1

เอกสารประกอบคาบรรยาย

ECO 2104

ประวตลทธเศรษฐกจ

History of Economic Thought

โดย รศ. วสนต ภวภทรพร

2

บทท 1

การศกษาประวตลทธเศรษฐกจ

ววฒนาการของลทธเศรษฐกจชใหเหนถงพฒนาการทางความคดดานเศรษฐศาสตร จาก

แนวความคดแบบพน ๆ ในยคสมยของสงคมเรยบงาย สลบซบซอนเพมขนตามพฒนาการทาง

เศรษฐกจ สงคม และการเมอง แนวคดเศรษฐศาสตรทถอวาเปนลทธเศรษฐกจนาจะเรมตนใน

สมยฮบร แลวมาสยคกรกและยคกลาง กอนทจะมาถงรงอรณของลทธทนนยมเปนยคการสถาปนา

เศรษฐศาสตรการเมองและยคธรรมชาตนยม ทถอเปนตนกาเนดเศรษฐศาสตรทเปนศาสตรอยางแท

จรง เพราะเปนทฤษฎเศรษฐศาสตรทเปนระบบทสดครงแรกและเปนทมาของลทธคลาสสค การ

พฒนาแนวคดทางเศรษฐศาสตรยงเกดขนตอเนองเรอยมาจนถงยคปจจบน

ลทธเศรษฐกจ (Economic Thought or Doctrine) แรกเรมเดมทครอบคลมเนอหาดานทฤษฎ

ลทธหรอหลกคาสอน กฎและหลกการ(Generalization) และการวเคราะหเชงประยกต เพอศกษาและ

หาขอสรปเกยวกบปญหาและปรากฏการณดานเศรษฐกจ แตลทธเศรษฐกจมใชทฤษฎหรอเครองมอ

และเทคนควเคราะหทางเศรษฐศาสตรทตายตว ลทธเศรษฐกจขนอยกบปรากฏการณ (Phenomena)

ปญหา และความผนแปรดานเศรษฐกจทเกดขนดวย ลทธเศรษฐกจเปนคาสอนของบคคลอนมาก

หลายและเปนเรองทงหมดทเกยวกบความเหนของบคคลหรอคณะบคคล วาลทธของผใดคณะใดจะ

มอทธพลมากกวา ลทธเศรษฐกจนมอยมากมายหลายอยางตางกน ยงมเจาลทธมากเพยงใด กมลทธ

มากเพยงนน ลทธเศรษฐกจจงขาดความแนนอน ขนอยกบวาลทธใดมอทธพลมากกวา 0

1

การกอเกดขนของลทธเศรษฐกจ ขนอยกบความผนแปรของสถานการณ การเมอง ศลธรรม

ศาสนา และปรชญาทางสงคม รวมตลอดถงกรอบประเพณจารต คานยมทางสงคม และไมถกกาหนด

ใหตายตวกบทฤษฎ เครองมอ และเทคนคการวเคราะหทางเศรษฐศาสตร

ลทธเศรษฐกจมพฒนาการสองแนวทาง แนวทางทหนงคอ เศรษฐกจทเปนอยมกรอบและ

สถาบนเศรษฐกจของตนเอง และยงมขอบเขตเพอการสารวจตรวจสอบทลกซงและเขมขน ซงจะนา

ไปสหลกการพนฐานเพอการวเคราะหและสรางทฤษฎตอไป อกแนวทางหนงความเปนพลวตรของ

เศรษฐกจนาไปสหลกการพนฐานเพอการสารวจตรวจสอบ ความเปนพลวตรของระบบเศรษฐกจน

เอง เปนความทาทายของนกเศรษฐศาสตรทตองการแสวงหาคาตอบใหได ความเปนพลวตรของ

ระบบเศรษฐกจนามาซงประเดนปญหาและปรากฏการณทสลบซบซอน นามาซงความตองการ

1 ทว ตะเวทกล , ลทธเศรษฐกจ (สมาคมเศรษฐศาสตร , ธรรมศาสตร , 2519) หนา 1

3

เครองมอและเทคนคการวเคราะหทใหม ๆ และดกวาเดม ทงนเพอใหครอบคลมประเดนปญหาทาง

เศรษฐกจทกวางขน

ประวตลทธเศรษฐกจ ขอบเขต ความเปนมา และความหมาย

เศรษฐศาสตรพยายามอธบายถงการแสวงหาความมงคง จงไดเกดกลมแนวคดตาง ๆ ทาง

เศรษฐศาสตรขน มผเขยนสนบสนนเหนดวยและไมเหนดวย ตลอดจนวจารณวาควรจะเปนอยางไร

เปนทางใหเกดลทธเศรษฐกจอน ๆ ขนตามมาอก เมอเวลาผานไป

ประวตลทธเศรษฐกจ (History of Economic Thought or Doctrines) แปลตรง ๆ ไดวา

ประวตศาสตรเกยวกบแนวคดทางเศรษฐกจ จงจบเคาไดวา เปนการศกษาดานประวตศาสตรเกยวกบ

แนวคดของนกเศรษฐศาสตรคนสาคญในเรองตาง ๆ ทางเศรษฐกจ แตสมยโบราณจนถงปจจบน

ลทธเศรษฐกจเปนแนวคดหรอหลกปรชญาของแตละสานกหรอเปนการอธบายวธการตาง ๆ

ทอยในประวตศาสตรของทฤษฎเศรษฐศาสตร ซงมคณคาพอทจะอธบายใหเปนสานกคด การศกษา

รากฐานของ “ความคด” จะแบงออกเปนสองสวนคอ ความเชอ (Ideology) กบเทคนคในการพจารณา

ปญหาตาง ๆ ถาสามารถแยกสองสวนนออกมาใหชดเจน กจะเขาใจลทธเศรษฐกจนนไดอยาง

ลกซง ในทางเศรษฐกจ นกเศรษฐศาสตรบางคนจะศกษาความเชอกบเทคนคในการพจารณาปญหา

ทางเศรษฐกจแยกออกจากกน เนองจากความเชอเปนเรองของกาลสมยซงแตละประเทศจะไม

เหมอนกน

ดวยเหตทปญหาทางเศรษฐกจเปนปญหาทางสงคม ยอมจะแยกออกจากภาวะแวดลอมและ

ความเชอไมได การพจารณาทงสองสงพรอมกนจะชวยทาใหสามารถอธบายเหตการณและปญหา

ทเกดขนไดดยงขน ดงนนการใชเทคนคในการพจารณาปญหาทางเศรษฐกจจงตองสนใจภาวะ

แวดลอมและความเชอควบคกนไปดวย เพอใหการพจารณานนถกตองตามความเปนจรง การศกษา

ประวตลทธเศรษฐกจ จงตองศกษาแนวความคดของนกเศรษฐศาสตรและเหตการณภาวะแวดลอมท

เกดขน ในขณะทแสดงความคดเหนดวยจงจะเปนการศกษาทถกตองและสมบรณ

ในขณะทนกเศรษฐศาสตรยคปจจบนยงมไดถกจดใหอยในสานกไหน กจะจดใหอยในลทธ

(สานกคด) ทมมากอนหนานแลว แนวคดทางเศรษฐศาสตรอาจแบงออกไดเปน 3 ชวงเวลาใหญ ๆ

ยคโบราณ เชน ยค Greco – Roman , อนเดย , เปอรเซย , อาหรบ และจน ยคกอนเศรษฐกจสมยใหม

กจะประกอบดวยกลมพาณชยนยม และกลมธรรมชาตนยมหรอฟซโอแครต และยคเศรษฐกจสมย

ใหม เรมจาก อดม สมธ และพวกในกลมคลาสสค ในชวงทายของศตวรรษท 18 นเองทฤษฎ

เศรษฐศาสตรไดพฒนาอยางเปนระบบนบจากการเรมตนยคเศรษฐกจใหม

4

ลทธทมผเชอถอมากและเปนทฤษฎหลกทใชอยในปจจบน จดวาเปน เศรษฐศาสตรกระแส

หลก (Mainstream Economic) หรอบางครงเรยกวา เศรษฐศาสตรแบบเถรตรง (Orthodox Economic)

ภายในเศรษฐศาสตรกระแสหลกความแตกตางกยงม 1

2 สวนแนวคดในอดตทมอทธพล เชน สานก

ประวตศาสตรเศรษฐกจ และสานกสถาบนเศรษฐกจ (Institutional Economics) 2

3 ไดเรมตายหายไป

จากอทธพล และตอนนถกเรยกวาเปน Heterodox Approach และยงมกลมอน ๆ อก Thermo

economics 4 พวกกลม Heterodox Approach สวนใหญจะไมไดพดเกยวกบทฤษฎหลกทใชอยใน

ปจจบน แตจะเปนการพดในลกษณะวจารณแนวความคดกระแสหลก

ประวตศาสตรแนวคดเศรษฐศาสตร

History of Economic Thought

ประวตศาสตรแนวคดเศรษฐศาสตร จะเกยวพนกบนกคดทคด และใชทฤษฎทแตกตางกน

ในหวขอตาง ๆ และกลายมาเปนเศรษฐศาสตรการเมอง (Political Economy) นบจากยคอดตมาจนถง

ยคปจจบน ซงกแบงแยกออกไดเปนหลายกลม นกปรชญาในยคโบราณ เชน อรสโตเตล ไดพดถง

แนวคดเกยวกบศลปะการแสวงหาความมงคง (Wealth Acquisition) และตงคาถามไววา ทรพยสน

ควรจะอยในกลมของเอกชนหรอรฐจงจะดทสด ในยคกลางกจะมลทธการศกษา (Scholasticism)

อาทเชน โทมส อควแนส ทไดโตแยงในขอบเขตของคณธรรมในธรกจทควรจะขายสนคาทราคา

ยตธรรม (Just Price)

นบจากยคกลางมา เศรษฐศาสตรไดพฒนาขนมาในประเทศตะวนตก จนถงศตวรรษท 21

ยคปจจบน นกปรชญาชาวสกอต อดม สมธ (Adam Smith) ถกยกยองวาเปนบดาแหงเศรษฐศาสตร

ยคใหม จากงานเขยน The Wealth of Nation แนวความคดของเขาถกสรางขนมาจากงานของ

นกเศรษฐศาสตรกอนหนานในศตวรรษท 18 โดยเฉพาะกลมฟซโอแครต (Physiocrat) งานของสมธ

ปรากฏขนในชวงยคการปฏวตอตสาหกรรม ซงสมพนธอยางมากกบการเปลยนแปลงในเศรษฐกจ

2 เศรษฐศาสตรกระแสหลกแยกออกเปนกลม Saltwater School พวกกลม Berkeley , Harvard , MIT ,Pennsylvania

, Princeton และ Yale และอกกลมทนยมการคาเสรเปน Freshwater School แทนดวยกลม Chicago School of

Economic , Carnegie Mellon University , University of Rochester และ University of Minnesota . 3 Thorstein Veblen (1857 - 1929) เปนผกอตงสานกสถาบนทางเศรษฐกจ นาเรองจตวทยาและพฤตกรรมของ

มนษยและสถาบนทมนษยสงกดอย เชน พรรคการเมอง สหภาพแรงงาน สถานธรกจ อตสาหกรรม ธนาคาร

สมาคม ฯลฯ เขามาพจารณาประกอบในการอธบายทฤษฎทางเศรษฐศาสตร เขาไดวจยพฤตกรรมทางจตวทยา เพอ

อธบายพลงจงใจทอยเบองหลงการทาใหคนทางาน และไดพบวา สถาบนทมนษยอาศยอย ธรรมชาตของมนษย

และประเพณของสงคม มสวนทาใหพฤตกรรมของมนษยเปลยนไปตาม 4 ประกอบดวยกลมอน ๆ ทเกดขนในปจจบน อาทเชน Feminist , Green Economics , Post Autistic

5

ผทศกษาตอมาหลง สมธ เปนนกเศรษฐศาสตรยคคลาสสค ประกอบดวย โรเบรต มลทส ,

จอหน แบพตส ซายน , เดวด รคารโด และ จอหน สจวต มล กลมนไดศกษาแนวทางการใช ทดน ,

ทน , แรงงาน , การกระจายรายได , โมเดลทเกยวกบประชากร และการคาระหวางประเทศ ในขณะ

ทในกรงลอนดอนตอนนนคารล มารกซ ไดวจารณระบบทนนยม ซงอธบายในรปของการเอาเปรยบ

(Exploitation) การลดคาความเปนมนษย (Alienate) และในชวงป ค.ศ. 1870 กลมเศรษฐศาสตร

นโอคลาสสค ไดพยายามทจะกอตงการอธบายเศรษฐศาสตรแบบ Positive เปนการใชคณตศาสตร

และอยบนพนฐานของวทยาศาสตร ซงอยเหนอนโยบายเศรษฐกจแบบ Normative

ภายหลงสงครามโลก จอหน เมยนารด เคนส (John Maynard Keynes) ไดมปฏกรยาตอตาน

การหามรฐบาลเขามายงเกยวในเศรษฐกจ โดยใหรฐบาลเขาแทรกแซงเศรษฐกจใหใชนโยบายการ

คลงไปกระตนเศรษฐกจดานอปสงคเพอใหเกดการเจรญเตบโต ในตอนนโลกไดแบงเศรษฐกจ

ออกเปนสองฝาย ฝายทนนยมโลกทหนง คอมมวนสตโลกทสอง และประเทศกาลงพฒนาโลกท

สาม บคคลอน ๆ เชน มลตน ฟรดแมน (Milton Friedman) ไดเตอนถงแนวทางทกาหนดคนให

เปนทาส และความเปนไปไมไดในการผลตแบบสงคมนยม พวกเขาไดเนนทฤษฎอยบนอะไรท

สามารถทาใหการเจรญเตบโตอยางตอเนองประสบผลสาเรจ โดยใชนโยบายการเงน และการปลอย

เสรทางกฎ ระเบยบ (Deregulation) ดานการเงน เปนนกเศรษฐศาสตรกลมการเงนนยม (Monetarist)

ในทศวรรษ 1970s เศรษฐกจมหภาคแบบเคนสไดหยดลง และเกดเศรษฐศาสตรมหภาค

แบบคลาสสคใหม (New Classical Macroeconomic) ทพฒนาขนโดยนกเศรษฐศาสตรทโดดเดน เชน

Robert Lucas , Edward C. Prescott ผซงพยายามใชกลไกเศรษฐกจจลภาคแบบนโอคลาสสคมาชวย

วเคราะหประเดนปญหาในเศรษฐศาสตรมหภาค กลมนกเศรษฐศาสตรเคนสใหม (New Keynesian)

เชน Paul Krugman , Edward Phelps , John E. Taylor และ Huw Dixon ไดตอบสนองกบการวพากย

ในประเดนปญหาในกลมน และในทายสดไดกอเกดเปนกลม New Neoclassic Synthesis ในเศรษฐ

ศาสตรมหภาค ในขณะทนกเศรษฐศาสตรการพฒนา (Development Economist) เชน Amartya Sen

และนกเศรษฐศาสตรขอมลขาวสาร (Information Economist) เชน Joseph Stiglitz ไดนาเสนอ

แนวคดใหม ๆ เกยวกบเศรษฐกจ

ความสมพนธกบศาสตรแขนงอน

ประวตศาสตรเศรษฐกจและประวตลทธเศรษฐกจ มความหมายอยางไร ประวตศาสตรเปน

การจดบนทกเรองราวของมนษยชาตทเกดขนในอดต ทงในดานเศรษฐกจ การเมอง การปกครอง

และสถาบนทางสงคมอน ประวตศาสตรยงแสวงหาคาตอบเพอทราบเหตและผลของเหตการณใน

อดต รปแบบทางความคด และการจดองคกรของมนษย แสวงหาพลงทบงคบใหมนษยกระทาในสง

ทยงใหญเปนเหตผลของความสาเรจและลมเหลว จะเหนวาเหตการณทเกดขนเปนการบนทก

6

ประวตศาสตรองครวมหรอประวตศาสตรของมวลมนษยชาตในทกมตของพฤตกรรมมนษยทเกดขน

ในอดต

ประวตศาสตรเศรษฐกจ เปนการจดบนทกเรองราวดานเศรษฐกจทเกดขนในอดต วาเกดจาก

สาเหตอะไร สงผลกระทบอยางไร พฒนาการทางเศรษฐศาสตรเปลยนแปลงจากอดตมาสปจจบนได

อยางไร ประวตศาสตรเศรษฐกจจงเปนการจดบนทกเรองราวคาสอน (Doctrine) หรอแนวคดของ

บคคล หรอคณะทมอทธพลในยคนน ๆ และยงทรงอทธพลมาถงปจจบน ประวตลทธเปนเรองทม

รายละเอยดมากกวาประวตศาสตรและลกซงกวาการศกษาประวตศาสตร เพราะเปนการศกษาตนตอ

หรอรากเหงาของปญหา วธแกปญหาตามแนวคาสอน ผลสมฤทธของการแกปญหาตามแนวคาสอน

หรอเปนการศกษาจดเดนทางความคดของนกเศรษฐศาสตรททรงอทธพลตอการนาไปปฏบตและ

สงผลกระทบอยางรนแรงตอสงคม

เหตการณของมนษยชาตทเกดขนในอดตและสงผลกระทบตอสถาบนสงคม สวนใหญเปน

เหตการณทางเศรษฐกจเปนผลพวงทเกดขนจากแนวคดหรอหลกคาสอนหรอลทธเศรษฐกจ อาทเชน

แนวคดของพลาโตใหชนชนปกครองตองปลอดจากการถอครองทรพยสนสวนตน ซงตอมาเปน

แนวคดแบบคอมมวนสต ลทธพาณชยนยมนามาซงการลาอาณานคม ลทธธรรมชาตนยมกอใหเกด

การปฏวตใหญในฝรงเศส ลทธคลาสสคนามาซงระบบทนนยม กอเกดชนชนกรรมาชพและนามา

ซงสงครามระหวางชนชน ลทธเศรษฐกจในแตละยคสมยกอน กอใหเกดการเปลยนแปลงสถาบน

สงคม

คารล มารกซ ไดแสดงใหเหนอยางเดนชดในความสมพนธกบวชาประวตศาสตรอยางแนบ

แนน โดยกาหนดประวตศาสตรใหเปนกรอบการวเคราะหและผลลพธทจะได ดงทมความเหนวา

เศรษฐกจสาคญกวาการเมอง และใชหลกเศรษฐกจเปนปจจยเดยวในการอธบายประวตศาสตร หรอ

ถอวาเปนพลงเดยว เปนตวกาหนดตวเดยวตอประวตศาสตร

ความสมพนธของวชาเศรษฐศาสตร จงมความเกยวพนแนบแนนกบศาสตรสาขาอน ขนอย

กบแนวความเชอและวธวเคราะหทกอตวขนในลทธเศรษฐกจนน ๆ มไดหมายความวาจะเกยวพน

กบทกสาขาอยางลกซง แตเปนการเลอกมาใชอธบายโดยเจาลทธ สาขาทเกยวของประกอบดวย

ปรชญา ประวตศาสตร รฐศาสตร กฎหมาย สงคมวทยาและมนษยวทยา เปนตน

วชาปรชญา หมายถง การแสวงหาความร การตงคาถามเกยวกบสรรพสง และการดารงอย

ของสรรพสง การคนหาเหตผลและกฎของความเปนจรง การปจฉาวสชนาความเชอพนฐานทกอให

เกดหลกคดและหลกการวเคราะหและสรป เพอใหไดมาซงความเปนจรงของสรรพสง

กระบวนการทางปรชญา จะมการตงขอสมมตฐานลวงหนา กาหนดขอบเขต และความ

เปนไปได วเคราะหและสรป เพอใหไดมาซงความเปนจรงของสรรพสง

7

วชาปรชญาเกยวพนกบองคความรทงมวลกบจดประสงคแหงเหตผลของมนษย วชาปรชญา

จาแนกเปนอภปรชญา (Metaphysics) ทศกษาเกยวกบชวต ความเปนจรง การดารงอยของสรรพสง

และจดประสงคแหงเหตผลของมนษย 4

5 และปรชญาธรรมชาต (Natural Philosophy) ศาสตรทเปน

ธรรมชาตแหงความร (Epistemology) หรอทฤษฎขององคความร (Theory of Knowledge) เปนการ

ศกษาเพอใหไดมาซงองคความรทกชนด มการตงคาถามเพอนาไปสกระบวนการหาความรมากกวา

ความเชอ (เชนวทยาศาสตร โดยเฉพาะวชาฟสกส) อยางไรกตามวชาอภปรชญาและปรชญา

ธรรมชาตไมสามารถแยกออกจากกนได วชาปรชญาจงเปนรากเหงาของศาสตรทงหลายทงปวง ท

ตองการคนหาความจรงของศาสตรนน ๆ

ปรชญาเศรษฐศาสตรตองการพสจนหาขอเทจจรงมากมาย เปนตนวาคาสอนของ อดม สมธ

ทพดถง “กฎมอทมองไมเหน” ทหมายถง การทางานของกลไกตลาดวาจะทาใหระบบเศรษฐกจอยใน

ดลยภาพไดอยางไร ดงคากลาว “ In pursuing his own advantage each individual was led by an

invisible hand to promote an end which was no part of his intention” ในการแสวงหาประโยชน

ของตนเองนน แตละบคคลจะถกชกนาไปโดยมอทมองไมเหนเพอบรรลเปาหมายเศรษฐกจสดทาย

ซงกมใชเปนสวนหนงทเขาตงใจไวเลย

หรอคากลาวทพดถงการบรรลสวสดการทดทสด หรอการบรรลจดเหมาะสมของพาเรโต

(Pareto ‘s Optimal) ทพดโดย Vilfredo Pareto วา “As long as one of the party to the trade is made

better off without leaving the other party worse off” ตราบใดทคนใดคนหนงในกลมไปทาการ

แลกเปลยนแลว ทาใหดยงขนกวาเดม โดยมไดไปทาใหสวนอนเลวลง จะทาใหสวสดการของ

สงคมดขน

หรอคากลาวของ Jean B. Say ทรจกในชอของ “กฎของซายน” กลาวไววา “Supply creates

its own demand” หมายถง อปทานสรางอปสงค เมอเกดการผลตสนคาแลวจะเกดอปสงคในการซอ

สนคาตามมาเอง

หรอยทธศาสตรนโยบายเศรษฐกจมหภาคของเคนสทกาหนดให “Demand lead supply”

หมายถง การกระตนดานอปสงครวมของเศรษฐกจกอนแลวกจะทาใหเกดอปทานตามมาเอง

คากลาวขางตนลวนเปนหลกปรชญาและตองการพสจนหาขอเทจจรง นอกจากน ยงมนก

เศรษฐศาสตรอกมากมายทเปนนกปรชญาหรอแสดงความเหนในเชงปรชญา ประวตลทธเศรษฐกจ

5 อภปรชญา (Metaphysic) เกยวของกบศาสตรทตองการคนหาความเปนจรงของสรรพสงมากมาย เปนตนวา วชา

จตวทยา (Psychology) ตรรกวทยา (Logic) จรยศาสตร (Ethics) จตศาสตร (Mental Philosophy) ศาสตรวาดวย

หลกแหงความงาม (Aesthetics) ปรชญาการเมอง (Political Philosophy) และปรชญาเศรษฐศาสตร (Economic

Philosophy) เปนตน ซงเปนการศกษาศาสตรทเกยวของกบความเปนอยของมนษยและการดารงอยของสรรพสง

8

จงเปนสวนหนงของวชาปรชญา แนวคดหรอหลกคาสอนทางเศรษฐศาสตรของแตละสานกคด จง

เปนทงสานกความคดทางเศรษฐศาสตรและสานกปรชญาพรอมกนไป

เศรษฐศาสตรพฒนามาจากวชาปรชญาและคอย ๆ แยกตวออกมาเปนศาสตรอสระของตน

เมอศตวรรษท 19 นเอง ในอดตนกเศรษฐศาสตรหลายทานเปนทงนกเศรษฐศาสตรและนกปรชญา

ในเวลาเดยวกน โดยเฉพาะกลมคลาสสค งานเขยนดานเศรษฐศาสตรทงเกาและใหมสะทอนใหเหน

ถงอทธพล ทมตอการวพากษวจารณดานปรชญาทเปนอยในขณะนน และบงชคณลกษณะความคด

ทเปนวทยาศาสตรในยคนน สรปไดวา ปรชญาสมพนธกบศาสตรทเกยวของกบบคคล และ

เศรษฐศาสตรเปนศาสตรทศกษาพฤตกรรมของมนษยในเชงเศรษฐกจ ทงสองจงสมพนธกนในมตท

หลากหลาย

ความสมพนธกบวชารฐศาสตร เมอกอนวชาทงสองไมสามารถแยกออกเปนอสระตอกนได

ตองศกษาควบคกนไปหรอศกษาเปนวชาเดยวกน ในยคกลาง (Medieval) เปนยคทการเมอง

นาเศรษฐกจ ผปกครองอาศยปรชญาจตนยม (Idealism) สรางลทธเทวนยมปลกฝงลงในความคด

ประชาชน และใชรปแบบการปกครองครอบงารปแบบระบบเศรษฐกจ แตเมอมาสยคของการ

สถาปนาเศรษฐศาสตรการเมอง 5

6 ปราชญเมธไดปลดปลอยความคดออกจากการครอบงาของ

แนวคดแบบเทวนยมหรอแนวคดของฝายศาสนจกร ผลงานวชาการทหลงไหลออกมาชวงนนจะ

เปนผลงานดานเศรษฐศาสตรการเมอง โดยเรมตงแตยคพาณชยนยม ยคฟซโอแครต ยค

เศรษฐศาสตรการเมอง และยคคลาสสค

การเปลยนผานจากลทธเทวนยมาสลทธสมบรณาญาสทธ เศรษฐกจไดกลบมาเปนแกนนา

อกครง และรปแบบการปกครองไดถกสรางมาสนบสนนแนวคดทางเศรษฐกจ หลงจากยคนแลว

เศรษฐกจเสรนยมไดเรมกาเนดขนอยางแทจรงพรอมกบลทธคลาสสค เศรษฐกจทนนยม(Capitalism)

ทกอตวขนมาในยคพาณชยนยม ถกผนวกรวมอยางกลมกลนกบเศรษฐกจเสรนยม (Liberalize) จน

กลายเปนเศรษฐกจเสรนยมแบบทนนยม ทใชมาจนทกวนน

ถงแมวา แนวความคดทงสองลทธ (เสรนยมและทนนยม) จะมความแตกตางกนอยางมาก

ในดานของการกระจายรายได แตหลกการของปรชญามนษยนยม (Humanism) ในเรองของเสรภาพ

ในการถอครองทรพยสน (Property Right) กเปนแกนหลกของทงสองระบบ ผลกดนใหแนวคดทง

สองสามารถเดนรวมกนไปในทางเดยวกน และเปนทยอมรบในระบบเศรษฐกจอยางกวางขวาง ยค

6 เศรษฐศาสตรการเมอง (Political Economy) นกเศรษฐศาสตรบางคนใหความหมายวา เปนศาสตรเพอกระจาย

ความมงคงระหวางสมาชกของสงคม อดม สมธ กลาววาเปนสาขาหนงของวทยาศาสตรทเกยวของกบผปกครอง

หรอผใชกฎหมาย มวตถประสงคทเสนอไวสองประการ ประการแรก เพอจดหารายไดทมากเพยงพอสาหรบ

ประชาชน หรอมความถกตองมากเพยงพอทจะชวยใหพวกเขาสามารถจดเตรยมรายไดสาหรบพวกเขา ประการท

สอง เปนแหลงรายไดของรฐ ............เพอมรายไดทเพยงพอสาหรบการใหบรการสาธารณะ

9

เศรษฐกจเสรนยมไดเปนแกนหลกของความสมพนธสงคมและการเมอง และดเหมอนจะกาวตอไป

ไมหยดย งมววฒนาการเกดขนในรปแบบตาง ๆ

การกอเกดตวของรปแบบการปกครองแบบประชาธปไตย (Democracy) อาศยรปแบบ

เศรษฐกจเสรนยมเปนสงนาทาง จนกระทงนกเศรษฐศาสตรและนกรฐศาสตรในยคกอนหนานตาง

ยอมรบวาเปนรปแบบความสมพนธของเศรษฐกจเสรนยมและการปกครองแบบประชาธปไตยทเปน

ไปอยางแนบแนนเปนเนอเดยวกน โดยแบงแยกอกฝายเปนการปกครองแบบคอมมวนสตและ

รปแบบเศรษฐกจทรฐเปนเจาของกรรมสทธในทรพยสน พรอมกบจดสรรผลผลตใหกบประชาชน

อยางเทาเทยมกน แตในเนอแทแลวไดเกดกลมชนชนปกครองแอบอาศยรปแบบนเพอขดรด

ประชาชนอกทอดหนง ระบบการผลตทขาดแรงจงใจไดกอใหเกดการผลตทไมมประสทธภาพ

การนาผลผลตมาแบงสรรกนอยางยตธรรม แตปรมาณทไดกลบผลกดนใหไปอยในระดบพอประทง

ชพ (Subsistence Level) ในขณะทระบบเศรษฐกจเสรนยมแบบทนนยม กลบมระดบการบรโภค

ทเหลอเฟอ ถงแมวาจะเกดชนชนในสงคม การถอครองทรพยสนและการกระจายรายไดจะไมเปน

ธรรม แตกเกดระบบสนบสนนเขามาชวยแกไขคอ ลทธสวสดการ การเขาแทรกแซงของรฐบาล

ในระบบเศรษฐกจ พรอมกบมงใหเกดชนชนกลางเปนชนชนสวนใหญของประเทศ ทาใหระบบ

สามารถเดนไปอยางราบรน การตอสของชนชนไมเกดขนตามททานายไว

การหนกลบของประเทศสงคมนยมและคอมมวนสตในชวงตนศตวรรษท 21 เปนไปอยาง

รบเรงและไดปรบเปลยนรปแบบการเมองและเศรษฐกจจากแนวเกา ๆ อยางสนเชง เปนการกอราง

สรางแนวคดใหมใหเกดขน แตอยางไรกตาม การวเคราะหรปแบบสามารถองอาศยหลกการของ

หลกปรชญาเปนแกนหลกในการวเคราะหได แตอาจมการผสมผสานหลกการของปรชญาในแตละ

ดานมาอยในรปแบบใหมนได

สาธารณรฐประชาชนจน ดวยขนาดของประเทศ ประชากร และขนาดเศรษฐกจทใหญมาก

ทาใหระบบเศรษฐกจเสรนยมเกดการปรบเปลยนครงสาคญ กลาวไดวา โลกถกระบบเศรษฐกจเสร

นยมครอบงาอยางแทจรง แตรปแบบการปกครองกลบถกแบงแยกออกมาเปนสองรปแบบในการ

สนบสนนระบบเศรษฐกจ ฝายหนงยงเปนเศรษฐกจเสรนยมแบบทนนยมทมการปกครองแบบ

ประชาธปไตยสนบสนน แตอกฝายเปนเศรษฐกจเสรนยมทมการปกครองแบบคอมมวนสต การ

ผอนคลายในดานเศรษฐกจใหหนวยเศรษฐกจสามารถดาเนนไปบนกลไกตลาดและมเสรภาพในการ

ถอครองทรพยสนได แตรฐกยงผกขาดในการปกครองและพรอมใชอานาจเบดเสรจนเขาทาการ

แทรกแซงในทกเรองของเศรษฐกจ และเรยกระบบใหมของตวเองวา Socialism Market Economy 7

7 เปนการยอมรบเศรษฐกจเสรนยม ทใชกลไกหลกในการบรหารเศรษฐกจ คอ ปลอยใหเศรษฐกจเปนแบบตลาด

(Market Economy) ดาเนนไปโดยตวของตลาดเอง ในบางครงกจะเรยกเศรษฐกจแบบตลาด แทน เศรษฐกจเสร

นยม โดยมความหมายเดยวกน

10

เปนการเปดหนาประวตศาสตรเศรษฐกจหนาใหมขน การพฒนาและความเกยวเนองกนในเศรษฐกจ

ยงดาเนนตอไป แตกเกดเปนคาถามขนมาวา ในทายสดรปแบบเศรษฐกจและการเมองแบบใดจะเปน

ฝายไดชยชนะ และเศรษฐกจโลกจะพฒนาไปในทศทางใดตอไปในอนาคต การวเคราะหและศกษา

ยงคงอาศยหลกการทางปรชญา ประวตศาสตร เศรษฐกจ และรฐศาสตร มาอธบายและทานาย ดงนน

การศกษาววฒนาการจากอดตจงยงเปนพนฐานหลกในการสรางจนตนาการและสามารถอธบาย

ปรากฏการณไดอยางสมบรณและลกซง

ววฒนาการในความสมพนธระหวางหลกปรชญา เศรษฐศาสตร และการเมอง

ตงแตยคกลาง

ลทธเทวสทธ (Divine Right) อางวากษตรยมความชอบธรรม เพราะไดอานาจมาจากพระเจา

กษตรยในยคกลางยกเปนขออางสนบสนนความชอบธรรมในการปกครองประเทศ รฐอนเปน

สถาบนการปกครองจงเปนสถาบนศาสนาไปพรอมกนดวย อานาจกลายเปนความชอบธรรมทนทท

กษตรยยอมรบศาสนาครสต

ปรชญาในยคกลาง เนนใชปรชญาจตนยม (Idealism) อยางเดยว แนวคดตาง ๆ ทอยบน

หลกการนสนบสนนการบงคบโดยผปกครองใหเกดความผสมกลมกลน โนมเอยงทจะละเลยสทธ

เสรภาพสวนบคคลของมนษยแตละคน ในสมยกลางทฤษฎนสนบสนนระบบศกดนา (Feudalism)

ภายใตกษตรย ระบบเศรษฐกจกถกกลนใหอยภายใตระบบการปกครอง โดยอางลทธเทวสทธ ลทธ

นถกยกขนอางเพอชวา ระบบเศรษฐกจการเมองศกดนาทดารงอยในยโรปสมยกลาง เปนระบบท

ชอบธรรมแลว ทง ๆ ทแทจรงแลวระบบศกดนาเปนระบบทมการขดรดระหวางชนชน

ศาสนาครสตสนบสนนระบบศกดนา ศาสนาครสตเปนความคดแบบจตนยม เชอวามจต

สมบรณคอพระเจา พระเจาบนดาลใหระบบเศรษฐกจ การเมอง เปนไปตามพระประสงคของ

พระองค สงทเกดขนอยเปนพระประสงคของพระเจา ยอมถกตองดแลว ผปกครองคอตวแทนของ

พระเจาไดอานาจและการรบรองจากพระเจา การปฏเสธหรอตอตานเทากบการปฏเสธพระเจา

รฐบาลมความชอบธรรมทางศาสนาทจะปกครองและเกบภาษจากพลเมอง นคอทฤษฎเทวสทธ

(Divine Right)

นอกจากน แนวคดในเรองทฤษฎวาดวยจกรวาลและโลกของศาสนาครสต กสนบสนน

ทฤษฎเทวสทธ โทมส อควแนส เสนอปรชญาระบบจกรวาลทงระบบ ถอวาระบบจกรวาลผสม

กลมกลน แมสวนตาง ๆ ปรากฏในรปลกษณะทแตกตางกน แตรวมแลวกมความเปนอนหนงอน

เดยว เปนสงทพระเจาสรางขน ความรกเปนหนงเดยว ความเชอกบเหตผลไมขดกน ความเชออย

เหนอเหตผล ตางประกอบกนเปนความร ระบบจกรวาลเปนระบบทมลาดบขนลดหลน (Hierarchy)

กนลงมา จากพระเจาผอยบนสด ตาลงมาถงสงมชวตขนตาสด ผทอยสงกวาปกครองและใช

11

ประโยชนจากผอยต ากวา แตผทอยต ากวากไมใชวาจะไรคาเสยทเดยว ทกชนสวนในจกรวาลมคา

เพราะตางกเปนสวนประกอบของระบบหนงเดยวกน7

8

แนวคดนรบรองความไมเทาเทยมกนในจกรวาล โลกและสงคมมนษย สงคมมองคประกอบ

ทมฐานะลดหลนจากสงลงมาสตา จากพระเจาลงมาถงพระสนตะปาปา กษตรย ขนนาง และคน

ธรรมดา อานาจการปกครองเปนของพระเจา พระเจามอบใหกษตรย (หรอมอบใหโดยตรง) แมวา

สงคมมความไมเทาเทยมกนดงทกลาว กถอวาเปนสงทดแลว เปนความปรารถนาของพระเจาทให

เปนเชนน

ทฤษฎเทวสทธ อางความชอบธรรมอานาจกษตรยมาจากพระจา ทฤษฎสมบรณาญาสทธอาง

วา อานาจเดดขาดในองคกรเดยวจะกอใหเกดความมนคงและสนตภาพ ในขณะททฤษฎเทวสทธ

อาศยปรชญาจตนยม (Idealism) ทฤษฎสมบรณาญาสทธโนมเอยงไปทางปรชญาวตถนยม (Materia-

lism) มนกทฤษฎทสาคญ คอ แมคเคยเวลล (Nicolo Machiavelli , 1469 - 1527) และโทมส ฮอบส

(Thomas Hobbes , 1588 - 1679)

แมคเคยเวลล สมมตฐานวา มนษยเปนสตวชวราย เหนแกตว อกตญ� เปลยนใจงาย โกหก

หลอกลวงและโลภ อยากไดสงตาง ๆ เปนของตว มนษยแขงขนและแยงชงกนตลอดเวลา ถาไมม

กฎขอบงคบและอานาจบงคบแลวจะเกดสภาพอนาธปไตย สงคมจะอยไดกตอเมอมอานาจบงคบ

ผกพนเอาไว ปกปอง คมครองกรรมสทธและชวต ซงเปนความปรารถนาสงสดของมนษย ความ

มนคงจะเกดขนไดกตอเมอมรฐบาลทเขมแขงมอานาจเดดขาด

โทมส ฮอบส ไดเขยนงานชนสาคญคอ Leviathan สนบสนนระบบสมบรณาญาสทธราช

เขากเหนวา ถาไมมผปกครองทมอานาจสงสดคอยควบคม กจะเกดสภาพสงคราม มความเหนคลาย

กบแมคเคยเวลล จงตองมองคอธปตยหรอ Leviathan มอานาจเดดขาดแตผเดยว เพอทจะรกษา

สนตภาพและความมนคงของสมาชกของสงคมไวได เขาเหนวา องคอธปตยควรมรปแบบเปน

กษตรยสมบรณาญาสทธราช เพราะเปนรปแบบทกอใหเกดการแขงขนอานาจนอยกวารปแบบ

คณาธปไตยหรอประชาธปไตย และยอมเปนเรองงายกวาทบคคลคนเดยวจะปฏบตการเดดขาดและ

ไมขดกนเอง

ทฤษฎสมบรณาญาสทธ จงยงสอดคลองกบความปรารถนาของกษตรยทตองการอานาจ

เดดขาด รวมเขาศนยกลาง ทฤษฎนนอกจากจะใหความชอบธรรมแกการปกครองระบบกษตรยแลว

ยงเนนการรวมศนยของรฐบาลทอยใตอานาจของกษตรย

8 ฉตรทพย นาถสภา , “ลทธเศรษฐกจการเมอง” หนา 7

12

ลทธคาเมอรล (Kameralism) เปนอกลทธหนงทสนบสนนลทธพาณชยนยม และมรปแบบ

การปกครองแบบสมบรณาญาสทธราช เกดขนในประเทศเยอรมน ลทธนเสนอใหกษตรยมสทธ

เกบภาษอากรราษฎรไดโดยตรงไมตองผานเจาขนมลนาย เปนการเกบภาษในฐานะองคการ

การปกครองไมใชฐานะเปนเจาของทดน การเกบภาษไดโดยตรงจะทาใหกษตรยมอานาจเพมขน

สามารถนาเงนภาษทเกบไดไปดแลระบบราชการและกองทพทกาลงขยายตว

ลทธเศรษฐกจทสนบสนนทฤษฎสมบรณาญาสทธ คอ ลทธพาณชยนยม (Mercantilism)

หลงยคกลางเกดการฟนฟศลปะวทยาการ (Renaissance) ในยคของกรกและโรมขนมาใหม มนษยลด

ความเชออยางงมงายในพระเจา เรมเกดแนวคดมนษยนยม (Humanism) ทเนนเชอในความสามารถ

ของมนษย สทธและเสรภาพมนษย พรอมกนนนแนวทางของการแสวงหาความสขสวนตว การ

สะสมความมงคง การบรโภคสนคาอยางเหลอเฟอ เพอตอบสนองความตองการทไมมทสนสด สง

เหลานกเปนรากฐานแนวคดแบบวตถนยม (Materialism) แนวปรชญาทงสองแนวคดไดผสมกลม

กลนกนสรางเปนรากฐานเศรษฐกจรปแบบใหมทแตกตางจากยคกลางโดยสนเชง และเปนพนฐาน

สนบสนนการคาแบบเสรในชวงเวลาตอมา

จกรวรรดทหารกลายมาเปนเปาหมายหลกของการปกปองประเทศ และมการเปลยนแปลง

โครงสรางการผลต (Structural Change) จากเกษตรสอตสาหกรรม ไดนาสองปจจยมากาหนด

แนวทางการแสวงหาความมงคง

ลทธนสนบสนนการเพมกาลงอานาจรฐและรฐบาลดวยมาตรการเศรษฐกจ โดยเฉพาะการ

ใชประโยชนจากการคาระหวางประเทศและภาษอากร ระบบเศรษฐกจยคนยโรปไดเปลยนจาก

เกษตรกรเลยงตวเองมาสการคาขายแลกเปลยน การสงมอบสวยใหเจาขนมลนายเปนการเสยภาษ

ใหกบรฐบาล และเนนใหรฐบาลอยใตอานาจขององคอธปตย จะเหนวาปรชญาแนวคดยคนเนน

สรางกองกาลงทหารทเขมแขง อานาจทางการปกครองแบบเบดเสรจ การคลงรฐบาลมบทบาท

สาคญในการบรรลเปาหมาย ลทธพาณชยนยมเนนการคาเสร พฒนาอตสาหกรรม การเกบภาษ

สรางความมงคงใหกบการคลงรฐบาล ลทธคาเมอรล (Kameralism) เนนการปกปองอตสาหกรรม

ในประเทศและการเกบภาษสรางความมงคงใหกบการคลงรฐบาลเชนเดยวกน

ลทธทนนยม (Capitalism) ไดเรมเกดฐานรากทมนคงในยคของการใชปรชญาวตถนยม

(Materialism) เพราะเปาหมายเศรษฐกจไดหนไปสความมงคงทอยในรปของทรพยสนและการเกน

ดลทางการคา การผลตสนคาเพอการคาขายระหวางประเทศ การบรโภควตถเกดขนอยางกวางขวาง

พรอมกบกรรมสทธในทรพยสนทใหปจเจกชนมได ความมงคงไดไปกระจกอยในชนชนพอคาผม

อทธพล ทนนยมจงเรมฝงรากลกนบตงแตนนมา

เมอระบบเศรษฐกจไดพฒนามาจนถงจดสงสดในรปแบบทใชอย การแสวงหาแนวทางทจะ

ผลกดนใหเศรษฐกจเกดความกาวหนาขนไปอก กมาถงวงลอของการหมนทจะตองสรางรปแบบ

13

เศรษฐกจใหมเพอใหเกดการขบเคลอนเปนจรงได เศรษฐกจเสรนยมเปนทางออกของการประสาน

ผลประโยชนทางการคาระหวางประเทศและการพฒนาอตสาหกรรมไดสงสด 8

9

ลทธธรรมชาตนยมหรอลทธฟซโอแครต เปนทงทฤษฎและปรชญา เพราะเปนการพดถงกฎ

ธรรมชาต (Natural Law) ในดานของศาสตรธรรมชาต ไมวาวชาจรยศาสตรและสงคมศาสตรอนๆ

เหลานตางขนอยกบการจดระเบยบของธรรมชาต (Natural Order) เพราะระเบยบธรรมชาตเปนการ

จดระเบยบธรรมชาตของมวลมนษยและธรรมชาตทงหลายทงมวลใหผสมกลมกลนกน ทงธรรมชาต

ของสรรพสงในจกรวาลและธรรมชาตของสงคมมวลมนษยชาต จะทางานอยางสอดคลองตองกน

อยางมระบบ เชนท O.H. Taylor กลาววา 9

10 “…..a natural order the design of all nature and human

nature , to ensure a harmonious , orderly functioning of both the non – human nature universe , and

all human societies .”

ลทธธรรมชาตนยม เชอวา กฎหรอระเบยบธรรมชาต (Nature Order or Law) เปนตวกาหนด

สงคมมนษยชาต กฎหมายทรฐสรางขนไมสามารถเปลยนแปลงกฎธรรมชาตนได กฎธรรมชาตน

สรางคณปการอนยงใหญใหกบมวลมนษยชาต ประเทศจะมงคงสมบรณพนสข ยอมเปนไปตาม

กฎธรรมชาต วชาเศรษฐศาสตรจงเปนวชาแหงกฎธรรมชาต เพราะกฎธรรมชาตใชบงคบกบมนษย

และสรรพสงทมชวตและไมมชวตทงมวลเปนกฎทใหธรรมาภบาลเพอประโยชนแหงมวลมนษยชาต

ลทธธรรมชาตนยม ยอมรบหลกการเหนแกประโยชนสวนตว วาเปนมลฐานใหเกดระบบ

เศรษฐกจและปลอยใหเปนไปเอง (Laissez faire) โดยรฐไมเขาแทรกแซง เปนเรองทเปนไปตามกฎ

ธรรมชาต กลาวไดคอ คน ๆ หนงรวาตนสนใจตองการอะไรมากทสดทเปนประโยชนแกตว สวน

ทเหลอปลอยใหการจดระเบยบโดยธรรมชาตดาเนนไปเอง

แนวคดธรรมชาตนยม ไดกลายมาเปนแกนหลกของแนวคดลทธเสรนยม (Liberalism) ทง

ในทางการเมองและเศรษฐกจ เปนการตอกย าเสรภาพทางความคดทปลดแอกตวเองมาจากลทธ

เทวนยม ในทางเศรษฐศาสตรคอ แนวคดของลทธทนนยม (Capitalism) ทใหสทธในการถอครอง

9 ประวตศาสตรเศรษฐกจ ไดแสดงใหเหนถง ววฒนาการทางเศรษฐกจ เมอลทธเศรษฐกจหนงไดบมสดขด เปน

แรงผลกใหระบบเศรษฐกจเจรญกาวหนาไมหยดหยอน จนถงจดอมตว แรงผลกดนของมนษยจะแสวงหาทางอย

รอดและววฒนาการทสงขน จงไดเกดลทธเศรษฐกจใหมตามมา จะเปนอยอยางนในประวตศาสตรเศรษฐกจของ

โลก การทจนเขามาสประตเศรษฐกจเสรของโลกกเปนอกแรงหนงในการขบเคลอนระบบเศรษฐกจเสรของโลก

ใหเดนไปไดในอกระยะเวลาทยาวชวงหนง หลงจากแนวคดเทคโนโลยนยมของสหรฐอมรกาเรมถงจดตน

แนวคดทใหการเกดนวตกรรมเปนแรงขบเศรษฐกจโลกเรมชะลอตว ภาวะชะลอตวทางเศรษฐกจของประเทศ

พฒนาแลวเกดขนอยางกวางขวางในชวงทายศตวรรษท 20 เปนดชนบงช การเขาสเศรษฐกจโลกของจนและเกด

เศรษฐกจโลกาภวฒนตามมาจงเปนการคลคลายปญหาเศรษฐกจเสรโลกไดชวงเวลาหนง .......ผเขยน 10

Overton H. Taylor , A History of Economic Thought (London : McGraw hill Book Co., 1960)

14

ทรพยสนอยางเสรและการปลอยเสรทางเศรษฐกจ (Laissez faire) รฐบาลไมเขาแทรกแซงในกลไก

เศรษฐกจ ในทางการเมองเปนการใหสทธและเสรภาพแกประชาชนอยางอสระและเทาเทยมกน

เปนรากฐานของระบบประชาธปไตย

ทผานมายงไมมลทธใดใชปรชญามนษยนยม (Humanism) อยางเตมรปแบบ ในสมยกลาง

ถกจากดเสรภาพอยางมากดวยประเพณ ศาสนา และการปกครอง ระบบศกดนาสนบสนนดวยทฤษฎ

เทวสทธ ตอมากเปนระบบสมบรณาญาสทธใหอานาจเบดเสรจแกกษตรย ระบบเศรษฐกจยงไมม

เสรภาพอยางแทจรง จากระบบการผลตแบบระบบศกดนา ทตองผลตเพอสงมอบแกขนนางและ

เจานายในปราสาท การตดตอคาขายทาไดจากด มาเปนการผกขาดการคาโดยนายทนและตองจากด

การคาขายแลกเปลยนโดยเฉพาะการสงสนคาเขา แตเมอถงยคคลาสสคแนวปรชญามนษยนยม

กไดเบงบานสดขดในแนวคด ขบวนการตอสเพอเสรภาพทางเศรษฐกจและการเมองไดเรมตนขนท

องกฤษเปนแหงแรกและไดแผขยายไปตลอดภาคพนทวปยโรป เปนพนฐานกอใหเกดระบบ

ประชาธปไตยทางการเมองและระบบเศรษฐกจวสาหกจเอกชน (Private Enterprise Economy) อยาง

แพรหลาย

นกเศรษฐศาสตรทรวมผลกแนวคดมนษยนยมทมชอเสยง จอหน ลอค (John Lock , 1632 -

1704) ชใหเหนวา “อสระภาพและเสรภาพเปนสทธมลฐานของมนษย” สทธนเกดจากความเปนผม

เหตผลของมนษย และชแนวคดกฎธรรมชาตคอ กฎแหงเหตผล มาสนบสนน ลอคกลาววา

ในสภาพธรรมชาต (The State of Nature)ทไมมรฐบาล กฎแหงเหตผลเปนกฎของสงคม และกฎแหง

เหตผลกบงวามนษยจะตองเคารพเสรภาพและไมกาวกายในสทธของมนษยผอน

ในสภาพธรรมชาตน นอกจากมนษยจะมเสรภาพและเทาเทยมกนแลว มนษยยงมสทธใน

การเปนเจาของทรพยสนดวย สทธในการเปนเจาของเกดจากแรงงานของมนษย เพราะแรงงานทลง

ไปเปนของมนษยผนน สทธทจะเปนเจาของทรพยสนจงเปนสทธมลฐานตามธรรมชาตของมนษย

แตละคน มใชมนษยไดรบสทธนจากรฐ ความคดของลอคจงสนบสนนหลกกรรมสทธสวนบคคล

(Private Property)

เหตผลสนบสนนกรรมสทธสวนบคคลของลอค ตอมาไดถกอางเปนหลกพนฐานของลทธ

เสรนยมและระบบเศรษฐกจวสาหกจเอกชน การอธบายในดานการเมอง ลอคกใชหลกการเดยวกน

น ในสภาพธรรมชาตมนษยมเสรภาพและกรรมสทธในทรพยสน เปนการอธบายกฎธรรมชาตท

ละเอยดมากขนจากลทธธรรมชาตนยม แตทาไมมนษยจงละทงสภาพธรรมชาตกอตงสงคมการเมอง

(Political Society) และรฐบาลขน เพอปกปองกรรมสทธในทรพยสน จงกอตงสถาบนทแนนอนใน

การออกกฎหมายและรกษากฎ

ลอคอธบายวาสงคมการเมองเกดขนได โดยการใหความยนยอมระหวางมนษย ซงเดมอยใน

สภาพธรรมชาต การใหความยนยอมครงแรกเปนการแสดงออกโดยตรง แตตอมาอาจเปนการแสดง

15

ออกโดยปรยายกได กเทากบเปนการตอสญญานนมาเรอย ๆ การแสดงออกซงความยนยอมโดย

ปรยายกคอ การทมนษยยอมรบมรดกของบดาภายใตความคมครองของรฐ สวนการยนยอมอยใน

สงคมเดยวกนหมายความวา สมาชกยนยอมทจะอยภายใตกฎแหงเสยงขางมาก รฐบาลเปนผมอานาจ

สงสดในการบรหารประเทศและออกกฎหมาย แตกเปนเพยงผไดรบความไววางใจ อานาจอธปไตย

แทจรงอยทประชาชน ถาประชาชนพบวา รฐบาลไมไดสรางผลประโยชนสงสดใหกบประชาชน

มากทสด ในทรรศนะของลอคประชาชนไมไดมอบอานาจทงหมดใหรฐบาล กฎธรรมชาตกยงคง

ใชบงคบอยซงกคอกฎแหงเหตผลนนเอง เพยงแตสภาพธรรมชาตเทานนทหมดไป เพราะมการรวม

อานาจไวทรฐบาล แตรฐบาลยงคงตองออกกฎหมายตามกฎธรรมชาต จะคดคานทาลายกฎธรรมชาต

ไมได และกกลายเปนมลฐานความคดของระบบประชาธปไตยทตองใชควบคไปกบระบบเศรษฐกจ

เสรนยม เปนแนวคดทฤษฎเสรประชาธปไตยทมรากฐานแนวความคดจากแนวทางเดยวกน เปน

ความเชอตอเนองกนมานานนบศตวรรษ จนกระทงเศรษฐกจแบบคอมมวนสตไดหนมาสเศรษฐกจ

เสรนยมและยอมรบในเรองกรรมสทธในทรพยสนและเศรษฐกจตลาด

อดม สมธ ไดตอเตมปรชญามนษยนยม (Humanism) ใหกวางขวางออกไปอก และสามารถ

นาไปเปนเหตผลอธบายโมเดลเศรษฐกจไดอยางสมเหตผล (Rational) แนวคดทมอทธพลตอสมธ

เปนความเชอแบบนกวทยาศาสตรทเชอวา โลกธรรมชาตเปนโลกทมระเบยบและกฎเกณฑ และพฤต

กรรมมนษยทเหนวามนษยทกคนมความเหนแกตว และการทาทกสงทกอยางกเพอประโยชนสวนตว

แตมนษยกมศลธรรมเปนแรงถวงความเหนแกตว มนษยรวาการกระทาใดเปนสงทถกและผด เมอ

ปลอยใหมนษยดาเนนไปตามพฤตกรรมธรรมชาตแลว กฎ ระเบยบธรรมชาตกจะจดการใหทกอยาง

เขาสความถกตองสมบรณทสดตามหลกธรรมชาต

ลทธความสขสวนตวและความเหนแกประโยชนสวนตว (Individualism and Self-interest)

ไดยอมรบตอมา มผอธบายหลาย ๆ คนและขยายใหครอบคลมกวางมากขน อดม สมธ กลาวถง

พลงจงใจใหมนษยทางานคอรายได มรายไดมากเทาใดจะทาใหพอใจยงขน เมอสะสมรายไดมาก

กลายเปนคนมงคงรารวย ทาใหเกดความสขและมอานาจ สรปไดวา นสยมนษยทางานโดยเหนแก

ตวเอง แสวงหาความรารวยเปนหลกธรรมชาต จงใชเงนจงใจใหเขาทางาน เพอผลตสงมประโยชน

สาหรบตนเองและจาหนายแกคนอนดวย ในขณะเดยวกนกเปนการทาใหเกดประโยชนแกสวนรวม

คอสงคม เปนการแสดงความเหนวา ภายใตกฎนเกดการประสานผลประโยชนของตนเองและสงคม

ทงตนเองและสงคมจะดขนพรอมกนไป

สมธเปนผเสนอแนวการวเคราะหแบบคนเศรษฐกจ (Economic Man)เพอสนบสนนคากลาว

ขางตน โดยเสนอความเหนวา คนทว ๆ ไปจะแสวงหาประโยชนสวนตวทางเศรษฐกจ จงใช

ความคดอานทจะใชความพยายามนอยทสดเพอใหไดความมงคงมา

16

มนกเศรษฐศาสตรอกหลายคนทอธบายในแนวอนทมใชคนเศรษฐกจ คอ Hobbe , Hume ,

Hutchison และ Bentham ทสรปไดวา สงใดทมนษยทาไปมกจะไดผลตอบแทนอยางใดอยางหนง

คอ ความพอใจและความเจบปวด ทงสองสงนจะเปนตวกาหนดพฤตกรรมของมนษย แมกระนน

มนษยยงมความตองการไมมทสนสด ทกคนจงแสวงหาความสขสวนตวกอน การทางานไมใชเปน

สงททาใหเกดความสข ไมมผใดอยากทางาน เวนแตมความจาเปน

ปรชญาของ เจเรม เบนแทม (Jeremy Bentham) ในเรองลทธถอประโยชน (Utilitarianism :

หรอ ลทธอรรถประโยชน) หรอใหความสขมากทสดแกคนจานวนมากทสด (The greatest happiness

for the greatest number) ซงถอเปนหลกมาแตปรชญากรกโบราณ เรอความพอใจสงสด (Hedonism)

ความสขความพอใจสงสดทมนษยแตละคนแสวงหามาเปนของตน ไมจาเปนจะตองกอใหเกดความ

พอใจใหคนสวนใหญ (แตกไปละเมดสทธของผอนกมไดเชนกน) เปนปรชญาพนฐานของกลม

แนวคดเศรษฐกจเสรนยมแบบคลาสสค นอกจากน การแทรกแซงของรฐบาลเพอเพมความสข

ใหแกชมชนมากกวาเปนการลด การแทรกแซงนนใชได และกเปนอกเหตผลของเศรษฐกจเสรนยม

ทใชอยในยคปจจบน แตกตางจากแนวคดเสรนยมของพวกคลาสสค ทหามการแทรกแซงเศรษฐกจ

ของรฐบาล

ตามแนวคดของเบนแทม ผลประโยชนทวไปของชมชน วดโดยจานวนผลประโยชนท

บงเกดแกบคคลในชมชน ลทธนจงเปนแบบประชาธปไตยและถอความเสมอภาค (Equalitarian)

หรอกคอ ไมวาคนยากจนหรอคนมงม ผลประโยชนของแตละคน ควรไดรบเทากน วดไดจาก

สวสดการ ถาสงใดเปนความสขความพอใจของชาวนาจะเทากบความสขความพอใจของผม งม

(Aristocrat) กลายมาเปนแนวคดพนฐานระบบการปกครองแบบประชาธปไตย

ลทธถอประโยชน ยงใชเปนหลกทางศลธรรม เรองความสขความพอใจทวา นสยของ

มนษยจะตองมงเพอใหเกดความสขสงสดแกจานวนคนมากทสด ดงนน ถามผกระทาผดกฎหมาย

ศาสนา และกฎของสงคม จะถกลงโทษ เพราะเปนผทาใหเสยหายแกคนอนในการแสวงหาความสข

ใหแกตน นอกจากน ในการแสวงหาวธการวดสวสดการ เบนแทม อยากใหมศลธรรมเปน

วทยาศาสตรคอพสจนใหเหนจรงได ถาความสขและความเจบปวดอาจวดไดเปนปรมาณ กฎหมาย

ทกฉบบกสามารถใชตดสนบนมลฐานของสวสดการได เปนการประยกตแนวปรชญาสกฎหมาย

วธการศกษาวชาเศรษฐศาสตร

เศรษฐกจเปนปรากฏการณทเปนพลวตร วชาเศรษฐศาสตรจงเปนศาสตรทเปนพลวตร เมอ

สงคมเปลยนเศรษฐศาสตรจะมคาถามใหม ๆ เกดขนเสมอ เศรษฐศาสตรมจดเดนอยในตวเอง คอ

ความมเหตมผลหรอตรรกะทสามารถหาขอสรป ตอบคาถาม และวเคราะหปรากฏการณและปญหาท

17

เกดขนได วชาเศรษฐศาสตรจงเปนศาสตรดานสงคมศาสตรทสามารถใชทฤษฎหรอหลกการใน

การวเคราะหเพอแกปญหา และหาขอสรปในทางศาสตรของตนเองไดอยางชดเจน

เนองจากเศรษฐศาสตรเปนศาสตรทเปนพลวตร หวงเวลาเปลยนไป กรอบความคด ทฤษฎ

คาสอน เครองมอ และเทคนคทางเศรษฐศาสตรจงแปรเปลยนไป ประเดนนตองยอมรบในบรบทท

หลากหลาย ระบบความคดทางเศรษฐศาสตรกหลากหลายตาม การหาขอสรปในนโยบายจงมความ

หลากหลายตามไปดวย สงนควรตระหนก อาจไมมวธการใดวธการหนงทถกตองและสมบรณ

ยดถอไดตลอดไป ดงเชน สหรฐอเมรกาในยคทศวรรษ 1960s สนบสนนเศรษฐกจโลกแบบเสร เพอ

ประโยชนโดยรวมของเศรษฐกจโลก แตญปนกลบหนไปใชแนวความคดแบบลทธพาณชยนยมมง

แสวงหาประโยชนเขาประเทศจากการสงออกสนคาและหามนาเขา เมอโลกเขาสยค 2000 เศรษฐกจ

กมการเปลยนแปลงไปอก สหรฐกลบใชระบบการเงนเสรของโลก มงหาผลประโยชนเขาสประเทศ

แมแตการบรหารนโยบายเศรษฐกจของรฐบาลไทยกมความหลากหลายเชนกน บางครงใชแนวคด

เศรษฐศาสตรกระแสหลกบรหาร แตบางครงกใชในเรองของความยตธรรมในเศรษฐกจเปนกรอบ

ของนโยบาย

หลกคาสอนหรอแนวคดดานเศรษฐกจ ขนอยกบความผนแปรของสถานการณ ศลธรรม

การเมอง ศาสนา ปรชญาทางสงคม รวมตลอดถงกรอบประเพณ จารต และคานยมทางสงคม และ

ไมถกกาหนดใหตายตวกบทฤษฎ เครองมอ และเทคนคการวเคราะหทางเศรษฐศาสตร

จากความหลากหลายของรปแบบการศกษาทางเศรษฐศาสตร เพราะตองพจารณาธรรมชาต

แวดลอมและแนวคดจากศาสตรสาขาอนมาประกอบดวย แตรปแบบโดยทวไปของเศรษฐศาสตร

กยงสามารถจาแนกรปแบบการศกษาเศรษฐศาสตรประกอบดวยสองแนวทาง

วธการแรก Positive Economic เปนการศกษาทมงเนนทฤษฎและหลกการ เครองมอและ

เทคนคการวเคราะห ใชเพอตอบคาถามวา “ คอ อะไร” (What is)

วธทสองแบบ Normative Economic เปนการศกษาทมงเนนไปทกรอบทางอดมการณ

ศลธรรม การเมอง ศาสนา จารตประเพณ คานยม และปรชญาทางสงคม เปนหลกใหญ เพอตอบ

คาถามวา “ควรเปนอะไร” (What ought to be)

วชาเศรษฐศาสตรทกลาวมงถงแตขอเทจจรงเทาทปรากฏเทานน การศกษาวชาเศรษฐศาสตร

ลกษณะน เปนการศกษาเพอใหไดขอเทจจรงตามทฤษฎ หลกการและกฎเกณฑ โดยมเทคนค

เครองมอ และกรอบการวเคราะหทแนนอน ซงเปนการศกษาทใหความสาคญในเชงปรมาณ

หรอเปนการศกษาทเรยกวา Positive Economics

ตวอยางแบบ Positive Economic มพวกคลาสสคใหม ใชเครองมอและเทคนคการวเคราะห

ในแบบคณตศาสตร พรอมกบใชพฤตกรรมมนษยมาเปนกรอบ เพอสรางทฤษฎเศรษฐศาสตรขนมา

18

และกมสานกคดในรนหลงๆ ทพยายามใชเครองมอแบบเดยวกนโดยเฉพาะเศรษฐมต เพอหาขอสรป

ของทฤษฎโดยมไดสนใจในสงอนใดอก และใชทฤษฎมาอธบายปญหาและแนวทางแกไขเศรษฐกจ

ในขณะทลทธหรอแนวคาสอนทมงเนนแกปญหา เพอบรรลวตถประสงคหรออดมการณทง

ทางดาน เศรษฐกจ สงคม การเมอง โดยไมยดตดกบกรอบทฤษฎ หลกการ เครองมอ และเทคนคการ

วเคราะห แตคานงถงปรากฏการณ ปญหา และความผนแปรทางเศรษฐกจ ทเชอมโยงสมพนธและ

สงปฏกรยาสมพทธไปยงอดมการณดาน ศลธรรม การเมอง ศาสนา กรอบจารตประเพณ คานยม

และปรชญาทางสงคม เปนหลกใหญ เปนการศกษาทเรยกวา Normative Economics

ตวอยางแบบ Normative Economic พวกคลาสสคไดสรางกรอบทฤษฎขนมา แลวจงนา

ขอมลและเหตการณเศรษฐกจมาอธบาย โดยใหครอบคลมทงในดานเศรษฐกจ ศลธรรม การเมอง

และอน ๆ ดงทพบวา มการอธบายเศรษฐศาสตรใหมการผลตทมประสทธภาพสงสด การใหสทธ

เสรภาพแกมนษย ฯลฯ ในทายสดกมการจดตงชมรมเศรษฐศาสตรการเมอง (Political Economy)

ขนมา เพอการอธบายมการเชอมโยงกบในดานอนใหครอบคลม

การศกษาเศรษฐศาสตรเพอแกปญหาเศรษฐกจ ในฐานะทเปนศาสตรตองคานงถงสงตาง ๆ

หลายประการ ประการแรกจะตองหาขอสรปดานปญหาและแนวทางแกไขเศรษฐกจในทายสดให

ได การวเคราะหตองมองภาพแบบองครวมและความเชอมโยงสมพนธซงกนและกนทงปญหาและ

ขอสรป ประการทสอง เศรษฐศาสตรเกยวของกบทฤษฎและหลกการ (General) จงตองใชกรอบ

แนวคดเชอมโยงไปสธรรมชาตของปญหาและแนวทางแกไข นอกจากน การตอบสนองของหนวย

เศรษฐกจ (Economic Unit) ทประกอบดวย ภาคครวเรอน ธรกจ รฐบาล และภาคตางประเทศ เพอหา

ขอสรปทแทจรงและเปนไปได ประการทสาม ในกรอบของเศรษฐศาสตรกระแสหลกทใชอย

ในยคเศรษฐกจแบบเสรตองคานงถงประสทธภาพ (Efficiency) ของระบบเศรษฐกจในดานการผลต

การจาหนายจายแจกสนคาและบรการ แตบางครงเปาหมายอาจเปลยนไปเนนในเรองความยตธรรม

(Equity) ในเศรษฐกจ ซงเปนเศรษฐศาสตรกระแสรองไดบาง ประการสดทาย จะตองใชวธการ

วเคราะหทใชอยในเศรษฐศาสตรเปนแนวทางหลก มอยสองวธ การอนมานแบบอปนย (Inductive

Method) และการอปมานแบบนรนย (Deductive Method)

วชาเศรษฐศาสตรมวธการวเคราะหเพอใหไดมาซงขอสรปสองแนวทาง แนวทางแรก

วธการวเคราะหการอนมานแบบอปนย (Inductive Method) เปนการศกษาวเคราะหจากเหตการณ

ทางเศรษฐกจเฉพาะเรองใดเรองหนงแลว Induce ขนไปหาทฤษฎหรอหลกการทวไป (Theory and

General) หรอวเคราะหจากประเดนปญหาเศรษฐกจปญหาใดปญหาหนงแลว Induce ขนไปหา

ทฤษฎหรอหลกการทวไป แลวสรปปญหาหรอเหตการณทางเศรษฐกจเรองนนตามทฤษฎหรอหลก

การทมอยแลว

19

วธการนเปนการวเคราะหดวยการสงเกตตรวจสอบปรากฏการณทางเศรษฐกจ เกบรวบรวม

ขอมล คนหาผลกระทบทเชอมโยงสมพนธซงกนและกน (Interrelation) และพลงปฏกรยาสมพนธ

(Interaction) แลวนามาสรปและสรางหลกการ ซงเปนการคนควาตรวจสอบเพอใหไดขอเทจจรง

จากผลการศกษา (Empiricalism) ซงจะเชอถอไดเมอมการตความการเชอมโยงสมพนธระหวาง

พลงทางเศรษฐกจทถกตอง

รปภาพท 1.1 การวเคราะหการอนมานแบบอปนย (Inductive Method)

ตวอยางเชน อปสงครวมของระบบเศรษฐกจลดลงทาใหเกดภาวะเศรษฐกจตกตา ภาวะ

เศรษฐกจตกตาทาใหระดบรายไดและการมงานทาลดลง สาเหตเกดจากการลงทนลดลง การลงทน

ทลดลงเกดจากอตราดอกเบยเพมสงขน อตราดอกเบยทเพมสงขนเกดจากปรมาณเงนลดลง ปรมาณ

เงนทลดลงเกดจากการขาดดลการชาระเงน จงสรปไดวา อปสงครวมลดลงเกดจากการขาดดล

การชาระเงน

กระบวนการขางตนจะสรปได ตองมการศกษาขอเทจจรงเชงประจกษ (Empirical Study) ม

การเกบรวบรวมขอมล และนามาทดสอบหาความสมพนธของตวแปรเศรษฐกจตามความสมพนธ

เชงทฤษฎจนประจกษ แลวสรปออกมาเปนทฤษฎเศรษฐศาสตรมหภาคทใชอยท วไป จงนาทฤษฎท

ไดมาแกไขปญหา และทาการตรวจสอบซ าอกครงวาไดผลจรงหรอไม

จากตวอยาง เรามประเดนปญหาทวา อปสงครวมลดลงเกดจากการขาดดลการชาระเงน การ

ลดลงของอปสงครวมทาใหเศรษฐกจตกตาหรอกคอรายไดและการทางานลดลง สาเหตการลดลงมา

จากตวแปรเศรษฐกจดานการลงทนลดลงซงกเปนสวนหนงของอปสงครวม (AD=C+I+G+X-M) แต

ในทน เราตองศกษาหาความสมพนธจากขอมลเชงประจกษวา ฟงกชนการลงทนมความสมพนธกบ

อตราดอกเบยแบบผกผน และปรมาณเงนมความสมพนธกบอตราดอกเบยแบบผกผนเชนเดยวกน

ทฤษฎหรอหลกการใหญ

(Theory and General)

Inductive Method

ประเดนปญหา

(หรอเหตการณ) ทางเศรษฐกจ

แนวทางแกไข

(Solution)

การคนหาและตรวจสอบ

เพอใหไดขอเทจจรง

จากผลการศกษา

(Empiricalism)

20

ประการสดทายการขาดดลการชาระเงนจะทาใหเกดการเคลอนยายเงนทนออกไป (ชาระเงนการคา

ระหวางประเทศ) และทาใหปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจลดลงจรง เมอไดความสมพนธใน

เศรษฐกจยางแทจรงแลว กจะนามาสรปเปนทฤษฎเศรษฐศาสตรมหภาคดานอปสงครวม

แนวทางทสอง การวเคราะหการอปมานแบบนรนย (Deductive Method) เปนการศกษาจาก

ทฤษฎหรอหลกการใหญ (Theory and General) แลว Deduce ไปหาเหตการณทางเศรษฐกจเฉพาะ

เรองใดเรองหนง (หรอประเดนปญหาใดปญหาหนง) แลวสรปเหตการณหรอประเดนปญหาทาง

เศรษฐกจนนตามหลกการหรอทฤษฎทตงไว

วธการนเปนการวเคราะหดวยการเลอกเอาทฤษฎหรอหลกการใหญทวไปเปนตวตง แลว

เชอมสมพนธไปยงสาเหตและหรอปญหาใดปญหาหนง กระบวนการปฏกรยาสมพนธระหวางพลง

เศรษฐกจจะถกกาหนดขนมาบนพนฐานของทฤษฎ หลกการ และกฎเกณฑ “ซงเปนวธการคนหา

ขอเทจจรงแบบอางองหลกการหรอทฤษฎ (Abstract)” กลาวคอ ปญหาและปรากฏการณทาง

เศรษฐกจทเกดขนสอดคลองกบทฤษฎหรอหลกการใหญทางเศรษฐกจ

รปภาพท 1.2 การวเคราะหการอปมานแบบนรนย (Deductive Method)

ตวอยางเชน เรมแรกการวเคราะหปญหาจะใชกรอบแนวคดของทฤษฎเศรษฐศาสตรกระแส

หลกหรอเศรษฐศาสตรมหภาคแบบเคนสเซยนในดานการคาระหวางประเทศและการชาระเงนผาน

บญชดลการชาระเงน ประเดนวเคราะห การขาดดลการชาระเงนจะกอใหเกดปรมาณเงนใน

เศรษฐกจลดลงผานการเคลอนยายเงนทน (การชาระเงนดานการคา) ปรมาณเงนทลดลงทาใหอตรา

ดอกเบยสงขน อตราดอกเบยสงขนทาใหการลงทนลดลง การลงทนทลดลงทาใหระดบรายไดลดลง

หรอเกดภาวะเศรษฐกจตกตาเนองมาจากอปสงครวมลดลง กระบวนการความสมพนธในเศรษฐกจ

เปนไปตามทฤษฎเศรษฐศาสตรมหภาค จงสรปปญหาไดวา การขาดดลการชาระเงนทาใหอปสงค

รวมลดลง เศรษฐกจตกตา

ทฤษฎหรอหลกการใหญ

(Theory and General)

Deductive Method

ประเดนปญหา

(หรอเหตการณ) ทางเศรษฐกจ

แนวทางแกไข

(Solution)

วธการคนหาขอเทจจรง

แบบอางองหลกการหรอทฤษฎ

(Abstract)

21

แนวทางแกไข จะตองทาใหอปสงครวมภายในประเทศไมลดลง วธการงายทสดกคอ

ใหการเคลอนยายเงนทนไหลเขามาชดเชยการขาดดลบญชเดนสะพด (อาจกยม หรอเกดการเขามา

ลงทนในหลกทรพยของตางประเทศ หรอการเขามาลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (FDI)) กจะทาให

ไมขาดดลการชาระเงน แตถาเงนไหลเขามามากไปกใหธนาคารแหงประเทศไทย ใชวธการเขาแทรก

แซงทา Sterilize คอทาใหปรมาณเงนในเศรษฐกจไมเปลยนแปลงโดยใชเครองมอทางการเงน อก

วธการหนงเปนการแกปญหาทตนเหตจากการขาดดลการคาทาใหเกดการขาดดลการชาระเงน เชน

การลดคาเงน เพอทาใหการสงออกเพมขนการนาเขาลดลง ดลการคาสมดล ดลการชาระเงนกสมดล

ไปดวย หรอการสรางมาตรการควบคมการนาเขาและอดหนนการสงออก เปนตน เมอไดดาเนน

ตามแนวทางแกไขไปแลวกตองตรวจสอบดวา ทฤษฎหรอหลกการใหญยงใชไดอยางมประสทธผล

หรอไม จากการศกษาประวตศาสตรเศรษฐกจกจะพบวา บอยครงททฤษฎไมสามารถนาไป

ใชไดผล จนกอใหเกดการสรางแนวคดใหม วธการใหม มาสรางลทธใหมเพอทจะนามาใชไดอยาง

มประสทธผลตอไป กระบวนการเชนนเกดซ าแลวซ าเลาเปนวฎฎจกรในประวตศาสตรเศรษฐกจ

แนวทางการสรางทฤษฎใหม พวกคลาสสคใชวธการแบบอนมาน (Deductive) คอ สราง

กฎเกณฑ อธบายปรากฏการณ แลวหาขอมลสนบสนนกฎเกณฑดงกลาว เมอกฎเกณฑเปนทยอมรบ

เพราะมขอมลเพยงพอกฎเกณฑนนถอเปนทฤษฎตอไป สวนพวกนโอคลาสสคใชวธการศกษา

แบบอนมาน (Inductive) ศกษาจากประเดนปญหาหรอเหตการณทางเศรษฐกจ เมอไดผลสรปทเปน

จรงกจะนาไปสรางทฤษฎหรอหลกการใหญใหเปนทยอมรบ

การศกษาประวตลทธเศรษฐกจชใหเหนถง พฒนาการดานความคดเศรษฐศาสตร แนวคดจะ

พฒนาสลบซบซอนขนตามพฒนาการทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง บนแนวทางประวตศาสตร

เศรษฐกจ แตละสานกคดทางเศรษฐศาสตรเปนกลมบคคลทมความคดเปนวทยาศาสตรและ

ผลงานของพวกเขาสะทอนใหเหนความเฉลยวฉลาด หลอหลอมเปนหนงเดยวกนทางความคดทาง

เศรษฐศาสตร ความเปนเอกภาพทางความคดไดรวบรวมมวลสมาชกของสานกเศรษฐศาสตรแตละ

สานกใหสะทอนออกมาซงกรอบการวเคราะห ทฤษฎเชงจตวทยา และวธการทเปนวทยาศาสตร ซง

ทงสามประเดนเปนจดเดนของผลงานแตละสานก

สานกคดจงมกรอบความคดทแตละสานกพฒนาขนมาเอง แตละสานกมการใชขอเทจจรง

ชนดประเภททเหมาะสมกบมาตรฐานการประยกตใชทสอดคลองกบความเชอในสานกตนเอง และ

ชใหเหนความแตกตางระหวางทฤษฎของสานกตนเองกบทฤษฎของสานกคแขง ในแตละสานก

กจะมบทสรปหรอสงทยงมไดทดสอบหรอสงทปฏเสธมไดหรอทฤษฎขนมา

22

บทท 2

ความเปนมาของเศรษฐศาสตร

และลทธเศรษฐกจในยคประวตศาสตร

กาเนดของวชาเศรษฐศาสตร

พฒนาการทางความคดดานเศรษฐศาสตรเรมจากแนวคดแบบพน ๆ ในยคสมยของสงคมท

เรยบงาย โดยเรมตงแตแนวคดทางเศรษฐกจของสงคมชนเผาทระบบเศรษฐกจเปนแบบพอเพยง ม

การทาเกษตรใชปจจยการผลตเบองตนเปนแรงงานมนษยและเครองมอ เครองใช ทประดษฐเอง อาจ

มการแลกเปลยนสงของและปจจยการผลต เปนการใชวชาเศรษฐศาสตรโดยสญชาตญาณ การพด

หรอคดทางเศรษฐศาสตรมนอย และมกรวมกบเรองอนทสาคญกวา

วชาการทมผกลาวถง เพราะเปนเรองทซบซอนกวาและปฏบตกนอยมากคอเรองรฐศาสตร

ไดแก การใชอานาจปกครอง การปกครองและรฐ เพอใหคนในถนทตนอาศยอยอยางสนตสข จงม

นกปราชญคดศกษาและคนควา มกจะเหนกนวาผปกครองหรอหวหนาตองเปนคนฉลาด เปนปราชญ

รจตใจคนทอยใตปกครองของตน จงมการศกษาคนควาดานจตวทยา

แนวคดทางเศรษฐศาสตรแบบชนเผา ในระยะเรมตนเกดขนพรอมกบพฒนาการทางสงคม

จากสงคมแบบเรยบงายเปนสงคมทพงพากนดานเศรษฐกจ ไมมการขดรดเอารดเอาเปรยบกนดาน

เศรษฐกจ ตอมาเรยกสงคมดงกลาววา สงคมอดมคตหรอจนตสงคม (Utopia Society) พฒนาการ

ดานแนวคดเศรษฐศาสตรตอมาใหความสาคญกบการคาการพาณชยในดานหนง และในอกดานหนง

ใหความสาคญกบปญหาเรองทาส (Slavery) การขดรดดอกเบย (Usury) การถอครองทดนผนใหญ

ของนายทนทดน

สภาพเศรษฐกจในยคประวตศาสตรและยคกลาง

เศรษฐกจในยคประวตศาสตร

ประวตศาสตรเศรษฐกจไดถอกาเนดขนกอนการเกดขนของนครรฐกรก กอน 800 ปกอน

ครสตกาล เปนยคสมยราชวงศฮบร (Hebrew Monarchy) เกดลทธคาสอนของนกปฏวตคาสอนหรอ

นกสอนศาสนานอกรต (The Prophetic Revolt) ทถอเปนแนวคาสอนหวกาวหนาดานสงคม เปนคา

สอนทประณามความเหลวแหลกของสงคม การกดขขดรดชนชนทออนแอกวา การขดรดดอกเบย

23

จากเงนก เพราะผทไมสามารถชาระหนเงนกจะถกยดตวมาเปนทาส สงคมจงเตมไปดวยผยากไร

และมวลทาส ยคนจงเปนยคเรมตนของการสงผานแนวความคดมาสยคนครรฐกรก

นกปฏวตคาสอนหรอนกสอนศาสนานอกรตไมยอมรบชนชนพอคา ไมยอมรบนายทนเงนก

ทขดรดดอกเบย ไมยอมรบชนชนศกดนาทถอครองทดนผนใหญ และถอวาชนชนนคอพวกขโมย

ทดน จงเสนอใหมการจากดการถอครองทดน หามเกบภาษจากพอคาขายเสอผาและพอคาขาย

เครองมอทากน จากคาสอนเหลานนาไปสหลกบญญตของกฎหมายยว (Jewish Law)

