17

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาคนควาครงน ผศกษาคนควาไดศกษาเอกสาร และงานวจยท

เกยวของและไดน าเสนอตามล าดบหวขอตอไปน

1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

1.1 ความส าคญของคณตศาสตร

1.2 การเรยนรคณตศาสตร

1.3 สาระและมาตรฐานการเรยนร

1.4 คณภาพผเรยน

2. จตวทยาและทฤษฎการสอนคณตศาสตร

2.1 จตวทยาการสอน

2.2 ทฤษฎการสอนคณตศาสตร

3. การเรยนรแบบโครงงาน

3.1 ความหมายของการเรยนแบบโครงงาน

3.2 วตถประสงคของการเรยนการสอนแบบโครงงาน

3.3 ลกษณะส าคญของการเรยนการสอนแบบโครงงาน

3.4 ประเภทของการเรยนการสอนแบบโครงงาน

3.5 ขนตอนของการจดการเรยนการสอนแบบโครงงาน

3.6 สวนประกอบของการเขยนรายงานโครงงาน

3.7 การประเมนโครงงาน

3.8 ขอดและขอจ ากดของการจดการเรยนการสอนแบบโครงงาน

4. การเรยนรแบบรวมมอ

4.1 ความหมายของการเรยนแบบรวมมอ

4.2 องคประกอบของการเรยนแบบรวมมอ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

18

4.3 ขนตอนของการเรยนแบบรวมมอ

4.4 ประโยชนของการเรยนแบบรวมมอ

4.5 รปแบบของการเรยนแบบรวมมอ

5. คมอ

5.1 ความหมายของคมอ

5.2 ประเภทของคมอ

5.3 องคประกอบของคมอ

5.4 ลกษณะของคมอทด

5.5 ขนตอนในการจดท าคมอ

6. คมอจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานรวมกบเทคนคการเรยนร

แบบรวมมอ

6.1 ความหมาย

6.2 องคประกอบ

6.3 ขนตอนการพฒนาคมอจดกจกรรมเรยนรโดยใชการเรยนรแบบ

โครงงานรวมกบเทคนคการเรยนรแบบรวมมอ

7. พฤตกรรมความรวมมอ

7.1 ความหมายของพฤตกรรมความรวมมอ

7.2 ลกษณะของพฤตกรรมความรวมมอ

7.3 แนวทางการสงเสรมพฤตกรรมความรวมมอ

7.4 ลกษณะของกจกรรมทสงเสรมพฤตกรรมความรวมมอ

7.5 การวดและประเมนพฤตกรรมความรวมมอ

8. ความสามารถในการคดแกโจทยปญหาคณตศาสตร

8.1 ความหมายของโจทยปญหาคณตศาสตร

8.2 องคประกอบทชวยสงเสรมความสามารถในการคดแกโจทยปญหา

คณตศาสตร

8.4 ลกษณะและพฤตกรรมของนกเรยนทมความสามารถในการคดแก

โจทยปญหาคณตศาสตร

8.3 การประเมนความสามารถในการคดแกโจทยปญหาคณตศาสตร

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

19

9. ผลสมฤทธทางการเรยน

9.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน

9.2 สาเหตทท าใหเกดปญหาตอผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร

9.3 องคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยน

9.4 การวดผลสมฤทธทางการเรยน

9.5 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

9.6 การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร

9.7 คณลกษณะของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทด

10. ความรบผดชอบ

10.1 ความหมายของความรบผดชอบ

10.2 ความส าคญของความรบผดชอบ

10.3 ประเภทของความรบผดชอบ

10.4 ลกษณะของบคคลทมความรบผดชอบ

10.5 การปลกฝงความรบผดชอบ

10.6 การวดดานความรบผดชอบ

11. บรบทของโรงเรยนบานวงยาง (วงยางวทยานกล)

12. งานวจยทเกยวของ

12.1 งานวจยในประเทศ

12.2 งานวจยตางประเทศ

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

กระทรวงศกษาธการ (2552, หนา 1-41) กลาวถง หลกสตรกลมสาระการ

เรยนรคณตศาสตร พทธศกราช 2551 เรอง ความส าคญของคณตศาสตรการเรยนร

คณตศาสตร สาระและมาตรฐานการเรยนร คณภาพผเรยน ซงมรายละเอยดดงน

1. ความส าคญของคณตศาสตร

คณตศาสตรมบทบาทส าคญยงตอการพฒนาความคดมนษย ท าใหมนษย

มความคดสรางสรรค คดอยางมเหตผล เปนระบบ มแบบแผน สามารถวเคราะหปญหา

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

20

หรอสถานการณไดอยางถถวนรอบคอบ ชวยใหคาดการณ วางแผน ตดสนใจ แกปญหา

และน าไปใชในชวตประจ าวนไดอยางถกตองเหมาะสม นอกจากนคณตศาสตรยงเปน

เครองมอในการศกษาทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและศาสตรอนๆ คณตศาสตรจงม

ประโยชนตอการด าเนนชวต ชวยพฒนาคณภาพชวตใหดขน และสามารถอยรวมกบผอนได

อยางมความสข

2. การเรยนรคณตศาสตร

กลมสาระการเรยนรคณตศาสตรเปดโอกาสใหเยาวชนทกคนไดเรยนร

คณตศาสตรอยางตอเนอง ตามศกยภาพ โดยก าหนดสาระหลกทจ าเปนส าหรบผเรยน

ทกคนดงน

2.1 จ านวนและการด าเนนการ ความคดรวบยอดและความรสกเชง

จ านวน ระบบจ านวนจรง สมบตเกยวกบจ านวนจรง การด าเนนการของจ านวน อตราสวน

รอยละ การแกปญหาเกยวกบจ านวน และการใชจ านวนในชวตจรง

2.2 การวด ความยาว ระยะทาง น าหนก พนท ปรมาตรและความจ

เงนและเวลา หนวยวดระบบตางๆ การคาดคะเนเกยวกบการวด อตราสวนตรโกณมต

การแกปญหาเกยวกบการวด และการน าความรเกยวกบการวดไปใชในสถานการณตางๆ

2.3 เรขาคณต รปเรขาคณตและสมบตของรปเรขาคณตหนงมต สองมต

และสามมต การนกภาพ แบบจ าลองทางเรขาคณต ทฤษฎบททางเรขาคณต การแปลง

ทางเรขาคณต (Geometric transformation) ในเรองการเลอนขนาน (Translation)

การสะทอน (Reflection) และการหมน (Rotation)

2.4 พชคณต แบบรป ความสมพนธ ฟงกชน เซตและการด าเนนการของ

เซต การใหเหตผล นพจน สมการ ระบบสมการ อสมการ กราฟ ล าดบเลขคณต ล าดบ

เรขาคณต อนกรมเลขคณต และอนกรมเรขาคณต

2.5 การวเคราะหขอมลและความนาจะเปน การก าหนดประเดน

การเขยนขอค าถาม การก าหนดวธการศกษา การเกบรวบรวมขอมล การจดระบบขอมล

การน าเสนอขอมล คากลางและการกระจายของขอมล การวเคราะหและการแปลความ

ขอมล การส ารวจความคดเหน ความนาจะเปน การใชความรเกยวกบสถตและความนา

จะเปนในการอธบายเหตการณตางๆ และชวยในการตดสนใจในการด าเนนชวตประจ าวน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

21

2.6 ทกษะและกระบวนการทางคณตศาสตร การแกปญหาดวยวธการ

ทหลากหลาย การใหเหตผล การสอสาร การสอความหมายทางคณตศาสตรและการ

น าเสนอ การเชอมโยงความรตางๆ ทางคณตศาสตร และการเชอมโยงคณตศาสตรกบ

ศาสตรอนๆ และความคดรเรมสรางสรรค

3. สาระและมาตรฐานการเรยนร

สาระท 1 จ านวนและการด าเนนการ

มาตรฐาน ค 1.1 เขาใจถงความหลากหลายของการแสดงจ านวนและการ

ใชจ านวนในชวตจรง

มาตรฐาน ค 1.2 เขาใจถงผลทเกดขนจากการด าเนนการของจ านวนและ

ความสมพนธระหวาง การด าเนนการตางๆ และสามารถใชการด าเนนการในการแกปญหา

ตาราง 1 ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5

ชน

ตวชวด

สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. 5

3. วเคราะหและแสดงวธหาค าตอบ

ของโจทยปญหาและโจทยปญหา

ระคนของจ านวนนบ เศษสวน

ทศนยม และรอยละ พรอมทง

ตระหนกถงความสมเหตสมผล

ของค าตอบ และสรางโจทยปญหา

เกยวกบจ านวนนบได

1. โจทยปญหาการบวก การลบ

การคณ การหาร และการบวก ลบ

คณ หารระคนของจ านวนนบ

2. โจทยปญหาทใชบญญตไตรยางค

3. การสรางโจทยปญหาการบวก

การลบ การคณ การหาร และ

การบวก ลบ คณ หารระคนของ

จ านวนนบ

4. โจทยปญหาการบวก การลบ

การคณ การหารเศษสวน

5. โจทยปญหาการบวก ลบ คณระคน

ของเศษสวน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

22

ตาราง 1 (ตอ)

ชน

ตวชวด

สาระการเรยนรแกนกลาง

6. โจทยปญหาการบวก การลบ

การคณ ทศนยม และการสรางโจทย

ปญหา

7. โจทยปญหารอยละในสถานการณ

ตางๆ รวมถงโจทยปญหารอยละ

เกยวกบการหาก าไร ขาดทน

การลดราคาและการหาราคาขาย

มาตรฐาน ค 1.3 ใชการประมาณคาในการค านวณและแกปญหา

มาตรฐาน ค 1.4 เขาใจระบบจ านวนและน าสมบตเกยวกบจ านวนไปใช

สาระท 2 การวด

มาตรฐาน ค 2.1 เขาใจพนฐานเกยวกบการวด วดและคาดคะเนขนาด

ของสงทตองการวด

มาตรฐาน ค 2.2 แกปญหาเกยวกบการวด

สาระท 3 เรขาคณต

มาตรฐาน ค 3.1 อธบายและวเคราะหรปเรขาคณตสองมต

และสามมต

มาตรฐาน ค 3.2 ใชการนกภาพ (Visualization) ใชเหตผลเกยวกบปรภม

(spatial reasoning) และใชแบบจ าลองทางเรขาคณต (Geometric model) ในการแกปญหา

สาระท 4 พชคณต

มาตรฐาน ค 4.1 เขาใจและวเคราะหแบบรป (Pattern) ความสมพนธ

และฟงกชน

มาตรฐาน ค 4.2 ใชนพจน สมการ อสมการ กราฟ และตวแบบ

เชงคณตศาสตร (Mathematical Model) อนๆ แทนสถานการณตางๆ ตลอดจนแปล

ความหมาย และน าไปใชแกปญหา

สาระท 5 การวเคราะหขอมลและความนาจะเปน

มาตรฐาน ค 5.1 เขาใจและใชวธการทางสถตในการวเคราะหขอมล

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

23

มาตรฐาน ค 5.2 ใชวธการทางสถตและความรเกยวกบความนาจะเปน

ในการคาดการณไดอยางสมเหตสมผล

มาตรฐาน ค 5.3 ใชความรเกยวกบสถตและความนาจะเปนชวยในการ

ตดสนใจและแกปญหา

สาระท 6 ทกษะและกระบวนการทางคณตศาสตร

มาตรฐาน ค 6.1 มความสามารถในการแกปญหา การใหเหตผล

การสอสาร การสอความหมายทางคณตศาสตรและการน าเสนอ การเชอมโยงความร

ตางๆ ทางคณตศาสตรและเชอมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอนๆ และมความคดรเรม

สรางสรรค

4. คณภาพผเรยน

1. เมอผเรยนเรยนจบชนประถมศกษาปท 3 แลวผเรยนจะมความร

ความเขาใจในเนอหาสาระคณตศาสตร มทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร ดงน

1.1 มความรความเขาใจและความรสกเชงจ านวนเกยวกบจ านวนนบ

ไมเกนหนงแสนและศนย และการด าเนนการของจ านวน สามารถแกปญหาเกยวกบการบวก

การลบ การคณ และการหาร พรอมทงตระหนกถงความสมเหตสมผลของค าตอบทได

1.2 มความรความเขาใจเกยวกบความยาว ระยะทาง น าหนก

ปรมาตร ความจ เวลาและเงน สามารถวดไดอยางถกตองและเหมาะสม และน าความร

เกยวกบการวดไปใชแกปญหาในสถานการณตางๆ ได

1.3 มความรความเขาใจเกยวกบรปสามเหลยม รปสเหลยม รปวงกลม

รปวงร ทรงสเหลยมมมฉาก ทรงกลม ทรงกระบอก รวมทง จด สวนของเสนตรง รงส

เสนตรง และมม

1.4 มความรความเขาใจเกยวกบแบบรป และอธบายความสมพนธได

1.5 รวบรวมขอมล และจ าแนกขอมลเกยวกบตนเองและสงแวดลอม

ใกลตวทพบเหนในชวตประจ าวน และอภปรายประเดนตางๆ จากแผนภมรปภาพและ

แผนภมแทงได

1.6 ใชวธการทหลากหลายแกปญหา ใชความร ทกษะและ

กระบวนการทางคณตศาสตรในการแกปญหาในสถานการณตางๆ ไดอยางเหมาะสม

ใหเหตผลประกอบการตดสนใจ และสรปผลไดอยางเหมาะสม ใชภาษาและสญลกษณทาง

คณตศาสตรในการสอสาร การสอความหมาย และการน าเสนอไดอยางถกตอง เชอมโยง

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

24

ความรตางๆ ในคณตศาสตรและเชอมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอนๆ มความคดรเรม

สรางสรรค

2. เมอผเรยนเรยนจบชนประถมศกษาปท 6 แลวผเรยนจะมความร

ความเขาใจในเนอหาสาระคณตศาสตร มทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร ดงน

2.1 มความรความเขาใจและความรสกเชงจ านวนเกยวกบจ านวนนบ

และศนย เศษสวน ทศนยมไมเกนสามต าแหนง รอยละ การด าเนนการของจ านวน สมบต

เกยวกบจ านวน สามารถแกปญหาเกยวกบการบวก การลบ การคณ และการหารจ านวน

นบ เศษสวน ทศนยมไมเกนสามต าแหนง และรอยละ พรอมทงตระหนกถงความ

สมเหตสมผลของค าตอบทได สามารถหาคาประมาณของจ านวนนบและทศนยมไมเกน

สามต าแหนงได

2.2 มความรความเขาใจเกยวกบความยาว ระยะทาง น าหนก พนท

ปรมาตร ความจ เวลา เงน ทศ แผนผง และขนาดของมม สามารถวดไดอยางถกตองและ

เหมาะสม และน าความรเกยวกบการวดไปใชแกปญหาในสถานการณตางๆ ได

2.3 มความรความเขาใจเกยวกบลกษณะและสมบตของรป

สามเหลยม รปสเหลยม รปวงกลม ทรงสเหลยมมมฉาก ทรงกระบอก กรวย ปรซม

พระมด มม และเสนขนาน

2.4 มความรความเขาใจเกยวกบแบบรปและอธบายความสมพนธได

แกปญหาเกยวกบแบบรป สามารถวเคราะหสถานการณหรอปญหาพรอมทงเขยนใหอยใน

รปของสมการเชงเสนทมตวไมทราบคาหนงตวและแกสมการนนได

2.5 รวบรวมขอมล อภปรายประเดนตางๆ จากแผนภมรปภาพ

แผนภมแทง แผนภมแทงเปรยบเทยบ แผนภมรปวงกลม กราฟเสน และตาราง และ

น าเสนอขอมลในรปของแผนภมรปภาพ แผนภมแทง แผนภมแทงเปรยบเทยบ และกราฟ

เสน ใชความรเกยวกบความนาจะเปนเบองตนในการคาดคะเนการเกดขนของเหตการณ

ตางๆ ได

2.6 ใชวธการทหลากหลายแกปญหา ใชความร ทกษะและ

กระบวนการทางคณตศาสตรและเทคโนโลยในการแกปญหาในสถานการณตางๆ ไดอยาง

เหมาะสม ใหเหตผลประกอบการตดสนใจและสรปผลไดอยางเหมาะสม ใชภาษาและ

สญลกษณทางคณตศาสตรในการสอสาร การสอความหมาย และการน าเสนอไดอยาง

ถกตองและเหมาะสม เชอมโยงความรตางๆ ในคณตศาสตรและเชอมโยงคณตศาสตรกบ

ศาสตรอนๆ และมความคดรเรมสรางสรรค

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

25

สรป จากการศกษาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

ผวจยไดองคความรเกยวกบ โครงสรางหลกสตรดานเนอหา สาระการเรยนร มาตรฐาน

การเรยนร ตวชวด และเวลา จงไดน ามาก าหนดกรอบเนอหา ดงน กลมสาระการเรยนร

คณตศาสตร ชนประถมศกษาปท 5 มทงหมด 6 สาระการเรยนร 12 มาตรฐาน 29 ตวชวด

และเวลาทใช 160 ชวโมง/ป และน ามาทดลองเพอทดสอบนวตกรรมในครงน จ านวน 1

สาระการเรยนร 2 มาตรฐาน 7 ตวชวด และใชเวลา 40 ชวโมง/ป

จตวทยาและทฤษฎการสอนคณตศาสตร

การทจะท าใหผเรยนบรรลวตถประสงคของหลกสตร อนจะท าใหผเรยนม

ความรทกษะกระบวนการ และคณธรรม ตามทหลกสตรก าหนดไว ครจงเปนผมบทบาท

ส าคญยงในการจดกจกรรมการเรยนการสอน และตองมจตวทยาในการสอน ดงน

1. จตวทยาการสอน

1.1 จตวทยาส าหรบครผสอน

ยพน พพธกล (2550, หนา 2-9) ไดกลาวถงจตวทยาทควรรส าหรบคร

คณตศาสตรไววาการสอนคณตศาสตรนนครจะตองมจตวทยาในการสอน จงจะท าใหการ

สอนสมบรณยงขนจตวทยาบางประการ ทครควรทราบมดงน

1. ความแตกตางระหวางบคคล (Individual Differences) นกเรยนยอม

มความแตกตางกนทงในดานสตปญญา อารมณ จตใจและลกษณะ ในการจดการเรยน

การสอนครจงตองค านงถงความแตกตางของผเรยน โดยทวไปครมกจะจดชนเรยนโดย

คละกนไป โดยมไดค านงถงวานกเรยนมความแตกตางกน ซงจะท าใหผลการสอนไมด

2. ความแตกตางกนของนกเรยนภายในกลมเดยวกน เพราะนกเรยน

นนมความแตกตางกนทงทางรายกาย ความสามารถ บคลกภาพ ครจะสอนใหทกคน

เหมอนกนนนเปนไปไมได ครจะตองศกษาดวานกเรยนแตละคนมปญหาอยางไร

3. ความแตกตางระหวางกลมนกเรยน เชน ครอาจจะแบงนกเรยน

ตามความสามารถ วานกเรยนมความเกง ออน ตางกนอยางไร เมอครทราบแลวกจะได

สอนใหสอดคลองกบความสนใจของนกเรยนเหลานน การสอนนนนอกจากจะค านงถง

ความแตกตางระหวางบคคลแลว ตวครเองจะตองสอนบคคลเหลานน เพราะนกเรยนไม

เหมอนกน นกเรยนทเรยนเกงกจะท าโจทยคณตศาสตรไดคลอง แตนกเรยนทเรยนออน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

26

กจะท าไมทนเพอน ซงอาจจะท าใหนกเรยนทอถอย ครจะตองใหก าลงใจแกเขา การสอน

นนครจะตองใชความพยายามและความอดทนสง

4. ศกษานกเรยนแตละบคคลดความแตกตางเสยกอนวนจฉยวาแต

ละคนประสบปญหาในการเรยนคณตศาสตรอยางไร

5. วางแผนการสอนใหสอดคลองกบความแตกตางของนกเรยน

ถานกเรยนเรยนเกงกสงเสรมใหกาวหนา แตถานกเรยนเรยนออนกพยายามหาทาง

ชวยเหลอดวยการสอนซอมเสรม

6. ครจะตองรจกวธการสอน หาวธแปลกใหม เชน การสอนนกเรยน

ออน กใชรปธรรมไปหานามธรรม ใหนกเรยนเรยนดวยความสนกสนาน เพลดเพลนอาจใช

เพลงกลอน เกม ปรศนา บทเรยนการตน เอกสารแนะแนวทาง บทเรยนโปรแกรม ชดการ

เรยนการสอนและบทเรยนกจกรรม

7. ครจะตองรจกหาเอกสารประกอบการสอนมาเสรมการเรยนร

ของนกเรยน เชน นกเรยนทเรยนเกง กใหท าแบบฝกหดเสรมใหกาวหนายงขน นกเรยนออน

กท าแบบฝกหดทงายไปสยากเปนแบบฝกหดเสรมทกษะใหนกเรยนคอย ๆ ท า

8. การสอนนกเรยนทมความแตกตางกนนนขอส าคญคอครจะตองม

ความอดทน ขยน ใฝหาความร เสยสละเวลาจงจะสามารถสอนนกเรยนทมความสามารถ

แตกตางกนไดอยางมประสทธภาพ

1.2 จตวทยาในการเรยนร (Psychology of Learning) การสอนนกเรยน

นนกเพอจะใหเกดการพฒนาขน ครจะตองนกอยเสมอวาจะท าใหนกเรยนพฒนาไปส

จดประสงคทตองการอยางไร นกเรยนจะเกดการเรยนรกตอเมอเกดการเปลยนแปลง

พฤตกรรม ดงน

1. การเปลยนแปลงพฤตกรรม เมอนกเรยนไดรบประสบการณใด

ประสบการณหนงเปนครงแรก เขากมความอยากรอยากเหน และอยากคดจะท าใหได

วธการคดนนอาจจะเปนการลองผด ลองถก แตเมอเขาไดรบประสบการณอกครงหนง

เขาจะสามารถตอบไดแสดงวาเขาเกดการรบร

2. การถายทอดการเรยนร

2.1 นกเรยนไดรบการถายทอดการเรยนรกตอเมอเหน

สถานการณทคลายคลงกนหลายๆ ตวอยาง

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

27

2.2 ครควรจะฝกนกเรยนใหรจกสงเกตแบบรปของสงทคลายคลง

กนแลวเขากจะสามารถสรปวารปแบบนนเปนอยางไร เมอนกเรยนใชการสงเกต เขากจะ

เกดการเรยนรขน

2.3 รจกน าเรองทเคยเรยนมาแลวในอดตมาเปรยบเทยบหรอ

ใชกบเรองทจะเรยนใหม

2.4 ควรใหนกเรยนไดเรยนอยางประสบความส าเรจเปนเรองๆ ไป

เพราะถาเขาใจเรองใดส าเรจเขากจะสามารถถายทอดไปยงเรองอนได ดงนน

ควรพยายามใหนกเรยนสามารถสรปไดดวยตนเองจะท าใหเขาเขาใจและจ าไดนาน เมอเขา

จ าไดเขากจะน าไปใชกบเรองอนๆ ได

2.5 การถายทอดการเรยนรจะส าเรจผลมากนอยเพยงใด ขนอย

กบวธการสอนของคร ดงนนครจงตองตระหนกอยเสมอวา จะสอนอะไร และสอนอยางไร

การสอนเพอจะใหไดเกดการถายทอดการเรยนรนนควรยดหลกการใหนกเรยนเกดมโนมต

(Concept) ดวยตนเองและน าไปสขอสรปได นอกจากนยงสามารถน าขอสรปนนไปใช

ครจะตองเนนในขณะทสอนและแยกแยะใหนกเรยนเหนองคประกอบในเรองทก าลงเรยน

ครควรจะฝกนกเรยนใหรจกบทนยาม หลกการ กฎ สตร สจพจน ทฤษฎ จากเรองทเรยน

ไปแลวในสถานการณทมองคประกอบคลายคลงกนแตซบซอนยงขน

3. ธรรมชาตของการเกดการเรยนร นกเรยนจะเกดการเรยนรนน

นกเรยนจะตองรเรองตอไปน

3.1 จะตองรจกจดประสงคในการเรยนในบทเรยนแตละบทนน

นกเรยนก าลงตองการเรยนอะไร นกเรยนจะสามารถปฏบตหรอเปลยนแปลงพฤตกรรม

อยางไร

3.2 นกเรยนจะตองรจกวธวเคราะหขอความลกษณะทเปนแบบ

เดยวกนหรอเปรยบเทยบกน เพอน าไปสการคนพบ

3.3 นกเรยนจะตองรจกสมพนธความคด ครจะตองพยายามสอน

ใหนกเรยนรจกสมพนธความคด เมอสอนเรองหนงกควรพดเรองทตอเนองกน

3.4 นกเรยนจะตองเรยนรดวยความเขาใจและสามารถน าไปใชได

นกเรยนบางคนจ าสตรไดแตแกปญหาโจทยไมได เรองนครควรจะแกไขและสอนใหนกเรยน

เขาใจถงกระบวนการแกปญหา

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

28

3.5 ครจะตองเปนผทมสมองไว รจกวธการทจะน านกเรยนไปส

ขอสรปในการสอนแตละเรองนนควรจะไดสรปบทเรยนทกครง

3.6 นกเรยนควรจะเรยนรวธการวาจะเรยนอยางไรโดยเฉพาะการ

เรยนคณตศาสตร จะมาทองจ าอยางเดยวไมได

3.7 ครไมควรท าโทษนกเรยน จะท าใหนกเรยนเบอหนายยงขน

ควรจะเสรมก าลงใจใหนกเรยน

1.3 จตวทยาในการฝก (Psychology of Dill) การฝกนนเปนเรองทจ าเปน

ส าหรบนกเรยนแตถาใหฝกซ าๆ นกเรยนกจะเกดความเบอหนาย ครบางทานคดวาการฝก

ใหนกเรยนท าโจทยมากๆ จะท าใหนกเรยนคลองและจ าสตรไดแตในบางครงโจทยเปนแบบ

เดยวกนท าหลายๆ ครงนกเรยนกเบอหนาย ครจะตองดใหเหมาะสม การฝกทมผลอาจจะ

พจารณาดงน

1. การฝกจะใหไดผลดตองฝกเปนรายบคคล เพราะค านงถงความ

แตกตางระหวางบคคล

2. ควรจะฝกไปทละเรอง เมอจบบทเรยนหนงและเมอเรยนไดหลาย

บทกจะฝกรวบยอดอกครงหนง

3. ควรจะมการตรวจสอบแบบฝกหดแตละทใหนกเรยนท าเพอ

ประเมนผลนกเรยนตลอดจนประเมนผลการสอนของครดวยเมอนกเรยนท าโจทยปญหา

ไมได ครควรจะถามตนเองอยเสมอวาเพราะอะไร อาจจะเปนเพราะครใชวธสอนทไมด

ไมเหมาะสม อยาไปโทษนกเรยนฝายเดยวพจารณาใหรอบคอบ

4. เลอกแบบฝกหดทสอดคลองกบบทเรยนและใหแบบฝกหด

พอเหมาะไมมากเกนไป ตลอดจนหาวธการในการทจะท าใหแบบฝกหดซงอาจจะใชเอกสาร

แนะแนวทางบทเรยนการตน บทเรยนโปรแกรม ชดการเรยนการสอน

5. แบบฝกหดทใหนกเรยนท านนจะตองค านงถงความแตกตาง

ระหวางบคคลดวย

6. แบบฝกหดทใหนนควรจะฝกหลายๆ ดานค านงถงความยากงาย

เรองใดควรจะเนนกใหท าหลายๆ ขอ เพอใหนกเรยนเขาใจและท าได

7. พงตระหนกอยเสมอวา ฝกอยางไร นกเรยนถงจะคดเปน ไมใช

คดตามครจะตองฝกใหนกเรยน คดเปน ท าเปนและแกปญหาเปน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

29

8. พงตระหนกเสมอวากอนจะใหนกเรยนท าโจทยนนนกเรยนเขาใจ

วธการท าโจทยนนอยางถองแท อยางปลอยใหนกเรยนท าโจทยตามตวอยางทครสอน โดย

ไมเกดความคดรเรมสรางสรรคแตประการใด

1.4 การเรยนโดยการกระท า (Learning by Doing) ทฤษฎของ John

Dewey ในการสอนคณตศาสตรนน ปจจบนกมสอการเรยนการสอนรปธรรมมาชวย

มากมาย ครจะตองใหนกเรยนไดลองกระท าหรอปฏบตจรง แลวจงสรปใหมโนมต

ครไมควรเปนผบอก เพราะนกเรยนไดคนพบดวยตวเขาเองแลวเขาจะจดจ าไปไดนาน

เนอหาบางอยางกไมมสอการเรยนการสอนทเปนรปธรรม ครจะตองใหนกเรยนฝกท าโจทย

ปญหาดวยตวเองจนเขาใจและท าได

1.5 การเรยนเพอร (Mastery Learning) เปนการเรยนแบบรจรงท าไดจรง

นกเรยนนนเมอมาเรยนคณตศาสตรบางคน กท าตามจดประสงคการเรยนรทครก าหนดไว

แตบางคนกไมสามารถท าได นกเรยนประเภทน ควรไดรบการสอนซอมเสรม ใหเขาเกด

การเรยนรแบบคนอนๆ แตเขาอาจจะตองเสยเวลามากกวาคนอนในการทจะเรยนเนอหา

เดยวกน ซงครผสอนตองพจารณาเรองน ท าอยางไรจงจะสนองความแตกตางระหวาง

บคคลไดใหทกคน ไดเรยนรจนครบจดประสงคการเรยนรตามทก าหนดไว เมอนกเรยนเกด

การเรยนรและท าส าเรจตามความประสงคเขากจะเกดความพอใจ มก าลงใจ และเกด

แรงจงใจอยากจะเรยนตอไป

1.6 ความพรอม (Readiness) เปนเรองทส าคญ เพราะถานกเรยนมความ

พรอมแลวเขากจะสามารถเรยนตอไปได ในการสอนคณตศาสตร ครจงตองตรวจความ

พรอมของนกเรยนอยเสมอ ครตองรพนฐานของนกเรยนวาพรอมทจะเรยนเรองนนหรอ

เปลา ถายงไมพรอมครกใชวธการทบทวนความรเดมเพอเตรยมพรอมใหนกเรยนเรยนร

เรองตอไป

1.7 แรงจงใจ (Motivation) เรองแรงจงใจเปนเรองทครควรเอาใจใสเปน

อยางยงเพราะธรรมชาตของวชาคณตศาสตร นนกยากอยแลว ครควรค านงถงเรองตอไปน

1.7.1 การใหนกเรยนหรอท าโจทยปญหานนครจะตองค านงถง

ความส าเรจดวยการทครคอยๆ ท าใหนกเรยนเกดความส าเรจขนเรอยๆ จะท าใหนกเรยน

เกดแรงจงใจ ดงนน ครควรจะใหท าโจทยงายๆ กอนใหเขาท าถกตองไปทละตอนแลวก

เพมขนเรอยๆ ซงตองค านงถงความแตกตางระหวางบคคลนนเอง การใหเกดการแขงขน

หรอเสรมก าลงใจเปนกลมกสรางแรงจงใจเชนเดยวกน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

30

1.7.2 นกเรยนแตละคนกมมโนมตของตนเอง (Self-Concept)

ซงอาจจะเปนไปไดทงทางบวกและทางลบถาเปนทางบวกกจะเกดแรงจงใจ แตถาเปน

ทางลบกอาจจะหมดก าลงใจ แตอยางไรกตามครตองศกษานกเรยนใหด เพราะนกเรยน

บางคนประสบกบความผดหวงในชวต ยากจนกลบเปนแรงจงใจใหนกเรยนเรยนดขนได

1.8 การเสรมก าลงใจ (Reinforcement) เปนเรองทส าคญในการสอน

เพราะคนเรานน เมอทราบวาพฤตกรรมทแสดงออกมาเปนทยอมรบ ยอมท าใหเกดก าลงใจ

การทครชมนกเรยนในโอกาสอนเหมาะสม เชน กลาวชมวาดมาก ด เกง หรอมการยม

พยกหนา เหลานจะเปนก าลงใจกบนกเรยน ก าลงใจนนมทงทางบวกและทางลบ การเสรม

ก าลงใจทางบวกนนไดแก การชมเชยการใหรางวล ซงครตองดใหเหมาะสม ใหนกเรยนรสก

ภาคภมใจในค าชมเชยนน แตการเสรมก าลงใจทางลบ เชน การท าโทษนนตองพจารณาให

ด ถาไมจ าเปนอยากระท าเลย ครควรจะหาวธการทเราปลกปลอบใจดวย การใหก าลงใจ

วธการตางๆ เพราะธรรมชาตของนกเรยนนนอยากถกยกยอง ชมเชย ครควรหาอะไรใหเขา

ท าเมอเขาประสบผลส าเรจแลวเขากจะท าไดตอไป การลงโทษโดยการตนน ครควร

หลกเลยงเพราะผดจรรยาบรรณของคร วาจาของครเปนเรองทควรระมดระวงเพราะจะ

ท าใหนกเรยนเกดความทอถอยไดปญหาทงหลายทเกดขนกบนกเรยนคนทจะแกปญหานน

ไดคอ คร

2. ทฤษฎการสอนคณตศาสตร

ครจะสอนคณตศาสตรไดด ถาครผสอนสนใจจตวทยาของเดก ศกษา

แนวคดหรอทฤษฎการเรยนรของเดก ศกษาแนวความคดหรอทฤษฎการเรยนรของ

นกจตวทยา หลายทฤษฎทใชหลกการทเปนประโยชนตอการสอนคณตศาสตรเปนอยาง

มาก ในทนจะเสนอทฤษฎทส าคญตอการสอนของนกจตวทยา 4 ทาน ดงน

(ประสาท อศรปรดา, 2531, หนา 43–75)

2.1 ทฤษฎพฒนาการทางปญญาของ Piaget

Piaget ไดเสนอความคดวา พฒนาการทางปญญาคอการเปลยนแปลง

ดานโครงสรางความร Piaget เรยกวา Schema หรอ Scheme โครงสรางความรนจะพฒนา

อยางตอเนองตามขนพฒนาทางปญญา กระบวนการส าคญทเกยวของกบพฒนาการของ

โครงสรางความรกคอ กระบวนการจดระเบยบภายใน (Organization) และกระบวนการ

ปรบ (Adaptation) กระบวนการปรบนจะเกดขนตลอดเวลาเพอใหเกดภาวะสมดล

(Equilibration) Piaget ไดแบงพฒนาการทางปญญาของมนษยออกเปน 4 ขนดวยกน

ซงเดกแตละขนจะมลกษณะส าคญดงน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

31

1. ขนประสาทรบรและเคลอนไหว เดกอาย 0 - 2 ป จะเรยนรสง

รอบตวจากการสมผสและการกระท าเทานน

2. ขนกอนการคดแบบเหตผล เดกอาย 2 - 7 ป เดกจะมพฒนาการ

ทางภาษาและการใชสญลกษณกาวหนารวดเรวมาก เรมมจนตนาการ เลยนแบบโดย

ไมตองมแมแบบ ไมอาจคดยอนกลบได

3. ขนการคดแบบเหตผลเชงรปธรรม เดกอาย 7 – 11 ป สามารถ

เขาใจเกยวกบการอนรกษ การจดหมหรอแบงหม การจดเรยงล าดบของสงของ เวลา

และอตราเรง

4. ขนการคดแบบเหตผลเชงนามธรรม เดกอาย 11 ปขนไป เดกม

ความสามารถดานการคดแกปญหาหรอสรปเหตผลอยางเปนระบบ สามารถสรปเหตผล

นอกเหนอจากขอมลทมอย สามารถเขาใจระหวางความสมพนธระหวางเหตและผลตาม

หลกตรรกศาสตร และสามารถคดสมมตฐานหรอความเปนไปไดของเหตการณ

ทฤษฎ Piaget น ามาใชในการสอน คอ

1) เดกตองมโอกาสท าสงตางๆ ดวยตนเอง

2) ค านงถงความพรอมของสมองกอนสอน

3) เนอหาในการเรยนควรงายพอเหมาะทเดกจะสามารถเรยน

ไดจากประสบการณทมอย

4) การคนหาค าตอบควรเรมดวยการเกบรวบรวมขอมลและ

คนหาค าตอบ

2.2 ทฤษฎการเรยนรของ Gagne (Robert M.Gagne) Gagne ไดจด

ประเภทของการเรยนรเปนล าดบขน 8 ประเภทดงน (ทศนา แขมมณ, 2550, หนา 73)

1. การเรยนรสญชาตญาณ (Signal- Learning) การเรยนแบบนเกด

จากการทคนเราน าเอาลกษณะการตอบสนองทมอยแลวมาสมพนธกบสงเราใหมทมความ

ใกลชดกบสงเราเดม เปนลกษณะการเรยนรเงอนไข

2. การเรยนรสงเรา–การตอบสนอง (Stimulus- Response Learning)

เปนการเรยนรตอเนองจากการเชอมโยงสงเราและการตอบสนอง เชอวาการเรยนร

พฤตกรรมทแสดงออกเกดจากสงเราภายในของผเรยนเอง 3. การเรยนรเชอมโยงแบบตอเนอง (Chaining) เปนการเรยนร

ระหวางสงเรากบการตอบสนองทตอเนองกนตามล าดบ เปนพฤตกรรมทเกยวของกบการ

กระท าการเคลอนไหว

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

32

4. การเชอโยงทางภาษา (Verbal Association) เปนการเรยนรเกยวกบ

การใชภาษา การเรยนรแบบสงเรา - ตอบสนอง เปนพนฐานการเรยนรแบบตอเนองและ

การเชอมโยงภาษา

5. การเรยนรความแตกตาง (Discrimination Learning) เปนการเรยนร

ทผเรยนสามารถมองเหนความแตกตางของสงตางๆ โดยเฉพาะความแตกตางของวตถ

6. การเรยนรความคดรวบยอด (Concept Learning) เปนการเรยนรท

ผเรยนสามารถจดกลมสงเราทมความเหมอนความตางกนได โดยสามารถระบลกษณะท

เหมอนและตางกนได พรอมทงขยายความรไปยงสงอนๆ

7. การเรยนรกฎ (Rule Learning) เปนการเรยนรทเกดจากการรวม

หรอเชอมโยงความคดรวบยอดตงแตสองสงขนไป และตงเปนกฎเกณฑขน การทผเรยน

เรยนร กฎเกณฑจะสามารถน าความรไปใชในสถานการณตางๆ ได

8. การเรยนรการแกปญหา (Problem Solving) เปนการเรยนรเพอ

แกปญหาโดยน ากฎเกณฑตางๆ มาใช การเรยนแบบนเปนกระบวนการทเกดภายใน

ตวผเรยน เปนการใชกฎเกณฑขนสงเพอใชในการแกปญหาตางๆ ทซบซอน

Gagne ไดเสนอระบบการจดการเรยนการสอนใหสอดคลองกบ

กระบวนการเรยนร 9 ขน ดงน

ขนท 1 สรางความสนใจ (Gaining Attention) เปนขนทท าให

ผเรยนสนใจในบทเรยน เปนการจงใจทเกดขนจากสงยวยภายนอก ใชการสนทนา ซกถาม

ทายปญหา

ขนท 2 แจงจดประสงค (Informing the Learner of the

Objectives) เปนการบอกเปาหมาย หรอผลทจะไดรบจากการเรยนบทเรยน เพอใหผเรยน

เหนประโยชน

ขนท 3 กระตนใหผเรยนระลกถงความรเดมทจ าเปน

(Stimulating Recall of Prerequisite Learned Capabilities) เปนการทบทวนความรเดมท

จ าเปนตอการเชอมโยงใหเกดความรใหม

ขนท 4 เสนอบทเรยนใหม (Presenting the Stimulus) เปนการ

เรมกจกรรมของบทเรยนโดยใชวสด อปกรณทเหมาะสม

ขนท 5 ใหแนวทางการเรยนร (Providing Learning Guidance)

