TOS สาขาทนตกรรมหตถการ

ตารางท 1 เกณฑมาตรฐานวชาชพและ Supporting Competencies สาขาทนตกรรมหตถการเกณฑมาตรฐานวชาชพ TDC Supporting Competencies

1 ปฏบตตนอยางมคณธรรม จรยธรรม และประพฤตตนตามจรรยาบรรณแหงวชาชพทนตกรรม

2 ปฏบตตนดวยความซอสตย สจรต รบผดชอบ ตลอดจนผดงเกยรตแหงวชาชพ

3 ปฏบตตามขอบงคบ ระเบยบ และขอกฎหมายทเกยวของกบวชาชพ

4 ตระหนกถงประโยชนและสทธของผปวยเปนสำาคญ และดำาเนนการดแลรกษาผปวยอยางมมาตรฐานถกตองตามหลกวชาการและดวยจตใจความเปนมนษย

5 ตระหนกถงขอจำากด และระดบสมรรถนะของตน รวมทงพจารณาสงตอผปวยอยางเหมาะสม

1. สามารถวนจฉย อธบาย และอภปรายถงความจำาเปนของการรกษาทางทนตกรรมหตถการทยงยากซบซอน และสามารถสงตอผปวยใหไดรบการรกษาอยางเหมาะสม

1

6 ซกถาม พดคย อธบาย หรออภปรายกบผปวยอยางเหมาะสมเพอนำาไปสการดแลทสอดคลองกบความตองการและความคาดหวงของผปวย โดยสอดคลองกบหลกวชาการ

7 สอสาร ปฏสมพนธกบผปวย ผรวมงาน และสาธารณชน ดวยความสภาพ นมนวล และใหเกยรต

8 ตระหนกถงการเรยนรตลอดชวต ดำาเนนการพฒนาตนเองอยางตอเนอง เพอรกษาคณภาพในการดแลผปวย

9 สบคน ประเมน และวเคราะหขอมลจากแหลงตางๆ อยางมวจารณญาณ และนำาไปประยกตในการดแลผปวยอยางเหมาะสม

1. สามารถสบคน ประเมน และวเคราะหขอมลทางทนตกรรมหตถการจากแหลงสารสนเทศตางๆได

2. สามารถประมวลขอมลทางทนตกรรมหตถการจากแหลงสารสนเทศมาประยกตในการดแลผปวยไดอยางเหมาะสม

10

มสวนรวมและตระหนกถงความสำาคญของการมสวนรวมในการพฒนาองคกรวชาชพ

11

พฒนาองคความรดวยการศกษา คนควา และวจย ใหเทาทนตอความกาวหนาทางวชาการและเทคโนโลยทางทนตแพทยศาสตรดวย

2

ตนเองได อยางมความสข ดวยความใฝร และเหนความสำาคญ

12

มความรและสามารถประยกตความรวทยาศาสตรการแพทยพนฐาน (Basic medical science) และวทยาศาสตรพนฐานทางคลนก (Basic clinical science) และงานวจยทางทนตกรรม หรอทางทนตสาธารณสข เพอการประกอบวชาชพทนตกรรม ไดอยางถกตองตามหลกวชาการ

1. สามารถระบกลมเชอทเปนสาเหตหลกของการเกดโรคฟนผและ virulence factors

2. สามารถอธบายสาเหตและกลไกของการเกดโรคฟนผ3. สามารถอธบายสาเหตและกลไกของการเกดรอยโรคทเกดจากการสญ

เสยเคลอบฟนและเนอฟนจากเหตทไมใชฟนผ (Non-carious lesion, Tooth surface loss)

4. สามารถเชอมโยงความรพนฐานดานจลชววทยา พยาธวทยา รงสวทยาและอนๆทเกยวของในการวนจฉยโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนจากเหตทไมใชฟนผ

5. สามารถแจกแจงสาเหตและผลของอาการเสยวฟนและปวดฟนในผปวยได

6. สามารถอธบายและประยกตหลกการทางทนตวสดศาสตรทเกยวของกบการบรณะฟนได

7. สามารถใชทนตวสดทเกยวของกบการบรณะฟนไดอยางถกตองเหมาะสม

13

ตรวจผปวยในสถานการณตางๆ อยางเหมาะสมกบปญหาของผปวย โดยใชเครองมอพนฐาน การตรวจทางหองปฏบตการ การตรวจ

1. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจ และทำาการตรวจผปวยโรคฟนผไดอยางถกตอง และเหมาะสม

2. สามารถเลอกการตรวจทางหองปฏบตการสำาหรบผปวยทมแนวโนม

3

ทางภาพถายรงส และการตรวจอน ๆ โดยคำานงถงความคมคาและความเหมาะสม

ความเสยงสงของการเกดโรคฟนผไดอยางถกตองและเหมาะสม3. สามารถเลอกเทคนคการถายภาพรงสทเกยวของไดอยางถกตองและ

เหมาะสม14

ประเมนสภาวะผปวยทงทางการแพทยและทางทนตกรรมเพอประกอบการวนจฉยโรคและบนทกเวชระเบยนไดอยางถกตองในแนวทางมาตรฐานสากล