นกสอนศาสนานอกรตอยากเหนการดารงอยของจนตสงคมหรอจนตธรรมชาต (Utopia

Nature or Society) นนคอ การเปนสงคมชนเผา ยอมรบหวหนาเผา เปนสงคมเศรษฐกจแบบพอเพยง

การผลตเปนการผลตเพอสนองตอบความตองการของครวเรอนหรอชมชน ทดนและปจจยการผลต

เปนของสวนรวม มการแบงงานกนทาไมมการแบงชนชน

การเรยกรองใหสงคมยอนยคยอมเปนไปไมได เพราะพลงขบเคลอนทางสงคมนนยงใหญ

นก การขยายตวของการผลตทเกนความตองการตามธรรมชาตกอใหเกดสถาบนเศรษฐกจและสงคม

มากมาย ศกดนาทดน นายทน พอคา ทาส ความลมเหลวของสงคมปรากฏอยท วไป

การปรากฏขนของนครรฐกรก กรกเปนชนเผาทอพยพมาจากคาบสมทรบอลขานมาส

คาบสมทรกรก ตงถนฐานเปนเมองตาง ๆ เรยกวา “นครรฐ” ซงประกอบดวยเมองตาง ๆ หลายรอย

เมอง เมองใหญสาคญ ไดแก เอเธนส สปาตาร และโครนซ เปนตน นครรฐมเมองเปนศนยกลาง

และมหมบานชาวนาอยรอบ ๆ เมอง เมองจะเปนศนยกลางของอารยธรรม เปนทอยของชนชนสง

และชนชนปกครอง เมองเอเธนสและโครนซ มความเจรญรงเรองมาก เนองจากเปนเมองชายฝง

ทะเล จงประสบผลสาเรจทางดานการคาและการเมอง

สงคมสมยกรก มการแบงชนวรรณะกนอย คนทมสญชาตของประเทศนน มกจะประกอบ

อาชพเปนทหาร รบราชการ และเกษตรกรรม อาชพอน เชน พอคาและการผลตสนคาถอเปนอาชพ

ไมมเกยรตใหคนตางประเทศทา สวนทาสเปนผรบใชและทางานหนก งานนาเบอหนายและอนตราย

นกปราชญและนกเขยนสมยนนจงละเวนทจะกลาวถงอาชพและบคคลเหลาน อนจะเปนการลด

เกยรตของตนลง

ววฒนาการความเปนอยของชาวกรก เรมจากอาศยการเพาะปลกกบการเลยงสตวเปนหลก

การดาเนนเศรษฐกจในแบบครวเรอน เรมมการถอครองทดนสวนบคคล พนทขนาดเลกเจาของทา

การเพาะปลกเอง สวนพนทขนาดใหญแบงใหเชา ในระยะแรกการผลตเปนการผลตเพอใหเพยงพอ

กบความตองการของประชาชน การถอครองทดนยงไมมปญหามากนก ตอมาสภาพการผลต

เปลยนเปนการผลตเพอการคา ทาใหความตองการทดนเพอการเพาะปลกเพมมากขน ทดนจงมคาเชา

เพมขน การเกษตรมการพฒนาเปนการคามากขน การซอขายแลกเปลยนคอย ๆ พฒนากลายเปน

24

การซอขายแบบใชเงนตรา ตอนแรกใชสงของเปนเงน ตอมาพฒนาเปนเงนตราโลหะ เพอสะดวกใน

การคาขาย กอใหเกดผลทางเศรษฐกจมากมาย ทาใหเศรษฐกจแบบใชเงนตราแพรกระจายออกไป

เดมสงทแสดงความมงคงคอ ทดน ทาส และสตวเลยง เมอมการใชระบบเงนตราทาใหหนมาสงสม

เงนตรา เพอแสดงความมงคงแทน การบรโภคทาไดงายขน มการลงทน และออกเงนกเพอหาดอก

ผล เกดธรกจเกยวกบการแลกเปลยนเงน ทาใหกรกในสมยนนเจรญรงเรองทงทางธรกจการคาและ

การเงน

จากเรองเลาและนทานปรมปราทเลาขานสบทอดกนมา เชนเรอง”ธรรมนญการปกครองของ

ซซส” (Constitution of Theseus) ทาใหทราบวาการปกครองแบบชนเผาไดลมสลายลงในสมยกรก

เรมเรองอานาจ หรอประมาณ 800 ปกอนครสตกาล สงคมแบบชนเผาเปนสงคมทยอมรบหวหนา

เผาและเปนสงคมแบบเรยบงายพงพาอาศยกนฉนญาตพนองไดถกยกเลก และแทนทโดยสงคมทแบง

ชนชน มระบอบปกครองแบบขนนางศกดนา (หรออภชนาธปไตย : Aristocracy) หรอคณะขนนาง

ศกดนา (หรอศกดนาธปไตย) ซงเปนรปแบบการปกครองโดยคณะบคคลทเชอกนวา มความเฉลยว

ฉลาดและมความสามารถในการปกครอง รปแบบการปกครองแบบประชาธปไตยแบบเดม ทม

สภาประชาชน (Popular Assembly)ไดสญสนไป อยในอานาจปกครองของขนนางศกดนาทถอครอง

ทดนผนใหญ และอานาจปกครองกตกทอดไปยงทายาทของชนชนปกครองกลมน

จากรปแบบการผลตทางเกษตรแบบพอเพยงกลายเปนการผลตในเชงพาณชย ทาใหพอคาม

บทบาทและอานาจทางสงคมเพมขน ชนชนขนนางเรมไมพอใจและทายสดกเปนการขดแยงของสอง

กลมน ซงตางฝายตางกหาแนวรวมสนบสนนตวเองเพอยดกมอานาจรฐ และแนวรวมทสนบสนน

ชนชนทงสองนคอ ชาวนาและชนชนฐานราก ซงเปนชนชนทยากจนและถกกดข

ประมาณ 600 ปกอนครสตกาล ธรรมนญของโซลอน (Constitution of Solon) ชใหเหนถง

ความขดแยงนอยางชดเจน การขดแยงทางเศรษฐกจนาไปสการขดแยงทางการเมอง นกปฏรป

พยายามใหสงคมสมานฉนทโดยการยอมรบสถาบนการเมองแบบสนตวธ ในทางเศรษฐกจและ

สงคมหามยดลกหนทไมมเงนมาชาระหนมาเปนทาส และใหปลดปลอยทาสใหเปนอสระ แตไมม

บทบญญตหามการคดดอกเบย ในตอนนสงคมไดแบงคนออกเปนสชนชน ไมรวมชนชนทาส โดย

ใชเกณฑการถอครองทดนและทรพยสนเปนเกณฑในการแบง

เอเธนสแบงทดนออกเปน 5,040 แปลง ซงเทากบจานวนพลเมองขณะนน พลเมองหนงคน

จะถอกรรมสทธในทดนไดหนงแปลงเทานน แตมทรพยสนไดไมเกนสเทาของมลคาทดน ถามเกน

กวานตองยกใหเปนของรฐ ชนชนสชนชนจงแบงตามมลคาทรพยสนทถอครอง เปนการแบง

ชนชนตามสถานะทางดานเศรษฐกจของบคคล

รปแบบการปกครองของเอเธนสสลบสบเปลยนระหวางการปกครองแบบประชาธปไตย

(Democracy) แลวกมาเปนแบบทรราช (Tyranny) แลวไปเปนแบบขนนางศกดนาหรออภชนาธป

25

ไตย (Aristocracy) เปนวฎฎจกรอยเชนน การปกครองแบบประชาธปไตยพลเมองทกคนมสทธใน

การลงคะแนนเสยงในสภาประชาชน (Popular Assembly) เพอการตรวจสอบและถวงดลอานาจของ

รฐบาล สวนตาแหนงขาราชการสงวนไวใหกบชนชนทมทรพยสน เปนการผสมผสานรปแบบ

ปกครองแบบประชาธปไตยและอภชนาธปไตยเขาดวยกน

จนกระทงประมาณ 300 ปกอนครสตกาล อานาจการปกครองของชนชนขนนางกถกขจดไป

หมดสน จากพลงการเตบโตทางการคาและการถกคกคามโดยชนชาตเปอรเซย รปแบบการ

ปกครองแบบประชาธปไตยเอเธนสกฟนคนชพกลบมารงเรองอกครงในยคทเอเธนสเรองอานาจหรอ

ยคจกรวรรดเฮเลนใหม (New Hellenic Imperialism) แตกยงคงตกอยใตอานาจของชนชนพอคา และ

เปนจกรวรรดทกาวราว ชาตนยม ไมมกศโลบายเหมอนกบนครรฐกรกสมยกอน ทาใหนครรฐตาง ๆ

ขดแยงกนเอง โดยเฉพาะนครรฐเอเธนสกบนครรฐสปารตา ทมรปแบบการปกครองแบบรฐขนนาง

ไมยอมรบการปกครองแบบประชาธปไตยของนครรฐเอเธนสและทายสดกพายแพแกนครรฐขนนาง

สปารตา นามาซงการลมสลายของจกรวรรดเฮเลนใหม แตหลงจากรอยปผานไป เอเธนสกฟน

คนชพขนมาอกครง และมจดยนในเรองของประชาธปไตยและสหพนธรฐแหงชาต เชนทเคยมมา

กอนในยคทเอเธนสเรองอานาจสงสด จวบกระทง 338 ปกอนครสตกาล ชาวมาซโดเนยน นาโดย

อเลกซานเดอรมหาราช พชตนครรฐกรกไวไดอยางเบดเสรจ

การใชแรงงานทาสกลายเปนสงสาคญทขาดไมไดในการดารงชวตของประชาชนทวไป

อสระชนเกดความรสกรงเกยจการทางานทใชแรงกาย และชนชนปกครองจะไมสนใจทางานเลย ม

การใชทาสเปนแรงงานทผลตผลผลต แตประโยชนผเปนนายไดรบ จงเปนมลเหตใหแรงงานทาสไม

ตงใจทางาน มกรณหลบหนอยเปนประจา การผลตจงไมมการพฒนา ระบบเศรษฐกจและการเมอง

เรมออนแอ ดงนน เมอโรมนบกเขามาทางตะวนออก อาณาจกรกรกกเสอมสลายลง

อาณาจกรโรมนสรางขนโดยเผาลาตน อพยพมาตงถนฐานในบรเวณทราบลาตอม (Latium)

ในราว 700 ปกอนครสตกาล โดยมกรงโรมเปนศนยกลางการปกครองและเศรษฐกจ ปจจยอยาง

หนงททาใหกรงโรมกลายเปนเมองหลวงของอาณาจกรโบราณ คอ การพชตดนแดน เพราะทรพย

สมบตและความมงคงมาจากการแยงชงสมบต ทาใหเกดสงครามอยเสมอ ผลทไดจากการชนะ

สงคราม ไดทรพยสมบต สตวเลยง เชลยศกเพอนามาเปนทาส มสทธเรยกเอาบรรณการและมสทธ

ในพนททพชตได

การเปลยนแปลงในระบบเศรษฐกจ เกดการพฒนาเกษตรขนาดเลกใหเปนเกษตรขนาดใหญ

เรยกวาลาตฟนเดยม (Latifundium) ทาใหชาวนาขนาดเลกตกอบ คนรวยคอชนชนสงหรอวฒสมาชก

ซงไดรบอภสทธไมตองเสยภาษ ภาษจงถกผลกใหเปนภาระของคนชนกลางทาใหคนชนกลางเดอด

รอน แรงงานทาสถกนาไปใชในการสรางอาคารและสงปลกสรางทใหญโตมโหฬาร สวนแรงงาน

ทาสทใชในการผลตกไมตงใจทางาน เพราะไมใชผลผลตของตวเอง กรงโรมจงเปนระบบเศรษฐกจ

26

ของชนชนสงและพอคา ใชชวตอยางฟมเฟอยสรยสราย ในขณะทชนชนกลาง ชาวนา ตกอบและ

เดอดรอน

เนองจากโรมเปนนครรฐของชนชนสงทชอบทาสงครามและตงอยบนพนฐานของแรงงาน

ทาส แหลงทมาของทาสคอการพชตดนแดนตาง ๆ ดงนนในชวงทพชตดนแดนจงรงเรองมาก

แตเมอการพชตดนแดนมขดจากด ดนแดนทจะพชตหมดไปโรมกเรมประสบกบความเสอม เพราะ

ประชาชนโดยทวไปไมมกาลงใจทจะทางานหรอกอใหเกดผลผลตตาง ๆ ดงนน 73 – 71 กอน

ครสตกาล จงเกดจราจลของพวกทาสสปารตาคสขน ดนแดนทเคยอยในความคมครองกเรมแยกตว

ออกเปนอสระ สดทายเมอเยอรมนบก อาณาจกรโรมนกเสอมสลายจากอารยธรรมโรมนเปนอารย

ธรรมเยอรมน เขาสยคกลาง

ยคสมยกลาง เปนชวงเวลาประมาณศตวรรษท 5 ถงประมาณกลางศตวรรษท 15 หรอตงแต

อาณาจกรโรมนเสอมถงการสลายตวของระบบการปกครองแบบศกดนา (Feudalism) นกปราชญ

ในยคกอนมกจะเหนกนวา ผปกครองหรอหวหนาตองเปนคนฉลาด เปนปราชญ รจตใจคนทอยใต

ปกครอง แตทผานมาผปกครองกลบเปนผขดรดผลประโยชนทางเศรษฐกจและใชวธการปกครอง

แบบเบดเสรจโดยเฉพาะในยคโรมน ววฒนาการในยคตอมาจงหลกหนรปแบบเดมและกอเกด

รปแบบใหมทองแอบศาสนาเปนทพง ระบบเศรษฐกจในยคนสนบสนนการคงอยของสถาบนศาสนา

ทเปนทพงทางใจ การแสวงหาความมงคงและความสขสมบรณจากระบบเศรษฐกจไดหยดลงอยาง

สนเชง ยงคงมอยเฉพาะพวกศกดนาหรอเจาขนมลนาย (Feudalism) เทานน

การเกดขนของศาสนาครสตและอานาจฝายศาสนจกร เปนจดเปลยนทงในดานเศรษฐกจ

สงคม และการเมองอยางแทจรงในประวตศาสตรเศรษฐกจโลกในชวงยคกลาง ในกลางศตวรรษท

หา อานาจอนยงใหญของจกรวรรดโรมน ซงเปนอานาจของฝายอาณาจกรกถงกาลอวสาน จกรวรรด

โรมนเสอมอานาจ ถกทาลายลง และถกแทนทโดยอานาจของฝายศาสนจกร

มการพดเรองศลธรรมและความยตธรรม เพราะการประพฤตปฏบตของผปกครองบานเมอง

มลาอยง และทาหนาทดวยความโหดราย ทารณ จะระงบไดดวยนาศาสนาเขามาสงสอนและปฏบต

จงเกดมพระเปนผศกษาคนควาหลกทางศลธรรม จรรยา มาสงสอนใหประชาชนปฏบตตาม ศาสนา

จงมบทบาทสาคญ และมผเขยนถงหลกธรรมเหลาน

เมอประชาชนเกดความเชอมากขนตอศาสนาและศลธรรม ไดกอตงลทธเทวสทธ (Divine

Right) ถอพระเจาเปนสงศกดสทธ คาสงคอเทวสทธ กษตรยไดรบแตงตงมาเปนตวแทนพระเจาเปน

ผรบเทวสทธมาเพอปกครองดแลประชาชน ดงนน ประชาชนควรใหความเคารพศาสนาและ

พระมหากษตรย องคพระสนตะปาปาเปนผปกครองทางธรรม ศาสนาจงมอทธพลตอแนวคดของ

คน เพอชาระจตใจตนใหเกดรกความเปนธรรม รกศลธรรม ทางเศรษฐกจกควรมความเปนธรรมใน

การแบงสรรรายได “ราคายตธรรม (Just Price)” จงถอเปนสงถกตองทควรปฏบต

27

กลาวไดวา วชาทางปรชญาซงรวมเอารฐศาสตรและจตวทยาเขาไวดวยอยางหนงและอก

อยางหนงศาสนาอนเปนหลกธรรมเพอยดถอทางใจแกมนษยไดเกดขนกอน แตไดแทรกเอาเศรษฐ

ศาสตรไวขณะทอธบาย อนเปนวชาการทางสงคมศาสตรดวยกน สมยเรมแรกนกปรชญาและพระ

ในศาสนาครสตจงมอทธพลตอวชาทางเศรษฐศาสตร โดยไดกลาวและเขยนปนอยกบหลกปรชญา

และหลกศลธรรม เกดจากมนกคด นกศกษา รวมกนเปนลทธการศกษา (Scholasticism) ผททาตน

ดงกลาวและถอลทธนเรยกวา นกศกษา (Scholastic or Schoolmen) ยงมศานศษยมาเรยนวชาดวย ผ

คงแกเรยนเหลานเรยกวา นกปรชญาลทธการศกษา เปนลทธทคนหาขอเทจจรงและความเปนจรง

ของโลกทเปนปญหาเกดขน ทงในทางปรชญา รฐศาสตร และจตวทยา โดยผสมผสานเหตผลให

กลมกลนกบความเชอ (Faith) ของประชาชนขณะนน ไดนาเอาปรชญาและศาสนาเขามาเปนมลฐาน

ของเหตผลและตรรกวทยายงกวาการใชวทยาศาสตรและประสบการณ มนกปราชญทสาคญเปน

พระในครสตศาสนา เชน โทมส อควแนส (Thomas Aquinas , 1227 - 1274) เปนตน

แนวคดเศรษฐศาสตรยคกลาง เปนยคทฝายศาสนจกรมอานาจเหนอฝายอาณาจกร ขนศก

ศกดนา (Landlord) มเอกสทธเหนอทดนในมณฑลของตนเอง ขณะเดยวกนกเกดแควนตาง ๆ

มากมายขนในยโรปตอนกลาง จากการอพยพลงมาทางใตของชนเผาอนารยชนจากยโรปตอนเหนอ

ขนศกศกดนาจงแพรสะพดทวไปในยโรปและมเอกสทธเหนอมณฑลตวเอง และถาตองการสถาปนา

ตวเองขนเปนกษตรยตองไดรบการสวมมงกฎจากพระสนตะปาปาจงเปนกษตรยทสมบรณและเปนท

ยอมรบ อานาจของฝายศาสนจกร (Christendom) จงเขามามอทธพลเหนอพฤตกรรมทางเศรษฐกจ

การเมอง การปกครอง ในยคกลางไดอยางเบดเสรจ

สภาพเศรษฐกจและสงคมยคกลาง

ระบบศกดนา (Feudal System) เปนการผลตแบบแมนเนอร (Manorial System) เพราะ

รปแบบการถอครองทดนเปนแบบศกดนา โดยขนศกศกดนา (Landlord) ไดรบพระราชทานทดน

จากกษตรยหรอใชกาลงเขายดครองจบจองทดน เปนยคของการตอสแยงชง กดข เอารดเอาเปรยบ

ประชาชนฐานรากทเปนคนสวนใหญของประเทศ มชวตอยางแรนแคนยากจน มฐานะความเปนอย

เพยงผเชานา (Tenant) และกลายสภาพเปนทาสตดทดน (Serf) ในทายสด

ในยคกลางน ชนชนพอคายงไมคอยมเกยรต ประชาชนมกวจารณพอคาไปในทางไมด เปน

ชนชนทขดรดคนอน เอาเปรยบผบรโภค พอคาไมใชผผลตเพยงแตซอสนคาจากผผลตมาแลวนามา

ขายใหแกคนอนทตองการใชเทานน ยงจะมาบวกเอากาไรเขาไปโดยซอถกมาขายใหผบรโภคราคา

แพง บางครงเอากาไรเกนควร ทางศาสนาในขณะนนมอทธพลมากตาหนการสะสมเงนทองถอวา

บาป จงไมนยมใชเงนนก โดยเฉพาะใหยมโดยมดอกเบย จงถกประณามวา พอคากระทาผดหลก

28

ศลธรรมและความยตธรรม กอใหสงคมเกดความรงเกยจ ไมเปนการประพฤตทถกทควรและคนไม

ตองการใหทาอยางนน โทมส อควแนส จงบอกวา พอคาควรมอดมการณควรยดถอราคายตธรรม

ระบบเศรษฐกจสมยกลาง เปนระบบเศรษฐกจการเกษตรทสามารถเลยงตวเองได การใช

เทคนคหรอวธการเพาะปลกเปนแบบงาย ๆ คาขายในดนแดนทหางไกลมนอย เนองจากการผลต

สวนใหญจะผลตเพอบรโภคเอง นอกจากน การเดนทาง การคมนาคมไมคอยสะดวก ถนนหนทาง

ไมมการพฒนาเชอมตอกนใหเปนระบบทสมบรณ สวนใหญเปนลกษณะการอยโดยโดดเดยวของ

พนท การคาขายระหวางพนทไมสนบสนน มการตงดานเกบภาษระหวางพนทโดยผปกครอง

หลกคดและคาสอนยคนเปนหลกทางศาสนา ทนกบวชครสตในลทธการศกษานาออกมา

เผยแพร เพอตอตานพฤตกรรมและธรกรรมทางเศรษฐกจ ในรปบทบญญตของศาสนา ทเรยกวา

กฎหมายนกบวชครสต คาสอนเนนไปทการตอตานการขดรดดอกเบย การสะสมความมงคงและ

การแลกเปลยนตองอยบนพนฐานของราคายตธรรม แตแนวคาสอนและระบบเศรษฐกจแบบศกดนา

ทถอเปนลทธเฉพาะสวน (Particularism) กไมสามารถยนหยดอยไดภายใตคลนพฒนาเศรษฐกจ

ในทายยคกลางน ชวงของการสถาปนาเศรษฐศาสตรการเมอง (Political Economy) ท

ปราชญเมธไดปลดปลอยความคดออกจากการครอบงาของแนวคดแบบเทวนยมหรอแนวคดของฝาย

ศาสนจกร ผลงานวชาการทหลงไหลออกมาชวงนนจะเปนผลงานดานเศรษฐศาสตรการเมอง โดย

เรมตงแตยคพาณชยนยมไปสธรรมชาตนยม ซงเปนพนฐานความคดหลกของเศรษฐกจเสรนยม แต

ในยคนระบบเศรษฐกจยงมไดเปลยนแปลงโครงสรางเศรษฐกจเสรอยางแทจรง การนาไปใชยงมได

เกดผล ประกอบกบแนวคดเศรษฐกจเสรนยมยงมไดสมบรณแบบ จงเกดเพยงผลกระทบในดาน

องคความรในรปของความคดเทานน

ชวงปลายยคกลาง การใชอานาจของฝายศาสนจกรเรมผอนคลายและยดหยนมากขน เพราะ

ไมสามารถตานกระแสการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคม เปนยคทเงารางของลทธ

ทนนยมเรมกอตวขน จากการเปลยนรปแบบการผลตจากสงคมศกดนามาเปนสงคมการคา แรงงาน

เปลยนสภาพจากทาสตดทดน มาเปนแรงงานของผประกอบการ ซงเปนกาวยางไปสลทธพาณยนยม

และลทธเสรนยมในทายสด

วชาเศรษฐศาสตรเพงเรมขนอยางแทจรงในปลายศตวรรษท 15 เมอมการเปดศกราชใหม

ทางการคา มการเดนเรอคนหาโลกใหม เพราะวชาการเจรญขน คนคดตอเรอขนาดใหญไดสาเรจ ทา

แผนทและเขมทศได จงมผแลนเรอไปในทะเลมหาสมทรกวาง Vesco Da Gama เดนเรอไปทาง

ตะวนออกถงเมองกลกตตา อนเดย ไดนาเครองเทศจากอนเดยกลบมาดวยจานวนมาก เขามาขายใน

ประเทศตนมกาไรมากมาย Christopher Columbus กเดนเรอไปทางตะวนตก คนพบโลกตะวนตก

สหรฐอเมรกา Ferdinand Magellan แลนเรอไปพบเกาะเครองเทศมะละกาและฟลปปนส

29

ยงมคนอน ๆ อกเดนเรอคนหาโลกใหม ไดนาสนคาสาเรจรปไปขายดวย วทยาศาสตรและ

เทคโนโลยกาลงเฟองฟ มการคดใชกงหนลมและนาถานหนมาใช และเมอมการผลตสนคาเพอซอ

ขายแลกเปลยนทงภายในและภายนอกประเทศอยางกวางขวาง จงมผกลาวถงการผลต การบรโภค

การแลกเปลยน และการแบงสรรกนมากขน

ปญหาเศรษฐกจมความสาคญตองคดแก เพราะการคาเจรญขนเรอยๆ และหตถอตสาหกรรม

เรมกอตว เพอมสนคานาไปขายยงตางประเทศ มนษยไดรบการย วยใหใชสงใหม ๆ แปลก ๆ เพมขน

การผลตปจจยสทเปนธรรมดางาย ๆ เปลยนไปเปนวจตรพสดารขน ธรกจจงขยายเพอสนองความ

ตองการ เมอมเงนเปนสอกลางการแลกเปลยนไดรบความสะดวกขน สงคมเกษตรกรรมเปลยนเปน

พาณชยกรรม เปลยนวตถดบจากเกษตรกรรมเปนสนคาสาเรจรปและเกบไวไดนาน กลายเปนหตถ

อตสาหกรรมความตองการของคนเปลยนไปและเพมขน

เมอมนษยเกดความตองการสงของตาง ๆ มากเชนนน แตวตถสงของกลบหายากและมอย

อยางจากด บางครงถงกบขาดแคลนจะทาอยางไร เพอความอยรอดมนษยจงตองศกษาคนควาหา

ความเปนจรง และหาใหไดมากทสด วชาเศรษฐกจยคใหมจงเกดขนและนบวนมความสาคญตาม

ความเจรญพฒนาของโลก

หลกปรชญาและแนวคดทางเศรษฐศาสตรกอนปลายศตวรรษท 15

ดงทกลาวมาแลวปรชญาและศาสนามผเขยนถง สวนเศรษฐศาสตรมเพยงสวนนอยทปนอย

แตในยคกรกนบเปนยคทมปราชญเมธออกมาแสดงความคดเหนไวมาก เพราะนครรฐกรกถอกาเนด

ขนจากสภาพปญหาเศรษฐกจและสงคมทสบสนวนวายทาใหเกดปราชญราชบณฑตมากมายนาเสนอ

หลกการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมอง เพอเยยวยาปญหาสงคมทเหลวแหลกและสนองตอบการ

ขยายตวทางเศรษฐกจ นกปรชญาเศรษฐศาสตรยคเรมแรกทวางแผนงานสาหรบโครงสรางสงคม

ในอดมคตคอ พลาโต (Plato) สวนอรสโตเตล (Aristotle) เปนผวางรากฐานเกยวกบลทธหรอแนวคด

ทางเศรษฐศาสตร

ซอคราตส (Socrates กอน ค.ศ. 473 - 399)

ซอคราตสเปนอาจารยของพลาโต สรางเทคนคการคนหาความจรงหรอหาขอสรปของ

ปญหาโดยวธการ Dialogue ซงกคอการสนทนาโตตอบระหวางคสนทนา ดวยการตงคาถามหรอ

ปญหาขน แลวอภปรายโตตอบกน จนไดขอสรปหรอความจรง และเปนวธเดยวกบปจฉาวสชนา

ในทางพทธศาสนา

คาสอนของซอคราตสเนนในเรองของศลธรรม (Moral) และคณธรรม (Virtue) และมองวา

มนษยเปนสตวสงคม คอมความตองการทจะอยรวมกนเปนหมคณะ ชมชน หรออยในรฐเดยวกน รฐ

30

จงมความจาเปน เมอมรฐกตองมกฎหมายใชบงคบสมาชกของรฐใหอยรวมกนอยางสนตหรอ

ประพฤตตนอยในทานองคลองธรรม ซอคราตส มองวา มนษยมพนธะทยงใหญ 3 ประการคอ

พนธะตอมโนสานกของตวเอง พนธะตอความจรง และพนธะตอการแสวงหาคณธรรม พนธะกรณ

นมนษยตองยดถอเหนอชวตของตวเอง

ในดานการปกครอง ซอคราตสไมเหนดวยกบระบบประชาธปไตยแบบเอเธนสเพราะมนษย

ไมเทาเทยมกนดานความเฉลยวฉลาดและความสามารถในการปกครอง เขาสนบสนนใหคนทเฉลยว

ฉลาดและมความสามารถเปนชนชนปกครอง เปนความเหนทสนบสนนการปกครองระบอบขนนาง

ศกดนาหรออภชนาธปไตย (Aristocracy)

ซโนฟอน (Xenophon กอน ค.ศ. 427 - 355)

ซโนฟอน เปนนกการทหารและเปนศษยซอคราตส เขยนหนงสอไวหลายเลม ใน

Oeconomicus เปนงานเขยนทตองการสารวจการบรหารและจดการองคกรทเหมาะสมของภาครฐ

และเอกชน แนวคดของเขาจงมงไปทการตดสนใจของปจเจกชน (การตดสนใจของแตละบคคล)

ซโนฟอน มองวา การบรหารจดการทด จะเพมขนาดสวนเกนทางเศรษฐกจทงระดบครวเรอนและ

ระดบประเทศหรอรฐได การเพมขนาดสวนเกนทางเศรษฐกจจะสาเรจไดตองอาศยความชานาญ

งาน (Skill) การจดระเบยบ (Order) และการแบงงานกนทา (Division of Labor)

แนวคดเรองการแบงงานกนทายงเชอมโยงกบการกระจกตวของประชากรและความชานาญ

ในการผลต อธบายไวในหนงสอ Cyropaedia กลาววา รฐใหญจะมพฒนาการแบงงานกนทา ขณะท

รฐเลกแทบจะไมมการแบงงานกนทา การแบงงานกนทาแมจะเกดขนตงแตสมยสงคมชนเผา แต

ซโนฟอน เปนนกคดนกปรชญาคนแรกทเรมวเคราะหการแบงงานกนทาทเปนระบบและมเปาหมาย

ดานเศรษฐศาสตรชดเจนมากทสด นอกจากน เขายงเสรมวา การแลกเปลยนของภาคเอกชนเปน

เรองธรรมชาต

ในหนงสอ Hier ซโนฟอน กลาววา ถามจานอาหารจานวนมากตงอยตอหนาคนหนง ในไม

ชา เขาจะรสกเบอหนายอาหารหรอทาใหความพอใจในการบรโภคอาหารลดลง ซงสอดคลองกบกฎ

แหงการลดนอยถอยลง และเขาไดเปรยบเทยบตอไปวา คนทมพรอมทกสงอยตอหนา สงเหลานนจะ

ทาใหเขาเลวลง การมชวตอยระดบปานกลางจะเปนสงทดกวา ของสงเดยวกนบางครงทาใหเกด

ความมงคงไดบางครงกไมทาใหเกดความมงคง เพราะบางสงอยกบคนบางคนจะไมมประโยชนแต

อยกบบางคนมประโยชน ถาคนนนรจกนาสงนนไปแสวงหากาไรดวยการนาไปขาย จะเหนวา

ซโนฟอน มองกาไรคอความมงคง สงใดทใหความสขบคคลไมได สงนนไมใชความมงคง แนวคด

เกยวกบความพงพอใจในสนคาของซโนฟอนไดกลายเปนหลกคดใหกบทฤษฎอรรถประโยชน

31

พลาโต (Plato กอน ค.ศ. 427 - 327)

พลาโต เกดในตระกลขนนาง เขยนหนงสอหลายเลมแตทมเนอหาดานเศรษฐศาสตรปรากฏ

อยใน The Republic พดถงเรองการแบงงานกนทา ความตองการ และความสามารถของมนษยม

แตกตางกน ถาทกคนทาในสงทเหมาะสมกบความสามารถของตนเองแลว จะไดผลผลตมากขน

คาใชจายในการผลตและการใชแรงงานนอยลง เพราะความชานาญในการผลตเฉพาะอยาง ชวยให

ผลตไดเรวขน นาไปแลกเปลยนไดดขน ถามเงนตราเปนสอกลางในการแลกเปลยนแลวจะชวยทา

ใหการคาขายดาเนนไปไดสะดวกขน และในหนงสอนยงกลาวถงรฐอดมคต (Utopia State) ซงมทง

ความจรงและจนตนาการ ทงทปฏบตไดและไมได

พดถงลทธคอมมวนสตวา “ภรรยาและทรพยสนเปนของทกคนใชรวมกน บตรเปนของทก

คน มรดกเปนของกลางคอของรฐ เพอจดใหประชาชนทกคนไดใช” และพลาโตมความเหนวา สตร

กบบรษควรจะมฐานะเสมอกน ชายและหญงเรยนรวมกนเปนสหายสนทกน เรยกวา Platonic

Friendship ชนชนปกครองทเลอกแลวจะตองไมมทรพยสนเปนสวนตว ตองใชของรวมกน คอของ

รฐ ความสนใจในทรพยสนจะไมมเลย นกปกครองจะไมมทจรตและมงพฒนาความยตธรรมให

เกดขนในหมมนษยตลอดไป

ความสาเรจดานรฐศาสตรของพลาโต คอ แนวคดในเรองกาเนดรฐทเกยวกบรฐอดมคต

พลาโตใหเหตผลวา รฐเกดขนเนองจากการแบงงานกนทา มนษยโดยธรรมชาตแลวจะไมเทาเทยม

กนในเรองของทกษะ และมความตองการทหลากหลาย รฐของพลาโตนนทกคนจะทางานทตนเอง

ถนดเทานน โดยจดแยกพลเมองออกตาม 3 หลกการคอ แยกตามความฉลาด ความกลาหาญ และ

ความมวนย เขากลาวถงรฐอดมคตไววา “บคคลควรอยภายใตบงคบของรฐ คนงานควรฝกใหม

ความชานาญงานเฉพาะอยาง คนฉลาดควรเปนผใชอานาจในการปกครอง” พลเมองในรฐอดมคต

จงถกจาแนกออกเปน 3 ชนชนดวย ชนชนปกครองตองมความฉลาด ชนชนนกรบตองมความกลา

หาญ และชนชนกรรมกรตองมระเบยบวนยของตนเอง

ชนชนปกครอง จะตองมาจากทายาททสบสายโลหตจากชนชนขนนาง การปกครองเปน

หนาทของชนชนขนนาง การผลตเปนหนาทของชนชนผลต (Artisan) ทเปนชนชนใตปกครอง ซง

ประกอบดวย พอคา นกหตถอตสาหกรรม ชางฝมอ กสกร และผใชแรงงานในการผลตอน ๆ จะ

เหนวาประเดนน พลาโตซงเปนชนชนขนนางโดยกาเนด ตองการรกษาประโยชนของชนชนขนนาง

ใหผปกครองเปนประเพณสบทอดกนมา แตกไดสอดแทรกหลกศลธรรมไว ชนชนปกครองตอง

ปลอดจากแรงจงใจในการแสวงหาประโยชนทางเศรษฐกจหรอการกดขเอารดเอาเปรยบทางเศรษฐ

กจ จงจะเปนมาตรฐานความประพฤตทยอมรบได

การเปนชนชนปกครองตองถกฝกตงแตเยาววย ไดรบการฝกอบรมดานศลปะศาสตรอยางด

ไมวาจะเปนปรชญาและศาสตรดานการสงคราม เพราะนอกจากจะทาหนาทปกครองหรอพทกษ

32

แลว ยงตองทาหนาทในการปกปองรฐจากการถกรกรานจากศตรนอกรฐอกดวย ในชนชนปกครอง

จะมอยสองระดบประกอบดวย ชนชนพทกษ (Guardian) และชนชนผชวยชนชนพทกษหรอชนชน

ปกปองรกษาชาต (Auxiliary) ผทจะอยในชนชนใดจะตองมการสอบผานหลกสตร ราชาปราชญ

(Philosophy King) เพอเปนปราชญในอนาคต ผทสอบไมผานจะเปนผชวยราชาปราชญหรอเปนชน

ชนปกปองรกษาชาต เพอทาหนาทบรหารกจการของรฐทว ๆ ไป ตามความเชอของพลาโต ชนชน

ปกครองตองเปน “ยอดคน” (Elite)

แนวคดการตอบสนองความตองการทหลากหลาย ไดกลาวไววา การดารงอยของรฐประเทศ

หรอรฐ กเพอตอบสนองความตองการของมนษย ไมมมนษยคนไหนพอเพยงในสงทตนมอย เราทก

คนมความตองการทหลากหลาย เมอแตละคนมความตองการมากมาย ผเกยวของตองตอบสนอง

ความตองการเขา คนหนงอาจสนองตอบความตองการเขาไดสงหนงในหลาย ๆ สงทเขาตองการ

เขาจงตองแสวงหาอกสงหนงจากคนอน ความตองการแลกเปลยนซงกนและกน ทาใหคนตองอาศย

รวมกนในสงทเราเรยกวาประเทศหรอรฐ การแลกเปลยนกนของแตละคน จะทาใหเขาไดประโยชน

จากสงนน

แนวความคดไดสะทอนเศรษฐศาสตรแหงรฐ เปนหนทางสทฤษฎการแลกเปลยน เมอคน

ชานาญงานมากขนจะนามาซงผลผลตในทางพาณชยและกอใหเกดองคกรทางการคา การผลตกจะไม

เปนการผลตแบบพอเพยงอกตอไป และการแบงงานกนทาจะทาใหไดสนคามคณภาพมากขนเปน

การเพมมลคาการใช การผลตเพมขนนาไปสการแลกเปลยน ตลาดตองมการควบคมหรอบรหาร

จดการโดยใชเงนเปนตวกลางในการแลกเปลยน

พลาโต มองวา เงนตราและการคาเปนสงชวรายทจาเปน การคาจงตองอยบนกฎแหงความ

ยตธรรม (Rule of Justice) แนวคดการแสวงหาจดเหมาะสมทางเศรษฐกจและการเงน ไดนาเสนอ

ความยตธรรมทางเศรษฐกจดวยศลธรรม

พลาโต สรางจนตนาการวา “รฐควรฝกฝนใหพลเมองซอตรงและประกอบดวยคณความด

เพอทจะอยอยางมความสขทแทจรง” พลาโตตระหนกถงความจรงวา รฐตามทกลาวนนไมสามารถ

จดตงในความเปนจรง แตกไดวางแนวทางไว เพอใหชวยกนสรางตอไป

อรสโตเตล (Aristotle กอน ค.ศ. 384 - 322)

33

อรสโตเตล เปนศษยพลาโต เขยนหนงสอไวมาก หนงสอทเขยนชใหเหนถงสภาพสงคม

ของยคนนวามโครงสรางพนฐานอยางไร และเปนผวางรากฐานดานวทยาศาสตร รฐศาสตร และ

วเคราะหเศรษฐกจคนแรกของโลก 11

ดานรฐศาสตร หนงสอ Politic เลม 11 ไดอธบายถงโครงสรางของรฐอดมคต ขณะเดยวกน

กคดคานเนอหาสาระของรฐอดมคตของพลาโตโดยเฉพาะในสวนทเกยวกบหลกการสงคมนยมแบบ

คอมมวนสต อรสโตเตล สนบสนนเรองกรรมสทธในทรพยสนของบคคลไมเหนดวยกบการทรฐ

เปนเจาของทรพยสนทงหมด เพราะการควบคมดแลจะไมทวถงและทาไดไมเหมอนกบทรพยสน

สวนตวของเอกชน และอาจนามาซงความขดแยงของคนในสงคม เพราะมนษยไมเทาเทยมกนใน

เรองของทกษะและความขยน แตมความพงปรารถนาทหลากหลายไมแตกตางกน ฉะนนจงควรให

เอกชนมเสรภาพในการมทรพยสนไดอยางเตมท

แนวคดเรองรฐอดมคตนบวามความสาคญนอยมาก เมอเทยบกบแนวคดแบบเศรษฐศาสตร

ทเขาสรางขนและอธบายไว แนวคดทางเศรษฐศาสตร 3 ประการทสรางขนและอธบายไว คอ

1. คาจากดความของขอบเขตทางเศรษฐกจหรอเศรษฐศาสตร

2. การวเคราะหการแลกเปลยน

3. ทฤษฎเงนตรา (Theory of Money)

อรสโตเตล อธบายกระบวนการเหลานไดตอเนองเปนขนตอน เชอมโยงเปนเหตเปนผล

อยางตอเนอง และมองวาเศรษฐศาสตรนนแบงออกเปนสองสวน คอ

• ความเปนเศรษฐศาสตรโดยคณลกษณะเฉพาะ ซงเปนศาสตรวาดวยการบรหาร

จดการบานเรอน (Science of Household Management)

• ความเปนศาสตรดานอปทาน (The Science of Supply) ซงเปนศาสตรทวาดวย

ศลปะการไดมาดวยทกษะ ความสามารถ ความพยายาม หรอพฤตกรรมของบคคล

ทถอเปนศลปะการแสวงหา (Art of Acquisition)

เศรษฐศาสตรในความหมายแรก เปนศาสตรวาดวยการบรหารจดการบานเรอน เกยวของ

กบพฒนาการของรฐ ทเรมจากครวเรอน ชมชน หรอหมบาน และเปนเมองหรอนครรฐในทายทสด

ในสงคมตองมชนชนทาส สถาบนทาสมความจาเปนในการสรางนครรฐ อรสโตเตลสนบสนนให

คงสภาพสถาบนทาสไว

เศรษฐศาสตรในความหมายทสอง ทเปนศาสตรดานอปทาน ไดอธบายถงความมงคงและ

การวเคราะหศลปะแหงการแลกเปลยน เศรษฐศาสตรเปนศาสตรทกลาวถงการแสวงหาความมงคง

ไดอธบาย ความมงคงวามอย 2 ชนด คอ

11

Eric Roll , A History of Economic Though (London : Faber and Faber Lid ., 1973) p.13

34

ความมงคงอยางแทจรง มอยตามธรรมชาตและมอยอยางจากด ไดแก ทดน ซงตองใช

แรงงานทาการผลตทางดานการเกษตร ทดนทอดมสมบรณจะนาผลผลตทดทางการเกษตร หรอ

ทดนทมแร ตองทาเหมองแรเพอนาแรขนมาใช แตทดนกมอยจากดไมสามารถสรางเพมขนมาอก

ได แนวคดนเปนพนฐานของลทธฟโอแครตในยคตอมา

ความมงคงทตองแสวงหา เปนความมงคงทไมจากด ซงมนษยสามารถแสวงหาได เพราะ

ไมใชสงทเกดมากบธรรมชาต ไดแก การซอขายสนคา การแลกเปลยน ผประกอบการจะสามารถ

ทาไดโดยไมจากด จะขยายออกไปกวางใหญเพยงใดกได และเปนแนวคดพนฐานของลทธพาณชย

นยม ตอมา

การแลกเปลยนจะมสองลกษณะคอ การแลกเปลยนทเปนธรรมชาต (Natural Exchange) กบ

การแลกเปลยนทไมเปนธรรมชาต การแลกเปลยนทเปนธรรมชาตคอการแลกเปลยนเพยงเพอ

สนองตอบความตองการทเปนธรรมชาตของมนษย โดยเรมจากความตองการของบคคล ครวเรอน

ชมชน จนกระทงรฐ การแลกเปลยนระดบนครรฐจะมความสลบซบซอนมากขน และเพราะม

ความตองการทหลากกลาย จะนาไปสการแลกเปลยนทไมเปนธรรมชาต

การแลกเปลยนทไมเปนธรรมชาตหรอการคา คอ กระบวนการทคนสองคนดขน (Better

Off) จากการแลกเปลยน คนสองคนจะแลกเปลยนหรอคาขายกนได เมอแตละคนตางมสวนเกน

และยอมเสยสละสวนเกนเพอใหไดสนคาจากอกคนหนง การแลกเปลยนจงตองเปนสดสวนตอกน

.......... ถานาย ก เปนคนสรางบาน นาย ข เปนชางทารองเทา คนสรางบานจะตองสวมรองเทา ชาง

ทารองเทาตองมบานอย ฉะนน ตองมความเทาเทยมกนทเปนสดสวนของสนคา การแลกเปลยนท

เปนสดสวนจงเกดขน ประเดนจงอยทวาตองใชรองเทากคจงจะแลกบานหนงหลง การเปรยบเทยบ

ตองใชเงนตรามาชวยเปนตวกลางในการแลกเปลยน เพราะเงนตราสามารถวดทกสงได นาไปส

คาถามทวา รองเทาคละเทาไรจงจะนาไปแลกบานได จานวนรองเทาทสามารถนาไปแลกบานได

ตองสอดคลองกบสดสวนของชางทสรางบานตอชางทารองเทา เมอเปรยบเทยบได การแลกเปลยน

จะเกดขน สนคาทงหลายจะถกวดโดยสง ๆ เดยวนนคอ เงนตรา เพราะเงนตราถกสรางขนมาเพอ

เปนตวแทนอปสงค การแลกเปลยนเกดขนเมอจานวนคนสรางบานและคนทารองเทาเทากน ...... ใน

ทรรศนะของอรสโตเตลการคาเกดขนเพราะ 1. เมอปรากฏสวนเกน 2. ผคาไดประเมนสวนเกนของ

ตนเอง 3. ผคาตางไดประโยชนจากการแลกเปลยน 4. เมอมการขดแยงทางการคา ผมอานาจ

เกยวของหรอรฐจะเขามาไกลเกลย โดยยดหลกความยตธรรมรวมกนและสวสดการของรฐ

อรสโตเตล ไดสรางทฤษฎมลคา (Theory of Value) ของสนคาขนมา อธบายเรองมลคาวา

สนคาทกชนดมมลคา เพราะสามารถตอบสนองความตองการได เมอนามาใชทาใหเกดความพอใจ

และสามารถนาไปแลกเปลยนไดดวย อรสโตเตลจงไดแบงมลคาออกเปน 2 อยางคอ

35

มลคาการใช (Value in Use) หมายถง สนคาทสามารถตอบสนองความตองการไดโดยตรง

ตามธรรมชาต (Natural Want) เชน ดนสอ ปากกา นามาใชเขยน เสอผานามานงหม

มลคาการแลกเปลยน (Value in Exchange) หมายถง สนคาทนาไปแลกเปลยนกบสนคาอน

ซงสนคานนมมลคาการใชอย มลคาจะวดไดจากประโยชนและตนทนการผลต ตวอยางเชน ดนสอ

ปากกา เมอจะนาไปแลกเปลยนตองคานงวาตนทนการผลตเทาไร และควรจะขายในราคาเทาไร ซง

ผซอกจะพจารณาวา ดนสอ ปากกา นนนาไปใชประโยชนอะไรไดบาง

อรสโตเตล มองวา มลคาการแลกเปลยนไมจาเปนตองเปนธรรมชาตเสมอไป คนอาจพอใจ

แลกเปลยนกนไดในรปแบบทไมเปนธรรมชาต นนคอ มลคาการแลกเปลยนอาจสงกวามลคาการใช

การแลกเปลยนจงเปนศลปะในการแสวงหาความมงคง

ระบบการแลกเปลยนสงของตอสงของ (Barter System) จะไมสะดวกตอการแลกเปลยน

เพราะจะมปญหาเรองขนาด นาหนก และจานวน คดตามมาวาจะวดกนอยางงไร แตถาใชเหรยญ

เงนตรา (Coinage) ในการแลกเปลยนหรอเปนตวกลางในการแลกเปลยน กจะขจดปญหาดงกลาว

ออกไปและสรางประโยชนใหกบการคา และเปนการทาเงนหรอหาเงน (Money Making) จากการ

แลกเปลยน การแลกเปลยนทไมเปนธรรมชาตทาใหการแลกเปลยนทเปนธรรมชาตสญหายไป การ

สะสมเงนตราเขามาแทนทเพอสนองความตองการทหลากหลายของมนษย อรสโตเตลขยายความ

ตอเนองจากทพลาโตใหคาจากดความวา เงนตราคอสญลกษณเพอประโยชนในการแลกเปลยน

ทศนะตอการคา อรสโตเตล มองวาการคาทาใหคนสะสมความมงคงและขายสนคาเกนราคา

ยตธรรม การคาจงไมใชอาชพทเปนธรรมชาตจะตองมการจากดขอบเขตของการคา สรปไดวา

ความมงคงทตองแสวงหาจากการซอขายนเปนการขดรดเอากาไร เปนสงทไมดงาม และการใหก

โดยเรยกเกบดอกเบยกเปนการขดรดทไมยตธรรม เพราะนาไปใชสวนตว

เศรษฐศาสตรแบบใชศลธรรมควบคม จะมองวา การคาไมใชอาชพทเปนธรรมชาต มการ

ขดรดเอารดเอากาไร จงตองพยายามจากดขอบเขตของการคา และใหการคาตองคานงถงจรยธรรม

(Ethic) ศลธรรม (Moral) โดยใหแยกแยะรปแบบการคาในแตละประเภท แนวคดเรองจรยธรรม

ทางการคาของอรสโตเตล ไดรบการสนบสนนและนาไปใชโดยพระในศาสนาครสตในยคกลาง

มลคากาหนดราคาสนคา และสรางตวกลางในการแลกเปลยนขนมาเพอความสะดวก อาจ

เปนเหรยญ แรเงน หรอทองคา อรสโตเตล ถอวา เปนนกวเคราะหเศรษฐศาสตรคนแรกทเจาะลก

ในเนอหาเศรษฐศาสตรดานเงนตราและการแลกเปลยนเพอสนองตอบพฒนาการทางการคา ให

ความหมาย“เงน” เปนเครองแสดงความมงคงทตองแสวงหาไมไดเกดขนมาเองโดยธรรมชาต มนษย

เปนผกาหนดมลคาของเงนในการแลกเปลยน เพอความสะดวกในการคาขายแลกเปลยน หรอกคอ

เงนนอกจากทาหนาทเปนตวกลางในการแลกเปลยนแลว ยงทาหนาทเปนทนเงนตรา (Money - Ca

36

pital) ทนาพามวลมนษยไปสความปรารถนาเพอการสะสมความมงคงอยางไมมทสนสด ซง

อรสโตเตล เนนหนกหนาวา การใชเงนทงสองรปแบบตองมจรยธรรม (Ethic) ซงเศรษฐศาสตรสมย

นเพกเฉยละเลยกน

ในเรองคณสมบตของเงน หนงสอ Ethics เลม 5 ของอรสโตเตลอธบายหนาทของเงนตรา

วา เงนตราเปนมาตรวดมลคา (Measure of Value) ทสามารถนาไปเปนตวกลางในการแลกเปลยนได

และการแลกเปลยนตองอยบนพนฐานทเทาเทยมกน (Equivalence) นนคอ การแลกเปลยนตองขนอย

กบความตองการทเทาเทยมกนทเปนสดสวน และมลคาการแลกเปลยนตองเทากน ธรกรรมการ

แลกเปลยนจงจะเกดขน อรสโตเตล ยงอธบายหนาทของเงนตราอกวา เงนตรามหนาทสะสมมลคา

(Store of Value) และเงนตราเปนสงทใชเพอการแลกเปลยนในอนาคต (Future Exchange)

สรป อรสโตเตล มองวา เงนตรามหนาท คอ

• เปนตวกลางในการแลกเปลยน

• เปนทนเงนตรา

• เปนมาตรวดมลคา

• เปนสงสะสมมลคา

• ใชเพอการแลกเปลยนในอนาคต

อรสโตเตล มองวา กระบวนการทางเศรษฐศาสตรตองคานงถงทฤษฎและจรยธรรมทาง

สงคมควบคกนไปดวย ทรพยสนไมไดเลวรายโดยตวของมนเอง แตความเลวรายเกดจากบคคลทใช

มน เปนตนวาการใชเงนไปขดรดดอกเบย (Usury) ธรกรรมทางเศรษฐกจจงตองถกควบคมโดยเงอน

ไขดานจรยธรรม โดยเฉพาะสงคมทเปลยนรปแบบการผลตจากการผลตแบบพอเพยงไปเปนการ

ผลตเพอการคาและพาณชย จงจาเปนอยางยงทตองนาจรยธรรมไปควบคมพฤตกรรมทางเศรษฐกจ

ระบบเศรษฐกจและแนวคดทางเศรษฐศาสตรในยคโรมน

ความมงคงของโรม เกดจากทรพยสมบตทยดมาจากตางแดนเมอชนะสงคราม ซงแบงสรร

กนในหมทหาร บางคนกลายเปนผครอบครองดนแดนใหม เรยกเกบภาษ ยดของกลางเปนของตว

ในตอนแรกใชสมบตเหลานเพอหาอานาจทางการเมอง แตตอมากใชหาผลกาไรสรางความรารวยให

กบตนเอง โดยใหกคดดอกในราคาแพง และหรอนาไปลงทนในการเกษตรขนาดใหญทาใหเกดการ

เปลยนแปลงในเศรษฐกจและสงคม ชาวนาขนาดเลกมฐานะตกตา เกดการบรหารเกษตรขนาดใหญ

ใชพนทอยางกวางขวางขนาด 1,000 เอเคอร (2,500 ไรขนไป) เรยกวา ลาตฟนเดยม (Latifundium)

เกดการคาและอตสาหกรรม เนองจากทรพยสนและทดนตกเปนของชนชนสงและพวกพอคา แรง

งานถกเนองจากมแรงงานทาสทเปนเชลย ภาระภาษมการบดเบอนจากการเปนชนชนสงและเปน

37

ผมอานาจทางการเมอง จงไดรบการยกเวนภาษ แตภาระภาษกลบตกมาอยกบชนชนกลางและชนชน

ตา

สงคมการผลตแบบลาตฟนเดยมในสมยโรมนกคอ ระบบการผลตแบบขนนางศกดนา เปน

ระบบการครอบครองทดนทกวางใหญไพศาลของขนศกศกดนา (Landlord) ซงเปนชนชนทมงคง

รารวย อกนยหนงเปนการครอบครองมณฑลเกษตรกรรม ผครอบครองมอานาจเบดเสรจในการ

ผลตและบรหารจดการในมณฑลของตวเอง ในบางมณฑลแทบจะมอธปไตยของตนเองหรอเปนรฐ

อสระรฐหนง ลาตฟนเดยมจะมลกษณะเปนฟารมขนาดใหญ มบานพกหรหราอยตรงกลาง ม

โรงทาส คอกสตวเลยง โรงทาผลตภณฑทางการเกษตร เชน ธญพช นามนมะกอก โรงเหลาไวน

สนคาผลตเพอสงออกและแรงงานสวนใหญใชแรงงานทาส

ขณะเดยวกน การเตบโตของเมองทาใหโรมนกาวเขาสสงคมหตถอตสาหกรรมมากขน

เนองมาจากสาเหตหลายประการ การเปดเสนทางการคาจากแมนาอนดสไปสแมนาไนล จากการ

เปนผพชตของอเลกซานเดอรมหาราช ระดบราคาสนคาเพมขนเนองจากชาวเปอรเซยปลอยทองคา

และแรเงนออกมาหมนเวยนมากขน สบเนองมาจากการลงทนและการเกงกาไรทขยายตวเพมขน

ประการสดทาย รฐบาลสงเสรมการคาและอตสาหกรรมทงวสาหกจของรฐ เพอใหเกบภาษไดเพม

มากขน ซงเปนผลพวงมาจากการขยายตวของการผลตขนาดใหญ การคา และการเงน

การผสมผสานของระบบเศรษฐกจ สงคม และการเมองของยคโรมน กระบวนการสราง

ความมงคงของระบบเศรษฐกจในยคโรมน จากระบบเศรษฐกจพนฐานเปนสงคมเกษตรกรรม การ

สะสมความมงคงมไดมาจากกระบวนการผลตสนคา แตใชวธการทาสงครามเพอปลนชงทรพย

สมบต ยดครองทดน เปนการสรางความมงคงขนปฐม หลงจากนน เมอมทดนมากมายกนามาแบง

จดสรรใหกบชนชนนาและนามาใชทาการผลตเกษตรกรรมขนาดใหญแบบลาตฟนเดยม เปนระบบ

เกษตรกรรมเพอการคา ทมลกษณะของพนทเศรษฐกจแบบเลยงตวเอง ชนชนทาสทเปนแรงงาน

มหาศาลถกนามาใชผลตเพอสรางสวนเกนในระบบเศรษฐกจใหกบชนชนปกครอง ในขณะทความ

เปนอยกใหอยในระดบพอประทงชพมการพงพาการผลตทผลตไดในลาตฟนเดยม ผลจากการผลต

สนคาเกษตรกรรมเชงพาณชย ทาใหมสนคาเพอการสงออกไปยงพนทตาง ๆ และเปนรากฐานของ

การผลตทางดานหตถอตสาหกรรม การสรางสวนเกนและมลคาเพมจากสนคาสามารถสรางขนมา

ในระบบเศรษฐกจไดอยางมากมาย สาหรบความมงคงทมาจากการคาไดเกดขนอยางแพรหลาย

เพราะอาณาเขตของโรมนกวางใหญไพศาล ประกอบกบการพฒนาระบบเงนตราใชโลหะทมมากอน

ยคหนาน ไดรบความนยมใชเปนสอกลาง กลมพอคาจงเปนอกชนชนหนงทไดรบผลประโยชนจาก

ความมงคงในราชอาณาจกรโรมน การคาขายสามารถขยายตวไปอยางรวดเรว แมวาจะมการสราง

ความมงคงขนมาในระบบเศรษฐกจไดอยางมากมาย แตชนชนในสงคมกถกแบงแยกออกมาอยาง

แตกตางมากมาย

38

การสรางความไมสมดลในระบบสงคมในยคโรมน ชนชนทางสงคมของโรมนเหนได

อยางชดเจนจากระบบการปกครอง แบงชนชนออกเปน ชนชนผด (Patrician) เปนบคคลทเกดใน

ตระกลสง แตไมใชชนชนขนนาง (Aristocrat) เพราะโรมนยคเรมแรกมไดปกครองโดยระบบกษตรย

จงเรยกแทนชนชนขนนางแบบเดม อกชนชนเปนชนชนฐานราก (Plebeian) เปนคนสวนใหญ

ของประเทศประกอบดวย ชาวนา พอคา ชางฝมอ และชาวประมง เปนตน นอกจากนสงคมโรมน

ยงเตมไปดวยชาวตางดาวทเปนพอคาวาณชย และพวกทถกตอนมาเปนแรงงานทาส โรมนจงเตมไป

ดวยชนชาตหลายภาษา กรรมกร และมวลทาสมหมา

การเปนจกรวรรดผพชต ทาใหโรมนขยายอาณาจกรกวางใหญไพศาลขนเรอย ๆ ปญหาและ

ภาระทตามมาคอ คาใชจายทตองเลยงดกองทพ รฐบาลหาทางออกโดยการเพมการจดเกบภาษจาก

ชาวนาและอาชพอน ๆ ทาใหกลมคนเหลานตองทางานหนกยงขนแตฐานะความเปนอยกลบยากจน

ลง ขณะเดยวกนสงคมเมองกเตบโตใหญขน สภาพสงคมมความสลบซบซอนมากขน ความขดแยง

ในสงคมเมองกปรากฏออกมาใหเหน

ความเขมแขงของระบบการเมองและกฎหมายในยคโรมน การสถาปนาจกรวรรด

ยคเรมแรก โรมนมการบรหารจดการทด มความมนคงดานการเงน และใหประชาชนคลายเครยด

ดวยการดละครสตว (Circuses) ชายโรมนชนชอบกฬาชนดนมากและทาใหลมความเจบปวดทกข

ยากไปชวขณะ นบเปนกศโลบายของชนชนปกครองทชาญฉลาดในการสรางเสถยรภาพทาง

การเมองและความสามคคของคนในชาต แตแทจรงแลวละครสตวหาใชไมเปนการตอสเพอรกษา

ชวตตวเองใหรอด ทเรยกวา Gladiatorial Combat ในสนามกฬาโคลอสเซยม ผชนะจะมชวตรอด

และอาจไดรบการปลดปลอยใหเปนอสระ

เรมแรกโรมนปกครองในระบอบสาธารณะรฐ (Republic) ตาแหนงสงสดดานบรหาร คอ

ตาแหนงกงสล (Consul) โรมนมสองสภาคอ สภาซเนท (Senate) และสภาเซนจร (Centurial) กงสล

เปนผแตงตงสมาชกสภาซเนท ซงสวนใหญจะเปนชนชนผด สวนสมาชกสภาเซนจรมหลายชนชน

และชนชนฐานราก (Plebeian) อาจไดรบการเลอกตงเขามาเปนสมาชกไดบาง แตอยางไรสภาเซนจร

กอยภายใตการกากบของสภาซเนท ชนชนพลเบยนซงเปนคนสวนใหญของประเทศไมพอใจท

ชนชนผดมอานาจทางการเมองมากเกนไป จงประกาศตงสถาบนการเมองของตนเองขน เรยกวา

สภาชาวพลเบยนหรอสภาชนเผา (Plebeian Assembly or Tribal Assembly) ซงเปนสภาทพจารณา

ปญหา เรองราว และรกษาผลประโยชนของชนชนพลเบยนเปนหลก มตของสภาชนเผา เรยกวา

Plebiscite ซงตรงกบประชามตในปจจบน

กฎหมายโรมน เปนสงทจกรวรรดโรมนมอบใหเปนอารยะธรรมทางความคดทยงใหญแก

ชาวโลก หนงในกฎหมายเหลานคอ กฎหมายสบสองโตะ ทถอเปนกฎหมายลายลกษณอกษรฉบบ

39

แรกของโรมน บญญตขนและใชอยเมอประมาณ 450 – 500 ปกอนครสตกาล และยงมอกหลายฉบบ

ทบญญตขนมาเพอใชบงคบทวไปทงทเปนชาวโรมนและมใชชายโรมน ใชทงภายในประเทศ อาณา

นคม และตางประเทศ ทมความสมพนธกนอยในรปของการคา เปนกฎหมายทใหความยตธรรมกบ

ทกฝาย ไมมใครไดเปรยบเสยเปรยบ เนอหาสาระของกฎหมายทใชบงคบเหมอนกน จงเปนหลก

กฎหมายสากล

กฎหมายโรมน มเนอหาครอบคลมพฤตกรรมหรอธรกรรมทางเศรษฐกจทสาคญอย 3

ประการคอ

ประการแรก ใชควบคมการทาธรกรรมทางเศรษฐกจของบคคล

ประการทสอง ใหเอกชนหรอปจเจกชนมสทธในทรพยสนไดโดยไมจากด

ประการทสาม การทาสญญายอมมผลบงคบในภายหนาตามกฏหมาย

นอกจากน ในประมวลกฎหมายจสตเนยนยงไดบญญตเกยวกบราคาไววา ราคาสนคาไม

เพยงแตใหอรรถประโยชนแกปจเจกชนเทานน แตเปนสงทตองประเมนตราคารวมกน เวลา และ

สถานท ทาใหราคามความแตกตางกน และอาจตคารวมกนไวอยกอนลวงหนาแลว ตวอยางเชน

ราคานามนมะกอกแตกตางกนเมอขายในโรมนกบขายในสเปญ ราคาจงไมถกสรางเพยงครยามหรอ

ชวงเวลาใดเวลาหนง ราคาถกประเมนตคารวมกนมากอนหนาสถานการณใดสถานการณหนง ไมวา

จะเปนชวงทขาดแคลนหรอชวงทมเหลอเฟอ จากการสรางระบบเกงกาไรในสนคาทาใหราคาอาจทา

ใหคนรารวยขนได

กฎหมายโรมน ไดยอมรบสทธสวนบคคลในเรองของการมกรรมสทธในทรพยสน การทา

ธรกรรมทางเศรษฐกจเปนการสนบสนนการคาเสร เปนพฒนาการทางพาณชยสมยใหมทกนขอบ

เขตกวางขวาง กฎหมายโรมนจงเปนกฎหมายทสนบสนน ลทธเศรษฐกจของปจเจกชน (Individual

Economy) ซงตรงขามกบยคสมนกรกทจากดสทธสวนบคคล และอรสโตเตลยงนาหลกจรยธรรม

และศลธรรมมาควบคมการคาและธรกรรมทางเศรษฐกจอกชนหนง เศรษฐกจการคายคโรมนจง

เตบโตแบบทนนยม เปดโอกาสใหคนแสวงหาความมงคงไดอยางเตมท แตกยงใชระบบชนชนกดกน

กลมคนสวนใหญไมใหสามารถเขาถงสทธอนชอบธรรม เปนจดออนของการใชเศรษฐกจแบบ

ทนนยมและกกลายเปนแรงผลกทางดานเศรษฐกจทแอบแฝงอยและมความสาคญมาก

สภาพทางการเมอง เปนอกปจจยทาใหเกดการเปลยนแปลง มาจากประมาณ 30 ปกอน

ครสตกาล ออกสตส ซซาร (Augustus Caesar) สถาปนาตวเองขนเปนจกรพรรด การปกครอง

รปแบบสาธารณรฐของโรมนกสนสดลง โรมนมจกรพรรดปกครองหลายพระองค สภาพปญหา

เศรษฐกจสงคมมดและย าแยสลบกนไป แตปญหาโครงสรางชนชนและการกระจายรายไดทเปน

ธรรมยงเปนปญหาหลก มวลทาสจานวนมหาศาลทอยคกบโรมทกยคทกสมย ทาสบางสวนผน

ตวเองไปเปนกรรกรในเมอง และสภาพกรรมกรในเมองกเพมมากขนเรอย ๆ โรมนปฏบตตอชนชน

40

ทาส ชนชนฐานราก และชาวตางดาว ดจะหยาบคายและไมเปนธรรมเพมขนเรอย ๆ ทาใหชนชน

เหลานตองหาทพกพงใหม นนคอ การหนหนาเขาพงศาสนาหรอการเปนครสตศาสนกชน ความ

เสอมของจกรวรรดโรมนเรมเหนไดชดเจนในปลายศตวรรษทสอง และรนแรงยงขนในศตวรรษท

สาม และกลางศตวรรษทหา อานาจอนยงใหญของจกรวรรดโรมน ซงเปนอานาจของฝายอาณาจกร

กถงกาลอวสาน และถกแทนทโดยอานาจของฝายศาสนจกร

อทธพลของครสตศาสนา

การกระจายรายไดไมเปนธรรมจากการแบงแยกทางชนชน นาไปสการตอสทางชนชนเปน

สงทขนอยางรนแรงในโรม กอนการเกดการปฏวตเปลยนแปลงในชนชนกไดเกดสถาบนศาสนา

ขนมาเปนแนวทางแกไขโดยใชกฎเกณฑดานศลธรรมแทน ดงคากลาว พระเยซย าแลวย าอก ในเรอง

ของการกดขผทออนแอกวา และตรสวา “พระเจาจะทรงพโรธผสะสมความมงคง”

คาสอนของพระเยซแตกตางจากคาสอนของนกบวชยคอน เปนคาสอนทมงโจมตพฤตกรรม

ทางสงคมรปแบบใหม เปนคาสอนทเปลยนจากการใชคาวา ยตธรรมมาเปนความรก พระคมภรจงม

วญญาณในดานการปฏวต และมหลกการทเปนสากลมากกวา เปนคาสอนทมใชเพยงปลดปลอยชน

ชนทยากจนและถกกดขเทานน แตเพอปลดปลอยมนษยชาตทงมวล

แนวคดหรอหลกคาสอนของครสตศาสนา แมจะดกาวหนาและมความเปนสากล แตกเปน

เพยงแนวคดทเปนอดมการณหรอเปนจนตภาพ (Utopia) ชนชนลางแทบจะไมมทยนในสงคม ปญหา

หมกหมมมาตงแตยคแรกของจกรวรรดและทวความเขมขนขนเรอย ๆ แมพระครสตอยากชวยเหลอ

เขาเหลาน แตกไมสามารถชวยอะไรได แตเปนพวกชนชนทสนหวงเหลานเองนามาซงการเปลยน

แปลงทางสงคม การตอสระหวางชนชนทวความรนแรงขนตามลาดบ ผสมผสานกบการดนรนปลด

ปลอยประเทศใหเปนอสระของแหลงอาณานคม การดงมวลชนเขาเปนครสตศาสนกชนของศาสนา

ครสตเหลานทาใหจกรวรรดโรมนทยงใหญเกรยงไกรกถงการลมสลาย ชนชนผดและฐานรากตาง

พายแพทงค เพราะไมมฝายใดมชวตทดขน ทงสองฝายตกอยในสภาพบอบชาจากปญหาเศรษฐกจท

รมเราหนกหนาสาหสมากขน ความยากจนแพรสะพดทกยอมหญา ประชาชนสนหวง ศาสนาครสต

ไดโอกาสแทรกซม รวบรวมมวลชน และพฒนาตวเองขนมาเปนสถาบนศกดนา (Feudal Institution)

ในรปของ “นครศาสนา” หรอครสตจกร (Christendom) และเปนสถาบนศกดนาทถอครองทดนมาก

ทสดในบรรดาสถาบนขนนางศกดนาอนใดทงหมด อานาจของฝายศาสนจกร (Ecclesiastic Power)

ทเปนอานาจครอบจกรวาล จงครอบงาอานาจของฝายอาณาจกรหรออานาจทางโลก (Secular Power)

แบบเบดเสรจ ความเชอ วถชวต และพฤตกรรมทางเศรษฐกจของปจเจกชนและชมชนขนอยกบ

ฝายศาสนจกร และฝงรากลกตดกบโครงสรางทางเศรษฐกจและสงคมมาตลอดยคกลาง ครสต

ศาสนาจงเปนสถาบนหลกทางเศรษฐกจและการวเคราะหเศรษฐกจยคกลาง

41

ศาสนาครสตถอกาเนดขน 30 ปใหหลง หลงจากท ออกสตส ซซาร สถาปนาตวเองเปน

จกรพรรดองคแรกของโรม ในระยะแรกจกรพรรดโรมนไมยอมรบศาสนาครสต และทรงคดวา

อานาจของจกรพรรดเหนอกวาอานาจของศาสนา แตในสมยจกรพรรดคอนสแตนตน ในปครสต

ศกราชท 313 โรมกออกโองการออกมา เรยกวา โองการแหงมลาน (Edict of Milan) เปนโองการท

ยอมรบความถกตองของการนบถอศาสนาครสต ทายาทของจกรพรรดองคตอมากประกาศให

ศาสนาครสตเปนศาสนาประจาชาต และศาสนาครสตกเขามามอทธพลเหนอความเชอแบบเกาของ

ชาวโรมนอยางรวดเรว และเมอจกรวรรดโรมนเสอมอานาจลงศาสนาครสตกเพมบทบาทของตวเอง

มากขนเรอย ๆ

ประมาณครสตศกราชท 492 – 496 สนตะปาปา เจเลเซยสท 1 (Gelesius I) ไดสรางทฤษฎ

สองดาบ (Theory of Two Sword) โดยมหลกการวา พระเจาจะแบงอานาจการปกครองออกเปนสอง

ฝาย คอ อานาจการปกครองทางโลก กบ อานาจการปกครองทางธรรมหรอจตวญญาณ สนตะปาปา

ในฐานะองคประมขศาสนามอานาจเหนอจกรพรรดทเปนประมขทางโลกในเรองเกยวกบศาสนกจ

และจกรพรรดมอานาจเหนอกวาสนตะปาปาในกจกรรมทางโลก

ตอมาสนตะปาปา เกรกอรท 7 (Gregory VII) ถอวา พระเจามอบอานาจการปกครองทงทาง

โลกและทางธรรมผานทางสนตะปาปา แตสนตะปาปาไมตองการใชอานาจทางโลกจงมอบตอให

กษตรย รฐจงไดรบมอบอานาจมาจากพระเจาผานสนตะปาปา รฐทไมใชครสเตยนยอมไมใช

สถาบนอนศกดสทธ ผปกครองจะอางอานาจทพระเจาใหได ตองยอมรบศาสนาครสต อานาจท

พระเจามอบใหสนตะปาปาและสนตะปาปามอบตอใหกษตรยจงเปนอานาจทถกตองและไดรบการ

ยอมรบ อานาจปกครองของพระสนตะปาปาจงทรงใชอานาจผานกษตรยหรอจกรพรรด นบตงแต

นนเปนตนมา อานาจฝายศาสนจกรจงมอทธพลเหนอฝายอาณาจกรในสมยยคกลาง นบเปนความ

ยงใหญของ “ครสตจกร” (Christendom) สถาบนทถอศกดนามากทสดในยคกลาง

ระบบเศรษฐกจและแนวคดทางเศรษฐศาสตรในยคกลาง

ยคกลาง เปนยคทอานาจของฝายศาสนจกรมอทธพลเหนออานาจของฝายอาณาจกร เปนผล

สบเนองจากอานาจฝายอาณาจกรโรมนเสอมลง ขนศกศกดนา (Landlord) มเอกสทธเหนอทดนใน

มณฑลของตวเอง ขณะเดยวกนกเกดแควนตาง ๆ มากมายขนในยโรปตอนกลางจากการอพยพลงใต

ของชนเผาอนารยะชนจากยโรปเหนอ ขนศกศกดนาจงแพรสะพดทวไปในยโรปและมเอกสทธ

เหนอมณฑลตวเอง ขนศกศกดนาใดตองการสถาปนาตวเองขนเปนกษตรย ตองไดรบการสวมมงกฎ

จากพระสนตะปาปา จงจะเปนกษตรยทสมบรณและเปนทยอมรบ อานาจของฝายศาสนจกร

(Christendom) จงเขามามอทธพลเหนอพฤตกรรมทางเศรษฐกจ การเมองการปกครอง และสงคม ใน

ยคกลางไดอยางเบดเสรจ

42

ยคนจงเปนยคมด (The Dark Ages) ปาเถอน ไรอารายธรรม และดอยพฒนา สงคมเตมไป

ดวยการขดรด เอารดเอาเปรยบคนทออนแอและดอยโอกาส แตไปสรางอทธพลใหกบชนชนขนศก

ศกดนา นายทนเงนกขดรดดอกเบย หลกคดและคาสอนในยคนจงเปนหลกคดและคาสอนทาง

ศาสนา ทนกบวชครสตรวมกนเปนลทธศกษา (Scholasticism) คนหาขอเทจจรง และความเปนจรง

ของโลกทเปนปญหาเกดขน โดยรวมแนวคดทงปรชญา รฐศาสตร และจตวทยา ผสมผสานเหตผล

ใหกลมกลนกบความเชอ (Faith) ในทางศาสนาเวลานน กอสรางลทธเทวสทธ (Divine Right) ใน

การปกครอง เผยแพรความเชอทฤษฎวาดวย จกรวาลและโลกของศาสนาครสตสนบสนนลทธเทว

สทธ ในทรรศนะของศาสนาครสตระบบชมชนของมนษยเปนสวนหนงของโลก โลกกาเนดมาได

เพราะพระเจา กลมใด ๆ บนพนโลกยอมเปนองคประกอบอนทรยะของนครของพระเจา ซงรวมทง

โลกพภพและสวรรค กลมเหลานผกพนผสานกลมกลนเขาดวยกนดวยพระประสงคของพระเจา

แตละสวนทดารงอยมฐานะตางกน แตผสานรวมกนเปนอนทรยหนงเดยวกน (One Organism)

เคลอนไหวตามพลงผลกของจตอนเดยวกน (พระเจา) หลกพนฐานของจกรวาล คอ ความสามคค

เอกพจนมากอนพหพจน พหพจนเกดจากเอกพจนหนงเดยวกน ฉะนนในทกระบบความหลากหลาย

ตองยอมนอบนอมตอความสามคค (Unity) ในระบบการเมองและสงคม ประชาชนทงหลายตอง

เคารพยอมรบผปกครองคนเดยว ผซงจะนาประชาชนทงหลายไปสจดหมายปลายทาง 11

12 ในดาน

เศรษฐกจกเผยแพรหลกคดและคาสอน เพอตอตานพฤตกรรมการขดรด เอารดเอาเปรยบในสงคม

คาสอนเนนไปทการตอตานการขดรดดอกเบย การสะสมความมงคง และการแลกเปลยนตองอยบน

พนฐานของราคายตธรรม (Just Price) โดยถอวาเปนโองการสวรรค (Divine Authority)

พฒนาการในยคกลาง แบงออกเปน 3 ชวง ชวงแรก อยระหวางศตวรรษท 6 – 11 เปนยค

แหงความเจบปวด สงคมเตมไปดวยการตอสทโหมกระหนาทวทกยอมหญา เปนยคของการสถาปนา

ระบบศาสนจกรทครอบงาอานาจทางโลกและอานาจทางจตวญญาณไวไดอยางเบดเสรจ ในยคน

เปนยคระบบเศรษฐกจแบบแมนเนอร เกดขนในยโรป การคาขายอยในบรเวณใกลเคยง คาขายใน

ดนแดนไกล ๆ มนอยหรอไมมเลย ชวงนเปนความรวมมอกนตอตานการรกรานจากอนารยะ

ชนทรกรานลงมาจากยโรปเหนอ หรอการรกรานของชนเผานอรแมด (Nomad)