เปนการชวยใหผเรยนปฏบตกจกรรมดวยตนเอง ครอาจแนะน าวธการท ากกจรรม

และแนะน าแหลงคนควา

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

33

ขนท 6 ใหลงมอปฏบต (Eliciting the Performance) เปนการให

ผเรยนลงมอปฏบต เพอชวยใหผเรยนแสดงพฤตกรรมทพงประสงค

ขนท 7 ใหขอมลปอนกลบ (Feedback) เปนขนทครใหขอมล

เกยวกบผลการปฏบตกจกรรมหรอพฤตกรรมทผ เรยนแสดงออกวามความถกตองหรอไม

ขนท 8 ประเมนพฤตกรรมการเรยนรตามวตถประสงค

(Assessing the Performance) เปนขนการวดประเมนผลวาผเรยนสามารเรยนรตาม

วตถประสงคการเรยนรของบทเรยนเพยงใด ซงอาจจะใชขอสอบ แบบสงเกต

ขนท 9 สงเสรมการแมนย าและถายโอนการเรยนร (Enhancing

Retention and Transfer) เปนการสรปการย า ทบทวนการเรยนทผานมาเพอใหนกเรยนเกด

การเรยนรทฝงแนน

สรปตามแนวคดของ Gagne กคอ การเรยนรตองสมพนธกบความมง

หมายของการสอนและตองเปนไปตามล าดบขนตอน การจดเนอหาจากงายไปหายาก

มการตรวจสอบมการตรวจสอบพนฐานความรของผเรยนกอนการจดกจกรรมการเรยน

การสอนในเรองตางๆ หรอมการวดความรพนฐานกอนเรยน เกยวกบเรองนน

2.3 ทฤษฎสมพนธเชอมโยงของ Thorndike (ประสาท อศรปรดา, 2547,

หนา 217-218) Thordike ไดอธบายกฎการเรยนรทส าคญ 3 กฎดวยกน คอ กฎความพอใจ

(Law of Felt) กฎการฝก (Law of Exercise) และกฎความพรอม (Law of Readiness)

1. กฎความพอใจ (Law of Felt) จะเนนทการสรางแรงจงใจ การให

รางวลและการเสรมแรง การใหรางวลและการเสรมแรงจะสงเสรมพฤตกรรมตางๆ

ทกอใหเกดการเรยนรขน

2. กฎการฝก (Law of Exercise) แบงออกเปนยอย 2 กฎ คอ กฎการ

ไดใชและกฎการไมไดใช การทนกเรยนจะเรยนรหรอจ าโดยการไดกระท าหรอไดใช

และจะไมเกดการเรยนรหรอจะเกดการลมขนเมอไมไดกระท าหรอไมไดใช

3. กฎความพรอม (Law of Readiness) กฎขอนสรปไดวา

1. เมอบคคลพรอมจะท าแลวไดท า เขายอมเกดความพอใจ

2. เมอบคคลพรอมทจะท าแลวไมไดท า เขายอมเกดความไมพอใจ

3. เมอบคคลไมพรอมทจะท าแตตองท า เขายอมเกดความไมพอใจ

ทฤษฎสมพนธเชอมโยงของ Thordike น ามาประยกตใชในการสอน

คอ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

34

3.1 ในการจดการเรยนการสอนครควรตองมสรางแรงจงใจ

ใหกบผเรยน มการเสรมแรง หรอการใหรางวล เพราะการใหรางวลเปนสงควบคม

พฤตกรรมของนกเรยน

3.2 การจดกจกรรมการเรยนการสอนนนครตองสอนเมอ

นกเรยนพรอมทจะเรยนร ยอมรบระดบความสามารถของผเรยนทเรยนชา และตองจด

ประสบการณหรอเนอหาใหเหมาะสมกบความพรอมของผเรยน

การสอนตองมการฝกหด หรอแบบฝกหดใหกบนกเรยนเพอเพม

ทกษะการเรยนร แตการฝกตองใหผเรยนรผลการกระท าและความกาวหนา รคณคาและ

จดมงหมายของการฝก และครควรสอนในสงทคลายๆ กบโลกแหงความจรงทเดกจะ

ออกไปเผชญใหมากทสดเพอเดกจะไดเกดการถายโอนการเรยนร

2.4 ทฤษฎของ Ausubel (David P. Ausubel) ไดเสนอไววา การเรยนร

อยางมความหมายจะเกดขนไดหากการเรยนรนนสามารถเชอมโยงกบสงใดสงหนงมากอน

ดงนนการใหกรอบความคดแกนกเรยนกอนสอนเนอหาสาระใด จะชวยเปนสะพานหรอ

โครงสรางทผเรยนสามารถน าเนอหา หรอสงทเรยนใหม ไปเชอมโยงยดเกาะได ท าให

การเรยนรเปนไปอยางมความหมาย (กระทรวงศกษาธการ, 2542, หนา 10) Ausubel

เหนวา การเรยนรจะชวยใหเดกแกปญหาไดนนม 2 วธ คอ

1. การเรยนรโดยการรบร (Reception Learning)

2. การสอนโดยวธบรรยาย (Expository Learning)

หลกการวธการสอนของ Ausubel คอ การสอนแบบบรรยายทค านงถง

ความรเดมเพอใหเกดการเรยนรโดยวธการรบร ซงน ามาใชในการเรยนการสอนไดคอ ชวย

ใหผเรยนจ าสงทไดเรยนมาแลว โดยครชวยใหมองเหนความเหมอนและความแตกตางของ

ความรใหมและความรเดม

การวจยในครงนผวจยไดยดหลกทฤษฎการเรยนรของ Gagne คอการ

เรยนรตองสมพนธกบความมงหมายของการสอนและตองเปนไปตามล าดบขนตอน การจด

เนอหาจากงายไปหายาก มการตรวจสอบมการตรวจสอบพนฐานความรของผเรยนกอน

การจดกจกรรมการเรยนการสอนในเรองตางๆ หรอมการวดความรพนฐานกอนเรยน

เกยวกบเรองนนสวนจตวทยาการสอนยดหลกตาม ยพน พพธกล (2545, หนา 2-9) ซงได

กลาวถงจตวทยาส าหรบครผสอน จตวทยาในการเรยนร จตวทยาในการฝก การเรยนโดย

การกระท า การเรยนเพอร ความพรอมแรงจงใจและการเสรมก าลงใจ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

35

การเรยนรแบบโครงงาน

การจดประสบการณเรยนรโดยการใชการสอนแบบโครงงาน ไดรบความสนใจ

อยางมากในประเทศสหรฐอเมรกา และอกหลายประเทศ ซงแนวคดทจะใหผเรยนไดเรยนร

ผานโครงงานนนมมานานแลวนบศตวรรษ เรมจากความเคลอนไหวของนกศกษากลม

พพฒนาการนยม (Progressive)ในประเทศสหรฐอเมรกา ชวงศตวรรษท 19-20

John Dewey ไดเขยนหนงสอเรอง Democracy and Education ซงสนบสนนแนวทางการ

จดการศกษาทมงใหเดกไดสบคนขอมลอยางเปนกระบวนการโดยใชวธการทาง

วทยาศาสตรการบงชประเดนปญหา การตงสมมตฐาน และการเลอกแนวทางการ

แกปญหา โดยเนนการท างานรวมกนเปนกลม ตอมา Kilpatrick ไดน าแนวคดของ Dewey

มาประยกตใช โดยท าการทดลองวธการสอนดวยการจดประสบการณการเรยนรโดยการ

ใชการสอนแบบโครงการ และฝกหดนกศกษาครใหรจกใชวธการสอนแบบโครงการ เขาได

พบวาเดกเรยนรไดดทสดเมอเดกไดวางแผนรวมกน มอสระในการตดสนใจ และไดท าในสง

ทตองการ ซงมผลท าใหเดกมระดบความพงพอใจเพมมากขน และเดกไดพฒนาศกยภาพ

ของตนเองดานตางๆ สงขน อนเปนผลมาจากความสมพนธของระดบความสนใจ

และเปาหมายทเดกตองการเรยนร ซงไมไดมาจากทครเปนผก าหนด หรอจากบทเรยน

ส าเรจรป จงเปนการสอนทยดเดกเปนศนยกลาง และ Kilpatrick ยงกลาววา การจด

ประสบการณการเรยนร โดยการใชการสอนแบบโครงการคอหวใจส าคญของกจกรรม

ทกกจกรรมในการเรยนรของเดก (วฒนา มคคสมน, 2550, หนา 64)

1. ความหมายของการเรยนแบบโครงงาน

ทศนา แขมมณ (2545, หนา 89) คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

กลาววา การจดการเรยนการสอนโดยใชโครงงานเปนหลก (Project-Based Instruction

Model) หมายถง การจดสภาพการณของการเรยนการสอน โดยใหผเรยนไดรวมกนเลอก

ท าโครงการทตนสนใจ โดยรวมกนส ารวจ สงเกตและก าหนดเรองทตนสนใจ วางแผนใน

การท าโครงการรวมกน ศกษาหาขอมลความรทจ าเปนและลงมอปฏบตงานตามแผนท

วางไว จนไดขอคนพบหรอสงประดษฐใหม แลวจงเขยนรายงานและน าเสนอตอสาธารณชน

เกบขอมล แลวน าผลงานและประสบการณทงหมดมาอภปรายแลกเปลยนความร

ความคดคน และสรปผลการเรยนรทไดรบจากประสบการณทไดรบทงหมด

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

36

สวทย มลค าและอรทย มลค า (2545, หนา 84) กลาววา การเรยนรแบบ

โครงงาน เปนกระบวนการเรยนรทเปดโอกาสใหผ เรยนไดศกษาคนควา และลงมอปฏบต

กจกรรมตามความสนใจ ความถนดและความสามารถของตนเอง ซงอาศยกระบวนการ

ทางวทยาศาสตร หรอกระบวนการอนๆ ทเปนระบบไปใชในการศกษาหาค าตอบในเรอง

นนๆ ภายใตค าแนะน า ปรกษาและความชวยเหลอจากผสอนหรอผ ทเชยวชาญ ผเรยนรจก

วางแผน การด าเนนงานตามขนตอนทก าหนดตลอดจนการน าเสนอผลงาน ซงการท า

โครงงานนนสามารถท าไดทกระดบชน อาจเปนรายบคคลหรอเปนกลม จะกระท าในเวลา

เรยนหรอนอกเวลาเรยนกได

สจนดา ขจรรงศลป (2547, หนา 67) กลาววา การจดประสบการณการเรยนร

โดยการใชการสอนแบบโครงงานเปนการสรางโอกาส และสถานการณทสงเสรมใหเดก

เกดการเรยนรโดยเดก เพอใหเกดความงดงามเพมขนในความเปนคนทางสงคม

ทางสตปญญาและทางอารมณ พฒนาการทกษะทางสงคมของเดกจะเพมขนไดดทสดเมอ

เดกไดมปฏสมพนธกบประสบการณตรงของเดก และเรยนรจากสงแวดลอมจรงทเดก

ประสบพบเหน

พชร ผลโยธน (2547, หนา 74) ใหความหมายของโครงงานวา คอการสบคนหา

ขอมลอยางลกตามหวเรองทเดกสนใจควรแกการเรยน โดยปกตการสบคนจะท าโดยเดก

กลมเลกๆ ทอยในชนเรยน หรอเดกทงชนรวมกน หรอบางโอกาสอาจเปนเพยงเดกคนใดคน

หนงเทานน จดเดนของโครงงานคอความพยายามทจะคนหาค าตอบจากค าถามทเกยวกบ

หวเรอง ไมวาค าถามนนจะมาจากเดก จากคร หรอจากเดกและครรวมกนกตาม

จดประสงคของโครงงานคอ การเรยนรเกยวกบหวเรองมากกวาการเสาะแสวงหาค าตอบ

ทถกตอง เพอตอบค าถามทครเปนผถาม เอกสารหมายเลข 6 โครงการสงเสรมพฒนาคณภาพการศกษา

ของสถานศกษาศนยพฒนาหลกสตร กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (อางถงใน

วฒนา มคคสมน, 2550, หนา 45) กลาวไววา “โครงงาน” หมายถงกจกรรมทเปดโอกาส

ใหผเรยนไดศกษา คนควา และลงมอปฏบตดวยตนเองตามความสามารถความถนด

และความสนใจ โดยอาศยกระบวนการทางวทยาศาสตรหรอกระบวนการอนใดไปใชใน

การศกษาหาค าตอบในเรองนนๆ โดยมครผสอนคอยกระตน แนะน า และใหค าปรกษาแก

ผเรยนอยางใกลชด ตงแตการเลอกหวขอทจะศกษา คนควา ด าเนนการตามแผน ก าหนด

ขนตอนการด าเนนงาน และการน าเสนอผลงาน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

37

เอกสารวชาการอนดบท 15/2539 (อางถงใน วฒนา มคคสมน, 2550, หนา 66)

โครงการประกนคณภาพการศกษา ส านกทดสอบทางการศกษา กรมวชาการ

กระทรวงศกษาธการ (2540) ระบวาการจดการเรยนการสอนแบบโครงงาน (Project)

คอ การจดการสอนทจดประสบการณในการปฏบตงานใหแกเดกเหมอนการท างานในชวต

จรง เพอใหเดกไดมประสบการณโดยตรง เดกไดเรยนรวธการแกปญหา วธการทาง

วทยาศาสตร เดกจะไดท าการทดลองไดพสจนสงตางๆ ดวยตนเอง รจกหาวธการตางๆ

มาแกปญหา เดกจะท างานอยางมระบบขนตอน รจกวางแผนในการท างาน ฝกการเปน

ผน า ผตาม ฝกการคดวเคราะห และประเมนตนเอง

Lenschow (1996, p. 7) อธบายวา การเรยนแบบโครงงาน หมายถง

การกระท ากจกรรมรวมกนชวยเหลอกนในการแกปญหาทเกดขนภายในกลมขนาดเลก

โดยสมาชกในกลมไมควรเกน 6 คนเพอสนบสนนใหผเรยนไดแลกเปลยนเรยนรรวมกน

อยางทวถง ดวยวธการปฏบตจรงเพอการเรยนรวธการแกปญหานนๆ

Jaques (1998, Robbins อางถงใน วราภรณ ตระกลสฤษด, 2545, หนา 115)

กลาววา วธการเรยนรแบบโครงงานหมายถง การรวมกลมกนของบคคลมากกวา 2 คนขน

ไปรวมกนท ากจกรรมอนน าไปสจดมงหมายบางประการ การเรยนแบบโครงงานเปนการจด

สถานการณทชวยใหผเรยนไดเรยนร ท างานรวมกนแลกเปลยนขอมลซงกนและกน

สรปไดวาการเรยนการสอนแบบโครงงาน หมายถง การจดการเรยน

การสอนทจดประสบการณในการปฏบตงานใหแกผ เรยนไดฝกปฏบตจรง อนจะน ามาซง

การมประสบการณโดยตรงในเรองทศกษาอยางลมลก ผเรยนไดท ากจกรรมรวมกน

มการแลกเปลยนเรยนรรวมกน สรางโอกาส และสถานการณทสงเสรมใหผเรยนเกดการ

เรยนร โดยมผสอนคอยกระตน แนะน า และใหค าปรกษาแกผเรยน ผเรยนรจกหาวธการ

ตางๆ มาแกปญหา เกดกระบวนการท างานอยางมระบบขนตอน รจกวางแผนในการ

ท างาน ฝกการเปนผน าผตาม ฝกการรจกหนาทของตนใหแกผเรยน

2. วตถประสงคของการเรยนแบบโครงงาน

วฒนา มคคสมน (2550, หนา 39) กลาววา รปแบบการสอนแบบโครงงานน

พฒนาขนโดยมวตถประสงคหลก 4 ประการ คอ

1. สามารถพฒนากระบวนการคดของตนเอง

2. สามารถลงมอปฏบตกจกรรมไดดวยตนเอง

3. สามารถแกไขปญหาไดอยางเปนกระบวนการ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

38

4. เหนคณคาในตนเอง

สวทย มลค าและคณะ (2545, หนา 84-85) กลาวเกยวกบวตถประสงคของ

การจดรปแบบการเรยนการสอนแบบโครงงานประกอบดวย 4 วตถประสงค ไดแก

1. เพอใหผเรยนไดใชความร ทกษะและประสบการณของตวเองในการศกษา

คนควาหาขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ

2. เพอสงเสรมใหผเรยนเกดพลงความอยากรอยากเหน

3. เพอสงเสรมใหผเรยนตดสนใจวาจะท าอะไร กบใคร อยางไร

และเสรมสรางความมนใจวาผเรยนเปนผทมความรความช านาญในเรองทเขาตองการ

คนหาค าตอบ

4. เพอใหผเรยนไดแสดงออกซงความคดรเรมสรางสรรค

สรปไดวาวตถประสงคของการเรยนแบบโครงงานมวตถประสงค เพอให

นกเรยนไดพฒนากระบวนการคดของตนเอง ไดตดสนใจวาจะท าอะไร กบใคร อยางไร

และเสรมสรางความมนใจวาผเรยนเปนผทมความรความช านาญในเรองทเขาตองการ

คนหาค าตอบ

3. ลกษณะส าคญของการเรยนแบบโครงงาน

การจดกจกรรมการเรยนการสอนตามรปแบบการสอนน เปนการจดกจกรรม

การเรยนการสอนภายใตบรรยากาศทเปนมตร มอสระ เสร ใหเกยรต ใหความส าคญแก

ผเรยนในฐานะคนคนหนงทสทธเทาเทยมกนทกคน สรางความรสกทมนคง กลาคด

กลาแสดงออก กลาลงมอท า ผสอนเปนผคอยใหการสนบสนน คอยชวยเหลอเมอผเรยน

ตองการ ผสอนจะไมเปนผถายทอดความร แตจะเปนผจดสภาพแวดลอมของหองเรยน

และเตรยมวสดอปกรณทเออใหผ เรยนไดลงมอปฏบตกจกรรมในเรองราวทเปนความสนใจ

และทาทายความสามารถของผเรยน ใหโอกาสผเรยนไดคนพบและเรยนรจาก

ประสบการณตรงกบสงของเรองราว สถานท บคคลและเหตการณตางๆ ภายในชมชนของ

ผเรยน ตามวธการของแตละบคคลเปดโอกาสใหผเรยนไดประเมนผลการท างานของตนเอง

ไดเหนพฒนาการความส าเรจและลมเหลวของตน ผสอนเปนผใหขอมลยอนกลบใน

ทางบวก และคอยแนะน าชวยเหลอใหผเรยนไดประสบผลส าเรจในการท ากจกรรม

ลกษณะส าคญของการเรยนการสอนแบบโครงงาน วฒนา มคคสมน (2550, หนา 39)

กลาวเอาไวดงน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

39

1. ผเรยนศกษาเรองใดเรองหนงอยางลมลกลงไปในรายละเอยดของเรองนน

ดวยกระบวนการคด และแกปญหาของผเรยนเอง จนพบค าตอบทตองการ

2. เรองทศกษาก าหนดโดยผเรยนเอง

3. ประเดนทศกษา เกดจากขอสงสยหรอปญหาของผเรยนเอง

4. ผเรยนไดมประสบการณตรงกบเรองทศกษาโดยการสงเกตอยางใกลชด

จากแหลงความรเบองตน

5. ระยะเวลาการสอนยาวนานอยางเพยงพอตามความสนใจของผเรยน

6. ผเรยนไดประสบทงความลมเหลวและความส าเรจในการศกษาตาม

กระบวนการแกปญหา

7. ความรใหมทไดจากการศกษา และการแกปญหาของผเรยนเปนสงท

ผเรยนใชก าหนดประเดนศกษาขนใหม หรอใชปฏบตกจกรรมทผ เรยนตองการ

8. ผเรยนไดน าเสนอกระบวนการศกษาและผลงานตอคนอน

9. ผสอนไมใชผถายทอดความร หรอก าหนดกจกรรมใหผ เรยนท า

แตเปนผกระตนใหผเรยนใชภาษาหรอสญลกษณอนๆ เพอจดระบบความคดและสนบสนน

ใหผเรยนใชความร ทกษะทมอยคดแกปญหาดวยตวเอง

Katz และ Chard (1994 อางถงใน วราภรณ ตระกลสฤษด, 2545, หนา 64-65)

กลาวถงลกษณะทส าคญของการจดการเรยนการสอนแบบโครงงานไววา

1. การจดประสบการณแบบโครงงาน มจดมงหมายของการพฒนาเดกทง

ชวต และจตใจรวมถงความรทกษะ สงคม อารมณ จรยธรรมและความรสกถง

สนทรยศาสตรซงเปนเปาหมายของการพฒนาสตปญญา การพฒนาชวตและจตใจ โดยมง

ใหเดกไดพฒนาความรความเขาใจโลก ทอยรอบตว และปลกฝงคณลกษณะการเปนผ

แสวงหาความร ขณะเดยวกนมงสงเสรมความรวมมอมตรภาพและการชวยเหลอซงกน

และกน อนเปนผลมาจากการท างานการแกปญหา การคนควาทดลองรวมกน เพอน าไปส

การพฒนาความเขาใจอนดระหวางกน และการอยรวมกนอยางมความสขในสงคม

2. การจดประสบการณแบบโครงงานมความสมดลของกจกรรมทเดกจะได

เรยนรและปฎบตทงจากทางวชาการ จากการเลน และการท างานโครงงาน

3. โรงเรยน และหองเรยนถอเปนชมชนหนงของเดกทจะไดเรยนรความ

แตกตางระหวางบคคลในสงคมโรงเรยนและหองเรยนทเดกอย การจดประสบการณแบบ

โครงงานสนบสนนการทเดกมปฎสมพนธกบผอนและถอเปนชมชนทเดกไมสามารถแยก

ออกจากชวตประจ าวนได

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

40

4. การจดประสบการณแบบโครงงาน ยงเปนวธการสอนททาทาย

ความสามารถของครในฐานะเปนผรวมงาน ผแนะน า ผชวยเหลอ และเพอนแตกตางจาก

บทบาทครในวธการสอนแบบปกตทครก าหนดและเปนผถายทอดความร วธการสอนแบบ

โครงงาน น าไปสการพฒนาการสอนทยดเดกเปนศนยกลางอยางแทจรง

4. ประเภทของการเรยนแบบโครงงาน

สวทย มลค าและคณะ (2545, หนา 85-86) ไดแบงประเภทของการเรยน

การสอนแบบโครงงานออกเปน 4 ประเภท ไดแก

1. โครงงานประเภทส ารวจ โครงงานประเภทนเปนการศกษา ส ารวจ และ

รวบรวมขอมลทเกยวของกบประเดนทผเรยนตองการศกษา หลงจากนนจงน าขอมลทไดมา

จดท าใหเปนระบบระเบยบเปนหมวดหมสอความหมาย แลวน าเสนอในรปแบบตางๆ เชน

ตาราง กราฟ แผนภม และค าอธบายประกอบเพอใหเหนลกษณะหรอความสมพนธในเรอง

ทศกษาชดเจนยงขน ตวอยางโครงงานประเภทน ไดแก

1.1 การส ารวจสภาพดนในชมชนบานบอทราย

1.2 ปญหาการจราจรชวงเวลาเชาของเทศบาลเมองภเกต

1.3 การตรวจสอบคณภาพน าของบอปานล

1.4 วฏจกรชวตของกงกา

1.5 ระบบนเวศในสวนสะเดาชาง

2. โครงงานประเภททดลอง โครงงานประเภทนเปนการศกษาหาค าตอบ

โดยออกแบบการทดลองเพอการศกษาตวแปรทสงผลตอตวแปรทตองการศกษา โดย

ควบคมตวแปรอนๆ โดยทวไปขนตอนการด าเนนของโครงงานประเภทนจะประกอบดวย

การก าหนดปญหา ตงสมมตฐานออกแบบการทดลอง รวบรวมขอมล แปรผลและสรปผล

การทดลอง ซงขนตอนทปฏบตจะเปนกระบวนการทางวทยาศาสตร ตวอยางโครงงาน

ประเภทน ไดแก

2.1 การท ายาขดรองเทาจากเปลอกกลวย

2.2 การผลตยาสระผมจากสะบาและอญชน

2.3 การศกษาเปรยบเทยบปจจยทสงผลตออตราการเจรญ

เตบโตของตนถวเหลอง

3. โครงงานประเภทประดษฐ โครงงานประเภทนเปนการประยกตทฤษฎ

หรอหลกการทางวทยาศาสตรหรอดานอนๆ มาสรางหรอประดษฐของเลน เครองมอ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

41

เครองใชหรออปกรณส าหรบใชสอยตางๆ ซงอาจจะเปนการปรบปรงเปลยนแปลงของเดม

ทมอยแลว หรอประดษฐสอใหม หรออาจเปนการเสนอแบบจ าลองทางความคดเพอ

แกปญหากได ตวอยางไดแก

3.1 การประดษฐของเลนพนบานจากวสดธรรมชาต

3.2 ระบบการบ าบดน าเสยโดยวธธรรมชาต

3.3 การประดษฐเครองวดน าจากพดลมไฟฟา

4. โครงงานประเภทสรางทฤษฎ โครงงานประเภทนเปนการน าเสนอทฤษฎ

หลกการหรอแนวคดใหมๆ ซงแตกตางจากแนวคดของผอนทมอยแลว โดยมหลกการทาง

วทยาศาสตร หรอทฤษฎอนๆ ตลอดจนขอมลตางๆ สนบสนน ซงอาจจะเปนลกษณะทฤษฎ

หลกการ แนวคดใหม หรออาจขดแยงกบทฤษฎเดม หรอเปนการขยายทฤษฎ หลกการ

หรอแนวคดเดมกได จดส าคญอยทผน าโครงงานประเภทนจะตองมความรพนฐานในเรอง

นนๆ อยางด โดยทวไปโครงงานประเภทนมกจะเปนโครงงานทางคณตศาสตรหรอ

วทยาศาสตร อาจน าเสนอในรปของสตร สมการหรอค าอธบายกได ตวอยางโครงงาน

ประเภทน ไดแก

4.1 การเกษตรทฤษฎใหม

4.2 การผลตปยชวภาพจากมลสตวและวชพช

4.3 การผลตแทงเชอเพลงจากแกลบและดน

สชาต วงศสวรรณ (2542 อางถงใน วราภรณ ตระกลสฤษด, 2545, หนา 62-

64) ไดแบงประเภทของการเรยนการสอนแบบโครงงานออกเปน 4 ประเภท ไดแก

1. โครงงานทเปนการส ารวจรวบรวมขอมล โครงงานประเภทนเปนโครงงาน

ทมวตถประสงคเพอส ารวจและรวบรวมขอมลเกยวกบเรองใดเรองหนง แลวขอมลทไดจาก

การส ารวจนนมาจ าแนกเปนหมวดหมและน าเสนอในรปแบบตางๆ อยางมระเบยบเพอให

เหนถงลกษณะ หรอความสมพนธของเรองดงกลาวไดชดเจนยงขน การปฏบตตาม

โครงงานนผเรยนตองไปศกษารวบรวมขอมลดวยวธการตางๆ เชน สอบถาม สมภาษณ

ส ารวจ โดยใชเครองมอ เชน แบบสอบถาม แบบสมภาษณ แบบบนทก ฯลฯ ในการ

รวบรวมขอมลทตองการศกษาตวอยางโครงงานทเปนการส ารวจ รวบรวมขอมล เชน

การส ารวจประชากร พชสตว หนแร ฯลฯ ในชมชน การส ารวจพนทในชมชน การส ารวจ

ความตองการเกยวกบอาชพของชมชน การส ารวจความรเกยวกบการเลอกตงแบบใหม

การศกษาลกษณะของครดทนกเรยนตองการ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

42

2. โครงงานทเปนการคนควาทดลอง โครงงานประเภทน เปนโครงงานทม

วตถประสงคเพอการศกษาเรองใดเรองหนง โดยเฉพาะการออกแบบโครงงานในรปแบบ

ของการทดลองเพอการศกษาวาตวแปรหนงจะมผลตอตวแปรทตองการศกษาอยางไรบาง

ดวยการควบคมตวแปรอนๆ ซงอาจมผลตอตวแปรทตองการศกษาไว การท าโครงงาน

ประเภทนจะมขนตอนการด าเนนงานประกอบดวยการก าหนดปญหา การตงวตถประสงค

หรอสมมตฐาน การออกแบบทดลองการรวบรวมขอมล การด าเนนการทดลอง

การแปรผล และสรปผลการทดลองตวอยางโครงงานทเปนการคนควา ทดลอง เชน

วธการประหยดน าประปาภายในบาน การปลกพชสวนครวโดยไมใชดน

3. โครงงานทเปนการศกษาความร ทฤษฎ หลกการ หรอแนวคดใหม

โครงงานประเภทนเปนโครงงานทมวตถประสงคเพอเสนอความร ทฤษฎ หลกการแนวคด

ใหมๆ เกยวกบเรองใดเรองหนง ทยงไมมใครคดมากอน หรอขดแยงหรอขยายจากของเดม

ทมอยซงความรทฤษฎหลกการหรอแนวคดทเสนอตองผานการพสจนอยางมหลกการ หรอ

วธการทนาเชอถอตามกตกา/ขอตกลงทก าหนดขนมาเอง หรออาจใชกตกาหรอขอตกลง

เดมมาอธบายขอความร ทฤษฎ หลกการ แนวคดใหมกไดโครงงานทเปนการศกษา ความร

ทฤษฎ หลกการหรอแนวคดนผท าโครงงานตองเปนผทมความรพนฐานในเรองนนๆ

เปนอยางดหรอตองการศกษา คนควา ขอมลมาประกอบอยางลกซง จงจะท าใหสามารถ

ก าหนดความร ทฤษฎ หลกการ แนวคดใหมๆ ขนได ตวอยางโครงงานทเปนการศกษา

ความร ทฤษฎ หลกการ หรอแนวคด เชน เทคนคการแกโจทยปญหาเทคนคการใชพลงงาน

แสงอาทตยเพออนรกษสงแวดลอม

4. โครงงานทเปนการประดษฐคดคน โครงงานประเภทน เปนโครงงานทม

วตถประสงคคอการน าเอาความร ทฤษฎ หลกการหรอแนวคดมาประยกตใชโดยการ

ประดษฐเปน เครองมอขนมาใหมโดยทยงไมมใครท า หรออาจเปนการปรบปรง

เปลยนแปลงหรอดดแปลงของเดมทมอยแลวใหมประสทธภาพสงขนกวาทเปนอยรวมทง

การสรางแบบจ าลองตางๆ เพอประกอบการอธบายแนวคดในเรองตางๆ

สรปไดวา โครงงานคณตศาสตรมหลายประเภท ไดแก โครงงานประเภท

ส ารวจ โครงงานประเภททดลอง โครงงานประเภทสงประดษฐ โครงงานประเภทสราง

ทฤษฎ ซงการจะมอบหมายใหนกเรยนท าโครงงานประเภทใดควรใหเหมาะสมกบความร

และเนอหาของบทเรยน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

43

5. ขนตอนของการจดการเรยนแบบโครงงาน

สวทย มลค าและคณะ (2545, หนา 89) กลาววา การจดการเรยนการสอน

แบบโครงงาน มขนตอนส าคญ 5 ขนตอนดงตอไปน

1. การเลอกหวขอเรองหรอปญหาทจะศกษา

2. การวางแผน ประกอบดวย

2.1 การก าหนดวตถประสงค

2.2 การตงสมมตฐาน

2.3 การก าหนดวธการศกษา

3. การลงมอปฏบต

4. การเขยนรายงาน

5. การน าเสนอผลงาน

Katz and Chard (1994 อางถงใน วราภรณ ตระกลสฤษด, 2545, หนา 68-70)

ไดแบงขนตอนของการจดการเรยนแบบโครงงานออกเปน 4 ระยะ ดงน

1. ระยะเตรยมการวางแผนเขาสโครงงาน (Preliminary Planning)

เปนระยะทเดกและครใชเวลาในการพดคยเพอคนหาหวขอประเดนปญหา และคดเลอก

หวขอประเดนปญหาส าหรบท าโครงงานหวขออาจจะมาจากเดก หรอครเปนผเสนอใน

ระยะแรกทเดกยงไมมประสบการณ ครอาจจะเสนอหวขอทคดวาเดกนาจะสนใจ และม

คณคาในการเรยนรโดยมเกณฑในการคดเลอกหวขอประเดนปญหาดงตอไปน

1.1 หวขอประเดนปญหา ควรจะมความสมพนธเกยวของกบ

ประสบการณในชวตประจ าวนของเดกอยางนอยสดเดกควรจะมความคนเคยกบหวขอ

เพอเดกจะไดสามารถตงค าถามเกยวกบหวขอได

1.2 มการสงเสรมทกษะพนฐานดานการอานออกเขยนได และควรท

จะบรณาการวชาตางๆ เขาไป เชน วทยาศาสตร สงคมศกษา ภาษา และศลปะ

1.3 หวขอประเดนปญหาควรจะมคณคาเพยงพอทจะใหเดกใชเวลา

ในการศกษาคนควาอยางนอย 1 สปดาห

1.4 หวขอประเดนปญหาสามารถคนควาหรอทดสอบในโรงเรยน

มากกวาทไปท าทบาน

2. ระยะเรมตนโครงงาน (Getting Project Start) เมอหวขอประเดนปญหา

ไดรบการคดเลอกครมกจะเรมตนดวยการสรางแผนภมเครอขายการเรยนรหรอแผนภม

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

44

ความคด โดยใชการระดมสมองเพอวางแผนในการศกษา และรวมกนตงค าถามเพอคนหา

ค าตอบโดยการสบสอบ ในระยะนมกจะเปนระยะทเดกทบทวนประสบการณเดมเกยวกบ

หวขอทก าลงศกษาอย

3. ระยะด าเนนโครงงาน (Project in Progress) ระยะนประกอบไปดวยการ

สบสอบคนควาโดยตรงมกจะมการทศนศกษา เพอคนควา หาขอมลเกยวกบหวขอ และใช

กจกรรมศลปะตางๆ เชน การวด การปน การประดษฐ การกอสราง และกจกรรมทาง

วทยาศาสตร เชน การทดลองการทดสอบตางๆ ในระยะนเดกจะไดรบความรและ

ประสบการณใหมจากการศกษา ในโครงงานมการทดสอบสมมตฐาน และปรบปรงแกไข

ผลงานทท าโครงงานใหเปนผลส าเรจเดกมกจะใชเวลาท าโครงงานในระยะนยาวนานกวา

ทกระยะ

4. ระยะสรปและอภปรายผลโครงงาน (Consolidating Project) ระยะน

ประกอบไปดวยการเตรยมการส าหรบน าเสนอผลการศกษาในโครงงานในรปแบบตางๆ

เชน การแสดงการจดนทรรศการ การสาธต เพอใหผปกครอง ครอาจารย และเพอนๆ

ไดชมผลงานและกจกรรมทจดขนเมอสนสดกจกรรมแลว เดกและครจะรวมกนประเมนผล

การเรยนรทไดจากโครงงาน และวางแผนเตรยมการส าหรบศกษาในโครงงานอนตอไป

โดย Katz and Chard (1994) ยงกลาวตอไปอกวาในแตละขนตอนของการเรยนแบบ

โครงงานประกอบไปดวยกจกรรมดงตอไปน

1. กจกรรมการพดคยสนทนา การพดคยสนทนาเปนกจกรรมท

ส าคญมาก เพราะน ามาสการพฒนาโครงงาน โดยเฉพาะการพดคยแลกเปลยนความ

คดเหนรวมกนในชนเรยนหรอในกลมเลกๆ จะชวยใหเดกพฒนาความคดไดอยางดยงขน

และชวยแกไขปญหาตางๆ ในโครงงานรวมถงการเปดโอกาสใหเดกไดแสดงออกทาง

ความคด และรบรความคดของผอน

2. กจกรรมการปฏบตงานภาคสนาม หรอการทศนศกษาเปนกจกรรมท

เปดโอกาสใหเดกไดรบประสบการณตรงจากการกระท า การมปฏสมพนธกบบคคลสงของ

และรวมถงการไปทศนศกษาสถานทตางๆ ทจะท าใหเดกไดคนควาขอมลเกยวกบหวขอท

ศกษาการปฏบตงานภาคสนาม จงเปนโอกาสทเดกจะไดเหน ไดฟง ไดด ไดสมผส ไดดมกลน

ไดชมรสกบสงทสนใจจงเปนเสมอนการคนควาททดลองซงการท างานภาคสนาม หรอการ

ทศนศกษาอาจอยในบรเวณโรงเรยน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

45

3. กจกรรมการน าเสนอเปนกจกรรมทเดกถายทอดความร ความเขาใจ

และประสบการณทมเกยวกบหวขอ โดยน าเสนอในรปแบบตางๆ เชน การวด การปน

การประดษฐ การสรางการแสดงการรองเพลง และอนๆ

4. กจกรรมการคนควา เปนกจกรรมทเดกไดแสดงหาความรอยาง

หลากหลายจากแหลงขอมลปฐมภมเชนของจรง และทตยภมหนงสอสอการเรยนรตางๆ

กจกรรมการคนควาจะท าใหเดกไดพฒนาความรทางวชาการตางๆ ทเกยวของกบหวขอ

และสนบสนนการท างานในโครงงานใหบรรลเปาหมาย

5. กจกรรมการจดแสดงเปนกจกรรมทเดกไดน าเสนอผลงาน ทท า

ในโครงงานออกเผยแพรและท าใหบคคลตางๆ ทเกยวของเชนผปกครองครเพอนๆ

และผสนใจไดเขาใจการเรยนโครงงานเพมมากขน และเปนการน าเสนอความส าเรจ

และความภาคภมใจของเดกในโครงงาน โดยสวนใหญกจกรรมน จะจดขนในระยะสนสด

โครงงาน ในรปแบบของนทรรศการ การแสดงผลงาน การแสดงละคร บทบาทสมมต

การสาธตผลงาน

Baert และคณะ (Baert et al., 1999 อางถงใน วราภรณ, 2545, หนา 70)

กลาววา การเรยนรแบบโครงงานประกอบดวย 5 ขนตอนดงน

1. ผเรยนเลอกหวขอและรวมตวกนเปนกลม (Student Select a Topic and

Form Groups)

2. วางแผนเกยวกบโครงงาน และน าเสนอแผนงานใหแกสมาชกในกลม

(They Play their Project and Present to Each Other)

