαφέρον τους, ώστε η περιοχή αυτή ναπροστατευθεί και να διασωθεί, ως ελάχιστη υποχρέωσηπρος την ιστορία, τον πολιτισμό και την παράδοσητου τόπου.

Εύχομαι σε όλους καλό φθινόπωρο, με υγεία, σύ-νεση και δύναμη για το καλό.

Πολλές επιτυχίες και μακροημέρευση στους “Αν-τίλαλους απ’ τους Σκάρους”.

Αλέξανδρος 5 Οκτωβρίου 2017Νίκος Σπ. Κονδυλάτος

ΑΚΡΑΙΟ ΦΥΛΑΚΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Page 4: Αντίλαλοι α& ’ τους Σκάρους · 2017. 10. 27. · συνδαυλιασμένος (συν+δαυλός) = ο μη συνα - ναστρεφόμενος με τον

4 Αντίλαλοι απ’ τους Σκάρους Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2017

ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ 1819 Αφορμή για την εξέγερση του 1819 ήταν η

πρόσθετη φορολογία που επέβαλε η Κυβέρνησητου Ιονίου Κράτους και ο Άγγλος αρμοστής τονΙούνιο του 1819 για να συγκεντρώσει 4.000 τάληραετησίως για τη διάνοιξη του δίαυλου στη λιμνο-θάλασσα ώστε ν’ αποφεύγουν τα καράβια τον πε-ρίπλου της Λευκάδας από το Λευκάτα. Το ποσόθα εισπράττονταν από φορολογία στα γεωργικάπροϊόντα και την κτηνοτροφία κι από τους άρχοντεςτης πόλης.

Διήρκεσε από τις 15 Σεπτεμβρίου μέχρι καιτις 22 Σεπτεμβρίου που ο αναπληρωτής του Αρ-μοστή, Στρατηγός Άνταμ, με προκήρυξή του αναγ-γέλλει την κατάπνιξη της εξέγερσης και την απο-κατάσταση της τάξεως.

Ο Άνταμ συστήνει δικαστήριο στις 10 Οκτω-βρίου του παλαιού ημερολογίου, από δύο Άγγλους,δύο Λευκαδίτες άρχοντες, με εισαγγελέα τονΙωάννη Ζαμπέλιο, για τον διακανονισμό των πε-ριουσιών που δημεύονταν των πρωταιτίων τηςεξέγερσης ενώ στις 14 Οκτωβρίου ο Άνταμ αναγ-γέλλει την σύλληψη, την καταδίκη και απαγχονισμότεσσάρων εκ των πρωταιτίων: Σπύρου Ασπρογέ-ρακα από Σφακιώτες, παπα-Θεόκλητου Στραβο-σκιάδα από Απόλπαινα, παπα-Φίλιππα Κολυβάτου Δημητρίου από Αλέξανδρο και Βασιλείουπαπα-Στάθη Πάλμο από Πόρο, ενώ οι περισσότεροιαπ’ τους πρωταίτιους πέρασαν στην Ακαρνανίακαι συμμετείχαν μετά στην Επανάσταση.

Μετά τον απαγχονισμό των τεσσάρων, τα πτώ-ματά τους πισσαρίστηκαν και τοποθετήθηκαν σεσιδερένια κλουβιά τα οποία κρεμάστηκαν στις ει-σόδους της χώρας για παραδειγματισμό!!!

Το τίμημα λοιπόν του Αλέξανδρου ήταν βαρύ,ενώ ο λαϊκός στιχουργός όπως μας λέει ο Ροντο-γιάννης, αναφέρει για την άφιξη των Αλεξαντριτών:

Ήρθαν κι οι Αλεξαντρίτες σαν τα γίδια απ’ τις τρύπες... Η συμμετοχή λοιπόν των Αλεξαντριτών στην

εξέγερση ήταν πρωταγωνιστική, όπως αναφέρειδε ο Σπύρος Σούνδιας το Μοναστήρι του ΑγίουΓεωργίου ήταν τόπος συγκέντρωσης και προετοι-μασίας αφού, άλλος των καταδικασθέντων ο Σπύ-ρος Σέρβος (όχι Αλεξαντρίτης) ήταν συνδεδεμένοςμε το ιερατείο του Αλέξανδρου.

Κλείνουμε για την εξέγερση του 1819 με ένααπόσπασμα από το ποίημα του Κώστα Πάλμου(απόγονου του Βασίλη Πάλμου) «Οι τέσσαρεςΛευκαδίτες ήρωες και μάρτυρες»: «Τα σώματά τους τα νεκρά τα ταλαιπωρημένα, το μαϊστράλι στοργικά τα χάιδευε, κουνούσε τις κλούβες, που ’ταν της σκλαβιάς σύμβολο και τριγύρω πάνω στα δέντρα τα πουλιά λαλούσαν λυπημένα. Και το θλιμμένο τους σκοπό άκουγαν κι απαντού-σαν. Οι ώριες Λευκαδίτισσες με μύρια μοιρολόγια Ο Ανυπόταχτος λαός με πόνο τον θωρούσε κι φόβο δεν αισθάνονταν, Μα μέσα στην ψυχή του η θέλησή του θέριευετους τύραννους να διώξει».

Στα χρόνια αυτά ως το 1821 στους Σκάρουςκαι τα Μοναστήρια του προετοιμάστηκε πεισματικάκι ανδρώθηκε η Επανάσταση στη Δ. Ελλάδα απότον κλήρο, τους ασυμβίβαστους ντόπιους και τουςξένους που κατέφευγαν εκεί διωκόμενοι. Ενδει-κτικά αναφέρουμε απ’ τους ξένους τους Γριβαίους(Θοδωράκη Χρήστο και Δράκο), τους Παλιογιαν-ναίους (Δημήτρη, Χρήστο και Νικολό), τον Οδυσ-σέα Ανδρούτσο όπως και πολλοί άλλοι που κυνη-γημένοι απ’ τον Αλή Πασά κατέφευγαν κατά και-ρούς και φιλοξενήθηκαν στον Αλέξανδρο και στοΜοναστήρι του Αγίου Γεωργίου ενώ απ’ τους ντό-πιους Αλεξαντρίτες αναφέραμε επιγραμματικάμερικά ονόματα, Παναγιώτης Βλαχάκης, ΓιάννηςΒλάχος (είχε λάβει μέρος στα Ορλωφικά), Αντώ-νιος Βρεττός, Γιώργος Κονδυλάτος, Στάθης Βλά-χος ή Κατσαρός και Παπαγιάννης Σούνδιας. Γιατους τρεις τελευταίους θα αναφερθούμε αναλυ-τικότερα με τις αναφορές που κάνει ο σπουδαίοςχωριανός μας Σπύρος Σούνδιας, φιλόλογος καιιστορικός ερευνητής στα βιβλία του (περιμένονταςδε την έκδοση και του τελευταίου του βιβλίουπου προετοιμάζει χρόνια τώρα για την περιοχήμας).

