บริษัท อสมท จํากัด (มหาชน) สวนงาน แผนกซอมบํารุง ศูนยวิศวกรรมภาคเหนือ ท่ี ซบ.ศน. 162 / 2548 วันท่ี 3 ตุลาคม 2548 เรื่อง ระบบเสียงในเครื่องสงโทรทัศน

บันทกึขอความ เรียน ผูจัดการศูนยวิศวกรรมภาคเหนือ

ตามที่ บมจ.อสมท ไดจัดซือ้เครื่องสงโทรทัศนทดแทนเครื่องเดิม ซึ่งในภาคเหนือไดจัดซื้อทดแทนจํานวน

9 สถานี ตั้งใหม 1 สถานี ยกเวนสถานีฯ จ.เพชรบูรณ ซึ่งในเครื่องสงโทรทัศนใหมไดออกอากาศเสียงในระบบ NICAM ทั้งนี้หนวยงานที่เกี่ยวของไดจัดทําระบบควบคุม NICAM Encoder ผาน IRD ที่สถานีเครื่องสงโทรทัศนใหสอดคลองกับระบบเสียงของแตละรายการโดยควบคุมจากหอง Presentation แตเนื่องจากการติดตั้งเครื่องสงโทรทัศนดําเนินการหลายระยะ การวางระบบสายสัญญาณเสียงจึงมีหลายรูปแบบทําใหระบบเสียงที่ออกอากาศที่สถานีเครือขายไมสมบูรณและเปนมาตรฐานเดียวกัน แผนกซอมบํารุงไดตรวจสอบและแกไขระบบเสียงและสายสัญญาณที่สถานีฯ จ.สุโขทัย และสถานีฯ จ.แพร ใหถูกตองแลว พรอมท้ังไดสอบถามสถานอีื่นๆ พบวาระบบเสียงมีหลายแบบยังไมเปนแบบแผนเดียวกัน จึงขอเสนอแนวทางแกปรับปรุงทั้งในเครื่องสงโทรทัศนยี่หอ NEC และ ITELCO ตามรายละเอียดเอกสารแนบ

จึงเรียนมาเพื่อโปรดพิจารณาแจงใหสถานีฯ ดําเนินการตรวจสอบและแกไขใหเปนมาตรฐานเดียวกัน ตอไป

(นายขจร สุขสัมพันธ) หัวหนาแผนกซอมบํารุง

1

ระบบเสียงในเครื่องสงโทรทัศน ยี่หอ NEC 1600 Series

1. การวางระบบเสียง(เดิม)

1.1 การติดตั้งเครื่องสงโทรทัศน NEC DUAL EXCITER จะติดตั้ง NICAM Encoder จํานวน 2 เครื่อง โดยติดตั้งที่ Exciter Rack สําหรับ Exciter A และ B สัญญาณเสียงที่มาจาก PIE จะตอเขาที่เครื่องสงตําแหนงดังรูปที่ 1

รูปที่ 1 Tx Audio Input

จากจุดตอดังรปูสัญญาณเสียง R-L จะถูกสงเขา Input ของ NICAM Encoder จํานวน 2 เครื่อง คือ A และ B ดังรูปที่ 2

รูปท่ี 2 NICAM Encoder Audio Input

Audio Input L-R

2

1.2 ในเครื่องสงโทรทัศน NEC เดิมไดติดตั้งระบบสายสัญญาณเสียง Mono 2 เสนโดยไมผาน Terminal ในรูปที่ 1 เพื่อเชื่อมตอสัญญาณเสียง Mono ( A2 L ของ IRD ) ผาน ADA#1 Limit A,B (DBX-1066) รูปที่ 3 ที่ PIE เขา Input ของ Exciter A และ B ที่ Audio 1 ดังรูปท่ี 4 (Audio Input ของ Exciter สามารถเลือกได ระหวาง Audio 1 และ Audio 2 โดยเลือก Jumper JP131 ที่ Card HPB 3101 A MOD ปกติเลือก Audio 1 รูปที่ 5 )

รูปท่ี 3 PIE INPUT DIAGRAM

รูปที่ 4 Exciter Audio Input

Audio 1 (Mono Input)

3

รูปที่ 5 Exciter Card HPB-3101 A MOD 2. ระบบเสียงที่แกไขปรับปรุงใหม 2.1 เชื่อมตอ Remote Control จาก IRD (TANDBERG Model : 1U Series 3) เขา RS232 NICAM Encode (FACTUM NC200A/S120) ทั้ง A และ B เพื่อรับคําส่ังควบคุม NICAM Encoder ที่สถานีเครื่องสงโทรทัศน (รูปที่ 6) ใหเปน Stereo Mode หรือ Dual Mono Mode ตามระบบเสียงของแตละรายการโดยควบคุมจาก หอง PRESENTATION (รูปที่ 7)