3. นดหมายมาพบกนทกสปดาห เพอจะไดน าเสนอสงทไดท าเรยบรอยแลว

และมการพดคยเกยวกบการเรยนรและการวางแผนงานในการท างานในสปดาหตอไป

4. เตรยมการในการท าโครงงาน และท าเปนกจกรรมโครงงานเพอใหผลงาน

ออกมาเปนทนาพอใจของทกคน

5. เตรยมการน าเสนอผลงานการด าเนนการตามโครงงาน ทงในดานเนอหา

และกระบวนการเชน การมสวนรวมกระบวนการวด และประเมนผลการรวมมอท างาน

ภายในกลมของผเรยนและผดแลใหค าปรกษา

สชาต วงศสวรรณ (2542, หนา 57) กลาวถงขนตอนในการด าเนนโครงงานวา

เปนกจกรรมทตองกระท าอยางตอเนองตงแตเรมตนจนกระทงเสรจสนโครงงาน

ซงผเรยนตองเปนผด าเนนการเองทงสนโดยมคร อาจารยทไดรบมอบหมายใหท าหนาท

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

46

เปนทปรกษาคอยใหค าแนะน าเสนอแนะ และใหค าปรกษาอยางใกลชดตลอดเวลา

ในขนตอนด าเนนโครงงาน มขนตอนทส าคญประกอบดวยรายละเอยดดงน

ขนตอนท 1 การคดและเลอกหวขอเรอง การด าเนนงานตามขนตอนนเปน

การคดหาหวขอเรองทจะท าโครงงานโดยผเรยนตองตงตนดวยถอยค าถามทวา

จะศกษาอะไร ท าไมตองศกษาเรองดงกลาว

ขนตอนท 2 การศกษาเอกสารทเกยวของ การด าเนนงานตามขนตอนนเปน

การด าเนนงานตอจากขนตอนท 1 การศกษาเอกสารทเกยวของนรวมถงการขอค าปรกษา

หรอขอมลรายละเอยดอนๆ จากผทรงคณวฒ ผเกยวของทกระดบ รวมทงการส ารวจวสด

อปกรณตางๆ

ขนตอนท 3 การเขยนเคาโครงของโครงงาน การด าเนนตามขนตอนน เปน

การสรางแผนทความคดเปนการน าเอาภาพของงาน และภาพความส าเรจของโครงงานท

วเคราะหไวมาจดท ารายละเอยดเพอแสดงแนวคดแผนและขนตอนการท าโครงงาน

ขนตอนท 4 การปฏบตโครงงาน การด าเนนงานตามขนตอนน เปนการ

ด าเนนงานหลงจากทโครงงานไดรบความเหนชอบจากคร อาจารยทปรกษาและไดรบการ

อนมตจากสถานศกษาแลวผเรยนตองลงมอปฏบตงานตามแผนงานทก าหนดไวในเคาโครง

ของโครงงาน และระหวางปฏบตงานผเรยนตองปฏบตงานดวยความรอบครอบค านงถง

ความประหยด และความปลอดภยในการท างานและตลอดจนค านงถงสภาพแวดลอมดวย

ในระหวางการปฏบตงานตามโครงงานตองมการจดบนทกขอมลตางๆ ไวอยางละเอยด

ท าอะไรไดผลอยางไร ปญหา อปสรรค และแนวทางการแกไขอยางไรการบนทกขอมล

ดงกลาวตองจดท าอยางเปนระบบเพอไดเปนขอมลส าหรบการปรบปรง การด าเนนงาน

โอกาสตอไปดวยการปฏบตกจกรรมตามทระบไว ในขนตอนการด าเนนงานในโครงงาน

ถอวาเปนการเรยนรเนอหาฝกทกษะตางๆ ตามทระบไวในจดประสงคการเรยนรและการ

ปฏบตโครงงานควรใชเวลาด าเนนการในสถานศกษามากกวาทจะท าทบาน

ขนตอนท 5 การเขยนรายงาน การด าเนนตามขนตอนน เปนการสรป

รายงานผลการด าเนนงานโครงงานเพอใหผอนไดทราบถงแนวคดวธด าเนนงาน ผลทไดรบ

ตลอดจนขอสรปขอเสนอแนะตางๆ เกยวกบโครงงาน การเขยนรายงาน ควรใชภาษาท

เขาใจงาย กระชบ ชดเจน และครอบคลมประเดนส าคญๆ ของโครงงานทปฏบตไปแลว

โดยอาจเขยนในรปของ สรป รายงานผล ซงอาจประกอบดวยหวขอตางๆ ดงน บทคดยอ

บทน า เอกสารทเกยวของ วธการด าเนนงาน ผลการศกษา สรปและอภปรายผล

ขอเสนอแนะ และตารางทเกยวของ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

47

ขนตอนท 6 การแสดงผล การด าเนนงานตามขนตอนน เปนขนตอนสดทาย

ของการท าโครงงาน เปนการน าเสนอผลงานโครงงานทงหมด มาเสนอใหผอนไดทราบ

ผลผลตทไดจากการด าเนนโครงงานประเภทตางๆ มลกษณะเปนเอกสารรายงาน ชนงาน

แบบจ าลอง ฯลฯ ตามประเภทของโครงงานทปฏบต การแสดงผลงาน ซงเปนการน าเอาผล

การด าเนนงานมาเสนอน สามารถจดไดหลายรปแบบ เชน การจดนทรรศการ หรอท าเปน

สอสงพมพ การจดท าเปนสอมลตมเดย และอาจน าเสนอรปแบบของการแสดงผลงาน การ

น าเสนอดวยวาจา รายงาน บรรยาย

วฒนา มคคสมน (2550, หนา 89) กลาววา การจดการเรยนการสอนตาม

กระบวนการของการเรยนการสอนแบบโครงการประกอบไปดวยระยะของโครงการ 3

ระยะใหญๆ คอ

ระยะท 1 เรมตนโครงการ ประกอบดวย การสราง และสงเกตความสนใจ

ของผเรยนและผเรยนก าหนดหวขอโครงการ

ระยะท 2 พฒนาโครงการ ประกอบดวย ผเรยนก าหนดปญหาทจะศกษา

ตงสมมตฐานเบองตน และผเรยนตรวจสอบผลการทดสอบสมมตฐาน

ระยะท 3 รวบรวมสรป ประกอบดวย ระยะสนสดความสนใจ น าเสนอ

ผลงาน และระยะสนสดโครงงาน

สรปไดวา ขนตอนในการท าโครงงานคณตศาสตร มขนตอน ดงน

1) เลอกหวขอเรอง ซงนกเรยนจะเปนผเลอกหวขอเรองดวยตวเอง 2) การก าหนด

จดประสงคการเรยนร วาตองท าอะไร บางครงตองจ ากดขอบเขตของงาน 3) การวางแผน

การด าเนนงาน มการระบเวลาทใชในแตละขนตอน ตงแตขนตอนแรกจนสรปผล

4) การด าเนนงาน เปนการปฏบตตามขนตอนตางๆ ทไดวางแผนไว และ 5) การน าเสนอ

ผลงาน โดยมล าดบขนตอนการน าเสนอทเปนระบบ อาจมการจดในรปนทรรศการซงขนอย

กบลกษณะของโครงงาน

6. สวนประกอบของการเขยนรายงานโครงงาน

สวทย มลค าและคณะ (2550, หนา 134) กลาววาการเขยนรายงานโครงงาน

เปนการเสนอผลงานทผเรยนไดศกษาคนควารปแบบหนง ตงแตเรมตนจนเสรจสนการ

คนควา รายงานโครงงานมสวนประกอบตางๆ ดงน

1. ชอโครงงาน

2. ชอผท าโครงงาน/โรงเรยน/วนเดอนปทจดท า

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

48

3. ชออาจารยทปรกษา

4. บทคดยอ บอกเคาโครงอยางยอๆ ประกอบดวยเรอง/วตถประสงค/

วธการศกษาและสรปผล

5. กตตกรรมประกาศ (แสดงความขอบคณบคคลหรอหนวยงานทม

สวนใหความชวยเหลอใหงานส าเรจ)

6. ทมาและความส าคญของโครงงาน

7. วตถประสงคของการศกษาคนควา

8. สมมตฐานของการศกษาคนควา

9. วธด าเนนงาน

10. สรปผลการศกษาคนควา

11. อภปรายผล/ประโยชน/ขอเสนอแนะ

12. เอกสารอางอง

7. การประเมนโครงงาน

การประเมนผลงานโครงงานของผเรยน เปนสงสะทอนถงความคด

รเรมสรางสรรค เนอหาสาระ กระบวนการท างาน คณภาพโครงงาน ทกษะในการสอสาร

ในการน าเสนอผลงานโครงงานของผเรยน รวมทงการจดกจกรรมการเรยนการสอนของคร

ท าใหครและผเรยนไดเหนปญหาอปสรรคของการท างาน และน ามาพฒนาปรบปรงแกไขใน

การท าโครงงานตอไป

วฒนา มคคสมน (2550, หนา 59) กลาวถง การประเมนโครงการอาจมกรอบ

แนวทางในการประเมนดงน

1. การประเมนพฒนาการของผเรยน การประเมนการเรยนการสอน

ตามรปแบบนเปนสวนหนงของการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามปกตตามแนวของ

หลกสตร ซงมจดมงหมายใหผเรยนมคณลกษณะทพงประสงค และคณลกษณะตามวยดง

ก าหนดในหลกสตร นอกจากนนรปแบบการเรยนการสอน ยงมวตถประสงคหลกเพอให

ผเรยนสามารถลงมอปฏบตกจกรรมตามความสนใจ ดงนนการประเมนผลตามรปแบบน

จงเปนสวนหนงของการประเมนพฒนาการของผเรยนตามหลกสตร

2. การประเมนโครงการ ในการประเมนโครงการจะตองค านงถงสงตอไปน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

49

2.1 ผเรยนไดศกษาเรองใดเรองหนงอยางลมลกลงไปในรายละเอยดของ

เรองนนๆ ดวยกระบวนการตางๆ จนพบค าตอบทตองการหรอไม

2.2 ผเรยนไดมโอกาสหรอประสบการณตรงในการลงมอปฏบต

ในเรองนนๆ

2.3 เกดความรใหมจากกระบวนการศกษาโครงการมากนอยเพยงใด

2.4 ผเรยนไดน าเสนอกระบวนการศกษา และผลงานตอคนอนหรอไม

3. การวดการเหนคณคาในตนเอง ใชเพอประเมนคณลกษณะการ

เหนคณคาในตนเองโดยการสงเกตพฤตกรรมของผเรยนภายใตสถานการณการจด

กจกรรมการเรยนการสอน

Young and Henquinet (2000, p. 6) การประเมนการเรยนรโดยใชโครงงาน

จะตองมการประเมนผลการเรยนร ครผสอนจะเปนผก าหนดและเลอกประเมนทง

รายบคคล และรายกลมโดยมแนวทางในการประเมนโครงงานอย 3 แนวทาง ไดแก

1. การประเมนการ (Evaluategroupprocess) หมายถง ล าดบขนตอนของ

การด าเนนกจกรรมตามโครงงานตงแตเรมโครงงานจนจบโครงงาน

2. การประเมนผลของโครงงาน (Evaluatedproductgroup) หมายถง ผลทได

จากการด าเนนการตามกระบวนการ เชน เคาโครงของโครงงาน รายงานการเขยน

หรอผลการน าเสนองาน

3. การประเมนทงกระบวนการและผลของโครงงานเกณฑการประเมน

กระบวนการของโครงงานกลมน จะตองมเกณฑชวดทมงพจารณาทงในแง

คณภาพและแงปรมาณ ของการมสวนรวมกจกรรมภายในกลม การเตรยมการในการ

ประชม การมปฏสมพนธซงกนและกนภายในกลม

Johnson and Johnson (1991, p. 69) ไดกลาววา จดประสงคของกระบวนการ

กลม คอ การใหสมาชกในกลมชวยกนปรบปรงตนเอง ในการกระท ากจกรรมใดๆ กตามให

ดขนเพยงเพอท าใหเปาหมายของกลมบรรลตามจดหมายผประเมนผลการเรยนรโดยใช

โครงงาน

วราภรณ ตระกลสฤษด (2545, หนา 118) ไดกลาว การประเมนผลการเรยนร

โดยใชโครงงาน ผประเมนควรเปนผทมสวนรวมในโครงงาน ดงน

1. ครผสอน เนองจากครเปนผก าหนดแนวทางวตถประสงคการเรยนร

ครผสอนจงเปนผตรวจทมสวนส าคญในการประเมนผลของการเรยนร ทงในแง

กระบวนการของกลม และผลงานของกลม (Young and Heinquinet, 2000)

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

50

2. ผเรยนประเมนตนเอง การประเมนตนเองวาตนเองมความร และมสวน

รวมในการด าเนนกจกรรมในโครงงานมากนอยเพยงใด การประเมนตนเองเปนประโยชน

อยางยงตอผเรยนทวาเขาจะกลายเปนผทสามารถฝกหดพฒนาตนเองใหเปนผทมความ

รอยตลอดเวลา กลายมาเปนบคคลทสามารถเรยนรไดตลอดชวต (Angelo and Cross,

1993) นอกจากนนแลว Hatfield (1995) ไดชประเดนส าคญวาการวเคราะห และประเมน

ตนเองของผเรยนเปนประสบการณการเรยนรทส าคญในการมอบหมายการเรยนโดยใช

โครงงาน

3. ผเรยนประเมนซงกนและกน วธนจะเปนการประเมนผล โดยสมาชกใน

กลมประเมนซงกนและกน ซงเปนวธการควบคมไดอยางด (Crammer, 1994; Conway,

Kember, SivanandWu, 1993; Freeman, 1995) การประเมนผลโดยวธนใหผลไดด จะตอง

มการประเมนเปนระยะๆ ตลอดเวลาการด าเนนโครงงานการท าเชนนจะท าใหเกดผลดทง

ตอตวผเรยน หรอสมาชกในกลม กลาวคอ 3.1 ทกคนจะไดมความตระหนกรในบทบาทหนาทความรบผดชอบ

ของตน ซงมกลมเพอนสมาชกในทมรวมตดตามเฝาดอย

3.2 มผลตอความมคณคาในตนเองของผเรยน

3.3 มผลตอความสมพนธภายในกลม

3.4 ฝกหดใหผเรยนมการพฒนาทกษะ ความสามารถในการคด

วเคราะห เพอน าไปสการประเมนผอนไดอยางด

3.5 เปนการจงใจใหผเรยนมผลการเรยน และผลการปฏบตงานใน

กลมไดดขนเพราะรวามเพอนคอยพจารณาตนเองอยตลอดเวลา (Keer, Kang and

Domazlicky, 1995)

4. การประเมนจากบคคลแบบภายนอก (External Parties) การประเมนจาก

บคคลภายนอกทเกยวของ เชน ผจดการ หรอผใหค าปรกษาทมความรในเรองการเชอมโยง

ระหวางการเรยนรกบเนอหาสาระนนๆ กบเรองโครงงานทนกศกษาเรยนรอย การท าเชนน

ท าใหผเรยนมความใสใจและมความกงวลใจบาง หรอเมอรวาตนเอง และกลมจะม

บคคลภายนอกทไมใชครผสอนและเพอนๆ ของตนเอง และเปนผเชยวชาญในศาสตรและ

สาขานนๆ ทผเรยนก าลงศกษาจะมาเปนผรวมประเมนตนเองและผลงานของกลม

(Young and Henquinet, 2000)

สรปไดวา กาประเมนผลงานโครงงานของนกเรยน มกรอบแนวทางการ

ประเมน ดงน 1) การประเมนพฒนาการของผเรยน 2) การประเมนผลของโครงงาน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

51

3) นกเรยนประเมนตนเอง 4) นกเรยนประเมนซงกนและกน 5) การประเมนจาก

บคคลภายนอก ซงการประเมนนนเราควรเลอกใหเหมาะสมกบนกเรยน

8. ขอดและขอจ ากดของการจดการเรยนการสอนแบบโครงงาน

สวทย มลค าและคณะ (2545, หนา 161) ไดกลาวถงขอดและขอจ ากดของ

การจดการเรยนการสอนแบบโครงงานไวหลายประการตอไปน

ขอดของการจดการเรยนการสอนแบบโครงงาน มดงน

1. ผเรยนมโอกาสไดเลอกประเดนทจะศกษา วธการศกษาและ

แหลงความรดวยตนเอง

2. ผเรยนเปนผศกษาหรอลงมอปฏบตดวยตนเองทกขนตอน

3. การศกษาคนควานนมการเชอมโยง หรอบรณาการระหวาง

ความร/ทกษะ/ประสบการณเดมกบสงใหม

4. ผเรยนไดมโอกาสแลกเปลยนเรยนรกบผอน

5. ผเรยนไดฝกการแกปญหาในการท างาน

ขอจ ากดของการจดการเรยนการสอนแบบโครงงาน มดงน

1. ใชเวลาในการเรยนรมาก เสยคาใชจายคอนขางสง

2. ผสอนอาจใหค าปรกษาและดแลไมทวถง

3. ถาผเรยนวางแผนการท างานไมดอาจท าใหไมประสบความส าเรจ

4. ถาผสอนขาดความเอาใจใสหรอขาดความอดทน อาจท าให

ไมประสบความส าเรจ

สรปการเรยนรแบบโครงงานเปนรปแบบการเรยนรทจดประสบการณในการ

ปฏบตงานใหแกนกเรยนไดฝกปฏบตจรง นกเรยนไดท ากจกรรมรวมกนเปนกลม โดยให

นกเรยนเปนผเลอกหวขอเรองตามความสนใจ มการก าหนดจดมงหมายในการเรยนรตาม

หวขอทเลอก มการด าเนนการตามแผนททกคนในกลมรวมกนวางแผน และมการ

น าเสนอผลงานชวยกนสรปและอภปรายผล ท าใหเกดกระบวนการท างานอยางมระบบ

ขนตอน รจกวางแผนในการท างาน ฝกการเปนผน าผตาม ฝกการรจกหนาทของตนใหแก

นกเรยน โดยม 5 ขนตอน คอ 1) การเลอกหวขอเรองหรอ ปญหาทจะศกษา 2) การวางแผน

3) การลงมอปฏบต 4) การเขยนรายงาน และ 5) การเสนอผลงาน โดยในการวจยครงนได

น าวธการจดการเรยนการสอบแบบโครงงานของ สวทย มลค าและคณะมาบรณาการให

เหมาะสมกบการวจยครงน ซงใชหมดทง 5 ขนตอน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

52

การจดการเรยนรแบบรวมมอ

1. ความหมายของการเรยนแบบรวมมอ

การเรยนแบบรวมมอ ไดมนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายการเรยน

แบบรวมมอไวดงน

กาญจนา ลาภบญเรอง (2544, หนา 26) ไดใหความหมายของการเรยน

แบบรวมมอกนเรยนรวา หมายถง กระบวนการการเรยนทใหนกเรยนท างานดวยกนเปน

กลมเลกๆ กลมละ 2-6 คน โดยไมเกน 6 คน เพอใหเกดผลการเรยนรทงดานความร

ทางดานอารมณจตใจ และชวยใหนกเรยนเรยนรในความแตกตางระหวางบคคลของเพอนๆ

ยอมรบในความคดเหนและความสามารถของผอนทแตกตางกนจากตน รวมทงทกษะ

ทางสงคม ในการตดตอสอสารกบผอนและท างานรวมกบผอน กรมวชาการ (2544, หนา 4) ไดใหความหมายของการจดการเรยนรแบบ

รวมมอไววา หมายถง การจดกจกรรมการเรยนการสอนทแบงนกเรยนออกเปนกลมยอยๆ

สงเสรมใหนกเรยนท างานรวมกน โดยในกลมประกอบดวยสมาชกทมความสามารถ

แตกตางกน มการแลกเปลยนความคดเหน มการชวยเหลอพงพาซงกนและกน และม

การรบผดชอบรวมกน ทงในสวนตนและสวนรวม เพอใหตนเองและสมาชกทกคนในกลม

ประสบความส าเรจตามเปาหมายทก าหนด

Artzt & Newman (1990, p. 90) ไดกลาวไววา การเรยนแบบรวมมอกน

เรยนร เปนวธทผเรยนท าการแกปญหารวมกนเปนกลมเลกๆ สมาชกทกคนในกลมมสวน

ส าคญตอความส าเรจหรอความลมเหลวของกลมเพอบรรลเปาหมายของสมาชก ทกคนจง

ตองคอยชวยเหลอซงกนและกน ใหเกดการเรยนรและแกปญหา ครไมใชแหลงความรท

คอยปอนแกนกเรยน แตจะมบทบาทเปนผคอยใหความชวยเหลอ จดหาและชแนะ

แหลงขอมลในการเรยนตวนกเรยนเองจะเปนแหลงความรซงกนและกนในกระบวนการ

เรยนร

Johnson & Johnson (1991, p. 14) ไดกลาววา การเรยนแบบรวมมอกน

เรยนรเปนการเรยนทจดขนโดยการคละกนระหวางนกเรยนทมความสามารถตางกน

นกเรยนท างานรวมกนและชวยเหลอกน เพอใหกลมของตนประสบผลส าเรจในการเรยน

Slavin (1995, pp. 97-110) ไดใหความหมายวา การเรยนแบบรวมมอกน

เรยนรเปนวธสอนทน าไปประยกตใชไดหลายวชาและหลายระดบชน โดยแบงนกเรยน

ออกเปนกลมยอยโดยทวไปมสมาชกในกลม 4 คน ทมความสามารถตางกน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

53

เปนนกเรยนเกง 1 คน ปานกลาง 2 คนและออน 1 คน นกเรยนในกลมตองเรยนและ

รบผดชอบงานของกลมรวมกน นกเรยนจะประสบผลส าเรจกตอเมอเพอนสมาชกในกลม

ทกคนประสบผลส าเรจ บรรลเปาหมายรวมกน จงท าใหนกเรยนชวยเหลอจากการพงพา

กนและสมาชกในกลมจะไดรบรางวลรวมกนเมอกลมท าคะแนนไดถงเกณฑทก าหนดไว

สรปไดวา การเรยนแบบรวมมอกนเรยนร หมายถง วธการสอนทอาศยการ

แบงกลมนกเรยนในการท างานรวมกนชวยเหลอกน โดยทกคนมเปาหมายเดยวกน ซงจะท า

ใหนกเรยนเกดการปฏสมพนธทดตอกน และเปนรปแบบการจดการเรยนรทก าหนดให

นกเรยนทมความรบผดชอบแตกตางกนฝกท างานรวมกนเปนกลมๆ กลมละ 4-6 คน

มการชวยเหลอพงพากนในดานการเรยน มการท างานรวมกนและเรยนรรวมกนและม

เปาหมายของการเรยนรวมกน เกดการเรยนรและประสบผลส าเรจรวมกน

2. องคประกอบของการเรยนแบบรวมมอ

กาญจนา ลาภบญเรอง (2544, หนา 27) การเรยนแบบรวมมอกนเรยนรทม

ประสทธภาพนนจะตองมองคประกอบทส าคญเปนองคประกอบหลกอย 5 ประการ ดงน

2.1 การสรางความรสกพงพากนทางบวกใหเกดขนในกลมนกเรยน คอ

วธการทท าใหนกเรยนเกดความรสกพงพากน จะตองจดกจกรรมการเรยนการสอนใหม

การพงพากนในดานการไดรบผลประโยชนจากผลส าเรจของกลมรวมกน เชน รางวลหรอ

คะแนน และพงพากนในดานกระบวนการท างานเพอใหงานกลมสามารถบรรลไดตาม

เปาหมาย โดยมการก าหนดบทบาทของแตละคนทเทาเทยมกน และสมพนธตอกนจงจะท า

ใหงานส าเรจ และการแบงงานใหนกเรยนแตละคนในกลมตองมลกษณะทตอเนองกน

ถาขาดสมาชกคนใดจะท าใหงานด าเนนตอไปไมได

2.2 การมปฏสมพนธทสงเสรมกนระหวางนกเรยน คอ นกเรยนในแตละ

กลมจะมการอภปราย อธบาย ซกถาม แลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนเพอให

สมาชกแตละคนในกลมเกดการเรยนร และการเรยนรเหตผลซงกนและกนใหไดขอมล

ยอนกลบเกยวกบการท างานของตนเอง ในการท างานและการเรยนเพอใหประสบ

ผลส าเรจตามเปาหมายของกลม

2.3 ความรบผดชอบของสมาชกแตละบคคล คอ ความรบผดชอบในการ

เรยนรของสมาชกแตละคน โดยตองท างานทไดรบมอบหมายอยางเตมความสามารถ ตอง

รบผดชอบในผลการเรยนของตนเองและของเพอนสมาชกในกลม ทกคนในกลมจะรวาใคร

ตองการความชวยเหลอ สงเสรมสนบสนนในเรองใด มการกระตนกนและกนในการท างาน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

54

ทไดรบมอบหมายใหสมบรณมการตรวจสอบเพอใหแนใจวานกเรยนเกดการเรยนรเปน

รายบคคล เพอเปนการประกนวาสมาชกทกคนในกลมมความรบผดชอบรวมกน

2.4 ทกษะระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย คอ

การท างานของกลมยอยจะตองไดรบการฝกฝน ทกษะทางสงคม และทกษะในการท างาน

กลม เพอใหสามารถท างานรวมกนกบผอนไดอยางมความสข ดงนนนกเรยนควรจะตองท า

ความรจกกน เรยนรลกษณะนสยและสรางความไววางใจตอกนและกน รบฟงและยอมรบ

ความคดเหนของผอนอยางมเหตผล รจกตดตอสอสารและสามารถตดสนใจแกปญหา

ขอขดแยงในการท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ

2.5 กระบวนการกลม คอ กระบวนการท างานทมขนตอนหรอวธการจะชวย

ใหการด าเนนงานของกลมเปนไปอยางมประสทธภาพ และบรรลเปาหมายได โดยสมาชก

กลมตองท าความเขาใจในเปาหมายการท างาน วางแผนปฏบตงานและด าเนนงานตามแผน

รวมกนและทส าคญจะตองประเมนผลงานของกลม สามารถปรบปรงการท างานของตนให

ดขน สมาชกทกคนในกลมชวยกนแสดงความคดเหน และตดสนใจวาควรมการปรบปรง

หรอเปลยนแปลงอะไร อยางไร ดงนนกระบวนการกลมจะเปนเครองมอส าคญทน าไปส

ความส าเรจของกลม

Kagan (1994, Unpaged) ไดกลาวถง การเรยนแบบรวมมอกนเรยนรมความ

แตกตางจากการเรยนแบบกลม 6 ประการ คอ

1. เปนกลมหรอทม คอ การจดกจกรรมการเรยนการสอนจะตองจดนกเรยน

เปนกลมเลกๆ กลมละ 2-6 คน และขนาดทเหมาะสมทสด คอ 4 คน

เพราะสมาชกภายในกลมจะมโอกาสเทาเทยมกน รวมทงสามารถแบงใหท างานคไดสะดวก

ภายในกลมประกอบดวยสมาชกทมความสามารถแตกตางกน คละกน

2. มความเตมใจ คอ เปนความเตมใจทจะรวมมอในการเรยนและการท างาน

โดยชวยเหลอกนและกน และมการยอมรบความคดเหนของกนและกนอนจะใหงานราบรน

3. มการจดการ คอ การจดการเพอใหการท างานกลมแบบรวมมอกนเรยนร

เปนไปอยางราบรน ไดผลอยางมประสทธภาพนน ตองก าหนดสงตอไปน

4. มทกษะ คอมทกษะทางสงคม รวมทงทกษะการสอความหมาย การชวย

สอนและการแกปญหาความขดแยง เปนตน ทกษะเหลานจะชวยใหสามารถท างาน

ไดอยางมประสทธภาพ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

55

5. มหลกการส าคญ 4 ประการ เปนตวบงชวา มการเรยนแบบรวมมอกน

เรยนร คอถาเมอใดไมมการใชหลกการใดหลกการหนง 4 ประการน หมายความวาไมม

การเรยนแบบรวมมอกนเรยนรเกดขน ดงนนในการเรยนแบบรวมมอกนเรยนรตองมหลก

พนฐาน 4 ประการ ดงนมการพงพาอาศยซงกนและกน ชวยเหลอกนเพอผลส าเรจ และ

เขาใจวา ผลส าเรจของแตละคน คอ ผลส าเรจของกลมมความรบผดชอบเปนรายบคคล

ทกๆ คนในกลมมบทบาทหนาท ความรบผดชอบในการคนควาการท างาน สมาชกทกคน

ตองเรยนรในสงทเรยนเหมอนกน จงถอวาเปนผลส าเรจของกลมมสวนรวมเทาเทยมกน

ทกๆ คนตองมสวนรวมในการคนควา การอาน การท างานเทาๆ กนโดยมการก าหนด

บทบาทของแตละคน ก าหนดบทบาทกอนหลง เชน ใหใครพด ใหใครฟง ใหใครบนทกม

ปฏสมพนธ ไปพรอมๆ กนคอ สมาชกทกคนจะท างาน คด อาน ฟงไปพรอมๆ กน

6. มเทคนคหรอรปแบบการจดกจกรรม รปแบบการจดกจกรรมหรอเทคนค

การเรยนแบบรวมมอกนเรยนรเปนค าสงใหผเรยนมปฏสมพนธกน เชน เทคนคการพดเปน

ค เทคนคการเขยนเปนค เทคนคคตรวจสอบ เทคนครวมกนคด เปนตน เทคนคตางๆ

จะตองเลอกใชใหตรงกบเปาหมายทตองการแตละเทคนคนน ไดออกแบบเหมาะกบ

เปาหมายทตางกน

สรปไดวา ลกษณะทส าคญในการเรยนแบบรวมมอกนเรยนร คอ การจด

กลมนกเรยนเปนกลมยอยโดยสมาชกภายในกลมมการจดการ มการก าหนดบทบาทของ

สมาชกแตละคนในกลมหมนเวยนเปลยนกน มการสรางความรสกพงพากนใหเกดขนใน

กลม มความรสกรบผดชอบในการเรยนของตนเองและของเพอนรวมกลมมปฏสมพนธ

ระหวางนกเรยน รบฟงเหตผลของสมาชกกลมมทกษะการท างานกลมเพอใหเกด

ประสทธภาพในการท างาน ใหความไววางใจกน เชอใจกนมการสอสารทถกตอง ชดเจน

การยอมรบและสนบสนนใหก าลงใจซงกนและกน และสามารถรวมกนจดการปญหาขอ

ขดแยงตางๆ ไดอยางด

3. ขนตอนของการเรยนแบบรวมมอ

สวทย มลค าและอรทย มลค า (2552, หนา 136) อธบายขนตอนการเรยน

แบบรวมมอ ไวดงน

1. ขนเตรยม กจกรรมในขนตอนประกอบดวย ครแนะน าทกษะในการเรยนร

รวมกน และจดเปนกลมยอยๆ ประมาณ 2-6 คน ครควรแนะน าเกยวกบระเบยบของกลม

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

56

บทบาทและหนาทของสมาชกกลม แจงวตถประสงคของบทเรยน และการท ากจกรรม

รวมกนและการฝกฝนทกษะพนฐานจ าเปนส าหรบการท ากจกรรมกลม

2. ขนสอน ครน าเขาสบทเรยน แนะน าเนอหา แนะน าแหลงขอมล

และมอบหมายงานใหนกเรยนแตละกลม

3. ขนท ากจกรรมกลม ผเรยนเรยนรรวมกนในกลมยอย โดยทแตละคนม

บทบาทและหนาทตามทไดรบมอบหมาย เปนขนทสมาชกในกลมจะไดรวมกนรบผดชอบตอ

ผลงานของกลม ในขนนครอาจก าหนดใหนกเรยนใชเทคนคตางๆ เชน แบบ TAD, TAI, GT,

LT, NHT, CO-OP CO-OP เปนตน ในการท ากจกรรมแตละครงเทคนคทใชแตละครง

จะตองเหมาะสม กบวตถประสงคในการเรยนแตละเรอง ในการเรยนครงหนงๆ อาจตองใช

เทคนคการเรยนแบบรวมมอหลายๆ เทคนคประกอบกน เพอใหเกดประสทธผล

ในการเรยน

4. ขนตรวจสอบผลงานและทดสอบ ในขนนเปนการตรวจสอบวาผ เรยนได

ปฏบตหนาทครบถวนแลวหรอยง ผลการปฏบตเปนอยางไร เนนการตรวจสอบผลงานกลม

และรายบคคล ในบางกรณผเรยนอาจตองซอมเสรมสวนทยงขาดตกบกพรอง ตอจากนน

เปนการทดสอบความร

5. ขนสรปบทเรยนและประเมนผลการท างานกลม ครและผเรยนชวยกน

สรปบทเรยน ถามสงทผเรยนยงไมเขาใจครควรอธบายเพมเตม และผเรยนชวยกน

ประเมนผลการท างานกลม และพจารณาวาอะไรคอจดเดนของงาน และอะไรคอสงท

ควรปรบปรง

ระววรรณ ศรครามครน (2552, หนา 155-156) กลาวถงขนตอนการเรยนร

แบบรวมมอประกอบดวยขนตอนตอไปน

1. ผสอนบอกจดประสงคของการเรยนแบบรวมมอ ใหผเรยนเขาใจซง

รวมถงวธการเรยน การททกคนในกลมจะตองมปฏสมพนธและมสวนรวมในการเรยน

ผลการด าเนนงาน ความส าเรจของงาน การใหคะแนนในลกษณะของกลม รางวล

และผลรางวลทจะไดรบสงขนเมอกลมประสบความส าเรจในการปฏบตงาน

2. ผสอนก าหนดขนาดของกลม วธการแบงกลมผเรยน สถานทส าหรบ

เรยน ซงอาจจะใชหองเรยน หองสมด หรอหองกจกรรมตางๆ รวมทงแผนงานส าหรบการ

เรยน ใบงานเอกสารเสรมความร หรอขอมลตางๆ ส าหรบผเรยน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

57

3. ผสอนใหความร อธบายแนวทางในการคนหาความรเพมเตม งานท

จะตองท าหรอศกษา ก าหนดเปาหมายของงาน เกณฑในการพจารณางานในระดบดมาก

ด หรอพอใช รวมทงพฤตกรรมของผเรยนในการท างานกลม และการมสวนรวมในการ

ท างาน

4. ในระหวางทผเรยนท างานกลมตามทไดรบมอบหมายนน ผสอนจะตอง

แยกใสใจ ตดตามพฤตกรรมของผเรยน ใหค าแนะน าและขอเสนอแนะเกยวกบงานและ

พฤตกรรมของผเรยนเพอใหผ เรยนแตละคนในกลมมสวนรวมโดยตลอด

5. ผสอนสรปบทเรยน โดยการถามค าถามเพอใหผเรยนแสดงความ

คดเหนเกยวกบงานทไดท าไป หรอถามค าถามเพอทดสอบความรของผเรยน

6. ประเมนผลการเรยนรของผเรยนแตละคนในดานเนอหาวชา

การแสดงความคดเหน รวมทงทกษะการมสวนรวมในการท างานกลม

อรพรรณ พรสมา (2540, หนา 65-66 อางถงใน ชยวฒน สทธรตน, 2553,

หนา 186) ไดอธบายขนตอนการเรยนแบบรวมมอไว ดงน

1. ขนเตรยม กจกรรมในขนเตรยมประกอบดวย ครแนะน าทกษะ

ในการเรยนรรวมกน และจดกลมเรยน แบงออกเปนกลมยอยๆ กลมละ 4 คน ครควร

แนะน าเกยวกบระเบยบของกลม บทบาทและหนาทของสมาชกในกลม แจงวตถประสงค

ของบทเรยน และการท ากจกรรมรวมกน การฝกทกษะพนฐานทจ าเปนส าหรบกลม

2. ขนกจกรรมกลม ผเรยนทเรยนรกนในกลมยอย โดยทแตละคนม

บทบาทและหนาทตามทไดรบมอบหมาย เปนขนตอนทสมาชกในกลมจะไดรวมกน

รบผดชอบตอผลงานของกลม ในขนนครจะก าหนดใหนกเรยนใชเทคนคตางๆ ในการท า

กจกรรม

3. ขนการตรวจสอบผลงานและทดสอบ ในขนนเปนการตรวจสอบวา

ผเรยนไดปฏบตหนาทครบถวนแลวหรอยง ผลการปฏบตเปนอยางไร เนนการตรวจสอบ

ผลงานกลมและรายบคคล ในบางกรณผเรยนอาจตองซอมเสรมสงทยงขาดตกบกพรอง

ตอจากนนเปนการทดสอบ

4. ขนสรปบทเรยน และประเมนผลการท างานกลม ครและผเรยนชวยกน

สรปบทเรยน ถามสงทผเรยนไมเขาใจ ครควรอธบายเพมเตม ครและผเรยนชวยกน

ประเมนผลการท างานกลม และพจารณาวาอะไรคอจดเดนของงาน อะไรคอสงทยงตอง

ปรบปรง

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

58

สรปไดวาขนตอนการเรยนแบบรวมมอ ไดแก ขนเตรยม คอขนวางแผน

กอนสอน ไดแก การก าหนดวตถประสงคของบทเรยน ก าหนดขนาดของกลม สถานทใช

สอน ก าหนดวสดหรอสาระความรหรองานทจะใหผเรยนปฏบต ขนสอนแจงวตถประสงค

ของบทเรยน ชแจงเกยวกบเกณฑการประเมนผลและพฤตกรรมทคาดหวง อธบาย

ความส าคญของการเรยนแบบชวยเหลอกน ระหวางนกเรยนท ากจกรรมครเดนดเพอให

ความชวยเหลอตามความเหมาะสม ขนท ากจกรรมกลม ขนตรวจสอบผลงาน ขนสรป

และประเมนผลการเรยนรขนตอนการเรยนแบบรวมมอ ไมวาจะใชเทคนคใดกตามจะม

ล าดบขนตอนในการเรยนทคลายกน คอ ขนเตรยม ขนสอน ขนท างานกลม ขนตรวจสอบ

ผลงาน ขนสรปและประเมนผลการท างานกลม ซงสามารถสรปไดดงภาพประกอบ 2

ขนตอนการเรยนแบบรวมรวมมอ

ขนน า

ขนสอน

ขนฝกทกษะ

ขนทดสอบ

ขนสรป

ภาพประกอบ 2 ขนตอนการเรยนแบบรวมมอ

ทมา : วมลรตน สนทรโรจน (2547, หนา 51-67),

ระววรรณ ศรครามครน (2552, หนา 155-156), ชยวฒน สทธรตน (2553, หนา 186)

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

59

4. ประโยชนของการเรยนแบบรวมมอ

จนทรเพญ เชอพานช (2543, หนา 40) ไดกลาวถง การเรยนแบบรวมมอกน

เรยนรมประโยชนดงน

4.1 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสงขน เนองจากการจดการแบบ

รวมมอกนเรยนร นกเรยนมความสมพนธทดระหวางสมาชก เพราะทกคนรวมมอกนใน

การท างานกอใหเกดการพฒนาความรและกระบวนการคด จงสงผลดตอผลสมฤทธทาง

การเรยน

4.2 สมาชกทกคนมโอกาสคด พด แสดงความคดเหน ลงมอกระท าอยางเทา

เทยมกนท าใหเขาใจตอเนอหาวชาทเรยนอยางลกซง เนองจากการแลกเปลยนความคดท

หลากหลายตอกนและกน มการรบรปญหาและทางเลอกในการแกปญหา มสวนสงเสรม

การพฒนากระบวนการคดและความเขาใจทลกซง นกเรยนคนทอธบายใหเพอนฟงกเขาใจ

เนอหาสาระยงขน

4.3 ชวยสงเสรมใหความชวยเหลอกน เชน เดกเกงชวยเหลอเดกไมเกง ท า

ใหเดกเกงภมใจรจกสละเวลา สวนเดกไมเกงเกดความซาบซงของเพอนสมาชกดวยกน ม

การยอมรบความแตกตางระหวางเพอนในดานตางๆ เชน ลกษณะนสย เพศ ความสามารถ

ระดบของสงคมและลกษณะแตกตางกนดานอนๆ ของเพอน ซงชวยใหเกดความเขาใจทด

ตอกนระหวางเพอน

4.4 พฒนาทกษะความเปนผน าจากการรวมกนคดทกคน ท าใหเกดการ

ระดมความคดน าขอมลทไดมาพจารณารวมกน เพอประเมนค าตอบทเหมาะสมทสด เปน

การสงเสรมใหชวยกนคดหา ขอมลใหมาก มการวเคราะหและตดสนใจ ซงเปนการพฒนา

ทกษะทางสงคม ทกษะการสอสารทไดเรยนรจากประสบการณจรงในดานความเปนผน า

กบเพอนในกลม

4.5 สงเสรมเจตคตทดเนองจากมลกษณะทางสงคม เขาใจกนและกน อกทง

สงเสรมทกษะการสอสาร ทกษะการท างานกลม สงเหลานลวนสงเสรมผลสมฤทธทางการ

เรยนใหสงขนจงชวยใหมเจตคตทดมากกวาตางคนตางเรยน

4.6 สงเสรมใหเหนคณคาของตนเองและมความภมใจในตนเอง เนองจาก

การใหความชวยเหลอเพอน ท าใหแตละคนเกดความภาคภมใจและเหนคณคาของตนเอง

นกเรยนทออนมความพยายามมากขนเพอความส าเรจของกลม

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

60

4.7 การเรยนรเปนไปอยางกวางขวาง เนองจากการทสมาชกได

ปรกษาหารอกนภายในกลม รวมกนแกปญหา มการเสนอแนะ ซกถาม สงเสรมใหนกเรยน

รจกคดวเคราะหและสงเคราะหการเรยนรจงเปนไปอยางกวางขวาง

4.8 เรยนดวยความเพลดเพลน เนองจากการท ากจกรรมกนภายในกลม

กอใหเกดบรรยากาศแหงความชวยเหลอกน มความเปนกนเองมากขน ท าใหนกเรยน

ภายในกลมมความเพลดเพลนในการเรยนรวมกนสรปไดวา ประโยชนในการจดกจกรรม

การเรยนรแบบรวมมอนน ชวยสงเสรมใหผลการเรยนรทางการเรยนสงขน เนองจากทกคน

รวมกนท างาน ท าใหเกดความร มทกษะการคดทดขนเกดการคดวเคราะห ตดสนใจในการ

แกปญหาไดและการทนกเรยนไดท างานรวมกนเกดบรรยากาศแหงความชวยเหลอเปน

กนเอง ท าใหนกเรยนมความสขในการเรยนเกดความพงพอใจในกจกรรมนนตามมาและยง

สามารถน าเอาประสบการณการท างานรวมกนมาใชในการด ารงชวต

5. รปแบบการเรยนแบบรวมมอ

สลดดา ลอยฟา (2546, หนา 25) ไดกลาวถงรปแบบการเรยนแบบรวมมอกน

เรยนรแบงออกไดดงน

1. รปแบบการเรยนแบบรวมมอกนเรยนรตามความคดของ Robert Slavin

และคณะจากมหาวทยาลย John Hopkins University จะยดหลกการสอนแบบรวมมอกน

เรยนร 3 ประการดวยกนคอ รางวลเปาหมายของกลม และความส าคญหรอความหมาย

ของแตละบคคลมโอกาสในการชวยใหกลมประสบผลส าเรจเทาเทยมกน จากผลการวจย

ชใหเหนวารางวลของกลมและความหมายของแตละบคคลตอกลม เปนลกษณะทจะเปน

และส าคญตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนรปแบบการสอนแบบรวมมอกนเรยนร