ชวงทสอง อยระหวางศตวรรษท 11 ถงประมาณกลางศตวรรษท 15 เปนชวงทโลกตะวนตก

ผนกกาลงกนอยางเปนเอกภาพ เพอตอตานการรกรานของชนชาตมสลม หรอชวงแหงภาวะสงคราม

ครเสด (The Crusades) เปนยคของการใชอานาจครอบจกรวาลของฝายศาสนจกร ในชวงศตวรรษ

ท 12 – 13 การคาเรมฟนตว มการขยายตวของอตสาหกรรม ฟนฟศลปะและวรรณกรรม ระบบแมน

เนอรเรมเสอมสลาย แตในชวงศตวรรษท 14 – 15 กเกดสงครามและโรคระบาด คอ กาฬโรค (Black

Death) ทยโรป โดยเฉพาะในองกฤษและฝรงเศส ทาใหระบบเศรษฐกจเกดภาวะชะงกงน

12

ฉตรทพย นาถสภา “ลทธเศรษฐกจการเมอง” หนา 5 – 6

43

ชวงสดทาย ตอนปลายครสตศตวรรษท 15 มการฟนฟศลปะวทยากร (Renaissance) ขนใน

ประเทศอตาล เบลเยยม และเนเธอรแลนด ใหความสนใจหนกลบไปศกษาวทยาการของกรกและ

โรมนทเคยรงเรองในอดต

หลงจกรวรรดโรมนลมสลายลง ขนศกศกดนา (Landlord) แตละคนกแยงชงกนเปนใหญ

กอปรกบการอพยพลงทางใตของอนารยะชนจากยโรปเหนอ กลมคนเหลานตางกตงรฐอสระของ

ตนขนมา และอานาจสทธขาดเหนอทดนภายในรฐหรอมณฑลทครอบครองอย และบางคนกตง

ตวเองเปนกษตรยและพระราชทานทดนใหกบขนศกทสนบสนนตนเอง

ระบบการปกครองในยคกลาง เปนระบบศกดนาหรอเจาขนมลนาย (Feudalism) มชวง

ประมาณ ค.ศ. 11 หมายถง การปกครองทกษตรยมอบกรรมสทธในทดนใหแกขนนาง บรวารของ

ขนนาง เพอสะดวกแกการปกครองและทาทดนใหเกดประโยชน ระบบศกดนาแพรหลายในยโรป

สมยกลาง การปกครองเปนรปปรามดมกษตรยอยบนยอดเปนองคประมขปกครองประเทศตอนกลาง

เปนชนชนขนนางสวนฐานเปนเปนประชาชนทวไป กษตรยมอานาจสงสด โดยหลกการทรงเปน

เจาของทดนทงหมดในราชอาณาจกรทปกครอง มสทธในการดาเนนการตาง ๆ เชน มอบใหขนนาง

เรยกวา ฟฟ (Fief) โดยมขอผกพนวา จะจงรกภกดตอกษตรย จะสรบเมอมศกสงคราม จะปกปอง

รกษาราชบลลงก อานาจหนาทของขนนางคอ เปนผนาทางทหาร บรหารราชการ และเปนเจาของ

ทดนเพอทาเกษตรกรรม สถานภาพทางสงคมของบคคลสมยนนวดจากการถอครองทดน

กษตรยมทดนมากทสด รองลงมาคอ ดยค เคานต ตาลงมาเปน ลอรด บารอน ซงไดรบการแบงทดน

จากดยค หรอเคานต ฐานะตาสดคอทาส

ชนชนทางสงคมในยคกลางทเปนเสาหลกทางเศรษฐกจมอยสองชนชน ชนชนขนศกศกดนา

(Landlord or Feudal Lord) และชนชนทาสตดดน (Serf) การผลตบนผนดนขนาดใหญพวกศกดนา

จงใหเกษตรกรทไมมทนาทากนเปนของตวเอง หรอมแตผลผลตทไดไมเพยงพอทจะเลยงตวเองและ

ครอบครวไดมาเชานาเรยกวา ผเชานา (Tenant) ทาการผลต ชนชนนเปนคนของขนศกศกดนาและ

จะไมไดรบอนญาตใหออกจากทดนทตวเองทาการผลตอย และกลายสภาพเปน “ ทาสตดดน หรอ

ไพร” (Serf) ในทายสด ชนชนทาส (Slave) เปนอกชนชนทอยในกระบวนการผลต (แตเปน

พลเมองสวนนอย) 12

13 ขนศกศกดนาจะเรยกเกบคาเชาจากชนชนผผลตในรปของเงนตราหรอผลผลต

13

ชนชนไพรประกอบดวยวเลนส เปนพลเมองสวนใหญของแมนเนอร มฐานะดอยกวาเสรชนแตสงกวาพวกทาส

(เสรชนเปนชนชนอสระไมขนกบขนนาง) พวกบอรดาร (Bordar) หรอ Cottager มจานวนรองจากวเลนสและม

ฐานะดอยกวา สนนษฐานวาเปนชนชนทาสทหลดจากความเปนทาสและมฐานะดขนหรอลกหลานของวเลนส ทม

ฐานะยากจนทาหนาทเปนแรงงานสารองจงมเวลาวางไปรบจางชนชนขนนาง วเลนสหรอชนชนเสร เพอหารายได

มาจนเจอครอบครวชนชนนจงกลายเปนลกจางในชนบท ลกจางเกษตรซงเปนกาลงสาคญในระบบเศรษฐกจ ชน

ชนทาสเปนพลเมองสวนนอยของแมนเนอร และลดลงเรอย ๆ เพราะไดรบอสระเปนบอรดาร

44

ระบบศกดนาหยงรากลกลงในยโรปยคกลางและเขมแขงขนเรอย ๆ สภาพเศรษฐกจสงคม

ยคนไมตางจากยคโรมนเรองอานาจ มการแบงชนชนทางสงคม กดขเอารดเอาเปรยบชนชน สงคม

เตมไปดวยชนชนตาทปราศจากสทธใด ๆ ทางสงคม พนธนาการผเชานาใหผกตดกบทดน จนกลาย

สภาพเปนทาสตดทดนในทายสด

ทาสตดทดน (Serf) จะแตงงานไดเฉพาะกบเครอญาตเทานน นบเปนพนธนาการของระบบ

ทาสยคใหม (System of Bondage) ของสมยกลางทมาแทนททาสยคเกาสมยโรมน (ในยคนจะเรยกวา

ชนชนไพร) จกรวรรดโรมนเสอมอานาจลงและลมสลายเมอประมาณกลางศตวรรษท 5 ทาให

อานาจของศกดนาทวความเขมแขงเพมขน โดยเฉพาะการสรางอานาจทางเศรษฐกจบนอาณาจกร

ของพวกเขา มณฑลศกดนา (Feudal Province) จงกลายเปนหนวยเศรษฐกจและการเมองหนวยหนง

การผลตภายในมณฑลจงเปน ระบบการผลตแบบแมนเนอร (Manorial System) 14

ระบบการผลตเปนระบบศกดนา (Feudal System) และสงคมกเปนสงคมศกดนา (Feudal

Society) การผลตของระบบศกดนาเรยกวา ระบบการผลตแบบขนนางศกดนา (Manorial System)

ซงเปนการถอดดามมาจากสงคมการผลตแบบลาตฟนเดยมของโรมน การเปนศกดนาทดนหมายถง

การถอครองทดนผนใหญทไดรบพระราชทานมาจากกษตรยหรอครอบครองทดนโดยการบกรกก

ตาม แตทดนทถอครองนนกวางใหญไพศาลมากถงระดบทเรยกวา มณฑลศกดนา (Feudal

Province) บางแหงอยภายใตการควบคมดแลของรฐบาลกลาง แตบางแหงกมอสระทางการเมอง การ

ปกครอง และเศรษฐกจ ทกมณฑลศกดนามอานาจสทธขาดในการบรหาร จดการดานการผลต

มณฑลศกดนาจงกลายเปนหนวยเศรษฐกจและการเมองหนวยหนง

ระบบการผลตแบบแมนเนอร จะเปนการทาเกษตรกรรมผนใหญ การบรหารจดการพนท

ภายในมณฑล จะมคฤหาสนของศกดนาทขนนางศกดนาใชอยอาศยและเปนอาคารบงคบบญชาการ

ทงการเมอง การปกครอง และเศรษฐกจ และบานของผเชานา ทาสตดดนและทาส นอกเหนอ

จากการผลตบนผนนาทเปนการผลตหลก ภายในมณฑลศกดนายงมการปศสตว ทงหญาเลยงสตว

คอกสตว พนทผลตพชผกสวนครว วหาร (Church) เพอประกอบพธทางศาสนา โรงสขาว ตลาด

พนทปา หรอแมแตสะพานเกบคาธรรมเนยมผานทางสาหรบบคคลอนทจะผานมณฑลศกดนา

การเพาะปลกในแมนเนอร แบงออกเปน ระบบนา 2 ทง และระบบนา 3 ทง เปนการจาแนก

ทดนออกตามจานวนทกาหนดไว มการเพาะปลกในทงหนงและอกทงใชเลยงปศสตว ปตอมา

14

แมนเนอร หมายถง บานหรอคฤหาสน ใชเรยกทอยอาศยของขนนางในระบบแมนเนอร แตในทางเศรษฐกจ

แมนเนอร หมายถง ทดนเพอการเกษตร (Agricultural Estate) เปนศนยกลางการเกบภาษอากร การบรหารการปก

ครอง หรอศาลยตธรรม

45

กนาทงปศสตวมาใชเพาะปลก และใชทงเพาะปลกเลยงสตว เพอใหเกดความอดมสมบรณของดน

หมนเวยนอยางนไปเรอย ๆ

เศรษฐกจของแมนเนอรขนอยกบการเพาะปลกและการเลยงสตวเปนอาชพหลก ในชนบทม

การพาณชยเลกนอย ประชาชนสวนใหญมผลประโยชนผกพนกบทดนเปนสาคญ การดารงคงความ

เปนแมนเนอรอยไดตองมแรงงานทางานในแมนเนอรมาก จงจะไดผลผลตมาก จดมงหมายของ

แมนเนอรคอ ใหมผลผลตสามารถเลยงตนเองได โดยไมตองพงพาผลผลตจากภายนอก ดงนน

กจกรรมของแมนเนอรจงมกปลกขาวสาล และพชทใชบรโภคอน ๆ การปศสตวสวนใหญจะเปน

การเลยงแกะเพอนาขนแกะมาทอเปนเสอผา เครองนงหม และกจกรรมอน ๆ เชน หมกเบยรไวดม

ฟอกหนง รดนม ผลตเนย เลยงผงใชนาผงแทนนาตาล เปนตน สนคาทผลตเองไมได ชาวแมนเนอร

จะนาผลผลตทเหลอใชไปแลกเปลยนสนคากบพอคาเร ไดแก เกลอ ใชหมกเนอ ดองผก นามนดบ

(Tar) ใชทารกษาโรคใหสตวเลยง เหลกใชทาเครองมอทานา หนใชโมแปง และสนคาฟมเฟอย เชน

ผาไหม เครองเทศ เหลาองน ฯลฯ การแลกเปลยนสวนใหญใชของแลกเปลยนกน การใชเงนเปน

สอกลางในการแลกเปลยนมนอย สะทอนการเปนระบบเศรษฐกจเลยงตนเองอยางชดเจน

การคาและอตสาหกรรมขยายตวตอเนองจากยคโรมน มการคาขายตดตอกบตะวนออกใกล

ทโรมนเคยคาขายมากอน และนคอพนฐานพาณชยกรรมในยคกลาง การคาขนาดใหญบงเกดขนใน

ยโรปตะวนออก การอตสาหกรรมเปนอตสาหกรรมขนาดเลกทตอบสนองความตองการตลาด

ภายในประเทศและตลาดตางประเทศทใกลเคยง อตสาหกรรมแตละชนดจะอยภายใตการควบคม

ดแลของสมาคมอาชพ (Guild)

ระบบสมาคมอาชพ (Guild) เปนสมาคมของกลมบคคลทมประโยชนรวมกน มอยสอง

ประเภท คอ สมาคมพอคา (Guild Merchant) และสมาคมชางฝมอ (Craft Guild) สมาคมแรก

ประกอบดวยพอคาทงหมดในเมองนน ๆ ทรวมตวปกปอง คมครอง และปรบปรงการผลตและการ

คาของพวกเขาเอง สวนสมาคมชางฝมอประกอบดวย นายจาง (Master) ชางชานาญงาน (Journey

man) และผฝกงาน (Apprentice) ระบบสมาคมอาชพ เกดขนมาตงแตยคโรมนตอเนองมายคกลาง

เปนระบบทมอยในตวเมองทกเมองในสมยนน

ในการผลตสนคาชนดใดชนดหนง สมาคมอาชพจะควบคมคณภาพสนคาและปรมาณสนคา

ทผลตเพอขาย สมาคมอาชพในยคกลางจงเปนการผกขาดการผลตและการคาไวเฉพาะกลมอาชพ

ของตวเอง ชนชนทางสงคมจงแบงออกตามกลมอาชพดวย

สมาชกของสงคมจะตองขายสนคาในราคายตธรรม (Just Price) เปนการนาหลกศลธรรมเขา

แทรกแซงเศรษฐกจ ดงนน ในยคนราคาจงมใชเครองมอในการแสวงหาความมงคง เพราะไม

สามารถทจะเกงกาไรในสนคาได ระบบราคาถกควบคมโดยสมาคมพอคา มการตงคณะกรรมการ

การคาเขามาแทรกแซง ควบคมดาเนนการ ในยคกลางบทบาทของพอคาจงมบทบาทไมมากนกทง

46

ทางดานเศรษฐกจและการเมอง (ไมเหมอนกบในยคกรก โรมน หรอในยคปจจบน) แตบทบาท

สาคญทงทางดานเศรษฐกจ การเมอง และสงคม กลบไปอยทฝายศาสนจกรทครอบงาความคดใน

ชวงยคกลางไวไดทงหมด

ครสตจกร (Christendom) กลายเปนโครงสรางหลกทางเศรษฐกจทสาคญของยคกลาง

ครสตจกรถอครองทดนมากกวาขนศกศกดนาคนใด ๆ ครสตจกรจงเปนขนนางศกดนาทมทดน

มากทสด ครสตจกรเผยแพรคาสอนไดอยางอสระและเปนเอกเทศ ครสตจกรจงครอบงาอานาจทาง

โลก (Secular Power) และอานาจทางจตวญญาณ (Ecclesiastic Power) ไวไดทงหมด จงเปน

สญลกษณของสงคมศกดนาในยคกลาง แมวาคาสอนจะขดแยงกบการพฒนาการทางเศรษฐกจและ

สภาพความเปนจรงทางเศรษฐกจในขณะนน แตกเปนคาสอนททรงอทธพลตอวถเศรษฐกจของ

สงคมยคกลางเปนอยางยง

หลกคาสอนเนนวา สถาบนเศรษฐกจและพฤตกรรมทางเศรษฐกจของบคคลตองคานงถง

จรยธรรม (Ethic) และตองกลมกลนกบสถาบนทางสงคมทเปนอย คณะนกบวชครสต (The

Canonist) รบหลกการทางเศรษฐศาสตรของอรสโตเตลทวาเศรษฐศาสตรเปนวชาทวาดวยการจดการ

บานเรอน เปนศาสตรทเปนธรรมชาต สวนเศรษฐศาสตรทเปนศาสตรวาดวยเรองอปทานเปนศาสตร

ทแสวงหาเงนหรอทาเงน (Money - Making) จะเปนศาสตรทไมเปนธรรมชาต นกบวชครสตมอง

วา เศรษฐศาสตรหมายถงเนอหาหรอโครงรางกฎหมาย แตไมใชกฎหมายทเปนวทยาศาสตร แตเปน

กฎหมายดานศลธรรมจรรยาทจะประกนไดวา กจกรรมทางเศรษฐกจตองไดรบการบรหารจดการทด

ซงแนวคดของเทวครสต (Christian Theology) ดงกลาวเปนหลกคดของอรสโตเตลทวางไวกอนหนา

น

หลกเทวครสต ประณามความละโมบโลภมาก กดขเอารดเอาเปรยบชนชนทออนแอและ

ดอยโอกาสกวา ดวยการขดรดดอกเบย สะสมความมงคง และการขายสนคาแพงกวาราคายตธรรม

(Just Price) เปนหลกคาสอนทหวงจะพามวลมนษยไปสโลกหนาทสมบรณพรอม จงออกกฎหมาย

ครสตศาสนามามากมายทเรยกวา กฎหมายนกบวชครสต (The Canon Law) เปนกฎหมายทออกมา

เพอควบคมพฤตกรรมทางเศรษฐกจ เพอกอใหเกดความเสมอภาคและเปนธรรมทางเศรษฐกจ มบท

บญญตมากมาย เชน

หามการคดเอาดอกเบยจากเงนก

หามขายสนคาเกนกวาราคายตธรรม (Just Price)

หามกกตนสนคาไวขายเอากาไร (Regretting)

หามขนราคาสนคาตดหนาคนอน (Forestalling)

หามใชเวลาและความคดหมกมนกบการคา (Engrossing)

ใหจากดสทธในการถอครองทรพยสน

47

หามสะสมความมงคง

ในยคกลาง นกปรชญาและพระในศาสนาครสต เปนกลมคนกลมเดยวกน จดตงเปนลทธ

การศกษา (Scholasticism) สวนใหญจะพดถงหลกคาสอนทเปนทงหลกปรชญาและหลกศลธรรม

โดยผสมผสานวชาเศรษฐศาสตรรวมเขาไวดวยกน

แนวคดเรองการหามคดดอกเบยเงนกและราคายตธรรม ถอเปนศนยกลางการศกษาระบบ

เศรษฐกจสมยกลาง กฎหมายนกบวชครสตจงเปนทฤษฎเศรษฐศาสตรของพระในศาสนาครสต

เปนการประมวลความคดในเรองวถปฏบตทางเศรษฐกจ ถอวาชวตและความมงคงเปนสงทพระเจา

ประทานมาใหมนษยไมควรสะสมสมบต การผลตและสวสดการของมนษยจะดขนเมออยในอาณา

จกรของพระเจา แตเปาหมายทแทจรงของกฎหมายนกบวชครสต คอการสถาปนาและรกษาไวซง

อาณาจกรของพระเจาทแทจรง

เพอใหเปนไปตามอดมการณของราคายตธรรม ใหสมาคมพอคาตงคณะกรรมการควบคม

การคา เพอทาหนาทตรวจสอบสนคาในดานคณภาพ นาหนก ราคา และดวาพอคาคนนนมฐานะ

รารวยขนหรอไม ถาฐานะด เชนนนหมายถงการคดเอากาไรมาก สมาคมพอคานมกซอสนคา

จานวนมาก มาแบงแกสมาชกขาย โดยยดหลกราคายตธรรมใหมกาไรพอควรเทานน

ความคดเรองราคายตธรรมเปนแนวคดองปรชญาเทววทยา การอธบายเรองราคายตธรรม

ของ โทมส อควแนส จงดคลมเครอและคอนขางเปนเรองเพอฝน ในทางปฏบตจงยอมใหราคาทซอ

ขายกนเคลอนไหวอยรอบ ๆ ราคายตธรรมได โดยยอมใหผขายขนราคาไดหากเหนวาการคาจะ

ขาดทน หรอรวมตนทนขนสงเขาไปได หรอดความแตกตางของฐานะบคคลทซอขายกน สดทาย

กตองยอมรบพลงของราคาตลาด ทถกกาหนดโดยอปสงคและอปทานทเปนราคาทซอขายกนจรง ม

บทบาทมากขน

การขดรดดอกเบย ถอวาเปนเรองผดศลธรรม โดยอางเหตผลจากความจาเปนในการก ถาม

ความจาเปนกไมควรเกบดอกเบย แตในทางปฏบตกไมสามารถหยดย งกระแสเศรษฐกจได จงหน

มาใชการกาหนดอตราดอกเบยขนสง และเมอเศรษฐกจเรมมงเขาสระบบเศรษฐกจแบบทนนยม

ขอหามและการควบคมตาง ๆ กใชไมไดผล

ทศนะของโทมส อควแนส (Thomas Aquinas , 1225 - 1274)

เซนต โทมส อควแนส เปนนกปรชญาและนกเทววทยาในแนวทางของลทธการศกษา

เปนทรจกในชอของ Doctor Angelicas หรอ Doctor Universals ถอเปนนกเทววทยาทยงใหญของ

ครสตจกรแคธอลก เปนหนงในสามสบสามคนทถอเปน Doctor ของครสตจกร อควแนสมงาน

เขยนมากมาย หนงในผลงานทโดดเดนคอ Commentary on Job

48

อควแนส เปนลกศษยทเฉลยวฉลาดของ อลแบรตส แมกนส (Albertus Magnus) เปนผ

ปรบปรงทฤษฎแรงงาน14

15 ของแมกนส โดยมองไปทความตองการของมนษยวา มนษยจะไมจดลาดบ

สงของตามระเบยบหรอกฎเกณฑธรรมชาต จงจาเปนตองใชหลกศลธรรมมาควบคมพฤตกรรมทาง

เศรษฐกจ ปกตแลวสงของมประโยชนสองประการคอ ประโยชนในการใชและประโยชนในการ

แลกเปลยน อควแนสมองวา ราคาผนแปรกบความอยากหรอความตองการ (Need) ความอยากหรอ

ความตองการจงเปนตวกาหนดราคา 16

อควแนส ไดรวบรวมแนวคดของพระในศาสนาครสตทอยในลทธการศกษา และนาหลก

เทวะมาประยกต สอดคลองกบเงอนไขทางเศรษฐกจทเปนอย โทมส อควแนส ถอเปนแกนนา

ในการบญญต กฎหมายนกบวชครสต และถอวากฎหมายเปนกฎหมายสวรรคหรอโองการสวรรค

(Divine Rights of Law) นามาใชควบคมการคา กฎหมายเปนโองการสวรรคจงดกวากฎหมายท

มนษยบญญตขน

ทศนะตอทรพยสน

อควแนส ใหทศนะวา ทรพยสนเกดจากอานาจของความอยากและประโยชนใชสอยของ

ทรพยสน ความอยากเปนสทธของบคคล สวนประโยชนการใชเปนภารกจของบคคลทตองคานงถง

ประโยชนของสวนรวมและของชมชน พฤตกรรมการใชทรพยสนของบคคลจะบงชวาเขาด

หรอเลว กลาวคอพฤตกรรมบนโลกของมนษยจะชวดวาเขาดหรอเลว เมอนาไปเปรยบเทยบกบความ

อดอยากของคนในสงคม

อควแนส ไมไดบอกวาความมงคงเปนธรรมชาตหรอมประโยชนในตวของมนเอง แต

พฤตกรรมของสามญชนทวไปจะบงชวาเขาดหรอเลว ซงเปนพฤตกรรมตามทธรรมชาตใหมา อยาง

เชน คนบางคนเปนขโมยเพราะเขามความจาเปน ตวเขาเองและลกเมยไมมอะไรจะกน เขาไมได

ตงใจทาผดกฎหมายแตเปนความจาเปน เขาจงไมใชคนผด แตเปนหนาทของรฐทตองหางานใหเขา

ทา คนจนเขาตระหนกในฐานะทางสงคมของเขาอยแลว เขายนดรบบรจาคสงของจากบคคลหรอ

องคกร และเขากตระหนกดวาบคคลหรอองคกรทบรจาคสงของใหพวกเขา บคคลหรอองคกรเหลาน

15

ทฤษฎแรงงานของอลแบรตส แมกนส อธบายวา ราคาสนคาจะรวมเอา คาแรง วตถดบ และคาใชจายในการ

ผลตไวดวย คาใชจายทงหมดในการผลตสนคาจะนามากาหนดราคาสนคาเพอซอขายแลกเปลยนกน แต

ตนทนการผลตสนคาตองถกกาหนดโดยหลกการของความยตธรรม เพอใหผผลตอยได ผซอไดราคายตธรรม

และเปนการปองกนความร ารวยจากการคา 16

อควแนส จงนบเปนผสรางความสมพนธระหวางความอยากหรอความตองการกบระดบราคา นกเขยนใน

เวลาตอมาไดรวมเอาอรรถประโยชน (Utility) เขาไปดวย

49

จะไมมวนจนลง แตคนทรบบรจาคอยางพวกเขาตองจนตลอดไป โดยนยเชนน จงตองมการจากด

สทธในการถอครองทรพยสน

ทศนะตอการคา

อควแนส ไมไดคานงวาการคามประโยชนตอสงคมหรอเปนธรรมชาตของสงคม แตชชดลง

ไปวา การคามใชธรรมชาต การคาเกดจากความอยากมอยากไดของคน ถาคนละความอยากการคา

การคากจะไมเกด การคาทาใหความสงางามในตวบคคลลดลง การคาควรเปนการทามาหากนเพอ

เลยงครอบครว กาไรทไดจากการคามใชสงอนใดแตเปนรางวลจากการใชแรงงานเทานน การ

พจารณาวา การคาดหรอเลว ตองดวาการแลกเปลยนเปนธรรมหรอไม นนคอ สงทใชแลกเปลยนกน

ตองมมลคาเทากน หรอราคาสนคาทจะขายตองมราคาเทากบมลคาทแทจรง คอ ราคายตธรรม (Just

Price)

อควแนส แมจะประณามการคา แตกยอมรบวาการคาตองอยคกบสงคมและตองนาราคา

ยตธรรมมาควบคมการคา ซงเปนหลกเดยวกบอรสโตเตลนามาใชในกาวเคราะหมลคาการแลก

เปลยน พระในศาสนาครสตในจดเรมแรกไมยอมรบการคาและพยายามออกกฎหมายควบคมการคา

แตกไมสามารถยกเลกการคาได จงหนมาใชหลกการราคายตธรรมมาควบคมพฤตกรรมการคาแทน

ทศนะตอราคา

นกเทววทยาเหนวา เปนไปไมไดทจะทราบวาอะไรมากาหนดราคา จงเปนการยากทจะ

อธบายราคาใหถกตอง และอกแนวคดหนงวา ราคาเปนวตถหรอเปนมลคาเพอการพาณชย การจะ

ทาใหราคาไมเปนราคาพาณชยตองนาบทบญญตดานศลธรรม (Moral Code) มาควบคม อควแนส

มองวา ถาราคาของสงหนงมากกวาปรมาณของมลคาของสงนน หรอของสงนนมมลคามากกวาราคา

จะไมเกดความเทาเทยมทยตธรรม การซอถกขายแพงจงเปนสงทไมยตธรรมและหามการซอขายกน

ราคายตธรรมเปนการประเมนทแนนอน ราคามการเปลยนแปลงตาม สถานท เวลา หรอความเสยง

จากการขนสง การคาขายจงตองอยบนพนฐานราคายตธรรม

ทศนะตอดอกเบย

หลกการในเรองของการหามการขดรดดอกเบยและราคายตธรรม เปนแนวคดทนามาจาก

หลกการของอรสโตเตล ในเรองทฤษฎคณสมบตของเงนตราทวาเงนตราถกนามาใชเพอใหเกดความ

สะดวกในการแลกเปลยนทเปนธรรมชาตหรอถกตองตามกฎหมายและทาใหผบรโภคเกดความพง

พอใจ การใชเงนเพอขดรดดอกเบยจงเปนการหาประโยชนจากการใชเงนและเปนการใชเงนทไม

เปนธรรมชาต (ไมถกกฎหมาย)

50

อควแนส จาแนกการบรโภคสนคาออกเปนสองประเภท คอ สนคาทซอขายกนเพอบรโภค

และสนคาทซอขายกนแตนาไปบรโภคไมได การปลอยเงนกตองพจารณาดวา ผกกเงนไปเพอซอ

สนคาประเภทใด ถาเปนการกเงนไปเพอซอสนคาเพอการบรโภค การคดเอาดอกเบยจากเงนก

ประเภทน เปนการแสวงหาประโยชนทไมยตธรรมและไมเปนธรรมชาต

การผสมผสานของเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ในยคกลาง ยคกลางแทบจะกลาวไดวา

ไมไดสรางอารยะธรรมทางความคดในดาน ปรชญา เศรษฐกจ การเมอง และสงคม การสรางความ

สมดลในองคประกอบเหลานมลกษณะแตกตางจากยคโรมนทรงโรจน อาศยอานาจทางทหารการ

ปกครองแบบกระจายอานาจและความยตธรรมในกฎหมาย ในยคกลางแมจะมรปแบบการปกครอง

แบบศกดนา มการเอารดเอาเปรยบในระบบเศรษฐกจอยางรนแรงเชนเดยวกบยคโรมน แตกสราง

ดลถวงอานาจในระบบใหมขนมา คอ การใชศาสนาครสตมาเปนศนยถวงดล สรางความเชอถอใน

ปรชญาแบบจตนยมมาครอบงา โดยสรางลทธเทวสทธมาเปนแกนหลกในการปกครอง แตกษตรยก

ยงตองอยภายใตอานาจของฝายศาสนจกร

หลงภาวะการลมสลายของจกรวรรดโรมน การแตกออกเปนกกเปนเหลาทาใหประเทศตอง

อยในภาวะสงครามอยางตอเนองและยาวนาน การพฒนาในดานตาง ๆ ทงเศรษฐกจ สงคม และ

การเมองตางชะงกงน ตองอยภายใตการครอบงาของอทธพลสงคราม ลทธเทวสทธจงมความ

เหมาะสมกบการปกครองในชวงน และศาสนจกรกสามารถทจะรวบศนยอานาจไวได โดยอาศย

ความเชอในศาสนา และเปนยคทศาสนาครสตเจรญรงเรองสดขด

ในดานเศรษฐกจ ภาวะการคาขายเกดขนไดนอยมาก ประวตศาสตรเศรษฐกจโลกหนกลบมา

อยในระบบเศรษฐกจแบบเลยงตวเอง ไมพงพาอาศยจากโลกภายนอก การพฒนาดานหตถ

อตสาหกรรมอยในรปสถาบน สวนการคาขายกไมใหมกาไรสวนเกนเกดขน ซงถอวาเปนการขดรด

กลาวไดวา กลไกราคามไดทางานในตลาด ชนชนพอคาจงไมสามารถสรางกาไรจากความแตกตาง

ของตลาดหรอการเกงกาไรสนคาไดเลย ระบบตลาดถกแทรกแซงดวยศลธรรม กลไกทางานใน

ตลาดเปนราคายตธรรม ซงกสะทอนออกมาในรปของความยตธรรมในการผลต การขาย และสง

ไปสการกระจายรายได แตในความเปนจรงระบบทางสงคมและการเมองกไดเขามากดขวางการ

ทางานในสวนนการกระจายรายไดกลบเลวลง แตสถาบนประชาชนกสามารถอยไดโดยความเชอใน

ศาสนามาแทนท

การเกดขนของชนชนยงเหมอนเดม เพยงแตชนชนตาสดคอทาสไดลดลงไปจากสงคม

เพราะความเชอในทางศาสนา แตชนชนสงกยงคงสามารถองแอบอยในศาสนาไดเชนเดม จงทาให

ความแตกตางของชนชนยงเกดขนและชนชนลางกมการยอมรบมากขนกวาอดต เพราะหลกศาสนา

ไดกาหนดไว สงครามชนชนจงมใชแรงผลกดนใหออกจากระบบเศรษฐกจยคน แตไดเปลยนมาเปน

แรงผลกทางดานเศรษฐกจ และสงคม เปนแรงขบเคลอนใหเศรษฐกจยโรปกาวเขาสเศรษฐกจยคใหม

51

ระบบเศรษฐกจในชวงเปลยนผานสระบบพาณชยนยม

ใน ค.ศ. ท 8 เมองคอนสแตนตโนเปลปจจบนคออสตลบล เปนเมองหลวงของอาณาจกร

ไบแซนไทน มความเจรญรงเรองมาก ทาการคาขายสวนใหญกบเมองสาคญคอ เวนช มประชากร

หนงลานคนในเวลานน จงกลายเปนเมองใหญทสดในโลก การผลตสนคาเพอตอบสนองความ

ตองการของประชากรเพมมากขน ตองอาศยวตถดบจากแดนไกล ๆ ประชาชนในกรงคอนสแตน

ตโนเปลมฐานะรารวย สามารถซอสนคาฟมเฟอยได ทาใหเปนเมองศนยกลางการคาขาย มพอคา

จากทกมมโลก นาสนคามาซอขายแลกเปลยนกบสนคาพนเมอง โดยเฉพาะชาวเมองเวนช นาผาไหม

เครองเทศ และสนคาฟมเฟอยตาง ๆ มาคาขายแลกเปลยน พอคาชาวเวนชมฐานะมงคงรารวยและม

ความสาคญไดรบอนญาตใหตงสถานการคา (Fonda chi) ขนตามเมองทาหลายแหงของโรมนและ

ไดรบสทธพเศษไมตองเสยภาษทกชนด

ตอมาในราว ค.ศ.ท 11 จดศนยกลางทางการคาอกแหงในเวลานนเกดขนแถบทะเลบอลตค

และทะเลเหนอ ชาวนอรแมด (Nomad) หรอพวกไวกงส (Viking) มการตอเรอและเดนเรอไปยง

ดนแดนไกล ๆ เชน ไอซแลนด หมเกาะองกฤษ ฝรงเศส เนเธอรแลนด การเดนเรอครงแรกอยใน

ลกษณะปลนสะดมตอมาจงเปลยนเปนการคาขาย

การพฒนาทางการคาเกดควบคไปกบการพฒนาการขนสง สวนใหญจะเปนการขนสง

ทางทะเล มการนาเอาเครองมอทางดาราศาสตรและเครองมอการเดนเรอตาง ๆ มาใช เชน เขมทศ

เครองวดความสงของดวงอาทตยและดวงดาว (Astrolabe) เพอหาเสนละตจด การทาแผนทจากการ

สารวจมากกวาการคาดคะเน

เศรษฐกจในยคกลาง เรมฟนฟระหวาง ค.ศ. 12 – 13 เปนมลเหตใหเศรษฐกจของหลาย

ประเทศในยโรปเจรญเตบโต การฟนฟทางการคา ทาใหเศรษฐกจขยายตวออกไปมาก โดยเฉพาะ

ทางดานอตสาหกรรม การทอผาขนสตว ผาลนน พรม มผลทาใหสนคาเกษตรและผลตภณฑ

อตสาหกรรมขยายตวตาม เกดพอคาคนกลางทาหนาทแลกเปลยนสนคาโดยเฉพาะ เปนเหตใหคน

ในแมนเนอรไดรบขาวสารและทราบสภาพความเปนอยนอกระบบแมนเนอร ทาใหเกดการปรบปรง

และเปลยนแปลงในระบบแมนเนอร

การเฟองฟทางการคา หรอ การปฏวตพาณชยกรรม (Commercial Revolution) เกดกอนการ

ปฏวตอตสาหกรรมประมาณ 100 ป ตงแตศตวรรษท 14 การคาขององกฤษเฟองฟทงในชนบทและ

ในเมอง ราชวงศทวดอร (Tudor) ทาลายอานาจของศาสนจกรปราการของระบบฟวดลลงได กอให

เกดสนตภาพเปนเวลานานซงสงเสรมการคา พฒนาการทางการคาทาใหเกดการขยายตวของเมองท

สาคญทสดคอ ลอนดอน ซงเปนทางผานของสนคาเขาถงรอยละ 80 และสนคาออกรอยละ 70 เมอง

52

อน ๆ ทเจรญเพราะการคาทางทะเลกอนการปฏวตอตสาหกรรม เชน ลเวอรพล บรชตอล และ

กลาสโกว

พฒนาการทางการคาทาใหเกดความตองการใชทดนแบบทนนยม คอ ใชเลยงแกะเพอตดขน

มาทอเปนผาขนสตวเพอขาย ทดนกลายเปนสนคามากกวาเปนททามาหากนของชาวบาน ตลาดซอ

ขายทดนในองกฤษเฟองฟมากตงแต ค.ศ. 1580 – 1630 ระบบเกษตรกรรมแบบแมนเนอร เปลยนมา

เปนระบบเกษตรกรรมแบบทนนยม สวนใหญจะเปนการทาเกษตรกรรมและทงเลยงสตวขนาดใหญ

โดยเจาของทดน ระบบการสบทอดมรดกแบบ Primogeniture ในองกฤษ ทใหลกชายคนโตสด

ไดรบมรดกทดนแตผเดยว ลกชายคนอน ๆ ตองออกไปเผชญโชค เปนแรงสนบสนนใหมการถอ

ครองทดนขนาดใหญเกดขน และเปนแรงสนบสนนหลกใหเกษตรกรรมเพอการคาสามารถบรรลได

อยางรวดเรว

การคากบภาคพนทวปยโรป ตงแตปลายยคกลางองกฤษเปนแหลงผลตผาขนสตว (Wool) ท

สาคญทสดของยโรปคดเปนรอยละ 80 – 90 ของสนคาออกขององกฤษ และมสนคาอตสาหกรรม

อน เรมเขามาแทนท ในค.ศ. 1660 ผาขนสตวลดลงเหลอประมาณรอยละ 50 ของมลคาการสงออก

รวม และสนคาทเขามาแทนทคอสนคาอตสาหกรรมสงทอ ทองกฤษเปนเจาตลาดของโลก ในยค

เรมตนของการปฏวตอตสาหกรรม

ในป ค.ศ. 1348 เกดกาฬโรค (Black Death) ระบาดไปทวทวปยโรปประมาณ 1 ป ทาให

สญเสยประชากรไปประมาณครงหนง มผลกระทบตอภาวะเศรษฐกจในสมยนนมาก เพราะขาด

แรงงานในภาคเกษตร ทาใหราคาสนคาเพมสงขน ลกจางเรยกรองคาแรงเพมขนเพอใหความ

สามารถในการซอสนคาลดลงไมมาก ชาวนาในประเทศองกฤษกอการจลาจล ชนชนวลเลนสไม

เตมใจทางานและขดขนคาสงของแมนเนอร

ในชวงเรมตนของการพฒนาอตสาหกรรม ตองใชระยะเวลายาวนานในการเปลยนผาน

โครงสรางเศรษฐกจจากเกษตรกรรมสอตสาหกรรม ในประเทศองกฤษทเปนตนแบบของทนนยม

มการสอดประสานอยางเปนระบบในสองภาค เรมจากการพฒนาเกษตรกรรมเพอการคาผลกดนให

เกดแรงงานอพยพภาคเกษตรกรรมเขาสในเมอง และกลายเปนแรงงานในภาคอตสาหกรรมพรอมกบ

การมรายไดสงขนของคนในภาคเกษตรกรรมและแรงงานทอยในภาคอตสาหกรรม กระบวนการน

เกดขนอยางชา ๆ ในชวงเรมตน ดงจะเหนวา ในชวงเรมแรกประชากรองกฤษมประมาณ 5.5 ลาน

คนกอน ค.ศ. 1700 (องกฤษและเวลล) อาศยอยในลอนดอนประมาณ 575,000 คน หรอรอยละ 11

ซงเปนเมองใหญทสดในยโรปกอนการปฏวตอตสาหกรรม ในป ค.ศ. 1750 คนอพยพเขามาอยใน

เมองรอยละ 15 แตในป ค.ศ. 1800 ประชากรลอนดอนเพมเปน 1 ลานคนมขนาดเปน 2 เทาของ

ปารสนครใหญทสดอนดบสอง ประชากรทงประเทศเพมขนเปน 10.7 ลานคน อตราสวนเพมเปน

53

รอยละ 25 ยงในป ค.ศ. 1880 ประชากรทงประเทศมยอดเพมสงขนเปน 29.8 ลานคน อตราสวน

เพมเปนรอยละ 80 แสดงใหเหนอยางชดเจนวา เมอเรมปฏวตอตสาหกรรมกรรมกรมาจากชนบท

แตเมออตสาหกรรมดาเนนไปอยางแขงขนกรรมกรมาจากประชากรทเพมขนในเมองเอง และจะกาว

เขาสยคอตสาหกรรมรงโรจนกจะตองมชวงของยค Baby Boom อตราการเกดเพมขนหลงจากป ค.ศ.

1740 ประชากรองกฤษจงเปนเดกและคนหนมสาว คนเหลานมาเปนกรรมกรในกจการ

อตสาหกรรม

แนวทางอธบายกระบวนการเปลยนผานสพฒนาการของระบบทนนยม เหนไดชดเจนท

ประเทศองกฤษ และเปนตนแบบทฤษฎทถกนาไปใชอธบายในประเทศอน ๆ เปรยบเทยบ องกฤษ

ประเทศทนนยมเรมแรกไดแสดงเงอนไขตาง ๆ ไวดงน

การพฒนาเกษตรเพอการคาเกดกอนการปฏวตอตสาหกรรม การขยายตวทางการคา

ไดทาลายการกสกรรมแบบพอเลยงชพอยางสนเชง ไดเปลยนสงคมกสกรรม (Farming) ไปสสงคม

เกษตรกรรม (Agriculture) ปรบปรงวธการผลตและการเพาะปลก หรอไมกเปลยนทงนาทอดม

สมบรณไปเปนทงหญาเลยงสตว เพอใหเปนไปตามความตองการของตลาดและระบบทนพาณชยท

ครอบงาสงคมอยในขณะนน การปฏวตวธการผลตทางดานกสกรรมไดทาลายหลกพนฐานของ

ระบบเศรษฐกจแบบศกดนาและเกดคนอพยพเขาเมองจานวนมาก

พฒนาการของการคาทาใหเกดความตองการใชทดนแบบระบบทนนยม ความตองการทดน

ทาใหมการลอมรวทดน ผลกดนใหชาวนาหมดสทธในการเพาะปลกในทดนทยงวางอย หรอหมด

สทธใชทดนสวนกลาง และมกอางสทธเหนอทรกรางวางเปลา การยดทดนสวนกลางโดยเจาทดน

ทาผานการออกกฎหมายทางรฐสภา ซงถกครอบงาโดยเจาทดนและพอคา ชานาไรทดนตองอพยพ

เขาเมองและกลายเปนแรงงานในภาคอตสาหกรรม ชาวนาผถอครองทดนขนาดเลกเรมหมดไปใน

องกฤษ การผลตทางการเกษตรเปนการผลตเพอขายและทาในขนาดใหญขนมาก ระบบทนนยมใน

องกฤษจงเปนทนนยมทงในการผลตทางอตสาหกรรมและเกษตรกรรม ปราศจากชนชนชาวนาผถอ

ครองขนาดเลกแบบดงเดม (ในขณะทประเทศอน ๆ ในยโรป แมพฒนาระบบทนนยม ชาวนาผถอ

ครองขนาดเลกยงคงเหลออย เปนระบบทนนยมแทจรงเฉพาะในภาคอตสาหกรรม) นอกจากน

เจาทดนเปนผปรบปรงการเกษตร ใชเทคนคการผลตใหมเพมประสทธภาพการผลต (Productivity)

ในชวงพฒนาอตสาหกรรม สาขาเกษตรกรรมจงสามารถรองรบประชากรทเพมขนอยางรวดเรวได

การปฏวตอตสาหกรรม กระฎมพอตสาหกรรมพฒนาอยางอสระจากรฐ เปนการพฒนา

ในรปของปจเจกบคคลอยางเตมท คดคนเทคโนโลยเอง สะสมทนเอง โดยรฐแทบไมมบทบาทเลย

ในกระบวนการปฏวตอตสาหกรรม หตถกรอสระ ชาวนา ผผลตเพอขายขนาดยอม ไดสะสมทน

ปรบเปลยนตวเองเปนกระฎมพอสระ (ในขณะทบางสวนลมละลายกลายเปนกรรมกร) กระบวนการ

เปลยนแปลงนใชเวลายาวนานและเกดเปนขนตอน

54

เมอเจาทดนและกระฎมพแยงอานาจการปกครองจากกษตรยมาไดเปนผครอบงารฐสภา ก

ปลอยใหองกฤษมบรรยากาศเสรภาพสวนบคคล อปถมภค าชวทยาศาสตร เหลานเปนบรรยากาศท

ดงดดใหมการพฒนาอตสาหกรรม นอกจากน ยงชวยสรางโครงสรางพนฐานทางดานขนสง สราง

และรกษาถนน ขดคลอง ในการสรางและรกษาถนน ผนาทองถนรวมตวกนเปนทรสต เรยก

Turnpike Trust (Turnpike แปลวา ดานเกบเงน) ไดรบอานาจจากรฐสภาใหเกบคาผานทางได มการ

สรางโครงขายการขนสงไปทวองกฤษ ไดพฒนาเทคนคการทาถนนใหดขนดวย คอใชหนเลก ๆ

อดแนนระหวางหนบลอกใหญ ๆ รวมทงทาใหโคงเลกนอยเพอไมใหนาขง บารงรกษาแมนาคคลอง

มการสรางประตนาและขดลดใหตรงขน

การปฏวตอตสาหกรรมเรมแหงแรกในโลกทองกฤษและเปลยนเปนประเทศอตสาหกรรม

รายไดประชาชาตเพมขนอยางรวดเรวและตอเนอง ประชากรสวนใหญอาศยอยในเมอง มการอพยพ

แรงงานจากภาคเกษตรกรรมเขามาอยในเมองเปนแรงงานภาคอตสาหกรรม ในป ค.ศ. 1871

การจางงานในภาคอตสาหกรรมเพมเปนเกอบรอยละ 70 และแรงงานในภาคเกษตรกรรมลดลงเหลอ

เพยงรอยละ 15 ในการปฏวตอตสาหกรรม การเปลยนแปลงทางเทคนคใชเครองจกรแทนแรงงาน

มนษยและสตว เปนการเปลยนแปลงทสาคญทสด ทาใหประสทธภาพการผลต (Productivity) เพม

ขนอยางมาก เกดการผลตดวยระบบโรงงาน เพราะเครองจกรแตละชนตองการเงนลงทนสงและ

ใชแรงงานจานวนมาก จะแบงแยกงานไปทาตามบานอยางเดมไมได ทาใหเกดการกระจกตวของ

ประชากรอยใกลโรงงานอยเปนเมองขนาดใหญ เมองกบชนบทแตกตางกนมากขน

การคดคนเครองจกรไอนา เปนการเปลยนทางเทคนคทเปนรากฐานของการเรมปฏวต

อตสาหกรรม ไดนาไปใชในอตสาหกรรมสงทอและกลายเปนอตสาหกรรมทสาคญสงสดตอเนองมา

จนถงศตวรรษท 19 และในปลายศตวรรษจงถกแทนทดวยอตสาหกรรมเหลกและเหลกกลา การ

ตงโรงงานอตสาหกรรมในระยะแรกตองการทนเรมตนไมสงมากนก เทคนคการผลตยงไมซบซอน

นกอตสาหกรรมจงสามารถขยายกจการของตวเองไดจากการใชเงนทนภายในมไดพงพาธนาคาร

กระบวนการพฒนาสระบบทนนยม อตสาหกรรมขององกฤษจงเปนไปตามขนตอน จากหนวยเลก

สดทงทนและแรงงานพฒนามาอยางตอเนอง กนเวลาการพฒนาทยาวนาน ไมไดมการยนยอระยะ

เวลาเชนในประเทศทพฒนาตอมาในชวงหลง

ในชวงปลายยคกลางน การใชอานาจของฝายศาสนจกรเรมผอนคลายและยดหยนมากขน

การผอนปรนขอหามขอบงคบตาง ๆ โดยเฉพาะแนวคาสอนของพระครสตสายโปรเตสแตน

(Protestant) และพวรแคน (Puritan) เรมเขาใจและมทศนะทดตอการคาและพฒนาการของลทธ

ทนนยมมากขน แนวคดระหวางฝายศาสนาและแนวคดทางเศรษฐกจจงเชอมสมพนธซงกนและกน

ไมมใครสามารถหยดย งการขยายตวของการคาและการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจได เศรษฐศาสตรท

เปนศาสตรทางโลกจงถอกาเนดขน และเปนการกาเนดขนของลทธทนนยม (Capitalism) พรอมกบ

การสนสดของสงคมศกดนา (Feudal Society) และกฎหมายเทวะในกลางศตวรรษท 15

55

ศตวรรษท 15 และ 16 มการฟนฟศลปะวทยาการ (Renaissance) ขนในประเทศอตาล

เบลเยยม และเนเธอรแลนด ใหความสนใจหนกลบไปศกษาวทยาการของกรกและโรมนทเคย

รงเรองในอดต การกลบไปศกษาวทยากรของกรกและโรม ทาใหเกดความคดสานกมนษยนยม

(Humanism) ทเนนเชอในความสามารถของมนษย หลงจากนนเกดการปฏรปศาสนา

สถาบนสนตะปาปาถกโจมต เกดนกายโปรเตสแตนท (Protestant) เชอวา ครสตศาสนกชนอาจอาน

พระคมภรและตความเองได ไมตองขนอยางเดดขาดกบสนตะปาปา จงมความพยายามตความให

กษตรยมอานาจโดยเดดขาดไมตองอางสนตะปาปา รปแบบการปกครองไดเปลยนมาสยค

สมบรณาญาสทธ นอกจากน เปนยคของการคนพบโลกใหม ยงทาใหชองวางทางการลงทนเพอ

แสวงหากาไรขยายตวเพมมากขน ระบบเศรษฐกจเรมเดนหนาเขาสยคพาณชยนยม

56

บทท 3

ประวตลทธเศรษฐกจกอนยคคลาสสค

ยคกลางถอเปนยคมดทางความคด เปนยคทถกครอบงาโดยนกเทวนยมหรอฝายศาสนจกร

แนวคดดานเศรษฐศาสตรเรมตกผลกเปนลทธเศรษฐกจอยางแทจรงในยคพาณชยนยมและเปนรง

อรณของลทธทนนยม ในเวลาตอนนแนวคดทเปนตนกาเนดของเศรษฐศาสตรเพราะเปนทฤษฎ

เศรษฐศาสตรทเปนระบบทสดเปนครงแรกคอ การเกดขนของลทธธรรมชาตนยมหรอฟซโอแครต

(Physiocrat) ผนวกรวมกบแนวคดดานมนษยนยม (Humanism) ของพวกเศรษฐศาสตรการเมอง

(Political Economy) กอเกดเปนรากฐาน นาไปสแนวคดเศรษฐกจแบบเสรนยมของสานกคลาสสค

ในยคตอมา

ลทธพาณชยนยม (Mercantilism)

ปรากฏการณทางเศรษฐกจและการเมองไดเกยวพนกนอยางแนบแนน เปนฐานรองรบ

แนวความคดของลทธพาณชยนยม การกอรางสรางระบบเศรษฐกจแบบสงสนคาออกและมงแสวง

หาความมงคงจากการคาระหวางประเทศ เปนแนวคดหลกของความคดทเกดขน ในขณะทดาน

การเมองตองการสรางจกรวรรดไดเกดขน ภายใตการปกครองแบบสมบรณาญาสทธราช ความ

ตองการเลอดรกชาต การสรางรฐใหเปนหนงเดยว ปลกฝงแนวความคดรกชาต (Nation - State)

ใหผคนมเปาหมายเดยวกนในการสรางประเทศใหเปนมหาอานาจของโลก ทาใหปญหาตาง ๆ ใน

ประเทศทงการปกครองและการเมองสงบราบคาบมสนตสขอยางแทจรง โดยมงเปาไปสลทธ

จกรวรรดนยม สรางกองกาลงทหารใหแขงแกรง รฐบาลมเสถยรภาพ และความจาเปนในการมง

แสวงหารายได เพอเสรมสรางแสนยานภาพกตามมา สรางความภาคภมใจใหกบคนในชาตและ

ปลกกระแสชาตนยม (Nationalism) ไดอยางรนแรงและลกซง

กองกาลงจกรวรรดทมแสนยานภาพไดกอเกดขนตลอดภาคพนยโรป แตมไดมงรบกนเอง

ภายในภาคพนทวป แตมงเปาเขาไปยดครองประเทศโลกทสามทมทรพยากรอยางอดมสมบรณ

และยงมไดใช นามาสรางความมงคง (Wealth) ใหกบจกรวรรดของตนเอง ลทธลาอาณานคมไดเกด

ขนมาแทนทการแสวงหาความมงคงจากการพฒนาในระบบเศรษฐกจตอยอดทางดานการพฒนาดาน

อตสาหกรรมอยางจรงจง แตอยางไรกตาม ภายหลงหมดยคลาอาณานคม การพฒนาเศรษฐกจ

ดวยการพฒนาอตสาหกรรมกไดกลบมาเปนแนวทางหลกอกครงหนง

นโยบายเศรษฐกจอยในแนวทางรปแบบของการปกปองการคา (Trade Protection) เรม

จากความตองการเกนดลการคา มงเนนหาตลาดสงออกสนคาของประเทศตนเองไปสอาณานคม

57

เปนการคาแบบผกขาด การพฒนาอตสาหกรรมไมมความจาเปนมากนกในเรองของการแขงขน

การแสวงหาตลาดแบบอาณานคมจงเปนเรองทสาคญมากกวา และเพอใหเกดการเกนดลการคา

สงสดทเปนเปาหมายหลกของลทธ มาตรการปกปองตลาดภายในประเทศไดถกนามาใชอยาง

เขมงวด เพอใหผลในสองแรงบวกทงการสงออกและนาเขาทางานพรอม ๆ กนไป

แนวความคดในยคน จงเปนตนแบบของการแสวงหาความไดเปรยบ (Exploitation) ทาง

การคากบประเทศคคาอยางสดโตง มไดมองถงผลประโยชนรวมของประเทศคคาเลย ในยค

ปจจบนถงแมวาจะมระบบเศรษฐกจแบบการคาเสร มองคกรมาคอยควบคมทง GATT , WTO แต

ภายใตการคาเสรกมหลายประเทศไดสรางมาตรการทางการคาหรออปสรรคทางการคา (Trade

Barrier) ขนมาเพอสรางผลประโยชนใหกบประเทศตนเอง

ปรากฏการณทางเศรษฐกจเปนตวเรงใหยคกลางลมสลายเรวขน สงคมกาวเขาสยคใหม

การกาเนดขนของบรษทขนาดใหญของประเทศองกฤษทผกขาดการคาระหวางประเทศ อนเปนยค

ของทนนยมพาณชย (Commercial Capitalism) พฒนาการดานการคาและทฤษฎเศรษฐศาสตร

ในชวงนไดทาลายเศรษฐกจแบบศกดนาลงอยางสนเชง และเปนการเกดขนของรฐชาต (Nation -

State) เหตการณนดาเนนอยในศตวรรษท 16 และแสดงใหเหนวาพอคาไมเพยงแตตองการทน

พาณชยเทานนแตยงซอนผลประโยชนอยางอนไวดวย จากการสรางเหตผลของการสรางชาต

พฒนาการทางความคดเศรษฐศาสตรอกรปแบบหนงทมใชหลกคาสอน แตเปนทฤษฎท

สรางขนจากประสบการณดานการคาและงานทเขาเกยวของอย นนคอ แนวคดหรอทฤษฎเศรษฐ

ศาสตรของพอคา ทฤษฎเศรษฐศาสตรทงในอดตและปจจบนมงเนนศกษาอยบนสมมตฐานของ

พฤตกรรมมนษยและการประสานผลประโยชนซงกนและกน เพราะเปนแนวทางทย งยนและเปน

จรงไดในระยะยาว แตการใชทฤษฎเศรษฐศาสตรของพอคา กเปนหนทางหนงของการแสวงหา

ความมงคงจากการคาอยางรวดเรว หลาย ๆ ประเทศทมการเจรญเตบโตอยางรวดเรวกพงพาหนทางน

เชน ญปน มการจดตง KAIDANREN แตในระยะยาวแลวกจะตองพบกบการตอบโตทางการคา

(Trade Retaliation) และหนกลบมาใชแนวทางของเศรษฐศาสตรทประสานผลประโยชนซงกนและ

กน

นานาทศนะเกยวกบความเหนและความหมายของลทธพาณชยนยม เชน Schmoller ชวา

เปนลทธสรางชาต (State - Making) ศาสตราจารย Hechscher มองวาเปนกาวยางทางประวตศาสตร

ของนโยบายเศรษฐกจ ทไดบรรจเนอหาสาระเกยวกบมาตรการเศรษฐกจทเกยวกบความมนคงทาง

การเมองและอานาจของชาต การสรางชาต (State - Making) เปนเปาหมายหลก โดยการใช

เครองมอดานเศรษฐกจอน ๆ และการแทรกแซงของรฐเปนสวนทสาคญของหลกคาสอนของลทธ

พาณชยนยม

58

รฐบาลประเทศตาง ๆ นาหลกการนไปใช เพราะมองเหนอยแลววาเปนการสรางความ

เขมแขงใหกบสมบรณาญาสทธรฐ (Absolutist State) ทงจากการแขงขนในตางประเทศและการ

ทาลายลางลทธศกดนา (Feudalism) เพอปองกนการขยายตวทางดานเศรษฐกจและการเมองแขงกบ

อานาจรฐ ซงเหนไดจากงานเขยนของ โทมส มน (Thomus Mun) พอคาชาวองกฤษผรจรงคนหนง

จนกระทงถง ฮอรนค (Hornick) นกกฎหมายและองคมนตรชาตนยมชาวออสเตรย ตางสอดรบกน

ในดานความคดเรองผลประโยชนของชาตวาจะนามาซงความกาวหนาของประเทศชาต กลยทธ

การรกชาตหรอชาตนยม (Nationalism) ไดถกนามาใชอยางแพรหลายและเปนอกแนวทางหนงใน

การพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ใชหลกจตวทยามากาหนดพฤตกรรมทางเศรษฐกจของหนวย

เศรษฐกจเพอเอออานวยการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศ ซงอาจใชในชวงทเศรษฐกจประเทศ

กาลงประสบปญหา หรอตองการการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางตอเนองยาวนาน เชน ญปน

นโยบายของนกพาณชยนยมจงวางกรอบเพอสรางความเขงแกรงใหชาต และใหชาตนา

นโยบายของพวกเขาไปใช การขยายตวดานพาณชยกรรมนาไปสผลประโยชนของปจเจกบคคล

ทหลากหลาย และกลมผลประโยชนเหลานตางเพงมองไปทอานาจสวนกลางวาจะเปนอานาจรกษา

ผลประโยชนของพวกเขาได ในขณะทตองแขงขนกบคแขงทางการคา และทายสดประเทศกได

ผลประโยชนจากการคาดวยการสรางความแขงแกรงใหรฐ ดวยเหตผลดงกลาว นโยบายของ

นกพาณชยนยมจงเปนไปเพอผลกาไรทางการคาและผลประโยชนของชาต ซงเปนประโยชนรวมกน

ทงสองฝาย นโยบายทชดเจนทสด คอ การสรางความเขมแขงใหกบอานาจของอาณาจกร

นกพาณชยนยมสวนใหญจงเชอในหลกการของการใหรฐเขามาควบคม กากบ ดแลการคา

เพอขยายตลาดใหกวางขน ซงตางจากความเชอยคกลางทใหจากดขอบเขตการคา อนเปนผลมาจาก

รปแบบการเมองทตองการปกปองอานาจตนเองไว แตเมอระบบการเมองพฒนาจนระบบกษตรยม

ความเขมแขง รปแบบเศรษฐกจกเกดตามขนมาใหม พรอมกบเกดการสอดประสานผลประโยชนซง

กนและกนขนมา

ความสมพนธระหวางองคกรทางเศรษฐกจและการเมอง แนวคดทางเศรษฐกจและการเมอง

ตองสอดประสานซงกนและกน ลทธทนนยมพาณชยไดปพนฐานเพอไปสลทธทนนยมสมยใหม

เหนไดจากอานาจรฐและการแทรกแซงของรฐในเรองเศรษฐกจทเอออานวยตอพฒนาการของระบบ

ทนนยม นกพาณชยนยมตองการสรางความเขมแขงของชาตเพอการปกปองผลประโยชน

ทางการคาและทลายกาแพงกดกนในยคลาง เพอใหเกดการขยายตวของพาณชยกรรม และกชดเจน

วา การควบคมกากบดแล (Regulation) การจากดการคาโดยการผกขาด (Monopoly) และการ

ปกปองการคา (Trade Protection) เปนหลกการสาคญและจาเปนยงของรฐในขณะนน มความ

ตองการทนพาณชย (Commercial Capital) มากขน และการจดสรรตลาดเพอประกนความไดเปรยบ

คแขง แตเมอลทธทนนยมเบงบานถงขดสด การผกขาด การปกปองการคา และการควบคม

กากบดแลของรฐกไมจาเปนอกตอไป

59

กลาวไดวา ยคพาณชยนยมเปนรปแบบของการผสานผลประโยชนของเศรษฐกจและการ

เมองไดลงตวมากทสด ระบบการเมองไดพฒนากลบมาสยคสมบรณาญาสทธราชอยางสมบรณ

พรอมกบมอานาจสงสดนบจากประวตศาสตรในอดต ภาคอตสาหกรรมไดเตบโตตามขนมาตาม

ลาดบ ในสวนภาคประชาชนกเกดระบบทนนยมขนมา ทาสหายไปจากระบบแรงงานเขามาแทนท

พรอมกบสทธการถอครองทรพยสนไดอยางเสมอภาค

ลทธพาณชยนยมกบความมงคง

ความมงคง (Wealth) ทางเศรษฐกจ ไดมการกอตวขนนบจากเรมมการศกษาเศรษฐศาสตร

ในยคโบราณ ความมงคงอยในรปของทรพยสนทถกยดครองโดยสวนกลาง การสรางความมงคง

ในดานการผลตกมาจากการแบงงานกนทา และมการกระจายความมงคงอยางเสมอภาค ตอมาใน

ยคกรก ระบบการเมองไดพฒนาขนมาเปนรปแบบการปกครองทมลาดบชน ระบบเศรษฐกจกได

พฒนาตามขนมาพรอมกบเกดระบบคาขายขนมา ความมงคงจงอยในรปของการถอครองกรรมสทธ

ทรพยสน การนาแรงงานผลตสนคาและถกยดสวนเกนไปสชนชนปกครอง การคาเปนแหลงของ

การสรางมลคาเพมและเปนชองทางของการสรางความมงคง

ทฤษฎมลคา (Theory of Value) ไดถกนกเศรษฐศาสตรสรางขนมาเพอตอบปญหาวา มลคา

ของสนคาควรเปนเทาใด และควรจะมการกระจายอยางไรจงจะเกดความเปนธรรม เรมแรกพลาโต

ไดแยกมลคาสนคาเปนสองแบบคอ มลคาการใช (Value in Use) กบมลคาการแลกเปลยน (Value in

Exchange) นกเศรษฐศาสตรในยคแรกเนนในเรองศลธรรม กจะพยายามใหราคาสนคาเทากบมลคา

การใชหรอกคอไมใหมการสะสมความมงคงไวกบปจเจกชน แตถาเปนมลคาการแลกเปลยนพอคา

สามารถทจะแสวงหาสวนเกนจากความตองการทแตกตางออกไปไดทงจาก เวลา สถานท ความตอง

การ จะเปนสงระบสวนเกนทจะนาไปสะสมเปนความมงคงใหกบพอคา สวนชนชนปกครองกจะ

ไดความมงคง จากการขดรดสวนเกนจากมลคาสนคาของแรงงาน (และทาส) ทใช ----------- ทฤษฎ

มลคาเทากบแรงงาน (Labor Theory of Value)

ในยคกลาง เปนการขดรดในลกษณะการจดเกบสวยและภาษทางการคา ระบบเศรษฐกจ

อยในรปแบบเลยงตวเอง และมการใชระบบศลธรรมมาคอยควบคมกากบเศรษฐกจอกชนหนง เปน

ยคทมการนาระบบคณธรรมมาเปนสงกาหนดเศรษฐกจครงแรกอยางจรงจง หลงจากทปราชญเมธ

ในยคโบราณพยายามนาเสนอมาเปนระยะเวลายาวนาน เพอใหสอดคลองกบระบบการเมองทใช

ปรชญาดานเทวนยมมาสรางลทธเทวสทธ เปนยคทการเมองนาหนาเศรษฐกจอยางแทจรงและมการ

กดข ขดรด ไมนอยกวาในยคใด ๆ เลย

ดงนนจะเหนไดวา รปแบบของการสะสมความมงคงมพฒนาการตอเนองกนมาและ

สมพนธกบระบบการเมองอยางแนบชด ในยคของพาณชยนยมความมงคงถกกาหนดมาจากการคา

60

ขาย การสรางสวนเกนในรปของการผลตแบบอตสาหกรรม และสวนเกนจากพาณชยกรรมเปน

แหลงใหญ

วธการของพวกพาณชยนยมกบการสรางนโยบายเศรษฐกจขนมาครงแรก ในชวงของ

การสรางรฐชาตขนมา ความพยายามแรกเปนการขจดอปสรรคทางการคาภายในประเทศ ซงเปน

คณลกษณะของยคกลาง เมอสนคาจะผานแดนจะถกดานเรยกเกบภาษในเกอบทก ๆ เมอง และใน

ตอนทจะขามแมนา ประการทสอง พฒนาอตสาหกรรมเพราะเปนแหลงของภาษทจะนามาใช

สนบสนนกองทพและรฐบาล แนวความคดการแสวงหาประโยชนจากอาณานคมเปนสงทถกตอง

เปนทยอมรบในสงคม และแนวคดเหลานกคอนยามของความมงคงในยคของพาณชยนยมในชวง

เรมตน

ตอมา นโยบายเศรษฐกจไดมการใชอยางแพรหลายในยโรปชวงศตวรรษท 16 – 18 ภายใต

การควบคม ดแล ของรฐบาลในเรองเกยวกบอตสาหกรรมและการคา ซงกสอดคลองกบทฤษฎทจะ

ทาใหประเทศเขมแขงขนจากดลการคา คอ การทาใหการสงออกมากกวาการนาเขาเปนแนวทางสราง

ความมงคงตอมา ลทธพาณชยนยมมคณลกษณะไมสอดคลองกบความเชอในอดตทเคยเชอกนมา

พวกเขาเชอวา การสงออกสนคาไปตางประเทศเปนสงทดและเปนชองทางทจะแสวงหาผลประ

โยชนจากการคาไดอยางเตมท นอกจากการยดครองทรพยสน ทรพยากร จากประเทศอาณานคม

แลว ชองทางการหาความมงคงจากการคาขายกบประเทศอาณานคมกเปนอกชองทางหนงในการ

สรางความมงคงใหประเทศแมสงสด และในแนวทางหลงนยงเปนรปแบบทดเหมาะสมและซอน

เงอนไดดกวาวธการแรก การแสวงหาความไดเปรยบจากการใชอตราทางการคา (Term of Trade)

ไดถกพฒนาขนมาในยคนและใชตอเนองยาวมาจนถงยคปจจบน

ความมงคงของประเทศจงขนกบการไดทองคาหรอเงนมา การเขาแทรกแซงของรฐบาล

เปนสงถกตองถายงดาเนนการอยบนเสนทางของวตถประสงคน ทศนะการสรางความรารวยใหกบ

ชาตแรกเรมไมไดผกโยงตดกบประโยชนของพอคา แตมเปาหมายเพอปกปองสตอกของโลหะมคา

ไวกบประเทศ โดยการควบคมการเคลอนยายโลหะมคาออกนอกประเทศอยางเขมงวดและกระตน

การนาเขาโลหะมคา ซงขอหามลกษณะนเหมอนกบขอหามในยคกลางและคงอยจนกระทงยค

ขดแยงกนเองทางความคดของนกพาณชยนยม ประมาณศตวรรษท 14 ความกาวหนาทางการคา

อยในความสนใจของผปกครอง เพราะการคามความสมพนธกบปรมาณโลหะมคาของประเทศ

ดงทไดออกกฎพอคาสงออกขนสตวตองนาเขาโลหะมคาถาดหนงตอการสงออกขนสตวหนง

กระสอบ

การขาดแคลนเงนตราสมยพระเจารชารดท II และรชารด แอเลสเบอร ทาใหมความสนใจ

เรองดลการคาของนกพาณชยนยม ไดแนะใหรกษาสตอกทองคาของประเทศ และไมควรใหมการ

นาเขาสนคามากกวาสนคาสงออก ระบบขอมลขาวสารและกลไกระบบการเงนระหวางประเทศ

61

ถกสรางขน การจดทาบญชดลการชาระเงนเพอเปนขอมลขาวสารของผกากบดแลการคาระหวาง

ประเทศถกนามาใชและเปนระบบขอมลทางการคาและการเงนระหวางประเทศ

การหามการสงออกทองคาและนาเขาสนคาฟมเฟอย อยในการควบคมดแลของสานก

ปรวรรตเงนตรา (The Office of Royal Exchange) แตการจากดและควบคมทาไดไมนานนก

เนองจากพฒนาการของการคาระหวางประเทศ พอคาไดคนพบวธการหลกเลยงทถกตองตาม

กฎหมาย จากความพยายามปองกนการเคลอนไหวของราคาอตราแลกเปลยน และการเคลอนยาย

ทองคาและโลหะเงนของสานกปรวรรตเงนตรา ยงทางการออกกฎเกณฑมาควบคมเขมงวดเทาไร

พอคายงคนพบชองทางการหลกเลยงทถกตองตามกฎหมายมากเทานน การเตบโตทางการคาได

ทาลายหลกการเดมของเจาหนาทศลกากรทบนทกอตราแลกเปลยนลงไวในสมด ตวแลกเงน

(Bill of Exchange) กลายมาเปนเครองมอสาคญในการชาระหนระหวางประเทศ และกอใหเกดชน

ชนใหมของสงคมคอ ชนชนนกการเงนทเชยวชาญการเงนระหวางประเทศ มาตรการควบคมของ

รฐจงไมสามารถนามาใชบงคบได และยงมขอผอนปรนใหบรษททไดรบสทธพเศษสงออกทองคา

ไปยงหมเกาะเครองเทศไดในแตละเทยวเรอ

การขยายตวของพาณชยกรรมในศตวรรษท16 ทตองเผชญกบปญหาการแขงขนทางการคา

ของชาตตาง ๆ และการเคลอนยายโลหะมคาออกนอกประเทศจานวนมาก กนามาสปญหาอกครง

หนง นนคอ คาถามเกยวกบการควบคมกากบดแลการคา นกทองคาแทง (Bullionist) คอชอทตง

ใหกบบคคลทรอฟนขอหามการสงออกโลหะมคาและตงสานกปรวรรตเงนตราขนมาใหม เพอให

มบทบาทควบคมการแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ ตวแทนทสาคญทสดของแนวคดนคอ

เจอรลด มาไลนส (Gerald Malynes)

เจอรลด มาไลนส เนนการแทรกแซงของรฐในสวนทเกยวของกบการคาระหวางประเทศ

และการแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศทถอวามความสาคญทสด ตวอยางเชน ธรกรรมการ

แลกเปลยนของนกการเงนภาคเอกชน โดยการลดปรมาณทองคาแทงภายในประเทศและทาให

อตราดอกเบยเพมขน (บอยครงเปนการขดรดดอกเบย)

มาไลนส ยอมรบวา การแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศและภายในประเทศเปนความ

จาเปน การคาเปนผลประโยชนสวนตนของพอคา รฐบาลตองควบคมเพอจะไดมนใจไดวาสงคม

จะไดรบสวสดการทด16

17 เงนตราถกสรางขนมาเพอเปนตวกลางในการแลกเปลยนและเปนมาตรวด

มลคา ตวแลกเงนกเชนเดยวกน ใชเปนมาตรวดมลคาของการแลกเปลยนระหวางประเทศ แต

พอคาเงนกใชเลหกลแสวงหาผลประโยชนจากตวแลกเงน การแลกเปลยนทผดกฎหมายเตบโต

17

ในยคนนกเศรษฐศาสตร พยายามทจะใหความมงคงกระจายไปสประชาชนทวไปดวย ไมตองการใหระบบทน

นยม ยดผลประโยชนไปใหนายทนฝายเดยว

62

เพมขนไดทาลายคาเสมอภาค (Parity) ของตวแลกเงนระหวางประเทศ ซงคาเสมอภาคนเรยกวา

คาเสมอภาคการแลกเปลยนของโรงกษาปณ (Mint Par of Exchange) 17

18 ตวอยางเชน สดสวน

ของมลคาของเงนสองสกลจะตองเทากบมลคาของทองคาทใชทาเหรยญ ถาใชทองคาเทากนเงน

สองสกลนนตองมคาเทากน การแลกเปลยนจงเกดขนบนพนฐานความเปนจรงน เรยกวา คาเสมอ

ภาคการแลกเปลยน (Par Pro Pari) จงจะเปนการแลกเปลยนบนพนฐานของศลธรรม แตถาสดสวน

ของมลคาเงนไมเทากบคาเสมอภาค การแลกเปลยนกจะไมยตธรรมกบฝายใดฝายหนงและท

สาคญคอ ถาอตราแลกเปลยนคงท การเคลอนยายทองคาออกนอกประเทศกจะไมเกดขน และถา

ประเทศใดประเทศหนงไดเปรยบอตราแลกเปลยน ทองคากจะไมไหลออกจากประเทศนน

ในทางตรงขามทองคากจะไหลเขาประเทศ ซงเทากบทาใหทองคาไหลออกจากประเทศคแขงทา

การคา

มาไลน ไดกาหนดอตราแลกเปลยนดลยภาพขนมา และแสดงใหเหนวาถาอตราแลกเปลยน

ผนผวนไมอยในดลยภาพจะทาใหเกดการเคลอนยายทองคาอยางไร ซงตอมากคอทฤษฎการกาหนด

คาทองคา มาไลนส เสนอใหแกปญหาอตราแลกเปลยนทไมยตธรรมเพอปองกนทองคาไหลออก

นอกประเทศวา การทาธรกรรมแลกเปลยนใหเปนหนาทของผปรวรรตทางการ (Royal Exchanger)

หรอไมกเปนผทไดรบมอบอานาจจากกษตรยเทานน ธรกรรมการแลกเปลยนทไมเทากบคาเสมอ

ภาคการแลกเปลยนตองถกหามเดดขาด การแลกเปลยนภายใตเงอนไขคาเสมอภาคการแลกเปลยน

เทานนจงจะทาได ทงนเพอปองกนเลหเหลยมของพอคาเงน ทาใหการแลกเปลยนมเสถยรภาพและ

เพอรกษาสมบตของชาตไมใหรวไหลออกนอกประเทศ ซงประเดนหลงเปนวตถประสงคหลก

ของมาไลน

เอดเวรด มสเซลเดน (Edward Misselden) ค.ศ. 1623 ไดกลาวถงคาวา ดลการคา (Trade

Balance) 18

19 และใหทศนะเรองการคาระหวางประเทศวา อตราแลกเปลยนระหวางประเทศกเหมอน

กบราคาสนคาชนดหนง ราคาถกกาหนดโดยประโยชนของสนคานน ๆ และราคาทกาหนด

ในขณะนนจะสงหรอตาจะแปรผนขนอยกบการตดสนใจของผซอและผขาย เชนเดยวกน ราคาการ

แลกเปลยนขนอยกบประโยชนของเงนตรา ซงมราคาเทากบคาเสมอภาคออกจากโรงกษาปณ แต

อตราแลกเปลยนขนลงอยรอบ ๆ ดลยภาพนขนอยกบโอกาสของคคา นนคอขนอยกบอปสงคและ

อปทาน การแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศมใชสาเหตททาใหทองคาไหลออกนอกประเทศ

แตถกกาหนดโดยขนาดการคาระหวางประเทศ

18

โรงกษาปณจะผลตเหรยญเงนและเหรยญทอง แลวกาหนดคาเหรยญใหเทากบมลคาของเงนหรอทองคาทใชทา

เหรยญนน ๆ 19

นกพาณชยนยมสนใจการคาระหวางประเทศ สงทเขาเรยกวา ดลการคานนในปจจบนเรยกวา ดลการชาระเงน

(Balance of Payment) และใชมาถง ค.ศ. 1767 เซอร เจมส สจวต (Sir James Steuart) จงไดแยกดลการคากบ

ดลการชาระเงนออกจากกนอยางชดเจนและใชมาจนปจจบน

63

การตดสนใจวา การคาใหประโยชนหรอไมอยางไร ตองดความสมพนธระหวางการ

สงออกและนาเขา โดยพจารณาทดลการคา ซงจะชใหเหนความแตกตางของฐานะทางการคาของ

ราชอาณาจกรกบประเทศอน ฉะนนนโยบายของรฐตองรกษาดลการคาใหไดเปรยบและปองกน

ไมใหดลการคาเสยเปรยบ การสงออกทเกนดลทาใหประเทศไดสมบตและรารวยขน ขณะเดยวกน

การกระตนการสงออกจะทาใหคนยากจนมงานทาจากการผลตสนคาเพอสงออก แตการนาเขาจะ

ใหผลตรงกนขาม โดยเฉพาะการนาเขาสนคาฟมเฟอย ประเทศองกฤษตองพฒนาการประมงเพอ

จะไดไมพงพาอาหารจากตางประเทศ

ผลกระทบของการเสอมคาหรอดอยคา (Debasement) ของเหรยญเงนตรา โทมส มน

ประณามการทาใหเหรยญเงนดอยคาลงเพราะจะกระทบตอการกระจายความมงคง เหรยญเงนจาก

ตางประเทศทหมนเวยนอยในประเทศองกฤษมราคาสงกวามลคาของมน จงเปนเหรยญทมมลคาตา

กวามาตรฐานขององกฤษ และถาเหรยญดอยคาเหลานมสวนตางมาก จะทาใหสมบตของประเทศ

ไหลออกนอกประเทศ จอหน เฮลล (John Hales) กลาววา การทาใหคาเงนเสอมหรอดอยคา

จะกอใหเกดความเลวรายดานเศรษฐกจมากมาย เพราะคาเงนเสอมจะไปกระทบราคาสนคานาเขา

และการเงน เงนเฟอจะกระทบการกระจายความมงคงระหวางชนชนตาง ๆ ในสงคม เอดเวด

มสเซลเดล (Edward Misselden) เหนความสาคญของอตราแลกเปลยน เงนเปนเครองชภาวะตลาด

เชน เงนสกลในประเทศมคาแพงขน จะซอของจากตางประเทศไดถกลง

นโยบายเศรษฐกจของลทธพาณชยนยม

แนวคดแบบพอคา มไดอยบนปรชญาใดทสะทอนในเรองศลธรรมออกมาก เปนการหา

ผลประโยชน (Exploitation) ใหไดมากทสด ไมมแนวทางประนประนอมผลประโยชนกบประเทศ

คคา ถงแมวา จะมประสทธผลในการหากาไรใหมากสด แตกอยบนความเปราะบางของ

ความสมพนธระหวางประเทศ และทาใหปรมาณการคาระหวางประเทศลดลง อยางไรกตาม สงน

กเปนสงทเกดขนครงหนงในหนาประวตศาสตรเศรษฐกจของโลก เปนยคทมความเหนแกตวของ

จกรวรรดนยมอยางไมนาเลยนแบบ แตในโลกแหงความเปนจรงแนวคดเหลานกแฝงอยในจต

สานกและวญญาณของพอคา เพยงแตวาจะใหความสาคญมากนอยเพยงไรในแตละชวงเวลาและ

สะทอนออกมามากนอยเพยงไร กขนอยกบการทานโยบายเศรษฐกจมาใชวาอยในรปแบบใด

รฐชาตสนบสนนการผกขาดทางการคา เพราะทาใหการคาขยายตวมากขนเปนแหลง

รายไดของรฐชาตทสาคญ สาหรบพอคาแลวการไดสทธผกขาดเปนวธการทดทสดในการพฒนา

โรงงานหตถอตสาหกรรม การขยายการคา และการสรางกาไรมหาศาล โดยเฉพาะการผกขาด

การคากบตางประเทศของบรษทใดบรษทหนง มความจาเปนมากในสมยนน เพราะการคาตอง

ผจญภยและมความเสยงสง ขณะเดยวกนสถาบนกษตรยกมคาใชจายสง เพอรกษาและสรางความ

64

เขมแขงใหสถาบน การปกปองผลประโยชนทางการคาระหวางประเทศจงเปนแหลงทมาของ

แหลงรายไดทสาคญ

แนวคดแบบสดโตงของพวกพาณชยนยมอยบนแนวคดแบบพอคามไดอยบนปรชญาใดท

สะทอนในเรองศลธรรมออกมาเปนการหาผลประโยชน (Exploitation) ใหไดมากทสด การบรหาร

บรษทกบนโยบายเศรษฐกจ ไดถกกาหนดขนมาจากพวกพาณชยนยมใหเปนแนวทางเดยวกน นก

เศรษฐศาสตรของกลมนจงเปนผบรหารของบรษทขนาดใหญของประเทศองกฤษทผกขาดการคา

ระหวางประเทศ บรษทรวมทนขนาดใหญทไดสทธผกขาดการคาระหวางประเทศในภมภาคตาง ๆ

ของโลกในชวงศตวรรษท 16 และ 17 ประกอบดวย The Merchant Adventures , The Eastland

Company และ The East India Company

เพอลดความเสยงภยของการคา การมอาณานคมจงกลายเปนอาวธสาคญเปนความพยายาม

ของพอคาและบรษททจะควบคมพนทหางไกลทตวเองทาการคาอย ซงพวกเขาจะทาไดกตอเมอใช

กองกาลงทหารของรฐเขามาชวย ความเชอมโยงระหวางผลประโยชนทางการคาและรฐบาล

แนนแฟนยงขน และนโยบายทรฐใหความสาคญคอ ปญหาเรองการคา

โทมส มน (Thomas Mun , 1574 - 1641) นกพาณชยนยมทมชอเสยงเปนคณะกรรมการใน

บรษทอนเดยตะวนออกและไดเปนผอานวยการตอมา เขาไดเสนอแผนอยางรอบคอบทจะทาให

องกฤษเพมความมงคง แนวคดทางพาณชยนยมของเขา คอ

1. องกฤษตองขายสนคาแกประเทศอนมากกวาซอเขา เพอมดลการคาไดเปรยบ

2. ใหชาวองกฤษใชทดนวางเปลาเพาะปลกใหมาก เพอผลตวตถดบปอนโรงงานไดมาก

3. ลดการบรโภคสนคาตางประเทศลง และหลกเลยงการเปลยนแปลงในแฟชนตาง ๆ และ

ของฟมเฟอย

4. ฉลาดทจะขายสนคาไปยงตางประเทศ ใหตงราคาสงสาหรบสงจาเปนทชาวตางประเทศ

ตองซอ และลดราคาสนคาทมการแขงขนกนมาก

5. ขนสงสนคาองกฤษไปยงตางประเทศโดยเรอขององกฤษเพอไดคาธรรมเนยมการขนสง

6. ประหยดการใชทรพยากรเพอเปนสนคาออก

7. พฒนาอตสาหกรรมในประเทศ เพอผลตสงจาเปนใชในประเทศและสงขายตางประเทศ

8. ทาใหองกฤษเปนศนยกลางการแลกเปลยนระหวางชาตตาง ๆ เพอเพมสนคาเขาและ

ออกจากองกฤษใหสงไว เพอไดคาธรรมเนยมการขนสงและคาฝากสนคา

9. คากบประเทศทผลตสนคาขนปฐม (เกษตรกรรม) ใหมากทสดเทาทจะทาได เพอซอ

วตถดบในราคาถก นามาผลตเปนสนคาสาเรจรปสงออกไปขายในราคาแพงขน

10. ไมสงเงนและทองออกนอกประเทศ เพราะเปนสงจาเปนในการชวยสนบสนนการคา

ระหวางประเทศใหเจรญรงเรอง (ในตอนหลงยอมใหมการนาออกไปได ถาสามารถ

นากลบเขามาไดมากกวา)