รูปที่ 6 NICAM Encoder

JP131

4

รูปที่ 7 Remote Control Stereo/Dual Mono

2.2 สายสัญญาณเสียง L-R ซึง่ตอไวเดิมจะเชื่อมตอสัญญาณเสียงจาก IRD A1 L- R เขา Limit 2A 2B จากนั้นสัญญาณเสียง L จะผานเขาไปที่ ADA#2 R จะเขาไปที่ ADA#3 เพื่อแยกสัญญาณเขา Input ของเครื่องสงโทรทัศน หลังจาก Terminal รูปที่ 1 สัญญาณเสียง L-R จะเขา Input ของ NICAM Encoder รูปที่ 8 ซึ่งในเครื่องสงโทรทัศน NEC จะเชื่อมตอไวถูกตองตามนี ้

รูปที่ 8 NICAM Encoder Audio Input

2.3 เชื่อมตอสายสัญญาณเสียงตาม Block Diagam ในรูปที่ 9 โดยเชื่อมสายสัญญาณจาก NICAM Encoder ที่ Audio Output รูปที่ 10 เขา Exciter A และ B ที่ Audio 1 รูปที่ 4 โดยถอดสายสัญญาณเสียงเดิมที่เสียบไวออกเพราะสัญญาณเสียง Mono เดิมจะเชื่อมตอโดยมาจาก IRD A2 L รูปท่ี 11 ผาน Limit 1 A และ Limit 1B เพื่อเขา Exciter A B ตามลําดับ

Stereo/Dual mono Switch Control

5

รูปท่ี 9 PIE Block Diagram (ปรับปรุงแลว)

รูปที่ 10 NICAM Encoder Audio Input (L-R),Output (Mono)

IRD Audio 1 (L) (R)

Audio Output (Mono)

6

รูปที่ 11 IRD Audio Output

2.4 รายละเอียด Technical Data ขอ 3.2 FM channel audio output รูปท่ี 12-13

รูปท่ี 12 Technical Data

Audio 1 (Output L-R)

Audio 2 (Output Mono L)

7

รูปที่ 13 Technical Data

2.5 โครงสรางการทํางานของ NICAM Encoder รูปท่ี 14 และ Technical data ขอ 3.2 ในรูปที่ 12 จะเห็นวาเมื่อ NICAM Encoder อยูใน Stereo Mode Audio output จะมคีา(level)เทากับ (L+R)/2 หากสัญญาณเสียง L หรือ R ขางใดขางหนึ่งขาดหายไป Audio Output level จะลดลงครึ่งหนึ่งของสัญญาณขางที่เหลืออยู สวนในกรณี Dual Mono Mode สัญญาณเสียง Audio Output จะเปนสัญญาณเสียงขาง L เทานั้น

8

รูปท่ี 14 NICAM Encoder Block Diagram

3. ผลที่ไดจากการปรับปรุง 3.1 สัญญาณเสียงของเครื่องสงโทรทัศนในระบบ Mono จะถูกควบคุมและจัดการโดย NICAM

Encoder Audio Output ซึ่งจะเปนไปตามลกัษณะสมบัติของ NICAM Encoder ดังนี้ Stereo Mode: สัญญาณเสียง Mono ที่ออกอากาศจะสมบูรณครบมิติเนื่องจากสัญญาณเสียงที่ออกอากาศจะเปนผลรวมของ (L+R)/2 ตามขอ 2.5 Dual Mono Mode : สัญญาณเสียง Mono ที่ออกอากาศ จะเปนสัญญาณเสียง L ซึ่งเปนเสียงภาษาไทยเชนเดียวกับสัญญาณเสียง NICAM A1 สวน A2 เปนภาษาตางประเทศ 3.2 เมื่อจัดหาเครื่องสงโทรทัศนทดแทนอีก 5 สถานีที่เหลือครบแลวสามารถยกเลิกการสง

สัญญาณเสียง Mono ผานทางชองสัญญาณดาวเทียมที่ IRD A2 L ซึ่งสามารถนําชองสัญญาณดาวเทียมปรับใชงานอื่นได

3.3 หากมีความจําเปนในการใชชองสัญญาณดาวเทียมกอนการจัดซื้อเครื่องสงโทรทัศนทดแทนอีก 5 สถานีที่เหลือสามารถจัดการกบัระบบเสียง Mono สําหรับ 5 สถานี ได 2 แนวทาง คือ