ของกลม Slavin เปนทยอมรบกนแพรหลายมดงตอไปน

1.1 เทคนคการแบงกลมแบบกลมสมฤทธ (STAD : Student Teams

Achievement Division) เปนรปแบบการสอนทพฒนาโดย Slavin มการจดกลมนกเรยนเปน

กลมเลกๆกลมละ 4 คนระดบความสามารถแตกตางกน คอนกเรยนเกง 1 คน ปานกลาง 2

คน และออน 1 คน ครก าหนดบทเรยนและการท างานของกลมไวแลว โดยครท าการสอน

บทเรยนใหนกเรยนทงชนแลวใหกลมท างานตามก าหนด นกเรยนในกลมชวยเหลอกน เดก

เกงชวยตรวจงานและอธบายใหเพอนเขาใจถกตองกอนน าสงคร หลงจากนนใหนกเรยนทก

คนตางท าขอสอบโดยไมมการชวยเหลอกนน าคะแนนทไดจากการสอบของสมาชกในกลม

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

61

มาหาคาเฉลยเปนคะแนนฐานและไมมการใหรางวลกลมทท าคะแนนไดดกวา มการให

รางวลกบกลมทไดคะแนนสงถงเกณฑ ทก าหนดไว

1.2 เทคนคทมการแขงขน (TGT : Teams Games Toumament) เปน

รปแบบการสอนทคลายกบ STAD แตเปนการจงใจในการเรยนเพมขนโดยการใชการ

แขงขนเกมทางวชาการแทนการทดสอบยอย การแขงขนเกมทางวชาการจะมการจด

นกเรยนเขามาเปนกลมทมความสามารถเทากน มาแขงเกมทางวชาการ ซงมการ

เคลอนยายกลมใหมทกสปดาหหรอคาบ โดยพจารณาจากความสามารถของแตละบคคล

คะแนนของกลมจะไดจากคะแนนของสมาชก ทไปแขงขนทางวชาการกบกลมอนๆ ทม

ความสามารถใกลเคยงกนและน าคะแนนทไดมาหาคาเฉลยเทยบกบเกณฑและมการให

รางวลกบกลมทประสบผลส าเรจ

1.3 เทคนคกลมเพอนชวยเพอนรายบคคล (TAI :Team Assisted

Individualization) เปนรปแบบการสอนทผสมผสานแนวคดระหวางการรวมมอ

(Cooperatative learning) กบการเรยนรกบการสอนรายบคคล (Individualization

instruction) รปแบบของ TAI จะเปนการประยกตใชกบการสอนคณตศาสตรส าหรบระดบ

ชนประถมศกษาปท 3-6 สมาชกกลมม 4 คน มการจดกลมการเรยนเหมอน TGT แตไมม

การแขงขนเกมทางวชาการ แตครเรยกเดกทมความรระดบเดยวกนของแตละกลมมาสอน

ตามความยากงายของเนอหา วธทสอนจะแตกตางกน เดกกลบไปกลมของตน และตางคน

ตางท างานทไดรบมอบหมาย แตชวยเหลอซงกนและกน ทกคนตางท าขอสอบโดยไมมการ

ชวยเหลอกนมการใหรางวลกลมทท าคะแนนไดดกวาเดม

1.4 เทคนคโปรแกรมการรวมมอในการอานและเขยน

(CIRC : Cooperatative Integrated Reading and Composition) เปนรปแบบการสอนแบบ

รวมมอกนเรยนรแบบผสมผสานทมงพฒนาขนเพอสอน การอานและการเขยน ส าหรบ

นกเรยนประถมศกษาตอนปลายโดยเฉพาะ สมาชกกลมม 4 คนมความรเทากน 2 คน

อก 2 คน กเทากน แตตางระดบความรกน 2 คน ครจะเรยกคทมระดบความรเทากนจาก

ทกกลมมาสอน แลวใหกลบเขากลม จากนนใหคตอไปจากทกกลมมาสอนอก และคะแนน

ของกลม พจารณาจากคะแนนสอบของสมาชกกลมเปนรายบคคล

1.5 เทคนค Jigsaw ผคดคนการสอนแบบ Jigsaw เรมแรกคอ Ellios

Aronson หลงจากนน Slavin ไดน าแนวคดดงกลาวมาปรบขยายเพอใหสอดคลองกบ

รปแบบการสอนแบบรวมมอกนเรยนรมากยงขน ซงเปนรปแบบการสอนทเหมาะกบวชา

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

62

ทเกยวของกบการบรรยาย เชน สงคมศกษา วรรณคด บางสวนของวชาวทยาศาสตร

รวมทงวชาอนๆ เนนการพฒนาความรความเขาใจมากกวาการพฒนาทกษะ เทคนคใช

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3-6 สมาชกในกลมม 6 คน ความรตางระดบกน

สมาชกแตละคนไปเรยนรวมกบสมาชกกลมอนๆ ในหวขอทแตกตางกนออกไป แลวทกคน

กลบมากลมของตน สอนเพอนในสงทตนไปเรยนรวมกบสมาชกของกลมอนๆ มา

การประเมนผลเปนรายบคคล แลวรวมเปนคะแนนของกลม

สรปไดวา รปแบบการเรยนแบบรวมมอเปนการจดการเรยนรทอาศยการ

แบงกลมนกเรยนในการท างานรวมกนชวยเหลอกน โดยทกคนมเปาหมายเดยวกน ซงจะท า

ใหนกเรยนเกดการปฏสมพนธทดตอกน การเรยนแบบรวมมอทนยมใชอยในปจจบนม 9

เทคนค ไดแกเทคนคทมการแขงขน เทคนคการแบงกลมแบบกลมสมฤทธ เทคนคการ

แบงกลมแบบชวยรายบคคล เทคนคโปรแกรมการรวมมอในการอานและเขยน เทคนค

Jigsaw เทคนคในการตรวจสอบเปนกลม เทคนคการเรยนรวมกนแบบรวมมอรวมกลม

ซงในการวจยครงนไดใชเทคนคการแบงกลมสมฤทธ (STAD : Student Teams

Achievement Division) เพราะเปนเทคนคทเหมาะสมกบนกเรยนและตรงกบวตถประสงค

ของการจดการเรยนร

คมอการจดกจกรรม

1. ความหมายของคมอ

ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอใหบรรลวตถประสงคของการจด

การศกษาและมประสทธภาพนนนอกจากใหนกเรยนเปนศนยกลางและมสวนรวมในการ

เรยนรแลว ครกมบทบาทส าคญในการเสนอแนะแนวทางในการเรยนเรยนการสอน ครก

ตองมแนวทางในการในการจดการเรยนร โดยคมอคร ถอเปนเครองมอทส าคญส าหรบ

ครผสอนอยางหนง ซงมนกวชาการไดใหความหมายของคมอ ดงตอไปน

อนชต เชงจ าเนยร (2545, หนา 22) ไดสรปความหมายของคมอไววา คมอ

หมายถงหนงสอทเขยนขนเพอเปนแนวทางใหผใชคมอไดศกษาท าความเขาใจและงายตอ

การปฏบตตามได ในการท ากจกรรมอยางใดอยางหนงใหมมาตรฐานใกลเคยงกนมากทสด

และท าใหนกเรยนนกศกษามความรความสามารถและทกษะทใกลเคยงกน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

63

พศจน มไปล (2549, หนา 38) ไดสรปความหมายของคมอไววา

คมอ คอหนงสอทจดท าขน โดยมก าหนดวตถประสงค วธการด าเนนกจกรรม การวดผล

โดยผเขยนทมประสบการณในเรองนนๆ น ามาจดท าใหอานงาย และสะดวกตอผศกษาหรอ

ผน าไปใชจดกจกรรมไดดวยตนเอง ตลอดจนสามารถน าไปใชไดตรงตามวตถประสงคทได

ก าหนดไว อยางมประสทธภาพ และมมาตรฐานทใกลเคยงกนมากทสด

ปรชา ชางขวญยน (2550, หนา 170) ไดกลาวถงคมอครวา คอ หนงสอทให

แนวทางและค าแนะน าแกคร เกยวกบสาระวธการ กจกรรม สอ วสด อปกรณ

และแหลงขอมลหรอแหลงอางองตางๆ ปกตมกใชควบคกบต าราเรยนหรอหนงสอเรยน

สอดคลองกบ อนเดร ไชยเผอก (2551, หนา 31) ทไดอธบายเกยวกบความหมายของคมอ

ไววา คมอเปนหนงสอทเขยนขนเพอเปนแนวทางใหผใชคมอไดศกษาท าความเขาใจและ

ปฏบตตามเพอท ากจกรรมใดกจกรรมหนงใหมมาตรฐานใกลเคยงกนมากทสด

และบรรลผลส าเรจตามเปาหมายดวยตนเอง และ อ านวยเถาตระกล (อางใน อนเดร

ไชยเผอก, 2551) ไดใหความหมายของคมอวา เปนเอกสารทมรายละเอยดเสนอแนะ

แกผใชใหสามารถเขาใจแนวทางการใชและขอพงปฏบตทจะชวยใหการน าเรองนนไปใชงาน

ตรงตามเจตนารมณ

กาญจนา จ านงศกด (2551, หนา 29) ไดสรปความหมายของคมอไววา

คมอ เปนหนงสอ ต ารา เอกสารแนะน า หรอเปนสอทใชเปนแนวทางในการปฏบตควบคไป

กบการท าสงใดสงหนง ทมเนอหาสาระสนๆ ทผอานสามารถน าไปปฏบตไดทนท

จนบรรลผลส าเรจตามเปาหมาย คมอม 3 ประเภทใหญๆ ไดแก คมอคร คมอนกเรยน

และคมอทวไป

องคณา บญสสด (2551, หนา 48) ไดสรปความหมายของคมอไววา

คมอเปนหนงสอทเขยนขนเพอเปนแนวทางใหผใชคมอไดศกษาท าความเขาใจและงายตอ

การปฏบตตามได ในการท ากจกรรมอยางใดอยางหนงใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมาย

ปรทรรศน มะโนแกว (2553, หนา 25) ไดสรปความหมายของคมอจด

กจกรรมการเรยนการสอนส าหรบคร คอ เครองมอทเสนอแนะแนวทางในการจดกจกรรม

การเรยนการสอน เพอใหครน าไปใชจดการเรยนร ประกอบดวย สาระวธ กจกรรม สอ

วสด อปกรณ และแหลงขอมลตางๆ เพอใหจดการศกษาไดอยางมประสทธภาพสามารถ

บรรลเปาหมายและวตถประสงคทก าหนดไว

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

64

จราพร บญศร (2554, หนา 21) ไดสรปความหมายของคมอครไววา คมอ

คร คอ เครองมอทเสนอแนะแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอน เพอใหคร

น าไปใชจดการเรยนร ประกอบดวย สาระวธ กจกรรม สอ วสด อปกรณ และแหลงขอมล

ตางๆ เพอใหจดการศกษาไดอยางมประสทธภาพสามารถบรรลเปาหมายและวตถประสงค

ทก าหนดไว

จากความหมายของคมอทไดกลาวมาขางตน สรปไดวา เอกสารหรอหนงสอ

ทใหความรเกยวกบเรองใดเรองหนงทตองการร เพออ านวยความสะดวกเกยวกบ

การศกษาหรอการปฏบตเรองใดเรองหนง

2. ประเภทของคมอ

จากการศกษาเอกสารเกยวกบประเภทของคมอ พบวาไดมผแบงประเภทของ

คมอไวดงน

อนชต เชงจ าเนยร (2545, หนา 24) ไดท าการศกษาและสรปวาคมอแบง

ออกไดเปน 2 ประเภท ไดแก

1. คมอเกยวกบการเรยนการสอนตามหลกสตร เปนคมอทเสนอแนะ

แนวทางหรอเทคนควธการสอน การใชเสอหรอนวตกรรมทสมพนธกบรายวชาใดวชาหนง

หรอระดบชนเรยนตางๆ ทก าหนดไวในหลกสตรนน เชน คมอรายวชา คมอระดบชนเรยน

คมอการใชสอนวตกรรมการเรยนการสอน เปนตน

2. คมอการจดกจกรรมการสอนทวไป เปนคมอทเสนอแนะแนวทางหรอ

เทคนควธการด าเนนกจกรรมตางๆ เพอสงเสรมใหการจดการเรยนการสอนตามหลกสตร

บรรลวตถประสงคทก าหนดไว และเปนคมอทมไดเกยวของสมพนธกบเนอหา หรอ

ค าอธบายรายวชาใดวชาหนงโดยตรง เชน คมอการจดกจกรรมประชาธปไตยในโรงเรยน

คมอปฏบตกจกรรมสรางนสยส าหรบโรงเรยนประถมศกษา เปนตน

อ านวย เถาตระกล (2541, หนา 8 อางถงใน พศจน มไปล, 2549, หนา 38)

จดแบงคมอออกเปน 3 ประเภท ดงน

1. คมอหลกสตร เปนเอกสารทแนะน าใหผใชหลกสตร สามารถเขาใจ

แนวทางการใชหลกสตรและขอควรปฏบต

2. คมอฝกงาน เปนเอกสารน าใหผใชน าไปปฏบต หรอฝกงานแกผเรยน

ทงภายในและภายนอกสถานศกษา หรอสถานประกอบการ เพอใหมแนวปฏบต

ทเปนไปในทศทางเดยวกน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

65

3. คมอผเรยน เปนเอกสารทเสนอแนะแกผเรยนในการปฏบตตน

โดยมขอมลและกฎระเบยบของสถานศกษา เพอใหผเรยนปฏบตอยางถกตอง

พศจน มไปล (2549, หนา 39) ไดกลาววา คมอสามารถแบงไดเปน

2 ประเภท ไดแก

1. คมอการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามหลกสตร ทเสนอแนวทาง

หรอเทคนคการสอน การใชสอทมความสมพนธกบรายวชา และระดบชนตามทหลกสตร

ก าหนด

2. คมอการจดกจกรรมการเรยนการสอนทวไป ทเสนอแนวทางหรอ

เทคนคในการจดกจกรรมใดกจกรรมหนง เพอสนบสนนและสงเสรมใหการจดกจกรรมการ

เรยนการสอนตามหลกสตรทไดก าหนดเปาหมายไว ซงมไดเกยวของสมพนธกบเนอหาหรอ

ค าอธบายวชาใด

ปรชา ชางขวญยน และคนอนๆ (2542, หนา 153 อางถงใน กาญจนา

จ านงศกด, 2551, หนา 30) ไดแบงคมอไวดงน

1. คมอคร เปนลกษณะของหนงสอเพอใชเปนแนวทาง ใหค าแนะน า

เกยวกบเนอหาสาระ วชาการ กจกรรม สอ วสดอปกรณ และเปนแหลงขอมลอางอง

2. คมอผเรยน เปนลกษณะของหนงสอทผเรยนใชควบคกบต าราเรยน

ปกต ประกอบดวย สาระแบบฝกหด ตอบค าถามปญหาตางๆ สรปเนอหาตางๆ

3. คมอทวไป เปนลกษณะของหนงสอ แนะน าใหความรเกยวกบสงใดสง

หนงกบผอานเขาใจ และสามารถด าเนนการตามค าแนะน าของคมอ ไดดวยตนเอง

กาญจนา จ านงศกด (2551, หนา 30) ไดแบงคมอออกเปน 3 ประเภท ดงน

1. คมอการสอนของคร เพอเปนแนวทาง หรอคมอทวไปมไวเพอให

ผด าเนนการจดกจกรรมไดมหลกการแนวทางในการจดด าเนนงานในเรองของกจกรรมทก

ประเภท มขอเสนอแนะใหครไดศกษากอนการเรยนการสอน ในเรองหลกการสอน วธ

การสอน และการจดกจกรรมในหลกสตร หรอกจกรรมนอกหลกสตร จะไดน าไปปฏบตได

อยางถกตอง ไมหลงทาง ไมท าใหเสยเงนเสยเวลา เชน คมอการใชหลกสตร คมอรายวชา

คมอการใชสอ เปนตน

2. คมอนกเรยน ใหนกเรยนไวเพอจะไดมแนวทางในการปฏบตไดอยาง

ถกตอง เชน คมอนกเรยนของโรงเรยน หรอเปนคมอต าราเรยน เพอจะไดใชต าราเรยนได

ถกตอง รวดเรว และเกดประโยชนสงสด

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

66

3. คมอการจดกจกรรมจดท าไวเพอใหผด าเนนการจดกจกรรมไดม

หลกการแนวทางในการด าเนนงานในเรองของกจกรรมทกประเภทไดสะดวก รวดเรว

มประสทธผล กจกรรมทจดมภาพบรรลตามวตถประสงค

ประดบ เรองมาลย (2542, หนา 98 อางถงใน สรสวด จนดาเนตร, 2553,

หนา 25) ไดเสนอแนวคดเกยวกบประเภทของคมอวา แบงเปน 3 ประเภท ไดแก

1. คมอการสอน เปนคมอทใหเนอหาสาระความร และขอเสนอแนะ

เกยวกบการจดกจกรรมการเรยนการสอน วธการสอน

2. คมอหนงสอเรยน เปนคมอทจดท าขนควบคกบหนงสอเรยน ท

ตองการอธบายใหใชหนงสอนนไดอยางถกตอง และด าเนนกจกรรมตางๆ ใหสอดคลองกบ

เนอหา

3. คมอการใชสอ หรอนวตกรรม เปนการเผยแพรผลงานของคร เพอให

ผอนน ามาใชใหถกตอง จงตองจดท าคมอการใช

จากประเภทของคมอขางตน สามารถสรปไดวา คมอแบงออกไดเปน

2 ประเภท ไดแก คมอเกยวกบการเรยนการสอนตามหลกสตรและคมอการจดกจกรรม

การสอนทวไป

3. องคประกอบของคมอ

จากการศกษาเอกสารเกยวกบองคประกอบของคมอ พบวาไดมผอธบาย

องคประกอบของคมอไว ดงน

อนชต เชงจ าเนยร (2545, บทคดยอ) อธบายไววา องคประกอบของคมอตองเขยนใหมความสมพนธกนโดยตรงกบเนอหาสาระในหลกสตร เพอใหเกดความร

แนวทางและขอเสนอแนะแกผศกษาไดปฏบตตาม เพอใหเกดประโยชนแกการเรยน

การสอน

ปราณ กรณวงษ (2546, บทคดยอ) สรปวา องคประกอบของคมอ

ควรประกอบดวยค าชแจงในการใชคมอ เนอหาสาระทสอน กระบวนการสอน การวดผล

ความรเสรม และแหลงขอมล แหลงอางองทเปนประโยชน

ภทรกร เฟองฟ (2548, หนา 40) สรปวา องคประกอบของคมอ ควรประกอบดวย วธการใชคมอ เนอหาสาระ ค าชแจงแนวทางการปฏบตกจกรรม ซงตอง

สอดคลองกบสมพนธกบเนอหาโดยตรง

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

67

พศจน มไปล (2549, หนา 40) สรปวา องคประกอบของคมอ ควรประกอบดวย ค าชแจงในการใชคมอ หรอแนวทางการปฏบต เนอหาสาระทส าคญใน

การสอน กระบวนการ วธการ กจกรรมการสอนและการใชสอ การวดและประเมนผล

ความรเพมเตม การเสนอแนะแนวทางการแกปญหาทอาจเกดขนได และแหลงอางองท

สามารถศกษา คนควาเพมเตมไดอกตอไป เอกวฒ ไกรมาก (2541, หนา 54 อางถงใน กาญจนา จ านงศกด 2551,

หนา 34-35) กลาวถงองคประกอบของคมอครวา คมอครควรประกอบดวยรายละเอยดท

ส าคญๆดงตอไปน

1. ค าชแจงการใชคมอ โดยปกตจะครอบคลม

1.1 วตถประสงคของคมอ

1.2 ความรพนฐานทจ าเปนในการใชคมอ

1.3 วธการใช

1.4 ค าแนะน า

2. เนอหาสาระทจะสอน ปกตจะมการใหเนอหาสาระพรอมทจะสอน

โดยมค าชแจงหรอค าอธบายประกอบ และอาจมการวเคราะหเนอหาสาระใหผอานเกด

ความเขาใจทจะอาน

3. การเตรยมการสอน ประกอบดวยรายละเอยดดงน

3.1 การเตรยมสถานท วสด เสอ อปกรณ และเครองมอทจ าเปน

3.2 การเตรยมวสด เอกสารประกอบการสอน แบบฝกหดและแบบ

ปฏบต

3.3 ขอสอบ ค าเฉลย ฯลฯ

3.4 การตดตอประสานงานทจ าเปน ฯลฯ

4. กระบวนการ วธการ กจกรรมการสอน สวนนนบวาเปนสวนส าคญ

ของคมอ คมอครจ าเปนตองใหขอมลหรอรายละเอยดตางๆ ดงตอไปน

4.1 ค าแนะน าเกยวกบขนตอนและวธด าเนนงาน

4.2 ค าแนะน าและตวอยางเกยวกบกจกรรมการสอนทจะชวยใหการ

สอนบรรลผล

4.3 ค าถาม ตวอยาง แบบฝกปฏบต และสอตางๆทใชในการสอน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

68

4.4 ขอเสนอแนะเกยวกบสงควรท า ไมควรท า ซงมกจะเกดมาจาก

ประสบการณของผเขยน

5. การวดผลและประเมนผล คมอครทดควรจะใหค าแนะน าทเกยวของ

กบการสอนอยางครบถวน การวดและประเมนผลการสอน นบเปนองคประกอบส าคญของ

การสอนอกองคประกอบหนงทคมอจ าเปนตองใหรายละเอยดตางๆ เชน

5.1 เครองมอวด

5.2 วธวดผล

5.3 เกณฑการประเมน

6. ความรเสรม คมอครทดจะตองค านงถงความตองการของผใช และ

สามารถคาดคะเนไดวาผใชมกจะประสบปญหาในเรองใด และจดหาหรอจดท าขอมลทจะ

ชวยสงเสรมความรของคร อนจะท าใหการสอนมประสทธภาพยงขน

7. ปญหาและค าแนะน าเกยวกบการปองกนและแกไขปญหา ผเขยนคมอ

ควรจะเปนผทมประสบการณในเรองทเขยนมามากพอสมควร ซงจะชวยใหรวาในการ

ด าเนนการในเรองนนๆ มกจะมปญหาอะไรเกดขน และจดออนในเรองนนมอะไรบาง การ

เปนผมประสบการณและสามารถน าเอาประสบการณเหลานนมาชวยผใชหรอผอานให

สามารถกระท าสงนนๆ ไดอยางราบรนไมเกดอปสรรคปญหา นบวาเปนจดเดนของ

เครองมอ ผเขยนคมอครทสามารถใหค าแนะน าเกยวกบการปองกนและแกไขปญหาทอาจ

เกดขนกบผอานหรอผใชเครองมอ จงถอวาไดท าหนาทของผเขยนหนงสอทด

8. แหลงขอมลและแหลงอางองตางๆ หนงสอทดไมควรขาดการใหแหลง

อางองหรอ (เอกพจน สมทธานนทน, 2552, ไมปรากฏเลขหนา) กลาววา องคประกอบ

ของคมอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ จะตองมรายละเอยด ดงน

8.1 ค าน า เปนสวนทแสดงความรสกและความคดเหนของผผลต

เพอใหผใชไดเหนคณคาของกจกรรม และเปนการชแจงใหผใชทราบถงคณประโยชน

ปญหา จดออน และจดเดนตางๆ

8.2 สวนประกอบของกจกรรม เพอกระตนใหมการตรวจตราวสด

อปกรณตางๆ กอนการน าไปใช

8.3 ค าชแจงส าหรบผสอน เปนการก าหนดสงทครควรปฏบต

เพอจะไดด าเนนการสอนไดอยางมประสทธภาพ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

69

8.4 สงทผสอนและผเรยนตองเตรยม ก าหนดสงทครและนกเรยน

จะตองจดเตรยมและจดหาไวลวงหนากอนสอน เชน การไปยมอปกรณจากหนวยงานอน

การเตรยมวสดสนเปลอง และสอการสอนอนทมไดเกบไวในชดการสอน

8.5 บทบาทของผสอนและผเรยน เปนบทบาททครและนกเรยนควร

ปฏบตในเวลาเรยนผสอนควรจะตองเปนผชแจงบทบาทของผเรยนใหทราบกอนใชชดการ

สอนทกครง

8.6 การจดหองเรยน มการอธบายการจดหองเรยน พรอมทงท า

แผนผงแสดงศนยกจกรรมตางๆ

8.7 แผนการสอน เปนสวนทก าหนดสงตอไปนใหผใชไดทราบ

8.7.1 ความคดรวบยอด

8.7.2 จดมงหมาย ซงควรจะเปนจดมงหมายเชงพฤตกรรม

8.7.3 โครงรางของเนอหา

8.7.4 กจกรรมการเรยนการสอน

8.7.5 สอการสอน

8.7.6 การประเมนผล

8.8 เนอหาสาระของกจกรรม โดยจดเรยงตามล าดบ

8.9 แบบฝกหดปฏบตหรอกระดาษตอบค าถาม ส าหรบผเขยนพรอม

เฉลย

8.10 แบบทดสอบกอนและหลงเรยน แบบทดสอบนควรจะมอยใน

คมอครดวย เพอทผสอนจะไดน า ไปพมพ และท าส า เนาแจกนก เรยนไดตามจ านวนท

ตองการ

ปรชา ชางขวญยน (2550, หนา 165 และบญเกอ ควรหาเวช, 2542,

หนา 75 อางถงใน จราพร บญศร, 2554, หนา 21-23) ไดเสนอแนะเกยวกบสวนประกอบ

ทส าคญของคมอครไวดงตอไปน

1. ค าชแจงการใชคมอ

1.1 วตถประสงคของคมอ

1.2 ความรพนฐานทจ าเปนในการใชคมอ

1.3 วธการใช

1.4 ค าแนะน า

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

70

2. เนอหาสาระทจะสอน ปกตจะมการใหเนอหาสาระทจะสอน โดยมค า

ชแจงหรอค าอธบายประกอบ และอาจมการวเคราะหเนอหาสาระใหผอานเกดความเขาใจ

ทกระจาง

3. การเตรยมการสอน ประกอบดวยรายละเอยดเกยวกบ

3.1 การเตรยมสถานท วสด สอ อปกรณ และเครองมอทจ าเปน

3.2 การเตรยมวสด เอกสารประกอบการสอน แบบฝกหด แบบฝก

ปฏบต ขอสอบค าเฉลย ฯลฯ

3.3 การตดตอประสานงานทจ าเปน ฯลฯ

4. กระบวนการ วธการ กจกรรมการสอน สวนนนบวาเปนสวนส าคญ

ของคมอ คมอครจ าเปนตองใหขอมลหรอรายละเอยดตางๆ ดงตอไปน

4.1 ค าแนะน าเกยวกบขนตอนตางๆ และวธด าเนนการสอน

4.2 ค าแนะน าและตวอยางเกยวกบกจกรรมการสอนทจะชวยใหการ

สอนบรรลผล

4.3 ค าถาม ตวอยาง แบบฝกหด แบบฝกปฏบต และสอตางๆ

ทใชในการสอน

4.4 ขอเสนอแนะเกยวกบสงควรท า ไมควรท า ซงมกจะมาจาก

ประสบการณของผเขยน ฯลฯ

5. การวดและประเมนผล คมอครทดควรจะใหค าแนะน าทเกยวของกบ

การสอนอยางครบถวน การวดและประเมนผลการสอน นบเปนองคประกอบส าคญของ

การสอนอกองคประกอบหนง ทคมอจ าเปนตองใหรายละเอยดตางๆ เชน

5.1 เครองมอวดผล ซงอาจจะเปนขอสอบแบบปรนย ขอสอบแบบ

อตนย แบบบนทกผลงาน แบบสงเกต เปนตน

5.2 วธวดผล คมอครควรจะใหค าอธบายเกยวกบวธการในการวดผล

พรอมทงตวอยางในการด าเนนการ เพอความเขาใจทกระจางชด

5.3 เกณฑการประเมนผล คมอครอาจเสนอแนะเกณฑในการ

ประเมนผล หรอใหค าแนะน าในการพฒนาเกณฑเพอประเมนการเรยนการสอนดวย

6. ความรเสรม คมอครทดจะตองค านงถงความตองการของผใช และ

สามารถคาดคะเนไดวาผใชมกจะประสบปญหาในเรองใด และจดหาหรอจดท าขอมล

ทจะชวยสงเสรมความรของคร อนจะท าใหการสอนมประสทธภาพยงขน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

71

7. ปญหา และค าแนะน าเกยวกบการปองกนและแกไขปญหา

ปกตแลวผเขยนคมอคร ควรจะเปนผทมประสบการณในเรองทเขยนมามากพอสมควร

ซงจะชวยใหรวาในการด าเนนการในเรองนนๆ มกจะมปญหาอะไรเกดขน และจดออนใน

เรองนนมอะไรบาง การเปนผมประสบการณและสามารถน าเอาประสบการณเหลานนมา

ชวยผใชหรอผอานใหสามารถกระท าสงนนๆ ไดอยางราบรน ไมเกดอปสรรคปญหา

นบวาเปนจดเดนของคมอผเขยนคมอครทสามารถแนะน าเกยวกบการปองกนและแกไข

ปญหาทอาจจะเกดขนกบผอานหรอผใชคมอ จงถอไดวาไดท าหนาทของผเขยนหนงสอทด

8. แหลงขอมล และแหลงอางองตางๆ หนงสอทดไมควรขาดการให

แหลงอางองและแหลงขอมล ซงจะเปนประโยชนตอผอานในการไปศกษาคนควาตอไป

โดยเฉพาะอยางยงคมอครนนเปนหนงสอทเปนแนวทางในการสอน หากครไดรบขอมล

เกยวกบแหลงขอมลตางๆ กจะมประโยชนตอการสอน

4. ลกษณะของคมอทด

จากการศกษาเอกสารเกยวกบลกษณะทดของคมอ พบวาไดมนกการศกษา

หลายทานกลาวถงลกษณะของคมอทดไว ดงน

สมมาตร ปรงสวรรณ (2545, หนา 83) กลาววา ลกษณะของคมอทดควรม

ประเดนหลกๆ ดงน เนอหาถกตอง ครอบคลมสาระทตองการศกษา การจดขอมล

รายละเอยดตางๆ ควรเสนอเปนขนตอน ชดเจนและมความเขาใจงาย ท าใหผศกษา

สามารถน าไปปฏบตไดจรง และรปแบบของคมอ ตองมความสวยงาม และทนทานตอการ

น าไปใชไดบอยครง

ปราณ กรณวงษ (2546, หนา 15) ไดสรปไววา ลกษณะของคมอทดตอง

เขยนใหละเอยด และสามารถปฏบตตามขนตอนไดดวยตนเอง ตลอดจนมภาพ แผนภม

แผนผง ประกอบขนตอนปฏบตใหงายขน

ดารณ กาญจนะ คมสน (2547, หนา 40) ไดสรปไววา ลกษณะทดของคมอ

ควรมลกษณะ ดงน

1. เนอหาถกตอง ครบถวน ตรงตามวตถประสงค และเหมาะสมกบ

ผน าไปใช

2. การจดล าดบเนอหา เสนอเปนขนตอน และสรางความเขาใจงาย

3. รายละเอยดในคมอคร ตองชดเจน ทนสมย เขาใจงาย

4. ผศกษาสามารถน าไปปฏบตไดเอง

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

72

5. รปแบบคมอครตองมความสวยงาม ทนทานตอการน าไปใชงาน

ปรศนา จนทคด (2547, หนา 40) กลาววา ลกษณะของคมอทด ตองมการ

เรยงล าดบขนตอนการใชทชดเจน เขาใจงาย ผศกษาอานแลวสามารถน าไปปฏบตได

ถกตอง สะดวก ซงคมอนนตองเนนแนวปฏบตทส าคญ มภาพ ตวอยาง แผนภม แผนผง

ประกอบเพอสะดวกในการปฏบตตามขนตอนตางๆ นอกจากนรปเลมของคมอตองเปน

รปแบบทนาสนใจ สวยงาม นาอาน และมความทนทานตอการน าไปใช

ภทรกร เฟองฟ (2548, หนา 41) กลาววา ลกษณะของคมอทด ตองทนสมย

ผศกษาสามารถน าไปปฏบตไดจรง ซงตองมการเขยนทละเอยดชดเจน การก าหนด

วตถประสงคตองชดเจน รปแบบตองสวยงาม นาอาน เนนแนวปฏบตทส าคญๆ ควรใหม

ภาพประกอบมาก วธการจดกจกรรมตองเขยนใหชดเจน ขนตอนการปฏบตมความแปลก

ใหม และมงเนนทจดมงหมายของรปแบบและวธการไมตองยงยาก หรอซบซอน ใหปฏบต

ไดรวดเรว ใหปฏบตไดงายไมมขนตอนทยงยาก พศจน มไปล (2549, หนา 42) ไดสรปไววา ลกษณะทดของคมอตอง

สามารถสรางความร ความสามารถ ความเขาใจ แนวปฏบต หรอวธการขนตอนในการ

ปฏบตกจกรรมตางๆ ตองชดเจน ทนสมย สะดวกและท าไดงาย นอกจากนภาทใชในการ

เขยนคมอ ตองมความเหมาะสมกบผศกษา รวมถงรปเลมควรใหมความงามนาสนใจ และม

ความคงทนในการน าไปใชอยางตอเนองและยาวนาน ปรชา ชางขวญยน (2550, หนา 170

อางถงใน จราพร บญศร, 2554, หนา 23-24) กลาวไววาคมอทดจะตองมรายละเอยด

ครอบคลมประเดนตางๆ และประกอบดวยสงตอไปน

1. ควรระบใหชดเจนวาคมอนนเปนคมอส าหรบใคร ใครเปนผใช

2. ก าหนดวตถประสงคใหชดเจนวา ตองการใหผใชท าอะไรบาง

3. ควรมสวนน าทจงใจผใช วาคมอนจะชวยใหผใชไดอยางไร ผใชจะไดรบ

ประโยชนอะไรบาง

4. ควรมสวนทใหหลกการหรอความรทจ าเปนแกผใชในการใชคมอ

เพอใหการใชคมอเกดประสทธภาพสงสด

5. ควรมสวนทใหค าแนะน าแกผใชเกยวกบการเตรยมตว การเตรยม

เครองมอ วสด อปกรณและสงทจ าเปนในการด าเนนการตามทคมอแนะน า

6. ควรมสวนทใหค าแนะน าแกผใชเกยวกบขนตอนหรอกระบวนการใน

การท าสงใดสงหนงซงควรมคณสมบต ดงน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

73

6.1 ความถกตอง เนอหาสาระทใหนนควรมความถกตอง สามารถ

ชวยใหผใชคมอท าสงนนไดส าเรจ

6.2 ความเพยงพอ ใหขอมล/ รายละเอยดทเพยงพอทจะชวยใหผใช

คมอสามารถท าสงนนๆ ไดส าเรจ

6.3 ความเหมาะสมของการเรยงล าดบขนตอน ขนตอนการท าจะตอง

มการเรยงล าดบอยางเหมาะสม ซงจะชวยใหผใชสามารถท าสงนนๆ ไดอยางถกตอง

รวดเรวและประหยด

6.4 ความชดเจนของภาษาทใช ภาษาทใชจะตองสามารถสอใหผใช

เขาใจตรงกนกบผเขยน ไมมความคลมเครอ หรอท าใหผใชเกดความเขาใจผด

และภาษาทใชจะตองชวงใหผใชเกดความเขาใจไดงาย หากสงใดมความยากและซบซอน

ควรเขยนใหเขาใจไดงายโดยใชเทคนคอนๆ ประกอบ เชน การใชภาพประกอบ การใช

ตาราง การใชการเปรยบเทยบ อปมาอปไมย การยกตวอยาง การใชสจ าแนก เปนตน

6.5 ความครอบคลมของสาระทให ควรใหค าแนะน าและชแจงเหตผล

เกยวกบสงทควรท าและไมควรท า เชน เคลดลบหรอเทคนควธตางๆ ทจะชวยใหการท าสง

นนๆ ส าเรจไดอยางด รวมทงการแกปญหาตางๆ ทมกเกดขนจากการท าสงนนๆ ขอมลน

มกจะมาจากความรและประสบการณของผเขยน ซงจะมคณคาตอผใชมาก

7. ควรมค าตอบหรอกจกรรมใหผใช คมอท า เพอตรวจสอบความเขาใจ

ในการอาน หรอการปฏบตตามขนตอนทเสนอแนะและเวนทวางส าหรบผใชคมอในการ

เขยนค าตอบ รวมทงมค าตอบหรอแนวในการตอบหรอค าเฉลยใหไวดวย เพอผอาน

จะไดสามารถตรวจสอบค าตอบของตนเอง หากสามารถคาดคะเนค าตอบของผใชรวมทง

คาดคะเนไดวาสวนใหญผใชคมอมกจะผดพลาดตรงจดไหน ถาสามารถใหค าอธบายไวดวย

วาค าตอบอะไรถกผดดวยเหตใดกจะเปนประโยชนตอผใชคมอเปนอยางยง

8. ควรใชเทคนคตางๆ เพอผใชคมอสามารถใชคมอไดโดยสะดวก เชน

การจดรปเลมขนาด การเลอกตวอกษร ขนาดของตวอกษร การใชตวด า การใชส

การใชภาพ การใชการตกรอบ การเนนขอความบางตอน เปนตน

9. ควรใหแหลงอางองทเปนประโยชนแกผอาน ซงอาจจะเปน

บรรณานกรม รายชอชมรม รายชอหนงสอ รายชอสถาบน รายชอบคคลส าคญ เปนตน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

74

5. ขนตอนในการจดท าคมอ

จากการศกษาเอกสารเกยวกบขนตอนในการจดท าคมอ พบวาไดมผอธบาย

ขนตอนในการจดท าคมอ ดงน

ศรณย ไวยานกรณ (2547, หนา 10) ไดอธบายแนวทางในการจดท าคมอไว

ดงน

1. การส ารวจขอมลพนฐาน เปนการศกษาจากหลกการของหลกสตร

จดมงหมายของหลกสตร เกณฑการใชหลกสตร จดประสงคประเภทวชาและมาตรฐาน

วชาชพ

2. การจดท าคมอ เปนการน าขอมลพนฐานมาด าเนนการจดท าคมอการ

เรยนการสอน ซงประกอบดวย

2.1 ค าชแจงการใชคมอ

2.2 หลกสตรรายวชา จดประสงครายวชา และมาตรฐานรายวชา

2.3 หนวยการเรยนร

2.4 แหลงขอมลอางอง 3. ทดสอบคมอโดยใชผทรงคณวฒเพอพจารณาความเหมาะสม

และน าขอมลทไดจากผทรงคณวฒไปด าเนนการแกไขปรบปรง

4. ประเมนคณภาพของคมอ โดยการน าคมอทไดจากการแกไขปรบปรง

ใหผเชยวชาญแสดงความคดเหน รวมทงน าคมอไปใหครผสอนไดใชในการจดการเรยน

การสอนในรายวชานน และน าขอมลทไดมาปรบปรงแกไขเพอความถกตองและสมบรณขน

พศจน มไปล (2549, หนา 46) ไดกลาวโดยสรปวา การจดท าคมอตองม

วตถประสงคในการจดท าทชดเจน ผศกษาสามารถน าไปใชประโยชนไดตรงตามความ

ตองการ ใชไดอยางถก มล าดบขนตอน กระบวนการและวธปฏบตทงาย สะดวก รวดเรว

ประหยด และมตวอยางแบบฟอรม ค าแนะน า รวมทงเนอหาสาระทครบถวนถกตองและ

ทนสมย ซงตองผากระบวนการตรวจสอบและใหขอเสนอแนะเพมเตมจากผเชยวชาญ

ตลอดจนการทดลองใชจากผทเกยวของ เพอใหคมอไดมความนาเชอถอมากทสดและ

สามารถน าไปใชไดจรงอยางมประสทธภาพ

สกณา ยวงทอง (2542, หนา 29 อางถงใน สรสวด จนดาเนตร, 2553,

หนา 30) ไดก าหนดขนตอนในการจดท าคมอไว ดงน

1. ศกษาขอมลเบองตนทเกยวของกบงานวจย จากเอกสาร ต ารา

หลกสตรงานวจยตางๆ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

75

2. วเคราะหผใชคมอ

3. ก าหนดวตถประสงค และก าหนดขอบขายเนอหากวางๆ ของคมอ

4. ส ารวจรายละเอยด ขอก าหนดจดศกษาในคมอ

5. เขยนเนอหาของคมอตามวตถประสงค และขอบขายเนอหากวางๆ

ของคมอ

6. ออกแบบรปเลม ภาพประกอบ จดพมพ ทดลองใชตามกระบวนการ

พฒนาคณภาพคมอ แกไข ปรบปรง

7. น าไปใชกบกลมทดลองเพอเกบรวบรวมขอมล

สรสวด จนดาเนตร (2553, หนา 30) ไดกลาววา ขนตอนการจดท าคมอท

ส าคญ มดงน คอ ศกษาขอมลทเกยวของจากงานวจย เอกสาร ต าราตางๆ แลวส ารวจ

เกยวกบขอมลพนฐานเกยวกบหลกสตรและวเคราะหผใชคมอ จดท าคมอโดยน าขอมล

พนฐานมาด าเนนการจดท าคมอ ทดสอบและประเมนคณภาพจากผเชยวชาญ แลวน า

ขอมลทไดมาแกไขปรบปรงเพอใหไดคมอทสมบรณ

สรปไดวา ลกษณะของคมอทดควรม เนอหาถกตอง ครอบคลมสาระท

ตองการศกษา เขยนใหละเอยด สามารถปฏบตตามขนตอนไดดวยตนเอง ชดเจนและม

ความเขาใจงาย ท าใหผศกษาสามารถน าไปปฏบตไดจรง และรปแบบของคมอ ตองมความ

สวยงาม ทนทานตอการน าไปใชงาน มแหลงอางองทเปนประโยชนแกผอาน ซงอาจจะเปน

บรรณานกรม รายชอชมรม รายชอหนงสอ รายชอสถาบน รายชอบคคลส าคญ เปนตน

ซงผวจยไดน าไปเปนแนวทางในการพฒนาคมอการจดกจกรรมการเรยนรเพอใหไดคมอ

ทดตอไป

คมอจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานรวมกบเทคนคการเรยนร

แบบรวมมอ

1. ความหมาย

คมอการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานรวมกบเทคนคการเรยนรแบบ