Όπως περιμένουμε κι απ’ το νέο αίμα, τηνΓιάννα την Κόκλα να συνεχίσει κι αυτή την έρευνάτης για την περιοχή μας γιατί υπάρχουν ερωτήματαπου ζητούν απαντήσεις.

ΣΤΑΘΗΣ ΒΛΑΧΟΣ ή ΚΑΤΣΑΡΟΣ Μετά το κτίσιμο του κάστρου από τον Ορσίνι

το 1300 μ.Χ. η επικοινωνία και το πέρασμα με τοΞηρόμερο ελέγχονταν. Η Νικιάνα είναι σημαντικόκέντρο του «πηγαινο-έλα» με την Ακαρνανία.

Το ότι η Νικιάνα απέκτησε αυτή την αξία τοκαταξιώνουν τα γεγονότα (Τουρκοκρατία - Ενε-τοκρατία - Ορλωφικά - Επανάσταση του 1821 -Contrabando 1941-45, Αντάρτικο 1943-1949 καιάλλα).

Όπως γράφει, λοιπόν, ο χωριανός μας ΣπύροςΣούνδιας (Τζάρας) στο βιβλίο του “ΑΝΘΡΩΠΟΙΚΑΙ ΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΜΟΥ” στα χρόνιαπριν την Επανάσταση, τις μεταφορές, παρά ταδρακόντεια μέτρα που είχε επιβάλλει ο Μαίτλαντ,έκαμαν οι Αλεξαντρίτες Στάθης Βλάχος ή Κα-τσαρός κι ο Γεώργιος Κονδυλάτος, ο και Χιλίαρχοςστον αγώνα ονομασθείς.

Και συνεχίζει: Ο ένας, ο αποφασιστικός και επιβλητικός έγινε

αρχηγός κι ο άλλος ο Γεώργιος Κονδυλάτος υπη-ρέτησε την ομάδα του, όπως δείχνουν οι ιστορικέςαναφορές.

Ο Στάθης είχε άλλα τρία αδέλφια, το Γιάννη,το Γιώργο και τον Κωνσταντή κι ήταν γιοι τουΖαχαράκη Βλάχου (1751-1823) που κι ο ίδιοςείχε λάβει μέρος στα Ορλωφικά επικεφαλής τηςομάδος των Αλεξαντριτών, πέρασε με τους Γρι-βαίους (που είχαν έλθει στη Λευκάδα για να προ-φυλαχθούν απ’ τους εχθρούς τους που διεκδι-κούσαν το αρματολίκι του Ξηρομέρου) στην Ακαρ-νανία, στην Περατιά που κατοικούσαν κι ενώθηκεμαζί τους. Ακολούθησε αυτούς στο Κάρλελι και

μετά την εκπόρθηση του Βραχοχωρίου (Αγρινίου)ήλθε στο Μεσολόγγι, όπου είχε δημιουργηθεί ηδιοίκηση της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος υπό τηνπολιτική ηγεσία του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου.Ακολούθησε στην εκστρατεία του Πέτα και δια-κρίθηκε για τον ηρωισμό του. Στη συνέχεια στοΞηρόμερο με το Θόδωρο Γρίβα και διακρίθηκε τοτμήμα του στη μάχη του Αετού (10 Αυγούστου1822) μαζί με τα τμήματα του Θόδωρου Γρίβα,του Δημήτρη Παλιογιάννη και του Γιάννη Τσαούση.Ήταν τόσο πεισματική η μάχη που οι Τούρκοιυποχώρησαν κι έτσι σώθηκε προσωρινά το Ξηρό-μερο. Εδώ επαινείται ο Στάθης Κατσαρός για τηγενναιότητά του.

Ο Δημήτρης Παλιογιάννης ανήκε σε μια μεγάληοικογένεια αγωνιστών από το Βάλτο της Ακαρνα-νίας κι ήταν φίλος από πριν με το Στάθη, γιατίείχε φιλοξενηθεί στον Αλέξανδρο και στο Μονα-στήρι του Αγίου Γεωργίου. Η παράδοση του Πα-λιογιάννη στον Αλέξανδρο ήταν ζωντανή στουςγεροντότερους για τη σωματική του δύναμη καιτις επιδόσεις του.

Μετά τις διαμάχες των οπλαρχηγών, την εγ-κατάλειψη του Ξηρομέρου και τη διάλυση τουστρατοπέδου ο Στάθης ακολούθησε τον Μαυρο-κορδάτο και μπήκε στο Μεσολόγγι στις 17 Οκτω-βρίου του 1822.

Την περίοδο αυτή ο Στάθης έχει στις διαταγέςτου 25 φρουρούς όπως αναφέρει ο Σπυρ. Τρικού-πης στο Β’ βιβλίο της Ιστορίας του. Εδώ συναντιέταιμε άλλους Λευκαδίτες που βρίσκονται με το τμήματους τον Θεοφύλακτο Ψιλιανό, τον Μάρκο Γκίλλη,το γιατρό Πέτρο Στεφανίτση, τον Γιάννη Ασπρο-γέρακα με τους δύο γιούς του Κώστα και Γιώργο,επικεφαλής 12μελούς ομάδος, αλλά και τον άλλοΑλεξαντρίτη ήρωα του ’21, Παπαγιάννη Σούνδιαπου έχουμε απ’ αυτόν μιας πρώτης τάξεως μαρ-τυρία, ότι συμπολέμησε με τον συγχωριανό τουΣτάθη Κατσαρό στην Α’ και νικηφόρα για τουςΈλληνες πολιορκία του Μεσολογγίου.

Στο Μεσολόγγι ο Μαυροκορδάτος, εκτιμώνταςτη γενναιότητά του αλλά προπαντός την αφοσίωσήτου και υπακοή του σ’ αυτόν τον κάνει υπασπιστήτου ενώ μετά την σύγκλιση Συνέλευσης τωνοπλαρχηγών από τον Μαυροκορδάτο και την κα-ταδίκη του Καραϊσκάκη «την απόφαση που φέρειημερομηνία 2 Απριλίου 1824, υπογράφει κι ο Στά-θης Κατσαρός ως Χιλίαρχος».

Ο Κατσαρός θα παραμείνει στο Μεσολόγγιγια ένα ακόμη χρόνο και με εισήγηση του Μαυ-ροκορδάτου παίρνει το αξίωμα του Στρατηγού,διάκριση ξεχωριστή στον Αγώνα (ήταν βέβαια ηεποχή που μοιράζονταν αφειδώς βαθμοί και προ-νόμια).