65

11. เกบแตพอสมควรหรอไมเกบภาษสนคาทผลตเพอสงออก แตเกบอากรแกสนคานาเขา

แพง

12. มการรวมมออยางใกลชดระหวางรฐบาลและนกธรกจ เพอสงสนคาออกใหไดมาก

13. ใหมดลบรการ (Service Balance) เชน คาระวางขนสงทางเรอ คาประกนภยทางทะเล

คาเดนทางทองเทยว และนาไปบวกกบดลการคา (Trade Balance) เพอคานวณหาดล

การชาระเงน (Balance of Payment) ตอไป

ตอมา การคามความสลบซบซอนมากขนมรปแบบทกาวหนามากขน รวมถงการสงออก

สนคาอตสาหกรรมทาใหมความซบซอนมากขน ถาเราใชแนวทางการปกปองทางการคาทใชอยใน

ปจจบนและเปนทยอมรบของนกเศรษฐศาสตรในระดบหนงวาเปนสงทยอมรบไดในกตกาเศรษฐกจ

โลก กจะพบความเขมขนของการใชมาตรการในยคพาณชยนยม การกาหนดวธการปกปองทาง

การคาในปจจบนแบงออกเปนสองประการคอ

• การตงกาแพงภาษ (Tariff)

• มาตรการทมใชกาแพงภาษ (Non – Tariff Barrier) ในสวนนจะเนนในเรองของ

การจากดโควตา การควบคมคณภาพสนคา แหลงกาเนดสนคา การควบคม

สงแวดลอม การใชแรงงานเดกและสตร ฯลฯ

พบวามมาตรการท 11 ของโทมส มน ทใหตงกาแพงภาษและการจากดโควตา สวน

มาตรการอนจะเปนวธดาเนนธรกจโดยทวไป และมาตรการขอท 5 เปนการเลอกปฏบตของธรกจ

กอาจมการตอบโตทางธรกจ แตนโยบายเศรษฐกจสวนอน ๆ ทมไดกลาวในแผนของ โทมส มน

กลบมความเขมขนมาก อาทเชน การใหอานาจผกขาดดานตลาดและการผลต การออกกฎหมาย

หามนาเขาสนคาเกษตรเพอปกปองสนคาเกษตรภายในประเทศ การผกขาดทางการคากบอาณานคม

มหลายมาตรการ ( เชน มการควบคมอยางเขมงวดกบสนคานาเขาจากอาณานคม ควบคมการคา

กบประเทศอนทมใชประเทศแม กระตนใหอาณานคมซอของประเทศแม กดดนมใหมการผลต

สนคาอตสาหกรรมในอาณานคม กาหนดสนคาบางอยางทผลตไดในอาณานคมตองสงเขาประเทศ

องกฤษและอาณานคมเทานน เชน นาตาล ยาสบ ฝาย ส ขง และไม เปนตน เพอใหองกฤษเปน

ศนยกลางทางการคาของสนคาทกชนด ) องกฤษจะเกบภาษสงมากกบสนคาทบรรทกโดยเรอของ

ตางชาต การใหเงนอดหนนกบอตสาหกรรมภายในประเทศ

แนวทางนโยบายเศรษฐกจแบบประสานผลประโยชนของประเทศคคา สวนใหญจะอยบน

แนวทางเศรษฐกจเสร ซงกจะมการพฒนาโครงสรางการผลตเขาสระบบอตสาหกรรมใหไดเรวทสด

เพราะความเสยเปรยบของผลผลตเกษตรกรรมในการคาขายเปนสงททกประเทศตองการหลกหน

และมงไปสสงทดทสดทจะใหกบประเทศตนเอง สงตาง ๆ เหลานเปนแรงผลกดนในเรองของ

การแขงขน แตทวาถาชองวางของการผลตระหวางประเทศพฒนาแลวกบกาลงพฒนาไลตามกนมา

ทนกจะเกดการแขงขนทประเทศพฒนาแลวจะแพเพราะปจจยการผลตในประเทศจะแพงกวา การ

66

สรางนวตกรรม (Innovation) จงเปนสงจาเปน เพอใหเกดชองวางการผลตอกครง แตถาทาไมไดกจะ

เหนแนวทางของนโยบายเศรษฐกจทตองปกปองประโยชนของประเทศและเพอมใหเศรษฐกจของ

ประเทศประสบปญหาเศรษฐกจ ลกษณะการใชนโยบายเศรษฐกจโลกกจะสะทอนออกมาในรปแบบ

เชนนเสมอไปแมในอนาคต

ในกลางศตวรรษท 18 Phillip Von Hornick , Johan Yosim Becker และ J.H. Justi ชาว

ออสเตรยและเยอรมน ไดเขยนหนงสอชอ The Kameralists ขยายความลทธพาณชยนยม โดยม

ความเหนความมงคงคลายนกพาณชยนยม แตกตางทลทธนเหนวา เงนของรฐ (Public Finance)

ทไดมาจากภาษอากร และรฐทาการคาอตสาหกรรม เปนสงทกอใหเกดความมงคงและทาใหรฐม

อานาจเขมแขงขน ยงดาเนนธรกจจนทาไดทกอยาง สามารถเลยงตวเองได (Self Sufficient) ยงจะ

กอความมงคงใหแกประเทศ กลมนยงมแนวคดวาสงทผลตขนทงสน ทงผลตผลเกษตรกรรม

และอตสาหกรรม กอใหเกดความมงคงตราบทผลตขนภายในประเทศ แตถาผลตจากตางประเทศ

โดยสงเขามาจาหนายในประเทศแลว ยอมเปนการสญเสยความมงคงไป

ลทธคาเมอรล เกดขนในประเทศเยอรมน ซงมนโยบายไมเหมอนกบประเทศอนทมงแสวง

หาอาณานคม แตเยอรมนมงสรางความเขมแขงใหประเทศเพอจะเปนมหาอานาจในภาคพนทวป

ยโรปจงไมมการออกลาอาณานคม แนวคดทางเศรษฐศาสตรของชาวเยอรมนกบออสเตรย

อยภายใตแนวคดของลทธนมากกวาสองรอยป คาวา Camera (ภาษาเยอรมน Kammer) หมายถง

สถานทซงเปนทเกบราชสมบตของกษตรย และตอมาไดเปลยนความหมายไปเปนคาทแสดงถงราช

สมบตของกษตรย ดงนนคานจงหมายถงศลปะของการรกษา สรรหา และการเกยวกบราชสมบต

พวกคาเมอรลลสตน อาจเรยกวาพวกพาณชยนยมเยอรมน เพราะมความเหนวาความมงคง

ของประเทศไดมาจากการคาขายเหมอนกน แตทแตกตางมการสงเสรมอตสาหกรรมภายในประเทศ

เพอใหมลกษณะเศรษฐกจแบบเลยงตวเองได คดวาการมประชากรมาก ทาใหการบรโภคเพมซง

เปนลกษณะเศรษฐกจทกาลงพฒนา และไดแสดงความคดการทาใหรฐมงคงดวยภาษ มนกเขยน

คนสาคญกลาวถงเรองภาษในเศรษฐศาสตรการเมอง (ค.ศ. 1775) ไวโดยยอ คอ

1. ภาษจะตองไมเกบจนขดขวางการเจรญเตบโตของอตสาหกรรมและการคา

2. ภาษควรจดเกบในลกษณะทวาประชาชนเตมใจทจะเสย

3. ประชาชนควรเสยภาษเสมอภาคกน

4. ภาษควรเกบบนสงของทสามารถแสดงจานวนไดชด และแสดงใหเหนการเกบดวย

ความซอสตย

5. ภาษควรเกบบนสงของทตองใชผตามเกบนอยทสด

6. ภาษควรจดเกบเปนจานวนและเวลาการจายเงนในลกษณะทจะทาใหผเสยสะดวกสบาย

ทสด

67

อยางไรกตาม แนวคดของสองกลมกมความแตกตางอยางมนยสาคญ ทสงผลตอการพฒนา

เศรษฐกจในยคตอ ๆ มา ขอบเขตของการเขยนแตกตางกนจนเหนไดชด พวกพาณชยนยมองกฤษ

เขยนไวอยางกวาง ๆ และเปนแมบท แตพวกพาณชยนยมเยอรมนจะแบงเปนขนตอนมหวขอเรอง

และมกฎเกณฑวาดวยเหตผลและตอเนองกนไปอยางมระบบ ทงสองกลมยงแตกตางกนในการ

แสดงออกถงตนกาเนดและวตถประสงค พวกพาณชยนยมเยอรมนสนใจเรองประสทธภาพในการ

บรหาร สทธ และหนาท ของผปกครองประเทศ แตพวกองกฤษสนใจในเรองผลประโยชนของรฐ

ซงไมเกยวกบตวบคคล ประการสดทายพวกพาณชยนยมเยอรมนไมสนใจมากนกเกยวกบเรอง

ความสมพนธระหวางประเทศ การคา หรอเรองดลการคา เหมอนพวกองกฤษ แตสนใจเกยวกบ

เทคนคการผลตในเกษตรกรรมหรออตสาหกรรม ซงพวกองกฤษไมคอยสนใจ แมเยอรมนจะม

การพฒนาอตสาหกรรมชากวาองกฤษ แตมวธการทแตกตางกน องกฤษปลอยใหมการพฒนาอยาง

เสร เยอรมนเปนรปแบบการวางแผน รฐเขาแทรกแซงตงโรงงานอตสาหกรรมพนฐาน (Basic

Industry) โดยลดขนตอนการพฒนาอตสาหกรรมขนปฐม สวนใหญจะใชตลาดภายในประเทศทม

ขนาดใหญทสดในยโรปเปนตวรองรบสนคาทผลตภายในประเทศ เมออตสาหกรรมเขมแขงแลวก

ผองถายโอนเปนของเอกชน และในทายสดความสนใจเรองเทคนคทาใหการพฒนาอตสาหกรรม

แซงองกฤษไดในชวง ค.ศ. 1900 เปนตนไป อตสาหกรรมเคมและอเลคทรอนคส พฒนาจนเปน

ผนาโลกคกบประเทศสหรฐอเมรกา

การตอบโตทางการคา (Trade Retaliation)

ลทธพาณชยนยม ไดประสบความสาเรจในการกระตนอตสาหกรรมและการพฒนาอาณา

นคม แตในไมชากกอเกดพลงกดดนลทธขนมา การใชอาณานคมเปนแหลงตอบสนองสนคา

สาหรบเศรษฐกจประเทศแม และการกดกนอาณานคมออกจากการคากบประเทศอน กมการตอบโต

ทางการคาเกดขนเรยกวา American Revolution ประเทศอาณานคมไดแสดงความปรารถนาทจะ

สามารถคาไดอยางเสร เพอแสวงหาความไดเปรยบทางเศรษฐกจ (Economic Advantage) ทพวกเขา

สามารถหาได

ภาวะเงนเฟออยางรนแรง (Hyper Inflation)

ปรากฏการณเงนเฟออยางรนแรงในระบบเศรษฐกจของพวกพาณชยนยม เปนสงท

นกเศรษฐศาสตรทผานมาไมเคยพบในชวงเศรษฐกจกาลงรงเรอง ปญหาเกดจากดลการคาเกนดล

ในประมาณทสงมาก เมอมดลการคาเกนดล ทองคาและเงนไหลเขาประเทศ เปนการเพมปรมาณ

เงนหมนเวยนในภาคเอกชน เมอปรมาณเงนหมนเวยนเพมขน ระดบราคาสนคากจะเพมสงขนดวย

เพราะอปสงครวมในระบบเศรษฐกจเพมขน แตอปทานของสนคามไดเพมขน ในตอนหลง

นกเศรษฐศาสตรดานการเงนไดสรางทฤษฎปรมาณเงน (Quantity Theory of Money) มาอธบาย

68

ปรากฏการณนวาเกดขนไดอยางไร สรปไดวา ราคาสนคาสงขนเพราะการเพมปรมาณเงน แต

อปทานสนคามไดเพมดวย จงเกดเงนเฟอแบบอปสงคดงไป (Demand Pull Inflation)

การเกดเงนเฟออยางรนแรงทาใหปจจยการผลตในประเทศองกฤษสงขนอยางรวดเรว แต

ในขณะทประเทศคแขงมไดเพมขน (การปรบลดคาอตราแลกเปลยนมไดดาเนนการ) ทาใหตนทน

เปรยบเทยบในการผลตสนคาองกฤษเพมสงขน และไปลดการคาระหวางประเทศลง เปนเหตการณท

เกดใกลชวงยคทาย ๆ ของลทธพาณชยนยม

เดวด ฮม (David Hume) ค.ศ. 1752 ไดพมพบทความเรอง Balance of Trade (ดลการคา)

ทฤษฎทาลายความหวาดกลวของนกพาณชยนยมทวา จะมทองคาและเงนไมเพยงพอในระบบ

เศรษฐกจ ทฤษฎแสดงใหเหนอยางเดนชดวา ทองคาและเงนมการเคลอนไหวไปมาและเขาออก

ประเทศตามความจาเปนและความเหมาะสมโดยอตโนมตเสมอ โดยไมตองกลววาจะขาดแคลน

ทองคาและโลหะเงน เมอเทยบกบประเทศอนททาการคาขายตดตอกน

ความมงคงในรปแบบของการสะสมโลหะมคาจากการเกนดลการคา เรมถกสนคลอนวาจะ

เปนหนทางทถกตองและดทสดสาหรบประเทศหรอไม การไหลเขาของปรมาณทองคาจานวนมาก

ทาใหประเทศตองประสบปญหาภาวะเงนเฟออยางรนแรง 19

20 เปนสงทาลายเศรษฐกจของประเทศ

พรอมกบลดความสามารถในการแขงขน (Competitiveness) ของประเทศลง ดงทเกดขนกบ

ประเทศองกฤษในเวลานน การแสวงหาแนวคดใหมในเรองความมงคงของประเทศไดเกดขนใหม

อกครง และทายสดไปจบลงทแนวคดของ อดม สมธ

การเปลยนแปลงโครงสรางการผลต (Structural Change)

การปฏวตทางการคาและการปรบรปแบบองคกรการผลต เปนกาวยางททาใหพอคาทน

ครอบงากระบวนการผลตไวไดหมด ซงกอนหนานจะเปนการผลตโดยวธการทผผลตรายยอยรบ

วานจากพอคามาทาการผลต หรอเปนการจางทาของใหกบพอคา กาไรของพอคาเปนผลพวงจาก

การผกขาดและตดตอน เมอนายทนอตสาหกรรมดงเดมไดสนคามากจะขายใหนายทนพาณชยท

เปนผผกขาดการคาสงและการสงออก พอคาหรอนายทนพาณชยจงครอบงาการผลตไดเบดเสรจ

ขณะเดยวกนลทธทนอตสาหกรรมดงเดม กกอตวขนแบบคอยเปนคอยไป นนคอ พฒนาการจาก

ระบบใหงานไปทาแลวไดผลผลตมา กลายสภาพไปเปนพอคานกหตถอตสาหกรรม (Merchant

Manufacturer)

20

ทฤษฎเศรษฐศาสตรมหภาคทใชในปจจบน กจะแสดงปญหาเงนเฟออยางรนแรงเปนปญหาทสาคญของการ

บรหารนโยบายเศรษฐศาสตรมหภาค โดยกาหนดใหเปาหมายการบรหารเศรษฐศาสตรมหภาคเปนอตราการ

เจรญเตบโตของประเทศ และปญหาทผบรหารตองระมดระวงประกอบดวยสองเรองสาคญ คอ เงนเฟอ และการ

วางงาน

69

การพฒนาในชวงเรมตนนแมจะยงไมมประสทธภาพ (Efficiency) ตนทนการผลตยงสงอย

คณภาพสนคายงไมไดมาตรฐานมากนก แตเมอแรงกดดนของตลาดทมขนาดใหญมากขนอยาง

รวดเรว แนวทางการแสวงหากาไรกตองลดตนทนการผลตใหไดมากทสด นอกจากนการพฒนา

คณภาพสนคาเพอหามลคาเพม (Value Added) กเปนสงสาคญตามมา เพราะทาใหการตงราคา

สนคาสามารถตงราคาไดสงกวาสนคาปกตทวไป แนวทางนไดเกดขนอยางแพรหลายในประเทศ

องกฤษทเปนตนลทธพาณชยนยม ในขณะทประเทศฝรงเศสกดาเนนรอยตามแตการพฒนา

อตสาหกรรมกไมดเหมอนกบองกฤษ สวนประเทศเยอรมนทมไดมการลาอาณานคม จงตองใชแนว

ทางการพฒนาอตสาหกรรมทอยบนฐานของความตองการภายในประเทศ (Domestic Demand) แต

ทวาขนาดของตลาดและการแขงขนมนอยกวา เศรษฐกจแบบเปดในทายสดจงมการพฒนาชากวา

แตความไดเปรยบของขนาดตลาดภายในประเทศทใหญกวาทกประเทศในภาคพนทวปยโรปกเปน

แรงขบเคลอนของการพฒนาอตสาหกรรมทมไดหยดชะงกลง จนเขาสยคใหมของการปฏวต

อตสาหกรรม นโยบายการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศเยอรมนกตองเปลยนไปตามภาวะ

กระแสเศรษฐกจโลกในเวลานน

พฒนาการทางเศรษฐกจในศตวรรษท 17 เปนการแขงขนระหวางนายทนอตสาหกรรม

ดงเดมกบนายทนพาณชยทผกขาดการคาและการสงออก และกลางศตวรรษท 17 การผลตไดหน

มาใชพลงงานแทนแรงงานคน และลทธทนนยมอตสาหกรรม (Industrial Capitalism) กเกดขนเตม

ตว เปนการแสดงใหเหนถงจดอมตวจากการแสวงหาความมงคงจากการลาอาณานคม และการ

ตอบโตทางการคา (Trade Retaliation) ทรนแรงมากขนตามระยะเวลาทผานไปบวกกบภาวะเงนเฟอ

ทกดกรอนความเชอในแนวทางเดม แนวทางการแสวงหาความมงคงในหนทางใหมเรมกอตว

การแขงขนผลตในอตสาหกรรมสมยใหม (Sophisticate Industry) เปนหนทางของการสรางผล

ประโยชนรวมใหกบประเทศคคา และสรางตลาดใหมทใหญกวาเดม การใชตลาดในภาคพนทวป

ยโรปเปนอปสงคใหมของสนคามขนาดทใหญมากกวาตลาดในอาณานคมทยงเปนปะเทศลาหลง

บทบาททางเศรษฐกจเปลยนไป ตลาดสนคาสวนใหญอยในยโรป แตวตถดบนาเขามาจากประเทศ

อาณานคม รปแบบเศรษฐกจใหมกอเกดขนเปนความสมพนธระหวางประเทศทพฒนาแลวและยง

ลาหลง การแบงงานกนทาเกดขนชดเจน ประเทศพฒนาแลวผลตสนคาอตสาหกรรม สวนประเทศ

ลาหลงผลตสนคาปฐมและเปนแหลงวตถดบ เมอปจจยตาง ๆ บมเพาะจนถงจด การเกดขนของ

ระบบเศรษฐกจใหมกเรมเกดขน การปฏวตอตสาหกรรมในยโรปไดเรมขน และเปนยคทรงเรอง

ทสดของพวกพาณชยนยม ในศตวรรษท 18 องกฤษผลตสนคาอตสาหกรรมไดมาก จงตองสงขาย

เมองขนใหหมด

70

ประวตศาสตรเศรษฐกจในชวงการปฏวตอตสาหกรรม (Industrial Revolution)

การพฒนาอตสาหกรรมทเกดขนในยโรปเปนแหงแรกเกดทประเทศองกฤษ มววฒนาการ

แบบเกดขนชา ๆ และเปนขนตอน นบจากการเกดปฏวตพาณชยนยม ผลของการคาเกดขนอยาง

กวางขวาง ตลาดขยายตวการผลตเปนรปแบบโรงงาน เรมจากขนาดเลกจนพฒนาไปสขนาดใหญ

ทเปนผลพวงจากการพฒนาเทคโนโลยพรอมกบการเกดนวตกรรม (Innovation) ขนมาเปนแหงแรก

ของโลก เจมส วตต (James Watt) ผลตเครองจกรไอนา การผลตเปนแบบขนาดใหญ (Mass

Production) ขนการพฒนาอตสาหกรรมเรมจากผาขนสตวเลอนลาดบไปสอตสาหกรรมสงทอ ยด

ตลาดโลกทงอาณานคมและภาคพนทวปยโรป เปนการพฒนาอตสาหกรรมทประสบความสาเรจ

อยางมาก

ในยคศตวรรษท 18 องกฤษยงเกดนวตกรรมใหม ๆ และการพฒนาอตสาหกรรมททน

สมย อตสาหกรรมเหลกเกดขนจากความตองการตอเรอไอนา การขยายและสรางเสนทางรถไฟ

เทคโนโลยเหลกกลาเกดขน การผลตแบบ Bessemer ทาใหคณภาพเหลกสงขนตนทนตาลง พลงงาน

เปลยนจากการใชไมไปสถานหนทใหความรอนสงขน ตนทนตาลง โครงสรางอตสาหกรรม

พฒนาจากสนคาทใชแรงงานสงไปสอตสาหกรรมพนฐาน (Basic Industry) ทตองพงพาเทคโนโลย

พลงการแขงขนกอเกดแรงขบเคลอนการพฒนาอตสาหกรรมในยโรป แนวทางการสราง

อตสาหกรรมแบบกาวกระโดดของเยอรมน ตามแนวทางของลทธคารเมอรล ฝรงเศสพฒนา

อตสาหกรรมแบบชา ๆ และเปนขนาดเลก แตกไดพฒนาอตสาหกรรมพนฐานขนมาดวย สาเหตเปน

เพราะมไดผานขนตอนของการเกดเกษตรกรรมเพอการคา การปฏวตในฝรงเศสทาใหชาวนาเปน

เจาของทดนขนาดเลก แรงผลกใหชาวนาเคลอนเขามาในเมองเพอเปนแรงงานใหกบอตสาหกรรม

มไดเกดขน – วเคราะหตามแนวทางประวตศาสตร สหรฐอเมรกาประเทศเกดใหม แรงงานราคา

ถก ตลาดขนาดใหญ ทรพยากรอดมสมบรณ เปนแรงขบเคลอนการพฒนาอตสาหกรรมและการ

แขงขนในตลาดโลก 21

ในศตวรรษท 19 กลยทธการแขงขนววฒนาการสการเปลยนแปลงโครงสรางการผลต

(Structural Change) และการเกดนวตกรรม (Innovation) เปนปจจยสาคญทกาหนดการประสบ

ความสาเรจในการแขงขนในตลาดโลก เยอรมนและสหรฐอเมรกาไดเขาสการผลตอตสาหกรรม

21

ปะเทศจนกใชแนวทางนในการแทรกตวเขามาแขงขนในตลาดโลก ในชวงของการเปลยนผานเศรษฐกจแบบ

คอมมวนสต (วางแผนจากสวนกลาง) มาเปนเศรษฐกจแบบตลาด (Market Economy) แตกอนหนาน ญปน

ในชวงเรมแรกของการพฒนาอตสาหกรรมกใชกลยทธการผลตสนคาราคาถกเพอเขามาแขงขนในตลาดโลก เมอ

ประสบผลสาเรจแลวจงพฒนามาเปนสนคาทมคณภาพสง

71

ททนสมย (Sophisticate Industry) ในยคนน 21

22 อตสาหกรรมเคมและอเลคทรอนคส ในขณะ

ทองกฤษกลบมไดพฒนาใหเกดขนกอน พรอมกบการเกดนวตกรรมใหม ๆ อยางตอเนองใน

สองประเทศ ทาใหกลายเปนผนาทางดานอตสาหกรรมของโลกเรอยมาจนถงยคปจจบน

ประเทศองกฤษมอตราการเจรญเตบโตลดลงอยางชดเจนในตนศตวรรษท 20 (ค.ศ. 1900 เปนตนมา)

และเปนตนแบบความเชอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศวาเมอพฒนาถงจดสงสดแลวในชวงตอมา

กจะถดถอยลง นาไปสทฤษฎการพฒนาเศรษฐกจในยคปจจบน แตกมนกเศรษฐศาสตร

สหรฐอเมรกาจานวนมากเชอวา การทะลผานปญหาแบบนสามารถประสบผลสาเรจไดโดยการ

พฒนาเทคโนโลย และนาไปสการพฒนาเศรษฐกจแบบเทคโนโลยนยมในยคน

ระบบการคาเสรทถกใชอยางแพรหลายในศตวรรษท 19 ไดถกละเลยอยางรวดเรวในชวง

ตนศตวรรษท 20 ซงถกเรยกวาเปนการฟนคนกลบมาของยคพาณชยนยม หรอเรยกวา Neo

Mercantilism23 ประเทศตาง ๆ มการใชนโยบายตงกาแพงภาษสงนากลบมาใชใหม เนองมาจาก

เหตผลทางดานการเมองหรอกลยทธการพฒนาประเทศ จดเนนหลกกลบมาเนนในเรองการพงพา

ตนเองไดของประเทศ (Self Sufficiency) ซงเปนสงโตแยงกบการพงพาซงกนและกนและการไหล

ของการคาไดอยางอสระ

นโยบายสงเสรมการสงออก (Export Promotion Policy) และนโยบายสงเสรมอตสาหกรรม

เพอทดแทนการนาเขา (Import Substitution Industry Policy) ไดกลายมาเปนเครองมอของการ

พฒนาอตสาหกรรมภายในประเทศเหมอนในยคพาณชยนยมของประเทศทางตะวนตก แตการใช

ในประเทศทางตะวนออก มาตรการเสรมนโยบายกมนยยะแบบเดยวกน ตงแต การตงกาแพงภาษ

การอดหนน การใหความชวยเหลอดานการเงน การสรางอปสรรคทางการคา ฯลฯ ในทายสด

สหรฐอเมรกากตองมการประกาศใชWTO มาสนบสนน GATT เพอความกาวหนาของเศรษฐกจโลก

และความเปนเศรษฐกจเสรของโลกมากขน

ในยคศตวรรษท 21 ประเทศในแถบตะวนออกกไดเรมหนกลบมาใชแนวทางการคาเสร

มากขนกวาเดม เพราะมการตอบโตทางการคาในหลาย ๆ รปแบบ เชน มาตรการอดหนนการ

สงออก กมการใชมาตรการภาษตอบโตการอดหนนการสงออก (Countervailing Tax) การทมตลาด

กมการใชภาษตอบโตการทมตลาด (Surcharge Tax) ซงเปนมาตรการชวคราวในการปองกนการทม

22

ปจจบนประเทศทใชยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศใหมพลงความสามารถในการแขงขนสงขน

ตลอดเวลาโดยมงสอตสาหกรรมททนสมยของโลกอยเสมอเปนเปาหมายหลกการพฒนาอตสาหกรรม มไดเดนไป

บนเสนทางการพฒนาอตสาหกรรมเปนขนตอน (Stage Development) คอ ประเทศสงคโปร 23

เรมจากประเทศญปนใชเปนประเทศแรกในการพฒนาเศรษฐกจภายหลงสงครามโลกครงทสอง ตอมากเปน 4

เสอเอเซย ไตหวน เกาหลใต ฮองกง สงคโปร และรวมถงประเทศไทยในยคแผนพฒนาฯ ฉบบท 2 ทใชกลยทธ

การพฒนาอตสาหกรรมทดแทนการนาเขา

72

ตลาด การจากดโควตาสงทอ รปแบบเศรษฐกจไดหนกลบไปสแนวทางเสรมากขนแตอย

ในรปของการรวมกลมเศรษฐกจในภมภาคตาง ๆ ของโลก หรอการใชการเจรจาทางการคาตงแต

พหภาคจนถงทวภาค

อยางไรกตาม ระบบการเงนโลกแบบเสร กไดถกสหรฐอเมรกานามาใชประโยชนอยาง

เตมทตงแตการใหเงนดอลลารมาเปนเงนสกลหลกของโลก และทาการกยมเงนโลก โดยการพมพ

เงนดอลลาร การแสวงหาผลประโยชนจากการเกงกาไรในระบบการเงนโลก การเขาแทรกแซงกลไก

อตราแลกเปลยนเสร และในประการสดทายกลบหนมาใชนโยบายการคาขาดดลเพอระดมทรพยากร

โลกกลบเขาไปใชในสหรฐอเมรกา

เหนไดวา รปแบบเศรษฐกจนนมการเคลอนไหวบอยมาก (พลวตร) แนวความคดหนงอาจ

มการใชอยางแพรหลายในชวงเวลาหนง เมอเศรษฐกจ สงคม การเมอง มการเคลอนตวเปลยนแปลง

รปแบบกมการเปลยนแปลงแนวคดครงหนง แตกยงมรองรอยของแนวความคดเดมอย แตรปแบบ

อาจมการเปลยนแปลงไปไดตลอดเวลา

ในชวงทายของยคพาณชยนยม อตสาหกรรมในยโรทไดพฒนามาภายใตระบบพาณชยนยม

กไดเรมแขงแกรงเพยงพอทจะดาเนนการโดยปราศจากการปกปองจากพวกพาณชยนยม และในเวลา

เดยวกนปราชญปรชญาของกลมการคาเสรเรมฝงรากลก นกเศรษฐศาสตรกลมนไดชวา การ

ควบคมของรฐจะเปนสงทถกตองและมความจาเปนกเพยงแตทาใหตลาดเสรสามารถดาเนนการได

อยางราบรน เพราะวาผลประโยชนของชาตเปนการรวมผลประโยชนของแตละคนมารวมกน และ

ความกนดอยดของชาตจะถกตอง เมอยอมรบการแขงขนอยางอสระของแตละคนทจะแสวงหาผล

ประโยชนทางเศรษฐกจของเขาเอง แนวความคดนเปนความคดสาคญทแสดงออกไวใน The Wealth

of Nation (1776) โดย อดม สมธ

หลกการปรชญาทสาคญในระบบเศรษฐกจไดเรมมาถงจดเปลยนอกครง แนวคดของ

มนษยนยม (Humanism) การพจารณาประโยชนของปจเจกบคคลไดใหความสาคญมากขน การใช

ระบบเศรษฐกจเสร (Laisser-faire) มความเหมาะสมมากกวาเศรษฐกจแบบผกขาดหรอปกปองตลาด

ทผานมา ความพรอมของประเทศในยโรปไดพฒนามาถงจดการเปลยนแปลง เพอประสานผลประ

โยชนทางเศรษฐกจของประเทศรวมกบประเทศอน เพอผลประโยชนในสวนของประเทศตนเองจะ

ไดสงยงขนกวาเดมกเปนแรงผลกดนใหเกดการปฏวตในลทธเศรษฐกจทจะตองนามาใชเปนรากฐาน

ของระบบเศรษฐกจใหม แนวคดของพวกคลาสสค อยางไรกตาม รปแบบเศรษฐกจกยงอยบน

รากฐานเดมของเศรษฐกจทนนยม ทยงใชเปนแนวทางของลทธวตถนยม (Materialism) ทอธบาย

ถงความตองการบรโภคของปจเจกบคคลทมความตองการทไมสนสด และแนวคดความมงคงของ

เศรษฐกจไดเปลยนไป เงนทองเปนเพยงสอกลางทจะใชเพอใหเศรษฐกจสามารถมการแลกเปลยน

และดาเนนไปอยางราบรนมใชเปนสงสะสมความมงคงอกตอไป แตกลบมาเปนสนคาทตอบสนอง

73

ความตองการของคนทมอยอยางเหลอลนเพอความกนดอยด (Well being) ของประชาชนในประเทศ

จงเปนความมงคงของประเทศอยางแทจรง

ลทธธรรมชาตนยมหรอฟซโอแครต (Physiocrats)

ในขณะทลทธพาณชยนยมกาลงเฟองฟในประเทศองกฤษ ลทธธรรมชาตนยมกเรมกอตว

ขนในฝรงเศสประมาณป ค.ศ. 1758 เปนแนวคดใหมทตรงขามโดยสนเชง เพราะลทธพาณชยนยม

นนนยมพอคาและการคาขาย สวนลทธธรรมชาตนยมสนใจทดนและผททาใหทดนเกดประโยชน

คอ เกษตรกร ฟรองซง เกสเน (Francois Quesney , 1694 - 1774) ผกอตงลทธไดใหคาอธบายไววา

“ความมงคงไมไดประกอบดวยปรมาณเงนทประเทศสะสมไวดงทนกพาณชยนยมกลาวไว แต

ประกอบดวยวตถดบทเกษตรกรเพาะปลกทาขนเพอใหมนษยใชจายและบรโภค”

มลเหตและทมาของลทธธรรมชาตนยม

สภาพเศรษฐกจในป ค.ศ. 1758 ของฝรงเศสแตกตางจากองกฤษ กลาวคอในฝรงเศสยงทา

เกษตรกรรมกนอยสวนมาก ซงรวมทงการประมงและเหมองแร อนเปนการผลตขนปฐมสาหรบ

เลยงประชากรใหอยดกนด ยงไมไดอาศยสนคาทางอตสาหกรรมมากนก ประชากรกไมเดอดรอน

ยงมระบบแมนเนอรททาเกษตรกรรมผลตปจจยสเลยงใหมพอกนพอใช ผดและนกบวชเปนเจาของ

ทรพยสนจานวนมาก มสทธเหนอเกษตรกร โดยแบงทดนใหเชาเกบคาเชามาเปนของตน เกษตรกร

เปนผเพาะปลก เลยงสตว ไดผลผลตมาตกเปนของตนและยงแบงใหเจาของทดน โดยใหเจาของ

ทดนเปนผจดหาพนธพช พนธสตว จงมกแบงผลผลตคนละครง เกษตรกรมรายไดนอยสงจงใจให

ผลตไมคอยม ทานาแปลงเลกและเพยงพอใชเทานนเนองจากไมมทน

เมองทางเหนอของฝรงเศส เกษตรกรมทดนผนใหญทาเกษตรเองโดยใชทนของตน เปน

กลมทมบทบาทสาคญชวยใหประชากรเปนอยดและชวยในการพฒนาประเทศ และในยคน

อตสาหกรรมทเคยพฒนามาอยางตอเนองในยคพาณชยนยมกเกดการแขงขนกนมากขน รฐบาลมก

ใหเอกสทธแกเจาของโรงงานอตสาหกรรม เพอตองการเปลยนใหเกดปฏวตอตสาหกรรมโดยวธ

สงเสรมอตสาหกรรม เปนยคทกาลงจะกาวยางเขาสยคการปฏวตอตสาหกรรม เกดขนในป ค.ศ.

1760 - 1830

ประเทศฝรงเศสปกครองดวยระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนเวลานาน ในพระราชวง

มการใชจายทหรหราฟมเฟอย จนทาใหพระคลงรอยหรอ ตองหนมาสบเลอดจากประชาชนดวยการ

เกบภาษทโหดรายทารณ ขณะทขนนางและขาราชการไดรบการยกเวนไมตองเสยภาษ สภาพ

สงคมทฟอนเฟะ ความทกขยากของประชาชน ความไมเปนธรรมทงหลายทงปวงเหลานเปนทมา

74

ของสงครามภายในประเทศอนนาสะพรงกลวทเรยกกนวา การปฏวตใหญในฝรงเศส (The French

Revolution)

ความรสกทอยากปฏรประบบเศรษฐกจและการเมองของชาวฝรงเศสหมกหมมมานาน ภาระ

ภาษสงคมทสงมากนน แตระบบภาษกลบขาดความเปนธรรม ชนชนขนนางและขาราชการเปน

เจาของทดนถงสองในสามของทดนทงประเทศ แตพวกเขาแทบไมไดจายภาษเลย ขณะทเกษตรกร

ทยากจนและเชาทนาทาการผลตกลบแบกรบภาษทกชนดและจายภาษในอตราสง เกษตรกรแทบ

ไมมสวนเกนเหลอไวเพอปรบปรงบารงดนหรอไมมสวนเกนเหลอไวแมกระทงเพอการบรโภคของ

ตวเอง

รปแบบการจดเกบภาษซ าซอน ภาษทรฐบาลจดเกบมแมกระทงภาษเกลอ ภาษยงขาว ภาษ

กระทอมนา และภาษอน ๆ ทรฐอยากเกบ การคาขายสนคาทกชนดจะถกเกบภาษทงหมด แมแต

การคาแบบขามจงหวดภายในประเทศกตองเสยภาษ การเกบภาษสนคาเกษตรสงผลใหภาระภาษ

ตกทอดไปยงเกษตรกรแบกรบภาษอยางเตมเมดเตมหนวย และทาใหสนคาเกษตรมตลาดจากดแคบ

ลง ระบบภาษสรางความไมพอใจใหพอคาและเกษตรกรเปนอยางมาก ปญญาชนวพากษวจารณ

เสนอแนะเพอแกไขปรบปรงระบบดงกลาว กษตรยและคณะรฐบาลตางเพกเฉย เอาหทวนลม

เหตการณทวความรนแรงเพมขน

ผลกระทบของภาษทาใหราคาทดนลดลง เพราะผลผลตภาคเกษตรลดลง ภาระภาษทบด

เบอนทาใหไมมการสะสมทนในระดบการผลตทสามารถผลตได การคาภายในประเทศและรายได

ตอหวของบคคลจะถกกาหนดโดยนโยบายของพอคา ดวยการลดคาจางเพอลดตนทนการผลต

เศรษฐกจของฝรงเศสตกอยในภาวะชะงกงน ความพยายามเขาไปควบคม กากบ ดแล ของ

ภาครฐยงทาใหการฟนตวยากยงขน การเกษตรกรรมทเปนฐานทมาทสาคญของรายไดประชาชาต

ตกยในภาวะชะงกงนและตกตาอยางตอเนอง เชนเดยวกบภาคการผลตอน ๆ ของประเทศ ระบบ

เศรษฐกจโดยรวมของประเทศตกอยในภาวะวกฤต กระแสทางความคดจงพงไปทการฟนฟ

เศรษฐกจทเปนวธทดทสดทจะแกปญหาทงหลายทงปวงได และศนยรวมความคดไดพงเปาไปทการ

แกปญหาภาคเกษตรกรรม ทสวนใหญเหนพองกนวา ภาคเกษตรกรรมจะนามาซงการเจรญ เตบโต

ของทนนยมเกษตรกรรม แนวคดดงกลาวเปนพนฐานของปรชญาแนวใหมในการฟนฟเศรษฐกจ

เปนปรชญาทใหความสาคญกบภาคเกษตรกรรม มองวาภาคเกษตรกรรมจะนามาซงความมงคงของ

ประเทศ และนคอทมาของลทธธรรมชาตนยม

นกธรรมชาตนยม พยายามทจะหาแกนแทของเศรษฐศาสตร โดยพยายามหากฎธรรมชาต

ในเศรษฐศาสตร เพราะเชอวาธรรมชาตของสรรพสงไมไดแยกตวออกจากศาสตรทเรยกวา

เศรษฐศาสตรการเมอง แลวอะไรคอ หลกใหญของเศรษฐศาสตรการเมอง

75

พวกเขาไดรบอทธพลแนวคดจากนกเศรษฐศาสตรการเมองทงกอนหนานและแนวคดรวม

สมย เปนตนวา แนวคดของ วลเลยม เพตต ใหความสาคญกบแรงงานและมองวาแรงงานเปน

แหลงทมาของความมงคง โดยเปรยบแรงงานเสมอนพอ ทดนเปรยบเสมอนแม อทธพลของ

จอหน ลอค ทวา แผนดนเปนของทกคน ทรพยทเอกชนแตละคนไดมาลวนเกดจากแรงงานของพวก

เขา และสวนหนงเปนบาเหนจทธรรมชาตกานลใหมา และมองวาแรงงานคอแหลงทมาของมลคาท

สาคญทสด เดวด ฮม มองวาทดนเปนแหลงทมาของสรรพสงทมประโยชนทงมวล รวมทงแนวคด

ของ รชารด แคนตลอน ทวา ทดนเปนแหลงทมาของความมงคง แรงงานเปนพลงกอเกดผลผลตจาก

ทดน ปจจยอนเปนเพยงสวนประกอบ ราคาและมลคาของทกสงเกดจากทดน แรงงานเปนปจจย

การผลต

ลทธธรรมชาตนยมใหความสาคญในเนอหาสาระทางเศรษฐศาสตรและระบบสงคม มเปา

หมายทแตกตางออกไปในคาจากดความของความมงคง “ความมงคงของประชาชนและประเทศจะ

เพมขนเมอผลผลตทางการเกษตรมราคาเกนตนทน เรยกวา สวนเกนหรอผลไดสทธ (Produit Net)

ทดนจงถอวาเปนทางเดยวททาใหเกดความมงคงเพราะทดนทาใหมสวนเกน” โดยอธบายความไววา

การผลตททาโดยชางฝมอและอตสาหกรรม เปนการผลตทเพยงแตเปลยนรปวตถดบใหเปนรปแบบ

สนคาใหม มมลคาเพมขนเพราะใชวตถอนและแรงงานทาใหเปนสนคาสาเรจรป สวนการคา

ขายกเชนเดยวกน ผทาการคาขายเพยงแตเปนตวกลางนาสนคาจากบคคลหนงไปสอกบคคลหนง

ดงนนคาบรการของพอคาไมควรจะมากเกนควรหรอควรจะไดนอยสด สวนผประกอบอาชพอสระ

ทนายความ นายแพทย ฯลฯ มประโยชนตอสงคมแตไมไดกอใหเกดผลผลต เปนเพยงบรการทมอง

ไมเหน

ความมงคงทงมวลอยในภาคเกษตรกรรม ผลผลตของภาคเกษตรกรรมจะกอใหเกด

ผลผลตสวนเกนหรอผลไดสทธ (Produit Net) การผลตทมใชภาคเกษตรกรรมจะไมกอใหเกด

สวนเกนเพราะการผลตเปนหมน การผลตของแรงงานภาคอตสาหกรรมเปนการผลตเพอสนองการ

บรโภคทระดบพอยงชพเทานน การผลตจงไมเหลอสวนเกนใด ๆ ผลผลตสวนเกนจงปรากฏใน

ภาคเกษตร เพราะราคาสนคาภาคเกษตรทผลตไดมราคาสงกวาตนทนการผลต และนเปนสวนหนง

ของกฎธรรมชาต สวนเกนจะเกดจากการผลตของภาคเกษตรกรรมไมใชการคาหรอการผลตของ

ภาคอน 23

24 สรปไดวา ความมงคงของประชาชนและประเทศจะเพมขนเมอผลผลตทางการเกษตรม

ราคาเกนตนทน หรอทเรยกวา ผลผลตสวนเกนหรอผลไดสทธ (Produit Net) ผลตางระหวาง

ผลผลตทผลตไดและผลผลตทใชบรโภคเหนชดเจนในการผลตภาคเกษตรกรรม นนคอ ปรมาณ

24

เปนขอสมมตฐานทไมใกลเคยงกบความเปนจรงกบเศรษฐกจปจจบน ทใหทภาคเศรษฐกจมความสาคญ โดย

เฉพาะภาคอตสาหกรรมและบรการ แตแนวคดของสมมตฐานนกสอดคลองกบสภาพความเชอในยคนนและแฝง

ความตองการพฒนาเกษตรกรรมในความคดของเจาทฤษฎ

76

อาหารทใชบรโภคโดยกสกร บวกกบ สวนทเกบไวเปนเมลดพนธเพอการผลตในฤดกาลหนา สวนท

เหลอกจะเปนผลไดสทธหรอผลผลตสวนเกน (Produit Net) ซงจะเปนสนคาเกษตรกรรมทแบงใหแก

คนอนบรโภค รวมทงจายภาษ และคาเชาทใหแกเจาของทดน

ลทธธรรมชาตนยมจงนบถอทดน ซงธรรมชาตสรางมาให การจดระเบยบโดยธรรมชาต

และกฎธรรมชาต ซงอยเหนอการบนดาลของมนษย ทาใหมฝนตก เพอใหเกษตรกรใชทาการเพาะ

ปลก เลยงสตว หากนบนทดน เกษตรกรจงเปนผทไดรบความนยมยกยองนบถอกวาบคคลชนอน

เกษตรกรเปนผผลตปจจยสเลยงมนษย

ปรชญาลทธธรรมชาตนยม

Physiocratie มรากศพทมาจากภาษากรกของคาวา Physis แปลวา ธรรมชาต ผสมกบคาวา

kratos แปลวา กฎเกณฑหรออานาจ หรอการปกครอง Physiocrat จงหมายถง กฎเกณฑธรรมชาต

หรออานาจตามธรรมชาต หรอการปกครองโดยธรรมชาต ลทธนจงเชอวา กฎหรอระเบยบ

ธรรมชาต (Natural Law of Order) เปนตวกาหนดสงคมมนษยชาต

ในทางเศรษฐศาสตรและการเมอง ลทธธรรมชาตนยมเชอในกฎธรรมชาต (Natural Law)

วาเปนสงกาหนดสงคมมนษยชาต โดยใหความสาคญกบกฎธรรมชาตวาเปนสงทสรางสงคมมนษย

ชาตขนมา เปนกฎทใหธรรมาภบาลเพอประโยชนแหงมวลมนษยชาต หรออาจกลาวไดวา

Human society was ruled by natural laws. The laws were established by a benevolent providence

for the good of mankind . สงคมมนษยถกปกครองโดยกฎธรรมชาต กฎนถกจดตงขนมาดวย

ความเมตตา เพอประโยชนสขของมวลมนษยชาต

กฎหมายทรฐสรางขนไมสามารถเปลยนแปลงกฎธรรมชาตนได กฎธรรมชาตนสราง

คณปการอนยงใหญกบมวลมนษยชาต ประเทศจะมงคงสมบรณพลสข ยอมเปนไปตามกฎธรรมชาต

แตนอยคนนกทจะตระหนกในเรองน นกธรรมชาตนยมอธบายเศรษฐศาสตรอยางเปนระบบ

มตรรกะเชอมเหตผลตาง ๆ ไดด และมองวาเศรษฐศาสตรเปนวชาแหงกฎธรรมชาต เพราะกฎ

ธรรมชาตใชบงคบกบมนษยและสรรพสงทมชวต รวมตลอดถงชมชนและสรรพสงทไมมชวตทง

มวล สวนปรชญาการดาเนนธรกรรมทางเศรษฐกจเรยกวา Laissez faire ซงเปนประโยค

อมตะและสรางชอเสยงใหกรเนย “ปลอยใหทาไป ปลอยใหผานไป” ซงหมายถง ปลอยใหผานไป

ไดโดยสะดวกและใหทาไดโดยเสร ปลอยใหทาไปหมายความวา ตองใหเอกชนมเสรภาพในการ

ทาธรกรรมทางเศรษฐกจทงปวง ปลอยใหผานไปหมายความวา พาณชยกรรมทงหลายทงใน

ประเทศและระหวางประเทศใหกระทากนไดเตมท ไมมการกดกนการคาหรอปกปองการคา ยกเลก

ดานภาษหรอไมมการเกบภาษศลกากร ปลอยใหผานไปไดโดยสะดวก ตามสภาพธรรมชาตการคา

77

ควรเปดเสร แมนจะถอวา ไมไดกอใหเกดผลผลต แตเพอใหม “พลงธรรมชาตในการแขงขน”

การคาเสรจะชวยใหเกดการปรบตวเองจนเกดการคาสดลยภาพ

เกสเน กลาวถงแนวความคดของลทธธรรมชาตนยมวา ทดนเปนสงทธรรมชาตจดใหมาอย

แลว การจดระเบยบโดยธรรมชาตจะบนดาลใหมนษยบรรลวตถประสงคดกวามนษยหรอสงอน ๆ

ทา ธรรมชาตจะจดสงพอใจใหโดยปลอยใหเปนไปเอง (Laissez faire) ธรรมชาตจะปรบตวของ

มนเอง ถาเขาไปยงเกยวอาจจะเกดอนตรายได กลาวไดวา เปนความเชอในหลกปรชญาของ

กฎธรรมชาต (Natural Law) ซงพวกนกธรรมชาตนยมมความเชอวา ปลอยใหมการจดระเบยบโดย

ธรรมชาต (Natural Order) จะบนดาลใหมนษยบรรลวตถประสงคไดดกวามนษยจดหรอสงอน ๆ

ดงทเกสเน กลาววา มนษยทกคนควรแสวงหาความสนกสนานและความพอใจใหไดมากทสด โดย

ใชความพยายามแตนอย ธรรมชาตจะจดสงทพอใจใหเอง

ดปอง (Dupon De Nemour) ลกศษยของเกสเน ไดพดถงกฎธรรมชาต (Natural Law) วา

อยเหนอมนษย การจดระเบยบโดยธรรมชาต (Natural Order) นน กฎธรรมชาตจะปกครองอย

เหนอมนษยและสากลโลก เพอใหชวตมสขไดรบความพอใจอยางแทจรง จาเปนตองหากฎเหลานน

และปฎบตตาม มนษยจะมชวตทเปนสขและพอใจเพราะเชอในกฎธรรมชาต นอกจากน เขา

ยงเหนวา เมอธรรมชาต (ทดน) เปนแหลงเดยวทกอใหเกดความมงคงการผลตสวนเกน การคายอม

ไมกอผลผลตใด (เปนหมน) อยางดกเปนเพยงผกอใหเกดความมงคงเทยมเทานน

นกธรรมชาตนยมใหความสาคญกบการผลต โดยใหความสาคญกบแรงงานวาเปนผกอให

เกดผลผลตสวนเกน สวนเกนนมากพอทจะสะสมเอาได และจะนามาซงความมงคงของประเทศ

จากคากลาวทวา การผลตคอพลงใหเกดความมงคง24

25 และสวนเกน นกธรรมชาต

แสวงหาผลผลตสวนเกนหรอทเรยกวา ผลไดสทธ (Produit Net or Net Production) ดวยการใชผง

เศรษฐกจของเกสเนวเคราะหกระแสการไหลเวยนของผลผลตสวนเกน และถาปลอยใหเปนไป

เอง (Laissez faire) รฐบาลไมเขาแทรกแซงใหกฎธรรมชาตปรบตวเองเพอใหเศรษฐกจเฟองฟ

แนวคดเศรษฐศาสตรของคณะธรรมชาตนยม

นกธรรมชาตนยม ถอเปนลทธเศรษฐกจแรกทมองปญหาเศรษฐกจเปนแบบมหภาค นนคอ

มองวาวชาเศรษฐศาสตรควรตองศกษาแบบองครวม จะแบงพจารณาเฉพาะสวนไมได โดยเปรยบ

25

การสะสมความมงคงของเศรษฐกจปจจบน กเปนหลกการเดยวกนแตดชนชวดแตกตางกน (มไดใช Produit Net)

ดจากอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ หรอกคอ การขยายตวของผลผลตในประเทศ สตรคานวณ

อตราการเจรญเตบโต = 1

1

−

−−

t

tt

GDPGDPGDP

GDP เปนผลผลต ณ ราคาคงท จงแสดงการขยายตวของผลกระทบดานปรมาณไมมผลกระทบดานราคารวมอยดวย

78

ระบบเศรษฐกจเหมอนกบรางกายมนษย มการไหลเวยนของโลหต มสวนประกอบและโครงสราง

ทสลบซบซอน กลไกการแลกเปลยน ตลาด กมลกษณะเชนเดยวกน การกระทบสวนหนงสวนใด

ของระบบจะไปกระทบกบทกสวนของระบบ เนองจากแตละสวนทางานสมพนธซงกนและกน ม

ปฏกรยาสมพนธและโตตอบซงกนและกน การวเคราะหดงกลาวจงเปนการวเคราะหดลยภาพ

ทวไปทางเศรษฐศาสตรเปนครงแรก แรงบนดาลใจแนวคดมาจาก เกสเนเปนแพทยประจาพระองค

ของพระเจาหลยสท 15 และแพทยประจาตวของมาดาม ปอมปาดว พระสนมคนโปรด

กลมธรรมชาตนยมคอนขางเลก สมาชกคนสาคญ ไดแก เปยร เอส ดปอง , นโคลา บอโด ,

มราโบ , ลารวเอร และ เลอ โตรสเน ชาวตางประเทศทสนใจกมนอย แมภายในฝรงเศสความคด

ทางธรรมชาตนยมกไมแพรหลายออกไปนอกกรงแวรซายและกรงปารส เกสเนมผลงานสาคญ

หลายเลม เชน

ค.ศ. 1758 เขยน Tableau Economique (ผงเศรษฐกจ)

ค.ศ. 1765 เขยน Droit Naturel (กฎธรรมชาต)

ค.ศ. 1766 เขยน Du Commerce (การคา)

ผงเศรษฐกจและการไหลเวยนของสวนเกน

ผงเศรษฐกจ เปนหวใจและวญญาณของลทธธรรมชาตนยม เปนการวเคราะหการไหลเวยน

ของสวนเกนหรอผลไดสทธ (Produit Net) ทไหลเวยนระหวางชนชนตาง ๆ ของสงคม เปนการไหล

เวยนในรปแบบตารางอยางงาย ๆ หนงสอ Tableau Economique เปนหนงสอทเจาะลกเนอหาทาง

เศรษฐศาสตรไดมากทสดเลมหนง เปนการอธบายปรากฏการณอยางงาย ๆ และเปนตรรกะ มราโบ

(Mirabeau)ถงกบจดใหเปนหนงของนวตกรรมดานงานเขยนและเปนหนงของนวตกรรมดานเงนตรา

ทมนษยชาตไดคนพบทสาคญทสด

แนวคดของเกสเน ในดานสงคม กาหนดขนจากสภาพความเปนจรงของสงคมทเปนอย

ในขณะนน เขาจาแนกกลมคนในสงคมใหมอย 3 ชนชน 25

26 คอ

1. เกษตรกร ผกอใหเกดผลผลต รวมทงชาวประมงและชาวเหมองแร (Productive Class)

ผลตวตถดบเปนปจจย 4 เลยงประชากร

2. ชางฝมอและผประกอบวชาชพ (Artisan of Profession) กลมนไมกอใหเกดผลตผล

เปนหมน รวมทง พอคา นกอตสาหกรรม คนใช และผประกอบอาชพอสระ (แพทย

26

ถามการจาแนกออกเปนภาคเศรษฐกจ (Sector) กจะทาใหสามารถเปรยบเทยบกบเศรษฐกจปจจบนไดชดเจนขน

ชนชนเกษตรกร เปนภาคครวเรอน (Household) , ชนชนชางฝมอและผประกอบวชาชพ เปนภาคอตสาหกรรม

(Industry) , ชนชนเจาของทรพยสน เปนภาครฐบาล (Government) ……. ผเขยน

79

ทนายความ ฯลฯ)

3. เจาของทรพยสน รวมทงเจาของทดน เปนผปรบปรงทดนเตรยมทดนใหเกษตรกรทา

การเพาะปลก ประชากรครงหนงเปนเกษตรกร หนงในสเปนขนนางเจาของทดน สวน

ทเหลอเปนผผลตในทางอตสาหกรรม

เศรษฐกจทเปนไปตามธรรมชาตคอระบบเศรษฐกจเสร คอปลอยใหกจกรรมทางเศรษฐกจ

ดาเนนไปตามผงเศรษฐกจ และปลอยใหมการคาเสรทงภายในและภายนอกประเทศ ผงเศรษฐกจ

อปมาชมชนประหนงโครงรางของสงมชวตทเศรษฐทรพยจะไหลเวยนไปทวทกอณของชมชนนน

เหมอนเชนทโลหตฉดไปทวรางกายของมนษย สงทเกษตรกรผลตขนไดจะไหลวนเชนนน โดย

รฐบาลไมเขาแทรกแซง ใหกฎธรรมชาตปรบตวเองเพอใหเศรษฐกจเฟองฟ

การวเคราะหการไหลเวยนของสวนเกนหรอผลไดสทธ จะใหเศรษฐทรพยไหลเวยนระหวาง

ชนชน 3 ชนชน แตทายสดเกษตรกรจะเปนชนชนเดยวทมสวนเกนหรอผลไดสทธ การไหลเวยน

ของสวนเกน เรมตนทเกษตรกรทาการผลตได 5 ลานฟรงซ เกษตรกรเกบไวเปนคาใชจายของ

ตวเอง รวมทงเกบไวทาเมลดพนธเพอการผลตในฤดกาลหนา ชนชนท 1 คอเกษตรกรจะแลกเปลยน

ซอขายกนไปมารวมทงซอพนธสตวพนธพช เพอทาเกษตรกรรมในปตอไปและเพอครองชพ ไหล

วนอยในกลมตวเองจากคนหนงไปสอกคนหนงภายในชนของตน

จะเหลอสวนเกนหรอผลไดสทธอย 3 ลานฟรงซ เกษตรกรจะจบจายซอสนคาจากพอคา

อตสาหกรรมและการใหบรการของ แพทย ทนายความ ฯลฯ คอชนชนท 2 จานวน 1 ลานฟรงซ

ซงเปนสงจาเปนแกการดารงชพของเกษตรกร สวนทเหลออก 2 ลานฟรงซ จะนาไปจายแก

เจาของทรพยสน ชนชนท 3 ถอเปนคาเชาแกเจาของทดน เสยภาษใหแกรฐบาล

รปภาพท 3.1 การไหลเวยนของสวนเกนหรอผลไดสทธ (Produit Net)

การไหลเวยนของเศรษฐกจยงคงดาเนนตอไป ชนชน 3 ทไดรบรายไดมา 2 ลานฟรงซจะม

การใชจายในการซอผลผลตของเกษตรกร (ชนชน 1) จานวน 1 ลานฟรงซ และซอสนคาจากพอคา

อตสาหกรรมและบรการของนกวชาชพ วชาการ (ชนชน 2)

เกษตรกร

Farmers

อตสาหกรรม

Artisans

เจาของทดน

Proprietors

80

ชนชน 2 จะไดรายไดมารวม 2 ลานฟรงซ จากการซอสนคาอตสาหกรรมและบรการของ

เกษตรกรในตอนแรก 1 ลานฟรงซ และการซอของชนชน 3 อก 1 ลานฟรงซ กอนหนาน และ

ชนชน 2 กจะนารายไดไปซออาหาร เครองอปโภคบรโภคกลบคนใหกบชนชน 1 จนหมด

ในทสดชนชน 2 และ 3 จงใชเงนทตนไดรบ กลบไปซอปจจยสจากเกษตรกรชนชน 1 อก

ซงไดรบเงนคนทงหมด ครบวงจรแรก จะเรมใหมหมนเวยนอยอยางนเหมอนสายโลหต เกษตรกร

จงไดรบยกยองวาเปนผผลตมสวนเกนจากตนทนนาไปจนเจอผอนได 26

27

เพอใหมเงนนาไปลงทนทางเกษตร ควรเลกเกบภาษจากเกษตรกรและเลกเกบคาเชา เพอ

เกษตรกรเหลอเงนนาไปปรบปรงการเกษตรของตน ควรใหมการคาเสรกบสนคาเกษตรกรรมเปนไป

ตามหลกของลทธธรรมชาตนยม โดยปลอยใหเอกชนดาเนนการ (Laissez faire) มการแขงขนอยาง

เสร จะทาใหชองทางไหลของรายไดใหญขน อนหมายถงเศรษฐกจขยายตวผลตไดมากขน

ทศนะทางเศรษฐกจของนกธรรมชาตนยม

ผงเศรษฐกจเปนความฝนของนกธรรมชาตนยม เพราะรากฐานของผงเศรษฐกจคอ ระบบ

เศรษฐกจเสร การสรางแบบจาลองทางเศรษฐกจเปนเรองทตองอาศยการศกษาและทาความเขาใจ

โอกาสแพรหลายจงมนอย ตโกต (Turgot , 1727 - 1781) เปนรฐมนตรคลงของฝรงเศสในป ค.ศ.

1774 เปนผมความคดในทางเศรษฐกจคนสาคญ ไดพยายามสนบสนนระบบเศรษฐกจเสร แตไดรบ

การตอตานอยางรนแรงจากหลายฝาย จงเปนรฐมนตรคลงไดไมนานกตองลาออก และในป ค.ศ.

1774 เกสเน ผนาของนกธรรมชาตนยมกถงแกกรรม ทาใหกลมกระจายคมกนไมตด เมอไมม

ผนาการเผยแพรในทสดกเสอมสลายลง

แมจะใหความสาคญแกเกษตรกรรม แตไมหมายความวา ลทธธรรมชาตนยมเปนระบบ

เกษตรกรรม แมเกษตรกรรมจะเปนแหลงกอใหเกดสวนเกน (Produit Net) และเปนแหลงทมาความ

มงคง แตฝรงเศสกยงดาเนนการลาอาณานคมและแสวงหาความมงคงตามแนวทางของพาณชยนยม

แตในยคทาย ๆ ของพาณชยนยมการพฒนาอตสาหกรรมไมไดสาเรจทดเทยมกบองกฤษ

27

เจาของทฤษฎมความตองการทจะเชดชเกษตรกร จงกาหนดสมมตฐานใหภาคเกษตรเปนภาคเดยวทมสวนเกน

ทง ๆ ทในโลกแหงความเปนจรงในยคนนภาคอตสาหกรรมเปนภาคทมสวนเกนสงมากทสด ทก ๆ ประเทศใน

ยโรปพยายามเรงพฒนาอตสาหกรรมและอยในชวงของการปฏวตอตสาหกรรม ทาใหการวเคราะหนจงขาด

รายละเอยดทสาคญไป แตกเปนการสรางแนวทางการวเคราะหผงเศรษฐกจมหภาคในยคตอมา ทแบงการ

ไหลเวยนออกเปน 3 สวน คอ การผลต (Production) รายจาย (Expenditure) และรายได (Income) ทาใหการ

อธบายสมบรณและมเหตผล ตวอยางเชน ผลผลตไดทงหมดจะเทากบรายจายทงหมด เขยนสมการไดเปน

Y = C+I+G โดยมกระแสของรายไดทาหนาทเปนเสมอนตวเงนหลอเลยงในระบบเศรษฐกจ และยกเลก

สมมตฐานทใหภาคเกษตรกรรมเปนภาคเดยวทมความสาคญ แตใหทกภาคการผลตมความสาคญเทาเทยมกน

81

ลทธธรรมชาตนยมเชอในระบบธรรมชาตและตองปฏบตตามกฎธรรมชาต เพอใหไดมาซง

เสถยรภาพความมงคงและประโยชนทงหลายทงมวล ระบบธรรมชาตนยมมใชระบบทางกายภาพ

แตเปนการจดระเบยบระบบสงคมทเกยวของกบปรากฏการณสงคมเศรษฐศาสตร ในเรองของความ

มงคง การผลต ภาษ และกรรมสทธในทรพยสน การผลตและความมงคงไดกลาวไปแลวกอน

หนาน

หนาทของรฐมใชตรากฎหมายเรอยไป กฎหมายใดทขดกบกฎธรรมชาต กฎหมายฉบบนน

กใชไมได ทรพยสนของเอกชนและสถาบนศกดนาเปนสถาบนอนศกดสทธ เพราะไมมสถาบน

ศกดนา ผเชานากไมมทดนทาการผลตนเปนกฎธรรมชาต รฐจงมหนาทปกปองทรพยสนของเอกชน

และสถาบนศกดนาไว เสรภาพและทรพยสนเปนสงทมนษยหวงแหน เพราะบงชใหเหนความเปน

ปจเจกชน (Individualism) กฎหมายทมนษยบญญตขนตองตระหนกและรบทราบ และตองคงไว

ซงทรพยสนและเสรภาพของบคคลเหลานคอกฎธรรมชาต กฎธรรมชาตเปนสงทธรรมชาตไดจด

ระเบยบไว เปนสงทไมสามารถควบคมหรอเปลยนแปลงไดบทบาทของรฐควรลดบทบาทใหนอยลง

เทาทจะทาได ยกเลกกฎหมายทไมจาเปนและขดกบกฎธรรมชาต

ความเหนในเรองกรรมสทธในทรพยสน (Property Right) กลมนเหนวา มนษยทกคนควร

มสทธและพอใจทจะไดรบผลจากแรงงานของตน ดงนนทรพยสนสวนบคคลทหามาไดจาก

แรงงานเจาของแรงงานจงควรมกรรมสทธเตมท

นกธรรมชาตนยมเหนวา บอเกดของความมงคงมาจากแหลงเดยวคอทดน และผนดนกอให

เกดผลผลตสวนเกนหรอผลไดสทธ ภาษอากรทงหมดไมวาจะเปนภาษทางตรงหรอทางออมลวนมา

จากผลไดจากผนดน เพราะฉะนนการจดเกบภาษควรจดเกบจากแหลงเดยวหรอเกบภาษเดยว

(Single Tax or Impot Unique) การเกบภาษจากแหลงเดยวคอ จดเกบโดยตรงจากผลผลตสวนเกน

หรอผลไดสทธจากผนดน ไมควรจดเกบจากแหลงอน ๆ เพราะจะเปนการจดเกบภาษซ าซอนทาให

สนเปลอง ถาจดเกบภาษทางตรงจากเจาของทดนเพยงแหลงเดยว กจะไดเงนภาษเปนจานวน

เทากบทจดเกบจากแหลงอน ไมควรเกบภาษจากเกษตรกรและชนชนผลต (Artisan) อน เพราะพวก

เขามชวตอยทระดบพอประทงชพเทานน ไมเหลอสวนเกนใด ๆ ดงนน ภาระภาษ (Tax Burden)

จะตกอยเพยงแตระดบของสวนเกน

ถาภาษทาใหผลผลตภาคเกษตรลดลง แหลงทมาของความมงคงกจะลดลง ถาตองการ

รกษาความมงคงของประเทศไว ตองเกบภาษจากสวนเกนหรอผลไดสทธเทานน โดยเกบตรงจาก

เจาของทดน บอโด (Abb Nicolas Baudeau) เสนอใหเกบในอตรารอยละ 30 ของผลไดสทธ

ดงนน งบประมาณรายจายของรฐควรจดทาอยางประหยดทสด ใหรายจายเทากบภาษทจดเกบได

จากสวนเกน รฐบาลควรบรหารหรอปกครองประเทศโดยตระหนกรบทราบและปฏบตตาม

กฎธรรมชาต

82

บทท 4

ลทธคลาสสค (Classical School)

ทฤษฎสานกคลาสสค เนนการวเคราะหทางดานมหภาคมากกวาจลภาค โดยใหความสนใจ

เรองการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศมาก การวเคราะหจะเนนปรากฏการณในระยะยาว

มากกวาระยะสน สานกคลาสสคเชอในกฎตลาด ไมสนใจปญหาวฎฎจกรธรกจ (Business Cycle)

เพราะในระยะยาวปญหาดงกลาวจะมการปรบตวและหมดไปเอง โดยเนนในดานอปทานมากกวา

อปสงค แนวทางการพฒนาประเทศเนนทพฒนาเทคโนโลย แรงงาน และการสะสมทน ทเปน

ปจจยการผลตสนคา และไมสนใจวาจะมอปสงคพอในการซอสนคาทผลตไดหรอไม

ทฤษฎและแนวคดของสานกคลาสสคไดรบการยกยองวา อธบายการทางานของระบบ

เศรษฐกจการแขงขนอยางเสรไดด แมนจะมขอบกพรองแตกเปนแนวทางสาหรบการพฒนาทฤษฎ

และแนวความคดทางเศรษฐศาสตรใหเจรญกาวหนาและสมบรณยงขน 28

แนวคดหลกในสานกคลาสสค

เปนแนวคาสอนทแพรหลายและยอมรบ เปนระบบทเปนวทยาศาสตรทาใหเศรษฐศาสตร

เปนศาสตรแขนงหนง เปนทฤษฎทนาไปกาหนดเปนนโยบายของรฐและชใหเหนความแตกตางกบ

ลทธความคดของสานกอน

นกเศรษฐศาสตรคลาสสคใชวธการศกษาแบบอปมาน (Deductive) คอ สรางกฎเกณฑ

อธบายปรากฏการณ แลวหาขอมลสนบสนนกฎเกณฑดงกลาว เมอกฎเกณฑเปนทยอมรบเพราะม

ขอมลเพยงพอกฎเกณฑนนถอเปนทฤษฎตอไป ทฤษฎทสาคญของนกเศรษฐศาสตรคลาสสคไดแก

ทฤษฎมลคา ทฤษฎคาจาง ทฤษฎคาเชา ทฤษฎกาไร และกฎแหงการลดนอยถอยลงของการผลต

(Law of Diminishing Return to Scale) เปนตน

28

สานกประวตศาสตร (Historical School) เปนลทธทเกดขนในเยอรมนกลางศตวรรษท 19 มแนวคดวา ในการ

คนควาหาขอเทจจรงทางเศรษฐศาสตร ควรใชประวตศาสตรและกฎทางเศรษฐศาสตรเขาชวย ซงเปนการทาทาย

แนวคดของพวกคลาสสควา ควรใชวธพสจนสงทเปนจรงอยแลว โดยคดหาเหตผลตาง ๆ อธบายประกอบ

สานกเศรษฐศาสตรสถาบน (Institutional Economics) เปนสานกทกลาวถงการศกษาวชาเศรษฐศาสตร

โดยเนนถงพฤตกรรมทางเศรษฐกจของมนษยไดรบอทธพลจากสงแวดลอมทางสงคม โดยอาศยสญชาตญาณ

จตวทยา และประเพณขนบธรรมเนยมเขาประกอบการอธบาย ซงแตกตางกบสานกคลาสสคทเนนเรองเหตจงใจ

83

การจดระเบยบโดยธรรมชาต (Natural Order) เปนแนวความคดของพวกธรรมชาตนยม

ทวา การประกอบการทางเศรษฐกจ (อาชพ) จะมกฎบงคบอยโดยธรรมชาต รฐบาลจะตองไมเขา

แทรกแซงการกระทาของเอกชน หลกการปลอยใหเอกชนดาเนนธรกจไปโดยเสร (Laissez faire)

และใหกรรมสทธในทรพยสนกบเอกชนจงเกดจากกฎน

อดม สมธ เชอวา การจดระเบยบโดยธรรมชาตขดกบการจดระเบยบทมนษยวางขนไวเปน

กฎหมาย กฎ และขอบงคบตาง ๆ เพอใหประชาชนกระทาตามนน ดงนน สาระสาคญของการจด

ระเบยบโดยธรรมชาตจงเปนเรองประโยชนสวนตวของแตละบคคลเขากนไดกบประโยชนสวนรวม

เพราะประโยชนสวนตวเกดขนเองโดยสญชาตญาณในประโยชนสวนรวม การจดระเบยบโดย

ธรรมชาตคอ สทธทจะไดรบประโยชนจากทรพยสนจากการใชแรงงานของตน มเสรภาพเชนคนอน

ในการเหนแกประโยชนสวนตว การจดระเบยบธรรมชาตยงหมายถง สงทพระเจาใหมาเพอ

ความสขแกมนษยใหมนษยพอใจมากทสดและลงทนนอยทสด เปนคาบญชาทใหโชคลาภซงมนษย

จะตองทาตาม สรปไดวา แนวคดทางเศรษฐศาสตรของ อดม สมธ สบทอดมาจากความคดดาน

ปรชญาสงคม คอ “ผลประโยชนสวนตว” เปนปจจยทสาคญในการกาหนดพฤตกรรมของคน

สานกนมปรชญาวา การแขงขนโดยเสรจะกาหนดราคา คาจาง คาเชา และกาไร ขนมาใน

ตลาด คดคานการใหความชวยเหลอแกคนยากจน เพราะทาใหเศรษฐกจขาดเสถยรภาพ รฐบาล

จะตองลงทนในโครงการทเปนประโยชนแกประเทศ มนษยยอมเหนแกประโยชนสวนตว

พฤตกรรมทางเศรษฐกจของมนษย (อาชพ) ยอมมกฎและมหลก เอกชนและสงคมจะไดรบ

ความสาเรจมากทสด หากรฐบาลไมเขาแทรกแซงในการดาเนนธรกจเอกชน

ลทธนเชอวา ควรใหมนษยมเสรภาพทางเศรษฐกจและมกรรมสทธในทรพยสนของตน จง

เรยกไดหลายอยางเชน ลทธถอเสรภาพทางเศรษฐกจ ลทธปจเจกชน (Individualism) หรอความเหน

แกประโยชนสวนตนมากกวาสวนรวมหรอบคคลอน การเหนแกประโยชนสวนตวโดยมเสรภาพ

ในการทาสญญาและถอกรรมสทธในทรพยสนเปนของตนนเอง ทาใหเกดพลงในการประกอบกจ

การงานของมนษย เกดความคดเรองมนษยเศรษฐกจ (Economic Man) ทสานกคลาสสคกลาวถง

และเปนบอเกดของสานกคลาสสค มนษยเศรษฐกจเปนขอสมมตใชในการพสจนทฤษฎทาง

เศรษฐศาสตร โดยสมมตใหเปนบคคลเศรษฐกจคนหนง จะกระทากจกรรมทางเศรษฐกจ (อาชพ)