รวมมอ หมายถง เอกสารทจดท าขนเพอแนะน าแนวทางในการจดกจกรรมการเรยน

การสอนทน าวธการสอนทงสองแบบมา บรณาการรวมกนซงมขนตอนการสอน ดงน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

76

1. ขนน าและก าหนดปญหา

2. ขนก าหนดจดมงหมาย

3. ขนวางแผน

4. ขนฝกทกษะ/ลงมอปฏบต

5. ขนประเมนผลระหวางปฏบตงาน

6. ขนสรป รายงานผล และเสนอผลงาน

2. องคประกอบ

จากการศกษาเอกสารทเกยวกบองคประกอบของคมอ ผวจยไดสรางคมอจด

กจกรรมเรยนรโดยใชการเรยนรแบบโครงงานรวมกบเทคนคการเรยนรแบบรวมมอ ซงม

องคประกอบ ดงน

2.1 ค าชแจงในการใช ครอบคลมถง วตถประสงคของคมอ ค าแนะน า

และวธการใชคมอ

2.2 เนอหา ไดแก เนอหาจากหนงสอเรยนคณตศาสตรส าหรบ

ชนประถมศกษาปท 5 เรอง การแกโจทยปญหาการบวก การลบ การคณ การหาร

และการบวก ลบ คณ หารระคน ทจดท าขนโดยสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร

และเทคโนโลย

2.3 การจดกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก

2.3.1 การเตรยมการสอน ประกอบดวย การจดสถานท การเตรยม

เอกสารประกอบการสอน

2.3.2 คมอการจดกจกรรมเรยนร ประกอบดวย แผนการจดกจกรรม

การเรยนร ทมทงหมด 18 แผน ไดแก

หนวยท 1 เรอง การบวกและการลบจ านวนทมหลายหลก

จ านวน 4 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง การบวกจ านวนทมหลายหลก

จ านวน 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 2 เรอง การลบจ านวนทมหลายหลก

จ านวน 2 ชวโมง

หนวยท 2 เรอง การคณและการหารจ านวนทมหลายหลก

จ านวน 9 ชวโมง

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

77

แผนการจดการเรยนรท 3 เรอง การคณจ านวนทมหลายหลก

จ านวน 3 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 4 เรอง การหารจ านวนทมหลายหลก 1

จ านวน 3 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 5 เรอง การหารจ านวนทมหลายหลก 2

จ านวน 3 ชวโมง

หนวยท 3 เรอง โจทยปญหาการบวก การลบ การคณและการหาร

จ านวนนบ 16 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 6 เรอง โจทยปญหาการบวก 1

จ านวน 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 7 เรอง โจทยปญหาการบวก 2

จ านวน 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 8 เรอง โจทยปญหาการลบ 1

จ านวน 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 9 เรอง โจทยปญหาการลบ 2

จ านวน 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 10 เรอง โจทยปญหาการคณ 1

จ านวน 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 11 เรอง โจทยปญหาการคณ 2

จ านวน 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 12 เรอง โจทยปญหาการหาร 1

จ านวน 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 13 เรอง โจทยปญหาการหาร 2

จ านวน 4 ชวโมง

หนวยท 4 เรอง โจทยปญหาการบวก การลบ การคณ และการหาร

ระคน จ านวน 5 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 14 เรอง ทบทวนการบวก การลบการคณ

และการหารระคน จ านวน 1 ชวโมง

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

78

แผนการจดการเรยนรท 15 เรอง โจทยปญหาการบวก

การลบ การคณ และการหารระคน 1 จ านวน 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 16 เรอง โจทยปญหาการบวก การลบ

การคณ และการหารระคน 2 จ านวน 2 ชวโมง

หนวยท 5 เรอง การสรางโจทยปญหาการบวก การลบ การคณ

และการหาร จ านวน 4 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 17 เรอง การสรางโจทยปญหาการบวก

การลบ การคณ และการหาร จ านวน 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 18 เรอง การสรางโจทยปญหาการบวก

การลบ การคณ และการหารระคน จ านวน 2 ชวโมง

2.4 สอทใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

2.5 การวดและประเมนผล

2.6 ความรเสรม

2.7 ขอเสนอแนะ

2.8 เอกสารอางอง

ในการน ากระบวนการเรยนการสอนของการเรยนรแบบโครงงาน และ

เทคนคการเรยนรแบบรวมมอ ทง 2 วธนมนกการศกษาทงในอดตและปจจบนไดน าไปใชใน

การจดการเรยนรใหกบนกเรยน แตวธการจดการเรยนรทน าวธการทงสองรปแบบมา

ผสมผสานกน ใหเปนการจดการเรยนรรวมกนนน เปนวธการสอนรปแบบหนงทยงไม

ปรากฏมมากอน ส าหรบการจดการเรยนรโดยใชการเรยนรแบบโครงงานรวมกบเทคนค

การเรยนรแบบรวมมอ มขนตอนการสอน ดงน

1. ขนน าและก าหนดปญหา กจกรรมขนนผสอนเสนอสถานการณหรอ

ตวอยางโจทยปญหาคณตศาสตรและกระตนใหนกเรยนหาวธการแกปญหาหรอยวย

นกเรยนมความตองการใครเรยนใครร

2. ขนก าหนดจดมงหมาย ผสอนแนะน าใหนกเรยนก าหนดจดมงหมายให

ชดเจนวาเรยนเพออะไร แกปญหาเรองอะไร ซงท าใหผเรยนก าหนดแนวทางในการ

ด าเนนงานแกโจทยปญหาคณตศาสตรไดตรงจดมงหมาย

3. ขนวางแผน ใหนกเรยนวางแผนแกปญหาซงเปนการด าเนนงานเปน

กลม แลวเสนอผลการด าเนนงานใหผสอนพจารณา ใหค าแนะน าชวยเหลอและ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

79

ขอเสนอแนะในการวางแผนโครงงานแกโจทยปญหาของนกเรยน นกเรยนเขยนโครงงานแก

โจทยปญหาตามหวขอ ซงมหวขอคอ ชอโครงงาน หลกการและเหตผล วตถประสงคหรอ

จดมงหมาย เจาของโครงงาน ทปรกษาโครงงาน แหลงความร สถานทด าเนนการ

ระยะเวลาด าเนนการ งบประมาณ วธด าเนนการ เครองมอทใช ผลทคาดวาจะไดรบ

4. ขนฝกทกษะ/ลงมอปฏบต ใหนกเรยนลงมอปฏบตหรอแกโจทยปญหา

ตามแผนการทก าหนดไว โดยมผสอนเปนทปรกษา คอยสงเกต ตดตาม แนะน าใหนกเรยน

รจกสงเกต เกบรวบรวมขอมล บนทกผลการด าเนนการ มการประชมอภปราย

ปรกษาหารอกน โดยผสอนจะเขาไปเกยวของเทาทจ าเปน ผเรยนเปนผใชความคด ความร

ในการวางแผนและตดสนใจท าดวยตนเอง

5. ขนประเมนผลระหวางปฏบตงาน ผสอนแนะน าใหนกเรยนรจก

ประเมนผลกอนด าเนนการ ระหวางด าเนนการและหลงด าเนนการ คอรจกพจารณาวา

กอนทจะด าเนนการมสภาพเปนอยางไร มปญหาอยางไรทระหวางด าเนนการตามโครงงาน

นน เมอด าเนนการแลวนกเรยนมความคดอยางไร มความพงพอใจหรอไม ผลการ

ด าเนนการตามโครงงานผ เรยนไดความรอะไร ไดประโยชนออยางไร และสามารถน า

ความรนนไปพฒนาปรบปรงงานไดอยางดขน หรอเอาความรนนไปใชในชวตไดอยางไร

โดยผเรยนประเมนโครงงานของตนเองหรอเพอนรวมประเมน จากนนผสอนจงประเมนผล

โครงงานตามแบบประเมน

6. ขนสรป รายงานผล และเสนอผลงาน เมอผเรยนท างานตามแผนและ

เกบขอมลแลวตองทารวเคราะหขอมล สรปและเขยนรายงานเพอน าเสนอผลงาน

แตละขนของกจกรรมการเรยนร จะชวยพฒนาใหนกเรยนมความสามารถใน

การคดแกโจทยปญหา และน าไปสผลสมฤทธทางการเรยนทสงขน อกทงในแตละแผนจด

กจกรรมเรยนรมแบบบนทกหลงเรยนเพอใชในวดพฤตกรรมความรวมมอ

3. ขนตอนการพฒนาคมอจดกจกรรมเรยนรโดยใชการเรยนรแบบ

โครงงานรวมกบเทคนคการเรยนรแบบรวมมอ

การพฒนาคมอจดกจกรรมเรยนร กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร โดยใช

การเรยนรแบบโครงงานรวมกบเทคนคการเรยนรแบบรวมมอ ชนประถมศกษาปท 5

เรอง โจทยปญหาการบวก การลบ การคณ การหาร และการบวก ลบ คณ หารระคน

จ านวน 18 แผนการจดการเรยนร ทผวจยสรางขน มขนตอนการสรางและพฒนาดงน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

80

1. ศกษาวตถประสงคของการจดท าคมอใหสอดคลองกบหลกสตร

การจดการเรยนรของโรงเรยน

2. ศกษาเอกสารทเกยวของ ไดแก

2.1 ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 เกยวกบ

หลกการ จดมงหมาย โครงสราง เวลา แนวด าเนนการ การวดผลประเมนผล หลกสตร

สถานศกษา พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนร ระดบชนประถมศกษาปท 5

โรงเรยนบานวงยาง (วงยางวทยานกล)

2.2 ศกษาการจดการเรยนรแบบโครงงาน และศกษาการจดการเรยนร

แบบรวมมอ

2.3 ศกษาวธการจดท าคมอจดกจกรรมเรยนรโดยใชการเรยนรแบบ

โครงงานรวมกบเทคนคการเรยนรแบบรวมมอ

3. วางแผนการจดท าคมอ ด าเนนการเขยนโครงรางของคมอ ซงม

องคประกอบ ดงน

3.1 ค าชแจงในการใช ครอบคลมถง วตถประสงคของคมอ ค าแนะน า

และวธการใชคมอ

3.2 เนอหา ไดแก เนอหาจากหนงสอเรยนคณตศาสตรส าหรบชน

มธยมศกษาปท 1 เรอง สมบตของจ านวนนบ ระบบจ านวนเตม และเลขยกก าลงทจดท าขน

โดยสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

3.3 การจดกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก

3.3.1 การเตรยมการสอน ประกอบดวย การจดสถานท การเตรยม

เอกสารประกอบการสอน

3.3.2 คมอการจดกจกรรมเรยนร ประกอบดวย แผนการจดกจกรรม

การเรยนร ซงขนตอนการจดท าแผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชการเรยนรแบบ

โครงงานรวมกบเทคนคการเรยนรแบบรวมมอ เรอง โจทยปญหาการบวก การลบ การคณ

การหาร และการบวก ลบ คณ หารระคน ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 มดงน

3.3.2.1 ศกษาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551 และหลกสตรสถานศกษากลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ชน

ประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานวงยาง (วงยางวทยานกล)

3.3.2.2 ศกษาการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชการเรยนรแบบ

โครงงาน และศกษาการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

81

3.3.2.3 ศกษาวธจดท าแผนการจดการเรยนรโดยยดองคประกอบ

ของสาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวดชนป สาระส าคญ จดประสงคการเรยนร สาระการ

เรยนร หรอเนอหา กจกรรมหรอกระบวนการเรยนร สอหรอแหลงเรยนร การวด

และประเมนผล และผลหลงการจดการเรยนร (สวทย มลค า, 2554, หนา 85-87)

แลวจดท าค าอธบายรายวชา

3.3.2.4 ศกษาคมอคร หนงสอเรยน ทจดท าโดยสถาบนสงเสรม

การสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย และต าราหรอเอกสารอนๆ เพมเตม เพอบรรจเนอหา

สาระตามค าอธบายรายวชา แลวสรางหนวยการเรยนร

3.3.2.5 น าหนวยการเรยนรทสรางขนมาวเคราะห เพอก าหนด

จดประสงคการเรยนรใหสอดคลองกบผลการเรยนร/ตวชวด ออกแบบการวดผล

ประเมนผลการเรยนรแลวจดท าแผนการเรยนร ซงผวจยไดจดท าแผนการจดการเรยนร

จ านวน 18 แผน เพอใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทเรยนวชาคณตศาสตร

เรอง โจทยปญหาการบวก การลบ การคณ การหาร และการบวก ลบ คณ หารระคน

โดยใชการเรยนรแบบโครงงาน และศกษาการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ

3.3.2.6 น าแผนการจดกจกรรมการเรยนรทสรางขนเสนอตอ

อาจารยทปรกษา เพอตรวจสอบความถกตองของรปแบบการเขยนแผน ความสมพนธ

ระหวางผลการเรยนรทคาดหวง เนอหา กจกรรม สอและแหลงเรยนร การวดผล

ประเมนผล เครองมอทใชในการวดผลประเมนผล

3.3.2.7 น าแผนการจดการเรยนรมาปรบปรงแกไขตาม

ขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษา แลวน าเสนอตอผเชยวชาญ 5 ทาน ซงเปนผเชยวชาญ

ดานการวดผลประเมนผล 1 ทาน ดานหลกสตรและการสอนคณตศาสตร 3 ทาน และดาน

การวจย 1 ทาน เพอตรวจสอบความเหมาะสมและความสอดคลองของสาระการเรยนร

กจกรรมการเรยนร ความสมพนธระหวางจดประสงค เนอหา สอและแหลงการเรยนการ

สอน การวดผลประเมนผล ความถกตองของรปแบบการเขยนแผน รวมทงเกณฑการวด

ประเมนผล

3.3.2.8 ผเชยวชาญประเมนแผนการเรยนร โดยตรวจสอบความ

ถกตองของสาระการเรยนร กจกรรมการเรยนร สอและแหลงการเรยนการสอน การวดผล

ประเมนผลโดยใชแบบประเมนทมลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale)

ตามวธลเครท (Likert) ซงม 5 ระดบ คอ เหมาะสมมากทสด เหมาะสมมาก เหมาะสม

ปานกลาง เหมาะสมนอย เหมาะสมนอยทสด (บญชม ศรสะอาด, 2545, หนา 7)

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

82

3.3.2.9 แผนการจดกจกรรมการเรยนรทผานการประเมนโดย

ผเชยวชาญ จ านวน 5 ทาน ตองมคาเฉลยตงแต 3.51 ขนไป หมายความวาแผนมความ

เหมาะสมในระดบดสามารถไปใชสอนได

3.3.2.10 น าแผนการจดกจกรรมการเรยนรทปรบปรงแลว

เสนออาจารยทปรกษาเพอขอความเหนชอบกอนน าไปใชกบกลมตวอยาง

3.3.2.11 จดพมพแผนการจดการเรยนรฉบบสมบรณเพอน าไป

ทดลองใชจรงกบกลมตวอยาง คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1 โรงเรยน

บานวงยาง (วงยางวทยานกล) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสกลนคร เขต 2

3.4 สอทใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

3.5 การวดและประเมนผล

3.6 ความรเสรม

3.7 ขอเสนอแนะ

3.8 เอกสารอางอง

4. ด าเนนการจดท าและพฒนาคมอจดกจกรรมเรยนร กลมสาระ

คณตศาสตร โดยใชการเรยนรแบบโครงงานรวมกบเทคนคกาเรยนรแบบรวมมอ

เรอง โจทยปญหาการบวก การลบ การคณ การหาร และการบวก ลบ คณ หารระคน

ตามองคประกอบของโครงรางการจดท าคมอ

5. ตรวจสอบคณภาพของคมอ

5.1 น าคมอจดกจกรรมเรยนรทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษา

เพอตรวจสอบความถกตองของวตถประสงค รปแบบการเขยนคมอความสมพนธระหวาง

คมอจดกจกรรมเรยนรและแผนการสอน สอทใช การวดผลประเมนผล ความรเสรม

ขอเสนอแนะ และเอกสารอางอง

5.2 น าคมอจดกจกรรมเรยนรมาปรบปรงแกไข ตามขอเสนอแนะ

ของอาจารยทปรกษา แลวน าเสนอตอผเชยวชาญ 5 ทาน ซงเปนผเชยวชาญดานการวดผล

ประเมนผล 1 ทาน ดานหลกสตรและการสอนคณตศาสตร 3 ทาน และดานการวจย

1 ทาน

5.3 ผเชยวชาญประเมนคมอจดกจกรรมเรยนร โดยตรวจสอบความ

ถกตองของวตถประสงค รปแบบการเขยนคมอความสมพนธระหวางคมอจดกจกรรม

เรยนรและแผนการสอน สอทใช การวดผลประเมนผล ความรเสรม ขอเสนอแนะ

และเอกสารอางองโดยใชแบบประเมนทมลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

83

(Rating Scale) ตามวธลเครท (Likert) ซงม 5 ระดบ คอ เหมาะสมมากทสด เหมาะสมมาก

เหมาะสมปานกลาง เหมาะสมนอย เหมาะสมนอยทสด (บญชม ศรสะอาด, 2545, หนา 7)

5.4 คมอการจดกจกรรมการเรยนรทผานการประเมนโดยผเชยวชาญ

จ านวน 5 ทาน ตองมคาเฉลยตงแต 3.51 ขนไป หมายความวามความเหมาะสมในระดบด

สามารถน าไปใชสอนได

5.5 น าคมอจดกจกรรมเรยนรทไดรบการปรบปรงแกไขแลวไป

ทดลองสอนกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทไมใชกลมตวอยาง โรงเรยนบานวงยาง

(วงยางวทยานกล) โรงเรยนบานบง โรงเรยนบานเปอย และโรงเรยนบานหนองหวาย

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสกลนคร เขต 2 จ านวน 100 คนเพอหาความ

เหมาะสมของเวลา ภาษา สอในการเรยนร และการจดกจกรรมการเรยนร 5.6 น าคมอจดกจกรรมเรยนรทปรบปรงแลว เสนอคณะกรรมการ

ควบคมวทยานพนธเพอขอความเหนชอบกอนน าไปใชกบกลมตวอยาง

6. สรางคมอฉบบสมบรณ โดยจดพมพคมอจดกจกรรมเรยนรฉบบ

สมบรณเพอน าไปทดลองใชจรงกบกลมตวอยาง

พฤตกรรมความรวมมอ

1. ความหมายของพฤตกรรมความรวมมอ วจตร อาวะกล (2542, หนา 309) กลาววา ความรวมมอ (Cooperating)

หมายถง ความพรอมทจะเขาชวยเหลอกจกรรมตางๆ ของกลม เพอบรรลถงความส าเรจ

ของงานดวยความเตมใจ

ศศมา พรหมรกษ (2546, หนา 14) กลาวา ความรวมมอ หมายถง

การแสดงออกของบคคลตงแต 2 คนขนไป ในการชวยกนปฏบตกจกรรมตางๆ

หรอท างานรวมกนไดอยางพรอมเพรยง เพอใหส าเรจตามเปาหมายทวางไวอยางม

ประสทธภาพ จากความหมายทนกการศกษากลาวมาขางตน ชใหเหนวา ความรวมมอ

หมายถง การทบคคลตงแต 2 คนขนไป มการท างานทมจดมงหมายเดยวกนทจะท า

กจกรรมใหส าเรจตามทไดวางไว

Slavin (1983, pp. 3 - 5) ไดใหความหมายของความรวมมอไววาความรวมมอ

หมายถง การทสมาชกในกลมตงแต 2 คนขนไปสามารถทจะท างานรวมกน มการสอสาร

กระตนหรอขอรองใหสมาชกในกลมชวยเหลอซงกนและกน เพอใหบรรลจดมงหมาย

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

84

สรปไดวา พฤตกรรมความมอ หมายถง การแสดงออกของบคคลตงแต

2 คนขนไป ชวยกนปฏบตกจกรรมตางๆ หรอท างานรวมกน มการสอสารกน เพอใหส าเรจ

ตามเปาหมายทวางไวอยางมประสทธภาพ

2. ลกษณะของพฤตกรรมความรวมมอ

Anselmo and Franz (1995, p. 439) กลาวถงพฤตกรรมความรวมมอวาเปน

สวนส าคญสวนหนงของพฤตกรรมชอบสงคม (Prosocial) และมนกการศกษาไดกลาวถง

ลกษณะพฤตกรรมความรวมมอไวดงน

Slavin (1983, p. 5) กลาววา โครงสรางการรวมมอเปนสถานการณทบคคล

ตงแต 2 คนขนไปยอมรบการชวยเหลอซงกนและกน หรอมความตองการในการท างาน

บางอยางรวมกน

Adams and Hamm (1990, pp. 26 – 27) กลาววา ยงมลกษณะการเปนผน า

เรยนรการท างานรวมกนเพอทจะบรรลจดมงหมายของกลมเกดความกาวหนาและทกษะ

การท างานรวมมอกน

Berk (1994, p. 30) กลาวถง ความรวมมอของเดกวย 3 – 6 ป วาเปนการ

รวมมอในการเลน เดกจะมปฏสมพนธกบเพอนมากยงขนในการเลนทจดประสงคอยาง

เดยวกนหรอในการท างานใดใหไดผลรวมกน เชน การรวมกนกอปราสาททราย

การวาดภาพ

Mussen and others (1996, p. 376) กลาววา ความรวมมอเปนพฤตกรรมทาง

สงคมอยางหนงทมาจากการมปฏสมพนธทเทาเทยมกนระหวางเดก กอใหเกดการพฒนา

ทางภาษา เมอเดกอายมากขนเขากจะพยายามท ากจกรรมรวมกนมากขน มการรวมมอกน

ในการแกปญหามความคดถงประโยชนของผอนมากขน การโตเถยงและการทะเลาะก

ลดลงจากทนกการศกษากลาวมา สรปไดวา ลกษณะพฤตกรรมความรวมมอเกดมาจาก

การท างานกลมรวมกน มการแกปญหากนภายในกลม มการชวยเหลอกนภายในกลมจะท า

ใหลดการทะเลาะกนภายในกลมได

สรปไดวา ลกษณะพฤตกรรมความรวมมอของเดกจะเกดขนกตอเมอเดกเกด

การยอมรบซงกนและกน มการท ากจกรรมรวมกนเพอใหบรรลตามจดมงหมายทก าหนด

มปฏสมพนธตอกน วางแผน แกปญหา ตลอดจนชวยเหลอซงกนและกน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

85

3. แนวทางการสงเสรมพฤตกรรมความรวมมอ

ไดมนกวชาการไดเสนอแนวทางการสงเสรมพฤตกรรมความรวมมอ

ไวหลายทาน ดงน

พชร ผลโยธน (2546, หนา 60) กลาววา การใหเวลาใหโอกาส และใหเดก

เลนวสดอปกรณหรอท างานรวมกนในกลมยอยอยางคอยเปนคอยไปและสม าเสมอ

รวมทงใหก าลงใจหรอแสดงความชนชมและชใหเหนถงประโยชนของการรวมกนแลว

จะชวยพฒนาเดกใหเกดพฤตกรรมความรวมมอได ถาเดกมโอกาสไดปฏสมพนธกบเดกอน

หรอผใหญ เดกจะยงมโอกาสเรยนรความคดเหนของผอน รจกแกปญหา และเพอจะม

อทธพลตอการพฒนาเดกทงทางดานสงคมและสตปญญาเปนอยางยง ทงนเพราะเดก

ตางจากผใหญตรงทเดกจะแสดงออกกบเพอนแตละคนอยางเสมอภาค พฤตกรรมความ

รวมมอจงเกดขน

ศศมา พรหมรกษ (2546, หนา 15) กลาววา การสงเสรมพฤตกรรมความ

รวมมอในเดกท าไดโดย ควรจดกจกรรมเปนกลมยอยใหเดกไดเลนและไดรวมกนท าเปน

กลมอยางเหมาะสมสอดคลองกบวยพฒนาการและความตองการของเดก ใหเดกไดแสดง

ปฏสมพนธตอกนอยางเสมอภาคกน มโอกาสแลกเปลยนความคดเหน ชวยเหลอกนท างาน

แบงปนและใชวสดอปกรณรวมกน ครตองใหเวลา และโอกาสแกเดกในการฝกฝน

การท างานท ากจกรรมอยางสม าเสมอ และครควรมวธการปฏสมพนธกบเดก เชน

การเสรมแรง การชมเชย ซงกจกรรมทครจดเพอสงเสรมพฤตกรรมความรวมมออาจจะ

เปนการเลนเกม การเลนบทบาทสมมตของเดกในมมบาน การจดกจกรรมศลปะแบบกลม

Morrison (1995, p. 484) กลาววา หองเรยนเปนแหลงส าคญทจะท าใหเดก

เกดการเรยนรทางสงคม การสงเสรมใหเดกเกดพฤตกรรมความรวมมอสามารถท าไดโดย

ครกระตน สนบสนนและเสรมแรงใหเดกรวมมอกน ชแนะใหเดกแสดงออกพฤตกรรมท

เหมาะสม กระตนใหเดกคดทบทวนพฤตกรรมทไดท าวาเหมาะสมหรอไม โอกาสตอไป

จะแสดงพฤตกรรมอยางไร ครชมเชยเมอเดกแสดงพฤตกรรมทเหมาะสม

จากแนวทางการสงเสรมพฤตกรรมความรวมมอ สรปไดวา การจดกจกรรม

ทเปนกลมยอยใหเดกไดเลนและท างานกนภายในกลม รวมทงใหก าลงใจหรอแสดงความ

ชนชม ใหก าลงใจ ลดการแขงขน และใหเดกไดวางแผนการท ากจกรรมรวมกนภายในกลม

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

86

4. ลกษณะของกจกรรมทสงเสรมพฤตกรรมความรวมมอ

พชร ผลโยธน (2546, หนา 59) ไดกลาวถงกจกรรมแบบรวมมอ (Cooperative

Activities) วาควรจะมลกษณะกจกรรมทเดกตงแต 2 คนขนไป (ถาเปนเดกอนบาลไมควร

เกน 6 คน) เลนหรอท างาน โดย

1. มเปาหมายรวมกน

2. ไดตดสนใจ

3. แลกเปลยนความคดและใชวสดอปกรณรวมกน

4. ไดเจรจา ตอรอง

5. รวมกนเลนหรอท างานประสานกนใหส าเรจตามเปาหมาย

6. ประเมนความกาวหนาของตน

นอกจากน พชร ผลโยธน (2546, หนา 62) ยงไดกลาวถงบทบาทหนาทของคร

ในการจดกจกรรแบบรวมมอควรมดงน

1. ครตองเหนคณคาของกจกรรมแบบรวมมอ

2. ใหเวลา โอกาสเดกไดฝกการท างานรวมกน

3. จดพนทตารางกจกรรมประจ าวนทจะชวยสนบสนนใหเดกมโอกาส

ปฏสมพนธกบเดกดวยกน

4. จดวสดอปกรณหรอเครองเลนทนาสนใจเหมาะสมกบวยของเดก เปน

ประเภททใหโอกาสเดกตงแต 2 คนขนไปตองใชรวมกน หรอดดแปลงเลนไดหลายวธ เชน

บลอก น า ทราย หน ฯลฯ

5. ใหโอกาสเดกเลนหรอท างานรวมกนอยางเปนธรรมชาต เมออธบายแก

เดกในตอนแรกแลวครควรใหเดกรบผดชอบ ตดสนใจดวยตนเอง ไมเขาไปแทรกแซง หรอ

ชแนะมากเกนไปจนท าลายพฤตกรรมการรวมมอของเดก

6. ไมพยายามกระตนการแขงขน

7. สงเสรม สนบสนน และใหก าลงใจ กจกรรมทสงเสรมพฤตกรรม

ความรวมมอใหกบเดกอนบาลนนควรเปดโอกาสใหเดกมปฏสมพนธกบเดกอนหรอผใหญ

เดกจะเรยนรความคดเหนของผอน รจกการแกปญหา และควรเปดโอกาสใหเดกแสดง

ความคดเหน พฤตกรรมความรวมจงจะเกดขน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

87

6. การวดและประเมนพฤตกรรมความรวมมอ

กงวล เทยนกนฑเทศน (2546, หนา 24) กลาววา การวดและการประเมนความ

รวมมอในการท างานกลมโดยการสงเกต สามารถจ าแนกได 4 ประเภทดงน

1. ระเบยนสะสมสวนบคคล (Anecdotal records) เปนการบนทกพฤตกรรม

ของแตละบคคล โดยทวไปผวดตองสงเกตพฤตกรรมเปนระยะๆ ไป

เปนรายบคคล จนกระทงพบวาเพยงพอทจะใหเหนพฤตกรรมนนชดเจน ระเบยนสะสมสวน

บคคลจะเปนการบนทกพฤตกรรมอนเปนผลจากการศกษาดานการปรบตวของบคคลใน

สงคม

2. แบบส ารวจ (Checklist) เปนระบบทจดเตรยมไวแลว ซงมลกษณะเปน

ประโยคขอความทเกยวของกบพฤตกรรมทตองการวด โดยตรวจสอบพฤตกรรมวาม

หรอไมมตามทผวดหรอผใชแบบส ารวจสงเกตได

3. การจดระดบคณภาพ (Rating scale) ผใชแบบวดผลแบบนจะเปนผสงเกต

คณภาพหรอลกษณะทสงเกตไดแลวก าหนดลกษณะคณภาพเหลานน เชน มากทสด มาก

ปานกลาง นอย และนอยทสด เหมาะส าหรบวดการพด การแสดงพฤตกรรมในการเรยน

และความรวมมอในการท างาน

4. เทคนคสงคมมต (Sociometric technique) เทคนคนเปนวธการทใช

สงเคราะหความสมพนธระหวางบคคลในกลม หรอการศกษากลมเพอนในชนเรยน

ซงกลมเพอนมอทธพลตอคานยม ตอบรรยากาศของกลม หรอโครงสรางของกลม

โดยครจะก าหนดสถานการณ

ทศนา แขมมณ (2545, หนา 223) กลาววา ในการวดและประเมน

ความสามารถของผเรยนในการท างานรวมกน หรอพฤตกรรมความรวมมอ

มความเกยวของกบการวดและประเมนผลใน 3 ดาน ดงน

1. การวดและประเมนผลความรความเขาใจดานมโนทศนและสาระท

เกยวของกบกระบวนการกลม

วธการวดผลดานน สามารถใชแบบสอบทสรางขนใหตรงตามวตถประสงค

ของการวด กลาวคอ หากครสอนมโนทศนหรอสาระใด กควรสรางแบบสอบใหสามรถวด

มโนทศนหรอสาระทสอน เพอดวา ผเรยนมความรความเขาใจถกตองหรอไม แบบสอบท

ใชอาจเปนแบบสอบปรนย หรอตนยกได

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

88

2. การวดและประเมนเจตคตของผเรยนทเกยวกบกระบวนการกลม

วธการวดและประเมนเจตคตของผเรยนทเกยวกบกระบวนการกลมหรอการ

ท างานรวมกน สามารถท าไดโดยการพฒนาแบบวดเจตคตในการท างานเปนกลม ซงอาจ

เปนแบบวดในลกษณะมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) หรอแบบทดสอบทมลกษณะ

เปนการตดสนจากสถานการณทให หรอแบบอนๆ แตไมวาจะเปนแบบใด แบบวดเจตคตท

ดกควรจะตองไดรบการทดสอบหาประสทธภาพตามหลกการ วธทจะชวยใหไดขอมล

เกยวกบความรสกและความคดเหนของผเรยนอกวธหนงซงสามารถท าไดงายกวาการ

สรางแบบวด หรอแบบทดสอบ กคอ การใชแบบสอบถามซงครสามารถตงค าถาม

สอบถามความรและความคดเหนของผเรยนในประเดนทตองการเกบรวบรวมขอมลและ

วเคราะหขอมลไดไมยากนก

3. การวดและประเมนทกษะดานกระบวนการกลมหรอการท างานกลมของ

ผเรยน

การวดและประเมนทกษะดานกระบวนการกลมหรอพฤตกรรมการท างาน

กลมนบเปนดานทวดไดยาก เนองจากมกระบวนการคอนขางซบซอนและใชเวลามาก

และการวดผลตองอาศยการสงเกตพฤตกรรมของผเรยนรวมทงการวเคราะหและประเมน

พฤตกรรมแตละพฤตกรรมซงผประเมนจ าเปนตองมความรความเขาใจเกยวกบพฤตกรรม

การท างานกลมของผเรยน

3.1 วธการวดและประเมนทกษะหรอพฤตกรรมการท างานกลม วธการ

หนงซงครสามารถด าเนนการได ดงน

3.1.1 ก าหนดสถานการณการท างานกลมใหผเรยนรวมกนท างาน

สถานการณนนควรเปนสถานการณทเออใหผ เรยนแสดงพฤตกรรมทตองการวด

3.1.2 ใหผเรยนด าเนนงานรวมกน โดยก าหนดใหสมาชกแตละคนตด

หมายเลขประจ าตวไวเพอสะดวกในการสงเกตและบนทกพฤตกรรมทผ เรยนแสดงออก

ตามล าดบและตามความเปนจรง ทงนควรมการอดเทปการพดสอสารของกลมไว เพอใช

ในการตรวจสอบขอมล

3.1.3 ก าหนดหรอระบรายการพฤตกรรมการท างานกลมทตองการ

วดพรอมทงก าหนดน าหนกคะแนนของแตละพฤตกรรม

3.1.4 น าบนทกพฤตกรรมของผเรยนทบนทกไวมาวเคราะหวา

พฤตกรรมนนๆ ตรงกบรายการพฤตกรรมทตองการวดอะไรบางและไดน าหนกคะแนน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

89

เทาไหรตอไปจงประเมนคณภาพของพฤตกรรหรอทกษะนนๆ แลวน าน าหนกคะแนน X

คะแนนคณภาพ ไดคะแนนรวมของแตละพฤตกรรม เมอน าคะแนนทงหมดมารวมกน

กจะไดเปนคะแนนของกลม

บญชม ศรสะอาด (2538, หนา 21 อางถงใน ธวชชย เพญสรยะ, 2554,

หนา 24) กลาวถงการวดคณลกษณะดานจรยธรรม ระดบจรยธรรม ความส านกในหนาท

พลเมอง คณธรรม บคลกภาพ พฤตกรรมเชงจรยธรรม เปนตน ซงมวธวดคณลกษณะ

ดงน

1. การวดโดยการสงเกต

1.1 การวดโดยการสงเกตตามแบบตรวจสอบรายการ (Checklist)

ผวดสงเกตวานกเรยนมพฤตกรรมตามรายการตางๆ หรอไม

1.2 การวดโดยอาศยการสงเกตคณภาพตามแบบมาตราสวนประมาณ

คา (Rating scale) เปนการวดทละเอยดมากขน ผประเมนตองพจาณาถงระดบคณภาพของ

แตละรายการดวย

2. การวดโดยการใชขอสนเทศจากนกเรยน

2.1 นกเรยนวดผลตวเองอาจใชเครองมอหลายประเภท เชน แบบ

ตรวจสอบรายการ (Checklist) มาตราสวนประมาณคา (Rating scale) แบบสอบถาม

ปลายเปด (Semantic Differential) เปนตน

2.2 แบบใชสรางจนตนาการใหนกเรยนดภาพแลวบรรยาย หรอแสดง

ความคดเหน

2.3 แบบวดโดยสถานการณ นยมใชแบบเลอกตอบ

2.4 แบบใหเลอกกจกรรม พฤตกรรม หรอสถานการณอยางเดยว

จากทยกมาใหตดสอนใจ 2 อยาง เปนคๆ (Pair Comparision) ซงแตละอยางแสดง

พฤตกรรมแตละดาน

2.5 โดยการสมภาษณนกเรยนผประเมนผลการท าการสมภาษณ

นกเรยนแลวใหคะแนนหรอบนทกขอสนเทศจากค าตอบของนกเรยน

3. วดโดยอาศยขอสนเทศหรอผลการวดจากบคคลอน

3.1 การท าสงคมมต

3.2 สมภาษณคนทรจกนกเรยนทเราจะประเมน

3.3 ใหบคคลอนตอบแบบสอบถาม พฤตกรรมของนกเรยนทเราจะวด

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

90

สรปไดวา การวดและประเมนพฤตกรรมความรวมมอนนท าไดโดยการวด

และประเมนผลจาก 3 ดาน ไดแก การวดและประเมนความรความเขาใจดานมโนทศนและ

สาระเกยวกบกระบวนการกลม สามารถท าไดโดยใชแบบทดสอบ การวดและประเมนเจต

คตของผเรยนเกยวกบกระบวนการกลม สามารถท าไดโดยการใชแบบวดเจตคตในการ

ท างานกลมอาจมลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา การวดและประเมนดานทกษะ