1. สามารถซกถามอาการนำา และสาเหตของอาการนำา ประวตความเจบปวยของโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ ได

2. สามารถซกประวตทางการแพทย ใหไดประวตโรคทางระบบและ/หรอการใชยา ทเกยวของกบโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผได

3. สามารถบนทกสภาวะความผดปกตและโรคทเกดกบฟนในชองปากไดอยางถกตอง ครบถวน และเปนระบบ

15

บนทกเวชระเบยนของผปวยไดอยางถกตอง เปนระบบ และตอเนอง โดยอาศยแนวทางมาตรฐานสากล

1. สามารถบนทกการใหการรกษาและผลของการรกษาทางทนตกรรมหตถการไดอยางถกตอง ครบถวนและเปนระบบในเวชระเบยนของผปวยตามแนวทางมาตรฐานสากล

16

แปลผลจากขอมลประวต ผลการตรวจผปวย ผลการตรวจทางพยาธวทยา และหองปฏบตการ ผลการตรวจภาพรงส และการตรวจอน ๆ ไดอยางถกตอง

1. สามารถแปลผลภาพถายรงสทมการเปลยนแปลงของโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผจากผลการตรวจผปวยไดอยางถกตอง2. สามารถแปลผลการตรวจทางหองปฏบตการของโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผไดอยางถกตอง

4

17

วนจฉยเบองตนและวนจฉยแยกโรคทางทนตกรรม เพอนำามาตงสมมตฐานวเคราะหเพอการวนจฉยโรคได

1.สามารถวนจฉยแยกโรค (differential diagnosis) ฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผได

18

ระบสาเหตและปจจยเสยงททำาใหเกดโรค และระบปจจยทมผลกระทบตอการรกษาและปองกนโรค

1.สามารถระบสาเหตหลก ปจจยเสรมและปจจยเสยงของการเกดโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผได

2. สามารถระบปจจยและระดบความเสยงตอการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ ของปจเจกบคคลได

3. สามารถตรวจวดและประเมนความเสยงของการเกดฟนผได 19

วางแผนการรกษาทางทนตกรรมลำาดบขนตอนการรกษา ทางเลอกของวธการรกษา และการพยากรณโรค ไดอยางเหมาะสมกบปญหาของผปวย รวมถงการปรบแผนการรกษาทางทนตกรรมอนเนองมาจากปญหาทางการแพทยของผปวยรวมทงขอจำากดอน โดยใชการดแลผปวยแบบองครวม (Holistic approach) และการมสวนรวมของผปวยแตละรายอยางเหมาะสม

1. สามารถใหการพยากรณโรคโดยรวมทงปากและเฉพาะซของโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ 2. สามารถวางแผนรกษาทางทนตกรรมหตถการไดอยางถกตองเหมาะสมกบบรบทของผปวย3. สามารถบอกลำาดบขนตอนการรกษาทางทนตกรรมหตถการได4. สามารถสอสารกบผปวยเกยวกบแผนการรกษาทางทนตกรรมหตถการได 5. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาตามความจำาเปนและเหมาะสม โดยสามารถอธบายถงขอด ขอเสยของการรกษาแตละแบบได

2 ปรกษาผประกอบวชาชพทางการแพทยกรณ 1. สามารถประเมนผปวยทมโรคฟนผและผปวยทมรอยโรคทเกดจาก5

0 พบความผดปกต หรอมปญหาทางการแพทยทเกยวของ หรอสงตอผปวยไปรบการรกษาตอไดอยางเหมาะสม

การสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ ทมความสมพนธกบโรคทางระบบและยาทใชไปยงแพทยทเกยวของ เพอขอความเหน คำาแนะนำาหรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม

21

ตระหนกถงความสำาคญ และจดการการปองกนการตดเชอ การแพรกระจายเชอตลอดจนอนตรายจากการประกอบวชาชพทอาจจะเกดขนในการรกษาทางทนตกรรมได

22

ตระหนกและจดการเบองตนตอภาวะฉกเฉนทางการแพทยทอาจเกดขนในผปวยทนตกรรม ไดอยางเหมาะสม

23

กชพเบองตนได

24

จดการภาวะแทรกซอนทางทนตกรรม เชน อาการเจบปวดเฉยบพลน ภาวะเลอดออก การบาดเจบและการตดเชอของอวยวะชองปากได

1. สามารถจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก และการบาดเจบ ของผปวยทางทนตกรรมหตถการได

2. สามารถเลอกและใชยาและ/หรอสารเคมในการชวยจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก และการบาดเจบ ของผปวยทางทนต กรรม

6

หตถการได 3. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉยและบำาบดรกษาผปวยทมภาวะแทรกซอนจากการบำาบดรกษาทางทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม

25

จดการตอภาวะความเจบปวดและความวตกกงวลของผปวยไดอยางเหมาะสม

1.สามารถจดการกบความเจบปวดและความวตกกงวลของผปวยทางทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม

26

เลอกและใชยาและยาชา ตามขอบงชและแผนการรกษา รวมทงจดการตอปญหาหรอผลขางเคยงไดอยางถกตองเหมาะสม

1. สามารถเลอกและใชยาและยาชาเฉพาะทสำาหรบใหการรกษาผปวยทางทนตกรรมหตถการไดอยางถกตองและเหมาะสม

27

ใหการรกษาทางศลยกรรมชองปากไดในระดบทเหมาะสม

28

ตระหนกและจดการใหผปวยทมปญหาทางศลยกรรมชองปาก และแมกซลโลเฟเชยลใหไดรบการรกษาทเหมาะสม

29

ใหการรกษาทางปรทนตวทยาไดในระดบทเหมาะสม

30

ใหการรกษาทางวทยาเอนโดดอนตไดในระดบทเหมาะสม

7

31

ใหการรกษาทางทนตกรรมบรณะไดในระดบทเหมาะสม

1. สามารถบอกขนตอนการบรณะฟนชนดตางๆ ตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบและเนอฟนผปวยไดอยางมเหตผล (31.1)2. สามารถเลอกและใชทนตวสดในงานทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสมตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนของผปวย (31.2)3. สามารถออกแบบโพรงฟนใหเหมาะสมกบวสดบรณะทเลอกใช และ เหมาะสมกบลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟน (31.3)4. สามารถบอกวธการเตรยมโพรงฟนและทำาการเตรยมโพรงฟนไดอยางถกตองตามหลกชวกลศาสตรของการบรณะตามวสดทเลอกใช โดยอนรกษเนอฟนไวใหมากทสดและไมเปนอนตรายตออวยวะขางเคยง (31.4)5. สามารถกำาจดรอยโรคฟนผและจดการรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผโดยรกษาความมชวตของเนอเยอในโพรงฟน (31.5)6. สามารถบรณะฟนใหไดรปรางตามหลกทนตกายวภาคเพอการทำาหนาทและมความสวยงาม (31.6)

32

ตระหนกถงผปวยทมความผดปกตของการ

8

เจรญเตบโต และพฒนาการของกะโหลกศรษะ กระดกใบหนา และขากรรไกร รวมทงการสบฟน

33

ตระหนกถงผปวยทมโรคหรอความผดปกตของเยอเมอกในชองปาก และจดการใหผปวยไดรบการรกษาอยางเหมาะสม

34

ตระหนกถงผปวยทมโรคหรอความผดปกตของระบบบดเคยวและอาการปวดบรเวณชองปากและใบหนา และจดการใหผปวยไดรบการรกษาอยางเหมาะสม

35

บรณะภาวะสนเหงอกทมฟนหายไปบางสวน หรอทงหมด ดวยการใสฟนเทยมทงชนดตดแนนหรอถอดได ไดในระดบทเหมาะสม

36

แนะนำาผปวยทตองการบรณะดวยวธทนตกรรมรากเทยมใหไดรบการรกษาทเหมาะสม

37

จดการทางทนตกรรมใหแกผปวยทมความจำาเปนตองไดรบการดแลในระบบโรงพยาบาลได

9

38

ตดตาม ประเมนผลการรกษา ตามแนวปฏบตของการรกษาแตละชนด

1. สามารถใหคำาแนะนำาการควบคมอนามยชองปากหลงการรกษาทางทนตกรรมหตถการ 2. สามารถประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมหตถการและใหการแกไขอยางเหมาะสมในกรณทมปญหา

39

สามารถดแลสขภาพชองปากของประชาชนในระดบบคคลโดยผานแนวคดการดแลสขภาพแบบองครวมได

1. สามารถประเมนสขภาพชองปากปจเจกบคคล จากมตดานสขภาพกาย ใจ จตวญญาณและ สงคมได

2. สามารถวเคราะห และแปลผลสภาวะสขภาพชองปากของปจเจกบคคลเพอออกแบบวธการดแลสขภาพชองปากได

3. สามารถอธบายและระบวธการดแลสขภาพชองปากและประเมนผลการใหทนตสขศกษาของปจเจกบคคล

4. สามารถวางแผนดำาเนนการการสงเสรมสขภาพและใหคำาแนะนำาในการดแลสขภาพผปวยโรคทาง ทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม5. สามารถเชอมโยงความรพนฐานของการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผกบสภาวะแวดลอมในชองปาก รวมถงการแนะนำาในการปองกนโรค การดแลสขภาพชองปากดวยตนเอง การควบคมและกำาจดเชอดวยยาและสารเคม

40

สามารถพฒนาสขภาพชองปากของประชาชนในระดบครอบครวหรอชมชนโดยผานแนวคดการสรางเสรมสขภาพ การปองกนโรคและบรหารจดการทางสาธารณสขได

