33
 Özgür Yazılım ve Linux ile Tanışma Serdar Dalgıç [email protected] 3 Mayıs 2012 / İstanbul

seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Özgür Yazılım ve Linux ile Tanışma

Serdar Dalgıç[email protected]

3 Mayıs 2012 / İstanbul

Page 2: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Gündem

Özgür Yazılım Nedir?

Linux Nedir?

Linux Nerelerde Kullanılıyor?

Kimler Linux Kullanıyor?

Türkiye'de ve dünyada bugünkü durum nedir?

Neden Linux?

Peki ya bir sorunla karşılaşırsam?

Page 3: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Özgür Yazılım Nedir?

Tutsak yazılım olur mu ki özgür yazılım olsun? Özgür yazılım nasıl ortaya çıkmıştır? Özgür yazılım özgürlükler ile ilgilidir. Peki hangi 

özgürlükler?

Page 4: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Kaynak Kod

Page 5: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

GNU Felsefesi'nin Ortaya Çıkışı ­ 1

İlk doğduğunda özgür olan yazılımlar 1976'da ABD'nin telif hakları yasası ile kısıtlanmaya başlıyor.

Özgür = Çalıştırma, kopyalama, dağıtma, inceleme, değiştirme ve geliştirme.

1970'lerin sonlarında üreticiler rakipleri kullanmasın diye kaynak kodlarını vermemeye ve kullanıma kısıtlamalar getirmeye başlıyor.

Page 6: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

GNU Felsefesi'nin Ortaya Çıkışı ­ 2

MIT'de Yapay Zeka Laboratuvarı'nda çalışan Richard Stallman, yeni Xerox lazer yazıcıyı yazılımın kaynak kodları olmadığı için tam verimli sisteme entegre edemiyor. Fitili ateşleyen olay bu oluyor.

Page 7: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

GNU Felsefesi'nin Ortaya Çıkışı ­ 3

Stallman kullanıcıların özgürlüklerinin kısıtlanmaması, yazılımın topluma ait olması gerektiğini savunuyor.

1983   GNU projesi duyuruluyor. →

Hedef: Tamamen özgür yazılımlardan oluşan bir işletim sistemi yazmak

Page 8: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

GNU Felsefesi'nin Ortaya Çıkışı ­ 4

Gnu's Not Unix (Gnu Unix Değildir) kısaltması.

Kanıtlanmış bir dizayn, taşınabilir ve geriye dönük uyumluluk için UNIX modeli

GPL (Genel Kamu Lisansı) hazırlanıyor. (1989)

Page 9: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

GNU – Özgür Yazılım Felsefesi

Özgürlük 0: İstenen her amaca uygun olarak uygulamayı çalıştırabilmek

Özgürlük 1: Programın çalışmasını inceleyebilmek ve kendi ihtiyaçlarına uygun biçimde değiştirebilmek

Özgürlük 2: Programın kopyalarını dağıtabilmek Özgürlük 3: Program geliştirebilmek, 

değiştirebilmek ve bu halini tekrar paylaşabilmek

Page 10: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Linux Nedir?

Linux ile özgür yazılım arasındaki bağlantı Linux'un ortaya çıkışı Linux'un okunuşu Penguen neyin nesi? Linux nedir, ne iş yapar? Linux = UNIX ?

Page 11: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

GNU Hareketi ve Linux

1990   Çekirdek (kernel) dışında tüm özgür →işletim sistemi bileşenleri hazır.

1991'de duyurulan Linux çekirdeği şans eseri GNU Projesini tamamlıyor ve GNU'nun çekirdeğini oluşturuyor.

Page 12: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Linux'un Ortaya Çıkışı ­ 1

Helsinki Üniversitesi'nde bir öğrenci: Linus Torvalds.

1991'de ilk PC'sini alıyor, bir ay Prince of Persia oynuyor.

Minix işletim sistemini pek seviyor ama birçok istediği özelliği de bulamıyor.

Temmuz'da posix standart tanımları üzerine bilgi toplamaya başlıyor.

Ağustos sonunda haber gruplarından öneri toplamaya başlıyor.

Page 13: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Linux'un Ortaya Çıkışı ­ 2

Page 14: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Linux'un okunuşu

Bakkal Hasan Amca, Komşu Ayşe Teyze, “x” yerine “ks” koyunca nasıl okuyorlarsa öyle okunuyor :) Linux, Liinuks veya Lihnuks gibi..

İngilizce bir kelime olmadığı için; Linaks, Layneks, Laynaks gibi okunuş biçimleri yanlış.

http://www.paul.sladen.org/pronunciation/ Linus Torvalds, kendi sesini bir ses dosyasına kaydederek Linux'un kendisinin okuduğu biçimini internetten dağıtıyor.

Page 15: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Penguen Nereden Çıktı? Eylül 1991   Linux'un 0.1 sürümü çıkıyor. 1992'de Genel →

Kamu Lisansı (GPL) ile lisanslanıyor.

1993   İlk Linux Dağıtımları: Slackware, ardından Debian→

1994   Redhat ve SuSe dağıtımları→

1996   2.0 sürümü, çoklu işlemci desteği, Linux'un →pazarda kullanılmaya başlanması ve Halk logo/maskot ister!

Birçok güçlü­kuvvetli yaratık önerildi: Kartal, piranha, köpek balığı, ...

Linus Torvalds, penguenleri özel olarak sevdiğini söylüyor. Çeşitli penguen şekilleri öneriliyor.

Page 16: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

TUX

Linus Torvalds, upuzun bir tarifle hayalindeki pengueni anlatıyor.

Penguene ad takılıyor: Tux.

Page 17: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Linux Nedir?

Linux, GNU/Linux işletim sisteminin sadece çekirdeğinin (kernel) adıdır.

Birçok program ile birlikte Linux çekirdeği, bir Linux dağıtımını oluşturur.

Dosya listeleme komutu (ls) bile ayrı bir programdır, çekirdeğin bir parçası değildir.

Page 18: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Peki Çekirdek (Kernel) Ne Yapar?

Donanımlar için bir arayüz sağlar. Dosya sistemleri, ağ altyapısı gibi temel 

fonksiyonları da bulundurur. Yazılımlar milisaniye mertebesinde çekirdekten 

istekte bulunuyor. Linux vızır vızır akan bir trafiğin ortasındaki polis 

gibidir. Polis hata yaparsa ne olur?

Page 19: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Linux = Unix ?

UNIX bir işletim sistemleri grubuna verilen genel bir addır.

Linux, UNIX modelini kullanır ve tüm avantajlarını taşır.

UNIX, çok kullanıcılı, çok geniş, güvenli ve sağlam ağlar için defacto standart (genel kabul görmüş) işletim sistemidir.

Page 20: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Linux Nerelerde Kullanılıyor?

PC – Kişisel Bilgisayarlar Cep Telefonları (Ör: Android) Tabletler (Ör: Android, Meego) E­kitap Okuyucular (Ör: Kindle) Akıllı Ocaklar (Ör: TEBA) Televizyonlar (Ör: Sony, Samsung,..)

Page 21: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Linux Nerelerde Kullanılıyor?

ADSL Modemler (Ör: Airties) Süper bilgisayarlar (Dünyadaki her 10 

süperbilgisayarın 9'u Linux üzerinde çalışıyor.) Apple PowerPC

Page 22: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Kimler Linux Kullanıyor?

TTnet, Superonline ve benzeri Internet Servis Sağlayıcıları

Dış Ticaret Müsteşarlığı, EPDK ve benzeri kamu kurumları

Ege, Bilgi, YTÜ, İTÜ, ODTÜ ve benzeri üniversiteler

Türk Silahlı Kuvvetleri

Yapı Kredi Bankası

Karel Elektronik

Show TV

TAV Havalimanı İşletmeleri

Page 23: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Kimler Linux Kullanıyor?