หรอพฤตกรรมการท างานกลม สามารถท าไดโดยการใชแบบสงเกตพฤตกรรมการท างาน

กลม แบบส ารวจ ใชเทคนคการจดระดบคณภาพ และเทคนคการท าสงคมมต เปนตน

จากการศกษาเอกสารทเกยวของกบพฤตกรรมความรวมมอ ผวจยไดน า

ความรทไดศกษาทงในดานความหมายของพฤตกรรมความรวมมอ ลกษณะของพฤตกรรม

ความรวมมอ แนวทางการสงเสรมพฤตกรรมวามรวมมอ ลกษณะของกจกรรมทสงเสรม

พฤตกรรมความรวมมอ การวดและประเมนพฤตกรรมความรวมมอ มาเปนแนวทางในการ

สรางและออกแบบเครองมอทใชในการวดพฤตกรรมความรวมมอ โดยวดดานพฤตกรรม

การท างานกลม คอแบบวดพฤตกรรมความรวมมอในการท างานสรางเปนมาตราสวน

ประมาณคา 5 ระดบ จ านวน 30 ขอ เพอใชในการพฒนาคมอจดกจกรรมการเรยนรแบบ

โครงงานรวมกบเทคนคการเรยนรแบบรวมมอ เสรมสรางพฤตกรรมความรวมมอ

ความสามารถในการคดแกโจทยปญหา และผลสมฤทธทางการเรยน

ความสามารถในการคดแกโจทยปญหาคณตศาสตร

การพฒนาความสามารถในการคดแกโจทยปญหาคณตศาสตร ครผสอนควร

ศกษาวธการหรอเทคนคตางๆ ในการทจะถายทอดความรประสบการณ และทกษะใหแก

นกเรยนเพอทนกเรยนจะไดพฒนาทกษะพนฐานทจ า เปนในการแกปญหา มประสบการณ

ทด และสามารถพฒนาวธการแกปญหาตามระดบความสามารถของแตละคนได โดยตอง

เปดโอกาสและจดสถานการณใหนกเรยนไดพบปญหา ทงนเพราะวชาคณตศาสตรเปนวชา

ทสงเสรมใหนกเรยนไดพฒนาความคดอยางมระบบและมเหตผล เพอใหนกเรยนเขาใจถง

ความสมพนธระหวางคณตศาสตรกบชวตจรงทเกยวของกบการแกปญหาตางๆ ใน

ชวตประจ าวน การฝกแกปญหาจะชวยใหรจกวธการคดแกปญหาในชวตประจ าวนได

จงไดมผเสนอองคประกอบทชวยสงเสรมความสามารถในการแกโจทยปญหาคณตศาสตร

ลกษณะและพฤตกรรมของนกเรยนทมความสามารถในการคดแกโจทยปญหา

คณตศาสตรสรปไดดงตอไปน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

91

1. ความหมายของโจทยปญหาคณตศาสตร

มนกวชาการไดใหความหมายของโจทยปญหาคณตศาสตรไวหลายทาน ดงน

บวสอน วรพนธ (2548, หนา 29) ไดใหความหมายโจทยปญหา

คณตศาสตรไววา หมายถง สถานการณทมขอความเปนภาษาเขยน ภาษาพด หรอภาษา

ทตองการค าตอบ โดยใชวธการทางคณตศาสตร

สมทรง สวพานช (2549, หนา 5) ไดใหความหมายโจทยปญหา

คณตศาสตรไววา หมายถง สถานการณทางคณตศาสตรทตองการค าตอบ ซงอาจอย

ในรปปรมาณ หรอจ านวน หรอค าอธบายใหเหตผล การหาค าตอบนนตองใชความร

ทกษะและประสบการณหลายๆ อยางประมวลเขาดวยกนจงจะหาค าตอบได

อมพกา แกวไพฑร (2549, หนา 31) ไดใหความหมายโจทยปญหา

คณตศาสตรไววา หมายถง สถานการณทประกอบไปดวยภาษาและตวเลขทตองแปลเปน

ประโยคสญลกษณ โดยตองใชทกษะในการคดหาค าตอบและการตดสนใจทจะปญหาตาม

ขนตอนดวยวธการทางคณตศาสตรเพอใหไดค าตอบอยางถกตอง

เบญจวรรณ มาตรา (2550, หนา 12) ไดใหความหมายโจทยปญหา

คณตศาสตรไววา หมายถง ค าถามหรอสถานการณทบรรยายปญหาดวยภาษา ขอความ

และตวเลขโดยผแกปญหาตองใชประสบการณ และคนหาวาจะใชวธการใดในการแกโจทย

ปญหานน โดยค าตอบจะเปนค าตอบเชงปรมาณ จ านวน ตวเลข และการใหเหตผลเชง

ตรรกศาสตร

สาคร พมพทา (2552, หนา 5) ไดใหความหมายโจทยปญหา

คณตศาสตรไววา หมายถง สถานการณหรอค าถามคณตศาสตรทเปนขอความบรรยาย

ถงเงอนไขความสมพนธระหวางปรมาณหรอตวเลข ทก าหนดให ซงผแกปญหาจะตองใช

ความร ทกษะเหตผลทางตรรกศาสตร และประสบการณหลายๆ อยางประมวลเขาดวยกน

เพอหาค าตอบของโจทยปญหานน

สรปไดวา โจทยปญหาคณตศาสตร หมายถง สถานการณหรอค าถามทาง

คณตศาสตรทตองการค าตอบ ซงตองอาศยกระบวนการแกปญหา กลวธหรอยทธวธในกา

แกปญหาและความสามารถในการแกปญหา ผแกปญหาจะตองคนหาวาจะใชวธการใด

ในการหาค าตอบของปญหา จงจะท าใหไดมาซงค าตอบของปญหา

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

92

2. องคประกอบทชวยสงเสรมความสามารถในการคดแกโจทยปญหา

คณตศาสตร

การศกษาองคประกอบทสงผลตอความสามารถในการคดแกโจทยปญหา

คณตศาสตรของนกเรยนนนเปนสงส าคญเพราะจะท า ใหทกษะหรอความสามารถในการ

คดแกโจทยปญหาคณตศาสตรของนกเรยนเปนไปตามความคาดหวงและจดประสงคใน

การเรยนการสอน จงไดมนกการศกษาไดเสนอแนวคดเกยวกบปจจยทสงผลตอ

ความสามารถในการคดแกโจทยปญหาคณตศาสตรของนกเรยนดงน

ปรชา ชางขวญยน (2537, หนา 64 – 66) ไดเสนอองคประกอบของ

ความสามารถในการคดแกโจทยปญหาคณตศาสตรไวดงน

1. ความสามารถในการท า ความเขาใจโจทย ปจจยส าคญทสงผลตอ

ความสามารถดานนคอ ทกษะการอานและการฟงเนองจากนกเรยนจะรบรปญหาไดจาก

การอานและการท า ความเขาใจแตปญหาสวนใหญมกอยในรปขอความทเปนตวอกษร

เมอพบปญหานกเรยนจะตองอานและท า ความเขาใจโดยสามารถแยกแยะประเดน

ทส าคญของปญหาออกมาใหไดวาปญหาก าหนดอะไรใหและตองการใหหาอะไร มขอมล

ใดบางทจ าเปนและไมจ า เปนการคดแกโจทยปญหา การท าความเขาใจโจทยปญหา

คณตศาสตรตองอาศยความรเกยวกบศพท นยาม มโนมตและขอเทจจรงตางๆ

ทางคณตศาสตรทเกยวของกบปญหาซงแสดงถงศกยภาพทางสมองของนกเรยนในการ

ระลกถง และสามารถน า มาเชอมโยงกบปญหาทก า ลงเผชญอย ปจจยทส าคญอก

ประการหนงทชวยใหการท า ความเขาใจปญหาเปนไปอยางมประสทธภาพคอ การรจก

เลอกใชกลวธมาชวยในการท า ความเขาใจโจทยปญหา เชน การขดเสนใตขอมลทส าคญ

การแบงวรรคตอนการจดบนทกเพอแยกแยะประเดนส าคญ การเขยนภาพหรอแผนภม

การยกตวอยางทสอดคลองกบโจทยปญหา และการเขยนปญหาใหมดวยค า พดของตวเอง

เปนตน

2. ทกษะในการคดแกปญหา ทกษะเกดจากการฝกท าบอยๆ จนเกด

ความช านาญ เมอนกเรยนไดฝกคดแกปญหาอยเสมอ นกเรยนจะมโอกาสไดพบปญหา

ตางๆ หลายรปแบบซงอาจจะมโครงสรางของปญหาทคลายคลงหรอแตกตางกน นกเรยน

ไดมประสบการณในการเลอกใชยทธวธตางๆ เพอน า ไปใชอยางเหมาะสม เมอเผชญกบ

ปญหาใหมกจะสามารถน า ประสบการณเดมเทยบเคยงพจารณาวาปญหาใหมนนม

โครงสรางคลายกบปญหาทตนคนเคยมากอนหรอไม ปญหาใหมนนสามารถแยกเปน

ปญหายอยๆ ทมโครงสรางของปญหาคลายคลงกบปญหาทเคยแกมาแลวหรอไม

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

93

และสามารถใชยทธวธใดมาใชแกปญหานไดบาง นกเรยนทมทกษะในการแกปญหา

จะสามารถวางแผนเพอก าหนดยทธวธในการแกปญหาไดอยางรวดเรวและเหมาะสม

3. ความสามารถในการคดค านวณ และความสามารถในการให

เหตผล หลงจากทนกเรยนท า ความเขาใจปญหาและวางแผนแกปญหาเรยบรอยแลว

ขนตอนตอไปคอการลงมอปฏบตตามแผนทไดวางไวซงในขนตอนนปญหาบางปญหาตองใช

การคดค านวณและในบางปญหาจะตองใชกระบวนการใหเหตผล การคดค านวณนบเปน

องคประกอบทส าคญของการแกปญหา เพราะถงแมวาจะท าความเขาใจปญหา

ไดอยางแจมชดและวางแผนการแกปญหาไดอยางเหมาะสม แตเมอลงมอแกปญหาแลวคด

ค านวณไมถกตองการแกปญหานนถอไดวาไมประสบความส าเรจ นกเรยนจะตองไดรบ

การฝกฝนใหมความสามารถในการคดค านวณตงแตในระดบประถมศกษา โดยเฉพาะ

อยางยงทกษะการคดค านวณพนฐานไดแก การบวก การลบ การคณ และการหาร

ถานกเรยนไดรบการฝกฝนมาไมดพอ ยอมเปนปญหาในการเรยนคณตศาสตรตอไป

ส าหรบปญหาทตองการค า อธบายใหเหตผล นกเรยนจะตองอาศยทกษะพนฐานใน

การเขยน การพด นกเรยนจะตองมความเขาใจในกระบวนการใหเหตผลทางคณตศาสตร

ความหมายของการพสจนและวธพสจนแบบตางๆ เทาทจ าเปนและเพยงพอในการน าไปใช

แกปญหาในแตละระดบชน

4. แรงขบ (Drive) เนองจากปญหาเปนสถานการณทแปลกใหมซงผ

แกปญหาไมคนเคยและไมสามารถหาวธการคดหาค า ตอบไดในทนททนใด ผแกปญหา

จะตองคดวเคราะหอยางเตมทเพอใหไดค า ตอบ นกเรยนจะมแรงขบทสรางพลงในการคด

ซงแรงขบนเกดขนจากปจจยทางดานจตพสย ซงไดแก เจตคต ความสนใจ อตมโนทศน

แรงจงใจใฝสมฤทธ ตลอดจนความซาบซงในการแกปญหา ซงปจจยตางๆ เหลานจะตองใช

ระยะเวลายาวนานในการปลกฝงใหเกดขนในตวนกเรยนโดยผานทางกจกรรมตางๆ ในการ

เรยนการสอน

5. ความยดหยน (Flexibility) ผแกปญหาทดจะตองมความยดหยนใน

การคดคอไมยดตดในรปแบบทตนคนเคย แตจะยอมรบรปแบบและวธการใหมๆ อยเสมอ

ความยดหยนเปนความสามารถในการปรบกระบวนการคดแกปญหาโดยบรณาการความ

เขาใจ ทกษะ และความสามารถในการแกปญหาตลอดจนแรงขบทมอยเชอมโยงกบ

สถานการณของปญหาใหมสรางเปนองคความรทสามารถน า ไปใชในการแกปญหาใหมได

อยางมประสทธภาพ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

94

สรปไดวา องคประกอบทสงเสรมการคดแกปญหาคณตศาสตรนน

จะประกอบไปดวย สตปญญา พนฐานการอาน พนฐานทางคณตศาสตร ทกษะในการคด

แกปญหา แรงขบ การยดหยนในการคด การเชอมโยงความคด ซงจะมผลตอการแกปญหา

ของนกเรยน ดงนนในการวดกจกรรมการเรยนรครจะตองค านงถงองคประกอบเหลาน

เพอใหการจดกจกรรมการเรยนรมประสทธภาพมากขน

3. ลกษณะและพฤตกรรมของนกเรยนทมความสามารถในการคด

แกโจทยปญหาคณตศาสตร

ยพน พพธกลและวรนทรา (2536, หนา 154) ไดกลาวถงลกษณะและ

พฤตกรรมของนกเรยนทมความสามารถในการคดแกโจทยปญหาคณตศาสตร สรปไดดงน

1. นกเรยนจะเรยนไดเรวเมอไดรบแรงกระตน ครอธบายเพยงเลกนอยก

เกดความเขาใจนกเรยนมกจะถามครเสมอวาท าไม เพราะเหตใด มความอยากรอยากเหน

และกระตอรอรน แสดงความปรารถนาอนแรงกลาทจะเกดความเขาใจ และมองเหน

ความสมพนธระหวางความรใหมและความรซงเขามอยแลว สามารถศกษาคณตศาสตร

ดวยตนเองและมกจะท า แบบฝกหดลวงหนาเสมอ

2. นกเรยนจะเรยนดวยความสนกสนานและสนใจ มกจะใชค า ถามทท า

ใหเกดความคดแสดงใหเหนความอยากรอยากเหน นอกจากนนกเรยนยงมองเหน

ความสมพนธระหวางสวนตางๆ ทแตกตางกน รจกเปรยบเทยบ แยกแยะ สงเกตรปแบบ

และหาขอสรปได

3. นกเรยนมกจะแสดงออกไดดทงการตอบปากเปลาและขอเขยน

สามารถท า งานไดโดยอสระ เมอไดรบการแนะน า เพยงเลกนอยกสามารถท า ได มความ

รบผดชอบท า งานทไดรบมอบหมายเสรจทนเวลา

4. นกเรยนสามารถสรปหลกการทวไปของโจทยปญหาทซบซอนได

และสามารถถายโยงและประยกตความรทมอยกบโจทยปญหาใหมทพบได

5. มความรเกยวกบค า ศพทอยางกวางขวาง ซงจะชวยใหนกเรยนใช

ความคด อาน และตดตอสอสารไดอยางคลองแคลว

6. นกเรยนสามารถสรปปญหาออกมาในรปภาษาของตนเองได โดยบอก

ไดวาประเดนปญหาอยตรงไหน โจทยถามอะไร อะไรเปนสงทโจทยก าหนดให โจทยให

เงอนไขอะไรบางและมขอมลเพยงพอหรอไม

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

95

7. นกเรยนรจกพจารณาสงทไมรในโจทย และพยายามคดถงปญหาท

คนเคยซงมสงทไมรเหมอนกน และดวาจะใชวธแกปญหาทเคยประสบมาใชกบโจทยปญหา

ทก า ลงจะแกไดหรอไม

ในการพฒนาความสามารถในการคดแกโจทยปญหาคณตศาสตร ครยง

ตองเปดโอกาสและจดสถานการณใหนกเรยนไดพบปญหาเพราะวชาคณตศาสตรเปนวชา

ทสงเสรมใหนกเรยนไดพฒนาความคดอยางมระบบและมเหตผลเพอใหนกเรยนเขาใจถง

ความสมพนธระหวางคณตศาสตรกบชวตจรง ทเกยวของกบการแกปญหาตาง ๆ ในชวต

ประจ า วน การฝกแกปญหาจะชวยใหรจกวธการแกปญหาในชวตประจ า วนได จงไดมผท า

การศกษาวธการคดแกโจทยปญหาคณตศาสตรของนกเรยน และพบวามขนตอนในการแก

โจทยปญหาสรปไดดงน (Polya, 1957, กรมวชาการ, 2534, ปรชา เนาวเยนผล, 2538)

1. ท าความเขาใจปญหา ในขนตอนนนกเรยนตองวเคราะหใหทราบวา

โจทยก าหนดสงใดมาให โจทยตองการถามอะไร และจะใชวธการใดแกปญหา

2. ลงมอวางแผนแกปญหา โดยเขยนประโยคสญลกษณทาง

คณตศาสตร

3. การคดค านวณค า ตอบ กคอการด า เนนการตามแผนทวางไว

4. ตรวจสอบค า ตอบวาเปนไปไดหรอไม ค า ตอบถกตองหรอไมโดย

การใชวธประมาณค า ตอบ ใชวธใหม หรอวธเดม

ขนตอนการคดแกโจทยปญหาทางคณตศาสตรดงกลาวทง 4 ขนตอน

ผวจยไดน ามาเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาความสามารถในการคด

แกโจทยปญหาทางคณตศาสตรของ นกเรยน ชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนบานวงยาง

(วงยางวทยานกล) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสกลนคร เขต 2 การประเมน

ความสามารถในการคดแกโจทยปญหาคณตศาสตรนน เนองจากเปนการเรยนการสอนท

เนนกระบวนการแกปญหาทงกระบวนการ ไมเนนเฉพาะผลผลต การประเมนจงควรท าทง

กระบวนการมากกวาประเมนเฉพาะค าตอบ โดยเนนใหนกเรยนไดน า ความรความเขาใจ

มาใชในการแกโจทยปญหาโดยใชทกษะการคดทซบซอนมากกวาทจะถามเฉพาะความร

ความเขาใจ ความสามารถขนตนหรอความสามารถยอยๆ เปนการวดนกเรยนโดยรวม

บางครงอาจวดไดทงความคด เจตคตและการกระท าพรอมๆ กน อยางไรกตามการวด

ความสามารถขนตนหรอทกษะเบองตน มความจ าเปนเมออยในขนการเรยนการสอนในแต

ละหนวยการเรยนร แตจดมงหมายปลายทางของการศกษาคอความสามารถขนสงคอ

ความสามารถประยกตไปใชในการแกปญหาชวตประจ าวนโดยเนนกระบวนการตางๆ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

96

ตามเปาหมายของหลกสตร ดงนนการสรางขอค าถามในการวดความสามารถในการคด

แกปญหาทางคณตศาสตร จะตองแสดงกระบวนการในการไดมาซงค าตอบ โดยจะตอง

ประยกตความรจากแหลงตางๆ มาวางแผนเพอแกปญหา ลกษณะปญหาจะเปนปญหาท

เลยนแบบปญหาทพบในชวตประจ า วน คอจะตองมความสมจรงและเปนไปไดเพอเปนการ

ฝกฝนทมสภาพคลายชวตจรงอนเปนแนวทางการวดทเรยกวา Authentic Performance

Assessment

4. การประเมนความสามารถในการคดแกโจทยปญหาคณตศาสตร

1. เครองมอทใชในการประเมนความสามารถในการคดแกโจทยปญหา

คณตศาสตร

ในการประเมนความสามารถของนกเรยนสวนมาก ท าโดยใหนกเรยนท า

แบบทดสอบแบบเลอกตอบ และใชดนสอท าเครองหมายขอทตนเองเลอกบนกระดาษค าตอบ

ซงเปนวธการทเนนการไดค าตอบทถกตอง แตขาดการแสดงกระบวนการคด และการ

แสดงวธการคดของนกเรยน ดงนนการประเมนความสามารถในการแกโจทยปญหา

คณตศาสตรของนกเรยน นอกจากใชแบบทดสอบแบบเลอกตอบ ครอาจใหนกเรยนท า

แบบทดสอบทมทงแบบเลอกตอบ แบบเตมค าตอบ และแบบแสดงวธท า ตลอดจนใชการ

สมภาษณและการใชค าถามกระตนใหนกเรยนคดไดอยางหลากหลาย (กรมวชาการ,

2544, หนา 150)

สรพร ทพยคง (2547, หนา 210) ไดเสนอแนะวาการวดผลการเรยนวชา

คณตศาสตรของนกเรยนควรเปนการชแนะใหนกเรยนไดเหนพฒนาการในดานการเรยน

ของตนเอง โดยครใชการวดผลแบบองเกณฑ ซงเปนการวดทแสดงใหเหนความสามารถใน

การเรยนรในวชาคณตศาสตรมากนอยเพยงใดโดยไมน าไปเปรยบเทยบกบความสามารถ

ของกลม แตอาจจะมเกณฑมาตรฐานก าหนดอยางชดเจนวา ตองการใหนกเรยนม

ความสามารถมากนอยเพยงใด สวนการประเมนผลนอกจากดคะแนนสอบของนกเรยน

แลว ครควรดผลจากการท าแบบฝกหดของนกเรยนระหวางการเรยน การสมภาษณ ทงน

เพราะคะแนนสอบอยางเดยวไมควรบงชถงความส าเรจในการเรยนคณตศาสตรของ

นกเรยน ดงนนแนวโนมการวดผลประเมนผลการเรยนของนกเรยนควรมลกษณะดงน

1. แบบทดสอบ ควรเนนกระบวนการคด การไดมาซงค าตอบมากกวา

ค าตอบทนกเรยนคดได

2. แบบทดสอบทใชควรเปนแบบอตนยทเนนกระบวนการแกปญหา

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

97

3. ครควรจะมการวนจฉยความรพนฐานของนกเรยนกอนการสอน

เนอหาใหม

4. การประเมนผลงานทนกเรยนท า โดยครมอบหมายโครงการ

เกยวกบคณตศาสตร ใหนกเรยนรวมรบผดชอบท างานเปนกลม เมอนกเรยนท าเสรจแลว

ครควรใหนกเรยนในกลมประเมนผลการท างานของตนเองและสมาชกภายในกลม โดยการ

ใหคะแนนและครประเมนผลงานทนกเรยนท าดวย แลวน าผลการประเมนของแตละกลมมา

สรป โดยพจารณาจากคะแนนทนกเรยนประเมนตนเอง คะแนนทนกเรยนแตละคนในกลม

ประเมนใหเพอนสมาชกและการประเมนของคร ซงนกเรยนแตละคนอาจจะไดคะแนนไม

เทากนทงนขนอยกบผลงานของตน

นอกจากน Randall and O’ Daffer (1987 อางถงใน อนรกษ สวรณสนธ,

2550, หนา 25-26) ไดเสนอแนะวธการประเมนผลในชนเรยนวาสามารถประเมนผเรยนได

หลายวธการดงน

1. การสงเกตและการสอบถามนกเรยน วธการนครสงเกตขณะท

นกเรยนก าลงท ากจกรรมทางคณตศาสตร จะไดขอมลเกยวกบการปฏบต เจตคต

และความตระหนกตอการแกโจทยปญหา ซงวธการนอาจจะเปนการสงเกต การสอบถาม

อยางไมเปนทางการจากนกเรยนเปนรายบคคล เปนกลมเลกๆ หรอทงชน หรอจะใชวธการ

สมภาษณแบบมโครงสรางเปนตน

2. การตรวจผลงาน พจารณาถงกระบวนการแกปญหา โดยพจารณา

วานกเรยนด าเนนการแกปญหาอยางไร ไมไดใหความส าคญของผลลพธทไดเปนหลก

มวธการตรวจผลงานนกเรยนทส าคญ 2 วธ คอการตรวจใหคะแนนแตละขนตอนของ

ปญหา และการตรวจใหคะแนนภาพรวม

3. การประเมนผลงานของนกเรยน พจารณาได 3 ลกษณะ คอ

3.1 การเขยนรายงานผลของตนเอง เหมาะส าหรบใชประเมน

ความรสกและความเชอเกยวกบคณตศาสตรมากกวาจะใชวดพฤตกรรมการแสดงออก

ควรใชการเขยนรายงานผลตนเองประกอบการประเมนแบบอนๆ

3.2 การเขยนรายงานในชนหรอในบาน เหมาะทจะใชประเมน

ความเขาใจในมโนมตทางคณตศาสตรและใชเปนขอมลในการวางแผนบทเรยนตอไป

3.3 การเขยนในการสอบ การเขยนเกยวกบคณตศาสตรมกเปน

การเขยนในการทดสอบ

4. การประเมนจากผลงานทเกบรวบรวมไวในแฟมขอมลรายบคคล

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

98

จะรวบรวมขอมลทงการสอบ การท าการบาน ผลงานอนๆ ทเปนจดส าคญทจะมาประเมน

ผลรวมสดทายเพอใหเกรด แบบทดสอบโดยทวๆ ไปจะเนนใหนกเรยนหาค าตอบทถกตอง

ของปญหา ไมไดเนนกระบวนการคดแกปญหา ดงนนในการสรางแบบทดสอบเพอวดผล

ประเมนผลการเรยนรของนกเรยน จงควรก าหนดขอค าถามทมงประเมนกระบวนการคด

แกปญหาของนกเรยน

ในการประเมนความสามารถของนกเรยนนน นอกจากจะประเมน

จากการท าแบบทดสอบแลว ครควรประเมนจากวธคดและกระบวนการคดของนกเรยน

ดวย โดยประเมนไดจากการท าแบบทดสอบทเนนกระบวนการคด หรอใชการสงเกต

การสมภาษณ การตรวจแบบฝกหดของนกเรยน การเกบจากแฟมเกบรวบรวมขอมล เปนตน

2. เกณฑการใหคะแนนความสามารถในการคดแกโจทยปญหา

คณตศาสตร

Randall (1987 อางถงใน กรมวชาการ, 2544, 170-171) ไดใหค าแนะน า

ถงเกณฑการใหคะแนน ม 3 รปแบบ คอ การใหคะแนนแบบแยกสวน การใหคะแนนใน

ภาพรวมและการใหคะแนนแบบประมาณคา มวธการใหคะแนน ดงน

2.1 การใหคะแนนแบบแยกสวน หมายถง การแบงการใหคะแนนการ

แกปญหาออกเปนสวนยอย 3 สวน คอ ขนท าความเขาใจปญหา ขนวางแผนการแกปญหา

และขนด าเนนการตามแผน คะแนนในแตละระดบม 0-2 คะแนน ซงมรายละเอยดดงน

ขนท าความเขาใจปญหา

ให 0 คะแนน ถาเขาใจผดพลาด

ให 1 คะแนน ถามบางสวนเขาใจผดพลาด แตมบางสวน

เขาใจถกตอง

ให 2 คะแนน ถาเขาใจปญหาอยางถกตอง

ขนวางแผนการแกปญหา

ให 0 คะแนน ถาไมมการวางแผนในการแกปญหาหรอม

แผนการแกปญหาไมเหมาะสม

ให 1 คะแนน ถามแผนการแกปญหาทถกตองบางสวนแตม

บางสวนไมถกตอง

ให 2 คะแนน ถามแผนการแกปญหาทสามารถน าไปใช

แกปญหาไดอยางเหมาะสม

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

99

ขนด าเนนการตามแผน

ให 0 คะแนน ถาไมมค าตอบหรอค าตอบผด

ให 1 คะแนน ถาคดลอกขอมลบางสวนผดพลาดจงท าให

การคดค านวณผดพลาดแตมบางสวนค านวณ

ถกตอง

ให 2 คะแนน ถาไดค าตอบถกตอง

2.2 การใหคะแนนในภาพรวม หมายถง การมองผลผลตการ

แกปญหาทงหมดโดยก าหนดคะแนนในชวย 0 – 4 ดงน

ให 0 คะแนน ถากระดาษวางเปลา หรอมขอมลงายๆ แตไม

ปรากฏหลกฐานการคดค านวณ หรอการคดค านวณจากการกระท าทไมเขาใจปญหา

มค าตอบทไมถกตองและไมมการแสดงวธหาค าตอบ

ให 1 คะแนน ถามรองรอยปรากฏวาพบวธการแกปญหาทถกตอง

และคดลอกขอมลทจ าเปนในการแกปญหาแสดงใหเหนวามความเขาใจในปญหา

มรองรอยการแสดงยทธวธในการหาค าตอบอยางเหมาะสมแตท าไมส าเรจ

ให 2 คะแนน ถาแสดงยทธวธแกปญหาไดถกตองแตการค านวณ

ผดพลาดและมรองรอย ปรากฏวามความเขาใจในปญหา แตไมไดแสดงการแกปญหาเพยง

พอทจะคนพบค าตอบไดหรอใชวธการค านวณผดพลาดในบางสวนจงท าใหค าตอบผด

นกเรยนคนพบค าตอบของปญหายอย แสดงวธการท าไดถกตองแตกระบวนการท างานไม

ถกตองหรอไมไดแสดงใหเหนกระบวนการท างาน

ให 3 คะแนน ถามเครองมอทจะน าไปใชแกปญหา สามารถแสดง

วธแกปญหาไดถกตองแตเขาใจผดพลาดในบางสวนจงท าใหค าตอบผด มยทธวธแกปญหา

ทเหมาะสมแตค าตอบผดโดยไมปรากฏเหตผล หรอมค าตอบบางสวนถกตอง แสดงวธการ

แกปญหาไดถกตอง เลอกยทธวธแกปญหาไดถกตองแตการแกปญหาไมสมบรณ

ให 4 คะแนน ถานกเรยนแกปญหาผดพลาดเลกนอย และความ

ผดพลาดนนไมสงผลกระทบตอขอมลอนๆ นกเรยนแกปญหาไดถกตองสมบรณ ไดค าตอบ

ถกตอง

2.3 การใหคะแนนแบบมาตราประมาณคา เปนวธการประเมนผลการ

แกปญหาของนกเรยนทแสดงการคดค านวณ โดยการใหคะแนนตามอตราสวนของการคด

ค านวณ คะแนนอยในชวง 0 – 4 คะแนน มหลกเกณฑคอ ถาคดค านวณไดถกตองสมบรณ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

100

ได 4 คะแนน ถาการคดค านวณไมถกตองสมบรณคะแนนทไดจะลดลงตามล าดบ กอนการ

ใหคะแนนดวยวธการนจะตองก าหนดเกณฑการใหคะแนนไวกอนจงจะยตธรรม

นอกจากน กรมวชาการ (2544, หนา 172) ไดเสนอแนะวา การประเมน

ความสามารถในการคดแกปญหา ควรจะมวธการทมากกวาการไดค าตอบทถกตอง

เกณฑการประเมนการแกปญหาควรมดงน

1. ท าความเขาใจปญหา

2 คะแนน ส าหรบความเขาใจปญหาไดถกตอง

1 คะแนน ส าหรบการเขาใจโจทยบางสวนไมถกตอง

0 คะแนน เมอมหลกฐานทแสดงวาเขาใจนอยมากหรอไมเขาใจเลย

2. การเลอกยทธวธการเลอกปญหา

2 คะแนน ส าหรบการเลอกวธการแกปญหาไดถกตองและเขยน

ประโยคคณตศาสตรถก

1 คะแนน ส าหรบการเลอกวธการแกปญหา ซงอาจจะน าไปส

ค าตอบทถก แตยงมบางสวนผดโดยอาจเขยน

ประโยคคณตศาสตรไมถกตอง

0 คะแนน ส าหรบการเลอกวธการแกปญหาไมถกตอง

3. การใชยทธวธการแกปญหา

2 คะแนน ส าหรบการน ายทธวธการแกปญหาไปใชไดถกตอง

1 คะแนน ส าหรบการน าวธการแกปญหาบางสวนไปใชได

ถกตอง

0 คะแนน ส าหรบการใชวธการแกปญหาไมถกตอง

4. การตอบ

2 คะแนน ส าหรบการตอบค าถามไดถกตอง สมบรณ

1 คะแนน ส าหรบการตอบค าถามทไมสมบรณหรอใช

สญลกษณผด

0 คะแนน เมอไมไดระบค าตอบ

สรปความสามารถในการคดแกโจทยปญหา เปนการวดความสามารถของ

นกเรยนในการน าความร ทกษะ และการด าเนนการทางคณตศาสตรมาใชในการหา

ค าตอบหรอค าถามทเปนโจทยปญหาทางคณตศาสตร

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

101

ผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร

1. ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน (Academic Achievement)

พวงรตน ทวรตน (2540, หนา 29) ไดใหความหมายของผลสมฤทธทาง

การเรยนวาคณลกษณะรวมถงความร ความสามารถของบคคล อนเปนผลมาจาก

การเรยนการสอนท าใหบคคลเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในดานตางๆ ของสมรรถภาพ

ทางสมอง

Wilson (1971, pp. 642-695) กลาววา ผลสมฤทธทางการเรยนวชา

คณตศาสตร หมายถง ความสามารถทางดานสตปญญา (Cognitive Domain) ในการเรยน

วชาคณตศาสตร จ าแนกพฤตกรรมทพงประสงคดานสตปญญาในการเรยนวชา

คณตศาสตรระดบประถมศกษาออกเปน 4 ระดบ

1. ความรความจ าเกยวกบความคดค านวณ (Computation) เปน

ความสามารถในการระลกถงสงทเรยนมาแลว การวเคราะหพฤตกรรมม 3 ดาน

1.1 ความรความจ าเกยวกบขอเทจจรง (Knowledge of Specific Facts)

เปนความสามารถทระลกถงขอเทจจรงตางๆ ทนกเรยนเคยไดรบจากการเรยนการสอน

มาแลวค าถามทวดความสามารถในระดบนจะเกยวกบขอเทจจรง

1.2 ความรความจ าเกยวกบศพทและนยาม (Knowledge of Terminology)

เปนความสามารถในการระลก หรอจ าศพทและนยามตางๆ ไดโดยค าถามอาจจะถาม

โดยตรงหรอถามโดยออมกได

1.3 ความสามารถในกระบวนการคดค านวณ (Ability of Carrying out

Algorithms) เปนความสามารถในการใชขอเทจจรง หรอนยาม และกระบวนการทไดเรยน

มาแลวคดค านวณตามล าดบขนตอนทเคยเรยนมา ขอสอบทวดความสามารถดานน

ตองเปนโจทยงายๆ

2. ความเขาใจ (Comprehensive) เปนความสามารถในการแปลความหมาย

ตความและขยายความในปญหาใหมๆ โดยน าความรทไดเรยนรมาแลว ไปสมพนธกบโจทย

ปญหาทางคณตศาสตร การแสดงพฤตกรรมม 6 ขนตอน

2.1 ความเขาใจเกยวกบมโนมต (Knowledge of Concept) เปนความสามารถ

ทซบซอนกวาความรเกยวกบขอเทจจรง เพราะมโนมตเปนนามธรรม ซงประมวลจาก

ขอเทจจรงตองอาศยการตดสนใจในการตความ หรอยกตวอยางของมโนมตนน โดยใช

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

102

ค าพดของตนหรอเลอกความหมายทก าหนดซงเขยนในรปใหม หรอยกตวอยางใหมท

แตกตางไปจากทเคยเรยนในชนเรยนมฉะนนจะเปนวดความจ า

2.2 ความเขาใจเกยวกบหลกการ กฎทางคณตศาสตร และการสรป

อางองเปนกรณทวไป (Knowledge of Principle, Rules and Generalization)

เปนความสามารถในการน าเอาหลกการ กฎและความเขาใจเกยวกบมโนมต ไปสมพนธกบ

โจทยปญหา จนไดแนวทางในการคดแกปญหา จนไดแนวทางในการคดแกปญหา ค าถาม

นนเกยวกบค าถามทเกยวกบหลกการและกฎทนกเรยนเพงเคยพบเปนครงแรก

2.3 ความเขาใจเกยวกบโครงสรางคณตศาสตรทางคณตศาสตร

(Knowledge of Mathematical Structure) ค าถามทวดพฤตกรรมระดบน เปนค าถามทวด

เกยวกบคณสมบตของระบบจ านวนและโครงสรางทางพชคณต

2.4 ความสามารถในการเปลยนรปแบบปญหา จากแบบหนงไปอกแบบ

หนง (Ability to Transform Problem Elements from one Mode to Another )

เปนความสามารถในการแปลขอความทก าหนดใหเปนขอความใหมหรอภาษาใหม

2.5 ความสามารถในการตดตามแนวของเหตผล (Ability of Follow

a Line of Reasoning) เปนความสามารถในการอาน และเขาใจขอความทางคณตศาสตร

ซงแตกตางไปจากความสามารถในการอานทวๆ ไป

2.6 ความสามารถในการอานและตความโจทยปญหาทางคณตศาสตร

(Ability to Read and Interpret a Problem) ขอสอบทวดความสามารถในขนน อาจดดแปลง

มาจากขอสอบทวดความสามารถในขนอนๆ โดยใหนกเรยนอานและตความโจทยปญหา

ซงอาจอยในรปของขอความ ตวเลข ขอมลทางสถตหรอกราฟ

3. การน าไปใช (Application) เปนความสามารถในการตดสนใจแกปญหา

ทนกเรยนคนเคย เพราะกบปญหาทนกเรยนพบอยระหวางเรยน หรอแบบฝกหดทนกเรยน

ตองเลอกกระบวนการแกปญหา และด าเนนการแกปญหาไดโดยไมยาก พฤตกรรมใน

ระดบนแบงออกเปน 4 ขน

3.1 ความสามารถในการแกปญหาทคลายกบทประสบอยระหวางเรยน

(Ability to Solve Routine Problems) นกเรยนอาศยความสามารถระดบความเขาใจและ

เลอกกระบวนการแกปญหาจนไดค าตอบ

3.2 ความสามารถในการเปรยบเทยบ (Ability to Make Comparison)

เปนความสามารถในดานการคนหาความสมพนธระหวางขอมล 2 ชด เพอสรปการ

ตดสนใจ ซงในการแกปญหาขนนอาจตองใชวธการคดอยางมเหตผล

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

103

3.3 ความสามารถในการวเคราะหขอมล (Ability to Analyze Data)

เปนความสามารถในการตดสนใจอยางตอเนองในการหาค าตอบ จากขอมลทก าหนดให

ซงอาจตองอาศยการแยกขอมลทเกยวของ อาจจากขอมลทไมเกยวของ พจารณาวาอะไร

คอขอมลทตองการเพมมปญหาอนใดบางทอาจเปนตวอยางในการหาค าตอบของปญหาท

ก าลงประสบอย

3.4 ความสามารถในการมองเหนแบบ ลกษณะโครงสรางทเหมอนกน

และการสมมาตร (Ability to Recognize Patterns Isomorphism and Symmetries) เปน

ความสามารถทตองอาศยพฤตกรรมอยางตอเนอง ตงแตการระลกถงขอมลทก าหนดให

การเปลยนรปปญหาการจดกระท ากบขอมลและการระลกถงความสมพนธ นกเรยนตอง

ส ารวจหาสงทคนเคยกนจากขอมล หรอสงทก าหนดจากโจทยปญหาใหพบ

4. การวเคราะห (Analysis) เปนความสามารถในการแกปญหาทนกเรยนไม

เคยท าแบบฝกหดมากอน ซงสวนใหญเปนโจทยพลกแพลง แตกอยในขอบเขตของ

เนอหาวชาทเรยนการแกโจทยปญหาดงกลาว ตองอาศยความรทไดเรยนมา รวมทงความ

รเรมสรางสรรคผสมผสานกนเพอแกปญหา พฤตกรรมในระดบนถอวาเปนพฤตกรรมขน

สงสดของการเรยนการสอนคณตศาสตรซงตองใชสมรรถภาพระดบสง แบงเปน 5 ขน ดงน

4.1 ความสามารถในการแกปญหาทไมเคยประสบมากอน (Ability to

Solve Problems) เปนค าถามทซบซอนไมมแบบฝกหด หรอตวอยางทไมเคยเหนมากอน

นกเรยนตองอาศยความคดสรางสรรค ผสมผสานกบความเขาใจมโนมต นยาม ตลอดจน

ทฤษฏตางๆ ทเรยนมาอยางด

4.2 ความสามารถในการคนหาความสมพนธ (Ability to Discover

Relationships) เพอความสามารถในการจดสวนตางๆ ทโจทยก าหนดใหใหม แลวสราง

ความสมพนธขนมาใหมเพอใชในการแกปญหาแทนการจ าความสมพนธเดมทเคยพบ

มาแลว

4.3 ความสามารถในการสรางขอพสจน (Ability to Solve Construct

Proofs) เปนความสามารถทควบคมกบความสามารถในการสรางภาษาเพอยนยนขอความ

ทางคณตศาสตรอยางสมเหตสมผล โดยอาศยนยาม สจพจน และทฤษฎตางๆทเรยน

มาแลวมาพสจนโจทยปญหาทไมเคยพบมากอน

4.4 ความสามารถในการวพากษวจารณขอพสจน (Ability to Criticize

Proofs) เปนความสามารถทควบคกบความสามารถในการสรางขอพสจน อาจเปน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

104

พฤตกรรมทมความซบซอนนอยกวาพฤตกรรมในการสรางขอพสจน พฤตกรรมในขนน

ตองการใหนกเรยนสามารถตรวจสอบขอพสจนวาถกตองหรอไม

4.5 ความสามารถในการสรางสตร และทดสอบความถกตอง ใหมผล

ใชไดในกรณ (Ability to Formulate and Validate Generalizations) เปนความสามารถใน

การคนพบสตรหรอกระบวนการแกปญหา และพสจนวาใชในกรณทวไปได

ดงนนสรปวา ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง คณลกษณะทางดาน

ความร ความเขาใจความสามารถ และทกษะทางดานวชาการทเกดจากบคคลทไดรบการ

เรยนการสอน ท าใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในดานตางๆ ของสมรรถภาพทาง

สมอง เชน ระดบสตปญญา

2. สาเหตทท าใหเกดปญหาตอผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร

1. สาเหตของการสอบตกและการออกจากโรงเรยนของนกเรยนในระดบ

ประถมศกษา ซง เรวต และคปตะ (วชร บรณสงห และนรมล ศตวฒ, 2542, หนา 432,

อางองมาจาก Rawat and Cupta, 1970, pp. 7-9) ไดกลาววา มาจากสาเหตหลาย

ประการ ไดแก

1.1 นกเรยนขาดความรสกในการมสวนรวมกบโรงเรยน

1.2 ความไมเหมาะสมของการจดเวลาเรยน

1.3 ผปกครองไมเอาใจใสในการศกษาของบตร

1.4 นกเรยนมสขภาพไมสมบรณ

1.5 ความยากจนของผปกครอง

1.6 ประเพณทางสงคม

1.7 โรงเรยนไมมการปรบปรงทด

1.8 การสอบตกซ าชน เพราะระบบการวดผลไมด

1.9 อายนอยหรอมากเกนไป

1.10 สาเหตอนๆ เชน การคมนาคมไมสะดวก อพยพยายทอย เปนตน

2. ส าหรบนกเรยนทเรยนออนวชาคณตศาสตร วชร บรณสงห (2542,

หนา 435) เสนอวา มลกษณะดงน

2.1 ระดบสตปญญา (I.Q.) อยระหวาง 75-90 และคะแนนผลสมฤทธ

ทางคณตศาสตรจะต ากวาเปอรเซนตไทลท 30

2.2 อตราการเรยนรทางคณตศาสตรจะต ากวานกเรยนคนอนๆ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