Ο Σπύρος Σούνδιας συνεχίζει: Από τον Φεβρουάριο του 1825 ο Ιμπραήμ άρ-

χισε ν’ αποβιβάζεται στη Μεθώνη, ο κίνδυνοςήταν μεγάλος αλλά το Εκτελεστικό (Κυβέρνηση)με επικεφαλής τον Γεώργιο Κουντουριώτη καιλοιποί της Κυβέρνησης, Μπότασης και Κωλέτηςασχολούνται με τις εμφύλιες διαμάχες.

Οι Έλληνες, μπροστά στον κίνδυνο του Ιμπραήμμετά από δύο μήνες αντιδρούν, ο Μαυροκορδάτοςφθάνει στις 26 Απριλίου του 1825 στη Μεσσηνίαμε 2.500 ατάκτους Στερεοελλαδίτες μαζί κι οΣτάθης Κατσαρός σαν αρχηγός της Φρουράς του.

Στη μάχη στα Κρεμμύδια, χωριό βορειότερατης Πύλου (19 Απριλίου 1825) που οι Έλληνες νι-κήθηκαν σκοτώθηκε κι ο Ιωάννης Ασπρογέρακαςόπως γράφει ο γιος του Κώστας που ήταν κιαυτός στη μάχη αυτή.

Υπάρχει και μαρτυρία του Γιώργου Γατζώρηαπό την Παλιοκατούνα (Λεσίνι) της Ακαρνανίας,ότι στη μάχη του Κρεμμυδιού υπηρέτησε υπό ταςδιαταγάς του Στάθη Κατσαρού.

Ο Σύλλογός μας θυμάται και τιμά Αφιέρωμα στους Αλεξαντρίτες που συμμετείχαν στις εξεγέρσεις

της Λευκάδας και έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 1821

Συνέχεια στη σελ. 5

Συνέχεια από τη σελ. 1

Page 5: Αντίλαλοι α& ’ τους Σκάρους · 2017. 10. 27. · συνδαυλιασμένος (συν+δαυλός) = ο μη συνα - ναστρεφόμενος με τον

Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2017 Αντίλαλοι απ’ τους Σκάρους 5

Ο Ιμπραήμ δεν θέλει μόνο την Πύλο και τοΚρεμμύδι, προσβάλει τους παλιούς Ναυαρίνουςκαι το Νιόκαστρο που δεσπόζουν του Ναυαρίνου,στρατηγικότατος χώρος για το στρατό και τοστόλο του. Οι Έλληνες αμύνονται στη Σφακτηρίαπου είχαν οχυρώσει για να υπερασπιστούν ταδύο κάστρα καλύτερα, παθαίνουν όμως πανωλε-θρία, σκοτώνονται ο Αναγνωσταράς, ο Τσαμαδός,ο Φιλέλληνας Σανταρόζα και πολλοί άλλοι, ενώ οΜαυροκορδάτος μόλις προφταίνει να διαφύγειμε τη βοήθεια του Κατσαρού και της Φρουράςτου και φθάνει στη βάρκα που τον περιμένει κιανεβαίνει στον «Άρη».

Το πλοίο όμως δεν φεύγει παρά τον κίνδυνο.Περιμένει τον πλοίαρχό του τον Τσαμαδό πουόμως είχε βγει στη Σφακτηρία για να πολεμήσει.Δίνουν εντολή στον Κατσαρό να πάει προς ανα-ζήτησή του (χωρίς να γνωρίζουν ότι έχει σκοτωθεί).Ο Κατσαρός στην προσπάθειά του να φέρει σεπέρας την αποστολή του με τους λίγους συντρό-φους του που πήρε μαζί του, συλλαμβάνεται ήσκοτώνεται, δεν γνωρίζουμε. Ο Τρικούπης στοΚεφάλαιο ΝΓ’ σελίδα 199, του τρίτου βιβλίου τουλέει: «Αιχμαλωτίσθη δε κι ο αρχηγός της Σωμα-τοφυλακής του Μαυροκορδάτου Κατσαρός, σταλείςσε αναζήτηση του Τζαμαδού».

Κι ο Σπύρος Σούνδιας καταλήγει: «...Μετά τη Σφακτηρία γύρω από το πρόσωπο

του Στάθη Κατσαρού επικρατεί σύγχυση. Στο Μη-τρώο των Αγωνιστών είναι γραμμένος ως Ευστά-θιος Κατσαρός ή Βλάχος κι έχει καταχωρηθείστην εβδόμη τάξη (Ανθυπολοχαγός)».

Στους καταλόγους του 1836 για αριστείο δεναναφέρεται ούτε για αποζημίωση ή δάνειο, όπωςοι λοιποί αγωνιστές.

Αυτός ήταν ο Στάθης Βλάχος ή Κατσαρός οΑλεξαντρίτης ήρωας της Επανάστασης του 1821.

ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΣΟΥΝΔΙΑΣ Ο Σούνδιας παπα-Γιάννης καταγόταν από το

χωριό Αλέξανδρος. Γεννήθηκε το 1785 (πρόγονοςτων Τζαραίων). Ήταν μυημένος στον Αγώνα καισύνδεσμος μεταξύ του Αλεξάνδρου και της Πόλης.

Με την κήρυξη της Επανάστασης παράτησεόλως διόλου την ιεροσύνη και έτρεξε στη ΔυτικήΕλλάδα με ομάδα Αλεξαντριτών πλέον των δέκα(10) και ήρθε στο Γεώργιο Τσόγκα. Από το 1821μέχρι το 1823 με επίκεντρο το Λιγοβίτσι έλαβεμέρος στις μάχες της Δυτικής Ελλάδας απ’ τουςΚαλαρρύτες και το Μακρυνόρος ως τον Ασπρο-πόταμο, τη Βαράσοβα, την Κατοχή. Θα λάβειμέρος στη μάχη του Τεκέ, του Καρβασαρά, τουΞοδάχτυλου, όπου τα τμήματα του Τσόγκα θαεπαινεθούν, του Μαξαλά.

Κατά διαστήματα θαλασσοδέρνονταν για ναέρθει στον Αλέξανδρο κοντά στην οικογένειάτου, τη γυναίκα του Παναγιώτα και την κόρη τουΑγγελική, τη φροντίδα των οποίων είχαν αναλάβειοι συγγενείς του κι ο πεθερός του παπα-ΔημήτρηςΜανωλίτσης.