10

41

ตระหนกถงสถานการณสขภาพชองปาก และความสำาคญของระบบบรการสขภาพของประเทศไทย

ตารางท 2 TOS สาขาทนตกรรมหตถการ

Health promotion & Prevention

Mechanism of diseases

Data gathering & Diagnosis

Pt.management&

treatment

Procedures Total

ทนตกรรมหตถการ Recall/Comprehension 54 ขอ

Application 128 ขอ

2 6 5 9 8 30Recall/Comprehension

Application

Problem solving

Recall/

Comprehension

Application

Problem solving

Recall/

Comprehension

Application

Problem solving

Recall/

Comprehension

Application

Problem solving

Recall/

Comprehension

Application

Problem solving

- 2 - 2 2 2 - 2 3 - 3 6 3 3 2

11

Problem solving 13 ขอ

ตารางท 3 การกระจายขอสอบสาขาวชาทนตกรรมหตถการตามหวขอ Task ตาม Learning objectives ตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ (จำานวน 25 ขอ)

Health promotion & Prevention 2

Supporting Competencies Must Know

Recall/Comprehension 0

-

Application 2

1. สามารถใหคำาแนะนำาการควบคมอนามยชองปากหลงการรกษาทางทนตกรรมหตถการ (38.1)

1. การใชงาน อาการและพยาธสภาพของฟน สภาพของวสดบรณะและอวยวะขางเคยงภายหลงการบรณะ

12

2. สามารถประเมนสขภาพชองปากปจเจกบคคล จากมตดานสขภาพกาย ใจ จตวญญาณและ สงคมได (39.1)

3. สามารถวเคราะห และแปลผลสภาวะสขภาพชองปากของปจเจกบคคลเพอออกแบบวธการดแลสขภาพชองปากได (39.2)

4. สามารถอธบายและระบวธการดแลสขภาพชองปากและประเมนผลการใหทนตสขศกษาของปจเจกบคคล (39.3)

5. สามารถวางแผนดำาเนนการการสงเสรมสขภาพและใหคำาแนะนำาในการดแลสขภาพผปวยโรคทาง ทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม (39.4)

2. การดแลสขภาพชองปากทงกอนและหลงการบรณะทางทนตกรรมหตถการ3. Caries control and Caries prevention 3.1 Professional care 3.2 Home care

Problem solving 0

-

13

Mechanism of diseases 6

Supporting Competencies Must Know

Recall/Comprehension 2

1. สามารถระบกลมเชอทเปนสาเหตหลกของการเกดโรคฟนผและ virulence factors (12.1)

2. สามารถอธบายสาเหตและกลไกของการเกดโรคฟนผ (12.2)

3. สามารถอธบายสาเหตและกลไกของการเกดรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ (Non-carious lesion, Tooth surface loss) (12.3)

4. สามารถเชอมโยงความรพนฐานดานพยาธวทยา รงสวทยาและอนๆทเกยวของในการวนจฉยโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนจากเหตทไมใชฟนผ (12.4)

5. สามารถแจกแจงสาเหตและผลของอาการเสยวฟนและปวดฟนในผปวยได (12.5)

1. กลมเชอทเปนสาเหตหลกของการเกดโรคฟนผ (Cariogenic bacteria) และ virulence factors 2.1 Acidogenic bacteria 2.2 Aciduric bacteria 2. สาเหตการเกดโรคฟนผของปจเจกบคคล - Host/Agents/Environment/Time - Saliva (component, flow rate, buffer capacity) - Sugary consumption (frequency, duration, types) - Dental anatomy3. สาเหตการเกดรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผของปจเจกบคคล - Host/Agents/Environment - Tooth structure (enamel, dentine) - Sour food consumption (frequency, duration, types) - Parafunctional habits

- Modifying factors (medication, 14

systemic/underlying diseases, occupational hazards, dental tooth trauma, e.g.,GERD, Sports, Musical instruments etc.)

4. กลไกของการเกดโรคฟนผ4.1. Enamel caries

Initial colonization and biofilm formation in caries pathogenesis

Change of homeostasis of dental plaque in dental caries

Stephan curve Dynamic process of enamel caries: o demineralization vs.

remineralizationo critical pH

4.2. Dentin caries dentin –pulpal complex microbiology: role of acidogenic

and anaerobic bacteria in collagen degradation and pulpal inflammation

4.3. Caries progression in enamel and dentin Anatomical of tooth and pulp

morphology, e.g., direction of enamel rod and dentinal tubules

15

Caries progression of occlusal and proximal caries

5. กลไกการเกดรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนจากเหตทไมใชฟนผ6. ความรพนฐานดานพยาธวทยา รงสวทยาและอนๆทเกยวของในการวนจฉยโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนจากเหตทไมใชฟนผ 76. Causes and effects ของการเสยวฟนและปวดฟนทมกบผปวย - Hydrodynamic theory: Tooth hypersensitivity - Dental pain - Dentin-Pulpal complex

Application 2

1. สามารถแจกแจง สาเหตและผลของอาการเสยวฟนและปวดฟนในปวยได (12.5)

2. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยในการจำาแนกประเภทรอยโรคของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟน (12.4)

3.สามารถระบสาเหตหลก ปจจยเสรมและปจจยเสยงของการเกดโรคฟนผและรอยโรคทเกด

1. Causes and effects ทมกบผปวย - Hydrodynamic theory: Tooth hypersensitivity - Dental pain - Dentin-Pulpal complex2. การจำาแนกกลมการสญเสยฟน และ/หรอการวนจฉยโรคทางทนตกรรมหตถการ 3. วธการตรวจและวนจฉยโรคทางทนตกรรม