105

2.3 มความสามารถทางการเรยนต า

2.4 จ าหลกเกณฑหรอความคดรวบยอดเบองตนทางคณตศาสตรทเรยน

ไปแลวไมได

2.5 มปญหาในการใชถอยค า

2.6 มปญหาในการหาความสมพนธของสงตางๆ และการสรปเปน

หลกเกณฑทวไป

2.7 มพนฐานความรทางคณตศาสตรนอย สงเกตจากการสอบตกทาง

คณตศาสตรบอยครง

2.8 มเจตคตทไมดตอโรงเรยน โดยเฉพาะวชาคณตศาสตร

2.9 มความกดดนและสบสนตอความลมเหลวทางดานการเรยนของ

ตนเองและบางครงรสกดถกตนเอง

2.10 ขาดความเชอมนในตนเอง

1. อาจมาจากสภาพครอบครวทมสภาพแวดลอมแตกตางกนมาก

2. ขาดทกษะในการฟงและไมมความตงใจเรยน หรอมความตงใจ

เรยนเพยงชวระยะเวลาสน

3. มขอบกพรองดานสขภาพ เชน สายตาไมปกต มปญหาดานการฟง

และขอบกพรองทางทกษะการใชมอ

4. ไมประสบผลส าเรจในดานการเรยนทวๆ ไป

5. ขาดความสามารถในการแสดงออกทางค าพด ซงท าใหไมสามารถ

ใชค าถามทแสดงใหเหนวาตนเองยงไมเขาใจในการเรยนนนๆ

6. มวฒภาวะคอนขางต าทงดานอารมณ และสงคมจากการไดศกษา

เอกสารขางตนจะพบวา สาเหตทท าใหเกดปญหาตอการเรยนคณตศาสตรและมผลตอ

สมฤทธทางการเรยน คอ การจดการเรยนการสอน และการสรางใหเกดทศนคต

ความรสกของความรบผดชอบตอการมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ซงเปนหนาทของครทจะ

จดหาวธทเหมาะสมมาใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน เพอประสทธภาพและ

ประสทธผลทดยงขน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

106

3. องคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยน

เพรสคอตต (Orescott, 1961, p. 14 อางถงใน จรชญา ทขตต, 2550, หนา 42)

ไดศกษาเกยวกบการเรยนของนกเรยนและสรปผลการศกษาวา องคประกอบทมอทธพล

ตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทงในและนอกหองเรยน ดงน

1. องคประกอบทางดานรางกาย ไดแก อตราการเจรญเตบโตของรางกาย

สขภาพ ทางดานรางกาย ขอบกพรองทางกาย และบคลกทาทาง

2. องคประกอบทางความรก ไดแก ความสมพนธของบดามารดา

ความสมพนธของบดามารดาของลก ความสมพนธระหวางลกๆ ดวยกน และความสมพนธ

ระหวางสมาชกทงหมดในครอบครว

3. องคประกอบทางวฒนธรรมและสงคม ไดแก ขนบธรรมเนยมประเพณ

ความเปนอยของครอบครว สภาพแวดลอมทางบาน การอบรมทางบาน

และฐานะทางบาน

4. องคประกอบทางความสมพนธในเพอนวยเดยวกน ไดแก ความสมพนธ

ของนกเรยนกบเพอนวยเดยวกนทงทบานและทโรงเรยน

5. องคประกอบทางการพฒนาแหงตน ไดแก สตปญญา ความสนใจ เจต

คตของนกเรยนตอการเรยน

6. องคประกอบทางการปรบตน ไดแก ปญหาการปรบตน

การแสดงออกทางอารมณ

แครรอล (Carroll, 1963, pp. 723-733 อางถงใน วชร บรณสงห และนรมล

ศตวฒ, 2542, หนา 432) ไดเสนอความคดเกยวกบอทธพลขององคประกอบตางๆ ทม

อทธพลตอระดบผลสมฤทธของผเรยนโดยคร นกเรยนและหลกสตรมาเปนองคประกอบท

ส าคญ โดยเชอวาเวลาและคณภาพของการสอนมผลโดยตรงตอปรมาณความรทนกเ รยน

ไดรบ ดงนน จงกลาวไดวามองคประกอบหลายประการทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยน

ทงทางตรงและทางออม และองคประกอบทส าคญทจะท าใหผ เรยนมผลสมฤทธทางการ

เรยนโดยตรงคอ วธการสอนของคร

4. การวดผลสมฤทธทางการเรยน

การวดผลสมฤทธทางการเรยนเปนการวดดวา นกเรยนมพฤตกรรมตางๆ

ตามทก าหนดไวในจดมงหมายของการเรยนการสอนมากนอยเพยงใด เปนการตรวจสอบ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

107

การเปลยนแปลงในดานตางๆ ของสมรรถภาพทางสมอง ซงเปนผลจากการไดรบการ

ฝกฝนอบรมในชวงทผานมา การวดผลสมฤทธทางการเรยนสามารถวดได 2 แบบ ตาม

จดมงหมายและลกษณะวธสอน ดงน

1. การวดดานปฏบต เปนการตรวจสอบระดบความสามารถในการปฏบต

หรอทกษะของผเรยน โดยมงเนนใหนกเรยนแสดงความสามารถในรปของการ

กระท าจรง

2. การวดดานเนอหา เปนการตรวจสอบความสามารถเกยวกบเนอหาวชา

อนเปนประสบการณการเรยนรของผเรยนรวมถงพฤตกรรมทางความสามารถดานตางๆ

สามารถวดไดโดยใช ขอสอบวดผลสมฤทธ

สรปไดวาในการวดผลสมฤทธทางการเรยนในแตละวชานนสามารถวดได

2 แบบ คอ การวดดานการปฏบตและการวดดานเนอหาตามจดมงหมายและลกษณะของ

วธสอน

5. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

ความหมายทวไปของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ มบคคลหลายทานทให

ความหมายค านยามไวเชน

Ross และ Stanley (Ross and Stanley, 1967, unpaged อางถงใน

เยาวด วบลยศร, 2548, หนา 16) ไดเสนอความหมายของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

หมายถงแบบทดสอบทใชวดความสามารถทางวชาการ เชน แบบทดสอบวชาเลขคณต

เยาวด วบลยศร (2548, หนา 16) ไดเสนอไววา แบบทดสอบวดผลสมฤทธม

ความมงหมายทส าคญ คอแบบทดสอบทใชวดผลการเรยนรดานเนอหาวชา และทกษะ

ตางๆ ของแตละสาขาวชา โดยเฉพาะอยางยงสาขาวชาทงหลายทไดจดสอนในระดบชน

ตางๆ ของแตละโรงเรยน

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ (2538, หนา 171) ไดเสนอแนวคดวา

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนแบบทดสอบทวดความรของนกเรยนทไดเรยน

มาแลวซงมกจะเปนขอค าถามใหนกเรยนตอบดวยดนสอและกระดาษ (Pencil and Paper)

กบใหนกเรยนปฏบตจรง (Performance Test) แบบทดสอบประเภทนแบงไดเปน 2 พวก

คอ แบบทดสอบทครสรางขนกบแบบทดสอบมาตรฐาน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

108

1. แบบทดสอบของคร หมายถง ชดของขอค าถามทครเปนผสรางขน

ซงเปนค าถามทถามเกยวกบความรสกทนกเรยนไดเรยนในหองเรยนวา นกเรยนมความร

มากแคไหนบกพรองทตรงไหนจะไดสอนซอมเสรม หรอวดความพรอมทขนบทเรยนใหม

2. แบบทดสอบมาตรฐาน แบบทดสอบประเภทนสรางขนจากผเชยวชาญ

ในแตละสาขาหรอจากครทสอนวชานน แตผานการทดลองหาคณภาพหลายครงจนกระทง

มคณภาพดพอ จงสรางเกณฑปกตของแบบทดสอบนน สามารถใชเปนหลกและ

เปรยบเทยบผลเพอประเมนคาของการเรยนการสอนเรองนนๆ กได จะใชวดอตราความ

งอกงามของเดกแตละวยในแตละกลม

นอกจากน บญชม ศรสะอาด (2545, หนา 53) ไดกลาววาแบบวด

ผลสมฤทธหมายถง แบบทดสอบทใชวดความรความสามารถขอบบคคลในดานวชาการ

ซงเปนผลจากการเรยนรในเนอหาสาระและตามจดประสงคของวชา อาจจ าแนกออกได

เปน 2 ประเภท คอ

1. แบบทดสอบองเกณฑ หมายถง แบบทดสอบทสรางขนตาม

จดประสงคเชงพฤตกรรม มคะแนนจดตดหรอคะแนนเกณฑส าหรบใชตดสนวาผสอบม

ความรตามเกณฑทก าหนดไวหรอไม การวดตรงจดประสงคคอหวใจส าคญของ

แบบทดสอบ

2. แบบทดสอบองกลม หมายถงแบบทดสอบทมงสรางเพอวดให

ครอบคลมหลกสตร จงสรางตารางวเคราะหหลกสตร ความสามารถในการจ าแนกผสอน

ตามความเกงออนไดดเปนหวใจของขอสอบในแบบทดสอบน

จากขอความดงกลาวสรปวา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

หมายถงแบบทดสอบทสรางขน เพอใชวดความร ทกษะ ความสามารถของแตละบคคล

ซงเปนผลมาจากการเรยนรในเนอหาวชาทสอนนน

6. การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรทใชในการวจยครงน เปน

แบบทดสอบองเกณฑ บญชม ศรสะอาด (2545, หนา 59-61) กลาววา ถงการสรางแบ

ทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนแบบองเกณฑ ด าเนนตามขนตอนตอไปน

1. วเคราะหจดประสงค เนอหาขนแรกจะตองท าวเคราะหดเนอหาทตองการ

ใหผเรยนเกดการเรยนร และทจะตองวด แตละหวขอตองใหผเรยนเกดพฤตกรรมหรอ

สมรรถภาพอะไรก าหนดออกมาชดเจน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

109

2. ก าหนดพฤตกรรมยอยทออกขอสอบ จะพจารณาวาจะวดพฤตกรรมยอย

อะไรบาง อยางละกขอ พฤตกรรมยอยดงกลาว คอจดประสงคเชงพฤตกรรมนนเอง เมอ

ก าหนดจ านวนขอทตองการจรงเสรจแลว ตองพจารณาวาจะออกขอสอบเกนเทาใด ทงน

หลงจากทน าไปทดลองใช และวเคราะหคณภาพของขอสอบรายขอ แลวจะตองตดขอทม

คณภาพไมเขาเกณฑออกขอสอบทเหลอจะไดไมนอยกวาจ านวนตองการจรง

3. ก าหนดรปแบบของขอสอบและศกษาวธการเขยนขอสอบ ขนตอนน

เหมอนขนตอนท 2 ของการวางแผนสรางแบบองกลมทกประการ คอตดสนใจวาจะใชขอ

ค าถามรปแบบใดและศกษาวธเขยนขอสอบ เพอน าไปใชในการเขยนขอสอบ

4. เขยนขอสอบลงมอเขยนขอสอบ ตามจดประสงคเชงพฤตกรรม

ตามตารางทก าหนดจ านวนขอสอบของแตละจดประสงคเชงพฤตกรรมและใชรปแบบ

เทคนคการเขยนตามทศกษา

5. ตรวจทานขอสอบน าขอสอบทเขยนเสรจแลวมาตรวจทานอกครงโดย

พจารณาความถกตองตามหลกวชา ภาษาทใชเขยนมความชดเจน เขาใจงายหรอไม

ตวถกตวลวง

6. ใหผเชยวชาญพจารณาความเทยงตรงตามเนอหา น าจดประสงคเชง

พฤตกรรมและขอสอบทวดแตละจดประสงคไปใหผ เชยวชาญดานการวดผลและดาน

เนอหาจ านวนไมต ากวา 3 คน พจารณาขอสอบวามความตรงกบจดประสงคหรอ

ไมควรพจารณาใหเหมาะสม

7. พมพแบบทดสอบฉบบทดลอง น าขอสอบทงหมดทผานการพจารณาวา

เหมาะสมเขาเกณฑในขนท 6 มาพมพเปนแบบทดสอบ มค าชแจงเกยวกบแบบทดสอบ วธ

ตอบจดวางรปแบบการพมพใหเหมาะสม

8. ทดลองใช วเคราะหคณภาพ และปรบปรง

9. พมพแบบทดสอบฉบบจรง

เยาวด วบลยศร (2548, หนา 178-179) ไดเสนอวธการสรางแบบทดสอบวด

ผลสมฤทธไววา การสรางแบบทดสอบจะตองมวธการเตรยมตว การวางแผนเพอให

แบบทดสอบดงกลาวมกลมตวอยางของพฤตกรรมทตองการวดไดอยางเดนชด ซงจะตอง

อาศยกลวธในการสรางแบบทดสอบ สามารถแบงออกเปน 4 ขนตอนดงน

ขนท 1 ก าหนดวตถประสงคทวไปของการสอบใหอยในรปของวตถประสงค

เชงพฤตกรรมโดยระบเปนขอๆ และใหวตถประสงคเชงพฤตกรรมเหลานนสอดคลองกบ

เนอหาสาระทงหมดทจะท าการทดสอบดวย

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

110

ขนท 2 ก าหนดโครงเรองของเนอหาสาระทจะท าการทดสอบใหครบถวน

ขนท 3 เตรยมตารางเฉพาะหรอผงของแบบทดสอบเพอแสดงถงน าหนก

ของเนอหาวชาแตละสวน และพฤตกรรมตางๆ ทตองการทดสอบใหเดนชด สน กะทดรด

และมความชดเจน

ขนท 4 สรางขอกระทงทงหมดทตองการจะทดสอบใหเปนไปตามสดสวน

ของน าหนกทระบไวในตารางเฉพาะ

7. คณลกษณะแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทด

ชวาล แพรตกล (2552, หนา 123-136) กลาวถง คณลกษณะของแบบทดสอบ

ทดไวดงน

1. ตองเทยงตรง (Validity) หมายถง คณสมบตทท าใหผใชบรรลถง

วตถประสงคแบบทดสอบทมความเทยงตรงสงคอ แบบทดสอบทสามารถท าหนาทวดสงท

เราจะวดไดอยางถกตองเหมาะสมตามความมงหมาย

2. ตองยตธรรม (Fair) คอโจทยค าถามทงหลายไมมชองทางแนะใหเดกเดา

ค าตอบไดไมเปดโอกาสใหเดกเกยจครานทจะดต าราแตตอบไดด

3. ตองถามลก (Searching) วดความลกซงของวทยาการตามแนวดง

มากกวาการวดตามแนวกวางวารมากนอยเพยงใด

4. ตองยวยเปนเยยงยาง (Exemplary) ค าถามมลกษณะทาทายชกชวนใหคด

เดกสอบแลวมความอยากรมากนอยเพยงใด

5. ตองจ าเพาะเจาะจง (Definite) เดกอานค าถามแลวตองเขาใจแจมชดวา

ครถามถงอะไรหรอใหคดอะไร ไมถามคลมเครอ

6. ตองเปนปรนย (Objectivity) หมายถง สมบต 3 ประการคอ แจมชดใน

ความหมายของค าตอบ แจมชดในวธตรวจหรอมาตรฐานการใหคะแนน แจมชดในการแปล

ความหมายของขอความ

7. ตองมประสทธภาพ (Efficiency) สามารถใหคะแนนทเทยงตรงและเชอถอ

ไดมากทสดภายในเวลา แรงงาน และเงนนอยทสดดวย

8. ตองยากพอเหมาะ (Difficulty)

9. ตองมอ านาจจ าแนก (Discrimination) สามารถแยกเดกออกเปนประเภท

ไดทกระดบตงแตออนสดถงเกงสด

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

111

10. ตองเชอมนได (Reliability) ขอสอบนนสามารถใหคะแนนไดคงทแนนอน

ไมแปรผน

เยาวด วบลยศร (2548, หนา 225-227) กลาวถง คณลกษณะของ

แบบทดสอบหลายตวเลอกทดไวดงน

1. ขอค าถามทเปนสวนน านนควรใชภาษากะทดรด ชดเจน ไดใจความและ

เรองทถามควรเปนเรองทส าคญเพยงเรองเดยวในแตละขอ

2. ขอค าถามควรใชขอความในเชงบวก หลกเลยงการใชขอความในเชง

ปฏเสธแตถาจ าเปนตองใช ควรขดเสนใตหรอเขยนเปนตวเนนค าทเปนปฏเสธ เพอใหเหนได

ชดเจน

3. ขอกระทงแตละขอควรเปนอสระหรอแยกขาดจากกน ไมขนกบขออนๆ

ในแบบทดสอบนนๆ

4. ถาขอค าถามขอดทตองอาศยกราฟ ตารางและอนๆ ตวค าถามและ

ตวเลอกจะตองหาจากขอมลหรอมความเกยวเนองกบขอมลทมาจากราฟหรอตาราง

5. ตวเลอกทถกควรเปนค าตอบทสมบรณทสดและจะตองระวงวา

มตวเลอกทเปนค าตอบเพยงตวเดยวเทานน

6. ค าทจะใหความหมาย ควรใหอยในตวค าถาม สวนค าก าจดความใหยใน

ตวเลอก

7. ควรหลกเลยงการใชตวเลอกประเภทถกทกขอหรอถกทกขอทกลาวมา

หรอค าตอบถกไมไดใหไว

8. การเขยนค าถามจะตองระวงไมใหค าตอบของขอหนง มาจากค าถามอก

ขอหนง

9. ลกษณะของขอค าถามจะตองไมกอใหเกดการชแนะค าตอบ

10. การจดเรยงต าแหนงตวเลอกทถกของขอตางๆ ควรจะอยใน

ลกษณะสม

11. ตวเลอกทถกควรจะกระจายไปยงล าดบท ก ข ค ง หรอ จ ในสดสวนท

ไมตางกนมากนก

12. การจดเรยงขอกระทง และการด าเนนการจดพมพควรอยใน

รปแบบเดยวกน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

112

13. ขอค าถามขอหนงควรจะสนสดลงในหนาเดยวกน ไมควรทจะมค าถาม

และตวเลอกขอเดยวกนไปอยแยกไปคนละหนา เพราะจะท าใหผตอบสบสน

สรปไดวา ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง คณลกษณะทางดานความร

ความเขาใจ ความสามารถ และทกษะทางดานวชาการทเกดจากบคคลทไดรบการเรยน

การสอน ท าใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในดานตางๆ ของสมรรถภาพทางสมอง

เชน ระดบสตปญญา และองคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

ประกอบดวย 1) องคประกอบทางดานรางกาย 2) องคประกอบทางดานความรก

3) องคประกอบทางวฒนธรรมและสงคม 4) องคประกอบทางความสมพนธในเพอนวย

เดยวกน 5) องคประกอบทางการพฒนาแหงตน และ 6) องคประกอบทางการปรบตว

มองคประกอบหลายอยางทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนทงทางตรงและทางออม

และองคประกอบทส าคญทจะท าใหผ เรยนมผลสมฤทธทางกาเรยนโดยตรงคอ วธการสอน

ของคร ในการวดผลสมฤทธทางการเรยนในแตละวชานนสามารถวดได 2 แบบคอการวด

ดานการปฏบตและการวดดานเนอหาตามจดมงหมายและลกษณะของวธสอน และในการ

วจยครงนไดสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางเรยนทงหมด 30 ขอ

ความรบผดชอบ

1. ความหมายของความรบผดชอบ

ศรนนท วรรตนกจ (2545, หนา 13) ไดกลาวไววา ความรบผดชอบคอ

การทบคคลประพฤตปฏบตงานตางๆ ดวยความเตมใจเอาใจใส ระมดระวงทจะท างานและ

ตดตามผลงานทท าไปแลวเพอปรบปรงแกไขใหส าเรจลงดวยด ยอมรบในสงทตนเองกระท า

ลงไปทงในดานทเปนผลด ผลเสย อกทงยงไมปดภาระหนาทของตนใหแกผอน

เอกวทย โทปรนทร (2546, หนา 48-49) ไดสรปไววา ความรบผดชอบเปน

ความสนใจความมงมนตงใจทจะท างานดวยความรสกผกพน มความพากเพยร

และละเอยดรอบคอบโดยแสดงออกในรปแบบของการปฏบตงานทไดรบมอบหมายจนเปน

ผลส าเรจดวยความเตมใจ ปฏบตตนดวยความระมดระวง เอาใจใส ขยนหมนเพยร อดทน

ตออปสรรค มการตดตามผลงานทท าไปแลว เพอปรบปรงแกไขใหดยงขน ยอมรบในสงท

ตนกระท าไปทงในดานทเปนผลดและผลเสย

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

113

ทพวรรณ ดแดง (2546, หนา 55) ไดสรปวา ความรบผดชอบ หมายถง

ลกษณะนสยของบคคลทมความสนใจ มความมงมนตงใจจรงทจะปฏบตภารกจตางๆ ตาม

หนาททไดรบมอบหมายและปฏบตดวยความขยนหมนเพยร อดทนตออปสรรคทเกดขน

และพยายามท าอยางเตมความสามารถ ใหงานส าเรจลลวงไปดวยด มประสทธภาพ และม

การตดตามผลงาทท าไปแลว เพอปรบปรงแกไขการปฏบตงานใหดยงขน ยอมรบในสงท

ตนเองกระท าทงในดานทเปนผลดและผลเสย

พไลลกษณ ทองรอด (2547, หนา 26) ไดสรปวา ความรบผดชอบ คอ

การแสดงออกของบคคลในลกษณะของการมความตงใจทจะปฏบตหนาททไดรบ

มอบหมายดวยความเอาใจใสและเตมความสามารถ ตดตามผลงานทไดท าแลว

เพอปรบปรงแกไขใหเปนผลส าเรจยอมรบผลการกระท าในการปฏบตงานของตนเอง

ทงดานดและไมดตลอดจนตรงตอเวลา

สวารนทร โรจนขจรนภาลย (2547, หนา 11) ไดสรปวา ความรบผดชอบดาน

การเรยน หมายถง การทนกเรยนปฏบตหนาทในดานการเรยนดวยความตงใจและเอาใจใส

มความขยนหมนเพยรอดทนไมยอทอตออปสรรค รจกวางแผนการท างาน และแบงเวลาใน

การเรยน มความละเอยดรอบคอบ การเขาหองเรยนตรงเวลา การปรกษาครเมอมปญหา

ดานการเรยน การสงงานทไดรบมอบหมายตรงตามเวลาทก าหนด และพยายามปรบปรง

แกไขการท างานใหดขน

โกศล แยมกาญจนวฒน (2552, หนา 28) ไดสรปวา ความรบผดชอบ หมายถง

การทบคคลรบร เขาใจ สนใจและตงใจปฏบตหนาท มความเพยรพยายาม และเอาใจใส

เพอใหเกดผลส าเรจตามวตถประสงค มความละเอยดรอบคอบ และยอมรบผลทเกดขนไม

วาจะเปนดานทางบวกหรอทางลบ แลพยายามปรบปรงการปฏบตหนาททไดรบใหดยงขน

องคณา บญสสด (2551, หนา 24) ไดสรปวา ความรบผดชอบ หมายถง การท

บคคลรบรหนาทของตน แลวปฏบตตามหนาทของตนดวยความตงใจ มงมน และเอาใจใส

ปฏบตหนาทเตมความสามารถ มความขยนหมนเพยร ละเอยดรอบคอบ พจารณาหา

เหตผลในการท างาน เพอปรบปรงแกไขในสวนทไมดใหดขน ปฏบตงานอยางมจดหมาย

เพอใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมายและยอมรบผลกระท าไมวาจะเปนผลดหรอผลเสย

และพรอมจะปรบปรงแกไขใหด ยงขน

จากความหมายของความรบผดชอบทไดกลาวมาขางตน สรปไดวา

ความรบผดชอบ หมายถง พฤตกรรมของนกเรยนทแสดงออกในการเรยนดวยความตงใจ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

114

และเอาใจใสตอการเรยน รจกการวางแผนการท างาน ตรงตอเวลา รหนาทและท าหนาท

จนสดความสามารถ สงงานทไดรบมอบหมายตรงตามเวลาทก าหนด เขารวมกจกรรมกลม

ศกษาคนควาหาความรเพมเตมจากแหลงเรยนรตางๆ แกไขขอบกพรองในการเรยนและ

ปรบปรงการเรยนใหดขน เพอใหประสบผลส าเรจในการเรยน

2. ความส าคญของความรบผดชอบ

นกการศกษาไดกลาวถงความส าคญของความรบผดชอบดงน

ทศนา แขมมณ และคณะ (2546, หนา 3) ไดกลาวไววา การทบคคลจะ

พงตนเองไดนน บคคลจะตองเปนผมความรบผดชอบในตนเอง หากบคคลขาดความ

รบผดชอบในตนเองแลวกจะขาดจตส านกในการพงตนเอง

สวารนทร โรจนขจรนภาลย (2547, หนา 11) ไดสรปวา ความรบผดชอบ

เปนสงส าคญและจ าเปนตองปลกฝงหรอเสรมสรางใหกบผเรยน ทงนเพราะบคคลทมความ

รบผดชอบจะมความเพยรพยายาม อดทน และตงใจท างานใหส าเรจตามเปาหมายทตงไว

เพอเกดความกาวหนาตอตนเองและสงคม

อารยรฐ เลกโลง (2548, หนา 25) ไดกลาววา ความรบผดชอบม

ความส าคญอยางมากโดยเฉพาะนกเรยนทตองการมการปลกฝงใหเกดขน เพราะการท

นกเรยนจะประสบผลส าเรจหรอลมเหลวในการเรยนหรอการท างานใดๆ นน กขนอยกบ

ความรบผดชอบเปนส าคญ เนองจากความรบผดชอบเปนพนฐานส าคญทมสวนในการ

ก าหนดอนาคตของแตละบคคล

ภาวณ โสธายะเพชร (2549, หนา 68) ไดสรปวา ความรบผดชอบม

ความส าคญตอบคคลในฐานะเปนคณธรรมพนฐานของมนษย บคคลใดมความรบผดชอบ

ตอตนเอง จะชวยพฒนาตนเองใหมความเจรญในหนาทการงานทรบผดชอบ ไดรบการยก

ยองสรรเสรญจากบคคลอน ๆ และยงชวยพฒนาองคกร หนวยงานหรอสงคมทตนอย

อาศยมความมนคงเจรญกาวหนาพรอมทจะเผชญตอปญหาและอปสรรคตาง ๆ ไดเปน

อยางด

กนยา พลายม (2549, หนา 12) ไดสรปวา ความรบผดชอบมความส าคญ

ตอบคคลนน การปลกฝงลกษณะนสยใหเปนพลเมองด ชวยใหสงคมมระเบยบวนยและสงบ

สข หากขาดความรบผดชอบจะท าใหชวตลมเหลวทงดานการงาน และครอบครวรวมไปถง

ประเทศชาต

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

115

องคณา บญสสด (2551, หนา 27) ไดสรปวา ความรบผดชอบเปนสง

ส าคญอยางยง เพราะบคคลทมความรบผดชอบจะมความเพยรพยายาม อดทน ตงใจ

ท างานใหส าเรจตามเปาหมายทตงไว อกทงลกษณะนสยและทศนคตของบคคลทมความ

รบผดชอบ เปนเครองผลกดนใหบคคลปฏบตตามระเบยบ เคารพสทธผอน ท าตามหนาท

ของตนและมความซอสตยสจรต อกทงความรบผดชอบยงเปนสง ทเกอหนนใหบคคล

ปฏบตงานสอดคลองกบกฎจรยธรรมและหลกเกณฑของสงคม ถาบคคลในสงคมมความ

รบผดชอบ จะชวยใหสงคมมความสงบสข ความเจรญกาวหนา ปญหาสงคมกจะลด

นอยลง ดงนนจงจ าเปนอยางยงทจะตองพฒนาความรบผดชอบใหเกดขนกบทกคนใน

สงคม

รตนาภรณ กมผน (2553, หนา 59) ไดกลาววา ความรบผดชอบเปน

ลกษณะของบคคลทเปนพลเมองทด ซงความรบผดชอบเปนสวนประกอบทส าคญในการ

ด ารงชวตของสงคม ความเปนคนดมความรบผดชอบน เปนลกษณะทจะชวยใหการอย

รวมกนในสงคมเปนไปดวยความราบรนสงบสข นอกจากนน ความรบผดชอบยงเปน

คณธรรมทส าคญในการพฒนาประเทศดวย

จากความส าคญของความรบผดชอบทไดกลาวมาขางตน สรปไดวา

ความรบผดชอบเปนสงส าคญอกอยางหนงในการด ารงชวต เพราะถาบคคลใดมความ

รบผดชอบ ท าตามหนาทของตน กจะท าใหเกดความกาวหนาตอตนเองและสงคม

3. ประเภทของความรบผดชอบ

มผจดแบงประเภทความรบผดชอบไวหลากหลาย เชน

กฤษณา พนธมวานช (ออนไลน, 2550, ไมปรากฏเลขหนา) ไดกลาววา

คณธรรมความรบผดชอบตามแนวพระราชด ารพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ฯ ประกอบ

ไปดวยคณธรรมความรบผดชอบในเรองอนๆ ดงน

1. ความรบผดชอบกบการมวนย เปนเรองทส าคญ บคคลทมหนาท

รบผดชอบจกตองเปนคนท "มวนย" คอ การปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑ และวธการทได

ก าหนดไวส าหรบภารกจในบทบาทหนาทนนๆ ถามการปฏบตตน ทแตกตางไปจากวธการ

และ/หรอระเบยบกฎเกณฑทก าหนดไวแลว โอกาสทจะประสบความส าเรจในการ

ด าเนนการยอมมนอย และไมสามารถสรางผลลพธ ใหเปนไปตามคาดหวงไวในบทบาท

หนาทนน ๆ การมวนยจงมกกลาวเชอมโยงกบ "ความอดทน" "ความพากเพยร"

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

116

ทจะด าเนนการใหบงเกดผลตามทตองการ ความหมายของ “การมวนย” จงกนความไป

ถงความเพยรพยายาม บากบน ตลอดจนความอดทนทเกดขนอยางอยตว และจรงจง เพอให

บงเกดผลงานทคาดหวง

2. ความรบผดชอบกบการตรงตอเวลา ผมวนยแลวจะเปนผท “ตรงตอ

เวลา” ในการปฏบตงานใดๆ ไมวาจะเปนบทบาท/ หนาทอะไรกตาม จะเกยวกนกบเวลา

เสมอ ทงแงเวลาทตองใชในการท ากจกรรม และเวลาทเปนตวก าหนดการท างานแตละขน

ผทมความรบผดชอบเมอด าเนนตรงตามเวลา ผลงานทบงเกดขนกจะเปนไปตามความ

ตองการทงในแงปรมาณ คณภาพ และเวลา

3. ความรบผดชอบกบความเปนเลศ คนทมความรบผดชอบ จกตองเปน

คน ทมวญญาณของการเรยกรอง “ความเปนเลศ” (Pursuit of Excellence) จากตวเอง

ขณะเดยวกนตองมความพากเพยรพยายาม และตองม "การเสยสละ" ตวเอง (ในรปของ

เวลา แรงกาย พลงสมอง การพกผอนหยอนใจ) กลาวคอไมใชการท างานแบบ “เชาชาม

เยนชาม” ท าเพอใหวนและเวลาผานไปเรอยๆ เทานน แตท างานดวยความกระตอรอรน การ

ทมเทพลงกายพลงสมอง เพอใหบงเกดผลลพธตามทตองการ ขณะเดยวกนยอมมโอกาสท าให

เกดความรเรมใหม และการสรางสรรคนวตกรรม (Innovation) ในบคคลผนน อนเปนผลจาก

ความพยายาม การเรยกรองความเปนเลศจากตวนเอง กจดเปนสภาพหนงของ

“ความใฝส าเรจ” (Need for Achievement) การทบคคลยอมบากบนพากเพยรเพอใหประสบ

ความส าเรจในการด าเนนงาน ยอมตองเรยกรองความเปนเลศจากตวเอง เพอน าไปส

ความส าเรจดงกลาว

4. ความรบผดชอบกบความกลาหาญ คนทมคณธรรมความรบผดชอบ

จกม “ความกลาหาญ” ทจะด าเนนการใดๆ โดยไมรรอ มความเดดขาดแนวแนในการ

ตดสนใจอนเปนสวนหนงขององคประกอบในบคลกของผ ทมความรบผดชอบ ซงตรงกน

ขามกบการผดวนประกนพรง หรอการรรอไมด าเนนการในภารกจนนๆ ดวยความไมกลา

ตดสนใจ การด าเนนงานไมส าเรจตามวตถประสงค ความกลาหาญ จงเปนองคประกอบ

หนงในคณธรรมความรบผดชอบทส าคญเชนกน

5. ความรบผดชอบกบความซอสตย ผทมความรบผดชอบในหนาทของ

ตวเอง และมวนยทจะปฏบตตามระเบยบเกณฑทก าหนด กลาวคอ การเปนผทปฏบตตนให

เปนไปตามจรรยาบรรณของอาชพหรอการงานนนๆ ดงนนผทมความรบผดชอบจงอยใน

สภาพทซอสตยสจรตตอภาระหนาทของตนเอง ไมด าเนนการอนใดทจะผดแผกแปลกไป

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

117

จากแนวปฏบตทก าหนด โดยจรรยาบรรณของอาชพ และการงาน ไมหลอกลวงทงทางดาน

การใหบรการ ผลผลตทมเจตนาด าเนนการทจรตใหผลผลตมคณภาพต า กอใหเกดความ

เสยหาย ขาดคณธรรมความรบผดชอบกบความซอสตย เปนเรองทอนตรายมาก

6. ความรบผดชอบกบการค านงถงผอน ในการด าเนนงานใดๆ กตาม

จะตองเกยวของกบผอน การไมสรางภาระหรอปญหาใหแกผอน โดยค านงถงผอน

เปนคณธรรมรบผดชอบทตระหนกถงบคคล จะตองมความรบผดชอบในการปฏบตหนาท

โดยไมท าใหผอนเดอดรอน และกระทบกบงานทกระท า

กรมวชาการ (2542, หนา 8 – 9 อางถงใน โกศล แยมกาญจนวฒน

2552, หนา 31) กลาวถง การแบงความรบผดชอบตามคมอการปลกฝงและสรางเสรม

คานยมพนฐาน ไดแบงความรบผดชอบ ออกเปน 4 ดาน คอ

1. ความรบผดชอบในการศกษาเลาเรยน หมายถง การทนกเรยน

ศกษาเลาเรยนจนประสบผลส าเรจตามทมงหมายดวยความขยนหมนเพยน อดทน เขา

หองเรยน และสงงานทไดรบมอบหมายตรงตามเวลา เมอมปญหาหรอไมเขาใจบทเรยนก

พยายามศกษาคนควาซกถามอาจารยใหเขาใจ เมอท าแบบฝกหดกยอมรบวาท าผดแลว

พยายามแกไข ปรบปรงใหถกตองดวยตนเอง

2. ความรบผดชอบตอสถานศกษา หมายถง การทนกเรยนมสวนรวม

ในกจกรรมตางๆ ของสถานศกษา รกษาผลประโยชน เกยรตยศชอเสยงของสถานศกษา

ชวยกนรกษาความสะอาดของสถานศกษา ไมขดเขยนโตะเรยน ผนงหอง หองน าหองสวม

แตงเครองแบบนกเรยนเรยบรอย ไมทะเลาะววาทกบโรงเรยนอน คอยตกเตอนเพอนทหลง

ผดอนจะท าใหโรงเรยนเสยชอ เมอโรงเรยนตองการความรวมมอหรอความชวยเหลอกเตม

ใจใหความรวมมออยางเตมท เขารวมกจกรรมตางๆ ของโรงเรยนตามความสนใจ และ

ความสามารถของตนเพอสรางชอเสยงใหแกโรงเรยน เชน เปนนกกฬา แตงค าขวญ

เรยงความ กลอน เพลง เปนตน

3. ความรบผดชอบตอครอบครว หมายถง การทนกเรยนมความ

ตงใจชวยเหลองานตางๆ ภายในบาน เพอแบงเบาภาระซงกนและกนตามความสามารถ

ของตน และรจกแสดงความคดเหน ปฏบตตนเพอความสขและชอเสยงของครอบครว ชวย

แกปญหาการทสมาชกภายในครอบครวไมเขาใจกน เมอมปญหากปรกษาและใหพอแม

ทราบปญหาของตนทกเรอง ชวยครอบครวประหยดไฟฟา น า อาหาร สงของเครองใช

ภายในบาน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

118

4. ความรบผดชอบตอสงคม หมายถง การทนกเรยนมสวนรวมใน

กจกรรมตางๆ ของชมชนและสงคม บ าเพญประโยชนและสรางสรรคความเจรญใหชมชน

อยางเตมความสามารถ ชวยสอดสองพฤตกรรมของบคคลทเปนภยตอสงคม ใหความร

สนกสนาน เพลดเพลนแกประชาชนตามความสามารถของตน ชวยคดแกปญหาตางๆ ของ

สงคม เชน ความสกปรก การจาจร เสยภาษ รกษาของสาธารณะ เปนตน

จรญญา เฉลาประโคน (2546, หนา 23) สรปประเภทของความรบผดชอบ

ไดเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ ความรบผดชอบตอตนเองและความรบผดชอบตอสงคม โดย

ความรบผดชอบตอตนเองนนจะเปนเรองทสงผลโดยตรงตอตนเอง การดแลสขภาพ ความ

ปลอดภยของตนเอง รวมถงหนาทการงานและการกระท า ผลการกระท าของตนเองดวย

ส าหรบความรบผดชอบตอสงคมนน จะเปนสงคมตงแตกลมเลกๆ เชน เพอนนกเรยน

หองเรยน โรงเรยน ไปจนถงความรบผดชอบตอสงคมทกวางขน เชน ชมชน สงคม

จนกระทงถงความรบผดชอบตอประเทศชาต

วะรพร บ ารงผล (2548, หนา 16-17) สรปประเภทของความรบผดชอบ

ได 6 ประเภท คอ

1. ความรบผดชอบตอตนเอง หมายถง การระวงรกษาสขภาพอนามย

ของตนเองใหสมบรณแขงแรงและปลอดภยจากอนตรายอยเสมอ ส านกในบทบาทหนาท

ของตนรวมถงปฏบตหนาททไดรบมอบหมายใหส าเรจดวยความเตมใจและใสใจ ตงใจ

ศกษาเลาเรยนหมนใฝหาความร มความตรงตอเวลา รจกประมาณการใชจายและมความ

ประหยด ยอมรบการกระท าของตน กลาเผชญความจรงและรกษาสทธของตน ปรบตวเขา

กบคนอนไดด และยอมรบผลการกระท าของตนเอง

2. ความรบผดชอบตอเพอน หมายถง การปฏบตตอเพอนโดยเคารพ

และปฏบตตามกฎเกณฑอยางเครงครด ไมรงแกไมเอาเปรยบเพอน พรอมทงใหความ

ชวยเหลอในโอกาสอนควร มความรกและความจรงใจตอกน

3. ความรบผดชอบตอครอบครว หมายถง การมความตงใจทจะ

ปฏบตตนดวยการเชอฟงค าแนะน าของบดามารดา ชวยเหลอกจกรรมในบานตามโอกาส

อนควรและความสามารถปฏบตตนเพอความสขและชอเสยงของครอบครว ไมน าความ

เดอดรอนมาสครอบครว ชวยครอบครวประหยดคาใชจาย

4. ความรบผดชอบตอโรงเรยน หมายถง การมสวนรวมในกจกรรม

ตางๆของโรงเรยน รกษาผลประโยชน เกยรตยศ ชอเสยงของโรงเรยน ชวยกนรกษาความ

สะอาดของโรงเรยน และปฏบตตนเปนนกเรยนทด

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

119

5. ความรบผดชอบตอชมชน หมายถง มสวนรวมในกจกรรมตางๆ

ของชมชน โดยไมค านงถงประโยชนสวนตว ท าประโยชนและความเจรญใหกบชมชนและ

สงคมอยางเตมความสามารถ ชวยคดและแกปญหาตางๆของชมชนตามความสามารถ

ชวยเหลอผอนดวยความเตมใจ และชวยดแลรกษาสาธารณสมบตของสวนรวม

6. ความรบผดชอบตอประเทศชาต หมายถง การปฏบตหนาท

พลเมองทด ปฏบตตามกฎหมาย และอนรกษศลปวฒนธรรมรวมถงทรพยากรธรรมชาต

ของประเทศ

ภาวณ โสธายะเพชร (2549, หนา 65) สรปประเภทของความ

รบผดชอบไดวา ความรบผดชอบ แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. ความรบผดชอบตอตนเอง หมายถง การรจกหนาท เอาใจใส ให