Συνηγωνίσθη με τον Ευστάθιο Κατσαρό-Βλάχοκαι τον Γεώργιο Κονδυλάτο στην Α’ πολιορκίατου Μεσολογγίου (συγχωριανοί του εις την πρώτηπολιορκία του Μεσολογγίου) και εις άλλες μάχες,μέχρι το 1824, ακολούθως συνενωθείς μετά τουΓ. Καραϊσκάκη εις την Ανατολική Ελλάδα συνη-γωνίσθη μετ’ αυτού σε διάφορες μάχες μέχρι το1825.

«Εις το ίδιον έτος χρηματίσας υπό τον Κων/νοΔούκα παρευρέθη εις την εκστρατείαν Σπετσώνκαι Τριπολιτσάς, εσχάτως δε εις το 1826 υπό τηνοδηγία του κυρίου Διον. Ευμορφόπουλου.

Επολιορκήθη εις την Ακρόπολη των Αθηνώνκι εδώ έρχεται ο άλλος Αλεξαντρίτης τον Ιούνιοτης ίδιας χρονιάς όπως λέει ο Μαχαιράς Γιώργος

- Κονδυλάτος (κι όχι όπως λανθασμένα αναφέρεταιτο όνομα Ευστάθιος Κονδυλάτος Κατσαρός, τονσυγχέουν με τον Στάθη Κατσαρό-Βλάχο που αιχ-μαλωτίστηκε στη Σφακτηρία από τους Αιγύπτιουςτου Ιμπραήμ κι από τότε όπως αναφέραμε προ-ηγούμενα χάθηκαν τα ίχνη του), ήταν επικεφαλήςτων Επτανησίων έξω απ’ την Ακρόπολη και κατόπινμπήκε με το σώμα του κι ενίσχυσε τον πολιορ-κούμενο αρχηγό του Διον. Ευμορφόπουλο, τονΓκούρα και ασφαλώς και τον συγχωριανό τουπαπα-Γιάννη Σούνδια που ήταν κι αυτός όπωςπροαναφέραμε πολιορκούμενος υπό τον Ευμορ-φόπουλο στην Χιλιαρχία του οποίου διορίσθη ως

υπολοχαγός του πρώτου Λόχου εν καιρώ τουδιοργανισμού των ελαφρών στρατευμάτων, μετάδε το σχηματισμό των Χιλιάρχων σε τάγματαέμεινε με το βαθμό τούτο ως λοχαγός και διορίσθηεις αυτόν και λαμβάνει κατά μήνα 10 δίστηλα...πιστοποιήσας από Συνταγματάρχη Κώστα Χορ-μόβα, κ.λπ. (κατά Μαχαιρά σελίδα 100 σημείωση1 Λευκάς και Λευκάδιοι)».

Ενώ η πιστοποίηση Διον. Ευμορφόπουλουαναφέρει:

«Ο υποφαινόμενος πιστοποιών ότι ο κύριοςΠαπα-Ιωάννης Σούνδιας Λευκάδιος υπηρέτησετην πατρίδα ένοπλος υπό την οδηγίαν μου απότο 1826 εις την πολιορκίαν της Ακροπόλεως τωνΑθηνών. Έδειξεν ανδρείαν, φρόνησιν και πατριω-τισμόν μέγαν, πολεμών, διανυκτερεύων και υπο-μένων με γενναιότητα όλων των συμβαινόντωντας δυστυχίας και δυσκολίας, γενόμενος υπόδειγμακαι στους άλλους.

Ωσαύτως και εις το 1827 εις την εκστρατείαντης Δ. Ελλάδος επληγώθη εις τον πάτον, εννοείβέβαια στο τέλος του Ανατολικού πολέμου (ανα-φέρεται στον πόλεμο του Αιτωλικού) και εις τηνδεξιάν χείραν βαρέως κι εκινδύνευσε».

Ενώ υπάρχει κι άλλη πιστοποίηση για τουςαγώνες του παπα-Γιάννη Σούνδια με ημερομηνίαγια τη συμμετοχή του στον Αγώνα του 1821.

Εν Αθήναις 18 Δεκεμβρίου 1834 υπογράφουν: Ν. Ζαχαρίτας Δ. Καλιφρονάς Ε. Λιανοσταφίδης που καταλήγει «Γνωρίζοντες και ταύτα και

των αλλών καιρών τας εκδουλεύσεις του εις τηνπατρίδα καθώς και την σημερινή αθλίαν κατάστασητου εδώσαμε εις αυτήν την παρούσα μας απόδειξηευσυνειδήτως δι’ όλα ταύτα, ίνα του χρησιμεύσεικαι εις ένδειξιν. Διο και υποφαινόμεθα».

Σημ. Σύνταξης: Όπως συνήθως οι πραγματικοίπρωταγωνιστές έτσι κι ο ήρωας παπα-Γιάννηςπέθανε πάμπτωχος κι είναι ενταφιασμένος στονΠειραιά.

*****Τελειώνοντας θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε

όσους βοήθησαν για την επιτυχία της σημερινήςμας εκδήλωσης και συγκεκριμένα: το Σύλλογο“ΦΗΓΟΣ”, το Σύλλογο Σφακιωτών “ΦΩΤΕΙΝΟΣ”για την υλικοτεχνική υποδομή που μας πρόσφεραν,τους νέους Τζίμη Μανωλίτση του Ζώη (Τζαβούλια),

Στάθη Σούνδια του Γιάννη (Κασταβήρα), ΜαρουάνΑμπουμόγλι του Ζαχαρία και της Γιάννας (τουΛαμπράκη), τους ψήστες Νίκο Μανωλίτση Δημη-τρίου (Μπέρε), Χρυσόστομο Βρεττό Γεωργίου(Μπαρούτα) και τον Σταύρο, το Σπύρο Μανωλίτσητου Δημητρίου (Μούσα), τον Παναγιώτη Βρεττό(Ποδάρια), το Θεοδόση και Νίκο Μανωλίτση (Κα-ραπιπεραίους), το Ντίνο Βλάχο του Σπύρου (Γέ-ροντα), τον Παναγιώτη Σούνδια του Νίκου (Τζάρα),το φούρνο Μπάρκα, την Ντίνα Σούνδια-Σέρβου,τον Παναγιώτη και την Ελένη Σέρβου (του Μπο-τσαράκια), τα sites των χωριανών μας ΛευκαδίτικαΝέα και My Lefkada, τον Κώστα Πατρίκιο, ταΑλεξαντριτόπουλα Μιχάλη (Μάικο) Μανωλίτσητου Σπύρου (Τζαβούλια), βιρτουόζο στο μπουζούκικαι τραγουδιστή, καθώς και τον Θέμη Χαλμούκοστο τραγούδι (εγγονό του Θεμιστοκλή Δουβίτσα-Ταγιάρη), για τις στιγμές που μας χάρισαν στοπάλκο κι ευχόμαστε να μην αργήσει η στιγμή πουη ορχήστρα θα αποτελείται από Αλεξαντρίτες(όπως παλιά). Να ευχαριστήσουμε δε και την ορ-χήστρα “Μινόρε” που μας διασκέδασε.