หรอมพฤตกรรมอยางหนงดวยเหตจงใจทางเศรษฐกจ คอ หวงกาไร ดอกเบย การพกผอน ความม

อสระ ความมนคงสงสด กลาวอกนยหนง เขาเปนผทจะกระทาสงใดอยางมเหตผลเพอใหเกด

ความพอใจสงสดแตใหมการเสยสละนอยทสด ซงมนษยทวไปมกจะทากน อยางนแลวจะทาให

เศรษฐกจเปนอยางไร

อดม สมธ ไดนาเอาแนวความคดภายใตกฎธรรมชาต จากหนงสอ Theory of Moral

Sentiments ทเขาเขยนเองมาผสมผสานกบผลประโยชนของปจเจกชนในสงคม ดงขอความ

84

ในหนงสอ The Wealth of Nation ตอนหนงวา “มใชเปนความกรณาของคนขายเนอ คนหมกเบยร

หรอ คนทาขนมปง ททาใหเรามขาวของกน แตเปนเพราะคนเหลานนคานงถงผลประโยชนของเขา

ตางหาก” เพราะมนษยมการผลตและการแลกเปลยนสนคา โดยมพนฐานจากผลประโยชน

สวนตวและความรกตวเองของมนษย การแลกเปลยนจงเปนชองทางสาคญทสรางการประสานผล

ประโยชนของตวเองกบผอน ในขณะทมนษยกระทาเพอตวเอง กกอใหเกดประโยชนแกสงคมดวย

ในเวลาเดยวกน การกระทาของปจเจกชนมากมายในตลาด โดยมไดมการวางแผนหรอตกลง

กนไวกอน สภาพแบบนสามารถทจะเปนไปไดและใหผลดทสดดวยตามความเชอของกฎธรรมชาต

การปลอยใหเปนไปเองของตลาดจงเปนรากฐานความคดแบบเศรษฐกจเสรนยม

ผลประโยชนรวม (Mutual Benefit) ในสงคม สามารถเกดขนไดหรอไมตามความคดขาง

ตน ทงหมดมาจากอทธพลแนวคดของนกวทยาศาสตรและนกปรชญา เซอร ไอแซค นวตน ให

ความคดไววา “โลกธรรมชาตเปนโลกทมระเบยบและกฎเกณฑ” ตามความเชอแบบวทยาศาสตร

สวนเอรล แหงชาฟเบอร นกปรชญาและศลธรรมเชอวา มนษยมศลธรรม ซงทาใหมนษยแยกได

ระหวางการกระทาทถกและทผด เปนแรงถวงดลความเหนแกตวของมนษย และสงคมมนษยเปน

สงคมทมระเบยบ กฎเกณฑเหมอนกบโลกกายภาพ ผลประโยชนของทกฝายในสงคมประสานกน

ได นอกจากนกยงมนกเศรษฐศาสตรทมชอเสยงหลาย ๆ ทานทเชอวา สงคมมนษยเปนสงคม

ประสานผลประโยชน กลาวไดวา มนษยสามารถอยรวมกนไดโดยไมตองมการบงคบกนทกฝกาว

สงคมมนษยทใหเสรภาพแกมนษยจะปรบตวเขาสสภาพทดทสดไดเอง โดยมมอทมองไมเหน

(Invisible Hand) กากบ ซงคอธรรมชาตการแลกเปลยนและผสานผลประโยชนของมนษย อดม

สมธ ไดกลาวถงขอยกเวนตามธรรมชาตบางอยางเชน ความขดแยงระหวางผลประโยชนของนาย

จางและลกจาง พอคากบนกอตสาหกรรม พอคากบมวลชน ชาวนาและเจาของทดน แมวาจะ

ปลอยใหเปนไปตามกลไกของธรรมชาตแลวกตาม ยอมมการขดแยงกนในทางผลประโยชนเสมอ

จงตองมการแทรกแซงกลไกธรรมชาต เพอใหเกดการประสานผลประโยชน (Mutual Benefit) ได

อยางลงตวและอยบนความยตธรรม

หนาทของรฐบาลควรมบทบาทหรอทาหนาท 3 ประการคอ หนาทปกปองการรกราน

จากภายนอก หนาทรกษาไวซงความยตธรรม และหนาทสราง รกษา สถาบนสาธารณะ ทกลม

คนทวไปไมสามารถทาไดเนองจากไมมกาไรพอ เชน รฐบาลควรจดใหมการบรการสาธารณะประ

โยชน สมธไดพยายามระบงานสาธารณะของรฐบาล ไดแก การสรางถนน สะพาน คลอง ทาเรอ

กจการไปรษณย และการศกษา

กลไกทเปนแกนสรางความมงคงใหเกดในสงคม อดม สมธ สนบสนนการแบงงานกนทา

(Division of Labor) โดยเชอวา บคคลแตละคนจะเปนผตดสนใจทดทสดวา เขาควรจะทาอะไรและ

ทาอยางไรจงจะเกดประโยชนแกตวเองมากทสด ประโยชนนนอกจากจะหมายถงเงนแลว ยง

รวมถงสงตาง ๆ ททาใหชวตมความเปนอยอยางสขสบายมากทสดเทาทจะทาได ถากลาวในทาง

85

ทฤษฎเศรษฐศาสตรกคอ การสรางประสทธภาพการผลตของแรงงาน (Productivity of Labor) ให

สงขน ยอมหมายถง การใชทรพยากรแรงงานมประสทธภาพสงสด หรอกคอ ใชทรพยากรเทาเดม

แตเมอประสทธภาพเพมขนการผลตผลผลตกจะเพมขนดวย ถามการทางานตามความชานาญเฉพาะ

ดาน (Specialization) ของแรงงานในประเทศ กจะทาใหผลผลตรวมของประเทศสงขน หรอการ

ผลตทไดผลผลตรวมสงสดเทาทจะเปนไปได แนวคดนยงประยกตไปถงระบบเศรษฐกจโลก

ถาทกประเทศผลตสนคาทตวเองชานาญและนามาแลกเปลยนกน กจะทาใหผลผลตรวมของโลก

เพมขน หรอกคอ สวสดการของโลกจะเพมขน หรอความมงคงของโลกเพมขนนนเอง

กลไกทเปนแกนสรางความมประสทธภาพในการผลต (Efficiency) หรอกคอการจดสรร

ทรพยากร (Resource Allocation) อยางมประสทธภาพ พรอมกบกลไกสาคญทเชอมโยงสงคมเขา

ดวยกนททาใหธรกจและผลประโยชนผสมผสานกน สงทสมธคนพบกคอ “กลไกตลาด” (Market

Mechanism) หรอเรยกอยางสมธวา “มอทมองไมเหน” (Invisible Hand) คอการใหโอกาสทกคน

ไดตดสนใจทาในสงทเขาคดวาดทสดสาหรบเขา ความคดสรางสรรคเหลานนจะกอใหเกดความ

มงคงแกประเทศ เปนการเสนอแนวความคดแบบปจเจกชนนยม (Individualism) ถาอธบาย

ในทางทฤษฎเศรษฐศาสตรปจจบนกคอ การเกดประสทธภาพในการผลตและการจดสรรทรพยากร

อยางมประสทธภาพเกดจากกลไกราคา (Price Mechanism) ซงเปนกลไกหนงในกลไกตลาด เปน

ผดาเนนการ เมอตลาดเปนไปอยางเสรผทมประสทธภาพในการผลตมากทสด จะเปนผเสนอซอ

ปจจยการผลตในราคาสงสดเพอเปนเจาของปจจยการผลตนนและนาไปผลตผลผลตไดสงทสด บน

แนวทางของกลไกตลาดทใหกลไกราคาทางาน จะเปนผจดสรรทรพยากรไปใชไดอยางมประสทธ

ภาพสงสดดวย

มอทมองไมเหนหรอกลไกตลาดยงเปนผแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนในระบบเศรษฐกจ

โดยทรฐบาลไมตองเขาไปยงเกยว เพราะจะมการปรบตวเขาสดลยภาพเศรษฐกจในระยะยาว

ตวอยางเชน การสงขนของราคาพลงงาน (นามน) จะทาใหเกดการปรบตวในการประหยดนามน

เปนผลกระทบแรก และถาราคานามนสงขนมากกจะมความพยายามปรบปรงเครองยนตใหม

ประสทธภาพประหยดนามนมากขน หรอาจแสวงหาพลงงานอนมาทดแทน แตถาตนทนของการ

เปลยนเครองยนตสงมากจนเกนไปกอาจทาใหเปนเครองยนตแบบ Hybrid นอกจากนรฐบาล

อาจออกนโยบายสนบสนนในดานภาษหรอมาตรการอน ๆ ทกอใหเกดการประหยดการใชพลงงาน

นามน ผลกระทบทกลาวมาอยในสวนของผใชรถยนต สวนผลกระทบในดานอปทาน ผผลต

จะพยายามแสวงหาแหลงพลงงานเพมเตม หรออาจลดตนทนการผลตเพอลดราคา จนราคาปรบเขาส

ดลยภาพ ทก ๆ ภาคสวนในระบบเศรษฐกจกจะถกปรบไปดวย และผลกระทบของราคานามนกจะ

หายไป สงทเกดขนคอดลยภาพจะเกดการเปลยนไปเปนดลยภาพ ณ จดใหม อกแนวทางหนงของ

การปรบตวเขาสดลยภาพจดใหม อาจอธบายจากผลกระทบของราคาเพยงตวเดยวโดยใชเสนอปสงค

และอปทาน เมอราคานามนเปลยนมาก ๆ อนเนองมาจากการควบคมการผลตนามนใหลดลง

86

ของกลม OPEC เสนอปทานเลอนไปเปนเสนใหมทางซายมอ ผบรโภคจะลดการบรโภคนามน

ตามราคาทสงขน ตามพฤตกรรมทอยบนเสนอปสงค เศรษฐกจกจะปรบเขาสดลยภาพทจดใหม

แตถารฐบาลมการเขาแทรกแซงราคานามนในประเทศไมสงขน พฤตกรรมการบรโภคกจะไมลดลง

และรฐบาลกจะตองแบกรบภาระการอดหนนนามน ปญหากจะไมมวนหมดไป รฐบาลไมสามารถนา

เงนสวนนไปใชในการพฒนาสวนอน ทาใหการใชทรพยากรภายในประเทศไมมประสทธภาพ และ

ถาทายสดรฐบาลไมยอมรบภาระ โครงสรางเศรษฐกจไมปรบตวเพอสะทอนการใชนามน กจะทาให

ความสามารถในการแขงขนกบประเทศอนดอยลง

มอทมองไมเหนหรอกลไกตลาดเปนผกระจายรายไดอยางยตธรรมในสงคม ดงทกลาวไว

แลววา ผซอปจจยการผลตจะจายซอปจจยการผลตในราคาสงสด นนกหมายถง การวภาครายได

หรอการกระจายรายได (Income Distribution) ไดเกดขนอยางยตธรรม ผทมความสามารถสงยอม

เปนผไดคาจางสง และตรงขาม ผทมทรพยสนดกจะไดผลตอบแทนในรปคาเชาทสงดวย ผทม

เงนทนกจะไดตนทนเงน (ดอกเบย) สงทสดใหกบผนาไปใชลงทน บรษทสามารถแสวงหากาไรได

สงสดภายใตการแขงขนอยางเสรทมการประสานผลประโยชนของผซอและผขาย พรอมกบความ

พอใจสงสดของผซอในเวลาเดยวกน

รฐบาลไมควรเขาแทรกแซงในกจการของพอคา อดม สมธ ตอตานกจกรรมทาง

เศรษฐกจของลทธพาณชยนยมอยางรนแรง เชน การตงกาแพงภาษ การออกขอจากดในการคา

ระหวางประเทศ กฎหมายการกาหนดหลกแหลง หรอกฎหมายใหอานาจผกขาด เปนตน อดม

สมธ มเพยงสนบสนนการแขงขน (Competition) อยางจรงจงภายในประเทศ แมแตการแขงขน

ในตางประเทศกเหนควรใหมการแขงขนอยางเสร เพราะจะเกดผลดจากการแขงขนหลายประการ

ระดบราคาสนคาจะเปนสนคาราคาเดยว (One Price) เหมอนกนทกประเทศ เปนหลกประกน

ความสามารถในการแขงขน (competitiveness) ของประเทศในระยะยาว มไดมการบดเบอนการใช

ทรพยากรไปในภาคการผลตทไมเหมาะสม และประการสดทาย เปนสงทไดกลาวไวแลว

สวสดการสงคมโลกจะดขน

“เปนการเสนอแนวคดในการดาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจของระบบเศรษฐกจทนนยม โดย

มงผลกาไรและผลประโยชนของผบรโภค”

เศรษฐกจทนนยมถกผนวกไวกบเศรษฐกจเสรนยม จนเกอบจะเปนความหมายเดยวกน แต

ในความเปนจรงแลว มความแตกตางกนแตสามารถเดนไปดวยกนได เศรษฐกจทนนยม

เปนระบบเศรษฐกจใหความเปนอสระกบผประกอบการสงสดสามารถแสวงหาผลประโยชนใหกบ

กลมทนสงสด สามารถสะสมกรรมสทธในทรพยสนไดอยางไมจากด หรอกคอสามารถเอาเปรยบ

ในระบบเศรษฐกจได ตราบใดทอยบนความถกตองของกฎหมาย ดงนนการกระจายรายไดอาจ

เกดการกระจกตวอยในกลมทนได ความเชอในกฎธรรมชาตทจะทางานดานนเพอความยตธรรมใน

87

สงคมไมชดเจน จงเหนไดอยางชดเจนวาเปนจดออนในระบบทนนยม คนโดยทวไปเชอวา เมอ

เปนระบบเศรษฐกจเสรแลวจะตองใชระบบทนนยมควบคกนไปดวยจงเปนระบบทมประสทธภาพ

สงสด 28

29 ซงแนวคดรปแบบนกมการเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา เมอประเทศกลม

ระบบเศรษฐกจแบบวางแผนไดเคลอนตวเขามาสระบบการคาเสรของโลกและกอาจมาถงจดเปลยน

ในแนวคดไดในอนาคต

ประโยชนของผบรโภคสงสด เปนอกแนวคดหนงทถกกาหนดใหเปนคขนานกบผลประ

โยชนของระบบทนนยมทแสวงหาผลประโยชนเขาสกลมทนสงสดทเหนไดอยางชดเจนในทกยคทก

สมย ความเชอในกฎธรรมชาตจะผลกดนใหประโยชนกลบมาสผบรโภค เมอการแขงขนเกดขน

สงมากพอ จะทาใหมการลดตนทนการผลตมาอยบนระดบการผลตทมประสทธภาพสงสด ทงใน

รปแบบของการลดตนทน (Reduce Cost) หรอการพฒนาเทคโนโลย ผลประโยชนในรป

ของการบรโภคไดสงมากขน เปนความมงคงของประเทศ และปจเจกชนทอยบนแนวคดวตถนยม

(Materialism) ซงพวกคลาสสคไดอธบายปรากฏการณในลกษณะเชนน ในรปการประสาน

ผลประโยชนของปจเจกชนและสงคมในเทอมของดลยภาพ (หรอธรรมชาต เชน ราคาธรรมชาต)

ในระบบเศรษฐกจ

กฎธรรมชาต จงเปนกฎเกณฑทใชในการประสานผลประโยชนของทก ๆ กลมในระบบ

เศรษฐกจใหไดรบความพอใจของแตละกลมสงสด และเปนกฎธรรมชาตทพวกคลาสสคเชอวา

เปนการจดระเบยบโดยธรรมชาต ระบบเศรษฐกจจงตองยอมรบ นอกจากน ระยะเวลาทใช

ในการปรบตวของกลไกในตลาดกดาเนนไปไดอยางรวดเรวไมมอปสรรคใดขวางกนและใชเวลาสน

เทานน

ลทธความสขสวนตวและความเหนแกประโยชนสวนตว (Individualism or Self Interest)

เปนแนวคดพนฐานในการพฒนาทฤษฎเศรษฐศาสตรเสรนยม มผอธบายหลายคน คอ Hobbe ,

Locke , Hutcheson และ Bentham แตอธบายโดยมไดใชกฎธรรมชาตแตเปนพฤตกรรมมนษย

กลมนสรปวา สงใดทมนษยทาไปมกจะไดผลตอบแทนอยางใดอยางหนง คอ ความพอใจและความ

เจบปวด แมกระนนมนษยยงมความตองการไมมทสนสด ทกคนจงแสวงหาความสขสวนตวกอน

การทางานไมใชเปนสงททาใหเกดความสข ไมมผใดอยากทางาน เวนแตมความจาเปน

29

ปจจบนประเทศคอมมวนสตไดหนกลบไปใชปรชญาการคาเสรและการใหเอกชนมกรรมสทธในทรพยสนได

อยางเสร แตรปแบบการปกครองยงเปนรปแบบเดม เพอการถวงดลอานาจของการรกษาผลประโยชนโดยรวมของ

ระบบเศรษฐกจไว ไมเชอในกลไกการทางานของกฎธรรมชาต และเรยกระบบตวเองใหมวา Socialism Market

Economy สวนในการปกครองแบบประชาธปไตยจะใชกลไกดานการคลงในการจดเกบภาษ และการคน

สวสดการใหกบชนชนแรงงาน ในบางครงเรยกวา Social Safety Net

88

ขอเทจจรง ทสามารถอธบายอทธพลทมตอแนวคดในทฤษฎของพวกคลาสสคและผลสรปของ

ทฤษฎ

สภาวะแวดลอมของเศรษฐกจในยคคลาสสค พบวา มการขยายตวอยางรวดเรวของระบบ

เศรษฐกจองกฤษอนสบเนองมาจากการปฏวตอตสาหกรรม การเพมขนอยางรวดเรวของประชากร

อตราคาจางตาระดบพอประทงชพ มการเอาเปรยบแรงงานสงมาก และนากาไรทไดไปขยายลงทน

ในเครองจกรอยางมากมายและรวดเรว แรงงานแทบไมมความสาคญในการผลตเพราะมอยมากมาย

ไมจากด ในขณะททดนและทรพยากรมอยอยางจากด จงทาใหนกธรกจเกดความไมแนใจและ

คาดการณวา อตราการเจรญเตบโตของผลผลตรวมและกาไรจะลดลง นกธรกจตองสศกสองดาน

คอ พยายามทาใหคาเชาลดลงและอตราคาจางลดลง เพอปองกนมใหกาไรลดลง นอกจากนม

ความเชอเศรษฐกจเสรนยม ใหมการแขงขนอยางเสรในทกตลาด (มาแทนทแนวคดของพวกพาณชย

นยม) จะทาใหการจดสรรทรพยากรมประสทธภาพสงสด สามารถตอบสนองความตองการของ

ตลาดไดดทสด ในดานการกระจายรายได มความเชอวา ในระยะยาวแรงงานจะไดรบผลตอบแทน

เทากบระดบพอประทงชพ สวนเจาของทดนจะไดรบผลตอบแทนสงขนทกท ในขณะทกาไรจะ

ลดลงเรอย ๆ แสดงถงผลประโยชนของชนชนตาง ๆ ในสงคมจะขดแยงกนไดในระยะยาว

อดม สมธ (Adam Smith , 1723 - 1790)

แนวคดทางเศรษฐศาสตรของ อดม สมธ ถกพจารณาวาเปนฐานรากของเศรษฐกจสมยใหม

สมธมอทธพลตอนกเศรษฐศาสตรและรฐบาลมานานหลายทศวรรษ หลงจากทไดแสดงแนวความ

คดหลกทมการผสมกลมกลนผลประโยชนระหวางผลประโยชนของปจเจกชนและสวสด การทาง

สงคม ดวยเหตทรฐไดปลอยใหเศรษฐกจดาเนนภายใตการแขงขนของตลาด ดงปรากฏในหนงสอ

The Wealth of Nation สมธ พยายามอธบายความหมายของความมงคง (Wealth) ทแตกตาง

จากพวกพาณชยนยม แตใชแนวเดยวกบพวกฟซโอแครต ทเนนใหมการผลตสนคาไดมากมายตอบ

สนองความตองการของประชาชนไดอยางเหลอเฟอ และอะไรเปนกลไกสาคญทจะเกดได สมธ

เสนอใหมการปลอยเสรทางเศรษฐกจ (Laissez faire) แลวกลไกตาง ๆ ในเศรษฐกจจะดาเนนไปบน

หนทางทถกตอง โดยมมอทมองไมเหน (Invisible Hand) คอยควบคมจดการ (หรอกลไกตลาดในยค

ปจจบน) หรอกคอ การใหโอกาสทกคนไดตดสนใจทาในสงทเขาคดวาดทสดสาหรบเขา ความคด

สรางสรรคเหลานจะกอใหเกดความมงคงแกประเทศ (เสนอแนวคด ปจเจกชนนยม : Individualism)

บนหนทางเชนนยงเกดกลไกการประสานผลประโยชนของสงคมไดอยางลงตวทงของปจเจกชนและ

สงคม

การบรหารจดการในการผลตท สมธ สนบสนนมากคอ การแบงงานกนทา (Division of

Labor) จะเปนกญแจสาคญอกดอกทจะทาใหประเทศสามารถผลตสนคาไดมากขนภายใตทรพยากร

เทาเดมและกเปนอกแหลงของการสรางความมงคงใหกบประเทศเพราะผลตสนคาไดมากขน กลไก

89

ทจะเกดขนภายใตแนวคดนคอ แรงงานจะผลตสนคาไดมากขนเพราะประสทธภาพของแรงงาน

29

30 (Productivity of Labor) เพมขน และเมอทาไปในเวลาทยาวนานกจะกลายเปนความชานาญ

เฉพาะดาน (Specialization) เปนปจจยสาคญในการแขงขนดานอตสาหกรรมและเปนการ

เพมความ สามารถในการแขงขน (Competitiveness) ในการคาระหวางประเทศ

ในยคน เปนยคแหงความรงเรองทงในดานเกษตรกรรม อตสาหกรรม การคาระหวาง

ประเทศ และวทยาศาสตร ซงเปนรากฐานของความเจรญรงเรอง ประเทศตาง ๆ มนโยบาย

สงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมมากกวาเกษตรกรรม แนวคดของสมธ จงสามารถประยกตใชกบ

ระบบเศรษฐกจไดอยางกลมกลน และยงไดเสนอแนวทางการบรหารจดการดานการคลงของรฐบาล

ไวดวย เพราะมความแตกตางในหลกการและนโยบายการคลงเมอเทยบกบแบบเดมของพวก

พาณชยนยม

สมธ ใหความเหนวา ความมงคงคอปรมาณของสงจาเปนและสงอานวยความสะดวกตอ

การดารงชวต อนเปนผลผลตของแรงงานและทดน ยงเหนตอไปอกวา ความมงคงทางเศรษฐศาสตร

คอ ความมงคงของประเทศ เพราะเปนการเพมผลผลตเพอการกนดอยดของประชาชนทวไป ดชน

ชวดเปนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ30

31 ของประเทศอยางตอเนองและยาวนาน ซงกสอดคลองกบ

โครงสรางเศรษฐกจ (Economic Structure) ทเกดขนในเวลานอยางเหมาะสม

นอกจากการปลอยใหเศรษฐกจเสร (Laissez faire) แลว สมธ เสนอใหมการแบงงานกนทา

(Division of Labor) เพอการเพมผลผลตภายใตทรพยากรเทาเดม ทงการเพมของประสทธภาพแรง

งานและความชานาญทเปนกลไกในการขบเคลอนการเพมผลผลต สมธ อธบายวา ความสามารถ

และประสทธภาพในการทางาน ขนอยกบการแบงงานกนทาจะทาใหเกดความชานาญ เมอไดทางาน

เฉพาะอยางและจะไดผลผลตมากขน การแบงงานกนทาจะทาใหแรงงานมการพฒนา สามารถ

30

การวดประสทธภาพของแรงงาน สามารถใชดชนชวดอยางงายเปนแบบอตราสวน จานวนผลผลต / แรงงาน

1 คน ถาแรงงานสามารถผลตสนคาไดเพมขนโดยใหปจจยการผลตอนคงท กหมายถงประสทธภาพแรงงาน

เพมขน หรอถามการเพมปจจยทน (เครองจกร) เขามากสามารถเพมประสทธภาพแรงงานไดเชนกน การใชดชน

ชวดแบบยากกจะใชฟงกชนการผลตมาวด โดยทวไปจะประกอบดวย ทน และแรงงาน เชน Q = βαLKA.

ถาคาสมประสทธของแรงงาน (β) เพมขน กหมายถงประสทธภาพแรงงานเพมขน สาหรบความชานาญ

เฉพาะดาน อาจตองใชระยะเวลาในการสงสมชอเสยงใหเปนทยอมรบ เชน นาฬกาสวส ตองมประวตศาสตร

การผลตและพฒนาทตอเนองมายาวนาน หรอการผลตสนคาทใชวตถดบทองถนทไมมทใดหาไดมาผลตสนคา

เปนตน 31

การวดอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ จะใชผลผลตภายในประเทศ (GDP) ณ ราคาคงท เปนขอมลคานวณ

สตร 100*2556

25562557

GDPGDPGDP − เปนการวดเฉพาะการเพมของปรมาณผลผลต โดยไมมผลกระทบของ

ราคาเขามาเกยวของเพราะใช GDP ณ ราคาคงท

90

ประดษฐเครองทนแรง เพอชวยใหการทางานไดเรวขน มประสทธภาพยงขน สมธ ยกตวอยาง

การผลตเขมหมดในโรงงานทมคนงาน 10 คน ถาทกคนทางานตงแตตนจนขนสดทาย คนหนงจะ

ไดเขมหมดเพยง 20 เลมใน 1 วน แตถามการแบงงานกนทาจะผลตเขมหมดได 4,800 เลมตอวน

การแบงงานกนทาจะชวยเพมผลผลตอยางมหาศาลและสามารถนาไปใชกบการผลตทกชนด เพอ

เพมผลผลตและนาไปแลกเปลยนสนคาสงของซงกนและกน

การแบงงานกนทามขอบเขตของตลาดเปนตวกาหนด เพราะการแลกเปลยนถกจากดดวย

ขนาดของตลาดจงสงผลไปสขอบเขตของการแบงงานกนทา ถาตลาดมขนาดเลกกไมปรารถนาท

จะผลตสนคาชนดเดยวเพราะตลาดมไมเพยงพอ ตลาดจะใหญเทาใดจงขนอยกบการสรางอาณาเขต

ตลาด ถามการขนสงทสะดวกและการคาทเสรไมมการเกบภาษสนคาผานแดนตลาดภายในประเทศ

กจะขยายใหญขน ดงนน การคาระหวางประเทศจงเปนเหตผลหลกของการสรางอาณาเขตตลาด

ใหมขนาดใหญ การลดตนทนจากการแบงงานกนทาจะทาไดอยางกวางขวาง จนประเทศทมการคา

เสรทนอยกวาไมสามารถขายแขงขนได องกฤษประสบผลสาเรจในการพฒนาสมหาอานาจทาง

เศรษฐกจเพราะการเลอกใชนโยบายทถกตองและเหมาะสมกบสถานการณ

นอกจากน สมธ ยงไดจาแนกประเภทของแรงงานทมประสทธภาพ (Productive Labor)

และแรงงานทไมมประสทธภาพ (Unproductive Labor) ชนดของแรงงานกเปนตวกาหนดความมงคง

ของประเทศอกปจจยหนง เปนความเชอของสมธในยคนนทวา สดสวนของแรงงานทมประสทธ

ภาพมากจะสรางความมงคงไดมาก เพราะเปนแรงงานทสามารถเพมมลคาใหกบผลผลต มลคาเพม

ทเกดขนจะเหนไดชดเจนจากรปรางและมลคามากกวาวตถดบทนามาใชการผลต สวนแรงงานท

ไมมประสทธภาพจะเปนงานดานบรการ เชน คนใช แพทย ทหาร ฯลฯ ควรมสดสวนใหนอย (เปน

ความเชอคลาย ๆ กบพวกฟซโอแครต)

การแบงงานกนทายงขนกบปรมาณทนอกดวย สงคมทไมมการแลกเปลยน กจะไมมการ

แบงงานกนทา การสะสมทนมความจาเปนนอย แตถาเปนสงคมอตสาหกรรมความจาเปนของ

การแบงงานกนทาและสะสมทนเพอเพมประสทธภาพการผลตกเปนสงจาเปนในการแขงขน วงจร

ของการแขงขนกจะเกดเปนแรงผลกขน ยงมการสะสมทนมากกยงมการแบงงานกนทามากเพอเพม

ประสทธภาพของแรงงานกลายเปนวงจรทหมนไปเรอย ๆ นอกจากน ปรมาณทนจะเปนสงจากด

การพฒนาอตสาหกรรมประเทศทมการสะสมทนมากกยงสามารถพฒนาอตสาหกรรมไดกวางขวาง

ในยคการปฏวตอตสาหกรรม การแขงขนของอตสาหกรรมเปนเรองการแขงขนในดานการสะสม

ทน เพอสรางเครองมอ เครองจกรมาใชในอตสาหกรรม และการเกดขนของนวตกรรมกจะเปน

แรงผลกใหเกดการแขงขนอยางมประสทธภาพของอตสาหกรรมตอไปขางหนา แตปรมาณการ

สะสมทนกขนอยกบการออมของประเทศ ซงเปนการกระทาของสมาชกแตละคนในสงคมเอง ซง

ตางตองการยกระดบสภาพความเปนอยของตน การออมทรพยเพอลงทน เปนการกระทาเพอตวเอง

ของมนษยแตละคนโดยแทมใชเปนการกระทาของสงคม

91

กลาวไดวา ใจความสาคญของทฤษฎมาจากการผลตและการแลกเปลยน ทเปนจดหมายทา

เพอประโยชนของตวเองโดยแท แตกทาใหสงคมโดยรวมดขนดวย มนษยออมทรพยกเพอยก

ฐานะของตวเอง แตผลทไดคอการขยายตวของการแบงงานกนทา การเพมประสทธภาพการผลต

และการเพมผลผลตของประเทศ

กระบวนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ในทรรศนะของสมธมสวนสมพนธกบแรงงาน

และการสะสมทนของประเทศ เปนตวขบเคลอนเศรษฐกจใหเกดวงลอของการแบงงานกนทาและ

การแลกเปลยนทเปนหวใจของการบรหารอตสาหกรรม สวนแรงขบเคลอนในระยะยาวกลบขนอย

กบการเกดนวตกรรมใหม ๆ ในอตสาหกรรมอยางตอเนอง เปนแรงขบในการแขงขนกบอตสาห

กรรมในประเทศอน ๆ ดงทพบวา ในยคการปฏวตอตสาหกรรมการเกดนวตกรรมใหม ๆ เปน

สงทกาหนดชยชนะของการแขงขนอยางแทจรง แนวคดเหลานกไดกลายเปนทฤษฎการเจรญเตบโต

ทางเศรษฐกจของแตละประเทศตอมา นอกจากน สมธ เหนวา การประหยดเปนการสรางอนาคต

ทาใหการออมมากขน ทาใหการสะสมทนเพมมากขนตามไปดวย เพราะปรมาณการสะสมทนของ

ประเทศกาหนดจากปรมาณการออมของประเทศ เพอนาไปจางแรงงานทมประสทธภาพ (Productive

Labor) ทาใหผลผลตของประเทศเพมมากขน เปนการวางแผนหรอนโยบายเศรษฐกจมหภาคของ

ประเทศและกลายมาเปนหวใจสาคญของเศรษฐศาสตรมหภาคตอมา 32

ในสงคมเศรษฐกจทผผลตและผบรโภคเปนอสระตอกน และตางกมเสรภาพในการผลต

และการบรโภค มปญหาวา การผลตจะปรบตวกบความตองการอยางไร สมธเปนนกเศรษฐศาสตร

คนแรกทแสดงใหเหนถงการทางานของกลไกราคาทมาตอบคาถามขางตน นอกจากนกลไกราคา

ทาใหการกระจายผลผลตเปนไปอยางมประสทธภาพ กลไกราคาหรอการกาหนดขนเปนราคาของ

สงของทนามาแลกเปลยนกนในตลาด

ทฤษฎมลคาและราคา (Theory of Value and Price) ของสมธ อธบายจากแนวคดเดมท

กลาววา มลคามอยสองชนด คอ มลคาในการใชงาน (Value in Use) และมลคาในการแลกเปลยน

(Value in Exchange) มลคาในการใชงานขนอยกบประโยชนทไดรบจากการใชของสงของนน

นกเศรษฐศาสตรรนหลงสมธ จะเรยกวา ประโยชน (Utility) สวนมลคาในการแลกเปลยน หมายถง

อานาจซอของสงของนนวาแลกเปลยนกบสงอนไดมากนอยเพยงไร

แตมลคาทงสองประเภทอาจไมเกยวของกนไดในบางกรณ เชน กรณการเกดความขดแยง

ในมลคา (Paradox of Value) สงหนงมประโยชนในการใชมาก เชน นา แตมมลคาในการ

แลกเปลยนตา เพราะเปนของหางาย แตเพชรมมลคาในการใชงานตา แตมมลคาในการแลกเปลยน

32

ดโมเดล IS ของเคนสเซยนทเปนการสรางดลยภาพในตลาดผลผลตประกอบดวยการลงทน (หรอการสะสมทน)

และการออมของประเทศ

92

สง เนองจากเปนของหายาก (ความหางายและหายากไดกลายมาเปนสวนหนงในการกาหนดมลคา

ซงนกเศรษฐศาสตรกจะใชประเดนนในการอธบายมลคาหลงจากนตอไป)

มลคาในการแลกเปลยน กาหนดจากจานวนแรงงานทใชในการผลตสนคา และใชเปนฐาน

(Numeraire) ในการแลกเปลยน ซงเปนการแลกเปลยนในสมยโบราณ สมธ จงเสนอวา การใช

แรงงานเปนเครองวดมลคามปญหาในเรองคณภาพของแรงงาน จงใชเงนเปนเครองวดมลคาของ

สงของแทน สมธ ใชตนทนการผลตทวดเปนตวเงนมาใชวดมลคาซงกคอ ราคา สวนประกอบ

ของตนทนการผลตนน สมธเหนวา มปจจยการผลตเพยงตวเดยวคอแรงงานเปนผผลตสนคา และ

เกดเปนทฤษฎมลคาเกดจากแรงงาน (Labor Theory of Value)32

33 ทคารล มารกซ นาไปใช

มลคาในการแลกเปลยน จงเปนราคาตลาด (Market Price) ซงถกกาหนดจากการซอขายกน

จรง หรอราคาสมดลในระยะสนทถกกาหนดจากอปสงคและอปทานของสนคา อาจสงหรอตากวา

ราคาธรรมชาต (Natural Price) ในทนกคอราคาสมดลในระยะยาวใชกฎธรรมชาตมาอธบาย แตใน

ระยะยาวแลวราคาตลาดจะตองเทากบราคาธรรมชาตเสมอ เพราะเปนการจดระเบยบโดยธรรมชาต

(Natural Order)

การเกดขนของราคาตลาด มาจากกลไกของอปสงคและอปทานของสนคา ซงกคอทฤษฎ

ราคาของวชาเศรษฐศาสตร การผลตปรบตวกบความตองการผานการปรบตวของระดบราคา การ

อธบายกลไกกจะดจากอปสงคและอปทานในเวลานนไมสมดล ถามอปสงคมากกวาอปทานกจะทา

ใหราคาในตลาดสงขนจนไปสมดลกบอปทานในเวลานน หรอในทางตรงขาม มอปทานมากกวาก

จะมการปรบลดราคาลงมาจนเขาสสมดล การอธบายการปรบตวของราคาตลาดเทากบราคา

ธรรมชาตนนกมลกษณะเชนเดยวกนแตไดเพมการอธบายการเคลอนไหวของปจจยการผลตรวมเขา

ไปดวย

การปรบตวของตลาดจะเกดขนเมอราคาตลาดไมเทากบราคาธรรมชาต ถาการผลต

ปจจบนมนอยกวาอปสงค ราคาตลาดจะสงกวาราคาธรรมชาต สามารถตความเปนนยยะไดวา

ปจจยการผลตของสนคาจะไดรบผลตอบแทนสงกวา ณ อตราธรรมชาต ทงคาจาง กาไร และคาเชา

ตลาดจะสงกวาอตราธรรมชาตของแตละปจจยการผลต หรอกคอการตอบแทนในอตสาหกรรมนจะ

สงกวาอตสาหกรรมอน ทาใหดงดดปจจยการผลตทมการจายใหตากวาอตราธรรมชาตเขามาส

อตสาหกรรมน ในทายสดอตราปจจยของตลาดกจะคอย ๆ ลดลง ตามกฎแหงการลดนอยถอยลง

ของการผลตจนเขาสอตราธรรมชาต เปน อตราคาจางธรรมชาต อตราคาเชาธรรมชาต อตรากาไร

33

หนงสอหลายเลมไดโตแยงวา สมธ ไดรวมปจจยการผลตอนไวในตนทนดวย เชน คาเชา กาไร โดยกลาววา

สมธใชมาตรฐานวดมลคาขนสดทายแลวคอแรงงาน มไดหมายความวาปรมาณของแรงงานกาหนดมลคาของสนคา

เพยงบอกวา มลคาของสนคาสามารถเทยบออกมาไดเปนปรมาณของแรงงาน ....... ซง โรเบรต โอเวน กนาวธการน

ไปใช

93

ธรรมชาต ในทางตรงขามถาราคาตลาดตากวาราคาธรรมชาตกสามารถอธบายดวยวธการ

เดยวกนน ระดบราคานอกจากกาหนดมลคาของสนคาแลว กยงทาหนาทในการจดสรรทรพยากร

(Resource Allocation) ในระบบเศรษฐกจใหเกดประสทธภาพและมความยตธรรมโดยรฐไมตองเขา

มายงเกยว ดงนน การปลอยใหปจจยในการผลตเคลอนยายไดอยางเสร ไมมสงกดขวางการ

เคลอนยาย มนษยทกคนมเสรภาพทจะเปลยนงานจากทรายไดต าไปสรายไดสง และการปลอยให

อตราคาจางเปนไปตามกลไกตลาด รฐบาลไมเขามาแทรกแซงกาหนดอตราคาจางขนตา นโยบาย

เศรษฐกจเสรเชนนจะนาระบบสดลยภาพเอง และทาใหราคาตลาดเปนราคาทไมสงหรอตาเกนไป

แตจะเทากบราคาธรรมชาต กลไกการปรบตวจากราคาตลาดเขาสราคาธรรมชาตนน สมธ เชอวา

จะดาเนนไปอยางรวดเรวเกดขนในระยะเวลาสน ๆ ทานน นนกคอ การทางานของมอทมองไมเหน

ของสมธในเรองการจดสรรทรพยากร ซงกใชแนวทางเดยวกนนอธบายในดานอน ๆ ไดดวย

แตถาผผลตสนคามวธการพเศษทสามารถทาใหปจจยการผลตลดลงไดมาก หรอการผกขาด

ปจจยการผลต เชน ทดน วตถดบ เงนทน ทาใหเกดการผกขาดในตลาดได ผผกขาดจะจากดอปทาน

สนคาใหนอยอยเสมอตากวาระดบธรรมชาต ทาใหขายสนคาไดในราคาสงกวาราคาธรรมชาต

ดงนนราคาผกขาดเปนราคาทสงทสด ขณะทราคาธรรมชาตหรอราคาทปลอยใหมการแขงขนเสรจะ

เปนราคาทตาทสด

ในสงคมเศรษฐกจของสมธ หนวยเศรษฐกจอสระทงหลายจะเชอมโยงเขาดวยกนโดย

ตลาด เปนทแลกเปลยนใหประโยชนกบทงสองฝายและสงคมรวมไปดวย หรอกคอ ระบบตลาด

เปนระบบทมการแขงขนเสร ในระบบเสรหนวยเศรษฐกจทไมมประสทธภาพกจะอยไมไดภายใต

การแขงขนเขมขนมการขาดทนเลกกจการไป รวมทงแรงงานกจะตองเปนแรงงานทมประสทธภาพ

จงจะถกนาไปใชในการผลตเพอใหผลตอบแทนสงสด กลาวไดวา ระบบเศรษฐกจเสรนยมจงเปน

แนวคดของผเขมแขงเปนผอยรอดหรอลทธแบบดาวน (Dawinsianism)

จะเหนไดวาในทรรศนะของสมธ รฐบาลมหนาทเพยงเปนคนกลาง คอยรกษากฎเกณฑ

ของสงคมและคอยตดสนโดยยตธรรม และใหบรการกจการรากฐานของเศรษฐกจและสงคมบาง

ประการเทานน นอกนนปลอยใหเปนกจกรรมของปจเจกชน ตามความคดลกษณะน รฐบาล

เปนเพยงเครองมอทรบใชปจเจกชนรวมอยเปนสงคมได

อตราคาจางแรงงาน จากทกลาวมาแลวอตราคาจางในระยะยาวหรออตราคาจางธรรมชาต

จะอยทคาจางพอยงชพ (Subsistence Level) สวนอตราคาจางตลาดจะถกกาหนดโดยอปสงคและ

อปทานของแรงงาน อปสงคของแรงงานกาหนดมาจากกองทนคาจาง (Wage Fund) ไดมาจาก

การออมของบคคลทวไปและจากกาไรของธรกจ สวนอปทานแรงงานขนอยกบจานวนประชากร

ซงอตราคาจางจะเปลยนแปลงไปตามโครงสรางประชากรตามทฤษฎของมลธส เมอไรกองทน

คาจางสง ประชากรนอย อตราคาจางจะสง ความเปนอยด อตราการเพมของประชากรเพมขนทาให

94

คาจางลดลงมาอยทระดบพอประทงชพ (อตราคาจางธรรมชาต) และในทางตรงกนขาม ถากองทน

คาจางลดจานวนลงนอยกวาประชากร จะเกดการแยงงานกนทา อตราคาจางลด จานวนประชากรจะ

ลดลง ทายสดอตราคาจางจะปรบตวสงขนไปสทระดบดลยภาพระยะยาวอกครง การพจารณากล

ไกตลาดของตลาดแรงงานใชกองทนคาจางแทนดานอปสงค และใชการเปลยนแปลงในโครงสราง

ประชากรแทนดานอปทานของแรงงาน เมอกลไกทงสองทางานกจะอธบายการเคลอนตวไปส

ดลยภาพในระยะยาวได แตกเปนระดบพอประทงชพเทานนเปนความเชอจากสภาพในตอนนน

คาเชา คอสงตอบแทนจากการใชทดน ซงผเชาตองจายใหแกเจาของทดน คาเชาจะมาก

หรอนอยขนอยกบความอดมสมบรณของทดนทจะใหผลผลตออกมา สมธ ใหความเหนวา เจาของ

ทดนไมคอยมสวนในการปรบปรงทดนมากนก แตจะเรยกเกบคาเชาสงเสมอโดยถอกรรมสทธจาก

การเปนเจาของทดน สมธจงเรยกคาเชาวา เปนราคาผกขาด

กาไร สมธ มความเหนวา การเปลยนแปลงอตรากาไรขนอยกบการเจรญเตบโตของ

ประเทศ เมอเศรษฐกจดประเทศเจรญมงคง การสะสมทนมาก มการแขงขนสง อตรากาไรจะตาลง

แตอาจสงขนไดถามการคนพบดนแดนใหม หรอมความเจรญทางดานการคา มชองทางทจะลงทน

ใหม อาจกลาวไดวา อตรากาไรจะขนอยกบปรมาณการสะสมทนของประเทศ เปนความเชอ

โดยทวไปจากสภาพในตอนนน

ทฤษฎการคาระหวางประเทศ เปนการเปลยนความเชอของนกเศรษฐศาสตรในเวลานนท

เปลยนจากแนวทางคมครองปกปอง (Protection) การคาของประเทศมาสการคาเสรระหวางประเทศ

โดยเชอวา จะใหประโยชนสงสดกบประเทศ สวนทางดานการเงนกจะมมอทมองไมเหนปรบตว

ใหระบบการเงนของประเทศเปนไปอยางเหมาะสมและสามารถแกปญหาการเกนดลการคา หรอขาด

ดลการคาโดยตวของมนเองรฐไมจาเปนตองเขาแทรกแซง

การคาระหวางประเทศจะเปนการเปดตลาดใหกวางขน ชวยใหมการแบงงานกนทามากขน

การผลตภายในประเทศเปนไปอยางมประสทธภาพ การเขาแทรกแซงของรฐบาลจะทาใหเกดการ

จากดสนคาโดยการตงกาแพงภาษ (Tariff) หรอการหามสนคานาเขา จะทาใหเกดการผกขาดสนคา

นน เพราะผไดรบประโยชนคอพอคาหรอนกอตสาหกรรมแตผเสยหายคอผบรโภค การปลอย

เสรทางการคาระหวางประเทศจงเปนเปาหมายมงใหประโยชนสวนใหญตกอยกบผบรโภค สามารถ

มสนคาดและราคาถกไวบรโภค เพราะตลาดมการแขงขนอยางเขมขน ประเทศทมประสทธภาพ

การผลตสนคาใดไดถกและมคณภาพกจะจดจาหนายไดมาก เกดการแบงงานกนทา ประเทศสามารถ

เปนผชานาญในการผลตสนคาใดสนคาหนงและนามาแลกเปลยนกนได ผลประ โยชนกจะเกดแก

ประเทศและสวสดการโลกกจะดขนตามทฤษฎทไดกลาวไวแลว สมธอธบายการแบงงานกนทา

ระหวางประเทศโดยใหแตละประเทศมความชานาญในการผลตสนคาแตละประเภท แสดงออกมา

ในรปของตนทนการผลตสนคาทตากวาอกประเทศหนง เปนการแสดงผลประโยชนในการแลก

95

เปลยนอยางเปดเผยชดเจนไมมการตความใดอก เรยกวา ทฤษฎความไดเปรยบเชงสมบรณ (Absolute

Advantage) ตอมา รคารโด กไดขยายการตความใหกวางขน

ในการแลกเปลยนสนคาระหวางประเทศ สมธสนบสนนใหนาเงนตราทเปนกระดาษออก

ใชแทนโลหะ (ทองคา) เพราะประหยด สะดวก แตปรมาณของเงนกระดาษตองไมเกนมลคาของ

ทองคาและโลหะทประเทศมอย หมายถงเงนกระดาษสามารถวดคาออกมาในรปของทองคาได

ตามทรฐประกาศไว เปนระบบการเงนแบบมาตรฐานทองคาในยคตอมา

การคลงรฐบาล ตามทสมธไดกาหนดหนาทของรฐบาลไวคอ หนาทปองกนประเทศ

หนาทรกษาความสงบ และบรการสาธารณะตาง ๆ ทเอกชนไมสามารถทาได เมอมรายจายของรฐ

จงตองมการบรหารดานรายรบของรฐ ตามแนวคดการคลงรฐบาลแบบเบองตน แหลงทมาของ

รายได สมธกาหนดใหมความสอดคลองกบผทไดรบประโยชนจากบรการของรฐ เงนรายได

สาหรบใชจายในการปองกนประเทศและคาใชจายในราชสานกควรไดมาจากภาษอากร รายจาย

ดานการรกษาความยตธรรมควรเกบจากคาธรรมเนยมทใหบรการ สวนรายจายดานบรการ

สาธารณะ เชน สรางถนน สะพาน ทาเรอ ควรเกบคาธรรมเนยมจากผไดรบประโยชน และคาใชจาย

ดานการศกษา ศาสนา ควรจะไดจากการเกบภาษหรอจากการบรโภคกยงด

หลกการจดเกบภาษทมความยตธรรม เสมอภาค ชดเจน และมประสทธภาพ ไดถก

นามาใชเปนแนวคดหลกในการบรหารการคลงดานการจดเกบภาษ และเปนทนยมมาจนถงทก

วนน ประกอบดวย

• หลกเสมอภาค (Equality) ทกคนควรจายภาษเปนการตอบแทนผลประโยชนทไดรบ

บรการตามความสามารถของแตละบคคล (Ability to Pay) คอขนอยกบรายไดของแต

ละคน

• หลกความแนนอน (Certainty) คอมหลกทแนนอนวา จะตองเสยภาษอะไร กาหนด

เวลาเสยภาษ และจานวนภาษทจะตองเสยภาษ ตลอดจนขนตอนการเสยภาษให

ชดเจน

• หลกความสะดวก (Convenience of Payment) การเรยกเกบภาษควรใหความสะดวก

แกผเสยภาษ

• หลกประหยด (Economy of Collection) พยายามเกบภาษใหไดมากทสด เสยตนทนใน

การจดเกบใหนอยทสด คอ เจาหนาทควรมจานวนนอย แตมประสทธภาพสง เปนตน

ภาษควรจดเกบจากคาจาง คาเชา กาไร คาเชาผทเสยภาษคอผเชาทดนเพราะจะหกภาษ

ออกจากผลผลตกอนแบงผลตอบแทนใหเจาของท (หรอกคอการหกภาษ ณ ทจายทใชในปจจบน)

การเกบภาษจากคาจางจะทาใหอตราคาจางสงขน เพราะนายจางตองเสยภาษแทนแรงงาน นายจาง

มกจะบวกภาษเขาไปในตนทนการผลต สดทายการเรยกภาษจะตกอยกบผบรโภค สวนการเกบ

96

ภาษจากกาไร สมธใหความเหนวา เปนการยากทจะเกบได เนองจากเจาของทนจะไมยอมเปดเผย

รายละเอยด ถามการเกบภาษจากกาไรจะทาใหนายทนโยกยายทนหนภาษไปทาการลงทนในประเทศ

อนทไดรบผลตอบแทนสงกวา ทาใหเกดผลเสยหายตอประเทศ

นกเศรษฐศาสตรสวนใหญมความเหนวา สมธเปนบดาของวชาเศรษฐศาสตร ผลงานของ

เขาเปนความกาวหนาทางทฤษฎเศรษฐศาสตรจนเกอบสมบรณ และเปนระบบทฤษฎมาตรฐานของ

นกเศรษฐศาสตรรนคลาสสค เมอมทฤษฎมาตรฐานแลวกมนกเศรษฐศาสตรรนตอ ๆ มาคดคน

เพมเตม เพมพนความสมบรณทางทฤษฎใหมากยงขน

แนวคดสานกคลาสสคหลง อดม สมธ

โรเบรต มลธส (Robert Malthus , 1766 - 1834) 34

เปนนกเศรษฐศาสตรคลาสสคสาคญและสรางทฤษฎประชากรเปนทกลาวขวญมาจนถงทก

วนน เมอพดถงปญหาประชากรแลวมกจะกลาวถงทฤษฎน ประชากรยโรปในสมยนนเพมขน

อยางรวดเรวจนทาใหวตกวาอาหารจะไมพอเลยง มลธส กลาววา ถาปลอยตามธรรมชาตประชากร

จะเพมในอตราเรขาคณต (Geometric Progression) สวนอาหารจะเพมในอตราเลขคณต (Arithmetic

Progression) เพราะเชอในกฎแหงการลดนอยถอยลง (Law of Diminishing Return to Scale)

ประชากร เพมเปน 1 , 2 , 4 , 8 , 16 , 32 , 64 , 128

อาหาร เพมเปน 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 , 8

ภายใน 25 ป ประชากรจะเพมเปนสองเทาจะไดรบการเลยงดพอประทงชวต และ

ประชากรกยงเปนตนเหตของปญหาสาคญยงใหญในสงคม ความแรนแคน และความเดอดรอนจะม

เสมอ ขอคดเหนนไดกลายเปนกฎเหลกทใชวเคราะหคาจางของทกคนในพวกคลาสสค และ

การพยากรณสงคมในอนาคตกใชโมเดลน ความคดเหนของมลธสในการยบย งไมใหประชากร

เพมเรวดวยวธ

34

มลธส และ รคารโด อยในกลมของลทธการมองโลกในแงราย (Pessimism) ทวา ประชากรเพมมากกวาอาหาร

จะทาใหผคนลมตายเพราะขาดอาหาร และจะประสบผลแหงการลดนอยถอยลง เพราะประชากรมากแตทดนทากน

ยงเทาเดม สาเหตนทาใหเกดคาเชาในประเทศและมแนวโนมทจะสงขนอยางตอเนอง แตเวลาทผานมาพสจนให

เหนวา คากลาวดงกลาวไมเปนจรงเสมอไป อาทเชน ถงแมวาประชากรโลกจะเพมอยางรวดเรวจรง แตการพฒนา

ดานอาหารกมอตราเรงทเรวกวา ประชากรโลกมอาหารใหบรโภคอยางเหลอเฟอเมอเทยบกบอดต สวนกฎแหงการ

ลดนอยถอยลงแมจะเกดขนจรง แตกมความพยายามใชพลงเทคโนโลยผลกดนการผลตทาใหเกดเปนผลตอบแทน

ตอขนาดเพมขนได และโลกในยคปจจบนกมความนยมมงแตพฒนาเทคโนโลยอยางไมหยดย ง

97

1. การยบย งโดยธรรมชาต (Positive Check) โดยปลอยไปตามธรรมชาตกจะเกดการตาย

เชน โรคระบาด สงคราม มาเลเรย เปนตน

2. การยบย งโดยการปองกน (Preventive Check) ตามสญชาตญาณของมนษยในการอย

รอด มกจะปองกนตวเองทาใหอตราการเกดลดลง เชน การสรางขอจากดทางศลธรรม

ชะลอการแตงงาน คมกาเนด ฯลฯ

ทฤษฎเศรษฐกจตกตาเพราะผลตสนคาลนเหลอ (Glut) กเปนอกทฤษฎทพวกคลาสสค

นาไปใชอธบายประกอบทฤษฎทสรางขนเกอบทงสน มลธส อธบายไววา นกธรกจมกาไร

จงสะสมทน ขยายโรงงานผลตสนคาจานวนมาก จนหาผซอไมพอจงเกดสนคาลนเหลอ (Glut)

เศรษฐกจตกตา ตองใหคนออกจากงาน เกดความยากจนและทกขทรมาน ดงเหนตวอยางองกฤษ

ในเวลานน

ในบางเหตผลกกลาววา นายทนไดกาไรจากการขดรดแรงงานมามาก กนาไปซอสนคาทน

ประเภทเครองจกร เพอทาใหผลตไดมากและตนทนตา พรอมกบลดความสาคญของแรงงานลงมา

เปนปจจยการผลตทถกขดรด เอาเปรยบ เพอไปสรางกาไรใหเพมขนอกและนาไปสะสมทนใหมาก

ยงขน แตเมอสะสมทนมากอตรากาไรกจะยงลดลง แรงงานไมมกาลงซอประกอบกบการเพมของ

ประชากรตามทฤษฎประชากรของมลธส จงทาใหเกดยคเขญขนมาในระบบเศรษฐกจ .............. เปน

แนวอรรถาธบายโดยพวกสงคมนยม อยางไรกตามทฤษฎการผลตลนเหลอกเปนทยอมรบของ

นกเศรษฐศาสตรและใชเปนเหตผลอธบายการเกดขนของวฎฎจกรธรกจ (Business Cycle) ทเกดขน

ในระบบเศรษฐกจเสรนยมทจะตองเกดขนเปนระยะ ๆ แนวคดอกดานหนงเปนการอธบาย

เพราะเกดความไมสมดลในระบบเศรษฐกจเปนตนเหต

เดวด รคารโด (David Ricardo , 1772 - 1823)

เดวด รคารโด เปนนกธรกจทประสบผลสาเรจในธรกจนายหนาคาพนธบตรและเกงกาไร

ทาใหรารวยอยางรวดเรว ในป ค.ศ. 1819 ไดสมครผแทนและไดรบเลอก ทาใหมบทบาทในสภา

บรรดาสมาชกตางยกยองในฐานะเปนผเชยวชาญในทางเศรษฐกจและการเงน รคารโด จงมโอกาส

ออกความเหนและเสนอแนวทางแกไขปญหาเศรษฐกจและการเงนเปนอนมาก ผลงานเขยนท

สรางชอเสยงใหกบเขาคอ The Principle of Political Economy and Taxation

แนวคดทางเศรษฐศาสตรของรคารโดในหนงสอขางตนนนประกอบดวยแนวคดเกยวกบ

เรอง มลคา คาเชา กาไร แนวคดดานการเงน การคลง และการคาระหวางประเทศ ในเรองทฤษฎ

มลคา ไมยอมรบทฤษฎมลคาในอดตคอ มลคาการใชสอยและมลคาในการแลกเปลยน และไดแสดง

ใหความเหนแยงในบางประเดนวา มลคาทงคอาจไมไปดวยกนกได โดยยกตวอยาง เชน นา ม

ประโยชนมากแตมลคาในการแลกเปลยนตา รคารโดจงนาเสนอแนวคดวา ประโยชนใชสอย

98

(Utility) เปนสงสาคญทาใหเกดการแลกเปลยน สงทไมสามารถใชทาประโยชนไดยอมไมสามารถ

สนองความตองการ จะไมมมลคาในการแลกเปลยน ไมวาจะเปนของหายากเพยงไรกตาม หรอ

ตองใชแรงงานจานวนมากในการผลต แตประโยชนไมใชเครองวดมลคาในการแลกเปลยนสงของ

รคารโดเสนอทฤษฎมลคาเทากบตนทนการผลต (Cost of Production Theory of Value) ตนทนการ

ผลตนจะมมลคาของแรงงานและไดรวมมลคาทเกดจากประสทธภาพการผลตของทนเขาไปดวยใน

มลคาของสงของนน 35

รคารโด ยอมรบวาทนเปนปจจยการผลตทมความสาคญตอการผลต นอกเหนอจาก

แรงงานทรคารโดเหนดวยกบสมธ ดงนนตนทนการผลตสนคาจะประกอบดวย แรงงานและทน

ถาวดในรปของผลตอบแทน ตนทนประกอบดวย คาจางและกาไร เปนการยอมรบทนมสวนใน

การกาหนดมลคาสนคา และนกเศรษฐศาสตรรนตอมากไดขยายตอจนครบปจจยการผลตทใชใน

ปจจบน

ทฤษฎคาจาง รคารโดใชแนวทางกฎธรรมชาตอธบาย โดยเชอวาในระยะยาวแลวเศรษฐกจ

จะอยทอตราคาจางธรรมชาต และใชกฎเหลกแหงคาจาง (Iron Law of Wage) เปนตวอธบาย

ประกอบวา อตราคาจางในระยะยาวจะมแนวโนมเทากบระดบพอประทงชพ (Subsistence Level)

แตในระยะสนคาจางอาจไมเทากบอตราธรรมชาตได และใชตวแปรประชากรมาอธบายการปรบตว

เขาสอตราธรรมชาต ถาอตราธรรมชาตสงกวาอตราตลาดในระยะสน จะทาใหแรงงานลาบาก

และยากจนประชากรจะลดลง จานวนแรงงานลดลง อตราคาจางสงขนจนเทากบอตราธรรมชาต

แตถาอตราคาจางธรรมชาตตากวาอตราคาจางตลาดกจะมผลตรงขาม ประชากรมความสข สามารถ

ดารงชวตไดอยางสะดวกสบาย จานวนประชากรจะเพมขนและอตราคาจางตลาดกจะลดลงมา

เทากบอตราธรรมชาต

ทฤษฎคาเชาของรคารโด กาหนดใหคาเชาเกดจากความแตกตางของทดน (Ricardo’s

Differential Theory of Rent) เขาเปนคนแรกทอธบายโดยสรางกฎแหงการลดนอยถอยลง (Law

of Diminishing Return to Scale) มาเปนกลไกอธบายทฤษฎ และมความเหนวาคาเชาเปนสวนหนง

ของผลผลตทเกดจากการใชประโยชนจากทดนทตองจายใหกบเจาของทดน คาเชาจงมใชตนทน

การผลตและไมมสวนในการกาหนดมลคาสนคา เขาอธบายคาเชาวา เปนสวนเกนทเหลอจายใหกบ

ปจจยการผลตอนแลว35

36 เรยกวาคาเชาเศรษฐกจ (Economic Rent) ซงตนทนการผลตจะ

ประกอบ ดวยคาจางและกาไร ทเปนผลตอบแทนของแรงงานและทน ผลผลตสวนทเหลอจากการ

จายตนทนแลวกจะเปนคาเชาของเจาของทดนตามรป

35

ทฤษฎมลคาเทากบแรงงาน (Labor Theory of Value) ของ อดม สมธ นน จะมเพยงแรงงานอยางเดยวทกาหนด

มลคาของสงของ และถกมารกซนาไปใช 36

เปนเทคนคทจะนาไปใชอธบายในทฤษฎเศรษฐศาสตร เรยกวา ทฤษฎสวนทเหลอ (Residual Theory)

99

รปภาพท 4.1 การกระจายรายไดปจจยการผลตของรคารโด

รคารโด ใหคาจากดความคาเชา ไดแกคาทไดใชทดน ซงเปนสงทไมสามารถทาลายไดและม

อยตามธรรมชาต โดยคดจากสวนแตกตางระหวางทดนดหรอสมบรณกวากบทดนทเลวลงไป

ทดนเลวไมเหมาะแกการใชเพาะปลก จะยงไมมคาเชา เพราะทกคนเขาจบจองทากนได ถอเปน

กรรมสทธของตนได แตถาประชากรเพมขนมากอยางรวดเรวกจะไมมทดนใหจบจองอก คาเชา

กจะถกคดแมในทดนเลว เจาของทดนจงเปนเหมอนผเอาเปรยบสงคมเปนทฤษฎการมองโลกในแง

ราย

สงทใชวดความแตกตางระหวางทดนดกบทดนเลว ใชผลผลตรวม (Total Product : TP)

และผลผลตเพม (Marginal Product : MP) 36

37 โดยเกดกฎแหงการลดนอยถอยลงในกระบวนการ

ผลตดวย ดงแสดงในตาราง

ตารางท 4.1 ลาดบทดนดหรอสมบรณทสดชน 1 ลดหลนลงไปตามลาดบ

ทนและแรงงาน ทดน ชน 1

TP ถง MP ถง

ทดน ชน 2

TP ถง MP ถง

ทดน ชน 3

TP ถง MP ถง

ทดน ชน 4

TP ถง MP ถง

(หนวย) 2 3 4 5 6 7 8 9

1 100 100 90 90 80 80 70 70

2 190 90 170 80 150 70 130 60

3 270 80 240 70 210 60 180 50

4 340 70 300 60 260 50 220 40

ในชองท 1 แสดงการใชปจจยการผลตทนและแรงงานเพมทละหนวย37

38 จาก 1 ถง 4 ชอง

ท 2 ถง 9 เปนการจดทดนออกเปนชน ๆ ตามลาดบ ผลผลตเพม (Marginal Product : MP) หมายถง

37

ผลผลตเพม (MP) เปนการใชเทคนควเคราะหแบบสวนเพม ตอมาไดเปนวธการวเคราะหทใชอยางแพรหลาย

กบหลาย ๆ สานก

100

ผลผลตทเพมขนเนองจากใชทนและแรงงานเพมขน 1 หนวย คาของผลผลตเพม (MP) ทกชองจะ

ลดลงหมายถงการทางานของกฎแหงการลดนอยถอยลง เมอใชทนและแรงงานเพม ทดนยงเทาเดม

ผลผลตเพมจะลดลง คาผลผลตรวม (Total Product) หาจากการสะสม (Accumulate) ของผลผลต

เพม เชนทดนชน 1 ใสปจจยการผลต 1 หนวยจะได MP = 100 , TP = 100 เมอเพมปจจยการผลต

อก 1 หนวย MP = 90 จะไดคา TP = 100 + 90 ถาใสหนวยท 3 ลงไปจะได MP = 80 TP จะ

เทากบ 100 + 90 + 80 = 270 …………………ฯลฯ

การคานวณหาคาเชา ถาใชทดนแปลงเดม พจารณาจากผลผลตเพม (MP) ทไดในแตละครงท

เพมปจจยการผลต 1 หนวย จากตาราง ทดนชน 1 ครงแรกใชปจจยการผลต 1 หนวย คาเชายง

ไมม MP = 100 ถง ครงท 2 ใชปจจยการผลต 2 หนวย ม MP = 90 ถง จงเกดคาเชาขนคอ

100 – 90 = 10 ถง หากใชเพาะปลกครงท 3 อก ได MP = 80 ถง คาเชาจะเปน (100 - 80)

+ (90 - 80) = 30 ถง เพราะใชเกณฑของผลผลตเพม (MP) หนวยสดทาย ในการคดคาเชา คอ

MP = 80 และหาผลตางตามลาดบเรยงกนมา คานวณหาคาเชาทานองนเรอยไป38

39

การคานวณหาคาเชาพรอมทงขยายเนอทดนออกไป ไปสทดนทเลวกวา คาเชาจะเทากบ

สวนแตกตางระหวางผลผลตรวม (TP) ของทดนทสมบรณกบทดนสมบรณนอยลงไป จากตาราง

ถานาทดนชน 1 , 2 และ 3 มาใชปลกขาว โดยใชปจจยทนและแรงงาน 3 หนวย ทดนชน 1 ไดคาเชา

270 – 210 = 60 ถง และทดนชน 2 ไดคาเชา 240 – 210 = 30 ถง การเปรยบเทยบใชฐาน

เปรยบเทยบ (Numeraire) ใชทดนชน 3 เปนฐานเพราะยงไมมคาเชา

รคารโด ใหความสนใจอยางมากในเรองการกระจายรายได (Income Distribution) ของ

ประเทศ ทฤษฎคาเชาเปนรากฐานหนงของความพยายามจะสรางระบบสงคมใหเปนธรรม นอก

จากน เขากยงไดเขารวมเปนสมาชกในชมรมเศรษฐศาสตรการเมอง (Political Economy) ทมจด

มงหมายทจะศกษาสรางระบบเศรษฐศาสตรทเปนธรรมในสงคม

38

เปนเทคนคการวเคราะหแบบสวนเพม (Marginalism) ทจะแสดงคาของ MP โดยเพมทละหนวย จะสามารถ

แสดงมลคาของปจจยการผลตทสามารถสรางผลผลตเพมขนมาและนาไปใชเปนทฤษฎการกระจายรายไดในทฤษฎ

รนหลง ๆ 39

การวเคราะหใชผลผลตเพมหนวยสดทาย (MP = 80) เปนตววดคาปจจยการผลตทใชและจายใหกบผลตอบแทน

ทนและแรงงาน สวนทเหลอจะเปนคาเชา (วธการนจะถกนาไปใชโดย J.B Clark ในกลมคลาสสคใหม) แตกรณ

ขยายทดนใชเกณฑผลผลตรวมวด จงใชผลผลตรวมหนวยสดทาย TP – 210 เปนตววดคาปจจยการผลต สาหรบ

กรณทหนงใชเกณฑ MP เพราะคาทหาไดจากตารางจะดเหมาะสมกวาการใชเกณฑ TP และมความเปนจรง สาเหต

ทใชการวเคราะหแบบนเพราะเปนการใชโมเดลแบบงาย (Simple Model) มาอธบายปรากฏการณจรง ซงขอมล

ไมสมจรง จงมการใชเทคนควเคราะหเพอใหผลทไดมาดสมจรงยงขน .... ผเขยน

101

ทฤษฎกาไร รคารโดจาแนกบคคลทมสวนในการผลตเปน 3 กลม เจาของทดน นายทน

แรงงาน รวมกนทาการเกษตร คาจางของแรงงานในระยะยาวจะเทากบคาจางพอประทงชพ

คาเชาหาไดจากทกลาวมาขางตน สวนกาไรยงใชเทคนคเดม คอ สวนทเหลอจากการแบงใหเปน

คาเชาและคาจาง

รปท 4.2 การกระจายรายไดในการทาการเกษตร

จากรปเสนผลผลตรวม (TP) จะเปนเสนลาดลงมาตามกฏแหงการลดนอยถอยลง สาหรบ

แกนนอนจะเปนปรมาณการใชทดน และ W จะเปนคาจางระดบพอประทงชพ W1 เปนคาจางทจาย

จรง เรมแรกนาทดน OL1 ทสมบรณทสดมาเพาะปลก ผลผลตทไดรบเทากบ OL1ba จะเปน

คาจางและกาไร คาเชาจะเทากบ abc คาจางจะเทากบคาจางทจายจรงเทากบพนท OW1 gL1 อยสง

กวาระดบพอประทงชพ สวนกาไรจะเปนสวนทเหลอจายเทากบพนท OL1ba - OW1 gL1 เทากบ

W1 abg เมอขยายการผลตนาพนทดนทสมบรณนอยกวาผนแรกมาเพาะปลก ทาใหสดสวนของ

คาเชาสงขน dce และกาไรกจะมสดสวนลดลงเหลอเพยง W1 deh ในระยะยาวเมอประชากร

เพมขนคาจางทอยสงกวาระดบพอประทงชพ จะทาใหระดบคาจางในระยะยาวลดลงมาอยทระดบ

พอประทงชพ แตกาไรกมแนวโนมลดลงเชนกน สวนทเพมขนตลอดเวลาเปนคาเชา เปนภาพการ

วเคราะหการกระจายรายได (Income Distribution) ของรคารโดทสอดคลองกบความเชอในยคนน

และนาไปสการขดแยงกนในสงคม ถงแมวา รคารโดจะแกไขปญหาดงกลาวโดยใหประสทธภาพ

ของแรงงานเพมขนและการใชเครองจกรเขาชวยการผลต แตกจะไดผลในระยะสน เพราะทายสด

การเพมขนของประชากรอยางรวดเรวตามทฤษฎของมลธส กจะนาไปสภาวะชะงกงนของเศรษฐกจ

อก จะเหนวาการวเคราะหนใชทฤษฎทเนนการมองโลกในแงราย (Pessimism) มาเปนแนวทาง

วเคราะหและไดผลสรปตามความเชอในยคนน อยางไรกตาม กเปนจดเรมตนของการพดถงการ

กระจายรายไดของเศรษฐกจทเปนรปธรรมมากทสดและมการพฒนาในยคตอ ๆ มา

ทฤษฎการเงนการคลง เปนเรองทเกยวกบเศรษฐศาสตรมหภาคโดยตรง รคารโดไดใช

กฎอปสงครวมจะเทากบอปทานรวม (Aggregate Demand = Aggregate Supply , AD = AS) ของ

102

ซายน39

40 แลวอธบายวา เงนเปนสอกลางในการแลกเปลยนในระบบเศรษฐกจมหภาคทาใหเกดภาวะ

สมดลตลอดเวลา ดงนนภาวะสนคาลนตลาด (Glut) ทเปนความเชอของมลธสนนไมนาจะเกดขน

ไดตามกฎเศรษฐศาสตรน นอกจากนยงมเหตผลหนงสนบสนน การเพมของอปสงคเปนแบบไมม

จดอมตว (Insatiable) จะมอปสงคเพมขนเสมอ เพราะรคารโดเชอวาความยดหยนของการบรโภค

ตอรายไดคอนขางสง เมอคาจางแรงงานสงขนการบรโภคกจะเพมอยางรวดเรว

รคารโด เหนดวยกบนกเศรษฐศาสตรในสานกเดยวกนวา ทฤษฎปรมาณเงนมความสาคญ

ตอเศรษฐกจมหภาค และเชอเหมอนกนอกวาการเพมปรมาณเงนมผลตอราคาทาใหเกดเงนเฟอใน

เศรษฐกจ แตปรมาณเงนทเพมขนไมทาใหอตราดอกเบยลดลง มความเหนแตกตางจากเคนส อาจ

เปนเพราะวาปรากฏการณเศรษฐกจในขณะนนชกพาไป (ด เดวด ฮม – ทฤษฎปรมาณเงน) ผลจาก

การจดตงธนาคารพาณชยและใชธนบตรหมนเวยนในเศรษฐกจมหภาคของประเทศองกฤษ ทาให

รคารโด ไดสงเกตเหนวา การออมของประชาชนทเกดจากรายไดเพมขนและไมไดใชไปในการ

บรโภคนน การออมของภาคประชาชนจะทาใหกองทนคาจาง (Wage Fund) สงขนผานระบบ

ธนาคารพาณชย ทาใหอปสงคตอแรงงานเพมขน การจางงานเพมขน ทาใหรายไดของแรงงาน

เพมขน การบรโภคเพม

ความเหนในเรองอตราการหมนเวยนของเงน กเหนตามสานกคดทวาอตราการหมนเวยน

ของเงนตราอยคงท สวนปรมาณเงนนนเปนธนบตรทหมนเวยนในเศรษฐกจ ไมไดนาเงนฝากใน

ธนาคารมารวมไวดวยทาใหเขาใจกลไกทฤษฎปรมาณเงนผดพลาด รคารโดเสนอมาตรการทจะ

รกษาคาเงนปอนดใหมเสถยรภาพ โดยใชราคาทองคาทเพมขนเปนเครองวดวาเงนปอนดลดคาลง

เทาไร (ใชคาเงนปอนดเทยบกบราคาทองคา) สนบสนนใหมการลดปรมาณธนบตรทใชหมนเวยน

เปนมาตรการเพอเพมคาเงนปอนด แตการคานวณของรคารโดบกพรอง เพราะกฎเศรษฐศาสตรใน

ทฤษฎปรมาณเงนผดใชเพยงแคธนบตร ไมไดนาเงนฝากในธนาคารมาคานวณเปนปรมาณเงนของ

ทงเศรษฐกจ ดงนน การปรบปรงทางการเงนของรฐบาลตามขอเสนอของรคารโดในป

ค.ศ. 1816 – 1817 จงเกดภาวะการลดลงของคาเงนโดยทวไปอยางมากมายผดจากทรคารโดคานวณ

ไวมาก ผลตามมา เงนก ธนบตรหมนเวยน และเงนฝากลดลง และทองคาสารองเพมขน เปนการ

หลกหนเงนเฟอเพอหาหลกทรพยทสามารถคมครองปองกนเงนเฟอได

นโยบายการคลง รคารโดสนบสนนใหใชมาตรการภาษมาแกปญหาเศรษฐกจในเวลานน

ใหเกบภาษของฟมเฟอยและคาเชาทดน เพราะของฟมเฟอยไมกระทบอตราคาจาง สวนคาเชาทดน

เปนผลตอบแทนจากธรรมชาต การเกบภาษจงชวยสรางความยตธรรมในการกระจายรายได และ

เขาไดตอตานการเกบภาษขาเขาของสนคาประเภทอาหาร เพราะทาใหราคาอาหารในองกฤษสง ทา

40

กฎของซายน (Say’s Law) เปนแนวคดของนกเศรษฐศาสตรคลาสสคอกคนหนงทมชอเสยง โดยกลาวไววา

Supply creates its own demand แปลวา ซพพลายทาใหเกดดมานส หรออกนยหนง ซพพลายเทากบดมานส

103

ใหคาจางสง (ทฤษฎเงนเฟอ) และกาไรในการผลตสนคาตาง ๆ ลดลง สวนความเหนในเรอง

การบรหารนโยบายการคลง รคารโดไมนยมใหรฐบาลกเงนมาใชจาย เพอรกษาวนยทางการคลง

และปองกนการใชจายอยางไมประหยด ไมสนบสนนการเกบภาษในอตราสง จะผลกดนใหไป

ลงทนในตางประเทศและชาวตางประเทศไมมาลงทนประเทศ

ทฤษฎการคาระหวางประเทศ อดม สมธ ไดเสนอการคาระหวางประเทศแบบเสร เพราะ

จะทาใหสงคมโลกดขนมสนคาเพอใชบรโภคเพมขน โดยอยบนพนฐานแนวคดการแบงงานกนทา

ระหวางประเทศ ประเทศไหนมตนทนเปรยบเทยบทไดเปรยบดานไหนกผลตสนคาประเภทนน

แลวนาสนคามาแลกเปลยนกน สงคมโลกกจะมสนคาบรโภคเพมขน โดยใชทรพยากรนอยทสด

เมอเปรยบเทยบกบระบบเศรษฐกจทไมมการแลกเปลยนกน (Autarkies Point) แนวคดแบบน

เรยกวา ทฤษฎความไดเปรยบเชงสมบรณ (Absolute Advantage) ทงสองประเทศจะตองชานาญใน

การผลตสนคาใดสนคาหนงและมตนทนตากวาอกประเทศหนงอยางชดเจน แตถาเปนประเทศท

พฒนาแลวและมตนทนตากวาทงสองสนคากบประเทศกาลงพฒนาทมโครงสรางตนทนผลตสนคา

สงกวาทงสองประเภท การคาระหวางประเทศจะทาใหสงคมโลกดขนหรอไม รคารโดไดแสดง

ใหเหนวาสามารถเปนจรงได และเรยกทฤษฎนวา ความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ (Comparative

Advantage)

ประเทศ จานวนคนงานทจาเปนใชผลตใน 1 ป

ผลตเหลาไวน (ขวด) ผลตผา (เมตร)

ปอรตเกส 80 90

องกฤษ 120 100

จากตารางน ปอรตเกสผลตเหลาไวนและผา ใชแรงงานนอยหรอผลตไดถกกวาองกฤษทงสองอยาง

ทาไมปอรตเกสไมผลตทงสองอยาง คาตอบกคอการแบงงานกนทาระหวางประเทศทาใหเกดการ

ประหยดขน ถาปอรตเกสผลตเหลาไวน 2 เทาเพอสงใหองกฤษ 1 เทาแลกกบผา ปอรตเกสใช

คนงาน 80 + 80 = 160 แตถาไมมการแลกเปลยนตองผลตสนคาเหลาไวนและผาจะใชคนงาน

80 + 90 = 170 ปอรตเกสผลตเหลาไวนอยางเดยวจงประหยดแรงงานลง 170 - 160 = 10 คน

สวนองกฤษตองผลตผา 2 เทา โดยใชอก 1 เทาสงไปแลกกบเหลาไวนจากปอรตเกสจะใช

แรงงาน 100 + 100 = 200 คน หากองกฤษผลตเองทงเหลาไวนและผาจะใชแรงงาน 100 + 120

= 220 คน ดวยการแบงงานกนทาองกฤษประหยดแรงงานลงได 220 - 200 = 20 คน สงทเปน

ผลตามมาอกคอ ปอรตเกสชานาญงานผลตเหลาไวน องกฤษชานาญงานผลตผา เพราะทาแตอยาง

เดยวซ า ๆ

104

เหตผลการคดทฤษฎตนทนเปรยบเทยบ (Comparative Cost) เพราะมผคดคานจากฝายลทธ

พาณชยนยมวา “ควรตดคาใชจายในการสงสนคาจากตางประเทศ เมอสามารถผลตสนคานนใน

ประเทศไดถกกวา ทาไมตองผลตเพอสงออกไปแลกเปลยน” แตรคารโดกไดแสดงโมเดลแบบงาย

(Simple Model) มาแสดงประกอบเหตผลการอธบายวา ทาไมยงเกดประโยชนอยอกกบการใชการคา

เสร แมวาจะมเงอนไขทผโตแยงไดกลาวไว ทฤษฎนมผเรยกชอทงสองชอ ตนทนเปรยบเทยบหรอ

ความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ

เดวด ฮม (David Hume , 1711 - 1776)

ฮม มความคดโนมเอยงไปทางเศรษฐศาสตรในเรองเงนตราและการคาระหวางประเทศ

เขาไมเหนดวยกบความคดของพวกพาณชยนยมทพยายามนาเงนทองเขาประเทศใหมากทสด เพอ

ความมงคงของประเทศจากการไดเปรยบดลการคา พวกพาณชยนยมไมทราบถงผลทตามมาจาก

การเพมปรมาณเงน ทาใหราคาสนคาเพมอยางรวดเรวเกดเปนภาวะเงนเฟออยางรนแรง 40

41 สงผล

เสยกบเศรษฐกจองกฤษในระยะตอมา เขาไดอธบายปรากฏการณนโดยใชทฤษฎปรมาณเงน

(Quantitative Theory) มาอธบาย

M . V = P . Q

ปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจ จะมเทากบปรมาณเงน (M) ในเศรษฐกจ คณกบ อตราการ

หมนเวยนเปลยนมอของเงนตรา (V) จะตองเทากบ ปรมาณมลคาสนคาทมอยในระบบเศรษฐกจคอ

ปรมาณสนคาและบรการทผลตได (Q) คณกบ ราคาของสนคา (P) ฮม อธบายปรากฏการณ

เงนเฟอครงนวา เมอใหตวแปร V และ Q คงท (ไมเปลยนแปลง) เมอปรมาณเงน (M) เพมขน กจะ

ทาใหราคา (P) เพมขน

ผลเสยของเงนเฟอ คาของเงนจะถกลดคาลงเมอเปรยบเทยบในเทอมของพลงการซอสนคา

หากเปนสมยปจจบนทเงนตราเปนธนบตรจะไมมคาเอาเลย หากเฟอมาก ๆ และเงนเฟอยงมผลตอ

การถอครองความมงคงในรปของทรพยสนดวย จะตองเลอกทรพยสนทสามารถคมครองเงนเฟอ

ได สวนสนทรพยทดอยคาลงตามภาวะเงนเฟอกตองหลกเลยง

ประสบการณของประเทศองกฤษในเวลานน ทองคาไหลเขาประเทศมากซงเทากบเพม

เงนตรา ทาใหราคาสนคาสงขน รวมทงสนคาทสงไปขายตางประเทศพลอยสงขนดวย ทาใหการคา

ขององกฤษขาดดล ทองคาไหลออกนอกประเทศ ปรมาณเงนลดลง ราคาลดตาม ตอมาดลการคา

41

ปจจบนประเทศทมการเกนดลการคามาก ๆ กจะใชความทนสมยของตลาดเงนมาบรหารจดการใหปรมาณเงน

ภายในประเทศอยในภาวะสมดล มการผองถายปรมาณเงนสวนเกนออกจากระบบ โดยใชเครองมอทางการเงนท