ความสนใจตอบทบาททตนไดรบ ไมละเลย ประพฤตปฏบตหนาทของตนอยางจรงจง และ

เตมทไมวาจะเรองใดๆ กตาม เชน การเรยน การท างาน การเปนบตรทดของพอแม การ

เปนสมาชกทดของสงคม เปนตน

2. ความรบผดชอบตอผอน หมายถง การประพฤตปฏบตตนเองไมให

ผอน และสงคมเดอดรอนจากการกระท าของตน ในทางกลบกนตองรจกหนาทความเอาใจ

ใสในบทบาท หรอภารกจทไดรบจากกลม หรอสงคมทตนเองมปฏสมพนธดวย โดยการ

ปฏบตใหส าเรจตามเปาหมายเพอผลประโยชนตอสวนรวมในฐานะเปนสมาชกคนหนงของ

สงคม

กนยา พลายม (2549, หนา 13) สรปวา ความรบผดชอบแบงเปน 2

ประเภท คอ ความรบผดชอบตอตนเอง และความรบผดชอบตอผอนและสงคม ซงความ

รบผดชอบตอตนเองนนเปนความรบผดชอบทสงผลตอตวเองโดยตรงทงดานสขภาพ

ความปลอดภยและหนาทรบผดชอบ

องคณา บญสสด (2551, หนา 27) ไดสรปวา ความรบผดชอบมหลายประเภท ทงตอตนเอง ตอบคคลรอบขาง และตอสงคมของบคคลนนๆสงกดอย

จากประเภทของความรบผดชอบทกลาวมาขางตน สามารถสรปไดวา

ความรบผดชอบ แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. ความรบผดชอบตอตนเอง หมายถง การรจกหนาท เอาใจใสตอ

บทบาททตนไดรบ ประพฤตปฏบตหนาทของตนอยางจรงจง และเตมทไมวาจะเรองใดๆ

กตาม เชน การเรยน การท างาน การเปนบตรทดของพอแม การเปนสมาชกทดของสงคม

เปนตน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

120

2. ความรบผดชอบตอผอนหรอสวนรวม หมายถง การประพฤตปฏบต

ตนเองไมใหผอน และสงคมเดอดรอนจากการกระท าของตน ตองรจกหนาทความเอาใจใส

ในบทบาท หรอภารกจทไดรบจากกลม หรอสงคม โดยการปฏบตใหส าเรจตามเปาหมาย

เพอผลประโยชนตอสวนรวมในฐานะเปนสมาชกคนหนงของสงคม และประเทศชาต

4. ลกษณะบคคลทมความรบผดชอบ

Cattell (1905, p. 49 อางใน รชน สงขสวรรณ, 2547, หนา 19) ไดกลาววา

ลกษณะของผรบผดชอบ คอตรงตอเวลาพยายามท างานใหส าเรจ ตดตามผลงานเสมอ

ยอมรบความผดพลาด รกษาชอเสยงของตน เหนแกประโยชนสวนตน ชอบท างานรวมกบ

ผอน มความซอสตย รกษาค าพด ตงใจท างาน พถพถน ชอบความเปนระเบยบเรยบรอย ม

ความอดทนอดกลน ไมชอบความโลเล พยายามท างานใหด มการวางแผนการท างาน รจก

ตงจดหมายในการท างาน

Davis and Murrell (1993) ไดนยามความรบผดชอบของนกศกษาใน

มหาวทยาลย 2 ลกษณะ คอ มความรบผดชอบทตรวจสอบได (Accountability) และม

ความชดเจนเฉพาะเจาะจง (Specificity) โดยยกตวอยางนกศกษาแตละคนรบผดชอบ

แกไขผลงานทไมผานเกณฑของตนเอง ใหเปนไปตามเกณฑทก าหนด นนคอความ

รบผดชอบเปนการพจารณาถงผลงาน หรอผลลพธทแกไขได (Answerable) และตรวจสอบ

ได (Accountable) ซงการทนกศกษาแกไขขอผดพลาดตามค าสงของคร โดยทไมไดรถงความ

ผดพลาดของตนเองถอวาเปนความลมเหลวในการแกไขขอผดพลาดนนๆ ซงทถกแลว

นกศกษาตองทบทวนขอผดพลาด และแกไขดวยวธการทเหมาะสมดวยตนเอง หรอท

เรยกวาเปนความรบผดชอบทตรวจสอบได สวนความรบผดชอบทตองมความ

เฉพาะเจาะจง คอ การบอกหรอก าหนดขอความทปฏบตตองสอสารอยางชดเจน และ

เขาใจงาย ซงการทจะท าใหนกศกษาทกสาขาวชา มพฤตกรรมความรบผดชอบหลายๆ

ดานนนเปนไปไดยาก ดงนน ผสอนหรอสถานศกษาจงควรก าหนดขอบเขต หรอชดของ

พฤตกรรมความรบผดชอบของนกศกษาทพงประสงคใหชดเจน ซงความรบผดชอบของ

นกศกษาเปนสงส าคญ เนองจากเปนคณลกษณะพนฐานในการทจะพฒนาดานอนๆ

รวมทงพฒนาการเรยนร ซงการทจะท าใหนกศกษาเปนพลเมองทมความรบผดชอบใน

อนาคตนน จ าเปนตองปรบพฤตกรรมและฝกฝนในขณะทเรยนอยในสถานศกษา

องคณา ถรศลาเวทย (2548, หนา 16) กลาวถงคณลกษณะของความ

รบผดชอบ มลกษณะ ดงน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

121

1. เอาใจใสการงานและการเรยน

2. มความพากเพยร

3. ใชความสามารถของตนเตมท

4. กลาเผชญความจรง และยอมรบผลของการกระท าตน

5. รจกหนาท และกระท าตามหนาทอยางด

6. รกษาสทธ และหนาทของตนเอง โดยไมละเมดสทธและหนาทของผอน

7. ตดตามผลงานทไดกระท าไป

8. มความมงมนในการท างาน ไมยอทอตออปสรรค

9. ไมปดความรบผดชอบไปใหผอน

10. ยอมรบผลของการกระท า

อารยรฐ เลกโลง (2548, หนา 23) ไดกลาววา บคคลทมความรบผดชอบ

มลกษณะดงน

1. มความตงใจทจะปฏบตงานทไดรบมอบหมายใหส าเรจลลวงใหทนตาม

เวลาทก าหนด

2. มสต รจกควบคมตนเอง

3. รกความกาวหนา ขวนขวายหาความรใหมๆอยเสมอ

4. มความเพยรพยายามในการปฏบตหนาท

5. ยอมรบผลการกระท าของตนเองไมวาผลนนจะเปนเชนไร รวมทงรจก

ปรบปรงแกไขสงทยงไมบรรลผล

6. ขยนหมนเพยร ละเอยดรอบคอบและมเหตผล

7. มความตรงตอเวลา รจกหนาทของตนเอง

8. มความซอสตย มความเชอมนในตนเอง

9. เคารพตอระเบยบกฎเกณฑ

10. รจกปรบตวใหเขากบผอนไดด

สรนทพย สมคด (2551, หนา 17) ไดกลาววา บคคลทมความรบผดชอบจะม

ความตงใจในการปฏบตงาน มความเพยรพยายาม อดทนไมยอทอตออปสรรค มความ

ปรารถนาทจะท างานใหดขน มการวางแผนในการท างาน มความระเอยดรอบคอบ รจกตง

จดมงหมายในการท างานและสามารถปฏบตงานใหส าเรจลลวงไดตามเปาหมายทตงไว

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

122

รตนาภรณ กมผน (2553, หนา 57) ไดกลาววา บคคลทมความรบผดชอบตอง

เปนบคคลทมความขยนหมนเพยร กระตอรอรน มความอดทนตออปสรรค มระเบยบวนย

รจกหนาทของตนเอง มความเชอมนในตนเอง มความระเอยดรอบคอบ มเหตผลยอมรบฟง

ความคดเหนของผอน ม การวางแผนในการท างาน สามารถปรบตวใหอยรวมกบบคคลอน

ไดด มจดมงหมายในการท างานและสามารถปฏบตงานใหส าเรจลลวงตามจดมงหมายท

วางไว

จากลกษณะของบคคลทมความรบผดชอบดงไดกลาวมาแลวขางตน สรปไดวา

บคคลทมความรบผดชอบ จะรจกหนาทของตน มสต รกความกาวหนา ขวนขวายหา

ความรใหมๆ อยเสมอ มความอดทนตออปสรรค มเหตผลยอมรบฟงความคดเหนของผอน

ไมสรางความเดอดรอนใหผอนและตนเอง

5. การปลกฝงความรบผดชอบ

ศรนนท วรรตนกจ (2545, หนา 33) กลาววา ความรบผดชอบเปนสงทปลกฝง

ใหเกดขนกบเดกได ซงผปกครอง ครอาจารย เปนสวนส าคญในการปลกฝง และพฒนา

ความรบผดชอบทงตอตนเองและสวนรวมใหเกดขนกบเดก โดยมวธการปลกฝงดงน

1. เรมปลกฝงความรบผดชอบใหกบเดกตงแตอายยงนอย

2. ใหเดกไดมโอกาสฝกความรบผดชอบ โดยการไดปฏบตจรง

3. หดไมใหปดความรบผดชอบใหกบผอน

4. ฝกใหท างานใหเสรจเปนชนเปนอน โดยไมละทงงานทไดท าไปแลว

5. ใหค าแนะน าเกยวกบความรบผดชอบในการท างาน

6. ปลกฝงและพฒนาความรบผดชอบอยางสม าเสมอ

วมลรตน มอนนต (2546, หนา 38) กลาววา การปลกฝงความรบผดชอบควร

เรมตงแตวยเดกโดยเรมจากการฝกความรบผดชอบควบคกบการเลนของเดก เพราะการ

เลนถอเปนสวนหนงในชวตวยเดกดงนนผใกลชดกลบเดกไมวาจะเปน พอ แม ผปกครอง

หรอคร ควรจะปลกฝงและพฒนาความรบผดชอบใหเกดขนเหมาะสมกบวย กจะสงผลให

เดกเตบโตขนเปนผใหญทมความรบผดชอบเปนทตองการของสงคมตอไป

วงศรว โพธสวสด (2549, หนา 18) กลาววา การปลกฝงความรบผดชอบใหเดก

นนเปนสงส าคญซงตองปลกฝงหรอเสรมสรางใหเดกตงแตในวยเดกเพอใหเขาไดรบ

ประสบการณทเพยงพอเปนพนฐานทสามารถน าไปพฒนาตนเองโดยการปลกฝงนน

ควรใหเดกไดมความรความเขาใจรสกรบผดชอบและตระหนกถงความส าคญของความ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

123

รบผดชอบ รวมทงมการฝกฝนและใหเดกไดปฏบตจรงเพอใหเดกเกดการกระท าเกยวกบ

ความรบผดชอบอยางแทจรงจนเกดเปนลกษณะนสย และควรท าใหเหมาะสมกบวย เพอให

เกดการเรยนรทเหมาะสมตามวยและเกดการพฒนาตามล าดบ ในการฝกอบรมหรอการ

ปลกฝงนน ควรมครหรอผใหญคอยดแลชแนะแนวทางทถกตอง เดกจะไดยดเปนแนวทาง

ในการปฏบต

องคณา บญสสด (2551, หนา 35) ไดสรปวา ความรบผดชอบเปนสงทปลกฝง

ใหเกดขนกบเดกได ซง พอแม ผปกครองและครจะเปนสวนส าคญในการปลกฝง และพฒนา

ความรบผดชอบใหเกดขนกบเดก โดยควรเรมปลกฝงความรบผดชอบใหกบเดดตงแตอาย

ยงนอย ใหเดกมโอกาสฝกความรบผดชอบ โดยการไดปฏบตจรง หดไมใหปดความรบผดชอบ

ใหแกผอน ฝกใหท างานใหเสรจเปนชนเปนอน โดยไมละทงงานทไดท าไวแลว ใหค าแนะน า

เกยวกบความรบผดชอบในการท างาน ปลกฝงและพฒนาความรบผดชอบอยางสม าเสมอ

รวมถงสรางบรรยากาศทงทบาน และทโรงเรยนใหเหมาะสม สงเสรมใหเดกไดมการกระท า

มใชคอยควบคมหามปราม สงเสรมใหเดกไดรวมมอกนรบผดชอบ และรวมถงปจจยตางๆ

รอบตวเดกเพอด าเนนการพฒนาความรบผดชอบไดอยางมประสทธภาพ

รตนาภรณ กมผน (2553, หนา 61) ไดกลาววา การปลกฝงความรบผดชอบ

ควรเรมตงแตวยเดก โดยพอ แม ผปกครอง หรอคร ควรจดกจกรรมหรอสรางสถานการณ

ฝกความรบผดชอบใหกบเดกโดยควรฝกควบคไปกบการเลนของเดก เพราะการเลนเปนสง

ทเดกพงใจ อยากกระท า ซงเมอเดกไดรบการฝกทสนกสนานแลว เดกกจะซมซบความ

รบผดชอบทผใหญไดสอดแทรกลงไปในการเลนของเดกไดด

จากการปลกฝงความรบผดชอบดงไดกลาวมาแลวขางตน สามารถสรปไดวา

การปลกฝงความรบผดชอบควรเรมตงแตวยเดก พอแม ผปกครองตองชวยกน โดยเรมตน

จากการฝกควบคไปกบการเลนของเดก ใหเหมาะสมกบวย ตองท าเปนสม าเสมอ และท

ส าคญพอแม ผปกครองตองปฏบตตนใหเดกเหนดวย

6. วธวดความรบผดชอบ

ความรบผดชอบ ถอวาเปนพฤตกรรมจรยธรรมหนงจงมวธวดเชนเดยวกนกบ

การวดพฤตกรรมเชงจรยธรรม ซงมหลายวธ ดงน (กระทรวงศกษาธการ, 2542,

หนา 75-82 อางถงใน วะรพร บ ารงผล, 2548, หนา 22-27)

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

124

1. การทดสอบ

แบบทดสอบชนดน จะตงค าถามหรอก าหนดสถานการณใหตอบแลวน า

ค าตอบทไดไปวเคราะหวาอยในขนการใชเหตผลเชงจรยธรรมขนใดของ Kohlberg

ตวอยางแบบทดสอบสถานการณ เรอง ความรบผดชอบตอสงคม

ค าชแจง ถานกเรยนประสบเหตการณ หรอสมมตตนเองเปนบคคลในเหตการณดงตอไปน

นกเรยนจะตดสนใจเลอกปฏบตตามขอใด เขยน × หนาขอความทตรงกบความรสกของ

ตนเองมากทสดเพยง 1 ตวเลอกเทานน

ณภ : ดนนซ ! ทอประปาในหมบานเราช ารดมน าไหลซมออกมาดวย

เราเดนไปบอกเจาหนาทใหมาซอมแซม ดกวานะ

ถานกเรยนเปนชาตผา จะตอบวาอยางไร

1. ก าลงจะชวนเธอไปบอกอยพอดเลย

2. จรงดวยซ ! น าคงซมตรงรอยตอนแหละ

3. ดซ ! การดแลรกษาสมบตสวนรวมเปนสงด

4. ไปซ ! ครสอนวาใหชวยกนดแลรกษาสมบตสวนรวม

2. แบบสอบถาม/แบบวด

การใชแบบสอบถามหรอแบบวด เปนการใหผตอบแสดงความรสกของ

ตนเองในแตละขอความตามมาตรการประเมน ซงอาจจะเปนมาตรการประเมน 3 ระดบ 4

ระดบ 5 ระดบ หรอ 6 ระดบ ตวอยางนเปนการแสดงความรสกของตนแตละขอความ

ออกมาตามมาตรการประเมน 6 ระดบ ขอความทใหแสดงความรสกอาจจะเปนขอความ

ทางบวกทแสดงความพงพอใจและขอความทางลบทแสดงความไมพงพอใจตอวตถสงใดสง

หนง หรอเรองราวอยางใดอยางหนง ค าตอบเหลานนจะใชวธการใหคะแนนตามน าหนกใน

แตละขอดงน

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

125

ตาราง 2 ตวอยาง แบบวดความรบผดชอบ

ขอความ จรง

ทสด

จรง คอนขาง

จรง

คอนขาง

ไมจรง

ไม

จรง

ไมจรง

เลย

(0) ขาพเจาคดเสมอวาไมอยากท า

อะไรทยาก

(00) ขาพเจาชอบท าตามเพอน

แมวา ผปกครองจะหามกตาม

เกณฑการใหคะแนน มดงน

ขอความทมความหมายในทางบวก ใหคะแนนดงน

จรงทสด ให 6 คะแนน

จรง ให 5 คะแนน

คอนขางจรง ให 4 คะแนน

คอนขางไมจรง ให 3 คะแนน

ไมจรง ให 2 คะแนน

ไมจรงเลย ให 1 คะแนน

ขอความทมความหมายในทางลบ ใหคะแนนดงน

จรงทสด ให 1 คะแนน

จรง ให 2 คะแนน

คอนขางจรง ให 3 คะแนน

คอนขางไมจรง ให 4 คะแนน

ไมจรง ให 5 คะแนน

ไมจรงเลย ให 6 คะแนน

วะรพร บ ารงผล (2548, หนา 27) กลาววา ความรบผดชอบสามารถวดได

3 วธ ไดแก

1. ใชแบบทดสอบสถานการณ

2. ใชแบบสอบถามหรอแบบวด

3. ใชแบบสงเกต

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

126

จรญ เครอไชย (2550, หนา 53) กลาววา ความรบผดชอบสามารถวดได 3

วธ ไดแก

1. ใชแบบทดสอบสถานการณ

2. ใชแบบสอบถามหรอแบบวด

3. ใชแบบสงเกต

จากแบบวดความรบผดชอบทกลาวมาขางตน สามารถสรปไดวาความรบผดชอบ

สามารถวดได 3 วธ ไดแก 1) ใชแบบทดสอบสถานการณ 2) ใชแบบสอบถามหรอแบบวด

และ 3) ใชแบบสงเกต

จากทกลาวมาขางตน สามารถสรปไดวา ความรบผดชอบ หมายถง

พฤตกรรมของนกเรยนทแสดงออกในการเรยนดวยความตงใจและเอาใจใสตอการเรยน

รจกการวางแผนการท างาน ตรงตอเวลา รหนาทและท าหนาทจนสดความสามารถ

เขารวมกจกรรมกลม ศกษาคนควาหาความรเพมเตมจากแหลงเรยนรตางๆ แกไข

ขอบกพรองในการเรยนและปรบปรงการเรยนใหดขน เพอใหประสบผลส าเรจในการเรยน

และความรบผดชอบสามารถวดได 3 วธ ไดแก 1) ใชแบบทดสอบสถานการณ 2) ใช

แบบสอบถามหรอแบบวด และ 3) ใชแบบสงเกต ซงในการวจยครงน ใชแบบวดความ

รบผดชอบเปนแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) และเพอใหการการ

พฒนาคมอจดกจกรรมการเรยนร กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร โดยใชการเรยนรแบบ

โครงงานรวมกบเทคนคการเรยนรแบบรวมมอ เพอเสรมสรางพฤตกรรมความรวมมอ

ความสามารถในการคดแกโจทยปญหา และผลสมฤทธทางการเรยน ของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 5 มคณภาพและเกดประสทธภาพสงสด ผวจยจงไดน าความรทไดจาก

การศกษาเอกสารเกยวกบความรบผดชอบ มาเปนแนวทางในการสรางแบบวดความ

รบผดชอบ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

127

บรบทของโรงเรยนบานวงยาง (วงยางวทยานกล)

1. ขอมลทวไป

ชอโรงเรยนบานวงยาง(วงยางวทยานกล) ศนยเครอขายการศกษาท 4

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสกลนคร เขต 2 ทตงหมท 1 ต าบลวงยาง

อ าเภอพรรณนานคม จงหวดสกลนคร สงกด สพฐ. เปดสอนระดบชนอนบาล 1 ถง

ระดบชนมธยมศกษาปท 3 เนอท 10 ไร 3 งาน 9 ตารางวา เขตพนทบรการบานวงยาง หม

ท 1,6,7,8,10,11,12 หมท 2 บานเปอยและหมท 3 บานขมน

ประวตโรงเรยนโดยยอ

โรงเรยนบานวงยาง(วงยางวทยานกล) ตงทหมท 1 บานวงยาง

ต าบลวงยาง อ าเภอพรรณานคม จงหวดสกลนคร จดตงเมอป พ.ศ.2460 ซงขณะนน

มขนนคมเขต เปนนายอ าเภอพรรณานคมเปนผ จดตงขนอยทวดศรบญเรอง ต าบลวงยาง

อ าเภอพรรณนานคม จงหวดสกลนคร ซงตอมาเปลยนชอเปน โรงเรยนบานวงยาง

(วงยางวทยานกล) จนถงปจจบนและไดจดการศกษาแกชมชนในเขตบรการของโรงเรยน

3 ระดบ ไดแก ระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา และระดบมธยมศกษาตอนตน

2. วสยทศน (Vision)

ภายในป 2556 โรงเรยนบานวงยาง (วงยางวทยานกล) มงพฒนาผเรยน

ใหมความร คคณธรรม น าเทคโนโลย มจตส านกรกชาต ศาสน กษตรย รกทองถน

รกความเปนไทยใหโอกาสเดกเรยนรวม

3. พนธกจ (Mission)

1. จดกจกรรมการเรยนร ควบคเทคโนโลย และมงเนนผเรยนเปนส าคญ

2. สงเสรมใหผเรยนมคณธรรมพนฐานตามแนววถพทธ

3. ปลกฝงใหผเรยนมจตส านกในการอนรกษศลปวฒนธรรม และสบสาน

ภมปญญาทองถน

4. สงเสรมใหผเรยนรจกอนรกษและพฒนาสงแวดลอม

5. ปลกฝงใหผเรยนด าเนนชวตโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยง

6. สงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการจดการศกษา

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

128

4. ผลการประเมนภายนอกสถานศกษา (สมศ.)

โรงเรยนบานวงยาง (วงยางวทยานกล) ไดรบการประเมนภายนอก รอบท 3

ผลการประเมนสรปไดดงน

1. การศกษาขนพนฐาน : ระดบการศกษาปฐมวย

ตวบงชท 1-12 อยในระดบดขนไป

2. การศกษาขนพนฐาน : ระดบประถมศกษาและมธยมศกษา

ตวบงชท 1-11 อยในระดบดขนไป

นวตกรรมหรอตวอยางการปฏบตทด (Good Practice) ของสถานศกษาทเปน

ประโยชนตอสงคม คอ โครงงานจตอาสาพฒนาชมชน

5. คณลกษณะอนพงประสงค

โรงเรยนบานวงยาง (วงยางวทยานกล) จดการเรยนรโดยมจดมงหมาย

ใหนกเรยนมคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานดงน

1. รกชาต ศาสน กษตรย 2. ซอสตย สจรต

3. มวนย 4. ใฝเรยนร

5. อยอยางพอเพยง 6. มงมนในการท างาน

7. รกความเปนไทย 8. มจตสาธารณะ

6. ขอมลนกเรยน (ณ วนท 10 มถนายน ของปการศกษาทรายงาน)

1. จ านวนนกเรยนในเขตพนทบรการทงสน 943 คน

2. จ านวนนกเรยนในโรงเรยนทงสน 515 คน

จากขอมลดงกลาวขางตนสงผลใหนกเรยนโรงเรยนบานวงยาง (วงยางวทยานกล)

นกเรยนทกคนเปนคนด คนเกง มความสข สขภาพแขงแรง กาวทนเทคโนโลยและอยใน

สงคมไดอยางมความสข และไดรบการศกษาภาคบงคบ 9 ป มผลสมฤทธทางการเรยน

ผานเกณฑมาตรฐานทตงไว เหนความส าคญและมสวนรวมในการอนรกษศลปวฒธรรม

และภมปญญาทองถน รกความเปนไทย

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

129

งานวจยทเกยวของ

1. งานวจยในประเทศ ชราพร ภตระกล (2546, หนา 64) ไดท าการวจยเรอง ผลการใชวธสอนแบบ

คนพบทเนนเทคนคการเรยนแบบรวมมอทมตอผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรและ

ความคงทนในการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ผลการวจยพบวา นกเรยนท

ไดรบการสอนโดยใชวธสอนแบบคนพบทเนนเทคนคการเรยนแบบรวมมอมผลสมฤทธ

ทางการเรยนสงกวานกเรยนทไดรบการสอนโดยใชวธสอนแบบปกต นกเรยนทไดรบการ

สอนโดยใชวธสอนแบบคนพบทเนนเทคนคการเรยนแบบรวมมอมความคงทนในการเรยน

และนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชวธสอนแบบปกตไมมความคงทนในการเรยน

เพญประภา ชาตยานนท (2547, หนา 166-185) ไดท าการวจยเรอง

การพฒนาการจดการเรยนรวชาครตศาสตร เรองเศษสวนและทศนยม ชนมธยมศกษา

ปท 1 ดวยการเรยนรแบบรวมมอของนกเรยนโรงเรยนสรนารวทยา อ าเภอเมอง จงหวด

นครราชสมา พบวา ผลการเรยนรจากคะแนนแบบฝกทกษะประจ าบทเรยนและจากโจทย

ทใชในการแขงขนเกมคณตศาสตร นกเรยนทกคนมความรความเขาใจในเนอหาทเรยน

จนท าใหทกคนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน คะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน นกเรยนทกคนสามารถท าแบบทดสอบไดผานทงหมด ผลการประเมนการจก

กจกรรมการเรยนรดวยการเรยนแบบรวมมอ นกเรยนทกคนมสวนรวมในการท างาน

นกเรยนทเรยนเกงชวยเหลอนกเรยนทเรยนปานกลางและนกเรยนทเรยนออน ผลการ

ประเมนการท างานกลมสมาชกแตละคนในกลมไดแสดงบทบาทหนาทของตนไดดมาก

มการเตรยมความพรอมของอปกรณ มความกระตอรอรนทจะเรยน การยอมรบฟงความ

คดเหนของผอน สนใจเรยนมความสามคคกนในกลม สมาชกในกลมมสวนรวมในการ

ท างาน สงงานตามเวลาทก าหนด ศศทย ดานกลาง (2548, หนา 3) ไดท าการวจยเรอง กจกรรมโครงงาน เรอง

เสนขนาน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเกลดลนวทยา จงหวด

นครราชสมา ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนโดยใชกจกรรม

โครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และนก เรยนม

ความสามารถในการประยกตความร วชาคณตศาสตรอยในระดบดขนไป

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

130

สยาม สงหาทอง (2549, หนา 70-72) ไดท าการวจยเรอง การศกษา

ผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ความคงทนในการเรยนรและ

ความพงพอใจตอวธสอนแบบโครงงาน เรองการน าเสนอขอมลทางสถตของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6 โดยวธสอนแบบโครงงาน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยน

หลงเรยนสงกวากอนเรยน ความคงทนในการเรยนโดยการเปรยบเทยบผลสมฤทธหลง

เรยนครงท 1 และผลสมฤทธหลงเรยนครงท 2 พบวา การใชวธการสอนแบบโครงงานท าให

นกเรยนมความคงทนกาเรยนรจรง และผลจากการศกษาความพงพอใจตอวธการสอน

แบบโครงงาน ในภาพรวมนกเรยนมความพงพอใจตอวธการสอนแบบโครงงานอยใน

ระดบมาก

กองสน ออนวาด (2550, หนา 70) ไดท าการวจยเรอง การพฒนา

ความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โดยใช

การเรยนแบบรวมมอ ผลการวจยพบวา ความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทใชการเรยนแบบรวมมอหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยาง

มนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และนกเรยนมเจตคตตอวชาคณตศาสตรอยในระดบด

เจยมใจ จนทรศร (2550, หนา 4) ไดท าการวจยเรอง กจกรรมโครงงาน

คณตศาสตร เรอง ทศนยม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนศรจนทรวทยาคม

รชมงคลาภเษกจงหวดเพชรบรณ ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร

ของนกเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนโดยใชกจกรรมโครงงานคณตศาสตรอยางม

นยส าคญทางสถต .01 ความสามารถในการเชอมโยงความรทางคณตศาสตร หลงใช

กจกรรมโครงงานคณตศาสตรอยในระดบด และคณภาพโครงงานคณตศาสตรทนกเรยน

จดท าหลงการใชกจกรรมโครงงานคณตศาสตรอยในระดบด

ธดารตน พนจสวรรณ (2551, หนา 105-106) ไดท าการวจยเรอง การพฒนา

ชดกจกรรมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง การแกโจทยปญหาการบวก ลบ คณ หาร

ทศนยมระคน โดยใชกระบวนการแกปญหา 5 ขน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 6 ผลการวจยพบวา ดชนความสอดคลองของชดกจกรรมมคาเทากบ 1.00 แสดงวา

ชดกจกรรมคณภาพเหมาะสมและมความสอดคลองตรงตามวตถประสงคการวจย และผล

การศกษาความพงพอใจในการใชชดกจกรรมของนกเรยนพบวานกเรยนมความพงพอใจ

ตอชดกจกรรมอยในระดบมากทสด

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

131

ทรงศกด สองสนท (2552, หนา 163-165) ไดท าการวจยเรอง การพฒนา

รปแบบการเรยนการสอนแบบรวมมอบนเวบโดยใชพนฐานการเรยนรแบบโครงงาน

ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของกลมทดลองทจดกจกรรมการเรยนการสอน

ผานบทเรยนตามรปแบบการเรยนการสอนแบบรวมมอบนเวบโดยใชพนฐานการเรยนรแบบ

โครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ความพงพอใจของ

ผเรยนทจดกจกรรมการเรยนการสอนดวยบทเรยนตามรปแบบการเรยนการสอนแบบ

รวมมอบนเวบโดยใชพนฐานการเรยนรแบบโครงงานทพฒนาขนอยในระดบมาก

(X = 4.42, S.D. = 0.50) ผลสมฤทธทางการเรยนของกลมผ เรยนทจดกจกรรมการเรยน

การสอนผานบทเรยนตามรปแบบการเรยนการสอนแบบรวมมอบนเวบโดยใชพนฐานการ

เรยนรแบบโครงงานหรอกลมทดลองสงกวากลมผเรยนปกตหรอกลมควบคมอยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ .01 และความคงทนทางการเรยนของผเรยนหลงเรยนผานไป

7 วน คะแนนทดสอบลดลงรอยละ 6.52 และเมอระยะเวลาผานไป 30 วน คะแนนทดสอบ

ลดลงรอยละ 17.10 ซงอยในเกณฑทก าหนดไว

สรปไดวาสามารถน ารปแบบการเรยนการสอนแบบรวมมอบนเวบโดยใช

พนฐานการเรยนรแบบโครงงานทพฒนาขนไปใชงานไดอยางเหมาะสม

พลอยระว อนสรณ (2553, บทคดยอ) ศกษาเรอง ผลการจดกจกรรมการ

เรยนรแบบรวมมอโดยใชแบบฝกเสรมทกษะคณตศาสตร เรอง เศษสวนและโจทยปญหา

เศษสวนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 พบวาชดกจกรรมทพฒนาขนมคาดชน

ประสทธผลเทากบ .70 สงกวาเกณฑทตงไว

เดอนฉาย จงสมชย (2554, บทคดยอ) ศกษาเรอง การพฒนากจกรรมการ

เรยนรโดยใชวธการเรยนรแบบรวมมอตามเทคนค STAD เรองสมการเชงเสนตวแปรเดยว

กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 พบวา ดชนประสทธผลของ

แผนการจดการเรยนรเทากบ .7072 สงกวาเกณฑทตงไว

วนนดา เทยนเจษฎา (2556, หนา 140) ศกษาเรอง ผลการใชแบบฝกทกษะ

การแกโจทยปญหาคณตศาสตร เรอง เศษสวนและทศนยม โดยใชการเรยนรแบบรวมมอ

ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 พบวา คาดชนประสทธผลมคาเทากบ .5386 สงกวา

เกณฑทตงไว

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

132

นวลฉว ไพเรองโสม (2556, บทคดยอ) ศกษาเรอง การพฒนาคมอการจด

กจกรรมการเรยนรแบบรวมมอเทคนค เอส ท เอ ด (STAD) รวมกบการจดการเรยนรแบบ

โครงงานคณตศาสตร ทมตอพฤตกรรมความรวมมอ ความสามารถทางการคดวเคราะห

และผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

ผลการวจยพบวา พฤตกรรมความรวมมอของนกเรยนทเรยนดวยคมอการจดกจกรรม

การเรยนรแบบรวมมอเทคนคเอส ท เอ ด (STAD) รวมกบการจดการเรยนรแบบโครงงาน

คณตศาสตร ทมตอพฤตกรรมความรวมมอ ความสามารถทางการคดวเคราะห และ

ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร ของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4

หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

สรกร กลยนย (2556, หนา 205) ศกษาเรอง การพฒนาความสามารถในการ

แกโจทยปญหาคณตศาสตร ผลสมฤทธทางการเรยน และเจตคตตอวชาคณตศาสตร

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอเทคนคการ

แบงกลมผลสมฤทธ (STAD) รวมกบกระบวนการแกปญหาของโพลยา ผลการวจยพบวา

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอเทคนคการ

แบงกลมผลสมฤทธ (STAD) รวมกบกระบวนการแกปญหาของโพลยา มความสามารถ

ในการแกโจทยปญหาคณตศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถต

ทระดบ .05

จนทรา ศรมกดา (2557, บทคดยอ) ศกษาเรอง ผลของการจดการเรยนรโดย

ใชโครงงานรวมกบการจดการเรยนรแบบรวมมอ เทคนค STAD วชาคณตศาสตร ทมตอ

ผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการแกโจทยปญหาและความพงพอใจตอการ

เรยนร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 พบวา ดชนประสทธผลของแผนการจดการ

เรยนรเทากบ .67 สงกวาเกณฑทตงไว

2. งานวจยในตางประเทศ

Giffune (1979, unpage) ไดศกษาผลการสอนโจทยปญหาทมงเนนการเขาใจ

โจทยปญหา ฝกทกษะการอานโจทยทมตอทกษะการเขยนสมการ การหาค าตอบความ

คงทนใน การเขยนสมการ พบวา กลมทดลองมความสามารถทง 3 ดานสงกวากลม

ควบคมอยางมนยส าคญ ทางสถตทระดบ .01

Vaughn (1994, p. A) ไดศกษาพฤตกรรมความรวมมอจากการเรยนรแบบ

รวมมอในเดกเลก โดยวธการสงเกตแบบมสวนรวม การสมภาษณคร การบนทกภาพ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

133

แบบปฏสมพนธทางสงคมของเดกเปนเวลา 2 ป ผลการวจยพบวา พฤตกรรมความรวมมอ

เปนสวนประกอบทจ าเปนตอการปฏสมพนธรวมมอ มการพดจา แสดงใหเหนไดจากแบบ

แผนการสนทนาในสถานการณทหลากหลาย

Tomton (1995, p. unpage) ไดศกษาโครงงานคณตศาสตรเปนสงเรมตนทด

ส าหรบคร – อาจารย ทตองการพฒนาการจดกจกรมการเรยนการสอนทสงผลใหเกดผล

สมฤทธทางการเรยนสงขนและมงมนใหนกเรยนพฒนาความคดสรางสรรคดวย

Albert (1996, unpage) ไดศกษาผลการใชยทธวธดานกระบวนการในการแก

โจทย ปญหาคณตศาสตรของนกเรยนเกรด 7 ในโรงเรยนขนาดใหญและขนาดกลาง พบวา

นกเรยนกลม ทดลองมความสามารถในการท าความเขาใจโจทยปญหาความสามารถใน

การแกโจทยปญหา เจตคตทดซงน าไปสการเรยนรทางคณตศาสตรสงกวานกเรยนกลม

ควบคม

Woods (1998, p. 3409-A) ไดศกษาถงการจดการเรยนรแบบกลมรวมมอกน

เรยนรในรายวชาคณตศาสตรในการแกโจทยปญหา การท าความเขาใจ เจตคตของ

นกเรยนในวนเดกจดประสงคของการศกษาคนควาเพอศกษาผลการจดการเรยนรแบบ

กลมรวมมอทสามารถเชอมโยงไปสการจดการเรยนการสอนวชาคณตศาสตรเพอศกษา

ผลสมฤทธทางการเรยน เจตคตและพฤตกรรมของผเรยนเพศหญงในวยเดก โดยผวจยใช

แบบสอบถาม จ านวน 4 ขอ ผลการวจยพบวาการจดการเรยนรแบบกลมรวมมอกนเรยนร

มผลตอความเขาใจในบทเรยน ผลสมฤทธทางการเรยนเจตคต และพฤตกรรมของผเรยน

เปนทนาพอใจ

Garduno (2001, p. 268) ไดศกษาผลการเรยนรแบบรวมมอในวชาคณตศาสตร

เกยวกบความสามารถสวนบคคล ทศนคตตอวชาคณตศาสตรและผลสมฤทธทางการ

เรยนระหวางกลมรวมมอกนแบบคละเพศและกลมรวมมอแบบแยกเพศ ผลการวจยพบวา

นกเรยนทงสองกลม ไมมความแตกตางในเรองผลสมฤทธทางการเรยนหรอความสามารถ

สวนบคคล สวนความแตกตางของทศนคตทมตอวชาคณตศาสตรขนอยกบการชวยเหลอ

การพงพา และการแขงขนภายในกลม

Niesz (2004, p. 378) ไดศกษาเรอง วธการเรยนแบบโครงงานใหนกเรยนทก

คนไดมโอกาสเรยนรตามสภาพจรง และมความหมายอยางไรบาง เพราะวาหองเรยนรวม

ในทกวางไกลตางกน ครไมสามารถสอนนกเรยนสวนใหญไดตอไปอกแลว แตครตองสนใจ

นกเรยนทกๆ คนโดยท าใหแนใจวานกเรยนทกคนไดรบโอกาสทจะเขาถงศกยภาพเตมทของ

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

134

ตน วธการนไดสรางความทาทายส าหรบครทจะแสวงหาสไตลการสอนทใหนกเรยนทกคน

ประสบความส าเรจในการศกษา ไดพจารณาวาวธการสอนแบบโครงงานนน าไปใชใน

หองเรยนมธยมศกษาตอนตนอยางไรบาง และวธการนสามารถใหโอกาสเรยนรทม

ความหมายแกนกเรยนไดอยางไรบาง ผลการศกษาพบวา เมอออกแบบหลกสตรโดยใช

วธการแบบโครงงานแลวการเรยนรของนกเรยนไดรบผลกระทบในทางบวก

จากการศกษางานวจยทเกยวของทงในประเทศและตางประเทศเกยวกบการ

จดการเรยนรแบบโครงงานและการจดการเรยนรแบบรวมมอ พบวา การจดการเรยนร

แบบโครงงานและการจดการเรยนรแบบรวมมอ เปนการจดกจกรรมทเนนผ เรยนเปน

ส าคญ ใหนกเรยนไดเรยนรเปนกลมยอย โดยมงเนนใหเกดการเรยนรรวมกนและประสบ

ความส าเรจรวมกน นกเรยนเปนผเลอกหวขอเรองตามความสนใจ มการก าหนด

จดมงหมายในการเรยนรตามหวขอทเลอก มการด าเนนการตามแผนททกคนในกลม

รวมกนวางแผน โดยผสอนเปนเพยงผแนะน าแนวทาง โดยนกเรยนตองคดหาแนวทางใน

การแกปญหาเอง ท าให พฤตกรรมความรวมมอ ความสามรถในการคดโจทยปญหา

และผลสมฤทธทางการเรยนสงขน ผวจยจงมความสนใจศกษาการพฒนาคมอจดกจกรรม

การเรยนรกลมสาระคณตศาสตร โดยใชการเรยนรแบบโครงงานรวมกบเทคนคการเรยนร

แบบรวมมอ เพอเสรมสรางพฤตกรรมความรวมมอ ความสามารถในการคดแกโจทย

ปญหา และผลสมฤทธทางกาเรยน ของนกเรยนชนประถมศกษาป 5

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร