„... Þingmaður og svarið er?“

21.04.23 Guðmundur Magnússon

„... Þingmaður og svarið er?“

Fundur ÖBÍ 13. apríl 2013 með frambjóðendum til alþingiskosninga 2013Guðmundur Magnússon formaður ÖBÍ

Staðan fyrir efnahagshrun

• Heildartekjur á mánuði fyrir skatt, meðaltal hópsins: 175.000 kr.

• 40% hafa einhvern tímann á sl. 12 mánuðum átt í erfiðleikum með að greiða hin venjulegu útgjöld.


69.gr. laga um almannatryggingar nr. 100/2007

• Bætur almannatrygginga skulu breytast árlega í samræmi við fjárlög hverju sinni. Ákvörðun þeirra skal taka mið af launaþróun, þó þannig að þær hækki aldrei minna en verðlag samkvæmt vísitölu neysluverðs.


28.gr. Sáttmála SÞ um réttindi fatlaðs fólks

• „Aðildarríkin viðurkenna rétt fatlaðs fólks og fjölskyldna þess til viðundandi lífskjara því til handa, m.a. viðunandi fæðis og klæða og fullnægjandi húsnæðis, og til sífellt batnandi lífsskilyrða ....“


Bætur hækkuðu ekki samkvæmt lögum

Dagsetning Greiðslur % hækkun

Bætur hefðu þurft að hækka að lágmarki skv. 69.gr. ATL

Skerðing bóta

1. janúar 2009 Lífeyrisgreiðsluralmannatrygginga

9,6% 19,9% 10,3%

1. janúar 2009 Sérstök framfærsluuppbót*

19,9% 19,9% 0

1. júlí 2009


Sérstök framfærsluuppbót tilheyrir lögum um félagslega aðstoð og skerðist krónu á móti krónu við allar skattskyldar tekjur.

Bætur almannatryggingar hefðu þurft að hækka um 19,9% til þess að fylgja hækkun á meðalneysluvísitölu milli áranna 2007 og 2009.

Þróunin frá janúar 2009


Frá janúar 2009 til janúar 2013 hækkaði vísitala neysluverðs um 20,5% og launavísitala um 23,5%.

Gildistaka Breyting

1.janúar 2009* Lífeyrisgreiðsluralmannatrygginga

9,6%

1.janúar 2010 Lífeyrisgreiðslur almannatrygginga

Frysting

1.janúar 2011** Lífeyrisgreiðslur almannatrygginga

Frysting

1.júní 2011 Lífeyrisgreiðslur almannatrygginga

8,1%

1.janúar 2012 Lífeyrisgreiðsluralmannatrygginga

3,5%

1.janúar 2013 Lífeyrisgreiðslur almannatrygginga

3,9%

*Sérstök framfærsluuppbót hækkaði um 19,9%. ** Sérstök framfærsluuppbót hækkað um 2,5%


Helstu skerðingar 1. júlí 2009 • Skerðingarhlutfall tekjutryggingar hækkaði úr

38,35% í 45%. • Lífeyrissjóðstekjur skerða grunnlífeyri í fyrsta

sinn. • Aldurstengd örorkuuppbót skerðist vegna tekna. • Frítekjumark fjármagnstekna hækkað úr 90.000

kr. í 98.680 kr. en á sama tíma var því breytt að fjármagnstekjur vega 100% í stað 50% áður.

Samanburður á tekjum öryrkja og vísitölum janúar 2009-2013


Skortur á aðgerðaráætlun• Eftirlitsnefnd SÞ með samningi um efnahagsleg,

félagsleg og menningarleg réttindi hefur lýst því yfir að stjórnvöld þurfi að setja upp áætlun með nákvæmum markmiðum um hvenær og hvernig skerðingar vegna efnahagsþrenginga skuli ganga til baka.

• Stjórnvöld hafa ekki sett fram slíka áætlun.


Samanburður við hækkun lágmarkstaxta launa

Lágmarkstekju-trygging í dagvinnu*

Hækkun frá fyrra ári

Framfærsluviðmið almannatrygginga**

Hækkun frá fyrra ári

2009 157.000 Upphafsár 153.500 Upphafsár

2010 165.000 8.000 153.500 0

2011 182.000 17.000 169.030 15.530

2012 193.000 11.000 174.946 5.916

2013 204.000 11.000 181.769 6.823

Samtals 47.000 28.269


Tafla

*Samkvæmt kjarasamningi ASÍ. Lágmarkstekjutrygging í dagvinnu er fyrir fullt starf fyrir starfsmann 18 ára og eldri eftir fjögurra mánaða samfellt starfi hjá sama fyrirtæki. ** Upphæðirnar miðast við að lífeyrisþegi hafi engar aðrar tekjur en bætur almannatrygginga. Óskertar bætur, býr ekki einn.

Örorkulífeyrir almannatrygginga • 2013: Öryrki, sem

býr með öðrum fullorðnum og með engar aðrar greiðslur en örorkulífeyrir frá TR, fær útborgaðar 162.418 kr. á mánuði.

• Heildargreiðslur með óskertri heimilisuppbót er 180.691 á mánuði eftir skatt.

• Um 70% öryrkja fá ekki greidda heimilisuppbót.

Tekjumörk og tekjutengingar

• Frítekjumörk hafa ekki hækkað frá 2009.

• Tekjuviðmið í reglugerðum hafa að mestu verið óbreytt frá 2009 og jafnvel lengur.


Ríkið tekur til sín hátt hlutfall lífeyrissjóðsgreiðslna

Örorkulífeyrisþegi* með 40.000 kr. lífeyrissjóðstekjur á mánuði fyrir skatt.

Tekjur frá TR með Tekjur frá Heildartekjur – Til samanburðar :

40.000 kr. frá lífeyrissjóði með 40.000 kr. Tekjur frá TR án

lífeyrissjóði úr lífeyrissjóði lífeyrissjóðstekna

Fyrir skatt 142.541 40.000 182.541 181.769

Staðgreiðsla 4.711 14.928 19.639 19.351

Til ráðstöfunar 137.830 25.072 162.902 162.418

*Fyrsta örorkumat 40 ára – býr með öðrum fullorðnum. Útreikningar skv. reiknvél TR fyrir lífeyrir.

40.000 kr. lífeyrissjóðsgreiðslur á mánuði fyrir skatt:

484 kr. hærri ráðstöfunartekjur

39.516 kr. eða tæp 99% af 40.000 kr. fær ríkið í gegnum tekjuskatt og tekjutengingar

21.04.23 Guðmundur Magnússon, formaður

Aukin heilbrigðiskostnaður• Hækkanir á lyfja- og lækniskostnaði• Aukin greiðsluþátttaka notenda í sjúkra-, iðju-

og talþjálfun og í ýmsum hjálpartækjum vegna fötlunar.

• Dæmi eru um að gjöld fyrir heilbrigðisþjónustu hafi hækkað um 75% á síðustu fimm árum. Mest hafa gjöldin hækkað hjá lífeyrisþegum, öryrkjum og atvinnulausum. (úr frétt RÚV 22.1.2013).

Dæmi um fátæktargildru • Á árinu 2012 voru örorkugreiðslur til 686

öryrkja skertar vegna búsetu erlendis.

• 84% þeirra fengu engar greiðslur frá almannatryggingum í fyrra búsetulandi.

• Í nóvember 2012 voru 241 öryrkjar úr þessum hópi með heildartekjur undir 150.000 kr. (fyrir skatt).


Megin áherslur ÖBÍ í kjaramálum

• Skerðingar síðustu ára verði leiðréttar nú þegar og afturvirkt.

• Skerðingar og aukna tekjutengingar frá 1. júlí 2009 verði dregnar til baka og leiðréttar afturvirkt.

• Dregið verði úr tekjutengingum almannatrygginga.


Megin áherslu ÖBÍ í kjaramálum

• Aldurstengd örorkuuppbót verði greidd áfram eftir 67 ára aldur.

• Framfærslukostnaður verði aðskilinn kostnaði sem hlýst af sjúkdómum eða fötlun.

• Réttindakerfi þar sem fólk getur lifað með reisn en ekki ölmusukerfi.


Framkvæmdaáætlun um málefni fatlaðs fólks til 2014

• Samþykkt á Alþingi vorið 2012.

• Til að framkvæmdaáætlunin nái fram að ganga þarf að tryggja nægilegt fjármagn.


Frumvörp fyrir alþingi

• Frumvarp sem miðar að því að snúa til baka skerðingum sem voru innleiddar 1. júlí 2009 var lagt fyrir alþingi. Var vísað til velferðarnefndar alþingis 24. janúar sl.

• Frumvarp til laga um lífeyrisréttindi almannatrygginga miðar ekki af því að bæta öryrkjum upp skerðingar síðustu ára.


Rannsóknir/kannanirNiðurstöður nýlegra rannsókna staðfesta að aðstæður margra öryrkja eru slæmar og voru það einnig fyrir bankahrun. •Lífskjör og hagir öryrkja. Þjóðmálastofnun, október 2010. •Fátækt og félagslegar aðstæður öryrkja. Rannsóknasetur í fötlunarfræðum við HÍ. 2011. •Flutningur þjónustu við fatlað fólk frá ríki til sveitarfélaga. Félagsvísindastofnun HÍ, júlí 2011.



Takk fyrir

Ekkert um okkur án okkar!

21

Documents

„... Þingmaður og svarið er?“