Anadolu Sigorta

Pepsi Türkiye

Biletix

* Sadece kullanmakla kalmayıp, bu işi yapanlar::

Linux Vakfı Üyeleri:

http://www.linuxfoundation.org/about/members

Linux Destek, Teknoloji ve Eğitim Kurumları:

http://www.linux.org.tr/destek­ve­egitim­kurumlari

Page 24: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Türkiye'de ve Dünyada Bugünkü Durum Nedir?

Türkiye'de Linux kullanımı Dünyada Linux kullanımı ve Linux'un nasıl 

geliştirildiğine dair bir video:

How Linux is Built:

http://www.youtube.com/watch?v=yVpbFMhOAwE Linux, Özgür Yazılım ve Açık standartların teşviki

Page 25: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Neden Linux?

Özgür: Farklı bir dünya, farklı bir felsefe Çok hızlı büyüyor ve gelişiyor Güvenilir ve güçlü Esnek: onu istediğiniz şekle sokabilirsiniz Düşük sahip olma maliyeti (TCO) Yatırımın geri dönüşü (ROI)

Page 26: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Neden Linux Sunucu? ­ 1

Çok kullanıcılı, çok geniş, güvenli ve sağlam ağlar için tasarlanmıştır.

 İsviçre çakısı gibidir. Hemen her servisi ve standardı destekler. Heterojen ağlar için idealdir.

Açık kaynak kodlu olduğu için, güvenliği onbinlerce programcı tarafından denetlenir ve düzenlenir. 

Page 27: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Neden Linux Sunucu? ­ 2

Uzaktan yönetimi çok güçlü ve kolaydır. Sunucuya fiziksel müdahale gerektirmeyen (donanım parçası eklemek gibi) her şeyi uzaktan yapabilirsiniz.

Linux her durumda servis vermeye devam etmek için tasarlanmıştır. Bir program kurduğunuzda, güncellediğinizde (çekirdek hariç) ya da ayarlarını değiştirdiğinizde makinayı kapatıp­açmanız gerekmez.

Page 28: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Neden Linux Masaüstü? ­ 1

Değişik pencere yöneticileri (Kde, Gnome, Fluxbox, vb) kullanabiliyor. Tek bir görünüş ve pencere sistemine saplanıp kalmıyorsunuz.

Her tip video'yu izleyebilir, her tip müziği dinleyebilirsiniz.

Virüssüz bir hayat! Sürücü peşinde koşmayın ­­ Linux birçok donanım 

sürücüsü ile beraber geliyor.

Page 29: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Neden Linux Masaüstü? ­ 2

Türkçe. Sadece işletim sistemi değil, kurduğunuz birçok program da!

Reklam yok, deneme sürümü yok. Seri numarası, lisans anahtarı, dongle ve benzeri 

kullanımınızı kısıtlayıcı araçlar kullanılmıyor. Aynı bilgisayarı n tane kullanıcı, birbirlerinin 

masaüstü ayarlarına ve dosyalarına hiç dokunmadan kullanabiliyor.

Page 30: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Neden Linux Masaüstü? ­ 3

Tek adımda yalnız temel işletim sistemi değil, dağıtımın depolarından kurduğunuz tüm yazılımları güncelliyor. Ayrı ayrı yazılımların ve donanım sürücülerinin güncellemelerini takip etmeniz gerekmiyor.

Linux terminalleri güçlü bir ana sunucuda tüm programlarını çalıştırıp, sadece görüntüsünü kendine aktararak çalışabiliyor. Böylece, disksiz / düşük güçte masaüstü bilgisayarları yüksek performansla kullanılabiliyor.

Page 31: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Peki Ya Bir Sorunla Karşılaşırsam?

Yalnız değilsiniz, mutlaka sizden önce birisi aynı problemle karşılaşmıştır.

Google arama motoru dostunuzdur. Mutlaka iletişim kurun! Yardımlaşma Noktaları  

http://www.linux.org.tr/yardim

Page 32: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

Sorular??

Page 33: seminer.linux.org.tr...Author Serdar Dalgıç Created Date 5/3/2012 7:49:05 AM

  

http://en.wikipedia.org/wiki/Linux http://seminer.linux.org.tr/seminer­notlari/ http://www.linux.org.tr

Kaynaklar