16

จากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ ได (18.1)

4. สามารถระบปจจยและระดบความเสยงตอการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ ของปจเจกบคคลได (18.2)

หตถการรวมทงการเปรยบเทยบความรนแรงของโรค4. สาเหตการเกดโรคฟนผ ของปจเจกบคคล - Host/Agents/Environment - Saliva (component, flow rate, buffer capacity) - Sugary consumption (frequency, duration, types) - Dental anatomy5. สาเหตการสญเสยเคลอบและเนอฟนเหตไมใชฟนผ ของปจเจกบคคล - Host/Agents/Environment - Tooth structure (enamel, dentine) - Sour food consumption (frequency, duration, types) - Parafunctional habits6. ปจจยเสรม ปจจยเสยงและระดบความเสยงของการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ 6.1 Caries risk assessment

Problem solving 2

1. สามารถเชอมโยงความรพนฐานของการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผกบสภาวะแวดลอมในชองปาก รวมถง

1. สาเหตการเกดโรคฟนผของปจเจกบคคล - Host/Agents/Environment/Time - Saliva (component, flow rate,

17

การแนะนำาในการปองกนโรค การดแลสขภาพชองปากดวยตนเอง การควบคมและกำาจดเชอดวยยาและสารเคม (39.5)

buffer capacity) - Sugary consumption (frequency, duration, types) - Dental anatomy2. สาเหตการเกดรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผของปจเจกบคคล - Host/Agents/Environment - Tooth structure (enamel, dentine) - Sour food consumption (frequency, duration, types) - Parafunctional habits3. ปจจยเสรม ปจจยเสยงและระดบความเสยงของการเกดโรคฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผ 3.1 Caries risk assessment4. Caries control and Caries prevention 4.1 Professional care 4.2 Home care

Data gathering & Diagnosis 5

Supporting Competencies Must Know

Recall/18

Comprehension 0Application 2

1. สามารถซกถามอาการนำา และสาเหตของอาการนำา ประวตความเจบปวยของโรคฟนผและการสญเสยเคลอบและเนอฟนเหตไมใชฟนผ ได (14.1)

2. สามารถซกประวตทางการแพทย ใหไดประวตโรคทางระบบและ/หรอการใชยา ทเกยวของกบ โรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผได (14.2)

3. สามารถบนทกสภาวะความผดปกตและโรคทเกดกบฟนในชองปากไดอยางถกตองครบถวนและเปนระบบ (14.3)

4. สามารถเลอกและใชเครองมอในการตรวจ และทำาการตรวจผปวยโรคฟนผไดอยางถกตอง และเหมาะสม (13.1)

5. สามารถเลอกการตรวจทางหองปฏบตการสำาหรบผปวยทมความเสยงสงของโรคฟนผไดอยางถกตองและเหมาะสม (13. 2)

6. สามารถเลอกเทคนคการถายภาพรงสท

1. การซกประวตผปวยทมปญหาโรคฟนผ - ขอมลสวนตว - อาการสำาคญทนำาผปวยมาพบแพทย(Chief complaint) - ประวตเจบปวยปจจบน (present illness) - การซกประวตดานสงคมและพฤตกรรม - การซกประวตดานทนตกรรม

- Contributing factors ทมผลตอการเกดโรคฟนผ ไดแก systemic disease, Hx of head & neck irradiation, medication, physical disabilities

2. ความแตกตางในการซกประวตระหวางกลมอายปจจยทมสวนเกยวของกบการซกประวตเชนอาชพอาย ระดบการศกษาเปนตน3. การบนทกแฟมขอมล (ทำา operative chart record)4. ซกประวต เลอก และ ใชวธการตรวจ เพอการวนจฉยแยกโรค (differential diagnosis) ของ

19

เกยวของไดอยางถกตองและเหมาะสม (13.3)7. สามารถบนทกสภาวะความผดปกตและโรคท

เกดกบฟนในชองปากไดอยางถกตอง ครบถวน และเปนระบบ (15.1)

สามารถวนจฉยแยกโรค (differential diagnosis) ฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผได (17.1)

ความผดปกตและ/หรอโรคทางทนตกรรมหตถการ 4.1. Carious lesions: sound vs. noncavitated caries (enamel caries) vs. cavitated caries (dentin caries) vs. arrested caries vs. reversible pulpitis vs. irreversible pulpitis - Incipient caries - Active caries - Arrested caries4.2. Non-carious lesions: abrasion vs. attrition vs. erosion vs. abfraction

Problem solving 3

2. สามารถแปลผลภาพถายรงสทมการเปลยนแปลงของโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผจากผลการตรวจผปวยไดอยางถกตอง (16.1)

3. สามารถแปลผลการตรวจทางหองปฏบตการของโรคฟนผและรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผไดอยางถกตอง (16.2)

4. สามารถใหการวนจฉยโรคฟนผ และรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหต

1. วธการตรวจและวนจฉยโรคทางทนตกรรมหตถการรวมทงการเปรยบเทยบความรนแรงของโรคได - การแปลผลภาพถายรงส - การแปลผลการตรวจทางหองปฏบตการ เชน salivary test2. การวนจฉยแยกโรค (differential diagnosis) ของความผดปกตและ/หรอโรคทางทนตกรรมหตถการ

2.1. Carious lesions: sound,. noncavitated caries (enamel caries, cavitated caries (dentin

20

ไมใชฟนผไดอยางถกตอง (17.1)5.สามารถวนจฉยแยกโรค (differential

diagnosis) ฟนผและการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผได (17.1)

caries), arrested caries, reversible pulpitis, irreversible pulpitis

- Incipient caries - Active caries - Arrested caries

2.2. Non-carious lesions: abrasion, attrition, erosion, abfraction

Pt.management & treatment 9

Supporting Competencies Must Know

Recall/Comprehension 0Application 3

3. สามารถอธบายและประยกตหลกการทางทนตวสดศาสตรทเกยวของกบการบรณะฟนได (12.6)

4. สามารถใหการพยากรณโรคแบบทงปากและแบบเฉพาะซ เพอการวางแผนการรกษา (19.1)

5. สามารถบอกลำาดบขนตอนการรกษาทางทนต

1. หลกการและการใชทนตวสดศาสตรในงานบรณะฟน (Restorative materials) Composition of materials Physical and biological properties of

dental restorative materials ขอดและขอจำากดของวสดบรณะแตละชนดทใช

ในปจจบน

21

กรรมหตถการได (19.3)6. สามารถสอสารกบผปวยเกยวกบแผนการรกษา

ทางทนตกรรมหตถการได (19.4)7. สามารถใหทางเลอกของแผนการรกษาตาม

ความจำาเปนและเหมาะสม โดยสามารถอธบายถงขอด ขอเสยของการรกษาแตละแบบได (19.5)

8. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉยและบำาบดรกษาผปวยทมสภาวะแทรกซอนจากการบำาบดรกษาทางทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม (24.3)

9. สามารถเชอมโยงความรพนฐานมาประยกตใชกบผปวยในการวางแผนดแลรกษา (ใหคำาแนะนำาในการปองกนโรค การดแลสขภาพชองปากดวยตนเองการควบคมและกำาจดเชอดวยยาและสารเคม) (12.4)

10. สามารถจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก และการบาดเจบ ของผปวยทางทนตกรรมหตถการได (24.1)

11. สามารถเลอกและใชยาและ/หรอสารเคมในการชวยจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอด

ประเมนเหตผลและความจำาเปน และลำาดบความสำาคญทตองการของวสดบรณะซงจะนำามาใชทดแทนสวนของฟนทหายไป

การเลอกใชวสดดบรณะใหเหมาะสมกบลกษณะของพยาธสภาพของฟนและบรบทของผปวย

1.1 Contemporary Restorative materials - Tooth color materials (Resin composite, Glass ionomer) - Amalgam1.2 Cements - Zinc phosphate - Zinc polycarboxylate - Glass ionomer - Calcium hydroxide - etc.

2. การวางแผนการรกษาและลำาดบขนตอนการรกษาทางทนตกรรมหตถการ

5.1. Management of pit and fissure carious and noncarious lesions 5.2. Management of smooth surface carious lesions 5.3. Management of deep carious lesions

22

ออก และการบาดเจบ ของผปวยทางทนต กรรมหตถการได (24.2)

5.4. Management of cervical carious and noncarious lesions

3. วเคราะห และประเมนความสำาเรจและปญหา/สาเหตของความลมเหลวของการบรณะฟนและ ระบแนวทางการแกไขทเหมาะสมได

4. การพยากรณโรคทงปากและเฉพาะซ5. การบาดเจบทเกดจากการกระทำาของทนตแพทย

รวมทงวธปองกนและแกไข6. การจดการภาวะเจบปวดเฉยบพลน เลอดออก และ

บาดเจบ จากการรกษาทางทนตกรรมหตถการ

Problem solving 6

1. สามารถอธบายและประยกตหลกการทางทนตวสดศาสตรทเกยวของกบการบรณะฟนได (12.6)

2. สามารถเลอกและใชทนตวสดทเกยวของกบการบรณะฟนไดอยางเหมาะสม (12.7)

3. สามารถวางแผนรกษาทางทนตกรรมหตถการไดอยางถกตองเหมาะสมกบบรบทของลกษณะผปวย (19.2)

4. สามารถประเมนผปวยโรคฟนผและผปวยทมการสญเสยเคลอบและเนอฟนเหตไมใชฟนผทม

1. ชนดของวสดบรณะฟนและการเลอกใชใหเหมาะสมกบพยาธสภาพ (รอยโรคหรอความผดปกตบนตวฟน รากฟน)1.1. Restorative materials - Tooth color materials (Resin composite, Glass ionomer) - Amalgam1.2. Cements - Zinc phosphate - Zinc polycarboxylate - Glass ionomer - Calcium hydroxide