Τέλος πολλές ευχαριστίες στον ερευνητή τουχωριού μας Σπύρο Σούνδια (Τζάρα), καθώς καιστη Γιάννα την Κόκλα για τα στοιχεία που πήραμεγια το σημερινό μας αφιέρωμα απ’ τα βιβλία τουςκαι τα κείμενά τους. Διπλά να ευχαριστήσουμεαν μας διέφυγε κάποιος.

Κλείνοντας, θα θέλαμε να πούμε δυό λόγια,μη μεμψιμοιρούμε, για όλους τους Συλλόγουςτου χωριού μας στις διαμορφωμένες συνθήκεςπου επικρατούν και το ελάχιστο να προσφέρουνστην περιοχή του Αλεξάνδρου, είναι καλύτεροαπ’ το τίποτα. Να μην περιμένουμε να μας λύσουντα μεγάλα και σημαντικά που είναι έργο τουΔήμου, της Περιφέρειας και του Κράτους, να μηντους πετροβολούν κάποιοι, μάλιστα ορισμένεςφορές αυτοί που δεν μετέχουν ή δεν προσφέρουντίποτε τους αρέσει όμως να κριτικάρουν τουςπάντες και τα πάντα εκ του ασφαλούς. Τα ίδιαισχύουν και για το Τοπικό Κοινοτικό Συμβούλιοκαι τον Πρόεδρό του, γι’ αυτό, ας μην χάνουμε τοδάσος, βλέποντας το δέντρο.

Τέλος ευχόμαστε σε όλους χρόνια πολλά γιατη μέρα και καλή διασκέδαση.

Το Δ.Σ.

Ο Σύλλογός μας θυμάται και τιμά Αφιέρωμα στους Αλεξαντρίτες που συμμετείχαν στις εξεγέρσεις

της Λευκάδας και έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 1821 Συνέχεια από τη σελ. 4

Τραγουδάει ο Θέμης και χορεύει ο Θοδωρής Δουβίτσας.

Μπουζούκι ο Μάικο και τραγουδάει ο Θέμης. Χορεύει ο Κώστας Καραβίας (Καπετάνιος).

Ο φτωχός δουλεύει... Ο πλούσιος εκμεταλλεύεται τον πρώτο... Ο στρατιώτης φυλάει και τους δύο... Ο φορολογούμενος πληρώνει και για τους τρεις... Ο τεμπέλης ξεκουράζεται και για τους τέσσερις... Ο μεθυσμένος πίνει και για τους πέντε... Ο τραπεζίτης εξαπατά και τους έξι... Ο δικηγόρος κοροϊδεύει και τους εφτά... Ο γιατρός τους τρώει και τους οκτώ... Ο νεκροθάφτης θάβει και τους εννιά... Ο πολιτικός ζει στην πλάτη και των δέκα...

Επιμέλεια: Δημήτρης Μανωλίτσης

Page 6: Αντίλαλοι α& ’ τους Σκάρους · 2017. 10. 27. · συνδαυλιασμένος (συν+δαυλός) = ο μη συνα - ναστρεφόμενος με τον

ΣΑΒΒΑΤΟ 29 ΙΟΥΛΙΟΥ, ΩΡΑ 19.30 Με τον τρόπο των Νέων • Ομάδα Νέων (Στέφανος Μανωλίτσης, Χάρης

Σάντας, Λεφτέρης Γεωργάκης, Δημήτρης Σούνδιας) Μονοπάτια Πολιτισμού-Διαδρομές που μας ενώ-

νουν. • Αναστασία Στραγαλινού, Γραμματέας μουσ./φι-

λολ. συλλόγου «Απόλλων Καρυάς» Η Καρυά εκ τωνέσω. Δυνατότητες και προοπτικές σε ένα δρόμο μεπολιτισμική και περιβαλλοντική ταυτότητα.

• Υπαπαντή Θέρμου, Πτυχιούχος ΕφαρμοσμένηςΠληροφορικής

Η ανάδειξη της ορεινής Λευκάδας στο τρίπτυχο Βιωσιμότητα - Πολιτισμός - Τουρισμός. Η περί-

πτωση της Εγκλουβής. • Βαγγέλης Κοντομίχης, Νέος αγρότηςΗ ανάγκη στοχευμένων και συλλογικών δράσεων

για την αναθεώρηση της αγροτικής παραγωγής στηνορεινή Λευκάδα.

• Δήμητρα Κονδυλάτου, εικαστικός, ΜΑ DutchArt Institute

The island-resignified/To νησί-επανανοηματοδο-τημένο και ο ξενώνας Νήιον: Προβληματισμοί περίεναλλακτικού-πολιτισμικού τουρισμού στη Λευκάδα.

Συντονίζει ο Χρήστος Πήττας, μουσικοσυνθέτης,τ. δ/ντής ελλην. υπηρ. BBC.

Προβολή του ντοκιμαντέρ του Στέλιου Χαραλαμ-πόπουλου: Από άνοιξη χειμώνα. (15').

Η βραδιά θα κλείσει με μουσική από μαθητές τουΜουσικού Σχολείου Λευκάδας.

Φέτος, στην ίδια πάντα κατεύ-θυνση, επιδίωξή μας είναι να έλ-θουν πιο κοντά οι οικισμοί της πε-ριοχής μας (από τον Αλέξανδροέως την Καρυά και την Εγκλουβή,αλλά και τους Σφακιώτες) έτσιώστε να υπάρξει συγχρωτισμόςτων βημάτων μας σ’ αυτόν τοννέο δρόμο ο οποίος μπορεί ναοδηγήσει σε κοινές δράσεις, συ-νεργασίες και συνέργειες με άξονατον διακηρυγμένο μας στόχο πουείναι η αξιοβίωτη ανάπτυξη τηςορεινής Λευκάδας.

Το διήμερο των Πολιτιστικών Εκδηλώσεων στις 29-30 Ιουλίου 2017

6 Αντίλαλοι απ’ τους Σκάρους Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2017

Η σελίδα των Τοπικών ΣυλλόγωνΣύλλογος Φίλων Αλεξάνδρου “Φηγός’’

Στις 26/8/17 κάτω από έναν έναστροουρανό με το μισοφέγγαρο να πλέεισαν καραβάκι στο νυχτερινό στερέωμα,σε ένα πλάτωμα του δάσους των Σκάρων,στο ιστορικό μοναστήρι του Άη Γιώργη,η Αλίκη Καγιαλόγλου, προσκεκλημένητου Συλλόγου μας, ερμήνευσε με την

μελωδική φωνή της και συνοδεία του Νίκου Μανιταράστην κλασική κιθάρα, αγαπημένα τραγούδια του ΜίκηΘεοδωράκη και του Μάνου Χατζιδάκι, αλλά και άλλα λιγό-τερο γνωστά στο ευρύτερο κοινό και ξεχασμένα σήμερα.