ทนสมยเปนชองทางในการบรหารจดการ

105

กลบไดเปรยบขนมาอกครงหมนเวยนเปนวฎฎจกร องกฤษจงนกไดวาเหรยญทองหรอเงนทาเปน

เงนตราควรปลอยใหหมนเวยนทงในและตางประเทศได เพอปลอยใหปรบตวเองในการคาระหวาง

ประเทศตามภาวะของเศรษฐกจ เพอปองกนการมเงนตรามากเกนไปจนเกดเงนเฟอ 42

ฮม ยงเหนวา เงนตราเปนสายเลอดทชวยใหการคาภายในและกบตางประเทศดาเนนไปได

โดยสะดวก เพราะเงนตราทาหนาทเปนสอกลางในการแลกเปลยน นอกจากน เขายงเปนผคนพบ

ทฤษฎทใหเศรษฐกจเกดเงนเฟออยางออน ๆ หรอกคอสนคาแพงขนนดหนอยจะทาใหเศรษฐกจ

พฒนา เพราะสนคามราคาจงใจใหคนอยากผลตเพมขน เพราะขายไดกาไร ฮม เชอวา การคา

ตางประเทศทาใหสนคาราคาสงขนนดหนอย เปนการกระตนเศรษฐกจใหดขน เมอใดปรมาณเงน

ลดมาก เกดเงนฝด ราคาสนคาลด ประเทศจะออนกาลงเงนลงเกดทกขเขญไดเชนกน

จอหน สจวต มลล (John Stuart Mill , 1806 - 1873)

ผลงานของมลลมหลายดานและเปนนกเศรษฐศาสตรชนแนวหนา ไดพมพหนงสอ

Principle of Political Economy เปนการรวบรวมแนวคดทางเศรษฐศาสตรทกระจดกระจายใหมา

อยในตาราเลมเดยวทสมบรณและเปนทนยมใชกนอยางกวางขวางในสมยนน โดยใชแนวทาง

ทฤษฎของรคารโดมาปรบปรงขยายใหชดเจนยงขน มลลเปนนกปรชญาและเนนในเรองจรยธรรม

แนวคดการสรางความยตธรรม (Equity) ในสงคมไดสะทอนออกมาในผลงานอยางชดเจน

หนงสอ Principle ของมลล กลาววา เศรษฐศาสตรเปนวชาทวาดวยความมงคง กฎเกณฑ

เกยวกบการผลตและการกระจายความมงคง จงเปนการรวมแนวคดของ อดม สมธ และรคารโด

เขาไวดวยกน แตความมงคงของมลลไดขยายคาจากดความใหกวางขน คอ สงของทงหลายทม

ประโยชน เหมาะสม เปนทยอมรบ และมมลคาในการแลกเปลยน

ทฤษฎมลคา มลลเหนวา เปนเรองสาคญทสดของวชาเศรษฐศาสตร เขาเหนดวยกบรคารโด

ทมลคาของสงของจะถกกาหนดโดยตนทนการผลต ซงประกอบดวย คาจาง กาไร บางครงรวมภาษ

ดวย นอกจากน เขาอธบายความแตกตางของมลคา (Value) และราคา (Price) มลคาหมายถง

อานาจซอของสงของ สวนราคาเปนมลคาในรปของเงน เปนจานวนเงนซงของนนแลกได ถก

กาหนดโดยอปสงคและอปทาน อปสงคคอความตองการซอและมความสามารถซอดวย อปทาน

คอปรมาณสนคาทเสนอขาย ดงนน หนวยของอปสงคคอความตองการ หนวยของอปทานคอ

จานวนของสนคา ราคาทเกดขนคอราคาททาใหปรมาณทตองการซอเทากบปรมาณทตองการขาย

ราคาจงไมใชอตราสวนระหวางอปสงคและอปทาน

42

เงนเฟอ (Inflation) หมายถง ระดบราคาสนคาเพมขน คานวณจากระดบดชนราคาสนคาทวไปในตลาด สวน

เงนฝด (Deflation) หมายถง ปรมาณเงนทมอยนอยในเศรษฐกจและอาจสงผลใหระดบราคาสนคาลดลงได

106

ทฤษฎการผลต มลลใหความเหนวา การผลตสงของเพอประโยชนและความสขของมนษย

เปนเรองทมนษยไมสามารถกาหนดไดตามอาเภอใจ เพราะขนอยกบเงอนไขทางเทคนค ซงมนษย

ไมสามารถควบคมได ปจจยการผลตถกกาหนดโดยธรรมชาต เชน ทดน ความร วทยาการตาง ๆ

ในสงคมเปนตวกาหนดการผลต และกฎแหงการลดนอยถอยลงเปนสงทตองเกดขนและหลกเลยง

ไมได

การผลต มลลมความเหนเหมอนสมธ แรงงานทมประสทธภาพเปนแรงงานทมคณสมบต

ในการสรางความมงคงและเปนสงทเกบสะสมไวได แรงงานทไมมประสทธภาพคอแรงงาน

ทมประโยชนแตไมสรางความมงคง ไดแก แรงงานบรการทงหลาย แตแรงงานทเกยวของกบการ

เพมพนความรความสามารถและปกปองชวตทรพยสน เชน คร ทนาย แพทย ถอวาเปนแรงงานทม

ประสทธภาพดวย

มลล เชอวา การผลตภาคเกษตรเปนปญหาของระบบเศรษฐกจ เพราะจะเกดการลดนอย

ถอยลงของผลผลต เมอมการขยายการผลตออกไปและจาเปนตองใชทดนทมคณภาพตา สงทตอง

ทาคอ เอาชนะกฎนใหได มลลมความเหนวา ความเจรญกาวหนาทางเทคนค ความร ความชานาญ

การประดษฐคดคนเครองมอ เครองจกรทใชในการผลตทางการเกษตร ตลอดจนการปลกพชหมน

เวยนใชทดนตลอดป การคมนาคมขนสงทด การยกเลกภาษทดน และภาษสนคาขาเขาและออก

จะชวยแกปญหาการลดนอยถอยลงของผลผลตได มลลอางเหตการณหลง ค.ศ. 1820 ซงองกฤษม

ความเจรญกาวหนาทางเทคนค ทาใหสนคาทางการเกษตรมราคาลดลง การสะสมทนเพมขน ทาให

มาตรฐานการครองชพของคนองกฤษสงขน

ทนจงเปนปจจยสาคญอกอยางหนงของการผลต มลลมความเหนวา เงนไมใชทน เงนเปน

เพยงสอกลางในการแลกเปลยนไมมบทบาทในการผลตโดยตรง ทนจะเปนตวจากดขนาดของ

อตสาหกรรม การสะสมทนจะทาใหมการจางงานเพมขน และทนทเกดจากการออมจะนาไปรวม

ในกองทนคาจางและบรโภคใหหมดไป นอกจากน มลลยงไดแสดงกระบวนการสะสมทนของ

เศรษฐกจ สมมตใหระบบเศรษฐกจมการจางงานเตมทอยตลอดเวลา รายได ณ ระดบการจางงาน

เตมท (Y) จะเทากบ การบรโภค (C) บวกดวย การออม (S) หรอเขยนเปนสมการได Y = C + S

ดงนน ถา C สงขน S จะลดลง ทนจะลดลงไปดวยทาใหอปสงคตอแรงงานลดลงดวย

ทฤษฎคาจาง อตราคาจางทแทจรงจะถกกาหนดโดยขนาดของกองทนคาจาง (Wage Fund)

มาจากการสะสมเงนออมและกาไร แตมลลไดเสนอแนวคดเพมเตมวา จะถกกาหนดจากอปสงค

และอปทานของแรงงาน42

43 เปนราคาคาจาง แสดงในรปของอตราสวน

43

สมธ ไดเสนอทฤษฎคาจางเทากบกองทนคาจาง (Wage Fund Theory of Wage) ซงไดมาจากกาไรของนายจาง

และนามาจดตงเปนกองทนเพอนามาจางคนงานไปผลตสนคา เปนอปสงคแรงงาน สวนอปทานแรงงานกคอการ

107

อตราคาจาง = กองทนคาจาง / จานวนแรงงาน

จากอตราสวนแสดงนยยะไดวา เมอจานวนแรงงานเพมขน คาจางจะลดลง มลล

มความเหนไมตรงกบมลธส ทมองวาคนไมสามารถจะควบคมประชากรได แตเชอวาคนมความ

สามารถและเรยนรจากประสบการณ ทาใหชนชนแรงงานรจกควบคมขนาดของครอบครว สง

สาคญคอตองเปลยนทศนะคตใหเหนคณคาของชวตและตองการมความกาวหนาทางเศรษฐกจ ให

ชนชนแรงงานไดรบประโยชนจากความเจรญทางเศรษฐกจดวย

ทฤษฎกาไร มลลเหนวา กาไรเปนผลตอบแทนของผประกอบการทไดจากการประกอบ

ธรกจ โดยคดเปนรอยละของทนทงหมด กลไกเศรษฐกจในดานการเคลอนยายเงนทนจะทาให

อตรากาไรเทากนในทกกจการ เพราะธรกจใดมอตรากาไรตา จานวนเงนลงทนจะลดลงจนไมพอกบ

ความตองการอตรากาไรจะสงขน ถาธรกจใดอตรากาไรสงจะดงดดทนจากทอน ทาใหอตรา

กาไรลดลง แตอตรากาไรขนอยกบปจจยสองประการ คอ จานวนผลผลตทผลตไดหรอ

ประสทธภาพในการผลตของแรงงาน และสดสวนของผลผลตทเปนคาจางแรงงานคณภาพ เพราะ

บางครงคาจางตาแตตนทนของแรงงานสงเพราะแรงงานไมมประสทธภาพ ดงนนคาจางตา อตรา

กาไรอาจจะไมสงกได

ทฤษฎคาเชา มลลเหนดวย คาเชาเปนผลของการผกขาดและมการขดรด เอาเปรยบ โดยชน

ชน พวกคลาสสคไมกาหนดใหคาเชาเปนสวนหนงของปจจยการผลต แตมลลไดเสนอวา คาเชา

อาจจะเปนสวนหนงของตนทนการผลต และมบทบาทในการกาหนดมลคาของสงของ เมอทดน

นนสามารถนาไปใชในประโยชนทางอนได หมายถงทาใหเกดตนทนเสยโอกาส (Opportunity

Cost) และตนทนนควรเปนคาตอบแทนทดนควรไดรบและเปนสวนหนงของตนทนการผลต

การกระจายรายได รคารโดแสดงวธการกระจายรายไดผานกระบวนการผลต แตมลล

เหนวา สามารถทจะแยกกฎการผลตและกฎการกระจายรายไดออกจากกนได จงเปนแนวคดใหมใน

ขณะนนทสามารถกาหนดกฎเกณฑการกระจายรายไดแนวทางใหม และเขากแสดงความเหนเกยว

กบการจดสรรหรอกระจายรายไดจะขนอยกบกฎหมาย จารต ประเพณ ทเปนอยในสงคม เมอ

มนษยเปนผสราง ผกาหนดขนมา ดงนนมนษยจงสามารถกาหนดกฎเกณฑในการจดสรรการผลต

ได เมอสามารถกาหนดกฎเกณฑได การกระจายรายไดกเปลยนแปลงได โดยจดรปองคกรใหม

เปลยนแปลงกฎหมาย โดยเฉพาะกรรมสทธในทรพยสน นบแตนนมาเศรษฐศาสตรกกลายเปน

ศาสตรทเปด คอ ในการพจารณาปญหาทางเศรษฐกจนนจะตองพจารณาถงปญหาอน ๆ ทไมใช

ปญหาทางเศรษฐกจดวย

ตดสนใจของแรงงานแตในทนใชจานวนแรงงานทงหมด โดยไมมการตดสนใจของแรงงานเพราะตองการทางาน

ทงหมด

108

หลงป ค.ศ. 1820 องกฤษมความเจรญกาวหนาทางดานเทคนค ทาใหสนคาทางการเกษตรม

ราคาลดลง การสะสมทนเพมขน ทาใหมาตรฐานการครองชพของคนองกฤษสงขน ดงนน

เปาหมายสาคญของการพฒนาเศรษฐกจควรจะเปนสวสดการของคนในสงคมมากกวาการเจรญเตบ

โตทางดานวตถ นอกจากน เขาไดเสนอวธการสหกรณ ทมหลกการใหผลประโยชนรวมกน และ

ปองกนการแขงขนเพอประโยชนสวนตว แตวธแกปญหาแบบนตองใชเวลานาน ตองจดรปองคกร

ใหม การแกปญหาในระยะสนคอ ตองควบคมสถาบนกรรมสทธในทรพยสนใหด ไมใหใชไป

ในทางทไมถกตอง

ระบบทนนยมประสบความสาเรจในดานการผลต แตลมเหลวในดานการกระจายรายไดควร

มการแกไขปรบปรง เนองจากคนคานงถงประโยชนสวนตวมากเกนไป มการใชกรรมสทธใน

ทรพยสนไปในทางทผด รฐบาลควรจะมบทบาทในการจดสรรสวสดการของสงคม แตไมตองเขม

งวดถงกบโอนทรพยสนของเอกชนมาเปนของรฐบาล เขาไมเหนดวยกบการปฏวตของพวก

สงคมนยม

มลลไดชอวา เปนนกปฏรปสงคม เพราะตองการจดระบบการทางานทางเศรษฐศาสตรใหม

เพอความสขของคนในสงคม ถาตองการใหการกระจายรายไดไดผลอยางยตธรรมและเปน

ประโยชนตอสวนรวมกทาได โดยเปลยนแปลงสถาบน กฎหมาย จารต และประเพณตาง ๆ ของ

สงคม มลลเสนอใหมการเกบภาษอตรากาวหนา การจดตงสหกรณสาหรบทนและแรงงาน พยายาม

ใหชาวนามโอกาสไดเปนเจาของทดน

นโยบายการคลง ความเปนธรรมในการแบงสรร เกดจากการใหโอกาสเทาเทยมกน ในลทธ

เสรนยม

มลล เขยนหนงสอ On Liberty แสดงถงคณคาของเสรภาพของปจเจกชน เสรภาพเปน

สงทมคณคาในตวเองและเปนเครองมอสาคญทจะนาไปสเปาหมายทางสงคมดวย ปจเจกชนควรจะม

เสรภาพเตมท การจากดเสรภาพของปจเจกชนจะทาไดเมอมผลกระทบตอสวสดการของ

บคคลอนหรอตอสงคม

ความเปนธรรมในการแบงสรร เกดจากการใหโอกาสเทาเทยมกนในลทธเสรนยม คากลาว

ขางตน เปนความเชอของมลล และกลาวตอไปวา เสรภาพสวนบคคลจะเกดไดตองใหโอกาสเทา

เทยมกน ไมใชเทาเทยมกนในรายไดหรอความฉลาด ดงนนโอกาสเทาเทยมกนเกดได เมอทกคน

เรมตนอยางเปนธรรม (All start fair) ซงรฐบาลเปนผมบทบาทวางนโยบายเศรษฐกจและสงคมให

เกดขน กระทาได 2 ประการคอ

109

1. เขาแทรกแซงโดยใชอานาจ (Authoritative Intervention) เพอหามหรอจากดพลงของ

ตลาด เชน ออกกฎหมายหามขนราคาสนคา จากดผลผลตมนสาปะหลง เปนตน กจะบงเกด

โอกาสเทาเทยมกนมากขน

2. เขาแทรกแซงโดยใหการสนบสนน (Supportive Intervention) เพอขยายพลงของตลาด

ใหเกดการซอขายมาก และผลตสนคาไดมากขน คนจนมงานทามรายได เทากบ เกดโอกาสเทาเทยม

กนแกคนยากจนมากขน

การแทรกแซงทงสองวธน อาจเปนไดทงกอนและหลงการเกดความเทาเทยมกน การ

แทรกแซงกอนเกดความเทาเทยมกนหมายถง ตอนเรมทา ตองใหทกคนเรมจากจดเดยวกนเพอเกด

ความเปนธรรม เชนในการแขงขน ผเขาแขงเรมทจดเรมตนเดยวกน ออกจากจดเรมตนเดยวกน

สวนการแทรกแซงหลงจากมความเทาเทยมกนแลว หมายถง การทรฐบาลเกบภาษอยนน เกดความ

เทาเทยมกนแลว แตมาใชกฎเกณฑเกบทจะใหเกดความเปนธรรมมากขน เพอหลกเลยงการเสยงและ

ความไมแนนอนทอาจเกดขน

นโยบายการคลงดานภาษเปนเครองมอทจะสรางความเปนธรรม มลลเหนดวยกบการเกบ

ภาษอตราตามสดสวน (Proportion Tax Rate) เขาเนนในหลก “การเสยสละเทาเทยมกน” อนเปน

ความหมายอยางหนงของโอกาสเทาเทยมกน มลลไดเนนถงผลทกระทบตอคนยากจน มลลจงเหน

ควรวางนโยบายการเกบภาษแตกตางกน 3 ประการ เพอใหกระทบถงคนยากจนนอยลง โดย

1. ภาษเงนได มลลเหนควร ใหมการประเมนเสยภาษเงนไดอยางเปนธรรม โดยเรยกเกบ

อตราสดสวนในทกระดบรายได ใหยกเวนภาษแกผมรายไดต ากวาจานวนทกาหนดไว เชนกาหนด

วา ผมรายไดต ากวาปละ 100,000 บาท ไมตองเสยภาษ รายไดระดบนกาหนดจากอะไร มลลเหน

วา ควรเปนจานวนเงนทพอซอสงจาเปน เพอความคงอยของประชากร นอกจากน มลลยงเปนหวง

คนยากจนทรายไดใกลเคยงกบระดบน ตองเสยภาษแลวยอมเปนผเสยเปรยบ มลลมความเหนตอ

ไปวา ภาษทางออมควรเสยเปนอตราถอยหลง (Regressive Tax Rate) เชน ภาษเกดจากสนคา และ

อากรศลกากร การเกบภาษควรเปนระบบทจงใจใหคนอยากทางาน ดงนน ภาษเงนไดจงควรเกบ

อตราสวนดกวาอตรากาวหนา เพราะผขยนทางานมรายไดสงเสยภาษสง จะเกดทอใจหากเปนอตรา

กาวหนา

2. ภาษมรดกและภาษสรรพสามต มลลพบวา ภาษมรดกเปนวธการลดและปรบความไม

เทาเทยมกนในความมงคงมาก ๆ ลง และสงเสรมใหเกดภาวะททกคนเรมตนอยางเปนธรรมจากจด

เดยวกน จงควรจดเกบภาษจากกองมรดกและการใหโดยเสนหาทเปนเงนหรอทรพยสนมากเกน

กาหนด ควรระวงในเรองเกบภาษอตราสง จนมผหลกเลยงมาก ดวยวธปดบงไมยอมแจงจานวน

ทรพยสนเพอใหไมใหตรวจสอบได มลลเหนดวยกบการเกบภาษมรดกในอตรากาวหนา

110

เพราะเปนสงแตกตางจากภาษเงนได ภาษเงนไดหากเกบในอตรากาวหนา ผมรายไดสงจะทอใจไม

ทางาน เพราะผมรายไดตองออกแรงหามา สวนมรดกไมตองออกแรงหาไดมาเปลา

การเกบภาษเปนวธการใหเกดการแบงปนทรพยสน ความมงคงเสยใหม ใหไดรบใกลเคยง

กนมากขน ในสมยทมลลมชวตอย เหนกนวา ภาษทางออม เชนภาษเกบจากสนคา จะเกบจาก

สนคาจาเปนหลายอยางจงกระทบถงคนจนตองเสยภาษไมเปนไปตามสดสวนทควรเสย มลล

สนบสนนใหเกบจากสนคาเขาและภาษสรรพสามต ซงเปนภาษทางออม ควรเลอกเกบชนดทให

คนจนเสยนอย ไมตกเปนภาระมากเกนไป จะเลอกเกบใหเหมาะสมและถกตองอยางไร มลลไมได

กลาวไว

3. ภาษสงฟมเฟอย มลลตองการใหคนจนไดรบโอกาสเทาเทยมกน โดยใหผม งมเสยภาษ

สงฟมเฟอย เพราะเปนผซอและใชสนคาดงกลาว เพอโออวดหรอหวสง ซอเพราะคดจะซอกตาม

เพราะเปนสงไมจาเปน

การเกบภาษเหลาน เพอรฐมรายไดมาใชจายและเพอใหเกดโอกาสเทาเทยมกน มลลเหนวา

การเกบภาษควรใหเกดจงใจคนอยากทางาน เชน ภาษทางออมเกบอตราถอยหลงจากสนคา เพอ

คนจนใชสนคานนอยางประหยด แลวเกบภาษมรดกในอตรากาวหนามาทดแทนแกคนจน เหนได

วา มลลเหนชอบกบนโยบายเกบภาษและมการสงเคราะหคนจน กฎหมายอาจแกไขเพอเปดโอกาส

ใหเทาเทยมกนในการแบงสรรรายได หากการชวยเหลอคนจนในทางออมดวยระบบภาษมเงนไม

เพยงพอ ควรหาทางชวยเหลอทางตรงดวยการใหเปนเงนหรอสงของอกทางหนง

ทฤษฎการคาระหวางประเทศ มลลไดเขยนเสนอความเหนเรองการคาระหวางประเทศ

2 เรองคอ อตราทางการคา (Term of Trade) และความตองการตอบแทนกน (Reciprocal Demand)

อตราทางการคา หมายถง อตราสวนทประเทศหนงขายสนคาใหแกอกประเทศหนง แลวซอสนคา

คนมาประเทศตน เขยนเปนสตรได

T = m

x

PP

; Px = ราคาสนคาสงออก , Pm = ราคาสนคาสงเขา

ความคดนเกดขนเมอเขาเขยนหนงสอ Essays on Some Unsettled Question of Political Economy

วา การคาระหวางประเทศคลายเปนการผลตสนคาแลวสงไปแลกเปลยนกน สนคาเปนทพอใจ

แลกเปลยนกนไดพอดกเกดสมดล อตราแลกเปลยนสนคาเปน 1 : 1 ไมมผไดเปรยบเสยเปรยบ

แนวความคดนถกอธบายโดยความตองการตอบแทนกน (Reciprocal Demand) ทจะทาใหอตราทาง

การคาของทงสองประเทศไมมผไดเปรยบและเสยเปรยบ

111

รปภาพท 4.3 แสดงความตองการตางตอบแทน

สมมตใหมการคาระหวางสองประเทศ คอ องกฤษผลตเสอผา เยอรมนผลตลนน จะซอ

ขายแลกเปลยนกนอยางไร ในราคาเทาไร อธบายเปนกราฟไดคอ OG เสนความตองการผลตผา

ลนนของเยอรมน OE เสนความตองการผลตเสอผาขององกฤษ จดตดกนของสองเสนท F จะเปน

จดการแลกเปลยนทสมดลพอใจกนทงสองฝาย ณ ทราคาบนเสน OP แตจะเปนความตองการตอบ

แทนไมตรงกน คอ เกดความไมสมดล เพราะเยอรมนผลตขายท OL1 ขายในราคา OA (เสน OP ,

OP1 , OP2 เปนเสนเสนอราคาขายสนคา ถาเสนตาราคาถก ถาสงราคาแพง) องกฤษผลตสนคา BL1

(หรอ OB) และขาย OB จงเกดไมสมดลกน จะตองมการปรบไปสจดสมดลทจด F เปนแนวคด

ของการคาระหวางประเทศทไมเอาเปรยบคคาและมงทจะแสวงหาการประสานผลประโยชนรวมกน

บนพนฐานของความเทาเทยมกน ซงขนาดการคาจะตองปรบไปสทจดสมดล (ปรมาณธรรมชาต)

อยเสมอ

แตทวาในโลกแหงความเปนจรง การแสวงหาความไดเปรยบจะเปนหนทางนาไปสการ

เปนประเทศทพฒนากวาประเทศคคา ถงแมวาจะมผลประโยชนจากการคาระหวางประเทศอยจรง

การเอารดเอาเปรยบยงเกดขนเสมอ ในนยยะแอบแฝง เปนหลกปรชญาทคมากบเศรษฐกจเสรนยม

แบบทนนยม การคาระหวางประเทศจงมผเกนดลการคาหรอขาดดลการคามหาศาลอยตลอดเวลา

ขนอยกบมมมองในแตละชวงเวลา ตวอยางเชน ในทศวรรษ 1960 สหรฐอเมรกามการเกนดลการคา

มหาศาลจากการสรางอตราทางการคาทไดเปรยบประเทศคคา หมายถงผลตสนคาเทคโนโลยชนสง

นาจานวนสนคาเพยงเลกนอยไปแลกกบสนคาขนปฐม จาพวกสนคาเกษตรปรมาณมากมาย ใน

ชวงเวลานเปนการอธบายวา มการขดรด เอารดเอาเปรยบ ของประเทศจกรวรรดนยมตอประเทศโลก

ทสามผานอตราทางการคา แตในยคทศวรรษ 1990 เปนตนมาสหรฐอเมรกากลบขาดดลการคา

มหาศาลตอเนองมาจนถงทศวรรษ 2010 กลบเปนการอธบายในมมกลบอกดานหนง เปนการดงดด

ทรพยากรของโลกมาใชของสหรฐอเมรกาโดยทสามารถกเงนมาชดเชยการขาดดล โดยการพมพ

ดอลลารสหรฐใหมาเปนเงนสกลหลกของโลกทมอปสงคมากมายตามการพฒนาเศรษฐกจโลก และ

คาทแทจรงของเงนดอลลารกเปนเพยงกระดาษ เพราะโลกยคนเปนระบบเงนตราแบบมาตรฐาน

กระดาษ ไมมโลหะมคาใดหนนหลงการพมพเงนตราของแตละประเทศ

112

แนวคดของสานกคลาสสคกบทฤษฎความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

พวกคลาสสคไดอธบายเรองความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ โดยใชแนวคดของหลาย ๆ คน

มาประกอบกน เปนการอธบายเศรษฐกจมหภาคเนนในดานอปทาน จากกฎของซายนทวา

“Supply create its own demand” ซพพลายทาใหเกดดมานส ในเศรษฐศาสตรมหภาคเปนการ

อธบายนโยบายเศรษฐกจวาจะกระตนดานอปทานกอนหรอปสงคกอน แลวจะทาใหอกดานหนง

เตบโตมาเทากน เพราะความเชอในเรองดลยภาพ (Equilibrium) เปนตวกาหนดใหอปทานตอง

เทากบ อปสงคเสมอ ในบางครงอาจใชอธบายในลกษณะของเศรษฐศาสตรจลภาคกได เมอบรษท

ผลตสนคาออกมาขายกจะเกดอปสงคขนมาในตลาดในทายสดในจานวนทเทา ๆ กนเสมอ

เศรษฐกจของประเทศจะมเสนทางการเจรญเตบโต (Growth Path) ไมไดอยนง ลาดบได

หลายชวงเวลา ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตมาจากทางดานอปทาน จะมาจากผลจากประชากร

เพม ทนเพม มนวตกรรม (Innovation) เกดขนใหม ๆ และใชทดนเพม แตถาหากประชากรเพม

มากเกนจาเปน การใชทดนหลายครงจนขาดความอดมสมบรณ มการทาลายทรพยากรธรรมชาตเกด

มลภาวะ กจะเกดผลทตามมาตามกฎแหงการลดนอยถอยลงในกระบวนการผลต เสนผลผลตรวม

จงเปนเสนโคงและมจดอมตวหรอระยะหยดนง (Stationary State) หลงจากนนผลผลตกจะลดนอยลง

จากเดม ถงแมวาจะเพมปจจยแรงงานเขาไปในกระบวนการผลต ภาวะหยดนงเปนภาวะท

นกเศรษฐศาสตรไมตองการแตกเลยงไมได อยางไรกตาม กวาจะถงภาวะนนกใชเวลานาน จาก

ภาวะหนงถงอกภาวะหนง จะมววฒนาการ 3 อยางเกดขน คอ

1. เหตการณตามทฤษฎประชากรของมลธส โดยเฉพาะประชากรเพม จะนาไปสการ

เปลยนแปลงทงทางด และทางราย

2. การทางานผลตจะไดรบคาจางพอแคยงชพ (Subsistence Theory of Wage) ตามทมลธส

กลาวไวในทฤษฎประชากรของเขา และคาจางนยงตงเปนกองทนไวจานวนแนนอน เมอประชากร

ทเปนคนงานเพมมากขน ยอมเฉลยไดคนละนอยลง ตามทฤษฎคาจางเทากบเงนกองทนทกาหนด

ไว (Wage Fund Theory of Wage) 43

44 ตามท J.S Mill อธบายไว อนเปนผลนาไปสภาวะหยด

นง

44

ทฤษฎคาจาง แบงออกไดเปน 5 กลมใหญ ๆ 1) คาจางควรไดเพยงเพอพอประทงชพ (Subsistance Theory of

Wage) มผสนบสนนกฎเหลก (Iron Law of Wage) ม Lassalle เปนผอธบาย 2) คาจางเทากบจานวนเงนทตงไว

เปนคาจาง (Wage Fund Theory of Wage) 3) คาจางเปนเงนทเหลอจากจายใหปจจยการผลตอนแลว (Residual

Claimant Theory of Wage) 4) คาจางเทากบสวนทตอรองเอาได (Bargaining Theory of Wage) 5) คาจางเทากบ

ประสทธผลเพม (Marginal Productivity Theory of Wage)

113

3. กฎแหงการลดนอยถอยลง (Law of Diminishing Return to Scale) ตามทรคารโดอธบาย

ไว โดยเฉพาะในเกษตรกรรม อนเนองมาจากประชากรเพมมาก แตจานวนทดนยงคงเดมและ

ดนเสอมลง

ทาไมเศรษฐกจจงเจรญเตบโต พวกคลาสสคอธบายเรมจาก ระยะแรกมการพฒนาดาน

เกษตรแลวมาอตสาหกรรม มการลงทนตงโรงงานและบรษทใหคนไดทางานมคาจางเพมสงขน

เรอย ๆ ประชากรมการกนดอยด จงมพลงผลตไดมาก รายไดจงเพมเพราะเพมทนและแรงงาน

จงมพลงผลตทงสนคาและประชากร ตามทฤษฎประชากรของมลธส เศรษฐกจจงเจรญเตบโตเปน

ระยะ

ทาไมจงมาถงระยะหยดนง (Stationary State) เพราะประชากรเพมเกนความจาเปนจงจาย

คาจางในระดบพอประทงชพ (Subsistence Level) ในทฤษฎกองทนคาจาง (Wage Fund Theory)

คาจางจะถกเฉอนใหนอยลง เพราะเงนคาจางทตงเปนกองทนคาจางมจานวนเทาเดม เมอประชากร

เพมมากขนนามาเฉลยจะไดจานวนนอยลง นามาเลยงดคนทเพมขน ประชากรมความเปนอยเลวลง

ทน (เครองจกร เครองมอ ฯลฯ) มสมรรถภาพลดลง ทาใหตนทนการผลตสง การสะสมทนกลดลง

ในทสดกเกดผลตอบแทนลดนอยถอยลงทงในอตสาหกรรมและในเกษตรกรรม ทดนถกแบงยอย

เนองจากประชากรเพมเรว ใชเพาะปลกนานยอมขาดความสมบรณ เศรษฐกจจงพฒนาเฉอยลง ใน

ทสดเกดภาวะหยดนง (Stationary State) ซงแกไดดวยการเกดนวตกรรม (Innovation) จะทาใหเสน

ผลผลตรวมเลอนขนไปทงเสน

เสน OF กองทนคาจาง (Wage Fund)

เสน OY เสนรายไดประชาชาต (ผลผลตรวม) ซงวดการเจรญเตบโตเศรษฐกจ

รปภาพท 4.4 ทฤษฎการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของสานกคลาสสค

Pn

nY_

_

P P2

_

Y

Y

Yn

Y2

F3

F2

Y1

F1

P1

F

O กาลงแรงงานหรอประชากร

รายไดประชาชาต

หรอ

เงนกองทนคาจาง

หรอ

คาจาง

114

จากตวอยางรปกราฟ กระบวนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจจะอยบนเสนรายไดประชาชาต

เสน OY ตามชวงเวลา และประชากรเพมเปน OP1 , OP2 ……………….. OPn ใชเวลานานเปน

ทศวรรษหรอศตวรรษ

ชวงเวลาแรก กาลงแรงงานจานวน OP1 คน จายคาจางเปนรปกองทนคาจางรวม F1P1 บาท

หากเฉลยจายคนงานหนงคนจะไดรบ 1

11

OPPF

ซงเปนคาจางเพยงพอประทงชพเทานน จะผลต

สนคาได P1Y1 ซงกคอรายไดประชาชาตทแสดงถงความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจนนเอง สวนท

เกน F1P1 คอ F1Y1 เปนกาไรตกแกนายจางตามความหมายของกาไรไดแกสวนทเหลอตามทฤษฎ

กาไรเทากบสวนทเหลอ (Residual Theory) ของรคารโด เมอมกาไรนายจางคดลงทนเพม นาเอา

เงนสวนนเปนกองทนคาจางรวม ซงเพมขนเปน F2 กองทนคาจางรวมจงเทากบ F2P2 บาท ทาให

ผลตสนคาได P2Y2 คอรายไดประชาชาตในรอบถดมา สวนทเกน F2 คอ F2Y2 เปนกาไรของ

นายจางทจะนาไปขยายกจการเพม และเพมเปนกองทนคาจางรวบตอไป ขยายไปจนถง Yn เปน

รายไดประชาชาตระดบ PnYn นามาจายเปนคาจางหมด ไมไดนาไปขยายกจการอก เปนอนวาภาวะ

เศรษฐกจหยดนง และมททาจะคลอยตาลงดวย เพราะเหตใด

ตอบไดวา เพราะคาจางพอประทงชพนาไปเพมแกคาจางไมได เพราะไมมกาไร สวน

จานวนคนงานกลบจะเพม จากการทประชากรเพม แลวยงประสบผลตอบแทนลดนอยถอยลง

สรปไดวา ตามแนวคดเรองนของสานกคลาสสค จะนาเอาเรองทฤษฎประชากรของมลธส

กฎแหงผลตอบแทนลดนอยถอยลง ทฤษฎคาจางพอยงชพ ทฤษฎคลาสสคเรองการสะสมเพมขน

ของทน (The Classical Theory of Capital Accumulation) ทฤษฎกองทนคาจาง และทฤษฎกาไร

เทากบสวนทเหลอจายใหแกปจจยการผลตอน มาอธบาย

ถาภาวะเศรษฐกจหยดชะงกงน (Stagnation) เมอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมาถง

ระดบ Yn จะแกไดดวยการเพมผลผลต โดยนานวตกรรมใหม ๆ มาใช เสนรายไดประชาชาตหรอ

เสนแสดงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเปลยนเปนเสนใหมทอยสงขน เปนเสน −

nYO การหยดชะ

งกงนทางเศรษฐกจจะเลอนเวลาออกไปอก จนกวาจะถง −

Y จงจะหยดชะงก เมอจวนถงระดบนนก

ใหหาทางแกอก

115

บทท 5

ลทธคลาสสคใหม

(Neo – Classical School)

กลไกอตโนมตของระบบทนนยมในการแขงขนเสร หรอ “มอทมองไมเหน” ของ สมธ

ทางานไมไดผล จะเหนไดจากมความขดแยงภายในระบบทนนยมรนแรงยงขน สาเหตเกดจาก

วกฤตการณทางเศรษฐกจเปนระยะ คอ ในป ค.ศ. 1810 , 1815 ,1819 และ 1825 ครอบคลมไปทว

องกฤษ ในป ค.ศ. 1836 – 37 และ 1847 กสงผลกระทบไปถงประเทศตาง ๆ หลายประเทศ เชน

สหรฐอเมรกา เยอรมน และฝรงเศส แนวคดของสานกคลาสสคไมสามารถใหคาอธบายเกยวกบ

ปรากฏการณเหลานได

นกเศรษฐศาสตรคลาสสคใหม หรอ นโอคลาสสคจงเกดขน ทฤษฎคลาสสคในแนวใหม

เปนการนาหลกการของทฤษฎคลาสสคมาอธบายใหม เชน ทฤษฎคาจางจากเดมทฤษฎกองทนคาจาง

(Wage Fund Theory) ใชหลกการเฉลยโดยเอาจานวนกรรมกรไปหารกองทนคาจาง เปลยนมาเปน

คาจางเทากบประสทธผลเพมหนวยสดทาย (Marginal Productivity Theory of Wage) ในเรองการ

จดสรรรายไดจะอธบายทฤษฎคาเชาจากความแตกตางของทดนทใชเพาะปลก เปลยนมาเปน ความ

สามารถในการผลตหนวยสดทายของปจจยการผลต เปนตน

หลกการสาคญทมการเปลยนแปลงอยางชดเจนและกลายมาเปนแกนหลกของเศรษฐศาสตร

ยคปจจบน เปนการปรบปรงหลกทฤษฎเปนแบบลทธอรรถประโยชนหรอประโยชนนยม (Utilita-

rianism) มาเปนแกนความคดหลกของสานก แตกยงมขอบกพรองและไดปรบปรงมาใชแนวคด

ทฤษฎอรรถประโยชนสวนเพม (Marginal Utility : MU) แทน ซงเปนการผนวกแนวคด 2 แบบ

เขาดวยกน คอ การใชเทคนคการวเคราะหแบบสวนเพม (Marginalism) และลทธอรรถประโยชน

(Utilitarianism) เขาดวยกน มการนา MU และเทคนคการวเคราะหแบบสวนเพมมาประยกตใชใน

ทฤษฎของพวกนโอคลาสคอยางกวางขวาง กลาวไดวาลทธเศรษฐกจเสรนยมแบบทนนยม

ไดปรบปรงหลกทฤษฎเศรษฐศาสตรจากแกนหลกกฎธรรมชาต (Natural Law) มาเปนลทธอรรถ

ประโยชนหรอประโยชนนยม(Utilitarianism) ทยดถอเอาความสขสงสดของคนจานวนมากเปนหลก

ตดสนแทนกฎธรรมชาตและการจดระเบยบโดยธรรมชาตโดยสนเชง เปนการกาหนดใหเหนเปน

รปธรรมมากกวาทคาดหวงในแบบนามธรรมเหมอนในอดต ฉะนนแนวคดนการแทรกแซงของ

รฐจงมไดมากกวาลทธเสรนยมแบบสทธธรรมชาต

สานกคลาสสคใหม เรยกอกชอหนงวา Cambridge School เพราะเกดทมหาวทยาลย

เคมบรดจส องกฤษ โดยม อลเฟรด มารแชล (Alfred Marshall , 1842 - 1924) เปนผคนคดตามแนว

116

คดลทธคลาสสคเดม ของ อดม สมธ ลทธคลาสสคใหมเกดขนหลงจากนนประมาณ 100 ป

อนเปนปทมารแชล เขยนตาราของเขาชอ Principle of Economic (ค.ศ. 1890) ขณะนนคณตศาสตร

กาลงมบทบาทสาคญในวชาการตาง ๆ ลทธคลาสสคใหมจงเปนลทธทดดแปลงแกไขลทธคลาสสค

เดม ใชวธอธบายเปนคณตศาสตรและสถตใหสน เขาใจงาย และไดนาเอาทฤษฎมาดดแปลงวางรป

ใหม แตมแนวคดใกลกบสานกเดม เชน นาหลกการปลอยใหดาเนนการโดยเสร (Laissez faire) มา

อธบาย แตมขอจากดมากขน ถอวาพลงอานาจการแขงขนเปนผวางขอบงคบในการดาเนนกจกรรม

ทางเศรษฐกจ ททาใหเกดดลยภาพในการบรโภคและการผลต รบเอาวธการของลทธประวตศาสตร

มาใชอธบายเรองพลงทางเศรษฐกจ นาเอาแนวคดเรองอรรถประโยชนเพม (Marginal Utility) เขามา

เพอการวเคราะห และรบเอาแนวคดทางคณตศาสตร เชน เรอง Integral และ Differential Calculus

เขามาใชอธบายและวเคราะห โดยนาแนวคดใหมๆ เขามาประยกต ตงทฤษฎมลคาทางคลาสสคใหม

และทฤษฎปรมาณเงนตรา ฯลฯ

ขอแตกตางทสาคญระหวางสองลทธ คอ ลทธคลาสสคใหมเนนเรองคณตศาสตรรวมทง

จตวทยาของผบรโภค44

45 มาใชดวย ในดานของคณตศาสตรแนวคดและทฤษฎของพวกคลาสสคใหม

มหลกการพอสรปไดดงตอไปน คอ

1. การใชหลกการหนวยสดทายในทก ๆ เรอง เชน ราคา การบรโภค การผลต การ

กระจายรายได ในเรองการบรโภคใชอรรถประโยชนหนวยสดทาย (MU) ในเรอง

การผลตใชผลผลตเพมหนวยสดทาย (MP) รายรบเพมหนวยสดทาย (MR) และตนทน

เพมหนวยสดทาย (MC) สวนการกระจายรายไดใชความสามารถในการผลตหนวย

สดทายของปจจยการผลตแบงปนผลตอบแทน ทงดอกเบยของนายทน คาจางของ

แรงงาน และคาเชาทดน

2. การหาคาสงสด นกเศรษฐศาสตรคลาสสคสวนใหญจะพดถงการจดสรรทรพยากรใน

ระยะยาวมากกวาระยะสน จงไมไดอธบายถงพฤตกรรมทางเศรษฐกจ ความสมเหตผล

(Rational) ในการจดสรรทรพยากร เมอถงสมยของพวกนโอคลาสสคไดเนนถงเรอง

ดงกลาวในลกษณะการหาอรรถประโยชนสงสดของผบรโภค หรอการหากาไรสงสด

ของผผลต จะเหนไดวา มการนาเอาคณตศาสตรโดยเฉพาะแคลคลสมาใชกบวชา

เศรษฐศาสตรอยางกวางขวาง จงทาใหเศรษฐศาสตรของพวกนโอคลาสสคเนนถง

ความสมเหตผลของพฤตกรรมทางเศรษฐกจในรปของการหาคาสงสด

3. การวเคราะหแบบดลยภาพ ในเศรษฐศาสตรคลาสสค จะพดถงการเคลอนไหวของ

ราคาและจบลงดวยราคาธรรมชาตหรอคาจางธรรมชาต พวกนโอคลาสสคมองวากคอ

ราคาดลยภาพหรอคาจางดลยภาพนนเอง และในสมยนไดมการวเคราะหการเปลยน

45

จตวทยาผบรโภคจะอธบายจากการตดสนใจผานอรรถประโยชนเพม และใชหลกคณตศาสตรในการหาคาสงสด

ของอรรถประโยชนรวม เปนการสะทอนความสมเหตผล (Rational) ในแนวทางแสดงออกของพฤตกรรมมนษย

117

แปลงออกจากจดดลยภาพ เปนการรเรมนาหลกการวเคราะหในแบบวทยาศาสตรมาใช

ในสมยของวอลลสและมารแชล

พวกนโอคลาสสคสวนใหญจะเนนเรองการวเคราะหไมคอยมการแสดงความคดเหน เพราะ

ยงคงสนบสนนเศรษฐกจทนนยมทมการแขงขนเสร และพยายามพสจนในเชงทฤษฎเศรษฐศาสตร

ใหเหนจรงวา ทาไมการแขงขนเสรจงดทสด

จากการปฏวตหนวยสดทายของพวกนโอคลาสสค ไดเปลยนวชาเศรษฐศาสตรการเมอง

(Political Economy) เปนวชาเศรษฐศาสตรบรสทธ (Pure Economics) จากการเปลยนแปลงนทาให

วชาเศรษฐศาสตรสามารถพฒนาไปในเชงทฤษฎไดอยางลกซงโดยระบบใหม ซงปราศจากวจารณ

ญาณสวนบคคล (Value Judgment) วชาเศรษฐศาสตรจงเปนอสระจากกฎเกณฑและเวลา

ทางประวตศาสตร การตดสนใจในการเลอกสรรของผบรโภคและผผลตไดรบความสาคญและสนใจ

มากขน การคนควากฎเกณฑการเคลอนไหวของสงคมแคบลงเปนเพยงศกษาถงขบวนการของตลาด

เทานน ไมไดเนนความสมพนธระหวางมนษยกบมนษย แตเนนความสมพนธระหวางวตถกบวตถ

หรอ วตถกบมนษย

การเปลยนแปลงนทาใหเศรษฐศาสตรแบบนโอคลาสสค ถอวาระบบเศรษฐกจมความคง

ตว สงทเปนปญหาในการวเคราะหไมใชสงคมเศรษฐกจทงหมดหรอระบบเศรษฐกจ แตเปนการ

วเคราะหความสมพนธหรอหาความเปนเหตเปนผลระหวางตวแปรทงหลายทางเศรษฐกจภายใตสงท

กาหนดให 45

46

ลทธอรรถประโยชน และลทธอรรถประโยชนเพม

ลทธถอความพอใจเปนสาคญ (Hedonism) เปนหลกซงถอวา มนษยแสวงหาความสขพอใจ

ซงจะไดมาโดยใชความพยายาม ปรบปรงการดาเนนชวตของตน หลกนเปนไปตามหลกปรชญาและ

จตวทยาทวา พฤตกรรมของมนษยยอมแสวงหาความพอใจและหลกเลยงความเจบ (ความลาบาก)

Jeremy Bentham เปนผวางหลกไว คอ “ธรรมชาตไดจดมนษยไวอยภายใตอานาจปกครองของนาย

2 คน คอ ความเจบปวดและความพอใจ (Pain and Pleasure) นาย 2 คนนเปนผบงการใหมนษยทา

สงนนสงน โดยวธอยางไร” ทฤษฎพฤตกรรมนตอมานกเศรษฐศาสตรไดนามาปรบใชเปนเรอง

อรรถประโยชน (Utility)

46

ทบทม วงศประยร “ประวตและลทธเศรษฐกจ” หนา 102 - 103

118

นกเศรษฐศาสตรยคกอนกลาวถงทฤษฎมลคา 46

47 วา มลคาวดจากประโยชนของ

สงของ สงของใดมประโยชนมากจะมมลคามาก ตอมามผคานวาไมจรง นาและอากาศมประโยชน

มากแทบจะไมมมลคา จงมผคดใหมวา สงใดมอรรถประโยชนเพม (Marginal Utility : MU)

มากเปนสงมมลคามาก เพราะอรรถประโยชนเพมเขามาคานงถง สงใดมประโยชนแตมปรมาณ

นอย สามารถครอบครองไวไดนอย ยอมมมลคามาก แตถาสามารถครอบครองเอาไดมากขนมลคา

จะลดตามลาดบ เชน อากาศในเรอดานาทเกดรว มอากาศจานวนนอย คนทอยในเรอดานาจะซอ

อากาศในราคาแพง เมอใดเรอดานาลอยขนสผวนา อากาศมมาก จะหมดความสาคญลง ไมมมลคา

เลย

นอกจากน กยงมนกเศรษฐศาสตรคนอนทกลาวเหมอนกน เจวอน (Jevon) เสนอวา มลคา

ของสนคาขนอยกบประโยชน ประโยชนนไมใชคณสมบตภายในสนคา แตคอความสมพนธ

ระหวางสนคากบมนษยผมความตองการสนคานน ประโยชนจงเปลยนแปลงไปตามความรสกนกคด

ของบคคลในขณะตาง ๆ โดยเฉพาะขนอยกบวาบคคลนน ๆ มสนคาชนดเดยวกนนนอยแลวมากนอย

เพยงใด ประโยชนของสนคาชนหนงตอบคคลหนงเทากบความสขของบคคลนนทเพมขนจากการ

บรโภคสนคานน

Hermann Heinrich Gossen ชาวเยอรมน , W. Stanley Jevons ชาวองกฤษ และ Leo Walras

ชาวฝรงเศส เปนนกเศรษฐศาสตรทใหแนวคดเบองตนเรองน จงถอเปนกลมอรรถประโยชนเพม

47

ทฤษฎมลคา (Theory of Value) ในสมยโบราณทมการแลกสงของกน มลคากคอ คาของสงของสนคาทมตอ

บคคลเมอใชแลกเปลยนกน เชน ขาว 3 ถงแลกเนอได 2 ก.ก มลคาของขาวเมอใชแลกเนอคอ 2/3 พอมเงนตราขน

ความหมายเปลยนไปเปนราคา หรอมลคาการแลกเปลยน ตอจากนนกมทฤษฎอน ๆ อกมาก เชน

ทฤษฎมลคาเทากบแรงงาน (Labor Theory of Value) หมายถง มลคาของสนคาใดจะตองเทากบปรมาณ

ของแรงงานทใช ในการผลตสนคานนขนมา

ทฤษฎมลคาเทากบตนทนการผลต (Cost of Production Theory of Value) หมายถง การรวมเอามลคาท

เกดจากประสทธภาพในการผลตของทนเขาไป และมลคาของแรงงานดวย

ทฤษฎมลคาคดจากประโยชน (Utility Theory of Value) หมายถง มลคาเปนเทาไรยอมแลวแตประโยชน

มผโตแยงในประเดนนมาก ตวอยางน ามประโยชนมากแตมมลคานอย แตเพชรไมมประโยชนแตมมลคามาก

ทฤษฎมลคาคดจากอรรถประโยชนเพม (Marginal Utility Theory of Value) หมายถง มลคามากหรอนอย

คดจากอรรถประโยชนเพม ประโยชนทเพมความพอใจแกมนษยมากหรอนอย ดงนน อรรถประโยชนเพมจงวด

จากความหายากหรอมอยอยางจากด และความตองการของแตละบคคล

ทฤษฎมลคาของสานกคลาสสคใหม (Neoclassic Theory of Value) เปนทฤษฎของ อลเฟรด มารแชล

อธบายไววา มลคาของสนคาใดกตาม กาหนดขนจากพลงรวมกนของอปสงคและอปทาน หรอจดตวกนในกราฟ

ทเกดเปนดลยภาพ เมอมลคาหนมาใชเปนราคาแทน ปจจบนจงเรยกมลคาวาราคาตลาด

119

กลมแรก ตอมาแนวคดนไดขยายไปยงออสเตรย มผศกษาแนวคดนคอ Karl Menger , Friedrich

Von Weiser , Eugen Von Bohm Bawerk 3 คนนตงชอใหมเปนลทธออสเตรยนเพราะเกดท

ออสเตรย

กลมอรรถประโยชนเพม ไดศกษาจตวทยาผบรโภคและไดนาเสนอกฎหรอทฤษฎเกยวกบ

การบรโภค 3 กฎ ทเปนของ Hermann Heinrich Gossen (1810 – 1855) คอ

กฎขอแรก วาดวยอรรถประโยชนเพมจะเปนไปตามกฎแหงการลดนอยถอยลงของ

อรรถประโยชนเพม (Diminishing Marginal Utility) กลาวคอ สนคาใดมอยนอยยอมมประโยชน

เพมเขามามาก และหากเรายงมสนคานนมากขน ๆ อรรถประโยชนเพมจะลดลง ๆ จนถงศนยใน

ทสด

กฎขอทสอง วาดวยการเลอกบรโภคอยางมเหตผล (Rational Consumer) เมอมสนคาหลาย

อยางใหเราเลอกบรโภค แตมเงนซอจากด ผบรโภคจะเลอกซอของนนมาบรโภคอยางไร

ทฤษฎการตดสนใจทจะเลอกซอสนคาใหไดอรรถประโยชนสงสด จงตองเลอกซอ MU ตอ

เงน 1 บาท ของสนคาใดสงกวากซอของนนมาบรโภคกอน และเลอกใชเงนบาทตอ ๆ ไปในสนคาท

ม MU ตอบาทสงสด จนกระทงงบประมาณหมด คา MU ตอ 1 บาทในสนคาทกชนดจะเทากน

47

48 เขยนสตรไดวา

1

1

PMU

= 2

2

PMU

= ………………………………….. N

N

PMU

กฎขอสาม กฎอปสงคและอปทานกาหนดราคา สนคาใดจะมมลคาการแลกเปลยน

(ราคา) สง เมอปรมาณสนคานนผลตและนาออกขายนอยกวาปรมาณทมผตองการซอไปบรโภค

(อปสงค >อปทาน) และราคาจะลดลง เมออปทานมากกวาอปสงค (อปสงค < อปทาน)

สรปไดวา แนวคดของกฎการบรโภคตงอยบนสมมตฐานทวา ผบรโภคเลอกซอของเพอให

เกดความพอใจสงสดแกตน

สานกออสเตรย (Austrian School) ไดขยายแนวความคดเรองอรรถประโยชนเพมให

ละเอยดและไดเสนอแนวคดใหม เชน

48

Jevon ไดกลาวถงฟงกชนอรรถประโยชน (Utility Function) เปนความเกยวพนระหวางสนคาและผบรโภคของ

นน มสตรคอ MU = f (x) หมายถง อรรถประโยชนเพมจะมากหรอนอยขนอยกบปรมาณสนคา นอกจากน กใช

เกณฑของ MU มาอธบายทฤษฎการแลกเปลยน ตราบใดท MU ของอกฝายยงเกดขนกจะทาการแลกเปลยน จน

MU ของสนคา 2 อยางเทากนจงจะเกดดลยภาพ และทฤษฎอน ๆ เชน ทฤษฎการใชแรงงานและคาจาง ดลยภาพ

ของคาจางจะตองอย ณ ทจดทคาจางหรอขนาดของประโยชน = ความพอใจ = ความเจบปวด แตทฤษฎเหลาน

มไดถกยอมรบและนามาใชเปนทฤษฎเศรษฐศาสตรทยอมรบโดยทวไป

120

• การคานวณหาคาของปจจยการผลต จะใชผลผลตหนวยสดทายเปนตววด แรงงาน

ทน ทดน แตละอยางมคาเทาไร? มคาเทาใดยอมแลวแตความพอใจทจะใชปจจยการ

ผลตทาสนคาขนมา ตวอยางเชน ใชทดน ทน และแรงงาน ผลตขาวได 50 ถง คนงาน

คนหนงลาออก ทาใหผลตขาวไดเพยง 45 ถง ดงนน คาแรงงานหรอผทจะมาแทนจง

เปน 50 – 45 = 5

• การคานวณหาอปสงคและรายรบเพม (MR) ตามหลกคณตศาสตร48

49 ของ Friedrich Von

Wieser

(1) สนคา (Q) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

(2) ราคา (P) หรอ MU 0 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

(3) ประโยชนรวม (TU) 0 10 19 27 34 40 45 49 52 54 55 55

(ผลบวกของ MU สะสม)

(4) รายรบรวม (TR=PxQ) 0 10 18 24 28 30 30 28 24 18 10 0

(5) หาคา MR 10 8 6 4 2 0 -2 -4 -6 -8 -10

เรมแรกสมมตใหมสนคาอยจานวน 11 ชน และมราคา (P) หรอ อรรถประโยชนเพมของคน

ในการบรโภคสนคาแตละชนตามตาราง แตมกฎแหงการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชนเพม

ในสนคาแตละหนวย เมอนาคาทงสองมาประมวลผลทางคณตศาสตร เราจะหาคาอรรถประโยชน

รวม (Total Utility : TU) ไดจากการบวกสะสมอรรถประโยชนเพมในแตละชนของสนคา เชน 10 ,

10+9 ,19+8 ……… ตอมาหารายรบรวม หาจาก ราคา x ปรมาณ และเมอใชเทคนคการวเคราะห

สวนเพม เราจะหารายรบเพม (Marginal Revenue : MR) จากคารายรบรวมโดยการหาคาตางกน

หนงชวงเวลา เชน TR2 – TR1 , TR3 – TR2 ……………….

เมอนาคาทหาไดมาแสดงในรปกราฟ เราจะไดความสมพนธของ TU และ TR สวนคาท

เปนสวนเพม เราจะใชคารายรบเพม (MR) สวนเสนอปสงคหรอ MU กจะนาคา MU ในขอ 2 มา

พลอต การวเคราะหนอยในขนคณตศาสตรพนฐาน หาคารวมและสวนเพม เพอดความสมพนธ

ซงกนและกนในทางคณตศาสตร เปนแนวคดเบองตนของนกเศรษฐศาสตรตอ ๆ มาใชวเคราะห

ตวแปรเหลานใหซบซอนและใกลกบความเปนจรงสอดคลองกบพฤตกรรมมนษยมากยงขน

49

Antoine Augustin Cournot (ค.ศ. 1801-1877) ชาวฝรงเศส นกคณตศาสตรไดอธบายกฎของอปสงค (Demand

Function) ทวา ปรมาณซอสนคาขนอยกบราคา เขยนเปนสญลกษณทางคณตศาสตร คอ Q = f (P) แมจะมตวแปร

อน ๆ เชน รายได , ราคาสนคาอน , รสนยม ฯลฯ แตตองสมมตใหตวแปรเหลานคงท (Other thing equal หรอ

Ceteris Paribus) เปนกฎเกณฑทเรานามาใชศกษาในเศรษฐศาสตรจลภาคในปจจบน

121

รปภาพท 5.1 การหาเสนอปสงคหรอ MU และเสน MR

• ทฤษฎอปสงคและอปทานในการแขงขนเสร กาหนดใหสนคามคณภาพเหมอนกน

และผซอผขายมขอมลตลาดอยางสมบรณ Eugen Von Bohm Bawerk ไดสรป แนว

พฤตกรรมทสมเหตผล (Rational) ไววา เมอมผเสนอซอสนคาทราคาสงสดจะสามารถ

ซอสนคาของผเสนอขายไดหมด แตผซอสวนทเหลอจะยงไมซอ เมอผขายตองการ

ขายสนคาเพมกจะตองเสนอขายสนคาลดลงอก และกจะมผซอซอสนคา ณ ราคานตาม

จานวนทตงใจซอ ณ ราคาน จะดาเนนการไปในลกษณะการเชนน จนขายสนคาได

หมด จงสรปไดวา ราคากาหนดอปสงคและอปทานในตลาดการแขงขนเสร ผเสนอ

ซอแพงซอไดมาก ผเสนอซอถกซอไดนอย ในทางตรงขาม ผจดหามาขายในราคาแพง

ขายไดนอย หากขายในราคาถกขายไดมาก เปนการหากฎเศรษฐศาสตรทอธบาย

พฤตกรรมมนษย

นอกจากน Bawerk ยงไดอธบายทฤษฎทนและอตราดอกเบยไวดวย ทนทาหนาทสองอยาง

หนาทแรก เปนปจจยการผลตในกระบวนการผลต หนาททสอง เปนทางทกอใหเกดดอกเบย และ

อตราดอกเบยควรเปนเทาไร ขนอยกบปจจย 4 อยาง ความตองการในปจจบนมผลมากกวาความ

ตองการในอนาคต , การคาดคะเนในอนาคตสดใสกวาในปจจบน (ในเรองรายได ราคาสนคาใน

อนาคตจะแพงกวาปจจบน) , การคาดคะเนในอนาคตอาจไมสดใสกวาในปจจบน ในเรองความตอง

Q 10 5

Demand หรอ MU MR

10

5

TU , TR

20

Q TR

TU 60

40

10 5

P หรอ MU ,

MR

122

การบรโภคสนคาในปจจบนจะมความชอบมากกวาในอนาคต และสนคาในปจจบนมคณภาพ สง

กวาสนคาในอนาคต

• ทฤษฎมลคาปจจยการผลต กลมนมความเหนวา มลคาของปจจยการผลต (ทน แรงงาน

ทดน) เกดจากประโยชนทปจจยเหลานกอใหเกดขน คอ การนาไปใชเปนปจจยในการ

ผลตสนคาสาเรจรป ซงสนคาสาเรจรปมมลคา มลคาของปจจยการผลตจงมมลคาตาม

สนคาสาเรจรป และใหกฎผลผลตหนวยสดทาย (MP) เปนวธการกาหนดมลคาปจจย

การผลตแตละประเภท (จะเหนไดวา กฎผลผลตหนวยสดทาย (MP) กลมคลาสสค

โดยเฉพาะรคารโด กไดใชเกณฑนเชนกนวดคาเชาจากทดน และเรยกวา Economic

Rent – เปนการขยายความอธบายใหครอบคลมปจจยการผลตอน) วธหามลคาของ

ปจจยการผลตพจารณารวมกบสนคาสาเรจรป เมอนาปจจยการผลตออกจากการผลต

หนงหนวยแลวดวาผลผลตสนคาสาเรจรปทงหมดลดลงเทาใด มลคาของผลผลตท

ลดลงคอ มลคาของปจจยการผลตสวนนน สรปไดวา พวกนใชแนวคดมลคาสนคา

สาเรจรปมากาหนดราคาปจจยการผลต และใชเทคนคการวเคราะหสวนเพมมาหาคา

ของปจจยการผลตแตละสวนในระบบการผลต 50

แนวคดของลทธคลาสสค VS ลทธคลาสสคใหม

เพอใหเหนขอแตกตางในทฤษฎทสาคญของกลมคลาสสคใหมและคลาสสค เราพอทจะ

เลอกทฤษฎทสาคญมากลาว คอ

1. ทฤษฎมลคา หรอทฤษฎราคา ลทธคลาสสคไดกลาวถงมลคาสนคาในเทอมของมลคา

การใชและมลคาการแลกเปลยน รคารโดเหนวาควรเปนตนทนการผลต สวนคลาสสคใหมกลาววา

เปน “ราคา” ซงกคอมลคาการแลกเปลยนในสมยกอนทยงไมใชเงนตรานนเอง นอกจากน

50

แนวคดมลคาปจจยการผลตในพวกนโอคลาสสคทสาคญ และเหนดวยกบแนวคดนและขยายความใหชดเจนขน

คอ J.B Clark ไดสรางทฤษฎประสทธผลเพมหนวยสดทาย (Marginal Productivity Theory of Distribution ; ใน

บางแหงเรยกวา ทฤษฎผลตภาพเพมหนวยสดทาย) ใหหลกวา ประสทธผลเพมหนวยสดทายเปนตวกาหนดมลคา

ของปจจยการผลต โดยสมมตใหการผลตมปจจยหนงทพจารณาและใหปจจยการผลตอนคงท การใสปจจยการ

ผลต เมอเพมปรมาณมากขนกยงคงเกดกฎแหงการลดนอยถอยลงตามแนวคดของรคารโด ทาใหมลคาสนคาสาเรจ

รปหนวยทาย ๆ จะมมลคาลดลง แตตองคดมลคาปจจยการผลตนนใหเทากบมลคาผลผลตหนวยสดทายทเกดขน

ในกรณทมการแขงขนเสรการเขงขนวาจางปจจยจะประกนมใหมการตอบแทนปจจยตากวามลคาผลผลตหนวยสด

ทายทกอใหเกดขน เพราะถาจายตากวากจะมนายจางคนอนจางปจจยหนวยนนไป ดงนน ภายใตระบบ

การแขงขนเสรจรง ๆ การกระจายรายไดยอมยตธรรม เพราะแตละปจจยการผลตไดรบคาตอบแทนสวนทตนกอให

เกดขน แตถาเปนระบบผกขาดสนคาสาเรจรปหรอการผกขาดการจางงาน การขดรดแรงงานจะเกดขน เพราะ

ผผกขาดสามารถจายคาจางใหตากวามลคาของผลผลตของแรงงานคนสดทาย

123

ลทธคลาสสคใหม เหนวา ราคากาหนดจากอปสงคและอปทาน เหตผลเพราะมนษยมพฤตกรรมใน

การซอของเพอใหเกดประโยชนสงสดแกผบรโภค และกาไรสงสดแกผผลต มารแชลไดอธบาย

ราคาตลาดโดยแสดงเปนกราฟ ใหเหนการทางานของอปสงคและอปทานทาใหเกดราคาตลาด อน

เปนราคาทพอใจของผซอผขายจานวนมาก ตามวธทางคณตศาสตรและเปนการประนประนอมแนว

ความคดของทงสองกลมใหอรรถประโยชนและตนทนเปนผกาหนดมลคาสนคา

2. การกระจายรายได (หรอการวภาครายได) ลทธคลาสสคกลาวถงการแบงสรรรายไดเปน

ดอกเบยตกแกเจาของเงน คาเชาตกแกเจาของทดน กาไรตกแกนายจาง ผประกอบการ และคาจาง

ตกแกคนงาน ลทธคลาสสคใหมเขามาอธบายถงการกาหนดสงเหลานควรเปนเทาไร โดยใช

คณตศาสตรเพอชวยใหแจมแจงขน

ทฤษฎคาจางเทากบกองทนทกาหนดไว (Wage Fund Theory of Wage) ท J.S. Mill แหง

สานกคลาสสคอธบายไว ซงมผคานวาฝมอแรงงานไมเทากนจะใหคาจางเทากนไมได กองทนคาจาง

กาหนดไวแนนอนไมถกตองนก J.B. Clark ลทธคลาสสคใหมกลบเหนวา คาจางควรเทากบ

ประสทธผลเพมหนวยสดทาย (Marginal Productivity Theory of Wage) 50

51 จงจะถก คอจาย

ตามผลงานทคนงานผลตได

3. กฎของซายน (Say’s Law) ทวาอปทานสรางอปสงค (Supply creates its own demand)

ซงในระยะยาวแลวอปทานจะเทากบอปสงค ลทธคลาสสคใหมโดยมารแชล ไดอธบายเรองของ

เวลาใหละเอยดขน โดยแบงระยะเวลาออกเปนระยะสนและรายะยาว ในระยะสนผลตขนมาจะยง

ขายไมหมด แตหากเปนระยะยาวจะขายไดหมดตามกฎของซายน สรป กลมคลาสสคพจารณา

ทกอยางในเทอมของดลยภาพและเปนระยะยาว แตกลมคลาสสคใหมจะแบงละเอยดขนแบงออก

เปนระยะสนและระยะยาว

4. ลทธการมองในแงราย (Pessimism) ของรคารโดและมลธสทวา ประชากรเพมมากกวา

อาหารจะทาใหผคนลมตายเพราะขาดอาหาร และกฎแหงการลดนอยถอยลงเพราะประชากรมากแต

ทดนทากนยงเทาเดม สาเหตนทาใหเกดคาเชาในประเทศดอยพฒนา ลทธคลาสสคใหมกลบ

เหนวา ในประเทศพฒนาประชากรเพมจะเปนแรงงานชวยการพฒนาเศรษฐกจ ทาใหสงคมดขน

แรงงานเปนสงทประเทศพฒนาขาดแคลน

51

ระวงสบสนการใช Marginal Productivity เพราะในทนหมายถง คนทเพมเขามาในการผลตและทาใหเกดผลผลต

สวนนจงควรเปนคาจางของแรงงาน เปนการดในลกษณะ MP แตในเศรษฐศาสตรมหภาค (บททาย ๆ ) จะอธบาย

การเพมของประสทธภาพนนเกดจากปจจยการผลตเกดประสทธผลเพมขน หมายถงคนเทาเดมแตมประสทธภาพ

มากขนผลผลตผลตไดเพมขน สงทเกดนอาจเกดจากการพฒนาเทคโนโลยหรอประสทธภาพการผลตเพมกได ...

ผเขยน

124

แนวคดลทธคลาสสคใหม

อลเฟรด มารแชล (Alfred Marshall , 1842 - 1924)

อลเฟรด มารแชล เกดทกรงลอนดอน ประเทศองกฤษ เปนอาจารยสอนวชาเศรษฐศาสตร

ทมหาวทยาลยเครมบรดจ เปนเวลา 30 ปจนกลายเปนสานก เรยกสานกเครมบรดจ ซงใชเปนหลกใน

การพฒนาเศรษฐกจของประเทศองกฤษในสมยนน มารแชลเปนนกคณตศาสตรทชานาญ แตการ

อธบายเศรษฐศาสตรจะใชรปหรอกราฟอธบาย และใชคณตศาสตรเพมเตมในเชงอรรถเทานน เพราะ

ตระหนกถงความจรงทวา คณตศาสตรใชไดดในการแสดงความคดหลกของทฤษฎเทานน จะไมใช

เปรยบเทยบทฤษฎนนกบขอเทจจรงในโลกจรง ดงนน เวลาอธบายทฤษฎ มารแชลจะพยายาม

ยกตวอยางรอบ ๆ ตวในโลกน เพอยนยนวาทฤษฎของเขาสามารถนาไปใชไดจรง ๆ

มารแชลใหคาจากดความของวชาเศรษฐศาสตรวา เปนวชาทศกษามนษยในการดาเนนธรกจ

ตามปกตวสย เพอการกนดอยด ซงเกยวของกบสนคาและบรการ ดงนนจงตองศกษาทงมนษย

สนคาและบรการ ควบคกนไป การศกษาจงตองคนควาหาขอเทจจรงหรอกฎในวชาเศรษฐศาสตร

ซงเกยวกบการกระทาของมนษย จงไมแนนอนเหมอนกบทางวทยาศาสตร แตกฎตาง ๆ ของเศรษฐ

ศาสตรกมความเปนจรงอยมากและคอนขางแนนอน แตจะใหแนนอนเหมอนทางวทยาศาสตรยอม

เปนไปไมได แตกฎในทางเศรษฐศาสตรจะทาใหเขาใจถงความสมพนธของขอมลตาง ๆ จาก

การกระทาของมนษย เพราะมนษยตองการสนคาและบรการสาหรบครองชพ เนองจากสนคาและ

บรการใหความพอใจในการบรโภค เมอมความตองการกตองมการผลตสนคาและการบรการขนมา

ดงนน มารแชลและนกเศรษฐศาสตรรนคลาสสคใหมจงพจารณา การผลต การบรโภค การแลก

เปลยน และการกระจายรายได เปนหลกในการคดทฤษฎในทางเศรษฐศาสตร 52

กฎเศรษฐศาสตรทมารแชลคนพบและวธการสรางทฤษฎเศรษฐศาสตรสวนใหญ จะเหมอน

กบทฤษฎเศรษฐศาสตรจลภาคทเราใชศกษากนอยในปจจบน แตจะอธบายเพยงสน ๆ และกลาวถง

แนวความคดทซอนอยเบองหลงการสรางขนมามากกวา อาทเชน ทฤษฎเศรษฐศาสตรนโอคลาสสค

มสมมตฐานวา หนวยเศรษฐกจแตละหนวยมขนาดเลก มจานวนมากมาย และแขงขนกนอยางเสร

ไมมการผกขาดหรอการรวมกลมอทธพลในลกษณะใด ๆ เลย ภายใตขอสมมตฐานนทฤษฎนโอ

คลาสสคชใหเหนวา มลคาของสนคาและปจจยการผลตถกกาหนดขนอยางไรและเหมาะสมแลว

อยางไร

มารแชล สรางทฤษฎเศรษฐศาสตรทพจารณารายละเอยดไปถงระดบบคคล ทงในดานของ

ผซอและแหลงผลต ในดานผซอถกสรางขนมาดวยกฎของอปสงค แนวทางการสรางทฤษฎอย

52

ทบทม วงศประยร , เพงอาง , หนา 110

125

ภายใตทฤษฎการตดสนใจของบคคลทกาหนดใหมงบประมาณของตน ซงเปนเงอนไขในสมการทาง

คณตศาสตร และยงคงแนวคดเดมทใหคนแสวงหาความพอใจสงสดจากการบรโภคสนคาและได

อรรถประโยชนรวมสงสด ซงเปนการบรรลความสขสงสดของมนษยและไดกฎการบรโภคของผซอ

ภายใตเสนอปสงค ทแสดงใหเหนถงการตดสนใจทจะบรโภคสนคาจานวนเทาใด ณ ราคาทกาหนด

ไว พรอมกบบรรลสวสดการของตนเองทไดความพอใจสงสด แตกยงเปนระดบบคคล

เมอมารแชลสรางกฎการบรโภคของผซอไดแลว กมการประยกตใชใหกวางขวางจากเสน

อปสงคทหามาได พยายามอธบายใหใกลเคยงกบโลกจรงทวา สนคาและบรการอาจมสนคาอนมา

ทดแทนกนได บางครงทดแทนไดมากบาง นอยบาง แลวแตลกษณะของสนคา สรปไดวา สนคา

บางชนดจดวาเปนสนคาจาเปนตอการดารงชพ ไมสามารถเลอนเวลาการบรโภคออกไปไดและไม

สามารถหาสนคาอนมาทดแทนได จะมความยดหยนของอปสงคตา สนคาทมการทดแทนกนได

มากและไมมความจาเปนมกจะมความยดหยนสง กฎเศรษฐศาสตรดานการบรโภคจงใชสตรความ

ยดหยน 52

53 มาอธบาย สามารถอธบายเศรษฐศาสตรในโลกแหงความเปนจรงไดคอนขาง

เหมาะสมมากและสามารถใชมาไดจนถงปจจบน อธบายพฤตกรรมผบรโภคไดด

หนวยผลต มารแชล กาหนดใหการผลตตองใชปจจยการผลต ทน แรงงาน ผประกอบการ

และทดน เพอใหบรรลเปาหมายการผลตอยางมประสทธภาพ (Efficiency) ของระบบเศรษฐกจทเปน

ความเชอของพวกคลาสสค มารแชลไดแสดงใหเหนในรปของกฎเกณฑทชดเจนกคอ การผลตจะ

บรหารใหอยในรปของการผลตตนทนตาสด (Minimize Cost) หรอถามทรพยากรจากดจานวนหนงก

ตองผลตใหไดสนคามากทสด (Maximize Output) ถอไดวาเปนการผลตทบรรลในดานประสทธภาพ

แลว และยงไดแสดงรายละเอยดของการเลอกใชปจจยการผลตระหวางทน และแรงงาน ไวอยาง

ชดเจน

กฎแหงการลดนอยถอยลง (Law of Diminishing Return to Scale) มารแชล เหนวา ปจจย

การผลตบางชนดมจานวนจากด เชนทดน เมอเพมทน แรงงาน แตทดนเพมไมไดในทายสดกยงเกด

53

สตรความยดหยนเปนการหาเปอรเซนตการเปลยนแปลงในปรมาณตอเปอรเซนตการเปลยนแปลงในราคา (หรอ

รายได)

Eราคา = 100

100

PP

QQ

∆

∆

=

PP

QQ

∆

∆

= QP

PQ .

∆∆

ถาหากคาทไดเปนบวกตวแปรจะสมพนธในทางเดยวกน แตถาเปนลบจะตรงกนขาม ขนาดของปรมาณการ

เปลยนแปลง จะเปนกเปอรเซนตในปรมาณเมอเทยบกบราคาเปลยนไป 1 % ถา Eราคา = 1 เรยกวา Unitary

Elasticity , Eราคา < 1 เรยกวา Inelasticity , Eราคา > 1 เรยกวา Elasticity

126

ผลตามกฎนเชนเดม แตในดานอตสาหกรรมสามารถเพมปจจยการผลตไดทงเครองจกร และ

แรงงาน แตผลไดอาจเปนไปไดหลาย ๆ กรณ อาจเกดการประหยดในขนาดการผลต (Economy of

Scale) กได โดยแสดงออกมาในรปของผลตอบแทนตอขนาด (Return to Scale) ของฟงกชนการ

ผลตประกอบดวย ผลตอบแทนคงท (Constant Return to Scale) ผลตอบแทนลดลง (Decreasing

Return to Scale) กฎแหงการลดนอยถอยลงทางานในฟงกชนการผลต และผลตอบแทนเพมขน

(Increasing Return to Scale) กฎของการประหยดในการผลตเปนตวทางานในฟงกชนการผลต

นอกจากน มารแชลยงไดแสดงในรปแบบการประหยดในขนาดการผลต ใหชดเจนวา

เกดจากกรณใดบาง ประกอบดวยการประหยดในขนาดการผลตภายในโรงงาน เรยกวา Internal

Economy of Scale เปนการบรหารการใชปจจยการผลตทมประสทธภาพมากขน หรอมการจดการ

บรหารในสานกงานทดขนกวาเดม และการประหยดในขนาดการผลตมาจากภายนอก ( External

Economy of Scale) เปนผลมาจากการรวมกลมการผลตของอตสาหกรรม (Cluster) หรอจากระบบ

คมนาคมทสะดวกและมประสทธภาพในระบบเศรษฐกจ

ทฤษฎอปสงค – อปทาน มารแชล ใหความเหนวา มลคาของสนคาจะถกกาหนดจาก

อปสงคและอปทานรวมกนเปนราคาดลยภาพในตลาด ราคานเปนตวกาหนดมลคาสนคาทแทจรง

เปนการประนประนอมแนวความคดของนกเศรษฐศาสตรสองกลมกลมหนงเหนวาอรรถประโยชน

(ประโยชน) เปนตวกาหนด แตอกกลมเหนวาตนทนการผลตเปนตวกาหนดมลคาสนคา แตเมอ

มารแชลใชทฤษฎอปสงค – อปทาน กเปนการยอมรบหลกการของทงสองฝายเปนตวกาหนดมลคา

สนคา สาหรบการหาราคาดลยภาพเสนอปสงคของมารแชลนนเปนของบคคลตามขอสมมตการ

วเคราะห เมอจะวเคราะหภาพรวมจะตองหาเสนอปสงคของตลาด เปนการรวมอปสงคของทกคน

ในตลาด ฝายผผลตกตองใชเสนอปทานทเปนตวแทนของผผลต ซงสะทอนการหากาไรสงสดของ

ทกบรษท ดงนนราคาดลยภาพนอกจากเปนตวกาหนดสนคาแลว ยงเปนการประสานผลประโยชน

ของทกฝายในสงคมดวย การเคลอนตวของเสนอปสงคอปทานทเนองมาจากปจจยอนทมใชราคา

จะทาใหเกดการเปลยนแปลงในตลาด ดลยภาพในตลาดกจะมการเปลยนแปลง เปนการนากฎเศรษฐ

ศาสตรทมารแชลไดคนพบมาอธบายปรากฏการณจรงทางเศรษฐศาสตรและมเหตผลใหสามารถเปน

ทยอมรบอยางกวางขวาง

สงหนงทมารแชลเหนไดจากเสนอปสงค มสวนทเปนสามเหลยมดานบนเกดขน มารแชล

แปลกใจวาคออะไร จงเรยกสวนนวา สวนเกนผบรโภค (Consumer’s Surplus) หมายถง สวนท

ผบรโภคไดรบเกนกวาจายจรง สวนเกนนวดจากอรรถประโยชนทไดรบ หกออกดวย จานวนเงนท

จายจรง จงตความไดวาสวนทรบเพมเปนความรสกทางจตใจไมเหนเปนตวเงน ตอมามนก

เศรษฐศาสตรนาไปใชอธบายปรากฏการณจรงในหลาย ๆ กรณ เชน การตงราคาลาเอยง (Price

Discrimination)

127

รปภาพท 5.2 สวนเกนผบรโภค

ในเรองของเวลา มารแชล กลาวถงทฤษฎอปสงค – อปทาน จะตองแบงระยะเวลาออกเปน

3 ระยะ ระยะเพยงชวคร อปสงคและอปทานอาจผนแปรไปดานใดดานหนงมากกวาได แตเปน

การเกดเพยงชวครและจะมการปรบตวตอไป ระยะสน อปสงคและอปทานยงไมสามารถปรบตว

ใหเทากนไดอยางปกต แตกทาไดดกวาระยะแรก ระยะยาว เหตการณปรบเขาสปกตอปสงคและ

อปทานจะเทากน ราคาเปนปกต การแบงระยะเวลายงใชในดานการผลตดวย ความเหนในเรอง

ระยะเวลานนมความแตกตางจากพวกคลาสสค เพราะกลมนจะคดวาทกอยางจะตองปรบตวเขาส

ระดบธรรมชาตในระยะยาวประการเดยว เชน ราคาธรรมชาต คาจางธรรมชาต และการปรบตว

สามารถทาไดอยางรวดเรว

ทฤษฎการกระจายรายได การกาหนดราคาของปจจยการผลตทงทน แรงงาน ผประกอบการ

ทผานมา นกเศรษฐศาสตรไดเสนอแนวคดไวมากมาย แตสวนใหญเปนการเสนอในดานอปสงคของ

ปจจยการผลตทงสน แตมารแชลกลบเหนวาทงดานอปสงคและอปทานเปนสงกาหนดราคาปจจย

การผลตในตลาดทแทจรง การทางานของตลาดจะตองประกอบดวยสองดานจงจะเปนการอธบาย

ทฤษฎทถกตองสมบรณ ในสานกออสเตรยใหกาหนดจากผลผลตเพม (MP) ของปจจยการผลต

ทกอใหเกดผลผลตนนขนมา สวน J.B. Clark ผเสนอทฤษฎประสทธผลเพมหนวยสดทาย ไดขยาย

ความเพมเตมใหใชผลผลตทเพมขนหนวยสดทายเปนเกณฑการคดมลคา ซงกอยในสวนของอปสงค

ทงสน ในกรณของแรงงานการตดสนใจของแรงงานจะเปนการแลกเปลยนกนระหวางทางาน

กบเวลาวาง โดยมงแสวงหาความพอใจใหตนเองสงสด และนาเสนอการตดสนใจในรปของเสน

อปทานของแรงงาน ดลยภาพในตลาดแรงงานจงเกดจากการทางานทงสองดานของอปสงค

และอปทานของแรงงาน

ทฤษฎความตองการถอเงนของมารแชล 53

54 เปนทฤษฎทอธบายในตลาดการเงน ขยายความ

ตอเนองมาจากพวกคลาสสค โดยมารแชลเหนวา อปสงคการถอเงนของคนมสาเหต 2 ประการคอ

54

นกเศรษฐศาสตรนโอคลาสสคอกทานหนงทไดเสนอทฤษฎปรมาณเงนไว Irving Fisher เสนอสตร

การแลกเปลยน (Equation of Exchange) M.V + M´ .V´ = P . T Fisher คดสตรนขนกยงคงตอกย า

แนวคดเดมทเมอปรมาณเงน (M) เพมขน จะทาใหราคา (P) เพมขน ถาปรมาณสนคา (T) และการหมนเวยนของ

Q

P

128

เพอชวยใหการใชจายเปนไปอยางราบรน และคาดคะเนวาราคาสนคาจะลดลงทาใหคนโดยทวไป

ตองการถอเงนไว ซงจะเปนสดสวนกบรายไดประชาชาต (Y) เขยนสมการไดเปน

M = k.P.Y

k เปนอตราสวนทมารแชลกลาวถง บางคนเรยกวา Marshallian k การอธบายยงเหมอน

กบพวกคลาสสค ถากาหนดให k และ Y คงท การเปลยนแปลงปรมาณเงน (M) จะทาใหเกด

เงนเฟอ คอ ราคา (P) เปลยนแปลง

ถงแมวา จะดเหมอนทฤษฎของมารแชลมการอธบายทสมเหตผล แตกมขอบกพรองทยงไม

สามารถแกไขไดในเชงเทคนค เพราะทฤษฎยงใชการวเคราะหบางสวน (Partial Equilibrium) ใน

ความเปนจรง ตวแปรตาง ๆ จะมความสมพนธกน แตการสรางสมการคณตศาสตรเพอแสดงความ

สมพนธอนสลบซบซอนเปนรปแบบเชงกลไกซงใชประโยชนไมคอยไดจงเสนอการวเคราะหโดยใช

วธการวเคราะหเพยงบางสวน โดยสมมตใหตวแปรอน ๆ คงทไมมการเปลยนแปลงหรอเรยกวา

เปนตวแปรภายนอก (Exogenous Variable) สวนตวแปรทมความสาคญมาก ๆ กนามาใชอธบาย

ในทฤษฎ เรยกวา ตวแปรภายใน (Endogenous Variable) นอกจากน ขอสมมตฐานในการวเคราะห

ทฤษฎเกอบทงหมดทใหมลกษณะของหนวยเศรษฐกจแตละแหงมขนาดเลก มจานวนมากมาย และ

แขงขนกนอยางเสร ไมมการผกขาด แตในโลกแหงความจรง ลกษณะตลาดสนคากลบเปนไป

ในทศทางตรงขาม ตลาดแขงขนแบบเสรอยางแทจรงเกอบหาไมไดในเศรษฐกจ กลบกลายเปนวา

ยงนานเทาใดการแขงขนในตลาดกบจะเปนตลาดทโนมเอยงไปสตลาดแบบผกขาดมากกวา

ลออง วอลลส (Leon Walras , 1834 - 1910)

วอลลส เปนนกเศรษฐศาสตรชาวฝรงเศส ผลงานทสรางชอเสยงใหกบเขาคอ ทฤษฎ

ดลยภาพทวไป (General Equilibrium) ทอยในรปแบบทางเศรษฐศาสตร สวนใหญเขาจะใช

คณตศาสตรมาอธบายเศรษฐศาสตร เรองนเขยนอยในหนงสอ ทฤษฎเศรษฐศาสตรบรสทธ ทสราง

เงน (V) คงเดม แต Fisher ใหความสาคญกบธนาคารตอปรมาณเงน เพราะเหนวา V และ T มกกาหนดจากนสย

และประเพณ เทคโนโลยและการจดตงโรงงาน เชน นสยชอบซอของในวนเทศกาล และชอบซอสนคาทมการ

พฒนาเทคโนโลยใหมออกมา คา V และ T มกจะไมเปลยนแปลงถามการเปลยนแปลงปรมาณเงน แตคาทง

สองจะเปลยนแปลงเมอใดทปรมาณเงนเปลยนมอหมนเรวธรกจซองายขายคลองผลตสนคาไดมากขน ราคามก

เปลยนไป จงตองดท M´ เงนฝากเผอเรยกในธนาคาร และ V´ การหมนเวยนของเงนฝากเผอเรยก

129

ชอเสยงใหเขามากทสด ในหนงสอเลมนกยงกลาวถง ทฤษฎการแลกเปลยน54

55 และทฤษฎการ

ผลต

ดลยภาพทวไป (General Equilibrium) และดลยภาพบางสวน (Partial Equilibrium) ดลย

ภาพบางสวนเปนการศกษาทางเศรษฐศาสตรจลภาค สวนยอยกบสนคาอยางหนงในตลาดแหงหนง

โดยเฉพาะ และเปนอสระอยโดดเดยวแยกจากแหงอน ๆ การศกษาวเคราะหสนคาชนดเดยว

จะทาใหงายไมสบสน หากคนเคยและเขาใจดแลว ทาใหงายแกการศกษาเขาใจในสวนรวม แตใน

โลกแหงความเปนจรงจะมหลายตลาดแตละตลาดขายสนคาหลายชนด เทคนคทใชวเคราะหจง

กาหนดใหสงอน ๆ คงท (Ceteris Paribus)

ดลยภาพทวไป เปนการศกษาวเคราะหหาสมดล (อปสงคและอปทาน) ทเกดขนกบสนคา

หลายอยางในหลายตลาด ทงในเรองราคาและปรมาณภายใตการแขงขนสมบรณ (เสร) ดลยภาพ

ทวไปยอมอธบายไดในลกษณะเชนเดยวกบดลยภาพบางสวน เพราะในทางสถตแลวเมอนาเอาดลย

ภาพบางสวนของสนคาทกชนดจากทกตลาดมารวมกนกจะเปดดลยภาพทวไป หากสนคาทงหลาย

ราคาปกต ไมขาดแคลนหรอมมากเกนไปกจะเกดดลยภาพในตลาด แตถาเกดความไมสมดลขน

กจะเกดความปนปวน เมอสนคาอยางหนงเปลยนแปลงไปกจะกระทบถงสนคาอน เพราะมความ

เกยวพนซงกนและกน หากจะปรบตวใหเกดสมดลขนอก ตองใชจกรกลการปรบตวดานราคา

(Price Adjustment) และการปรบตวดานปรมาณสนคา (Quantity Adjustment)

รปภาพท 5.3 การปรบตวดานราคาปรมาณ

55

ทฤษฎการแลกเปลยน เนองจากสนคาทนามาซอขายแลกเปลยนกนมหลายชนด ดงนน เพอความสะดวกใน

การแสดงราคาสนคา จงตองมสนคามาตรฐาน (Numeraire) ซงจะใชเปนมาตรฐานสาหรบแสดงราคาของสนคา

อน ๆ ทงหมด เพอความสะดวกในกระบวนการแลกเปลยนทนาไปสราคาดลยภาพของสนคาทงหมด เพราะจะม

การแลกเปลยนทางออมหรอการหาประโยชนจากความแตกตางระหวางราคาสนคาตาง ๆ (Arbitrage) ดวย

Pe

Qe

Q

P P

130

การปรบตวดานราคาและปรมาณ จะพจารณาจากจดแรกทเกดดลยภาพจะไดราคาดลยภาพ

และปรมาณดลยภาพ เมอเกดการเปลยนแปลงอยางรนแรง (Shock) ทาใหตลาดเคลอนตวออกจาก

ดลยภาพกจะเกดปญหาอปสงคมากกวาอปทาน หรออปสงคนอยกวาอปทาน การอธบายกจะใชกฎ

อปสงคและอปทานกาหนดราคาของพวกอรรถประโยชนเพม ถาสนคาใดมอปทาน < อปสงค

ราคากจะสง แตถาอปทาน > อปสงค ราคากจะลด จนเขาสดลยภาพ การปรบตวดานปรมาณก

อธบายเหมอนกนแตเปลยนราคาเปนปรมาณ สรปไดวา ดลยภาพบางสวนของสนคาชนดหนง

ทาเปนสมการได S1 = D1 เปนจดกาหนดราคาและปรมาณของสงนน และสมมตใหสงอน ๆ คงท

(Ceteris Paribus) สวนดลยภาพทวไป เขยนเปนสตรคอ

S1 + S2 + S3………. + Sn = D1 + D2 + D3………. + Dn

ซงจะมตวแปรจานวนมาก และมตวแปรทไมรอย การวเคราะหสมดลทงหมดจงทาไดยากและ

สบสน แตในปจจบนเทคโนโลยคอมพวเตอรและการมฐานขอมลเศรษฐกจของประเทศทสมบรณก

สามารถทาใหวเคราะหได และมการนาไปใชในเศรษฐศาสตรชนสง

ทฤษฎการผลต วอลลสมความเหนวา ผประกอบการจะเปนผซอปจจยการผลต เชน

แรงงาน และนาไปผลตสนคาเพอขายสตลาด ตลาดจงแบงออกเปนสองตลาดคอ ตลาดสนคาและ

ตลาดปจจยการผลต ดลยภาพของการผลตเกดขนจากการแขงขนสมบรณ และราคาสนคาจะตอง

เทากบผลรวมของราคาปจจยการผลต หรอกคอ ตนทนการผลต ซงเปนทฤษฎมลคาของรคารโดท

ตงไว เมอไรทราคาสนคาสงกวาตนทนการผลตกจะเกดกาไร ภายใตการแขงขนสมบรณเมอม

กาไรกจะเปนการชกนาใหมคแขงเพมขน ผลทตามมาราคาสนคาลดลงจนสดลยภาพ ผประกอบการ

จะไดเฉพาะกาไรปกต (Normal Profit) ดงนน ตลาดในอดมคตของพวกนโอคลาสสคจงเปน

ตลาดแขงขนสมบรณ (Perfect Competition Market) เพราะผประกอบการไมสามารถแสวงหา

ผลประโยชนสวนเกนได

เสนอปทานวกกลบ (Backward – Bending Supply) ตามปกตสนอปทานจะตองสงลาดขน

จากซายไปขวา แตเสนอปทานแรงงานกลบมการวกกลบ วอลลสไดเหนจากสภาพความเปนจรง

และไดอธบายวา ปกตวสยของมนษยอยากทางานนอยชวโมงแตไดคาจางมาก ไมเตมใจทางานนาน

ชวโมงนนเอง เวนแตไดรบคาจางตอชวโมงสงมากพอทจะทดแทนความเจบปวดความเหนอยจาก

การทางานเปนอยางน เสนอปทานจะลาดสงขนตามปกต แตถาหากคาจางสงมากจรงกจะ

ลดชวโมงการทางานลงเพอนาไปพกผอนหยอนใจ จงเปนสาเหตของเสนอปทานแรงงานวกกลบ

ตวอยางเชน คนงานในสหรฐอเมรกาและเปนถนทแรงงานหายาก โดยเฉพาะกจการผลตรถยนต

สหภาพแรงงานเขมแขง คนไมยากทางานนานชวโมง หรอทางานในวนหยด ชอบไปพกผอนหยอน

ใจมากกวา เพราะมรายไดพอทจะไปตากอากาศ เลนกอลฟใหสนกสนาน จนถงกบฝายจดการตอง

ขอรองหรอทาความตกลงกบสหภาพแรงงาน ใหคนงานสวนหนงตองทางานลวงเวลาและทางานใน

131

วนหยด เพราะตลาดมความตองการรถยนตมากจนผลตใหไมทนในระยะเศรษฐกจเฟองฟโดยเฉพาะ

กจการรถยนต โดยคดคาแรงงานเพมพเศษใหเปน 2 – 3 เทา

รปภาพท 5.4 เสนอปทานแรงงานวกกลบ

ตามรป เสนอปทานจะลาดสงขนตามลกษณะปกตจนถงจด E เปนชวงทคนงานทนทางาน

กบคาจางทเพมขน (Work Preference) เพราะเปนจดสมดลระหวางอปสงค55

56 และอปทานแรงงาน

คาจางทเพมลอใจใหทางาน (Income Preference) แตเมอรายไดสงขนมากกวาจดนเสนอปทาน

แรงงานจะวกกลบ หมายถง นายจางยงจายคาจางสงขนแตคนทางานกลบลดลงเหลอจานวน OL1

จานวนคนงานทลดลงเพราะเหนอย ตองการพกผอน (Leisure Preference) เปนผลการทดแทนการ

ทางาน (Substitution Effect) เพราะมรายไดสงพอทจะไปพกตากอากาศและพกผอนในดานอน ๆ

จานวนคนงานหรอชวโมงทางานจงลดลง นนคอ เสนอปทานแรงงานวกกลบ หากคนงานขนทน

ทางานตอไป จะทางานชาลงไดผลผลตลด (Marginal Disutility of Work) เปนเหตการณทเกดใน

ประเทศกาวหนาทางอตสาหกรรมมคาแรงสง

ภายหลง ค.ศ. 1870 ระบบเศรษฐกจยโรปมลกษณะเปนนายทนผกขาดชดแจงขนทกท ผล

ของระบบทนนยมปรากฏอยางชดเจน ทงในเรองการถอครองกรรมสทธทรพยสน การกดขขดรด

แรงงาน เปนเครองหมายของการกระจายรายไดทมเพยงไมเปนธรรมแตแสดงใหเหนถงกลไกในดาน

นไมมอยจรงในทฤษฎของพวกนโอคลาสสค แตนกเศรษฐศาสตรทนนยมกมความมนใจ เกด

ความรงเรองของเศรษฐกจในประเทศองกฤษอยางตอเนองและโดดเดนทสดในยโรป ความมงคงไม

เพยงเกดขนอยางกวางขวางในประเทศ ทงรฐบาล นายทน ตางสนบสนนเศรษฐกจเสรนยมแบบทน

นยมอยางแนนแฟน ถงแมวาแรงงานจะเปนคนสวนใหญของประเทศและอยในสภาพยากจน

แตกไมมอทธพลเขาไปสการเมอง ทาใหไมสามารถมอทธพลตอนโยบายรฐบาลได

56

อปสงคของแรงงานหาจากตลาดสนคาของผประกอบการ เปนมลคาปจจยการผลตของแรงงานทผลตไดและจาย

ใหเปนคาจางกบแรงงานในการผลตสนคา สวนอปทานแรงงานเปนการตดสนใจภายใต Preference ของการเลอก

ทางานและการพกผอนของคนงาน

L1

คาจางตอชวโมง

จานวนคนงาน

หรอชวโมงทางาน

E

S

Substitution Effect

Leisure Preference

Income Effect

Work Preference

L0

W0

W1

132

ในเวลาเดยวกนลทธสงคมนยมกเรมไดรบความนยมมากขน เพราะเปนลทธแกปญหาใน

เรองนโดยตรง แตกตองการลมระบบทนนยมซงเปนกรณสดขวมากเกนไป ทาใหการประนประนอม

ไมเกดขน กลมลทธเศรษฐกจทเนนการประสานผลประโยชนภายในสงคมจงสามารถเปน

แนวความคดทไดรบการยอมรบมากทสด

กลมเศรษฐศาสตรสวสดการ (Welfare Economic)

ทฤษฎของพวกนโอคลาสสค ไมสอดคลองกบความเปนจรงทางเศรษฐกจปรากฏชดเจน

ยงขนเปนลาดบ นกเศรษฐศาสตรมความคดทจะปรบปรงทฤษฎใหสอดคลองกบความเปนจรง แต

กมไดมเปาหมายเปลยนแปลงเศรษฐกจและสงคมเหมอนพวกสงคมนยม เพยงแตตองการปรบปรง

แกไขระบบเศรษฐกจเสรนยมทมงเนนประโยชนของคนสวนใหญทเปนเปาหมายหลกเดมของพวก

นโอคลาสสคใหเปนจรง เพราะกลไกในระบบเศรษฐกจไมสามารถจะดาเนนดวยตวเองใหบรรลเปา

หมายดงกลาวได โดยเฉพาะการกระจายรายไดและการถอครองทรพยสน สงนเปนขอบกพรอง

ของระบบเศรษฐกจเสรนยมแบบทนนยมทเกดขนมาอยางตอเนองยาวนาน ไมมวแววของกลไกการ

ทางานปรบตวทเปนกฎธรรมชาตหรอระบบเศรษฐกจทมการแขงขนกนอยางเสรและมผผลตจานวน

มากมาย ไมมพลงการแขงขนทเปนความเชอมาผลกดนใหบรรลเปาหมายตามทฤษฎวาไว แต

กลายเปนวาแนวโนมกลบมาสการผกขาดมากกวา ซงเปนธรรมชาตของระบบเศรษฐกจเสร ทนก

ทฤษฎรนกอนไมยอมทจะยอมรบและพยายามแกไขเขาไปในทฤษฎ กลบเปนวานกเศรษฐศาสตร

ยอมรบปญหานแลวพยายามสรางกลไกอนเขามาทางานแทน โดยกาหนดใหเปนหนาทของรฐ

กอนหนานองกฤษเปนผนาและเปนศนยกลางทางเศรษฐกจของโลก แตในชวงตน

ศตวรรษ 2000 ( ค.ศ. 1900 เปนตนมา) ไดสญเสยการเปนผนาทางเศรษฐกจอยางเดนชด เพราะ

อตสาหกรรมของสหรฐอเมรกาและเยอรมนลาหนาองกฤษ ทาใหองกฤษตองเสยตลาดในเมองตาง ๆ

ไป สวนในประเทศมการตนตวทางดานประชาธปไตย แรงงานเรยกรองเพอยกฐานะความเปนอย

ใหสงขน ปญหาเศรษฐกจขององกฤษคอการตอบสนองตามคาเรยกรองของแรงงาน ในขณะเดยว

กนกตองฟนฟระบบเศรษฐกจแบบทนนยมขององกฤษใหดขนดวย ดงนน จงตองสนใจปญหาการ

กระจายความมงคงและรายได รวมทงแกปญหาความไมเปนธรรมของสงคม นอกจากน การแกไข

ปญหาการกระจายรายไดตองระวงไมใหเกดความวนวายในสงคมรวมทงไมทาใหผลผลตรวมของ

สงคมลดลงดวย จะเหนไดวาโจทยเศรษฐกจในรอบนมความแตกตางอยางสนเชงกบเศรษฐกจ

ในยคกอน เพราะจะตองเกดการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ มการกระจายรายไดทเปนธรรม และ

สวสดการของสงคมจะตองไมเลวลง จงเกดเปนแนวคดเศรษฐศาสตรรปแบบใหม

ความเปลยนแปลงประการทสอง ระบบการผลตในเศรษฐกจมการเปลยนแปลงไปอยางสน

เชง การปลอยมลภาวะ (Pollution) เปนปญหาหลกในระบบการผลต และทาใหสงคมเลวลงในดาน

133

ภาวะแวดลอมและความเปนอย แตการเกดขนของโครงการใหม ๆ หรอการผลตทมการพงพาซงกน

และกนกมอยดวย เชน การเลยงผงและการทาสวนผลไม เปนการทาใหผลผลตทงสองฝายดและม

คณภาพมากขน พวกเศรษฐศาสตรสวสดการจงไดกาหนดปจจยตวแปรใหมเขามาในระบบ

การผลต คอ ผลกระทบภายนอก (Externality) ซงจะมทงดานดและเสยใหรวมเขาไปในตนทนการ

ผลต และเกณฑใหมในการพจารณาใชประสทธภาพของสงคมมาเปนตวแทน 56

57 เกณฑดงกลาว

เปนกฎเกณฑทางเศรษฐศาสตรทไดผานการพฒนาทางทฤษฎมานานหลายทศวรรษและใชกนอย

จนถงปจจบนน แตแนวคดพนฐานกอนหนานกเปนสงสาคญควรศกษาไวเปนพนฐาน

ลทธสวสดการมขอสมมตพนฐานวา “ระบบเสรนยมมขอบกพรองรฐจะตองแกไขโดยเขา

แทรกแซงมากขนในกจกรรมทางเศรษฐกจ เพอกระจายรายไดและทรพยสนใหเทาเทยมมากขน

จากดการผกขาดและรกษาการใชทรพยากรและการจางทางานเตมท” ในทางปฏบตของลทธ

สวสดการกคอ เปนการเสนอปฏรปเศรษฐกจใหรฐเขามาควบคมเศรษฐกจมากขนเพอประชาชนสวน

ใหญ ใหรฐบาลเขาจดการสวสดการทางเศรษฐกจและประกนการมงานทา จดการกระจายรายได

และทรพยสนใหเทาเทยมกนมากขน สวสดการทางเศรษฐกจของสงคมสวนรวมกจะเพมขน วธการ

จดเกบรายไดสวนหนงจากคนรวยมาปนใหคนจน จะทาใหสวสดการสงคมดขน เปนการแกไข

ปญหาทตรงจดมากทสด ในดานการผลตรฐเพยงจากดการผกขาดและพยายามรกษาการใช

ทรพยากรและการจางทางานใหเตมทไว สงทกลาวมานเปนแนวคดหลกของสานกน

นกเศรษฐศาสตรสวสดการสรปวา แนวคดทใหรฐบาลไมเขายงเกยวในระบบเศรษฐกจได

ถกผอนคลายลงมา จงมแนวคดใหมวา รฐบาลควรเขาแทรกแซงจดสวสดการใหแกประชาชนของ

ตน เพอแกขอบกพรองในระบบเศรษฐกจทเกดขนอยางไร และจดใหเทาไร เปนประเดนทถกเถยง

กน การเกบภาษ เพอดงเงนจากคนรวยไปชวยคนจน การยกฐานะความเปนอยของแรงงานและ

คนจนใหกนดอยด โดยไมลดความเปนอยของคนรวย การใหเงนอดหนนสงเคราะหแกคนจนใน

รปตาง ๆ เชน อาคารสงเคราะห การประกนการวางงาน ฯลฯ โดยไมกระทบถงคนรวย แตทก

วธการในการชวยคนหนงมกจะกระทบอกคนหนง มผอธบายลทธนทสาคญ คอ Pigou แตกมผเสนอ

แนวทางของลทธเศรษฐศาสตรสวสดการไวกอนหนา และเปนแนวคดพนฐาน

Vilfredo F . D. Pareto (ค.ศ. 1848 – 1923) พาเรโต ไดเสนอหลกการพนฐานของวชา

เศรษฐศาสตรสวสดการ ซงสวนใหญจะรจกในชอ ทฤษฎการเลอกสรรของพาเรโต และสภาพ

เหมาะสมแบบพาเรโต (Pareto Optimum) กลาววา “ถาสมาชกของสงคมสามารถเคลอนยายตวเอง

ไปอยในสภาพทพอใจสงขนไปจนถงระดบทไมสามารถเคลอนยายตวเองไดอก โดยการเคลอนยาย

57

ตนทนการผลตจะแบงออกเปนตนทนเอกชน (Private Cost) แตเมอรวมผลกระทบภายนอกเขาไปดวยจะเปน

ตนทนสงคม (Social Cost) สวนในดานผลประโยชนกจะใชผลประโยชนสงคม (Social Benefit) มาเปนเกณฑ

พจารณาควบคกบตนทนสงคม หรออาจใชเทคนคการวเคราะหสวนเพมมาใชพจารณากได

134

ดงกลาวไมเปนผลเสยตอสวสดการของผอน นบวาสงคมโดยสวนรวมอยในสภาพทมสวสดการ

สงสดแลว”

เปนการแสดงสภาพทเหมาะสมทสด ภายใตการจดสรรทางเศรษฐกจทกาหนดให ดงนน

สภาพทเหมาะสมนจะเปลยนแปลงไปตามลกษณะการจดสรรทกาหนดให ปญหาทางดานสวสดการ

ของสงคมจาเปนตองใชมโนธรรมของสงคมเปนเครองตดสน ผลงานของพาเรโตสวนนจงเปนจด

เรมตนของเศรษฐศาสตรสวสดการ

John Atkinson Hobson (ค.ศ. 1858 - 1940) นกเศรษฐศาสตร ชาวองกฤษ ไดเขยนหนงสอ

เพงความสนใจไปทความแตกตางระหวางคาทเปนตวเงนและคาทางสงคมของผลตผล เขาสนใจ

และศกษาปญหาทวา สนคามราคาเพราะทาใหเกดสวสดการแกมนษย (Welfare Value) เชน สนคา

เพอบรโภคทงหลาย นอกจากมคาเปนตวเงนแลว ยงมมลคาทางสงคมอยดวย (Social Value)

Hobson ไดใหความเหนกบการเขาแทรกแซงของรฐไววา ธรกจทปลอยใหดาเนนการอยาง

เสรโดยรฐไมเขาแทรกแซงเปนหนทางใหเกดการออมมากเกนไป ในอกดานหนงจงเกดการบรโภค

ตาเกนไป นาไปสการลงทนมาเกนไปเปนผลใหเกดวฎฎจกรธรกจ สภาพดงกลาวเกดกจการเฟองฟ

(Prosperity) สนคาผลตไดมากกวาผซอไปบรโภค เมอเหตการณเปลยนไปตรงขามราคาสนคาเรม

ตาลง ภาวะตลาดเรมตนกลวและหดตว เปนภาวะเศรษฐกจตกตา (Depression) เขาจงเหนวา

สงใดกตามหากขาดสมดล คอมมากเกนไปหรอนอยเกนไปไมเกดผลด ควรหาทางแบงสรรรายได

ใหใกลเคยงกน เพอลดสดสวนของการออมลงและเพมการบรโภคมากขนใหพอเหมาะ เศรษฐกจ

จะกลบคนสภาพปกต

การบรโภคและการออมจะมสดสวนดขน หากมการแบงสรรรายไดใกลเคยงกน ใหอยบน

หลกการของทฤษฏพวกนโอคลาสสค คาแรงงานควรไดตามความสามารถในการผลต และสวนท

เหลอตกเปนกาไรแกผประกอบการแตพอควร จะเกดสวสดการทางเศรษฐกจ ตนทนทเปนคาจาง

ควรพอแกความเปนอยของคนงาน จงจะเกดสวสดการทางเศรษฐกจ และงานทเหมอนกนตองม

คาจางเทากน

นอกจากน Hobson ยงเสนอใหวดปจจยการผลตและประโยชนดวยสวสดการความกนด

อยดของมนษย ไมใชวดดวยเงนตรา และกลาววา ควรจายคาจางตามความสามารถทแตละคนจะ

รบได และกระจายผลผลตใหผบรโภคตามความสามารถทผบรโภคแตละคนจะเอาประโยชนได

อาเธอร พก (Arthur Cecil Pigou , 1877 - 1959)

พก เปนอาจารยสอนทมหาวทยาลยเคมบรดจ จนถงป ค.ศ. 1944 สบทอดตอจาก มารแชล

เขาแสดงความมมนษยธรรมแกคนจน อยากใหวชาเศรษฐศาสตรเปนวชานาไปสการปรบปรง

135

สงคมใหดขน หนงสอทเปนผลงานเดนชอ Economics of Welfare (ค.ศ. 1920) ไดนาเสนอ

สวสดการทางเศรษฐกจ (Economic Welfare) คอ สวสดการสวนทสามารถแสดงออกมาในรปเงน

โดยทางตรงหรอทางออม และสวสดการโดยทวไป คอสภาพความพอใจหรอไมพอใจของบคคล

ซงปจจยทมอทธพลมมากมายจนไมสามารถจะนามาวเคราะหไดหมด ดงนน สวสดการโดยทวไป

อาจจะไมเทากบสวสดการทางเศรษฐกจกได โดยทวไปแลวเมอสวสดการทางเศรษฐกจเพมขน

สวสดการโดยทวไปกเพมขนดวย

สาหรบรายไดประชาชาต เปนปจจยสาคญมอทธพลตอสวสดการของบคคลและมสวนทา

ใหสวสดการทางเศรษฐกจ (Economic Welfare) ของสวนรวมเพมขน จะอยในหลกเกณฑ 3 ประ

การคอ รายไดประชาชาตเพมขน รายไดประชาชาตสวนของคนจนเพมขน และรายไดประชาชาตม

ความแปรปรวนนอย โดยมเงอนไขวา กรณทหนงการเพมขนของรายไดประชาชาตนนสวน

แบงของคนจนตองไมลดลง และตองไมเกดจากการบบบงคบแรงงานใหทาการผลตมากขน สวน

กรณทสองทเนนการเพมขนในรายไดของคนจน เพราะถอวาอรรถประโยชนหนวยสดทายของเงน

จานวนเดยวกน สาหรบคนจนแลวจะมมากกวาหรอสงกวาคนรวยเมอมการกระจายรายไดทเทาเทยม

กน จะทาใหสวสดการทางเศรษฐกจของสงคมสงขน กรณสดทายเปนการแสดงถงการม

เสถยรภาพทางเศรษฐกจ57

58 กลาวไดวา การทาใหรายไดประชาชาตมคามากทสด กจะทา

ใหสวสดการทางเศรษฐกจอยในระดบสงสดดวย พก จงตองการใหมการออมเพม การลงทน

มาก เพอเปนบอเกดความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และมการจางงานเตมท สวสดการทาง

เศรษฐกจกจะเกดตามมา

พก ไดคดหาทฤษฎทจะชวยใหนกการเมองใชมาตรการสงเสรมสวสดการทางเศรษฐกจ

(Economic Welfare) โดยมแนวปรชญาวา “ภายใตเงอนไขบางอยาง การมรายไดเทาเทยมกนมาก

ขนจะเพมสวสดการทางเศรษฐกจ” โดยพยายามทจะอธบายวา ตนทนเอกชน (Private Cost) 58

59

ตนทนสงคม (Social Cost) และผลประโยชนของเอกชน (Private Benefit) ผลประโยชนของสงคม

(Social Benefit) จะปรบอยางไรจงจะเกดสวสดการทางเศรษฐกจ

สาหรบขอเสนอใหเพมผลผลตของสงคมนน ไดเสนอทฤษฎความเทาเทยมกนของ

ความสามารถในการผลตหนวยสดทาย คอ การทจะทาใหรายไดประชาชาตมากทสด ตองจดสรร

ทรพยากรของสงคม ใหเปนไปในลกษณะทมผลตผลสทธหนวยสดทายของทรพยากรในดานตาง ๆ

มคาเทากน โดยแบงผลผลตหนวยสดทายออกเปน 2 ภาค คอ

58

ทบทม วงศประยร , เพงอาง , หนา 116 59

ตนทนเอกชน กคอตนทนคงท บวกดวย ตนทนผนแปร เปนตนทนรวมตามโครงสรางตนทนทไดศกษาในวชา

เศรษฐศาสตรจลภาค

136

• ผลตผลหนวยสดทายของสงคม (Marginal Social Net Product : MPs) คอ ผลตผลสทธท

เกดจากการใชทรพยากรเพมขนหนงหนวย ตามทศนะของสงคมสวนรวม

(ผลประโยชนสงคม)

• ผลตผลหนวยสดทายของเอกชน (Marginal Private Net Product : MPp) คอ ผลตผล

สทธทเกดจากการใชทรพยากรเพมขนหนงหนวยเหมอนกน แตมองในทศนะของ

เอกชน (ผลประโยชนของเอกชน)

ผลประโยชนของทงสองฝายอาจไมเทากนได ดงนน การแขงขนในตลาดเสรไมได

ประกนวาทาใหรายไดประชาชาตสงสด เพราะรายไดประชาชาตมคาสงสดจะอยในเงอนไขการใช

ทรพยากรของสงคมไดรบการจดสรรในสภาพทผลตผลสทธหนวยสดทายของสงคมมคาเทากน

เทานน แตการบรหารงานของภาคเอกชนจะมงไปทผลประโยชนสวนตว จงไมสามารถทาใหเกด

ผลตผลสทธหนวยสดทายของสงคมเทากนได ถาตองการใหมการจดสรรทรพยากรใหไดผล

ดงกลาว จาเปนทรฐบาลจะตองเขามาแทรกแซง โดยการเกบภาษ ใหเงนสนบสนน และควบคม

การผกขาด

ตวอยางกรณศกษา การสรางโรงงานในยานชมชน ทาใหเสยงดง มควน และถายนาเสย

เดอดรอนแกชมชนในยานนน ผลประโยชนจะขดกน การสรางโรงงานดงกลาวเปนการประหยด

คาขนสง คาสาธารณปโภค (ประปา ไฟฟา) ประหยดตนทนเอกชน (Private Cost) ขายไดมกาไร

เปนประโยชนแกตนเอง แตสงคมหรอประชาชนเดอดรอน กรณเชนนจงตองปรบตนทนเอกชน

เพอใหผลกระทบภายนอก (Externality) ทมตอสงคมลดลง โดยยายโรงงานออกไปนอกเมอง ทา

ปลองควนสง นาโสโครกควรมบอบาบดใหสะอาดกอนปลอยลงแหลงนา เปนตน

กรณทเกดขนเปนการแสดงผลประโยชนเอกชนขดกบผลประโยชนสงคม รฐจะตองเขา

แกไข รฐจะตองมกฎหมายแบงยานอตสาหกรรมและมขอกาหนดเกยวกบโรงงานเรองควน เสยง

นาโสโครก ตลอดจนมกฎหมายอน ๆ เพอคมครองผบรโภค หรออาจใชมาตรการจดเกบภาษ เพอ

ใหเกดความเปนธรรมระหวางคนมกบคนจน หลกการจงเปนผลประโยชนของเอกชน

(Private Benefit) จะตองเขากนไดกบผลประโยชนของสงคม (Social Benefit) บคคลในการแสวง

หาประโยชนแกตนดวยการประกอบธรกจผลตสนคา จะตองไมขดตอหรอเขากนไดกบผลประโยชน

สงคม

วธการแกไข พก ไดเสนอใหรฐบาลเขาแทรกแซงทางเศรษฐกจโดยภาษ เงนชวยเหลอ

และออกกฎหมายจดระเบยบตาง ๆ นอกจากน ยงเสนอใหโอนรายไดจากคนรวยใหคนจน โดย

อางวา การโอนรายไดแบบนจะทาใหสามารถสนองความตองการทเขมขนได โดยเสยสละการ

สนองความตองการทเขมขนนอยกวา จงทาใหความพอใจทงหมดเพมขน สวสดการทางเศรษฐกจ

137

ของคนรวยทเสยไปยอมนอยกวาสวสดการทางเศรษฐกจของคนจนทเพมขน ดงนน การโอน

รายไดจงเปนการเพมสวสดการทางเศรษฐกจของทงสงคม

เศรษฐศาสตรสวสดการของพก มประโยชนในลกษณะของการวางนโยบายเกยวกบ

สวสดการของสงคม แตในทางทฤษฎมจดเดนคอ การถอเอาประโยชนของแตละคนเปนสงทวด

กนได เมอตองการอรรถประโยชนของสงคม กใชวธการบวกลบอรรถประโยชนของสมาชกทกคน

ในสงคม แตรอบบนส (L. Robbins) โตแยงวาอรรถประโยชนไมสามารถจะวดได การ

เปรยบเทยบอรรถประโยชนระหวางบคคลไมสามารถจะทาได ทฤษฎของพกในสวนนจงไมถกตอง

นก จงไดมการแกไขปรบปรงเศรษฐศาสตรสวสดการใหมในเวลาตอมา

โจน โรบนสน (Joan Robinson , ค.ศ. 1903 - 1983 ) และ เอดเวรด แซมเบอรลน (Edward

H, Chamberlain , ค.ศ. 1898 - 1967) ไดศกษาเรองการผกขาดหรอการมผขายนอยราย และไดยนยน

ในแนวคดของพวกนโอคลาสสค โรบนสน เหนวา การผกขาดหรอกงแขงขนกงผกขาดใน

ตลาดสนคา จะทาใหสวสดการสงคมแยลง เพราะเปาหมายของผผลตในการแสวงหากาไรสงสดนน

ในตลาดแขงขนสมบรณจะมเพยงกาไรปกต แตตลาดผกขาดสามารถแสวงหาแสวงหากาไรเกนปกต

(Excess Profit) นนหมายถง การลดจานวนการผลตลงอยต ากวาระดบการใชทรพยากรทมประสทธ

ภาพเมอเทยบกบตลาดแขงขนสมบรณ จานวนสนคาทลดลงยอมหมายถงสวสดการของสงคมแย

ลงในแนวคดของนกเศรษฐศาสตร ภายใตภาวะการผกขาดรฐจาตองแทรกแซงเพอเพมสวสดการแก

สงคม โดยบงคบใหขยายปรมาณการผลตผานมาตรการการตงราคาสงสด (Price Ceiling) ทผผกขาด

เรยกจากผซอ ราคาทลดลงจะทาใหเกดการขยายปรมาณการผลตและควรไปใหถงจดท มลคาปจจย

การผลตหนวยสดทาย59

60 เทากบราคาในตลาดสนคา ขอควรระวงของมาตรการนคอ อยาใหการ

ตงราคาสงสดตากวาปจจยการผลตหนวยสดทาย จะใหผลในทางตรงขาม ผผลตอาจลดการผลตตา

กวาปรมาณเดมกอนการตงราคาสงสด อกมาตรการคอการใชมาตรการภาษใหมการเรยกเกบ

ภาษกาไรสวนเกน (Excess Profit Tax) แตแนวความคดนแมจะดและถกตอง แตการกาหนดกาไร

สวนเกนเปนสงททาไดยากและกยงไมมประเทศไหนสามารถใชภาษชนดนได แมจะมผคดมาตงแต

เกดสงคราม นกธรกจผคาอาวธสามารถแสวงหากาไรสวนเกนไดอยางมากมาย แตกไมสามารถคด

คานวณหาคาทแทจรงได ดงนน จงไดเสนอใหรฐจดเกบแบบเหมาจาย (Lump – Sum Tax)

คอ จายเปนเงนกอนหนงจากผผกขาดเปนการโอนกาไรสวนเกนเปนของรฐ

ปญหาดานสวสดการอกประการหนงของการผกขาดคอ เกดการขดรด (Exploitation) ใน

การจางแรงงาน ไมจายคาจางตามมลคาทแรงงานผลตเพมขนมาไดในตลาดผกขาด ถงแมวาจะเปน

ตลาดสนคาแบบเสร แตถาตลาดแรงงานมผซอแรงงานเพยงผเดยว กยงสามารถขดรดแรงงานได

60

มลคา (ปจจยการผลต) ของแรงงานหนวยสดทาย หรอกคออปสงคของแรงงาน จะตองเทากบ

MPL x MR = VMP

138

เชนเดยวกน เพราะเขาจะไมจางแรงงานใหเทากบมลคาผลผลตทแรงงานผลตขนมาได ธรรมชาต

ของนกธรกจยอมแสวงหากาไรสวนเกนจงจางแรงงานในอตราทตากวาเกณฑของทฤษฎ เพราะม

พลงการตอรอง (Bargaining Power) ในตลาดแรงงานสามารถกดคาจางใหตากวาปกตได เนองจากม

อปทานแรงงานจานวนมาก การแกไขรฐบาลอาจกาหนดคาจางขนตา (Minimum Wage Rate)

เพอลดการขดรด แตกตองระวงในเรองของการลดปรมาณการจางงานลงดวย สาหรบประเทศไทย

หรอประเทศอนทมอตสาหกรรมใชแรงงานสง (Labor Intensive Industry) อยในเศรษฐกจจานวน

มาก กจะเปนการลดความสามารถในการแขงขน (Competitiveness) ของประเทศลงได จงตองม

การพจารณาการแลกเปลยน (Trade Off) ของนโยบายดวย

สรป กลมเศรษฐศาสตรสวสดการเสนอใหรฐเขาแทรกแซงในกจกรรมเศรษฐกจ เพอ

กระจายรายไดและทรพยสนใหเทาเทยมกนมากขน จากดการผกขาด และรกษาการใชทรพยากร

และการจางงานเตมท เปนการเปลยนแนวคดเกยวกบบทบาทของรฐในระบบเศรษฐกจ จากเดม

ทมใหเขาแทรกแซงเศรษฐกจ แตเปลยนมารบบทบาทของการแทรกแซงเพอสรางความเปนธรรม

(Equity) ในเศรษฐกจ ทนกเศรษฐศาสตรยอมรบแลววากลไกในทฤษฎทงกฎธรรมชาต การจด

ระเบยบโดยธรรมชาต และพลงการแขงขน (กลไกตลาด) ไมสามารถทางานไดอยางมประสทธผล

มขอเสยเกดขนในทฤษฎเศรษฐกจเสรแบบทนนยมตามแนวทางของคลาสสคหรอคลาสสคใหม

พวกเศรษฐศาสตรสวสดการจงเสนอใหรฐเขามาดาเนนบทบาทนแทนกลไก มไดพยายามเปลยน

แนวคดของทฤษฎเดม แตไดปรบปรงเพมเตมใหสมบรณมากขน จากเดมทเคยใชกฎเกณฑของ

เอกชน (Private) กใหมาดในระดบสงคม (Social) เปนเกณฑการจดสรรทรพยากรเพอใหการผลตม

การใชทรพยากรและการจางงานเตมทอยางถกตอง

สงทพวกเศรษฐศาสตรสวสดการพยายามสรางความเทาเทยมกนในสงคม นอกจากเสนอ

แนวคดสดสวนรายไดของคนจนจะตองไมลดลงในกระบวนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของ

ประเทศแลว กยงไดเสนอใหโอนรายไดจากคนรวยใหคนจน โดยอางวา การโอนรายไดจะทาให

สวสดการทางเศรษฐกจของสงคมดขน การกาหนดคาจางขนตา และเสนอการสรางสวสดการ

ใหแกสงคม ซงกสามารถตความไดกวางในเรองของความเขมขน จงมการหมายถงรฐประกนสวสด

ภาพขนตาใหสมาชกของสงคม จนถงการสรางรฐสวสดการ (Welfare State) ทดแลประชาชนตงแต

เกดจนกวาจะตาย ซงอาจทาใหบดเบอนการใชทรพยากรจนขาดประสทธภาพ เพอมาทดแทนการ

กระจายรายไดและทรพยสนใหเปนธรรมในสงคม ทางทฤษฎแลวการแลกเปลยน (Trade Off)

ของเปาหมายนโยบายทงสองดานทกลาวน กยงไมมขอสรปทชดเจนในปจจบน ขนอยกบนโยบาย

ของรฐและสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ของประเทศนน ๆ

139

บทท 6

ลทธสงคมนยม

ในสมยกอนมผคดลทธแกลทธทนนยมดวยการคดลทธสงคมนยมขนในรปแบบตาง ๆ เพอ

ตองการตด คาเชา ดอกเบย กาไร ซงหาวาเปนสงทไดมาโดยไมไดออกแรง (Unearned Increment)

รวมทงสงอน ๆ ทมลกษณะทานองเดยวกน เชน ซอของตนไวเกงกาไร ซอทดนไวเพราะถนนตด

ผาน การรบมรดก ฯลฯ สงเหลานหายไปจะทาใหเกดความยตธรรมทางสงคมมากขน แมบาง

ความคดไดนามาทดลองทาจรงไดรบความลมเหลว แตอาจเปนแนวคดใหเกดการดดแปลงนามาใช

ไดอยบาง ควรไดนาความคดเหลานมาเลาไวทน แตเฉพาะทสาคญ

แนวคดกระแสหลก (Main Stream Economic Thought) ทอยบนแนวทางของพวกคลาสสค

นน สงหนงทไดกลายมาเปนปญหาสาคญในการพฒนาประเทศ และพบวาเปนสงทแนวทางน

เกดเปนขอบกพรองอยางใหญหลวง กคอ แนวคดในเรองการกระจายรายได (Income Distribution)

ทเปนธรรมในระบบเศรษฐกจไมสามารถเกดขนไดจรง โดยเฉพาะในชนชนแรงงานและกลมคน

ยากจน ซงเปนกลมชนจานวนมากของประเทศ

การแกไขปญหาไดดาเนนมาถงปจจบน ไมสามารถแกไขทฤษฎใหสามารถตอบคาถาม

เรองเหลานไดสาเรจ แตนกเศรษฐศาสตรไดสรางกลไกในการเพมมาตรการแกไขความยากจนให

เกดความเปนธรรมในระดบหนง กาหนดใหรฐบาลเปนสวนหนงของกลไกหลกในการแกไขความ

เหลอมลาการกระจายรายได ใหใชนโยบายการคลงโดยเฉพาะการจดเกบภาษอากรอตรากาวหนา

(Progressive Tax Rate) จากคนรวย และนารายไดมาใชจายเพอลดชองวางตรงนลงมา ในรปของ

การจดสวสดการใหประชาชน ยงถาเปนรฐสวสดการ (Welfare State) กจะแกปญหาประการนได

อยางสมบรณ แตกบดเบอนกลไกตลาดมากจนเกนไป ทาใหการบรรลเปาหมายดงกลาวจงไม

สามารถดาเนนการไดอยางย งยน

แนวทางแกไขประการทสอง นกสงคมนยมโจมตมากโดยเฉพาะมารกซทกลาววาการพฒนา

ในแนวทางเศรษฐศาสตรกระแสหลกทายสดจะกอใหเกดชนชนทชดเจนเปนสองกลม คอ ชนชนสง

คนรวยจานวนนอยนด และชนชนกรรมาชพทเปนคนจนและเปนสดสวนทใหญมากในระบบเศรษฐ

กจ เปนการตอกย าภาพความลมเหลวการกระจายรายไดของประเทศอยางชดเจน แตปจจบนการ

พฒนาเศรษฐกจไดสรางภาพชนชนกลางใหเปนชนชนสวนใหญของประเทศไดสาเรจ โดยเฉพาะใน

ประเทศพฒนา ดงนน แนวทางเพมปรมาณชนชนกลางและการจดสวสดการในสงคมทเพยงพอ

กลายมาเปนลทธแกของระบบทนนยม (Capitalism) ในปจจบน ถงแมวาแนวคดแบบสงคมนยม

140

(Socialism) จะมความสาคญนอยลงมากเมอเทยบกบอดต แตความจาเปนในการศกษาแนวคดของ

ลทธกยงมความจาเปน เพราะจะเปนพนฐานแนวคดทางทฤษฎเศรษฐศาสตร ทอาจนาไปพฒนาตอ

ยอดจนกลายมาเปนทฤษฎทสมบรณไดในอนาคต

แนวคดหลกในลทธสงคมนยม

เหตกาเนดของลทธสงคมนยมมาจากการปฏวตอตสาหกรรม (Industrial Revolution) ใน

ศตวรรษท 18 หาไดนาไปสความสขเสมอไป ไดกอใหเกดโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญขน ม

คนงานจานวนมากทางานและอาศยอยในถนนนอยางหนาแนนเปนการทาลายสงแวดลอมในถนนน

กลายเปนสลมทเตมไปดวยความสกปรก อาชญากรรม โรค ความหวโหย และความทกขเขญตาง ๆ

ในโรงงานเกดอบตเหตทางอตสาหกรรมโดยไมมคาทดแทนใด ๆ แกครอบครวของผบาด เจบและถง

แกกรรม คนงานไมมสทธทางการเมอง สหภาพแรงงานถกหามตง สภาพการทางานเลวรายลง

เมอผลผลตลดลงนายจางตองใหคนงานออก เกดความยากจนไปทว ประชาชนมชวตอยอยางลาเคญ

นกเศรษฐศาสตรเรมเกดความสงสยในทฤษฎเศรษฐศาสตรของพวกคลาสสค ทวา สงคมเศรษฐกจ

เปนสงคมทผลประโยชนของทกฝายผสมกลมกลน (Harmony of Interest) อาจไมมความเปนจรงอย

เลย จงมผคดแกปญหาสงคมในทางสงคมนยม

ระบบสงคมนยม เปนระบบทถอวารฐบาลหรอชมชนเปนเจาของทนและปจจยการผลต

เอกชนถอกรรมสทธในทรพยสนบางอยางไมได ซงตรงขามกบระบบนายทนทยอมใหเอกชนเปน

เจาของทงปจจยการผลตและมกรรมสทธในทรพยสน ระบบสงคมนยมไมถอกาไรเปนสงจงใจ

ไมมพลงตลาด (อปสงคและอปทาน) ทบงคบใหเกดการผลต ดงนนรฐจงตองดาเนนธรกจเปน

กจการขนาดใหญ ระบบสงคมนยมตองการแบงทรพยสนและรายไดเปนไปโดยยตธรรม สงคม

นยมตางกบระบบคอมมวนสตตรงทการเขาเปนเจาของทนของรฐบาล สงคมนยมจะทาโดยสงบ

และเปนแบบประชาธปไตย

สงคมนยมในระยะเรมตน เปนสงคมนยมแบบยโทเปยเพยงตองการแกไขขอบกพรองท

เกดขนในสงคม ในเรองของการถอครองทรพยสน ปจจยการผลต และการกระจายรายไดทไมเปน

ธรรม โดยอยบนพนฐานของลทธทนนยมทใหมกรรมสทธในทรพยสน แตมเชอในพลงการ

แขงขนแบบเศรษฐกจเสร ตองการใหมการเขาแทรกแซงโดยรฐ หรอใหมการรวมกลมและคานงถง

ประโยชนสวนรวมเปนหลก สงคมนยมในขนตนจงมความหมายเพยงวา เปนเศรษฐกจการเมอง

ทคานงถงผลประโยชนสวนรวม ขจดการเอารดเอาเปรยบ ขดรด เทานน ตองการปรบปรงแกไข

จดออนขอบกพรองของสานกคลาสสค สทธและเสรภาพในการถอครองทรพยสนยงคงอย แตให

มนษยแกไขตวเอง ใหรวมมอกนแทนการเอารดเอาเปรยบกน และมนษยแตละคนตกลงใจทจะใช

กรรมสทธและเสรภาพในทางรวมมอกนในสงคมใหม ซงตกลงกนสรางขนโดยสมครใจ

141

นอกจากการใชความรวมมอกนเพอสรางหลกการของผลประโยชนสวนรวม มาแทนทการ

เหนประโยชนสวนตนแลว พวกสงคมนยมยงไมเชอในพลงการแขงขน โดยดวาเปนชองทางของ

การเกดการขดรด เอารดเอาเปรยบ โดยเฉพาะกาไร จงตองการขจดการแขงขนในตลาดและกาไร

ใหลดลง

สงคมนยมในระยะตอมา ไดเสนอแนวคดใหรฐบงคบจดการแกไขปญหาอยางเบดเสรจ

รวดเรว โอนกรรมสทธเปนของรฐ ทกคนมสวนรวมเปนเจาของ ผลผลตรวมกนผลตและนามาแบง

จดสรรใหแกกนอยางพอเพยงทกคนในสงคม สงคมมความยตธรรม แนวคดของกลมน

มความเหนวา สถาบนสงคมนยมเปนสถาบนสาธารณะของรฐในระบบเศรษฐกจ ซงมการวางแผน

โดยสวนกลาง (Central Planning) รฐมอานาจบงคบบญชาสงสดเหนอกจกรรมทางเศรษฐกจทงหมด

สานกทยดแนวทางของมารกซ เชอวา ระบบเศรษฐกจจะววฒนาการจากทนนยมไปสสงคมนยมและ

คอมมวนสตทายสด เปนสงทหลกเลยงมได จะตองเกดขนอยางแนนอน ระบบสงคมนยมเปนววฒ-

นาการขนตอไปจากระบบทนนยม แตแนวคดแบบเลนนใหมการปฏวตและยดอานาจโดย

ชนชนกรรมาชพ เพอการเปลยนแปลงโครงสรางสงคมเกดขนไดอยางรวดเรวและเฉยบพลน

ลทธสงคมนยมแบบยโทเปย (Utopia Socialism) 61

นกคดแบบสงคมนยมในรนแรกๆ มหลายคน แตละคนมแนวคดและหลกการคลายคลงกน

เปนสวนใหญ พวกกลมนไมคอยสนใจพจารณาหลกเกณฑและทฤษฎ พยายามสรางความยตธรรม

ใหกบแรงงาน แตในระบบเศรษฐกจแบบทนนยม มการกระจายรายไดแบงออกเปน คาเชาทดน

ดอกเบย และกาไร จงทาใหเกดความขดแยงกนระหวางนายทนกบแรงงาน นอกจากน พยายาม

แกไขความไมยตธรรมในสงคมโดยจดตงสหกรณการผลตและการบรโภคขน เสนอใหมการผลต

แบบเดมกอนการผลตแบบอตสาหกรรม

รฐในความฝน (Utopia) ตามแนวคดของ Sir Thomas More ตามความฝนของเขาเปนเกาะ

สมมตขนมทกสงทกอยางแตถอวาเปนของรวมกน ทกคนทจะใชไดตองไปทางานวนละ 6 ชวโมง

การกนอาหารรวมกนในโรงอาหารทจดไว มบานเรอนจดไวใหอยตามความจาเปนแกอตภาพ ม

กฎหมาย และทกคนมสทธเลอกนบถอศาสนาตามความพอใจ

กลมนเปนแนวคดของนกสงคมนยมในปลายทศวรรษท 18 และตนศตวรรษท 19 เชน

โรเบรต โอเวน (Robert Owen) นกอตสาหกรรมองกฤษผม งคง ชารลส ฟรเอ ลกพอคาผม งคง

ชาวฝรงเศส หลยส บลงค (Louis Blance) นกประวตศาสตรชาวฝรงเศส กลมนมองปญหาท

61

บางครงกมผเรยกสงคมนยมกลมนวา นกสงคมนยมแบบสมาคม (Associative Socialism) เปนผเสนอสงคม

นยมชนดทสมาชกเขามารวมชวยเหลอกนโดยสมครใจ ตางกบสงคมนยมทเสนอใหรฐบงคบจดการ

142

เกดขนวา เปนปญหาของการใชระบบวสาหกจเอกชนทปราศจากการควบคม จงเสนอแนว

ทางแกไขใหมนษยชวยเหลอกนมากขน และคานงถงผยากไรในสงคมเปนพเศษ แตไมไดเสนอให

โอนปจจยการผลตเปนของรฐ เพยงแตใหแทนทการแขงขนดวยความรวมมอ กลาวไดวา ยงเปน

ระบบเศรษฐกจแบบทนนยมแตใหลดเศรษฐกจแบบเสรลงหรอใหรฐเขาแทรกแซงเศรษฐกจมากขน

และนเปนแนวคดปฐมบททเกดขนกบลทธสงคมนยม จะเหนไดวา ไมมแนวทางการยด

ทรพยสนและปจจยการผลตเปนของรฐ ใหใชการรวมกลมบนพนฐานของการรวมมอกนเปนการ

จดตงวสาหกจชมชน ประการทสองลดพลงการแขงขนทเปนความเชอของการผสมกลมกลน

ของผลประโยชนในสงคมลง แตใหเปนการรวมมอกน ประการสดทาย ปญหาหลกจากระบบ

ทนนยมการกระจายรายไดทไมเปนธรรมใหนามาจดสรรใหยตธรรมตามแนวทางของมนษยนยม

มใชอยบนพนฐานของทรพยสน (ทน) เพอสรางระบบสงคมนยมทนาปรารถนาขนมาแลวกใหขยาย

ออกไป จนในทายสดสงคมของประเทศไดเปลยนมาเปนระบบสงคมนยม ทอยบนพนฐานของ

ระบบประชาธปไตย

กลมนมไดเสนอใหโอนกรรมสทธในปจจยการผลตเปนของรฐหรอแมแตของสวนรวม

ขนาดยอม แตพวกเขาเสนอวา ควรพยายามหาทางใหทกคนมทรพยสน มปจจยการผลต แลวนา

ปจจยการผลตนนมาไวรวมกน ชวยกนทาการผลตในลกษณะสหกรณ (Co - operative) แนวคดน

ปจจบนไดรบความนยมมาก เปนแนวคดสหกรณใหมการรวมตวกนเขาเปนกลมโดยรวมกนดาเนน

ธรกจ มการจดตงขนดวยวธการทถกตองตามกฎหมายในลกษณะทางธรกจ ทมจดหมายเพอชวยกน

แกไขปญหาความเดอดรอนในการครองชพ และการมทรพยสนทพอควรในรปสหกรณการผลต

ดวยวธการชวยเหลอตวเองและชวยเหลอซงกนและกนในกลมสมาชก ตามหลกและวธการท

กาหนดไว โดยไมมงหวงกาไร

หลกการของสหกรณในปจจบน ประการแรก ยดหลกการรวมกนเปนสาคญ เนนการรวม

คนมากกวาการรวมทน เพราะสหกรณเกดจากการรวมตวกนของบคคลทมฐานะทางเศรษฐกจ

ออนแอ เพอชวยกนแกไขปญหาเศรษฐกจ จงตองมการรวมแรง รวมปญญา และรวมทน เพอชวย

เหลอซงกนและกนในกลมสมาชก และยดหลกการชวยเหลอตวเอง ประการทสอง การจดตง

ทาโดยความสมครใจของสมาชก เพอผลประโยชนรวมกน ประการทสาม หลกความเสมอภาค

สมาชกทกคนมสทธออกเสยงในทประชมไดคนละ 1 เสยงเทานน โดยจะไมคานงถงจานวนหนทถอ

อย ประการสดทาย ผลประโยชนของสมาชกโดยสวนรวมเปนเปาหมายหลก ผลประโยชนทไดรบ

จะไมขนอยกบจานวนหนทถออย แตจะขนอยกบการมสวนรวมในกจการของสหกรณ ตามมตทวา

“สมาชกแตละคน เพอสมาชกทงหมด และสมาชกทงหมด เพอสมาชกแตละคน” (Each for all ,

and all for each)

แนวคดสหกรณมอยหลายรปแบบ สานกทสาคญไดแก สานกจกรภพสหกรณ

(The Cooperative Common – Wealth School) แนวคดของสานกนไมไดพอใจเพยงเพอรวมมอ

143

ชวยเหลอซงกนและกนตามวธของสหกรณเทานน แตมจดมงหมายในระยะยาวในการทจะขจด

การแขงขนและระบบทนนยม เปนแนวคดทเกดขนพรอมกบลทธสงคมนยมแบบยโทเปย ผนาท

สาคญของสานกนคอ โรเบรต โอเวน ชารล ฟรเอ หลยส บลงค เฮนร แซงซมอง และซสมอนด 62

สานกทนนยมแปลงรป (The School of Modify Capitalism) แนวความคดของสานกนคอ

สหกรณทาหนาทหลกในการควบคมทน ไมใหเจรญมากเกนไป การสหกรณจะมประโยชนใน

สถานการณทไมมแรงดงดดนกลงทน เมอนกลงทนคาดคะเนวากาไรไมแนนอนหรอไดกาไรนอย

แตการสหกรณไมควรจากดกาไร ควรพยายามใหสมาชกทกคนเปนนกคากาไร ระบบทนนยมจะ

เปนแบบจาลอง การสหกรณแบบลทธทนนยมแปลงรปแนวคดนสวนใหญอยในอเมรกาเหนอ

โรเบรต โอเวน (Robert Owen , 1771 - 1858)

โอเวน เคยทางานในโรงทอผา เขาสงเกตเหนการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม

เพราะนาเครองจกรเขามาใชเรวเกนไป ซงเกดในระยะทมการปฏวตอตสาหกรรมในองกฤษอยาง

เขมขน นายทนเจาของโรงงานมการกดข ขดรด แรงงาน ทาใหคนงานยากจน เกดทกขเขญ และเกด

อาชญากรรมทวไป บคคลเหลานคอคนชนตา เปนผลจากการคาและอตสาหกรรม นายทน

ตองการสะสมความมงคงจากกาไรอยางไมสนสด คนงานเปนเพยงเครองมอเพอแสวงหาประโยชน

แกนายจาง จนคนงานและประชาชนกอการจลาจล มการเดนประทวงและทาลายเครองจกร ระบบ

ทนนยมและการแขงขนทาใหเกดการวางงานการนาเครองจกรเขามาใชทาใหมการปลดคนงานออก

ใชเครองจกรแทนและผลตสนคาไดมาก สงคมนยมถอวาทรพยสนเปนบาปของคนงาน ทคนงาน

ตองทนทกขทรมานเพอแสวงหา โอเวนจงไดเสนอแผนปฏรปสงคมเพอแกปญหาน

หลกแนวคดของโอเวนคอ มนษยถกกาหนดโดยสงแวดลอม ถาเปลยนแปลงสภาพแวดลอม

เสย มนษยกจะเปลยนแปลง ถาจดสอนและฝกอบรมใหมเหตผลคนกจะมเหตผล ถาสามรถจดหา

งานทดและเปนประโยชนใหได คนกจะมอาชพสจรต รฐบาลควรจดการศกษาใหด โอเวน กลาว

วา สงคมใหความสาคญแกเครองจกรและปจจยการผลตทเปนวตถมากเกนไป แตขาดความเอาใจ

ใสมนษย หากสงคมเอาใจใสมากขนกจะพบวา ยงมทางทจะปรบปรงมนษยอกมาก รวมทงในแง

มนษยเปนแรงงานทจะทาใหเกดการผลตมประสทธภาพยงขน

62

สานกวสาหกจสหกรณ (The Cooperative Enterprise School) จดมงหมายคอ ปกปอง คมครอง ความเปนอสระ

ทางเศรษฐกจของผประกอบการขนาดเลกและชาวนา รปแบบสหกรณเปนสมาคมแหงความสมครใจของหนวย

เศรษฐกจอสระ โดยสมาชกเปนผจดตง เปนเจาของ ลงทนดาเนนกจการเพอผลประโยชนของสมาชก เปน

แนวคดทใชแกไขขอบกพรองของลทธทนนยมไดเปนอยางด ชวยใหผออนแอทางเศรษฐกจสามารถประกอบอาชพ

อยในสงคมเศรษฐกจทแขงแรงได

144

โอเวน ไดสรปความเหนวา คนงานทพอใจทางาน จะมผลงานทมประสทธภาพ และหาม

ไมใหใชแรงงานเดก เพอใหเดกไดรบการศกษา ปรบปรงคาจางแรงงานใหสงขน ปรบสภาพความ

เปนอยของคนงานและครอบครวใหมชวตและความเปนอยทดขน

โอเวน เปนบตรของชางฝมอเวลซ เขาฝกงานจนไดรบแตงตงเปนหวหนาชางปนดาย เพอ

พสจนทฤษฎทางสงคม เขาไดยมทนจากบดาเพอตงโรงงานทอผาขนท New Lanark ไดรบผลสาเรจ

และมชอเสยง เขาไดสงเกตเหนและทดลองทางสงคมในรปแบบตาง ๆ เชน ถาเปลยนสงแวดลอม

ทางสงคมจะเปลยนอปนสยของคนงานอยางไร และไดพบวาถาเปลยนแปลงและปรบปรงสภาพบาน

ใหคนงานและครอบครวไดอยอาศยดขน ปรบปรงสภาพการทางานดวยการใหคาจางสงขน ชวโมง

ทางานสน และจดหาสงจาเปนอน ๆ ใหคนงานมชวตอยเปนสข ทาใหคนงานขยนทางานไดผลผลต

เพม คนงานทพอใจทางาน จะเปนผทางานอยางมประสทธภาพ แผนปฏรปทางสงคมของเขา

ไดเปลยนทาทของคนงานสวนหนงใหเปนคนคดสรางสรรคมากกวาทาลาย โรงงานตวอยางของ

โอเวนเปนทกลาวขวญกนมาก และตอมาไดมสวนผลกดนใหเกดกฎหมายวาดวยโรงงาน (The

Factory Act) ในประเทศองกฤษครงแรกใน ค.ศ. 1819

นอกจากขอเสนอโรงงานสวสดการในกจการอตสาหกรรมแลว ในดานการแลกเปลยน

โอเวน เสนอใหควรยกเลกกาไร เพราะกาไรคอสงทมากกวาคาของการผลตควรขายสนคาตามคาท

เปนจรงจงจะยตธรรม นกเศรษฐศาสตรคลาสสคกลาววา การแขงขนทเสรและสมบรณเปนสง

พอเพยงทจะทาใหไมมกาไร แตโอเวนไมเชอวาการแขงขนทาใหกาไรหมดไปทละนอย ควรจะตอง

ใชพลงบางอยางเขาทาลายกาไร และสรปวากาไรเปนเงนทเกดจากการซอถกแลวนาไปขายแพง

ถาเลกใชเงนโลหะ กาไรกเลกได จงวางแผนทจะใชบตรแรงงานเขาแทนเงนตรา

สถานแลกเปลยนแรงงานแหงชาต (The National Equitable Exchange)

เพอทดลองทฤษฎ โอเวน ไดตงสถานแลกเปลยนแรงงานแหงชาตขนในกรงลอนดอนเพอ

ใหสมาชกแตละคนไดรวมมอกบสถานทน นาสงของทผลตขนไดเพอนาไปแลกเปลยนกบบตร

แรงงาน คดตามเวลาทใชผลตสนคานนขนได สมาชกเหลานไดรบสทธพเศษทจะซอสนคาตาง ๆ

ทวางขายโดยจายเปนบตรแรงงานแทนเงนตรา สนคาใดทใชเวลาผลตเทากนแลกกนไดทนท ถา

เวลาผลตไมเทากนใหรวมกบสนคาอนไดชวโมงทางานเทากนแลวจงแลกกน

สถานแลกเปลยนแรงงานแหงชาตนเปดป ค.ศ. 1832 มสมาชก 840 คน ในระยะเรมแรก

ไดรบผลสาเรจ ทาใหตองเปดสาขาขนอกหลายแหง แตทายสดกมความยงยากเกดขน คอ สมาชกไม

บอกชวโมงทางานของตนในการผลตสนคาอยางตรงไปตรงมา มกจะโกงชวโมงทางานตามวสยของ

มนษย สถานแลกเปลยนฯจงตงผชานาญในการตราคาสนคาทนามาแลก ผชานาญมกหนไปตราคา

เปนเงนบางกม สนคาทมราคาตากวาราคาในตลาดขายหมดโดยรวดเรว คงเหลอแตสนคาทตราคา

145

สง ผนาสนคาใหผชานาญตราคาจะไมยอมขายของนนถาหากตราคาใหตา สถานแลกเปลยนฯ จงซอ

ไดแตของทตราคาสง ดงนน จงเปดโอกาสใหรานคาเลก ๆ หลายแหงฉวยโอกาสทาธรกจกบ

สถานแลกเปลยนฯ

นอกจากน ผไมเปนสมาชกกมสทธนาสนคามาแลกบตรแรงงานได พอคาแถวนนมสนคา

อะไรกนามาขนเอาบตรแรงงาน แลวนาไปซอสนคาทดทสดจากสถานแลกเปลยนฯ เพอเอาไปขาย

ขางนอกทาใหไดกาไรงาม ผดจากความประสงคของโอเวนทตองการตดกาไร ทาใหสถานแลก

เปลยนฯเหลอสนคาทขายไมออก เมอมอปสรรคดงกลาว ทาใหสถานแลกเปลยนฯตองเลกลมไป

ในทสด

โอเวน เปนทงนกเศรษฐศาสตรและนกปฏรปสงคม เปนทรจกกนในนามบดาของกระบวน

การสหกรณ กจการสถานแลกเปลยนแรงงานแหงชาตไดใหแนวคดในการตงสหกรณรานคาใน

เวลาตอมา มการคนกาไรใหสมาชกไป โอเวนถอเปนนกสมาคมนยม (Associationist) ดวย

เพราะนยมอยากใหมการรวมกนเปนสมาชกในรานคาเพอเปนอนหนงอนเดยวกนและเหนแก

ประโยชนสวนรวม อนตรงขามกบลทธปจเจกชนนยมทถอตวใครตวมนตองพงพาตวเองและเหนแก

ประโยชนสวนตว

ตอมา นายแพทย วลเลยมคง (William King) แหงเมองไบรตน องกฤษ ไดนาหลกการของ

โอเวน ไปจดตงเปนสหกรณเพอจาหนายสนคาใหแกสมาชก รานสหกรณจดตงขนในป ค.ศ. 1827

และประสบความสาเรจมากทสดในป ค.ศ. 1844 ทรานสหกรณแหงเมองรอชเดล (Rochdale) เปน

รานสหกรณทมชอเสยงมากเพราะเปนรานแรกทจดตงขนสาเรจ โดยวางหลกการของรานสหกรณ

ใหสมาชกทกคนถอปฏบต 62

63 หลกการนไดยดถอปฏบตตอมาและแพรหลายไปในประเทศตาง

ๆ ทวโลก

ภาวะเศรษฐกจตกตาชวง ค.ศ. 1844 – 1847 รานสหกรณของผนาแหงรอชเดล ไดมสวน

ชวยใหกรรมกรทมรายไดนอยและประชาชนผยากจนโดยทวไป ในการซอสนคาและบรการทจาเปน

63

รานสหกรณแหงรอชเดล ตงเปนสมาคมชอวาสมาคมผนาอนเทยงธรรมแหงรอชเดล โดยมกฎเกณฑขอบงคบคอ

1. ขายสนคาในราคาทแนนอนเทาทจะทาได

2. ไมมการซอเชอ

3. ไมปลอมปนสนคา มความเทยงตรงในการชง ตวง วด

4. สมาชกสามารถเลอกซอของไดอยางอสระ

5. จายผลกาไรเปนเงนปนผลตามอตราของหน

6. กาไรจากการขายจะแบงปนระหวางสมาชกตามสวนทซอ

7. จาหนายสนคาใหประชาชนทไมเปนสมาชกดวย

8. เงนสวนหนงจากกาไรกนเปนทนการศกษาของสมาชก

146

ในการดารงชพเปนอนมาก ความสาเรจสวนหนงมาจากการแบงกาไรเฉลยคนใหแกสมาชก

รวมทงอดมการณของสมาชกสหกรณ

ในหนงสอชอ Report to the Country of Lanark โอเวนเสนอใหแกปญหาการวางงานโดย

จดตงหมบานสหกรณผผลต (Producers’ Co-operative) ใหผวางงานเปนสมาชกสหกรณ ทาการผลต

เกษตร โดยมหลกการความรวมมอชวยเหลอซงกนและกน (ปฏเสธหลกการแขงขน) ซงจะทาให

ผลผลตเพมมากขน และสมาชกในหมบานสหกรณยงใชชวตรวมกนในชมชนอกดวย โดยมการจด

แบงผงหมบานในการใชสอยประโยชนพนทใหเหมาะสม สวนการปกครองหมบานใหจดปกครอง

ในรปคณะกรรมการ โอเวน เชอวา หมบานสหกรณผผลต จะผลตผลผลตไดพอตามความตองการ

ของสมาชก มเหลอขาย และเสยภาษใหแกรฐบาลกลาง ภายในหมบานจะมสนตภาพ ไมมอาชญา

กรรม และสมาชกของสหกรณจะมจตใจเปนผไมเหนแกตว แตเหนแกเพอนมนษยผอนเสมอ

ชารล ฟรเอ (Charles Fourier , 1772 - 1837)

เชอวาในระบบทนนยม ประชาชน 1 ใน 3 เทานน เปนผทางานทเกดประโยชน ทเหลอ

2 ใน 3 ประกอบอาชพทไมมประโยชน หรออยเฉย ๆ และเปนกาฝากทรารวยเพราะระบบตลาด

และเหนวา การแขงขนระหวางนายทนดวยกนนาไปสการผกขาดอยางเลยงไมได เขาไดเสนอให

สมาชกของสงคมททางานและเปนผผลตหนไปจากความชวรายน โดยจดตงเปนฟาลงสแตร หรอ

เมองในสวน (Phalanstere)

ฟรเอ มความคดฝนวา หากมนษยอาศยอยรวมกนประมาณ 80 – 100 ครวเรอนโดยสรางท

อยใหเปนโรงแรมสหกรณทงดานการบรโภคและการผลตเปนเสมอนโลกเลก ๆ โลกหนงทพยายาม

ผลตและบรโภคทกอยางเองใหเพยงพอในตวเอง ถาเกดสนคาเหลอหรอขาดจงจะแลกเปลยนกบ

ฟาลงสแตรอน ฟรเอ เชอวา การใหสมาชกเปนเจาของกจการและทางานดวย จะทาใหการทางาน

ดนาสนใจและมประสทธภาพสง

ฟรเอ ยงเสนอใหสงคมกลบไปสธรรมชาตและเกษตรกรรม เขาไมชอบการผลตขนาดใหญ

และเครองจกร จงเสนอใหมการลดการผลตอตสาหกรรมและระบบโรงงานใหเหลอนอยเทาท

จาเปนทสด การสรางเมองสวนในทสวยงามรมฝงลาธาร ลอมรอบดวยภเขาและปาไม และใช

พนทปลกผก ผลไม ดอกไม และผสมดวยการเลยงเปด ไก เปนเกษตรกรรมแบบใชแรงงานเขมขน

และใชฝมอ ฟรเอ เชอวา สมาชกจะทางานดวยความ สนก สนใจ สบายใจ ลอมรอบไปดวย

ทศนยภาพทงดงาม ในสงคมใหมงานควรถอเปนความเพลดเพลน ไมใชเพราะวาถกบงคบหรอ

ความจาเปน แตมนษยทางานเพราะรกงาน งานจะกลายเปนเพยงวธการใหมนษยแสดงความสามารถ

ออกมา และมเสรภาพทจะเลอกไดวาจะทางานอะไรจงจะเหมาะสมกบเขาทสด เขาเชอวา มนษยม

147

อารมณความรสก จะตองพยายามจดองคกรทางสงคมใหเหมาะสมกบอารมณความตองการของ

มนษย อนจะทาใหเกดความผสมกลมกลนในสงคม

หลกการในการจดตงฟาลงสแตร คอ การหาวธผสานผลประโยชนทตางกนของนายทน

กรรมกร และผบรโภค โดยการใหบคคลแตละคนมประโยชนทงสามฝายรวมอยในตว แตละคน

เปนทงนายทน แรงงาน และผบรโภค การขดแยงจะยตลง ใหแตละคนซอหน สาหรบคนรวย

จะชกชวนใหมาซอหนโดยใหผลตอบแทนเมอขายสนคาไดมกาไรจะแบงใหแกทนเปนเงนปนผล

4/12 ใหเปนคาแรงงานแกผททาการผลต 5/12 และจดสรรทเหลอใหแกฝายจดการ 3/12

ปรชญาทอยเบองหลงแนวคด คอ ใหคนอยรวมกน ไมจากดเสรภาพในการทางาน อยาก

ทางานทมในฟาลงสแตรกไดหรอมงานขางนอกทดกวากได เขาไมเชอในเรองการแบงสรรรายได

จะตองใหเทากน การทรายไดแตกตางกนและยงมความยากจนอยเปนสงทพระเจาใหมาจะตองคงอย

เขายอมใหคนมกรรมสทธในทรพยสนสวนตว เวนแตเปนของทไดมาโดยมชอบ เชน มรายได

โดยไมทางาน สอนใหคนรวมมอกนแทนทจะเหนแกตวจนเกนไป เพอลดการขดแยงของชนชนใน

ระบบทนนยม เขาจงใหทกคนเปนเจาของกจการรวมกน ทกคนมหน ยอมมสทธรบเงนปนผล

ทกคนเปนคนงานไดรบเงนเดอน ตามสวนแบงทกลาวมาขางตน และมสทธมเสยงในการดาเนนกจ

การอนเปนรปแบบของสหกรณ การแขงขนจะเปนเพยงฉนทเพอนไมคอยรนแรง ทกคนจะตงใจ

ทางานดทสด เปนการประกวดประชนกนทาดทสดเทานน เพอผลกาไรทเปนของตน

รปแบบการจดตงฟาลงสแตรหรอเมองในสวน ยงมปญหาทตองตอบอกหลายประการ

ดงเชน ความคดฝนทจะใหเกดการรวมมอกนจะไดผลเพยงใด ทกคนทางานดวยความพอใจไมตองม

สงบงคบเปนไปไดหรอไม หากมหลายฟาลงสแตรแลวจะเชอมโยงกนใหเปนการผลตขนาดใหญ

และมการประหยดในขนาดการผลตขนาดใหญ (Economies of Large Scale Production) ไดไหม

ในแงการนาไปปฏบตจรง มการจดตงคบบท (Kitbuth) ในอสราเอล แตมหลายอยาง

ดดแปลงหรอเพมเตม การสรางอาคารสงเคราะหเปนอกลกษณะหนงทใหคนอยรวมกนเหมอน

โรงแรมสหกรณ ซงในบางประเทศมเครองอานวยความสะดวกให เชน มรานอาหาร โรงซกรด

รถรบสงไปทางาน คนทาความสะอาด เปนตน

ไดมสานศษยของ ฟรเอ นาไปลองปฏบตในสหรฐอเมรกาท Brook Farm , Massachusetts

และท Red Bank , New Jersey แตลมเหลว ฟรเอ นบไดวาเปนนกสมาคมนยม (Associationism)

อกผหนง

148

หลยส บลงค (Louis Blanc , 1811 - 1882)