23

ความสมพนธกบโรคทางระบบและยาทใชไปยงแพทยทเกยวของ เพอขอความเหน คำาแนะนำาหรอสงตอเพอการรกษาไดอยางถกตองและเหมาะสม (20.1)

5. สามารถระบสาเหต ใหการวนจฉยและบำาบดรกษาผปวยทมภาวะแทรกซอนจากการบำาบดรกษาทางทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสม (24.3)

6. สามารถบอกหลกการและขนตอนการบรณะฟนตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนผปวยไดอยางมเหตผล (31.1)

7. สามารถเลอกและใชทนตวสดในงานทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสมตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบและเนอฟนผปวย (31.2)

8. สามารถประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมหตถการและใหการแกไขอยางเหมาะสมในกรณทมปญหา (38.2)

2. หลกการ Minimal intervention3. การเลอกแผนการรกษาทางทนตกรรมหตถการท

เหมาะสมกบผปวยแต ละคน 4. วเคราะห และประเมนความสำาเรจและปญหา/สาเหต

ของความลมเหลวของการบรณะฟนและ ระบแนวทางการแกไขทเหมาะสมได

5. การวางแผนการรกษาทางทนตกรรมหตถการในผปวยทยงยากซบซอน

6. การสงตอผปวยใหเหมาะสมกบการรกษา ทงผปวยโรคทางระบบและกรณทยงยากซบซอน

7. สาเหต การวนจฉยและการบำาบดรกษาผปวยทมภาวะแทรกซอนจากการบำาบดรกษาทางทนตกรรมหตถการ

8. ขอควรคำานงทางชวภาพและการบาดเจบทเกดจากการกระทำาของทนตแพทย8.1. กายวภาคและลกษณะของสวนตางๆของ

ฟนทมผลตอการเตรยมแควต8.2. ผลของการอดฟนตอเนอเยอปรทนต8.3. การบาดเจบทเกดจากการกระทำาของ

24

ทนตแพทย9. การประเมนผลการรกษาทางทนตกรรมหตถการและใหการแกไขอยางเหมาะสมในกรณทมปญหา

Procedures 8

Supporting Competencies Must Know

Recall/Comprehension 3

1. สามารถใชทนตวสดทเกยวของกบการบรณะฟนไดอยางถกตองเหมาะสม (12.7)2. สามารถบอกขนตอนการบรณะฟนชนดตางๆ

ตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบและเนอฟนผปวยไดอยางมเหตผล (31.1)

3. สามารถบอกวธการเตรยมโพรงฟนและทำาการเตรยมโพรงฟนไดอยางถกตองตามหลกชวกลศาสตรของการบรณะตามวสดทเลอกใช โดยอนรกษเนอฟนไวใหมากทสดและไมเปนอนตรายตออวยวะขางเคยง (31.3)

4. สามารถตรวจวดและประเมนความเสยงของการเกดฟนผได (18.3)

1. ชนดตางๆ และการใชงานของวสด1.1 วสดปกปองเนอเยอใน 1.2 และวสดบรณะฟนชวคราว

1.3 ชนดของวสดบรณะฟนและการเลอกใช

1.3.1 Tooth color materials (Resin composite, Glass ionomer)

1.3.2 Amalgam2. เครองมอตางๆ ทใชในงานทนตกรรมหตถการ

รวมทงวธการใชงานการบำารงรกษาและการฆาเชอของเครองมอดงกลาว2.1 Instrument for caries removal2.2 Instrument for cavity preparation2.3 Instrument for filling2.4 Instrument for polishing

25

3. ขนตอนการบรณะฟนชนดตางๆ ตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบและเนอฟนใหไดรปราง หนาท และความสวยงาม และมอายการใชงานทเหมาะสม

4. ตำาแหนงการเขาทำางานของทนตแพทย และการจดเกาอทำาฟน และตำาแหนงของผปวย

5. วธกำาจดรอยผ โดยรกษาความมชวตของเนอเยอในโพรงฟน 5.1 การทำา direct และ indirect pulp

capping5.25.3 การควบคมการลกลามของฟนผ (caries

control)5.45.5 Stepwise excavation การจดเตรยม

เครองมออปกรณ และตำาแหนงการเขาทำางานทเหมาะสม

5.6 เลอกใชเครองมอ อปกรณใหเหมาะสมกบงานททำา

5.7 ดแลรกษาและทำาเครองมอใหปราศจากเชอไดอยางเหมาะสม

26

6. เครองมอและวธการควบคมความชนทเกดขนภายในชองปาก

7. การเตรยมโพรงฟนใหถกตองตามหลกชวกลศาสตรของการบรณะดวยอมลกม และวสดบรณะสเหมอนฟน ใหอนรกษเนอเยอฟนไวใหมากทสด และไมเปนอนตรายตออวยวะขางเคยง 7.1 ชนดของแควตตามหลก modified