3.3.1 จัดหาเครื่อง NICAM Encoder จํานวน 5 เครื่อง กอนการจัดหาเครื่องสงใหม เพื่อใชควบคุมสัญญาณเสียง Mono ที่ใชออกอากาศกับเครื่องสงเกาทั้ง 5 สถานี

3.3.2 จัดทําอุปกรณที่ทําหนาที่ควบคุมเฉพาะสัญญาณเสียง Mono ใหทํางานไดเสมือนควบคุมโดย NICAM Encoder ตามลักษณะสมบัติขอ 2.5

3.4 Audio Processor ถูกใชงานงานเพียงเครื่องเดียว เหลือสํารองสถานีละ 1 เครื่อง

9

ระบบเสียงในเครื่องสงโทรทัศน ยี่หอ ITELCO Series T313 SA,T333 SA

1. การวางระบบเสียง(เดิม)

1.1 การติดตั้งเครื่องสงโทรทัศน ITELCO เปนแบบ DUALEXCITER เชนเดียวกับเครื่องสง NEC แตจะติดตั้ง NICAM Encoder จาํนวน 1 เครื่อง แลวใช System Actuator ทําหนาที่ Switch วาจะใช Exciter A หรือ B ออกอากาศ ตาม Block Diagram ในรูปที่ 1

รูปท่ี 1 Dual Exciter Block diagram

10

1.2 System Actuator หรือ Dual Exciter Signal Interface รูปท่ี 2 ตาม Block Diagram รูปที่ 1 จะ

ทําหนาที่ Switch สัญญาณ Input คือ VIDEO IN , AUDIO IN , NICAM IN , 38.9 MHz ปอนเขา Input ของ Exciter A หรือ B ตามคําส่ังการควบคุมผาน W518 J22 และเลือกสัญญาณ RF Output ของ Exciter A หรือ B เพื่อสงเขา RF Splitter กอนเขา HPA แตละ Module ตอไป

รูปที่ 2 System Actuator

1.3 ในเครื่องสงโทรทัศน ITELCO ไดติดตั้งสายสัญญาณเสียงตาม Block Diagram รูปที่ 3 (ใน Block Diagram เขียนไมครบโดยไมไดเชื่อมสัญญาณจาก Audio processor 1B เขา Input NICAM Encoder) โดยเชื่อมตอสัญญาณเสียง จาก IRD A1 L-R ผาน ADA-2, ADA-3, Audio processor 2A, 2B ตามลําดับและเชื่อมตอกับ NICAM Encoder โดยผาน Connector ดานบนตู PIE และบนเครื่องสง รูปท่ี 4-5 สวนสัญญาณเสียง Mono จะเชื่อมตอจาก IRD A2 L ผาน ADA-1, Audio processor 1A และเชื่อมตอกับ System Actuator เพื่อ Switch เขา Exciter A หรือ B รูปที่ 6 ตอไป

11

รูปท่ี 3 PIE Block Diagram

รูปที่ 4 TX Input Connector

12

รูปที่ 5 PIE Output Connector

รูปที่ 6 Exciter Input Connector

4. ระบบเสียงที่แกไขปรับปรุงใหม 2.1 การเชื่อมตอระบบควบคุม NICAM Encoder จากหอง Presentation ดําเนินการเชนเดียวกับเครื่องสงโทรทัศน NEC 2.2 เชื่อมตอสายสัญญาณเสียง Mono จาก Audio Output จาก NICAM Encoder รูปที่ 7 เขาที่ Audio Input ของ System Actuator รูปที่ 8 โดยถอดสายเสียง Audio Input เดิม W401 ออกแลวเสียบสายสัญญาณที่จัดทําขึ้นใหมแทน

Audio 1 (Mono Input)

13

รูปท่ี 7 Audio Output NICAM Encoder

รูปที่ 8 Audio Input System Actuator

2.3 ในการเชื่อมตอจะตองจัดทําสายเสียงใหม 1 เสน ความยาวประมาณ 50 เซนติเมตร เนื่องจาก NICAM Encoder และ System Actuator ตดิตั้งอยูใกลกัน 3. ผลที่ไดจากการปรับปรุงระบบเสียง เชนเดียวกับในเครื่องสงโทรทัศน NEC โดย Audio Processor ถูกใชงานงานเพียง 1 เครื่อง เหลือสํารอง 1 เครื่อง

Audio Intput (Mono)

Audio Output (Mono)