Ε Π ΤΑ Ν Η Σ Ι Α Κ Η Σ Υ Ν Ο Μ Ο Σ Π Ο Ν Δ Ι ΑΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κ. ΠΡΟΚΟΠIOY ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΤΟ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ 6.10.2017

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θέλω να σας ευχαριστήσωγι’ αυτή την συνάντησή μας. Γιατί όλοι μας -κιεγώ προσωπικά- εκτιμούμε τη μεγάλη προσφοράτης Επτανησιακής Συνομοσπονδίας. Συνει-σφορά η οποία αφορά όλο τον Ελληνικό Πολι-τισμό. Μπορεί να ασχολείσθε κυρίως με τα θέ-ματα του Επτανησιακού Πολιτισμού, αλλά αςμην ξεχνάμε ότι ο Επτανησιακός Πολιτισμόςείναι ένα απ’ τα βασικά κομμάτια του Πολιτισμούμας γενικότερα, πολλώ μάλλον διότι έχει μπο-λιάσει όλον τον Ελληνικό Πολιτισμό. Και μάλι-στα σε κρίσιμες στιγμές για τον Τόπο. Θέλωνα σας συγχαρώ επίσης και για κάτι άλλο, τοοποίο αποκτά πια ιστορικές διαστάσεις. Αυτήη πρωτοβουλία που είχατε όταν συμπληρώθηκαντα 150 χρόνια από την Ένωση το 2014, όταντον Ιούνιο στο Θέατρο Ηρώδου του Αττικού,κάνατε αυτή την μοναδική παράσταση, όπουπαρουσιάστηκε όλο το έργο του ΔιονυσίουΣολωμού, ο «Ύμνος εις την Ελευθερία». Δεννομίζω ότι υπάρχει προηγούμενο να παρου-σιασθεί όλο αυτό το έργο του Διονυσίου Σο-λωμού. Γι’ αυτό σας είπα ότι αυτή η παράστασητης εποχής είναι ιστορική, σημαδιακή και νασυνεχίσετε προς αυτή την κατεύθυνση. Όπωςγνωρίζετε δίνω την έμφαση που πρέπει καιτην οφείλω άλλωστε στα Επτάνησα. Τέλοςτου μήνα θα βρίσκομαι στην Κέρκυρα για τις

εκδηλώσεις που θα κάνουμε εκεί για τον Κα-ποδίστρια. Αλλά θέλω να γνωρίζετε ότι καιεγώ όπως και οι προκάτοχοί μου και είμαι βέ-βαιος και εκείνοι που θα έρθουν στη συνέχεια,θα στηρίξουμε την προσπάθειά σας. Θα ’μαστεπαρόντες στα Επτάνησα. Ποτέ δε λησμονάμε

την προσφορά τους, μέσα στην Ιστορία, αλλάιδίως σήμερα. Και πάλι σας ευχαριστώ, καλήδύναμη και καλή επιτυχία σε όλους σας.

ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ Θ.: Κύριε Πρόεδρε εκ μέρουςτου Διοικητικού Συμβουλίου της ΕπτανησιακήςΣυνομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων σαςευχαριστούμε θερμά που μας κάνατε την τιμήνα μας δεχτείτε. Ο λόγος κύριε Πρόεδρε γιατον οποίο ζητήσαμε να σας δούμε είναι η πρω-τοβουλία που έχουμε αναλάβει για να εκπέμ-

ψουμε μήνυμα σε ολόκληρο τον κόσμο ζητών-τας την επιστροφή όλων των στοιχείων πολι-τισμού στον τόπο που γεννήθηκαν. Στη συζή-τηση που θα έχουμε θα σας αναλύσουμε τηνπρωτοβουλία μας αυτή και είμαστε βέβαιοιγνωρίζοντας τις ευαισθησίες σας ότι θα σαςέχουμε δίπλα μας αρωγό σε αυτή την προσπά-θεια και με χαρά θα δεχτούμε τις συμβουλέςσας.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστώ πολύ. Σας θυμίζωότι πρώτος μας στόχος, πρώτος και βασικός,είναι η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα,λόγω της μοναδικότητας του Παρθενώνα γιαόλο τον Πολιτισμό της Δύσης. Δεν υπάρχειάλλο μνημείο στον κόσμο, το οποίο να εκπέμπειαυτούς τους συμβολισμούς. Και για αυτό ηΑνθρωπότητα οφείλει σε αυτό το μνημείο, μετα στοιχεία που υπάρχουν βεβαίως ακόμαμέχρι σήμερα, παντού στον κόσμο, ν’ αποκτήσειτην ολοκληρωμένη μορφή, την οποία οφείλουμενα αναδείξουμε. Και όχι μόνο για την Ελλάδα,για όλη τη Δύση και ιδίως για τον ΕυρωπαϊκόΠολιτισμό. Σε αυτή την προσπάθεια πραγματικάσας ευχαριστώ που είστε παρόντες και δε σαςτο κρύβω, σας θέλω πρωτοπόρους. Και πάλισας ευχαριστώ πολύ.

ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ Θ.: Κι εμείς ευχαριστούμε κύ-ριε Πρόεδρε.

Ο ΤΟΠΟΣ, ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ Μία σχέση με περιβαλλοντική και πολιτισμική ταυτότητα

ΚΥΡΙΑΚΗ 30 ΙΟΥΛΙΟΥ, ΩΡΑ 19.30Με συνταγές του χθες, χτίζουμε το σήμερα και ανιχνεύουμε

το αύριο • Κώστας Βαγενάς, Πολιτικός μηχανικός « Ξέρεις τα σπίτια πεισματώνουν εύκολα, σαν τα γυμνώ-

σεις». Η ψυχή και το ήθος του λευκαδίτικου σπιτιού της ενδο-χώρας.

• Ηλίας Τσαλίκης, Μακροοικονομολόγος Σενάρια και σχέδια για την παραγωγική και κοινωνική

ανασυγκρότηση της ενδοχώρας της Λευκάδας. • Ομάδα αργαλειού «Φηγός» Ο ιστός που υφαίνουμε να απλωθεί και να αγκαλιάσει

ολόκληρη τη Λευκάδα. Συντονίζει ο Χρήστος Πήττας. Η βραδιά θα κλείσει με τραγούδια της παρέας από το τρίο

των Αποστόλη Κοψιδά - κιθάρα, Βαγγέλη Λάζαρη - μπουζούκικαι Γιώργου Καρανάσου - φωνή και με κεράσματα.

Page 7: Αντίλαλοι α& ’ τους Σκάρους · 2017. 10. 27. · συνδαυλιασμένος (συν+δαυλός) = ο μη συνα - ναστρεφόμενος με τον

Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2017 Αντίλαλοι απ’ τους Σκάρους 7

Η σελίδα των Τοπικών Συλλόγων

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΙΜΗΣ

ΔΙΗΜΕΡΗ ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΒΟΛΟ, ΠΗΛΙΟ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΑ 4 & 5 ΝΟΕΜΒΡΗ 2017

Πολιτιστικός Σύλλογος Νικιάνας “ΟΙ ΣΚΑΡΟΙ”

Πραγματοποιήθηκαν για ενδέκατη χρονιά οι εκδηλώσειςΜνήμης και Τιμής για τη συγκέντρωση οπλαρχηγών

και τη συμμετοχή του Καποδίστρια το 1807 με τρισάγιοκαι κατάθεση στεφάνων στη Στήλη του Μαγεμένου, ενώ ο πα-

νηγυρικός της ημέρας διαβάστηκε από τη χωριανή μας φιλόλογοΔέσποινα Καλέζου-Γράψα (χα Γιώργου Γράψα-Αρίδια) κι ακολούθησεκαλλιτεχνικό πρόγραμμα στο Λιμάνι Νικιάνας.

Ο Σύλλογος Νικιάνας διοργανώνει το Σαββατοκύριακο 4 & 5 Νοέμβρη2017 διήμερη εκδρομή στο Βόλο, Πήλιο και Μετέωρα. Η τιμή συμμετοχής είναι 70€ το άτομο και περιλαμβάνει το εισιτήριο καιδιανυκτέρευση σε 4άστερο ξενοδοχείο στο Βόλο. Τηλέφωνα επικοινωνίας: 6975668835 & 6942901050

3 Με αφορμή τα τελευταία περιστατικά κλοπών πουέγιναν στη Νικιάνα σε σπίτια και υπερήλικες, καλό είναι ναείμαστε όλοι ιδιαίτερα προσεκτικοί ως προς την ασφάλεια τωνσπιτιών (πάνε οι εποχές που κοιμόμαστε με ξεκλείδωτες πόρτεςκι ανοιχτά παράθυρα).

Αλλά κι όπως συμβουλεύει η Αστυνομία: «Μην πείθεστε εύκολαμε άγνωστα άτομα που σας πλησιάζουν είτε με το πρόσχημα ευ-καιριακών αγορών, είτε ως γνωστοί συγγενών σας, προφασιζόμενοιτην εξόφληση χρέους ασφαλιστηρίων συμβολαίων, ηλεκτρικώνσυσκευών κ.λπ. για λογαριασμό των συγγενικών προσώπων σας».Ακόμα δε μην δίνετε πληροφορίες σε αγνώστους στο τηλέφωνοή στοιχεία που σας ζητούν και μην πιστεύετε ότι είστε ο τυχερόςπου κερδίσατε κάτι κ.λπ.

3 Στη συνεδρίαση του Δ.Σ. του Δήμου στις 2 Οκτώβρη 2017έχει μπει θέμα για απόφαση του Δ.Σ. για έγκριση μελέτης και κα-θορισμό τρόπου εκτέλεσης του έργου: «Ολοκλήρωση τουαλετώνσχολείου Νικιάνας», προϋπολογισμού 7.000€. Εισηγητής Γ. Φί-λιππας, Αντιδήμαρχος.

Σχετικά με το θέμα είχαμε αναφερθεί στο προηγούμενο φύλλο.

3 Απ’ την τέλεση του πανηγυρικού Αρχιερατικού Εσπερινούπου τελέστηκε στον Ιερό Ναό Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στηΝικιάνα.

3 Με τη συμμετοχή αρκετών Λευκαδιτών πραγματοποιήθηκεστη Βόνιτσα ο 18ος Ημιμαραθώνιος «Άκτιος Δρόμος», ενώ τονΑλέξανδρο (Νικιάνα) εκπροσώπησε επάξια ο Χρήστος Σέρβοςτου Κων. (Νταντή).

3 Κατόπιν ενεργειών του Προέδρου μπήκαν προστατευτικέςμπάρες σε σημείο του δρόμου Νικιάνας-Αλεξάνδρου στο οποίοείχε γίνει ατύχημα χωρίς δυσάρεστα αποτελέσματα. Το πρόβληματο είχε αναδείξει με ανάρτησή του σε τοπικά site ο χωριανός μαςΔημήτρης Μανωλίτσης του Ζώη (Τζαβούλια).

3 «Αλεξαντρίτισσα στο δρόμο του Αγίου Ιακώβου»

Μια διαδρομή μή-κους 800 χιλιομέτρωνμε κατάληξη το Σαν-τιάγο ντε Κομποστέ-λα. Ένα ταξίδι αυτο-γνωσίας στο δρόμοπου περπάτησε ο αγα-πημένος μαθητής τουΧριστού Ιάκωβος μεκατάληξη το Σαντιάγοόπου βρίσκεται ο τά-φος του και συνδέει

τις πόλεις Jaca-Pamplona-Burgos-Leon. Η διαδρομή ξεκινά από πολλές αφετηρίες, είναι μέσα απ’ τα Πυρηναία,

επονομάζεται «Camino Frances». Μπράβο Λίζα!!!! Η Λίζα είναι κόρη του Πανταζή Κολυβά του Γεωργίου

(Τσιρογιάννη).

3 Καλό είναι να σταματήσουν τα περίεργα με τις πινακίδες ονομα-τοδοσίας στην πλατεία Αλεξάνδρου. Η αποκαθήλωση της μιας και ησυνεχώς αναστροφή της άλλης, για να μην φαίνεται η ονομασία τηςπλατείας. Σύντομα θα γίνει επανατοποθέτηση της πινακίδας απόμάρμαρο για να προσιδιάζει στο παραδοσιακό περιβάλλον του χώρου.Ελπίζουμε δε να μην αναγκαστούμε να επανέλθουμε.

3 Ολοκληρώθηκαν οι παρεμβάσεις στον επαρχιακό δρόμο Λαζαρά-των-Αλεξάνδρου με την τμηματική αποκατάσταση ασφαλτοταπήτων.Χωρίς να θεωρηθούμε γκρινιάρηδες καλό είναι να δούνε το θέμα στοχώρο της πλατείας του Αλέξανδρου γιατί η κλήση που δόθηκε στονασφαλτοτάπητα στο συγκεκριμένο σημείο θα στέλνει όλα τα νερά πουέρχονται απ’ την απάνω ρούγα στην πλατεία. Το θέμα με τα εμφανήχαλίκια στον ασφαλτοτάπητα λύθηκε με νέα επίστρωση.

-Ε ι δ ή σ ε ι ς - Π ρ ο β λ η μ α τ ι σ μ ο ί - Σ χ ό λ ι α

Page 8: Αντίλαλοι α& ’ τους Σκάρους · 2017. 10. 27. · συνδαυλιασμένος (συν+δαυλός) = ο μη συνα - ναστρεφόμενος με τον

8 Αντίλαλοι απ’ τους Σκάρους Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2017

3 Μια παρέα ευσταλών νέων Αλεξαντριτών από 61 μέχρικαι 75 χρόνων αποτελούμενη από τους Νίκο Ε. Σούνδια (Καστα-βήρα), Γιώργο Δ. Σούνδια (Μέτωρα), γνώστη της περιοχής,Ευγένιο Α. Μανωλίτση, Νίκο Επ. Μανωλίτση (Τζαβούλια) καιΔημήτρη Ν. Μανωλίτση (Κασσάνδρη) που είχε αναλάβει την επι-μελητεία της αποστολής (λόγω γνώσεων και πείρας), με αφετηρία

και επιστροφή στην πλατεία του Αλεξάνδρου έκανε τη διαδρομήΚανάλι-Βρυσούλα-Κόκκινη Εκκλησιά-Λιανοσκάλια (προσπάθησενα μπει και στη Νεράιδα αλλά δεν τα κατάφερε (βαριά ηκαλογερική που λέμε)), ενώ είδε τη Σπηλιά-Στάνη του Σωτράκια-Σωτήρη Μανωλίτση (Κασσάνδρη) αλλά και την Σπηλιά του Χασνάόπου κρύβονταν για κάποιο διάστημα ο Βαυκερίτης ΣπύροςΘερμός (Παππάς) προστατευόμενος από το μπαρμπα-Σωτήρη.

Ενώ μια άλλη ομάδα αποτελούμενη από ηλικιωμένους νέους,το Ζώη, τη Σοφία, το Δημήτρη, την Αγάπη, τη Μαρία, το Γιώργο,την άλλη Σοφία, τον Κώστα, το Μάκη, το Ντέιβιντ και το Φίλιππο,

έκανε τη διαδρομή απ’ τη διασταύρωση του δρόμου που οδηγείστον Αλέξανδρο προς Μουσταφά, Βρωμοπήγαδο, Ράχη Βρωμο-πήγαδου, Παλιοβορά, Στέρνα, Αγραπιδούλι, Παναγιά, Σταυρό,Ξεροχώρι, Αϊ-Γιώργη, με κατάληξη την ταβέρνα της Μαρίας σταΚολυβάτα για καφέ.

3 Τρύγος στα Παλιάμπελα στον Αλέξανδρο

Ευγένιος Βρεττός του Δήμου, ο μπαρμπα-Παναγιώτης Βρεττός και ο γιος του γιατρός Ζώης Βρεττός.

3 Τελικά με ενέργειες του Προέδρου (μπράβο Νίκα), έγινε ο κα-θαρισμός της περιοχής στο Κανάλι κι αποκαλύφτηκε η βρύση και το πλυ-σταριό καθώς και το πηγάδι της Σπήλιαινας.

3 Φαίνεται ότι η ιστορία με τα βοοειδή οδηγείται σε άλλα μονοπάτια.Μακάρι να είναι τυχαία περιστατικά γιατί στο κάτω-κάτω δεν φταίνε ταζώα σε τίποτε κι αναφερόμαστε στο νεκρό μοσχάρι στα Κολυβάτα(αλήθεια ο Δήμος δεν μπορούσε να το μεταφέρει και να το χώσει κάπου;)που κατακαλόκαιρο αναδύονταν η μυρωδιά του στον οικισμό ενώ έντονηδυσοσμία αναδύεται και σ’ άλλη περιοχή του Αλεξάνδρου. Ευχόμαστε ναμην συμβούν αυτά που φοβόμαστε, ας το λάβουν δε σοβαρά υπόψη τουςόλοι οι αρμόδιοι που είναι επιφορτισμένοι να δώσουν λύση στο χρόνιοαυτό πρόβλημα με τα ανεπιτήρητα ζώα.

Ανακοίνωση της Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα για τα ανεξέλεγκταβοοειδή σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 2/9/17.

Η Συντονιστική Επιτροπή εκτιμώντας την κατάσταση όπως έχει πλέονδιαμορφωθεί αποφάσισε:

1) Να συνεχίσει τον αγώνα της μέσω της δικαστικής οδού και τονδικηγόρο που έχουμε επιλέξει για το σκοπό αυτό.

2) Να πραγματοποιήσει, σε χρόνο και τόπο που θα επιλεγούν ως καταλ-ληλότεροι, καινούριο συλλαλητήριο διαμαρτυρίας με παράλληλη αξιοποίησηκαι άλλων μορφών αγώνα.

3) Να κρεμαστούν πανό σε εμφανή σημεία του νησιού μας με σχετικάσυνθήματα.

4) Να σταλεί ανάλογο ψήφισμα στα κόμματα της Βουλής. Τέλος και για πολλοστή φορά, απευθύνουμε δραματική έκκληση στους

αρμοδίους να αναλάβουν τις ευθύνες τους πριν θρηνήσουμε ανθρώπινεςζωές!!!

3 Πολιτικό Μνημόσυνο στη μνήμη του Τάσου Μανωλίτση (καπετάν Χά-ρου), έγινε στη Νικιάνα (στο λόφο μπροστά στο σπίτι του απ’ τη γυναίκατου Βασιλική και το ΚΚΕ), με αναφορά στην πλούσια Αντιστασιακή τουδράση αλλά και τις ταλαιπωρίες που πέρασε.

3 Πραγματοποιήθηκε έκθεση έργων τέχνης απ’ τη σημαντική συλλογήτου επίτιμου μέλους του Συλλόγου μας Αντώνη Σολδάτου στο Πνευματικό

Κέντρο του Δήμου Λευκάδας.

-Ε ι δ ή σ ε ι ς - Π ρ ο β λ η μ α τ ι σ μ ο ί - Σ χ ό λ ι α

Στάση για ξεκούραση. Διακρίνονται ο Γιώργος, ο Νίκος, ο Νίκοςκι ο Ευγένιος. Λείπει ο φωτογράφος Δημήτρης.