G.V.Black และชอสวนตางๆ ของแควต7.2 วธปองกนและแกไขการบาดเจบทเกดจาก

การกระทำาของทนตแพทย8. ขอปฏบตในการกำาจดและจดการกบปรอททใชใน

การอดฟนไดอยางถกตอง9. วธการใชและวธการผสมวสด อยางเหมาะสมเพอให

ไดคณสมบตทางกายภาพและชวภาพทเหมาะสม 912. วธการตรวจวดและประเมนความเสยงของการเกดฟนผ (Caries risk assessment)

Application 3

1. สามารถอธบายและประยกตหลกการทางทนตวสดศาสตรทเกยวของกบการบรณะฟนได (12.6)2. สามารถเลอกและใชทนตวสดทเกยวของกบการ

1. หลกการและรปแบบ และวธการเตรยมแควตสำาหรบบรณะฟนดวยวสดบรณะฟนแตละชนด

2. การเตรยมโพรงฟนลกษณะตางๆ ไดถกตองตามหลกชวกลศาสตรของการบรณะฟนดวยวสด

27

บรณะฟนไดอยางเหมาะสม (12.7)3. สามารถบอกหลกการและขนตอนการบรณะฟนตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนของผปวยไดอยางมเหตผล (31.1)4. สามารถเลอกและใชทนตวสดในงานทนตกรรมหตถการไดอยางเหมาะสมตามลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนของผปวย (31.2)5. สามารถออกแบบโพรงฟนใหเหมาะสมกบวสดบรณะทเลอกใช และ เหมาะสมกบลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟน (31.3)6. สามารถบอกวธการเตรยมโพรงฟนและทำาการเตรยมโพรงฟนไดอยางถกตองตามหลกชวกลศาสตรของการบรณะตามวสดทเลอกใช โดยอนรกษเนอฟนไวใหมากทสดและไมเปนอนตรายตออวยวะขางเคยง (31.4)7. สามารถกำาจดรอยโรคฟนผและจดการรอยโรคทเกดจากการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟนเหตไมใชฟนผโดยรกษาความมชวตของเนอเยอใน

อมลกม และวสดบรณะสเหมอนฟน โดยอนรกษเนอเยอฟนทดๆไวใหมากทสด และไมทำาใหเกดอนตรายตออวยวะขางเคยง

3. การเลอกใชวสดปกปองเนอเยอในไดอยางเหมาะสม ในกรณทจำาเปน

4. ชนดของวสดบรณะฟนและการเลอกใช5. วธบรณะฟน และขดแตงวสดบรณะฟนแตละชนด

5.1 การบรณะฟนดวยวสดอมลกม รวมทงเลอกใชเมตรกซ และเวดจ ไดอยางเหมาะสมในกรณทจำาเปน

5.2 การบรณะฟนดวยวสดเรซนคอมโพสต และทงใชสารยดตดระบบตางๆไดอยางถกตอง

5.3 การบรณะฟนดวยวสดกลาสไอโอโนเมอรชนดตางๆ

5.4 การเลอกใชหวขดแตงวสดบรณะชนดตางๆ ไดอยางเหมาะสมกบชนดของวสด และลกษณะของโพรงฟน โดยไมกอใหเกดอนตรายกบอวยวะขางเคยง

28

โพรงฟน (31.5)8. สามารถบรณะฟนใหไดรปรางตามหลกทนตกายวภาคเพอการทำาหนาทและมความสวยงาม (31.6)

Problem solving 2

1. สามารถออกแบบโพรงฟนใหเหมาะสมกบวสดบรณะทเลอกใช และ เหมาะสมกบลกษณะพยาธสภาพของการสญเสยเคลอบฟนและเนอฟน (31.3)2. สามารถบอกวธการเตรยมโพรงฟนและทำาการเตรยมโพรงฟนไดอยางถกตองตามหลกชวกลศาสตรของการบรณะตามวสดทเลอกใช โดยอนรกษเนอฟนไวใหมากทสดและไมเปนอนตรายตออวยวะขางเคยง (31.4)3. สามารถบรณะฟนใหไดรปรางตามหลกทนตกายวภาคเพอการทำาหนาทและมความสวยงาม (31.6)

1. การเตรยมโพรงฟนลกษณะตางๆ ไดถกตองตามหลกชวกลศาสตรของการบรณะฟนดวยวสดอมลกม และวสดบรณะสเหมอนฟน โดยอนรกษเนอเยอฟนทดๆไวใหมากทสด และไมทำาใหเกดอนตรายตออวยวะขางเคยง

2. วธบรณะฟน และขดแตงวสดบรณะฟนแตละชนด2.1 การบรณะฟนดวยวสดอมลกม รวมทง

เลอกใชเมตรกซ และเวดจ ไดอยางเหมาะสมในกรณทจำาเปน

2.2 การบรณะฟนดวยวสดเรซนคอมโพสต และทงใชสารยดตดระบบตางๆไดอยางถกตอง

2.3 การบรณะฟนดวยวสดกลาสไอโอโนเมอรชนดตางๆ

2.4 การเลอกใชหวขดแตงวสดบรณะชนดตางๆ ไดอยางเหมาะสมกบชนดของวสด และ

29

ลกษณะของโพรงฟน โดยไมกอใหเกดอนตรายกบอวยวะขางเคยง

30