ทงฟาลงสแตรและหมบานสหกรณ ตางตองประสบปญหาขาดเงนลงทน นเปนปญหา

พนฐานของการจดองคกรเศรษฐกจในรปแบบสหกรณการผลต เพราะสมาชกตางขดสนเงนทน

สวนผมเงนทนกไมสนใจเขาเปนสมาชสหกรณ เพราะตองถกจากดผลตอบแทนและไมมโอกาส

บรหารจดการเตมทเหมอนกบธรกจสวนตว หลยส บลงค นกคดและนกการเมองฝรงเศส

เสนอแกปญหานดวยการนาสถาบนรฐเขามา คอใหรฐจดเงนทนของรฐใหสหกรณผผลตยม

เขาเขยนหนงสอชอ Organization of Work (1839) ซงไดรบความสนใจมาก และไดรวม

อยในคณะรฐบาลฝรงเศสใน ค.ศ. 1848 เขาเสนอใหรฐบาลจดตงโรงงานแหงชาต (National

Workshop) รฐบาลยอมทาตาม แตโรงงานทจดตงจรง ๆ กลบปรากฏในรปองคกรการกศลสาหรบ

กรรมกรทตกงาน การบรหารโรงงานไมมประสทธภาพ จงลมเหลว หลงจากขบวนการปฏวต

1848 เสอมพลงลง บลงคลภยไปอยองกฤษ จนกระทง ค.ศ. 1870 จงกลบมาฝรงเศสใหม และ

ไดรบเลอกเปนสมาชกรฐสภาในกลมนกปฏรปสงคม

บทบาทของรฐนน ใหรฐมสวนรบผดชอบดวยในการสรางสงคมใหม โดยเฉพาะการชวย

ตงโรงงานแหงชาต (National Workshop) การเขายงเกยวนจะเปนการทาลายเสรภาพหรอไม

บลงคตอบวา เสรภาพทปราศจากโอกาสทจะใชกคอการกดข การทรฐเขาชวยใหทนสหกรณผผลต

เปนสงทเปนไปได เพราะเขาถอวา รฐเปนสถาบนทเปนกลางไมใชเครองมอของชนชน

แนวคดของบลงคนน ตองการใหสหกรณผผลตมาแทนทระบบนายทน นบเปนแนวคด

แรกเรมของลทธสงคมนยมประชาธปไตย ทหวงจะใหสถาบนรฐปรบปรงระบบเศรษฐกจการเมอง

แทนทจะลมลางสถาบนรฐเดมซงถกกลาวหาวาเปนของชนชนนายทน แลวสรางสถาบนรฐใหมขน

มา เขาหวงวาโรงงานแหงชาตจะผลกดนใหโรงงานเอกชนตองเลกลมไป เพราะแรงงานหนมา

ทางานในโรงงานแหงชาตหมด ในทายสดระบบเศรษฐกจจะประกอบดวยสหกรณผผลตทไดรบ

เงนทนชวยเหลอจากรฐบาลเทานน

แนวทางการจดตงโรงงานแหงชาต (National Workshop) โรงงานนเกดจากผผลตในสาขา

การผลตเดยวกน รวบรวมจดตงเปนสหกรณผผลตทงในสาขาเกษตรและอตสาหกรรม แลวยม

เงนทนจากรฐบาล คนงานทกคนทใหคามนวาจะใชคนมสทธสมครรบเงนทน เงนทนน

ในระยะแรกจะมการคดดอกเบยแตตอไปจะยกเลกดอกเบย โรงงานแหงชาตจะจายคาจางใหแรงงาน

ทกคนเทากน การปกครองในโรงงานจะทาโดยการเลอกตงระหวางกรรมกรกนเอง นอกจากใน

ระยะแรกทแรงงานยงไมมความชานาญ รฐบาลจะเปนผแตงตงผจดการโรงงานให รายไดสทธ

ของโรงงานใหแบงเปน 3 สวน สวนทหนงแบงกนระหวางสมาชกทางานในโรงงานเปนการเพม

คาจางทจายใหกอนหนานแลว สวนทสองใหใชเพอชวยคนชราและคนปวยในสงคม และสวนท

สามใหใชชวยซอเครองมอการผลตใหผทตองการเขามารวมใหมในโรงงาน

149

ความแตกตางระหวางโรงงานแหงชาตกบโรงงานทวไป อยทการบรหารองคกรในโรงงาน

แหงชาตมลกษณะเปนประชาธปไตยมากกวา และแรงงานไดรบสวนกาไรของตน แทนทจะเปนของ

ผประกอบการทงหมด อกประการหนงโรงงานแทนทจะแขงขนจะชวยเหลอกนเมอเกดวกฤตการณ

จะชวยกนแกไข นอกจากน บลงคยงเสนอใหมการใชเทคโนโลยททนสมยทสดและไมใชใหจดเปน

ขนาดเลก

อยางไรกตาม ความคดของบลงคกยงอยในฝายสงคมนยมแบบสมาคม เพราะโรงงานแหง

ชาตมลกษณะเปนสหกรณผผลตทรวบรวมกนขนโดยสมครใจไมไดเปนรฐวสาหกจ รฐมสวนเพยง

ใหเงนทนแกโรงงานกยม แตไมไดเปนเจาของหรอผจดการบรหารโรงงาน เพยงชวยใหมการจดตง

สหกรณโรงงานขนแลวกปลอยมอ รฐทาหนาทเปนเพยงนายธนาคารสาหรบคนจนเทานน

เฮนร แซงต ซมอง (Henry Saint Simon , 1760 - 1825)

ความเชอ เหนไดจากกอนปฏวตฝรงเศส ทหารมอานาจและกาลง ครองอานาจทางการเมอง

สวนประชาชนชาวฝรงเศสกลบเลอมใสนบถอศาสนาอยางงมงาย เปนเครองถวงทาใหประเทศ

พฒนาชา หลงปฏวตฝรงเศสไดตนตวทางอตสาหกรรมนาเอาเทคโนโลยและวทยาศาสตรมาใช

ในการพฒนาเศรษฐกจและสนบสนนใหหาทางขจดสงกดขวางทางการพฒนาอตสาหกรรม แลวจะ

ทาใหผลผลตเพม เปนผลถงสวสดการของสงคมในอนาคตดขนดวย

ลทธอตสาหกรรม (Industrialism) แซงต ซมอง บชาอตสาหกรรม และตความหมายของ

อตสาหกรรมรวมถงกจกรรมเศรษฐกจทกชนด 63

64 ตามความคดของแซงต ซมอง โลกทเราอาศยอย

นมพนฐานอยบนกจการอตสาหกรรม สงอน ๆ นอกจากอตสาหกรรมนนไมควรไดรบความสนใจ

เลยจากมนษยทมความคด โลกอนาคตคอโลกอตสาหกรรม จดมงหมายเดยวของสงคม คอ การ

พฒนาอตสาหกรรมตอไปอยางไมหยดย ง ซงจะเปนทางนามาซงความมงคงและความเจรญรงเรอง

การจดรปใหมทางอตสาหกรรม แซงต ซมอง ไมเหนดวยกบหลกของลทธคลาสสค

ในเรองการเหนแกประโยชนสวนตว อนเปนพลงทางเศรษฐกจ เขาเหนควรทดแทนดวย การ

ใหความรวมมอและการรกษาผลประโยชนของชนชนเดยวกน (Class Interest) อนเปนการเหนแก

ประโยชนสวนรวม การใหเอกชนผลตสนคา (Private Goods) ควรจดเปนรปสมาคมทางวชาชพ

และอตสาหกรรม อนเปนวธการรวมมอกนระหวางสมาชกของสมาคม เพอนาไปสการเพมผลผลต

64

เขาหมายรวมทง เกษตรกรรม อตสาหกรรม และบรการ ดงทกลาววา ถาประเทศฝรงเศสขาดหมอ นกเคม

นายธนาคาร พอคา เกษตรกร และชางตเหลก ฝรงเศสจะออนแอลงแคไหน แตตรงขามถาฝรงเศสขาดพวก

เจานาย ขนนาง รฐมนตร พระ ขาราชการ และเจาของทดน ชาวฝรงเศสจะเพยงแคเศราใจ แตชาตฝรงเศสจะไมเปน

อะไรมากเลย

150

ไดเรวและผลตอยางมประสทธภาพสง เพราะไดศกษาจากประวตศาสตรแลว ความรวมมอ

ทางเศรษฐกจและอตสาหกรรม ซงเปนรปหนงของการเหนแกประโยชนสวนรวมกอเกดเปนสงคม

ทเจรญรดหนา สวนการเหนประโยชนของชนชนเดยวกนกเปนสวนหนงของการเหนแกประโยชน

สวนรวม เชน ชนชนคนงานกรกษาผลประโยชนของคนงาน ดวยการเรยกรองเอาจากนายจางซงเปน

อกชนชนหนง

เพอชวยในการพฒนาอตสาหกรรม ควรสงเสรมความเชยวชาญทางเทคนค นาวทยาศาสตร

มาใช ผนาทางอตสาหกรรมจะตองใชวธวางแผนงานสาธารณะ (Public Work) เพอสรางสงมลฐาน

(โครงสรางพนฐาน) ทจะชวยในการพฒนาอตสาหกรรม งานสาธารณะมความสาคญทควรรบ

ดาเนนการ ทสาคญคอการสรางถนน ขดคลอง เขอน การปรบทดน และใหการศกษาฟร นอกจากน

เขายงไดเสนอใหผวางระบบเศรษฐกจดาเนนการในรปสภาอตสาหกรรม (Industrial Parliament) 64

65

การจดรปใหมของสงคม (Social Reorganization) แซงต ซมอง เหนวา ขนนาง นายทหาร

ไมทางานแตกลบมอภสทธตาง ๆ และเปนผปกครอง ควรถงเวลาแลวทจะลมพวกขนนาง ทหารผไม

ทางานเสย ใหคนทางานเปนผปกครอง เขาตองการใหผมความรคอหวหนานกอตสาหกรรม

ปกครองโดยใหปกครองเพอคนยากจน โดยการเพมผลผลต กระจายอานาจการซอ และให

สวสดการ

ในระบบใหมจะไมมความแตกตางระหวางชนชน เพราะจะมเพยง 2 ชนชน คอ ชนชน

คนทางาน กบชนชนคนไมทางาน ในสงคมใหมนชนชนทไมทางานจะสลายตวไปในทสดจะม

เหลอเฉพาะผททางานเทานน ชนชนนจะประกอบดวย เกษตรกร นายธนาคาร นกปราชญ ชางศลป

และนกศลปะ คอมทงนายทนและกรรมกร จะไมมอะไรแตกตางระหวางบคคลเหลานนอกจาก

ความแตกตางในอาชพ แซงต ซมอง กลาววา ความเทาเทยมกนทางอตสาหกรรม (Industrial

Equality) ประกอบดวยการทแตละฝายไดประโยชนจากสงคมตามอตราสวนเทากบสวนของเขาใน

รฐ หมายถง ตามอตราสวนของศกยภาพแหงความสามารถ และการใชประโยชนจากปจจยทเขาได

รบซงรวมถงทนดวย แซงต ซมองไมเปนศตรตอนายทน เขาถอวานายทนกเปนคนทางานดวย

เหมอนกน เขาเปนศตรเฉพาะกบเจาของทดนและทหาร ทกลาวหาวาเปนพวกไมทางาน

ในสงคมใหม รฐในความหมายเดมจะหมดไปเพราะไมจาเปน ประเทศจะกลายเปน

โรงงานขนาดใหญ หนาทของรฐคอประสานผลประโยชนของผประกอบการ แรงงาน คอเปน

หนาทผสานพลงทางเศรษฐกจมากกวาการปกครองคน การเมองจะเปลยนรปศาสตรแหงการจด

65

การบรหารจาแนกเปนกรรมการคณะตาง ๆ คอ คณะกรรมการคนควาใหมหนาททาแผนงานสาธารณะ คณะ

กรรมการตรวจสอบมหนาทประเมนโครงการทเสนอมา คณะกรรมการบรหารเปนผพจารณาแผนสวนรวมจาก

การทางานของสองคณะขางตน

151

องคกร การผลตจะเปนเรองสาคญของรฐแทนเรองการเมอง ความสนใจของรฐจะเกยวพนเฉพาะ

เรองทกระทบชวตความกนดอยดของสมาชกในสงคม ประเทศจะกลายเปนสมาคมการผลตขนาด

ใหญ

การมกรรมสทธในทรพยสนและการรบมรดก ทาใหผมทรพยสนเอาประโยชนจากผใช

แรงงานได และกรรมสทธสวนบคคลเปนบอเกดของชนชนไมทางาน ทาใหเกดการขดรด เพราะ

คนจานวนนอยทมทรพยสนสามารถไดรบผลตอบแทนจากการทางานของผอน โดยตนเองไมตอง

ทางาน ตราบใดทยงมสทธในการรบมรดกอยความแตกตางนจะไมหมดไป จงโจมตสทธในการ

รบมรดกอยางมาก แตเขากมไดเสนอใหโอนปจจยการผลตเปนของรฐ

หลงจากท แซงต ซมอง ถงแกกรรมแลว ลกศษยของเขาไดขยายความตอไปอกมาก

อองฟองแตง (Bathelemy Enfantin , 1796 - 1864) เสนอใหโอนปจจยการผลตเปนของรฐ เพราะ

สถาบนกรรมสทธสวนเอกชนไมกอใหเกดประโยชนสงสดในการผลต เอกชนผทเผอญไดรบ

มรดกไดรบทรพยสนซงเปนปจจยการผลตไวในมอควรนาปจจยนไปใชในทางทเปนประโยชน แต

ความจรงแลวอาจไมทาเชนนน เพอผลประโยชนของสงคมแลว ควรใหอานาจการใชทรพยสนอย

ในมอผมความสามารถและแจกจายไปในแหลงทและอตสาหกรรมทมความจาเปนสง จงไดเสนอ

ลทธรวมสวนกลาง (Collectivism) คอ ใหรฐเปนผไดรบมรดกในทรพยสนทกชนดแตผเดยว เมอ

รฐเปนเจาของแลว กสามารถแจกจายปจจยการผลตในทางทรฐคดวา ใหประโยชนสวนรวมสงสด

กฎใหมของศษยแซงต ซมอง สาหรบสงคมใหม คอใหแกแตละคนตามความสามารถ (Capacity)

และแตละความสามารถตามแตงานทกระทาได นอกจากน วธการเปลยนกรรมสทธในทรพยสน

จากสวนบคคลมาเปนของรฐนใหใชวธชกจงใจทางศลธรรม

ซสมอนด (Jean Charles Leonard de Sismondi , 1773 - 1842)

สานกคลาสสคมองเหนเศรษฐศาสตรเปนศาสตรแหงความมงคง แตซสมอนดกลบเหนวา

จดหมายของเศรษฐศาสตรอยทมนษยหรออยางนอยกอยทความอยดกนดทางวตถของมนษย จงให

ความสาคญกบทฤษฎการกระจายรายไดไปพรอมกบทฤษฎการผลต พวกคลาสสคใหความสาคญ

แกการผลตมากเกนไป เพราะคดวา ตองมการผลตกอนจงจะกระจายรายไดสาเรจ แตซสมอนด

คดวา ทรพยสนจะถอเปนความมงคงไดกอตอเมอถกแจกจายในอตราสวนทถกตอง คนจนควรไดรบ

ผลจากความกาวหนาทางเศรษฐกจทสมควร เศรษฐศาสตรทไมกอใหเกดผลใหมนษยมความสขมาก

ขนไมควรถอเปนศาสตร

การประสานผลประโยชนของสงคมไมเปนจรงเสมอไป ซสมอนด พบวา มขอขดแยง

ระหวางผลประโยชนของเอกชนและสวนรวม เนองจากการแบงทรพยสนระหวางบคคลเปนไป

โดยไมเทาเทยม สงคมอตสาหกรรมมแนวโนมแบงมนษยออกเปนชนชนทแตกตางกนมาก ใน

152

ทายสดจะเหลออยเพยงชนชนนายทนกบชนชนกรรมาชพ บคคลทงสองชนชนยากทจะอยดวยกน

อยางผสมกลมกลน รฐจงอาจตองเขามาจดการแกไขขอผดพลาด ปญหาใหญของสงคมเกดจาก

แรงงานไมมทรพยสนและรายไดของแรงงานไมแนนอน จงเสนอใหแกไขในสองจดน เขาเปน

นกคดคนแรก ๆ ทสนใจความทกขยากของแรงงานและเสนอใหรฐเขายงเกยวกบเศรษฐกจแทนท

จะปลอยเสรตามทฤษฎของพวกคลาสสค

รปแบบการผลต ซสมอนด ไดรบอทธพลจากประสบการณในฝรงเศส อตาล สงคมท

ประกอบดวยหนวยการผลตขนาดเลกทผใชแรงงานเปนเจาของปจจยการผลตและไดเหนวามการ

ใหผลผลตสง แตเขากลบคดคานการนาเครองจกรมาใชแทนแรงงานคน ทาใหโรงงานขนาดเลก

แขงผลตสไมไดตองเลกกจการ เมอคนงานซงเปนผบรโภคดวยไมมรายได การผลตมาก

เกนไป (Over Production) นาไปสภาวะเศรษฐกจตกตา สงคมเศรษฐกจในอดมคตของซสมอน

ดจงเปน สงคมทชาวนามนาเปนของตวเองแมจะขนาดเลก อตสาหกรรมเปนขนาดเลกมเจาของ

ผลตและบรหาร คอตองการใหแรงงานกลบมามทรพยสนปจจยการผลตเหมอนอยางเดม เขา

เรยกรองใหมการออกกฎหมายจดการในเรองน แตหากการกระจายกรรมสทธในปจจยการผลตไม

เปนผลสาเรจ กใหมการออกกฎหมายตาง ๆ ชวยลดความทกขยากของชนชนแรงงาน เชน

กฎหมายเกยวกบการทางานของเดก กฎหมายจากดเวลาทางานในแตละวน การจายบานาญเมอ

เกษยณอาย ฯลฯ

ลทธสงคมนยมแบบฟาเบยน (Fabian Socialism) หรอ Industrial Democracy

เปนระบบสงคมนยมทไมเหนชอบดวยกบความคดเรองการตอสระหวางชนชน เชอใน

ววฒนาการคอยเปนคอยไป ไมรนแรงและไมใชการปฏวต แตใชวธการทางรฐสภา ซงเปนแบบ

ประชาธปไตยเพอกอใหเกดรฐสงคมนยม โดยการประนประนอมกบพรรคการเมองอนในการปฏรป

เพอใหเกดรฐสงคมนยม ถอเปนแนวคดททาใหเกดพรรคแรงงานในองกฤษ ค.ศ. 1900 คาน

มาจากสมาคมฟาเบยนซงเกดขนในองกฤษ ค.ศ. 1889 ซงม Sydney and Beatrice Webb , George

Bernard Shaw เปนสมาชกคนสาคญ

ลทธสงคมนยมแบบสมาคมอาชพ (Guild Socialism)

เปนระบบสงคมนยมทอยากใหมสหภาพแรงงาน ทมการดาเนนการไมรนแรงตามระบบ

Syndicalism ผอธบายระบบนม R.H Tawney , G.D.H. Cole นกเศรษฐศาสตรชาวองกฤษ โดย

เชอวา การปฏรปโดยไมรนแรงแบบคอยเปนคอยไป และการกอตงสหภาพแรงงานในอตสาหกรรม

เปนสงดมประโยชน เพราะเปนทางควบคมอตสาหกรรมโดยไมตองอาศยสถาบนทางสงคม เชน การ

ออกกฎหมายมเจาหนาทขนตรวจตรา แตกลม Syndicalism เปนกลมทมแนวความคดเหนวา

153

คนงานหรอสหภาพแรงงงานเขาไปเปนเจาของและควบคมจดการโรงงานอตสาหกรรมดวยวธการ

อนรนแรง

ลทธสงคมนยมแบบอนาคสม (Anarchism)

นกสงคมนยมทใชแนวคดแบบอนาคสม (Anarchism) เชน Plerre Joseph Proudon

ค.ศ. 1809 – 1865 ระบบอนาคสมแปลวา อนารยะ ปาเถอน ไมมกฎหมาย เปนลทธทตองการให

ยกเลกการมรฐบาล เพอปลอยใหประชาชนมอสรภาพ เสรภาพเตมท ถอวาสมาชกของสงคมจะอย

ดวยกน เขากนไดอยางกลมเกลยว หากไมมรฐบาล การผลตสนคาทตองการ ดวยการรวมมอ

กนโดยสมครใจ ควรเลกใหเอกชนมกรรมสทธในทรพยสน เพอใหมกรรมสทธรวมกน โดยกลมชน

ทมการรวมมอกนแทน ตางกบสงคมนยมทใหรฐเปนเจาของปจจยการผลตและอตสาหกรรม

โดยหวงใหเปนรฐสวสดการ (Welfare State)

ลทธคอมมวนสต

ในประวตศาสตรของยคการปฏวตอตสาหกรรม ไดเกดความขดแยงระหวางกรรมกรกบ

นายทน เมอกาไร นายทนเพมการสะสมทนแทนทคาจางกรรมกรจะมากขน กลบกลายเปนนายทน

นาเงนไปลงทนในเครองจกรมากขน ทาใหมคนวางงานและความยากจนเกดขน จนกลายเปนความ

เชอหลกของพวกสงคมนยมและนาไปใชวเคราะหในแนวคดของตนอยางกวางขวาง ตอมา

โครงสรางเศรษฐกจเปลยนไปนายทนกลายเปนผออกทนและคอยรบผลประโยชนสวนเกนไมมสวน

ในการผลต แตนายทนสามารถใชเวลาหาความพอใจจากการกนอยอยางสรยสราย แนวคดของ

นกเศรษฐศาสตรกระฎมพ (bourgeoisie) พยายามสะทอนสภาพจตใจของนายทน แตแนวคด

ของพวกสงคมนยมสะทอนสภาพจตใจของคนชนกรรมาชพ ทพยายามเรยกรองหาความยตธรรมใน

สงคม จงเกดทงแนวคดทประนประนอมพยายามแกไขโดยยงอยในแนวทางเศรษฐกจ

แบบทนนยม กบพวกหวรนแรงกาวหนาทตองการเปลยนแปลงทงโครงสรางและระบบเศรษฐกจไป

ในแนวทางใหมเปนระบบคอมมวนสต

มลเหตจงใจทกอใหเกดการปฏวตคอมมวนสตประสบผลสาเรจ อยภายใตแรงจงใจของ

เหตการณทเกดขนในชวงปฏวตอตสาหกรรม เปนกรอบใหมารกซนามาเปนแนวทางวเคราะหตอ

ยอดและใชหลกประวตศาสตรและหลกจตวทยาทแสดงใหเหนวา มนษยจะมความขดแยงกนรนแรง

และสะสมจนเกดเปนแรงบบคนใหเกดการปฏวตตามแนวทางประวตศาสตรทเคยเกดขนมา สงท

กอใหเกดขนตามแนวทางของมารกซมาจากเหตผลสองประการคอ ผลประโยชนขดกน และการ

ตอสระหวางชนชน

154

ผลประโยชนขดกน (Conflict of Interest)

อดม สมธ อธบายไววา การผลตเพมขนไดดวยการแบงงานกนทา ยงเปนการผลตขนาด

ใหญจะยงมการแบงงานยอยออกไปมากขน สวนมารกซกลบเหนวา เพราะการแบงงานกนทานเอง

ทาใหเกดผลประโยชนขดกน เนองจากตองแยกคนงานออกเปนกลมตาง ๆ คนงานอตสาหกรรม

การคา เกษตรกรรม คนงานในเมองกบชนบท ยงกลมมมากกยงเปนเหตใหเกดการขดผลประโยชน

เพมขน ผลประโยชนสวนตวขดกบผลประโยชนของชมชน ขดกบผลประโยชนของกลมตาง ๆ

ตอไปอก คนงานทางานเฉพาะอยาง ทาใหกลายเปนทาสของงาน

มารกซ เหนวา คนงานทมารวมกนเปนสหภาพแรงงาน เพราะผลประโยชนขดกนและเกด

ชนชนขนในสงคม ชนชนเหลานแสวงหาผลประโยชนใหแกพวกตนโดยอางวาเพอประโยชน

สวนรวมเพอเรยกรองใหคนงานรวมกน โดยย วยอารมณคนงาน ในขอเขยนของมารกซเขาใชวา

กรรมกรทวโลกจงรวมกน ทานไมมสงใดทตองเสย เวนแตโซตรวนทผกทานอย “Worker of the

world unite , you have nothing to lose but your chain” เมอคนงานมพลงขนเปนสหพนธแรงงาน

รฐกไมสามารถควบคมได

ภายใตระบบนายทนจะมสภาวะสองอยางเกดขนอยางเลยงไมไดคอ ภาวะแรกคนกลมใหญ

กลายเปนผไมมทรพยสน สวนกลมเลกอกกลมเปนผม งคงรารวย ภาวะทสองชนกลมใหญทไมม

ทรพยสนนจะมอยท วไป ถอวาเปนผมพลงผลตดวยเปนชาวนา ชาวไร สงคมจงเกดขดผลประโยชน

กน และเกดการตอสระหวางสองชนชน ทาใหเกดการปฏวตและมคอมมวนสตขนทวไป มารกซ

ไดทานายไวเชนน

การตอสระหวางชนชน (Class Struggle)

เพราะการแบงงานกนทา ทาใหเกดกลมชนตาง ๆ และมผลประโยชนขดกน มการแบง

กนเปนชนชนทขดแยง เชน มนายจางกมลกจาง มผปกครองกมผอยใตปกครอง มคนรวยกมคนจน

เปนตน โดยเฉพาะนายจางกบลกจาง ถอวาอยคนละชนกนจงเกดแบงแยกกนอย (Class Conscious)

ลกจางตระหนกวา ตนเปนลกจางกยอมตาตอยกวานายจาง สวนนายจางถอวาตนเหนอกวา เมอ

ลกจางมปมดอยเชนนจงรวมตวกนเพอตอสกบนายจาง โดยวธเรยกรองขนคาแรงงานและใหจดเพม

สวสดการใหเปนผลดแกคนงาน สวนนายจางถาใหตามขอจะขาดทนหรอมกาไรนอย ครนคดกน

อยอยางน ลกจางซงมจานวนมากกวานายจางจงแสดงพลงของตนดวยการนดหยดงาน ซงเกดขน

อยางแพรหลายในเศรษฐกจ นายจางฐานะปานกลาง (Bourgeoisie) เมอถกเขาเชนนไมอาจดาเนน

ธรกจไปได ทรพยสนจะถกโอนเปลยนมอไปตกแกนายทนขนาดใหญ กลายเปนคนยากจน ระบบ

เศรษฐกจจะยงอยไดเฉพาะนายทนขนาดใหญแมแตรฐบาลยงมอานาจทางการเมองเสอมลง คนงานม

155

อานาจมากขน เกดระบบเผดจการโดยคนงาน ประเทศกลายเปนปกครองโดยคนงาน (Proletarian

State) บบบงคบชนชนนายทนลงไปได ระดบนเรยกวาสงคมนยม เปนระยะแรกของการไปส

ระบอบคอมมวนสต

ถงระยะนเอกชนจะมเสรภาพ ทกคนจงถกจงใจใหใชความพยายามรวมกนอยางเตมภาคภม

ของตน และบรโภคผลผลตททาไดรวมกน ตามความตองการของตน จะกลายเปนขนทสองคอ

เปนคอมมวนสตเตมตว

แนวคดหลกในลทธคอมมวนสตแบบมารกซ

รากฐานแนวความคดของมารกซอยในกรอบของประวตศาสตร เศรษฐกจ และมนษย ทม

ความสมพนธซงกนและกน หรอกคอการมองประวตศาสตรทมมนษยเปนผกาหนดประวตศาสตร

เรมจากบรพกาลทมนษยมความเปนมนษยอยางเตมเปยม ระบบสงคมเปนแบบยโทเปย (Utopia) แต

เมอเรมพฒนาเศรษฐกจเพอใหความเปนอยดขนกลบทาใหความเปนมนษยเลวลง คอการทมนษย

ถกลดคณคาความเปนมนษย (Alienate) โดยผลผลตตนเอง ถกผลผลตของตวเองบงคบเอาตวเองลง

เปนทาส – คารล มารกซ เรมจากระบบเศรษฐกจทบงคบคนมาเปนทาส มาสหนา

ประวตศาสตรใหมในระบบศกดนา มนษยพฒนาจากทาสมาเปนไพรและมสทธถอครองทรพยสน

ไดบางสวน ววฒนาการมาสระบบทนนยม มนษยพฒนาจากไพรมาเปนแรงงาน มรายไดเปน

คาจาง มสทธเสรภาพอยางสมบรณ สามารถถอครองทรพยสน แตกยงถกเอาเปรยบอยด เพยงแต

รปแบบการเอาเปรยบกมววฒนาการเชนเดยวกน ในทายสดววฒนาการของมนษยในหนา

ประวตศาสตรกจะมาถงระบบคอมมวนสตทกลบไปเหมอนยคเรมตน มนษยมความเปนมนษย

อยางสมบรณ สงคมเปนแบบยโทเปย และนกคอหนาสดทายของววฒนาการประวตศาสตรของ

มนษยทมารกซทานายไว

มารกซวจารณระบบทนนยม (Capitalism) เพอใหการวพากยของมารกซมเหตผลมากขน

จงไดยอมรบใหระบบทนนยมเปนหนาหนงของประวตศาสตรเศรษฐกจทใชลทธวตถนยม (Mate -

rialism) เปนหลกปรชญาสนบสนนลทธ ในกระบวนการวพากย มารกซไดเพมเตมแนวคดใน

ระบบทนนยมวาจะมววฒนาการอยางไร เชนกาไรจะมอตราเพมในอตราทนอยลงตามระยะเวลาการ

พฒนา การขดรดเอาเปรยบเปนไปอยางสดขว (Extreme) จนนาไปสการตอสระหวางชนชน เพราะ

ผลประโยชนทขดกนอยางสงสดในระบบเศรษฐกจ เปนภาพววฒนาการของระบบทนนยมในขน

สดทาย และนาไปสการปฏวต ซงเปนวงรอบในประวตศาสตรทมารกซไดเหนวา การเปลยนแปลง

หนาประวตศาสตรทกครงจะจบลงทเกดการปฏวตนาไปสประวตศาสตรหนาใหมเสมอ

หลกปรชญา มารกซเปนสมาชกคนหนงของกลมเฮเกเลยนซาย (Left Hegelians) ซงแสวง

หาขอสรปดานสนทรยศาสตรและการปฏวตจากปรชญาของเฮเกล (George Hegel , 1770 - 1831)

156

ไดใหความหมายวา ไดอาเลคตค (Dialectic) คอ “แนวโนมภายในอนทาใหสภาพดานเดยวและ

ขอจากดของสงซงกาลงมการทาความเขาใจ ปรากฏเหนประจกษแท ซงปรากฏวาคอสงทปฏเสธ

(Negative) สงนน” หมายความวา ตามความคดของเฮเกล สงของทกชนดมภาคปฏเสธในตวเอง

ทาใหสงตาง ๆ เปลยนไปจากเดม สภาพปฏเสธหรอตรงขาม (Negation) และการขดแยงเปน

คณลกษณะของสรรพสงทเปนอย (Being)

ลกษณะสาคญของวธการไดอาเลคตค คอ

1. ถอวาสรรพสงและปรากฏการณทงหลายเกยวของกน ตางกาหนดซงกนและกน จะ

เขาใจปรากฏการณไดตองพจารณาปรากฏการณเกยวของกบสภาพแวดลอม ถอวาถก

กาหนดโดยสภาพแวดลอม

2. ถอวาสรรพสงอยในสภาพเคลอนไหวและเปลยนแปลงเปนนจ เสอมสลายเกดขนใหม

และพฒนาการ ตองพจารณาปรากฏการณทงในแงทเกยวของกน และทงในแงทกาลง

มการเคลอนไหวเปลยนแปลง ถอวาสงทสาคญไมใชสงทกาลงคงอย แตถอสงทกาลง

เรมตน กาลงพฒนาขน

3. ขบวนการเปลยนแปลงเกดขนจากการเปลยนทางปรมาณกอนทละนอย ซงมองไมเหน

ทาใหเกดการเปลยนแปลงคณภาพอนเปนการเปลยนทพนฐานเหนชด การเปลยน

แปลงทางคณภาพนเกดขนฉบพลนเปนการกาวกระโดด แตการเปลยนแปลงทาง

คณภาพฉบพลนนกมไดเกดขนโดยบงเอญหากเปนไปอยางมกฎเกณฑ เปนผลรวม

ยอดของการเปลยนแปลงทางปรมาณทละนอยทมองไมเหน การเปลยนแปลงแบบ

ไดอาเลคตค ตางจากการเปลยนแปลงแบบววฒนาการ เพราะการเปลยนแปลงแบบได

อาเลคตคเปนการเปลยนแบบกาวกระโดดเปนชวง ๆ ไมใชววฒนาการตอเนอง การ

เปลยนแปลงแบบไดอาเลคตคเปนการเปลยนแปลงแบบปฏวต การเปลยนแปลงแบบ

ไดอาเลคตคนจะไมเคลอนไหวเปนวงกลม จะไมซ ารอยเดม แตจะเปนการเคลอนไหว

ไปสสภาพใหมซงดสงขนกวาเดมอยเสมอ

4. ถอวาสรรพสงมความขดแยงภายใน ในของสงเดยวกนจะมทงดานบวกและลบ ของ

เกาและของใหม สงทเสอมและสงทเจรญ การตอสขดแยงกนภายในสรรพสงน

ทาใหเกดการพฒนา ทาใหเกดการเปลยนแปลง จากการเปลยนทางปรมาณไปสการ

เปลยนทางคณภาพ วธการแบบไดอาเลคตค ถอวา ขบวนการพฒนามไดเกดขนโดย

การผสมกลมกลน แตเปนการตอสของสงทขดแยงกน

วธการไดอาเลคตคตรงขามกบวธการเมตาฟสกส (Metaphysics) ซงถอวา สรรพสงอยโดย

เอกเทศไมเปลยนแปลง และไมมความขดแยงภายใน 65

66

66

ฉตรทพย นาถสภา , อางแลว , หนา 146 – 147

157

ในการวพากยทนนยมน มารกซใชปรชญาวตถนยมไดอาเลคตค (Dialectical Materialism)

เปนแนวทางในการวเคราะห ปรชญาวตถนยมไดอาเลคตค เปนปรชญาทใชวธการศกษาแบบ

ไดอาเลคตคและมสาระเปนวตถนยม หลกปรชญาใหมน มารกซถอวา เปนหลกปรชญาวตถนยม

แบบใหมซงถอวามทงวตถและมนษย ดวยการใชวธการไดอาเลคตคมารกซสามารถอธบายฐานะของ

มนษยในธรรมชาตและในสงคม และประวตศาสตรตามแบบของนกปรชญาจตนยม กลาวคอ

มารกซสามารถอธบายฐานะและประวตศาสตรของมนษยไดวา เปนไปตามแนวทางการขดแยง

(ไดอาเลคตค) ตอบโตกนระหวางมนษยกบธรรมชาตแวดลอมและสงคม

ความสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอม ธรรมชาต และสงคม คอ ประวตศาสตร

แตมนษยไมไดกาหนดประวตศาสตรอยางอสระเตมท เพราะมนษยยงตองอยในสภาพแวดลอม

ธรรมชาตและสงคม ดงนน ประวตศาสตรมธรรมชาตเปนความจรงพนฐาน แตขณะเดยวกนกม

การเปลยนแปลงธรรมชาตตามสายธารประวตศาสตรดวยการกระทาของมนษย

การวเคราะหประวตศาสตรวา มพนฐานจากวตถธรรมชาตและมนษย และการขดแยงตอบ

โตระหวางสงทงสอง เรยกวา การมองประวตศาสตรแบบวตถนยม (Historical Materialism) ซง

เปนเครองมอทใชในการวเคราะหประวตศาสตรแบบมารกซ

ลทธของมารกซ (มารกซสม)

ในการพจารณาประวตศาสตรจะตองแบงโครงสรางออกเปน 3 สวน คอ พลงการผลต

(Productive Force) ซงคอความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาต คอ วธการทมนษยขดแยงเอา

ชนะธรรมชาต เรยกวา วธการผลตหรอเทคโนโลย ความสมพนธในการผลต (Relation of

Production) 66

67 คอ โครงสรางเศรษฐกจหรอระบบกรรมสทธ ซงกาหนดวาใครเปนเจาของปจจยการ

ผลต และกาหนดตอไปวา ใครจะไดสวนเกนทเหลอจากการบรโภค โครงสรางสวนบน

(Superstructure) คอ ระบบกฎหมาย ระบบการเมอง วฒนธรรม และระบบความคด ดงแสดงใน

รปภาพ

67

พลงการผลต บางครงเรยกวา พลงเคลอน (Dynamic Force) และความสมพนธในการผลต บางครงเรยกวา พลง

นง (Static Force)

158

รปภาพท 6.1 พลงเคลอนและพลงนงในสงคมทาใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม

การมองประวตศาสตรแบบวตถนยม จะสนใจสวนทเปนพนฐาน (พลงการผลต) กลาวคอ

สนใจการผลตและการทามาหากนของมนษยวาเปนรากฐานประวตศาสตร เมอพลงการผลตเปลยน

เชน มการคดคนเทคโนโลยใหม ๆ ใหการศกษาเพอพฒนาฝมอ ทนมการสะสมเพมขน ทดนมการ

ขยายการเพาะปลกไปยงทรกราง จงเปนพลงเคลอนไหวทงปรมาณและคณภาพ ทาใหมสนคาเพม

อยางมากมาย จะทาใหความสมพนธในการผลตและระบบกรรมสทธเปลยนไปดวย เกดความ

ขดแยงกบโครงสรางสวนบน ซงพยายามรกษาสถานะเดมจะเกดขน ทาใหเกดการปฏวตสงคม

และโครงสรางสวนบนจะตองเปลยนจนสอดคลองกบพลงการผลตและระบบกรรมสทธ

การมองประวตศาสตรแบบวตถนยมจงตองมองลกลงไปถงรากฐานวา พนฐานของการตอส

ทางความคดหรอการเมอง คอ การขดแยงในทางการผลต ระบบกรรมสทธ และโครงสรางสวนบน

สามารถมองเหนประวตศาสตรมนษยชาต คอ ประวตศาสตรการผลตและการแลกเปลยนของมนษย

มารกซแบงลาดบขนตอนของการผลตในประวตศาสตรทววฒนาการออกมาเปน 5 ลกษณะ คอ

ระบบชมชนบพการ ระบบทาส ระบบเอเชยตก ระบบศกดนา และระบบทนนยม

ในระบบชมชนบพกาล พลงการผลตยงอยในขนเรมตน เทคโนโลยต า มนษยยงเอาชนะ

ธรรมชาตไดนอยมาก ประสทธภาพตา ไมมผลผลตเหลอจากการบรโภค โครงสรางเศรษฐกจเปน

ลกษณะทชมชนรวมกนเปนเจาของปจจยการผลต เชน ทดน ไมมกรรมสทธสวนบคคลไมมการแบง

ชนชน และไมมการขดรด ชมชนเปนครอบครวใหญประกอบดวยสมาชกผสบสายโลหตเดยวกน

มา สมาชกชวยเหลอรวมมอกนในการผลตและตางไดรบสวนแบงโดยยตธรรมจากชมชนเทาท

ชมชนหามาได เนองจากยงไมมชนชน จงยงไมมรฐ ซงเปนตวแทนของชนชนเจาของปจจย

การผลต

Social Superstructure

(โครงสรางสวนบน)

ศาสนา , กฎหมาย , รฐบาล

ความสมพนธในการผลต (พลงนง)

กรรมสทธในทรพยสน

พลงการผลต (พลงเคลอน)

ทดน , แรงงาน , ทน และเทคโนโลย

159

ระบบทาส เมอพลงการผลตพฒนาขนมา เกดการผลตเกษตรขนาดใหญขนและการเลยงสตว

จนทาใหเกดมสวนเกนเหลอจากการบรโภค โอกาสทจะยดเอาแรงงานสวนเกน (คอ สวนทแรงงาน

ทาเกนกวาทตองการเพอบรโภค) และผลผลตสวนเกนเปนของสวนตวจงเกดขน หมายความวา

เมอประสทธภาพของแรงงานเพมขนกเกดมบคคลกลมหนงยดเอาแรงงานของผอนมาเปนสมบตของ

ตน ใหสงผลตผลสวนเกนใหตน แรกเรมนนบงคบเอาเชลยศกลงเปนทาสกอน แตตอมาแมคนใน

สงคมเดยวกนกอาจถกเอาตวลงเปนทาสได ความสมพนธทางการผลตจงเปลยนแปลงเกดระบบ

ทาสขน เกดระบบกรรมสทธสวนบคคลและชนชน พรอมกนนนกเกดการขดรดระหวางมนษย

ดวยกน กลาวคอฝายนายทาสเจาของทดนและเจาของทาสยดเอาแรงงานของทาสสวนเกนเปนของ

ตนโดยตรง ขณะททาสไมเปนเจาของแมแตแรงงานและชวตของตว

ตอมา การพฒนาพลงการผลตของแรงงานกนาไปสการขดแยงกบความสมพนธทางการ

ผลตของระบบทาส การกดขขดรดแรงงานทาใหแรงงานทาสไมสนใจในการผลต การเกษตรขนาด

ใหญใชแรงงานทาสในสมยโบราณเรมเสอม ขณะทการผลตขนาดเลกโดยผเชาตดทดนเรมม

ประสทธภาพสงขนประกอบกบแรงงานทาสกกอการปฏวตขนดวย จงเกดการเปลยนความสมพนธ

ในการผลตจากระบบทาสเปนระบบศกดนา ทาสถกปลดปลอย แลวใหเชาทากนในทดนของเจาของ

ท แตเปนการเชาชนดพเศษคอตวผเชาและผสบสายโลหตตองตดอยกบทดนนน ในระบบศกดนา

เจาของทดนเปนเจาของปจจยการผลต เปนดงเจาของผทากนในทดนของตน ซงเรยกวา เปนทาสตด

ทดนหรอไพร (Serf) สวนไพรมพนธะตองสงผลผลตสวนหนงใหเจาของทดนและตองถกเกณฑ

แรงงานมาทางานใหเจาของทดนโดยไมไดรบคาตอบแทน และยงตองปฏบตตามพนธะอน ตามท

เจาของทดนกาหนด การขดรดในระบบศกดนาเปนในลกษณะทเจาของทดนซงเปน

ผปกครองอยดวย บงคบบญชาใหชาวนาผเปนไพรสงมอบผลผลต และแรงงานสวนหนงใหเจาของ

ทดน อยางไรกตาม ระบบศกดนากยงดกวาระบบทาส เพราะไพรเปนเจาของชวตของตว และ

หลงจากสงสวยผลผลตแลวหากโชคดมสวนเกนเหลอไพรกอาจไดใชเพอประโยชนของตวและ

ครอบครวได

ระบบนายทนเปนระบบตอจากระบบศกดนา เมอพลงการผลตพฒนาขนถงระดบการผลต

เพอขายผลผลตเปนสนคาและเปนการผลตอตสาหกรรมขนาดใหญใชเครองจกรและแรงงานอสระ

ความสมพนธในการผลตทเปนอปสรรคของระบบศกดนากถกผลกดนใหมการเปลยนแปลง เกด

ระบบทนขนแทนทระบบศกดนา ขอจากดการคาถกยกเลก ไพรถกปลดปลอยเปนแรงงานอสระ

เปนกรรมกรผไมมปจจยการผลตมแตแรงงานขายเลยงชวต สวนเจาของกรรมสทธสาคญเปลยน

จากเจาของทดนมาเปนนายทนเจาของทน เรมจากนายทนการคากลายมาเปนนายทนอตสาหกรรม

เปนผสะสมทนทงหมดไวในมอ การขดรดเปลยนลกษณะจากการทเจาของทดนบงคบเอาสวย

จากไพร มาเปนการขดรดของนายทนตอแรงงาน โดยการกดคาจางแรงงานเอาคาสวนเกน (Surplus

Value คอ มลคาของสนคาทแรงงานผลตไดเกนไปจากคาจาง) ของแรงงานไปเปนของนายทน

160

สาหรบในเอเชยการเปลยนสระบบทนนยมเกดขนไดยากกวาในตะวนตก เพราะในเอเชย

ระบบเศรษฐกจมไดพฒนามาภายใตระบบศกดนาชดแจง แตปรากฏในรปแบบพเศษซงมารกซ

เรยกวา ระบบการผลตแบบเอเซย (The Asiatic of Production) ภายใตระบบนไมมกรรมสทธ

สวนบคคลในทดน ประมขของรฐ (กษตรยหรอพระเจาแผนดน) เทานนทเปนเจาของทดนทงหมด

ตางกบในระบบศกดนาทมตระกลตาง ๆ แบงกนเปนเจาของทดน และอาจมชาวนาอสระ ดงนน

ในระบบเอเชยตก ผลผลตสวนเกนจงตกเปนของประมขและรฐบาลสวนกลางแทบหมดสน โอกาส

ทจะเกดการสะสมทนอสระของเอกชนหรอเจาของทดนจงไมมเชนในระบบศกดนา พฒนาการ

จากระบบเอเชยตกสระบบนายทนเกดขนยากทสด 68

มารกซ เหนวา ระบบนายทนเปนระบบสดทายทจะมแรงงานทลดคณคาความเปนมนษย

ประวตศาสตรจะคลคลายไป จนในทสดการขดแยงระหวางชนชนกรรมาชพกบชนชนนายทนจะทา

ใหเกดการปฏวตยกเลกระบบกรรมสทธสวนตวกอตงระบบคอมมวนสตทปจจยการผลตถกโอนเปน

ของสงคม ในระบบคอมมวนสตแรงงานจะไมเปน แรงงานทลดคณคาความเปนมนษย

แรงงานจะเปนของผใชแรงงานเอง และแมกบธรรมชาตมนษยกจะไมมความรสกตาตอยเปนทาส

หรอถกลดคณคา เพราะสามารถพฒนาการผลตเอาชนะธรรมชาตไดแลว

มารกซ ระบวา การเปลยนแปลงในประวตศาสตรสยคทพฒนาขนเปนลาดบ โดยเฉพาะ

จากระบบนายทนเปนระบบคอมมวนสตนนเปนไปตามแนวทางชดเจนของประวตศาสตรตามหลก

วตถนยมไดอาเลคตค ระบบสงคมนยมหรอระบบคอมมวนสตจงเปนสงทหลกเลยงมไดตองมาถง

แน ระบบสงคมนยมจะตองเกดขนเพราะเปนไปตามประวตศาสตร ไมใชวาเกดขนเพราะเปนสงทด

หรอเพราะมนษยคาดฝน การวพากยระบบทนนยม ซงชใหเหนลกษณะการขดรดในระบบนายทน

และความไมจรงของระบบน ดงแสดงไวในหลกเศรษฐศาสตรมารกซส ทายทสดชนชนกรรมาชพ

ผถกกดขจะกอการปฏวตเปลยนระบบเศรษฐกจ

หลกเศรษฐศาสตรมารกซส

มารกซ คดคานการยอมใหเอกชนมกรรมสทธในทรพยสน แรงงานเปนแหลงเกดของ

ความมงคงแตไดรบสงทตนผลตขนเพยงสวนนอย แคพอประทงชพ สวนกอนใหญทเกดจากผลผลต

ของแรงงานกลบตกแกนายทน จงกอใหเกดการตอสกนอยางขมขนระหวางนายทนกบคนงาน จด

หมายการตอสของนายทนซงเปนผไดเปรยบอยแลวเพอใหคาจางตาลง แรงงานจงเปนสนคาอยาง

หนงภายใตลทธทนนยม ความเกยวพนระหวางบคคลจงลดลงเปนความเกยวพนเรองเงน หรอกคอ

พลงแรงงาน (Labor Power) กลายเปนสนคาชนดหนงในตลาด

68

ฉตรทพย นาถสภา , อางแลว , หนา 154 – 158

161

ในเรองกาไร มารกซ มความเชอวาอตรากาไรจะลดลงเรอย ๆ ในระยะยาว และเหนวา

ธรกจมกโนมเอยงไปทางผกขาด อนเปนผลใหเกดกาไรเพม กลมทนอยากมกาไรสงขนจงตองมการ

ขยายใหมการใชเครองจกรเพมขน และทาใหการแขงขนรนแรงมากขน แตผลของการใชทนแบบ

เขมขน (Capita Intensive) และมการสะสมในปรมาณทมากขนเรอย ๆ น จะไปทาใหอตรากาไร

ลดลงในระยะยาว แนวความคดนอาจดแปลก ๆ สาหรบคนในยคปจจบน ทเหนวาการลงทน

เพมขนนนควบคไปกบเทคโนโลยทกาวหนามากขน สามารถขายสนคาไดในราคาสงขน หรออตรา

การลดตนทนเปนไปอยางรวดเรวสงผลกาไรเพมขน แตมารกซใชหลกคณตศาสตรมาอธบาย โดย

มความเชอในเบองหลงวา จะเกดกฎแหงการลดนอยถอยลงเกดขน นนคอตนทนจะสงขน ซงเปน

ความเชอจากอทธพลของเดวด รคารโด ทเปนนกเศรษฐศาสตรรวมสมยเดยวกน

ทฤษฎมลคาสวนเกนและการเอารดเอาเปรยบ (Theory of Surplus Value and Exploitation)

สมมตฐานของการวเคราะหไดใชทฤษฎมลคาเทากบแรงงาน (Labor Theory of Value) หรอ

กคอ ผผลตสนคาคอแรงงาน ควรเปนผไดรบมลคาจากการผลตทงหมด แตในโลกแหงความเปนจรง

ไมใช ดงนน มารกซพยายามหาทางตอบปญหาสองประการคอ มลคาของแรงงานทเปนคาจาง

และทเกนกวานนคดอยางไร ในอกประเดนมลคาของทน (เครองจกร ฯลฯ) คดอยางไร

ปญหาแรก มลคาของแรงงานแบงออกเปนสองสวน สวนแรกเปนคาจางทไดรบพอประทง

ชพ อกสวนทเกนกวาคาจางทเปนเขาใจของคนทวไปวากาไรแตมารกซเรยกสวนนวามลคาสวนเกน

(Surplus Value) ซงตกเปนของนายทน เพอแสดงและเนนใหเหนถงการขดรดของนายทนททากบ

แรงงานใหเดนชดขน

ปญหาประเดนทสอง รคารโดเหนวา แรงงานเปนสงวดมลคาเชนเดยวกบมารกซ แต

มารกซไดเนนย าอกวา แรงงานเปนเหตใหเกดมลคา แรงงานเทานนไมใชเครองจกรเปนผกอใหเกด

มลคาสวนเกน ดงนนจะกาหนดมลคาของเครองจกรอยางไร ? เขาเรยกมนวาเปนแรงงานทแช

เยนไว (Congealed Labor) มลคาของเครองจกรเปนมลคาของแรงงานทใชผลตเครองจกรนนขนมา

เครองจกรจงถอวาเปนตนทนแรงงานอยางหนง

ทฤษฎมลคาสวนเกน อธบายไววามลคาสวนเกนจะไมนามาแลกเปลยน แตจะนาไปใชใน

การผลตได ดงนน จดหมายของการผลตในแงนายทน เพอใหมสวนเกนจากคนงานแตละคน

หรอกคอใหคนงานผลตนานชวโมงขน ซงมารกซเรยกวา การเอาเปรยบแรงงาน มลคาสวนเกนน

แรงงานเปนผผลตขนแตตกเปนของนายทน คนงานไดรบคาจางนอยกวาทเขาควรรบ มลคาสวนเกน

จงตกเปนคาเชา ดอกเบย และกาไร แกเจาของทดนและเจาของทน

การคานวณหามลคาสวนเกน มารกซใชทฤษฎตนทนการผลตมาอธบาย ตนทนประกอบ

ดวย ตนทนคงท (Fix Cost : C) และตนทนผนแปร (Variable Cost : V) สวนกาไรมารกซเรยกวา

162

สวนเกน (Surplus Value : S) ในทางเศรษฐศาสตรกาไรจะรวมไวกบตนทน (แตในบรหารกาไรจะ

เปนผลตางจากราคาขายและตนทนการผลต) เราสามารถเขยนสมการในเทอมของราคาขายสนคา

(Price : P) ไดเปน

P = C + V + S

อตราการเอารดเอาเปรยบ = VS

; (คดมลคาสวนเกนเทยบกบตนทนผนแปร)

(Ratio of Exploitation)

อตรากาไร = VC

S+

; (คดมลคาสวนเกนเทยบกบตนทนรวม)

(Ratio of Profit)

อตราสวนของทนสองชนด = VC

; (อตราสวนตนทนคงทตอผนแปร)

(Organic Composition of Capital)

มารกซ เหนวา V+S ควรจะเปนของแรงงาน แตนายทนจายเพยง V และนา S ไป สาเหต

เพราะแรงงานมกาลงในการตอรองนอย เพราะมการวางงานมาก แตมลคาสวนเกนนยอมเกดขนจาก

การแขงขนในระบบเศรษฐกจแบบนายทน จะตดทงไปโดยการตอตานของคนงานทาไดยาก เพราะ

ถอเปนสงจงใจใหนายทนดาเนนธรกจ ดงนนอตราการเอารดเอาเปรยบจงเปน VS

ในการสะสมทน

เพอขยายกจการ การออมสะสมเพมขนนถอวาเปนสวนทขโมยมา เพราะไดมาจากมลคาสวนเกน

กลไกการขดรดในระบบทนนยม เรมแรกสนคาชนดหนงไดนามาแลกเปลยนกบสนคาอก

ชนดหนง (C - C) อยในระบบ Barter System แตเมอเงนทาหนาทเปนสอกลางในการแลกเปลยน

มลคาถกคดเปนตวเงนแสดงในรปราคา การแลกเปลยนกจะกลายมาเปน C –M – C แตเงนยงไมได

เปนทน การแลกเปลยนสนคาอยในรปของมลคาใชสอย (Value in Use) มาแลกกบมลคาใชสอยกบ

สนคาอกชนดหนง ภายใตระบบทนนยม เงนถกใชเพอการขดรดแรงงาน เงนกลายเปนทน

ชนดหนงใชเพอสรางสนคาและไดทนใหมทใหญกวาเดม การหมนเวยนอยในรป M– C– M นายทน

เอาเงนซอพลงแรงงานซงเปนสนคาชนดหนงในตลาดมาสรางสนคา พรอมกบกอใหเกดมลคาสวน

เกนทใหกบนายทน ทาใหเงนทนกอนหลงใหญกวากอนแรก เพราะไดบวกเพมมลคาสวนเกนเขาไว

ยงกลไกรปแบบนใหญเทาใดกลไกการขดรดแรงงานกใหญขนตามไปดวย

มารกซ ไดกลาวถงการเปลยนแปลงทางเทคนค (Technical Change) เปนพลงขบเคลอน

สงคม (Social Dynamics) กฎนเขาแยกยอยออกอธบายเปน 5 กฎ คอ

163

1. กฎการสะสมทนเพมและอตรากาไรลดลง (The law of accumulation and the falling

rate of profit)

ภายใตลทธทนนยม นกธรกจพยายามขวนขวายใหไดมลคาสวนเกนมาก (กาไรมาก) แลว

นาไปลงทนประกอบกจการขนาดใหญใชเครองจกรใหมากขน ผลตสนคาใหไดมากขนตนทนตาลง

สามารถขายแขงกบผประกอบการอนเปนเหตผลประการหนง อกประการเพอจะไดเอาเปรยบ

แรงงานเพมขน ดวยเหตนการลงทนแขงขนกนของนายทนจะทาใหอตรา VC

เพมขนในระยะยาว

และจะสงผลใหอตรากาไรลดลงในระยะยาว โดยใชสมการคณตศาสตรมาอธบาย เมอแปลงคา

อตรากาไรใหม เราจะได 69

อตรากาไร = VS

(1-VC

C+

)

มารกซ แสดงใหเหนวา เมออตราการเอารดเอาเปรยบ (VS

) อยคงทหรอเพมขนเลกนอย

สวน VC

C+

เพมขนมากพอสมควร จะมผลทาใหอตรากาไรลดลงในระยะยาว ซงมผลตอการ

สะสมทน การสะสมทนจะเพมขนในอตราทชาลง

2. กฎการรวมอตสาหกรรมขนตอสานกงานใหญ (The law of increasing concentration

and centralization of industry) ธรกจยอมมงกาไรเปนสาคญ เพอใหบรรลผลธรกจจะใชทน

(เครองจกร) แทนแรงงานมากขน เปลยนอตสาหกรรมขนาดเลกเปนขนาดใหญและแบงงานกนทา

กวางขวางขน เพอใหสามารถผลตไดมาก มารกซ รสกวาจะนาไปสการผลตมากเกนไป (Glut)

เปนผลใหราคาตกตา ถงจดทอตสาหกรรมทมประสทธภาพเทานนทตงอยได อตสาหกรรมทม

69 จากสตรอตรากาไร =

VCS+

เมอใช V คณทงเศษและสวนจะไดเปน

= )(

.VCV

VS+

ใช SC บวกเขาและหกออกจากสมการจะไดเปน

= )(

.VCV

SCVSSC+−+

จดแยกแฟคเตอรใหมจะไดเปน

= )()(

.VCV

SCVCVVSSC

+−

++

= )()(

)(VCV

SCVCVVCS

+−

++

= )(VC

CVS

VS

+−

= )1(VC

CVS

+−

164

ประสทธภาพตาจะเลกกจการไป อตสาหกรรมจะรวมกนขนาดใหญขน มสานกงานใหญดาเนนงาน

อานาจทางเศรษฐกจจะมารวมอยกบบคคล 2 – 3 คน เปนการผกขาด

3. กฎคนวางงานในอตสาหกรรมเพมขน (The law of a growing industrial reserve army)

มารกซเรยกแรงงานทวางงานวาเปนกองหนน (Reserve Army) และขนาดของกองหนนจะเปน

ตวกาหนดอตราคาจาง คอถากองหนนมขนาดเลก อตราคาจางจะเพมขน แตถามขนาดใหญอตรา

คาจางจะลดลง นอกจากน มารกซ ยงไมเหนดวยกบลทธทนนยม ทใชเครองจกรเขาแทนแรงงาน

จนทาใหคนวางงานและบอกวาสาเหตของการวางงานมาจากเหตผลสองประการ นอกจากเหตผลท

กลาวมาขางตน การวางงานมาจากเศรษฐกจตกตา เพราะการผลตมากเกนไป (Glut) อนเปนผล

มาจากการรวมตวกนของอตสาหกรรมตามกฎขอ 2 เปนการผกขาด

4. กฎการเพมทกขเขญแกคนงาน (The law of increasing misery of the proletariat)

เมอคนวางงานเพม (Reserve Army) เพราะประชากรเพมเรว จะเปนผลใหคนงานทกขเขญ ขาดเงน

ใชจายเพมขน สาหรบนายทนเมอกาไรลดลงจะหาทางลดคาจางลง ใหคนงานทางานนานชวโมง

ขน นาแรงงานหญงและเดกมาทางาน ซงเปนทางเพมทกขเขญใหแกคนงาน ใหคาจางตาเพอมมลคา

สวนเกนมาก ทางานในสภาพทเลวราย เปรยบธรกจคลายเปนแหลงคาทาส

นอกจากคนงานมความรสกวา มทกขเขญเพมแลว มารกซยงวจารณตอไปวา คนงานยง

รสกตาตอย (Alienate) ตากวามนษย เปนเยยงสตวหรอทาส ลดความเปนคนลง ทางานกอยใน

ความควบคมของนายจาง ไมไดทางานดวยความสมครใจ แตถกขบงคบใหทางาน มองแรงงาน

เปนสนคาไมใชคนมชวต จงทาการซอขายเอาได คนงานไมสามารถพฒนาฝมอ กลายเปนคนอยาง

ไมสมบรณทงทางอารมณ ความคด ความฉลาด และจรยธรรม ถกกดขขมเหงใหทางานหนก จด

สภาพการทางานใหเลว เสยงตออนตรายและโรคราย

ดวยความรสกตาตอยและทกขเขญน เปนทางบบใหคนงานไมกอความรนแรง วางเฉย

(Apathy) หมดหวง อารมณขนมว โดดเดยว และวาเหว

5. กฎเศรษฐกจตกตา (Law of crisis and depression)

การเกดวฎฎจกรธรกจและภาวะเศรษฐกจตกตา จะเปนปรากฏการณทเกดขนในเศรษฐกจทนนยม

เปนระยะ ๆ มารกซ ไดอธบายถงวฎฎจกรธรกจเกดจากการลงทน นายทนจะลงทนมากบางครง

ลดกจการลงบางครง เปนเหตใหคนวางงานเพม เมอใดคาจางลดนายจางจางคนงานเพม เมอใด

คาจางสง จะนาเครองจกรมาใชแทนแรงงาน กอใหเกดคนวางงานอนเปนสญญาณเศรษฐกจตกตา

หรออกทฤษฎหนงทอธบายวา เกดจากการผลตสนคาในตลาดมากเกนไป (Glut) เพราะนายทน

สะสมทนนาไปลงทนมากเกนไป พยายามผลตใหไดมากและขายสนคาไดไมหมด กจะเกดภาวะ

เศรษฐกจตกตาและเกดการวางงานตามมา เปนไปตามแนวคดของนกเศรษฐศาสตรรนกอน

165

วกฤตการณเกดขนเนองจากในระบบเศรษฐกจมการบรโภคตาเกนไป มสาเหตไดจาก

แรงงานถกขดรดไมมอานาจซอพอทจะซอสนคาใหหมดจากตลาดได ในยคทเศรษฐกจขยายตว

อตราสวนของคาจางในรายไดประชาชาตอาจจะตาลงไป เพราะมการขดรดผลประโยชน ทาใหเกด

การบรโภคตาเกนไปสนคาจะเหลอในตลาดมาก การผลตจะเรมซบเซาเขาสยคเศรษฐกจตกตา เมอ

อตราสวนคาจางในรายไดประชาชาตสงขนการบรโภคสงขน เศรษฐกจเขาสยคขยายตวอกครง เปน

วฎฎจกรธรกจ ซงมวกฤตเปนระยะ ๆ และรนแรงขนเรอย ๆ

การเปลยนแปลงระบบเศรษฐกจทนนยมสสงคมนยม

กลไกหลก 5 ประการจะทางานประสานกนจนไปสจดของการเปลยนแปลงใหญ คอ การ

ปฏวตลมลางระบบทนนยมสระบบสงคมนยม การอธบายกระบวนการเรมจากอตราสวนกาไรตอ

ทนทงหมดลดลง เปนไปตามกลไกท 1 การทกาไรโนมเอยงทจะลดลงทาใหนายทนขนาดเลกอย

ไมไดโดยโดดเดยว เพราะการแขงขนตองใชทนขนาดใหญตามทมารกซวเคราะหไว คาของ

VCC+

จะใหญขนเรอย ๆ หรอกคอ การผลตเปนแบบการใชทนเขมขน (Capital Intensive)

บรษทเลกถควบรวมเขามาอยในกลมของบรษทขนาดใหญ การพฒนามาถงจดนายทนใหญจะ

ทาลายนายทนนอยดดกลนทนของนายทนนอย ทาใหในทายสดทนจะสะสมรวมเปนกอนใหญอย

ในมอนายทนจานวนนอย ตอนนชนชนในสงคมไดถกแบงแยกออกเปน 2 ชนชนอยางชดเจน ฝาย

หนงเปนนายทน และอกฝายมแตแรงงานจานวนมากขนทกขณะ กระบวนการไดผานกฎขอสองมา

อยางสมบรณ

ในกลไกทสามและสอยในรปของกดข ขดรด แรงงานอยางสดซง ทาใหความรสกความเปน

มนษยถกลดดอยคณคาลงอยางชดเจน แนวโนมการเปลยนแปลงตามความเหนของมารกซ คอ

นายทนจะเอารดเอาเปรยบแรงงานเพมขนเรอย ๆ และอตราคาจางกจะลดลงในระยะยาว การเพม

ชงโมงทางาน การนาสตรและเดกเขามาทางานเพอเอารดเอาเปรยบจะมากขนเรอย ๆ ความยากจน

ของแรงงานจะเพมขนตามเวลา แรงงานกองหนนหรอผวางงานจะเปนปญหามากขนเรอย ๆ เพราะ

ประชากรเพมขนอยางไมหยด การสะสมทนเปนไปอยางชา ๆ ตามอตรากาไรทลดลง กฎของ

วฎฎจกรธรกจ เศรษฐกจซบเซา กจกรรมในระบบเศรษฐกจถกกระทบกระเทอนเพมขนเรอย ๆ ผล

กระทบตอแรงงานจะขยายขอบเขตกวางขวางขนเรอย ๆ ทาใหเสถยรภาพทนนยมไมมนคง เปน

เหตผลนาไปสการปฏวต เพอแกปญหาทงมวลในทายสด

ในดานการเมอง การรวมเอาผลผลตสวนใหญไปเปนของตน ระบบกรรมสทธแบบนายทน

จงขดกบพลงการผลตของสงคม ฝายชนชนกรรมาชพมจานวนมากขนเรอย ๆ ในการขดแยงตอส

ระหวางชนชน นายทนจะใชโครงสรางสวนบนสนบสนนกดชนชนแรงงานทถกขดรดไว โดยใช

กลไกของรฐเปนเครองมอ เพราะถอวารฐเปนสถาบนของชนชนนายทน การเมองจงมสภาพเปนการ

166

ตอสทชนชนกรรมาชพแยงชงอานาจจากชนชนนายทน ความพยายามทจะเปลยนระบบกรรมสทธ

และโครงสรางสวนบนโดยสนตวธจงเปนไปไมได เพอยตการขดรด เมอชนชนกรรมาชพพฒนา

จนถงขนทพรอมการตอสจะประสบชยชนะ เกดการปฏวตสงคม ระบบกรรมสทธจะเปลยนแปลง

โครงสรางสวนบนจะเปลยนแปลง โอนปจจยการผลตมาเปนของสงคมสวนรวม

ในระยะหลงการปฏวตอนเปนระยะตอเนองไปสระบบคอมมวนสต การเมองจะเปน

ระบบเผดจการปฏวตของชนชนกรรมาชพ แตการรวมอานาจนกเปนระยะชวคราวเทานน เพอจะ

พฒนาไปสสงคมทปราศจากชนชน ในระบบคอมมวนสตขนสดทาย การจดบรหารการผลตทาง

เศรษฐกจยงคงมอย แตรฐและการปกครองบงคบบญชาจะสลายตวไป

167

บทท 7

ลทธเคนส

จอหน เมยนารด เคนส (John Maynard Keynes , ค.ศ. 1883 - 1946) เกดทเมองเคมบรดจ

ประเทศองกฤษ เรมแรกเรยนคณตศาสตร ตอมาเปลยนเปนเรยนปรชญาและเศรษฐศาสตร เมอเรยน

จบเขาทางานทกระทรวงอนเดย (India Office) ตอมาไปสอนหนงสอทมหาวทยาลยเคมบรดจ ไดรบ

พระราชทานยศศกดเปนทานลอรด

ประวตของเคนส สนใจเรองการเงนและมผลงานมากมาย ตาราเรอง The General Theory of

Employment, Interest and Money (ค.ศ. 1936) เปนแนวคดทางเศรษฐศาสตรทเปลยนโฉมหนาไป

ทางใหม จนเรยกกนวาเปนการปฏวตของเคนส (Keynesian Revolution) ทาใหนกเศรษฐศาสตร

หนมาสนใจเศรษฐศาสตรมหภาค อนเปนการศกษาสวนรวมทงประเทศ เชน รายไดประชาชาต

การลงทน การออม การบรโภคของคนทงประเทศ คาถามใหมเกดขนจะทาใหเศรษฐกจพฒนา

ไปอยางไร เพอใหเกดการเจรญเตบโตอยางย งยน มอตราการเจรญเตบโตทเหมาะสมพรอมกบเกด

เสถยรภาพเศรษฐกจ (Economic Stability) และถาเกดปญหาเศรษฐกจดวยการปรบตวแปรมหภาค

ใหพอเหมาะอยางไร เพอใหเกดการจางงานเตมท (Full Employment) สมยกอนเคนสนกศกษา

หนกไปทางเศรษฐศาสตรจลภาคในเรองการผลต การบรโภค การแบงสรร และการแลกเปลยน

มลเหตจงใจและแนวคดเคนส

เคนส ไดศกษาเกยวกบตวแปรทกาหนดเปนทฤษฎรายไประชาชาต (Theory of National

Income) เพอไปใชเกบขอมลบญชรายไดประชาชาต ทาใหเขาสนใจเศรษฐกจมหภาค เพราะขอมล

นจดเกบในรปสวนรวม (Aggregate) เชน รายได รายจาย การลงทน ฯลฯ ของประเทศ ใชแนวคด

แบบเดยวกบผงเศรษฐกจของเกสเน แตแบงกระแส (Flow) ออกเปนสามกระแส คอ ดานการผลต

(Production) ดานรายจาย (Expenditure) ดานรายได (Income) โดยการไหลเวยนของเศรษฐกจ

จะตองเกดดลยภาพเสมอ ในทฤษฎบญชรายไดประชาชาตกาหนดใหเศรษฐกจในตลาดผลผลต

เกดดลยภาพจะแสดงโดยสองสมการคอ

AS = AD

Y = C + I + G + X – M ………………………………. (1)

และ I = S ………………………………. (2)

168

In the process of deriving effective demand , Keynes introduced many of the building

blocks of modern macroeconomics :

• The multiplier , which explains how shocks to demand can be amplified and lead

to larger shifts in output.

• Liquidity preference ( the term Keynes gave to the demand for money ) , which

explains how monetary policy can effect interest rates and aggregate demand.

• The importance of expectations in affecting consumption and investment, and the

idea that animal spirits ( shifts in expectations ) are a major factor behind shifts in

demand and output.

Waiting for the economy to recover by itself was irresponsible. In the midst of a

depression, trying to balance the budget was not only stupid , it was dangerous. Active use of fiscal

policy was essential to returning the country to high employment.

การไหลเวยนของเศรษฐกจสามารถอธบายไดดงน ดานการผลต (Production) จะเปน

อปทานรวมของประเทศ (Aggregate Supply : AS) เปนการผลตสนคาในภาคเกษตรกรรม อตสาห-

กรรม และบรการ จะตองเทากบดานรายจาย (Expenditure หรอ Aggregate Demand : AD) ซง

ตวแปร C + I + G + X – M จะเปนตวแทนการบรโภคของแตละภาคเศรษฐกจ (Sector) คอ ภาค

ครวเรอน ภาคธรกจ ภาครฐบาล และภาคตางประเทศ ทงสองดานนจะตองเทากนเสมอหมายถง

ดลยภาพ (Equilibrium) เกดขนในเศรษฐกจ สวนดานรายได (Income) จะแสดงการไหลเวยนของ

รายไดในเศรษฐกจ ภาคครวเรอนจะขายปจจยการผลตแรงงานใหภาคอตสาหกรรมและไดรายได

Keynes and the Great Depression

The history of modern macroeconomics

starts in 1936 , with the publication of

Keynes’s General Theory of Employ -

ment , Interest and Money. The General

Theory emphasized effective demand –

what we now call aggregate demand.

In the short run , Keynes argued ,

effective demand determines output.

Even if output eventually returns to its

natural level , the process is slow at

best.

169

มาใชจาย ภาคธรกจจะเปนผจางแรงงานและขายสนคาและบรการในเศรษฐกจ สวนภาครฐบาลจะ

เปนภาคทมรายไดจากการเกบภาษและนามาใชจาย เปนการอธบายสมการ Y = C + I + G + X – M

สวนสมการ I = S จะเปนสงทเกดขนเสมอถาเศรษฐกจอยในดลยภาพ สรปไดวา ในทฤษฎบญช

รายไดประชาชาตจะเกดดลยภาพ สองสมการจะเปนจรงเสมอและเปนการอธบายการไหลเวยน

เศรษฐกจของประเทศ

หลงสงครามโลกครงท 1 โลกประสบภาวะเศรษฐกจตกตาอยางรนแรง เรยกวา The Great

Depression มปรากฏการณทางเศรษฐกจหลายเหตการณทมอทธพลตอแนวคดในทฤษฎของเคนส

ดานการผลตกาลงการผลตวาง (Idle Capacity) ในระบบเศรษฐกจมอยอยางเหลอลน ไมวาจะเกด

อปสงคเพมขนเทาใดกไมมผลกระทบตอราคา จงทาใหเสนอปทานรวมในทฤษฎของเคนสเปนเสน

ขนานกบแกนนอนในระยะสน และนาไปสความเชอในเรองของราคาไมเคลอนไหว (Sticky Price)

ในระยะสน เมอมการใชนโยบายกระตนเศรษฐกจทางดานอปสงค

กอนตนทศวรรษ 1930 ปญหาเศรษฐกจทวไปสามารถแกไขดวยแนวคดของคลาสสค แต

ในปค.ศ. 1929 เปนตนมา เกดปญหาการวางงานสงในองกฤษและระบาดไปทวโลก ค.ศ. 1933 เปน

ชวงการเกดเศรษฐกจตกตาครงใหญ แนวคดของคลาสสคไมอาจใชแกปญหาเศรษฐกจได การ

วางงานสงทาใหอปสงครวม (Aggregate Demand) ลดลง การวางงานทาใหรายไดบคคลลดลงจงไม

มอปสงคในการลงทน

เคนส กลาวถงตวเองวา เปนพวกนอกรต (Heretics) จากพวกคลาสสค ซงเชอวาปญหา

เศรษฐกจจะปรบตวไดเอง ดงนน เคนสจงตองหาขอบกพรองของทฤษฎคลาสสคทเกยวกบ

อปสงครวมของผลผลต และบทบาทของอปสงครวมในการกาหนดผลผลตและการจางงาน ใน

ระบบของเคนสเนนบทบาทอปสงครวมโดยใหราคาและคาจางคงท ทฤษฎอปสงครวมเปนหวใจของ

เคนสเพราะอปสงคเปนตวกาหนดผลผลต ซงขดแยงเตมทกบแนวคดของคลาสสคทใหอปทานเปน

ตวกาหนดผลผลต

ระบบเคนสเซยนเนนบทบาทของอปสงครวม นโยบายเศรษฐกจมหภาคในการแกไข

ปญหาเศรษฐกจตกตาครงใหญ เคนสสนบสนนใหใชนโยบายการคลง แตในระยะยาวกยอมให

ระดบราคามอทธพลตอเสนอปทานรวม จงทาใหเสนกราฟมความชนเปนบวกเปนเสนลาดขนได

แนวคดนถงในปจจบนกยงมการถกเถยงและสรางเปนทฤษฎใหม ๆ ขนมาสนบสนน เพราะเปนสง

ทสามารถเหนไดจากปรากฏการณจรงสนบสนน ถงแมวาในทางทฤษฎจะมเหตผลสนบสนนไม

แขงแรงนก

คาจางกมบทสรปเหมอนกบราคาสนคา เพราะในชวงนเกดการวางานอยางมากมายเชนกน

การเพมกาลงการผลตหรอการผลตสนคาเพมในระบบเศรษฐกจ ไมสามารถสงผลตออตราคาจางให

เคลอนไหวเพมขนอยางชดเจนนก และสงผลตอตนทนการผลตในดานแรงงานไมเพมขน และนาไป

170

เปนเหตผลสนบสนนในเรองราคาไมเคลอนไหว แตในความเปนจรงแลวคาจางอาจมการ

เปลยนแปลงแตเกดขนเพยงเลกนอย หรอเกดความลาชา (Lag) ในเรองของระยะเวลาทจะปรบคาจาง

เคนสไดคดคานทฤษฎการจางงานเดมของสานกคลาสสควา เศรษฐกจจะมการจางงานเตมทเสมอ แต

ในโลกแหงความเปนจรงแลวสภาพการจางงานจะไมอยทระดบการจางงานเตมทเสมอ เศรษฐกจ

อาจอยในดลยภาพทง ๆ ทมการวางงานอย

ในยคเศรษฐกจตกตาครงใหญน สงทเคนสสงเกตเหน สาเหตหลกของการตกตาทาง

เศรษฐกจเปนเพราะวาระบบเศรษฐกจขาดอปสงค (อปสงครวมอยต ากวาความสามารถในการผลต)

ทาใหเคนสสรางโมเดลทเนนการทางานของอปสงครวมในโมเดลของเขาเพอหานโยบายไปกระตน

เศรษฐกจ สวนดานอปทานรวมกไดนามาใสไวในโมเดลเพอใหสมบรณ

นโยบายดานการคลงทสาคญของเคนสคอ การใชจายของภาครฐบาล (G) และการลงทน

ของภาครฐบาล เพราะเขามความเหนวาในยคเศรษฐกจตกตาถาจะใหเอกชนลงทนเพมคงไมมใคร

ยอมลงทน เพราะความเสยงสง จะมเพยงภาครฐบาลทการลงทนและการใชจายไมไดพจารณาผล

กาไรจากการลงทน แตพจารณาการพฒนาเศรษฐกจของประเทศในระยะยาว จงสามารถลงทนได

ในชวงเวลาน เคนสจงกาหนดใหการใชจายและการลงทนของภาครฐเปนตวแปรภายนอก

(Exogenous Variable) ในโมเดล หรอกคอภาครฐบาลสามารถใชจายและลงทนไดโดยอสระและจะ

ใชขนาดปรมาณทจะทาใหเศรษฐกจฟนตวได เปนการยอมรบบทบาทการเขาแทรกแซงเศรษฐกจ

ของภาครฐบาลนนเอง

ตลาดการเงน ในยคนระดบอตราดอกเบยอยเกอบใกลศนยและมสภาพคลอง (Liquidity)

ในระบบการเงนอยางมากมาย สาเหตเพราะไมมผกนาเงนไปลงทน เสยงกบการขาดทนสง ดงนน

เสนอปสงคดานการเงนของเคนสจงมชวงกบดกสภาพคลอง (Liquidity Trap) เกดขน แนวคดน

ชกนาใหเคนสมความเชอมนในประสทธผลของนโยบายการเงนลดลงและไมเชอวาการใชนโยบาย

การเงนจะทาใหเศรษฐกจหลดจากภาวะตกตาทางเศรษฐกจ สงทจะเกดขนจากการใชนโยบายการ

เงนคอ เกดกบดกสภาพคลองทใหญมากขนกวาเดมเทานน นโยบายการคลงจงเหลอเปนทางเลอก

สดทายทสามารถใชได และทาใหสานกคดเคนสเปนสานกทนยมนโยบายการคลงไป

นโยบายการเงนดานการเพมปรมาณเงน (Supply of Money : Ms) ในเศรษฐกจ จะทาให

อตราดอกเบยในตลาดการเงนลดลง และจะทาใหการลงทนของภาคเอกชนเพมขน แตในชวงเวลา

นนเกดกบดกสภาพคลอง เคนสจงไมไดเสนอนโยบายนในการแกไขปญหาเศรษฐกจเปนการแสดง

กลไกไวในโมเดล เพราะเคนสใหความสนใจศกษาดานตลาดการเงนเปนอยางมากและมการศกษา

อยางตอเนอง และในตอนทายสงครามโลกเคนสกไดรบเลอกใหเปนผอานวยการของธนาคารแหง

ประเทศองกฤษ

171

ความเปนนกคณตศาสตร ทาใหนาเทคนคทางคณตศาสตรมาประยกตกบโมเดลเศรษฐกจ

มหภาค เปนกลไกหลกทางานในโมเดล และเปนเหตผลทใชอธบายประสทธผลนโยบายเศรษฐกจ

ในโมเดล 69

70 เคนสพยายามสรางตวแปรเศรษฐกจมาเปนตวแปรอธบาย (Explanatory Variable)

ใหกบตวแปรหลกในอปสงครวมทเขยนอยในสมการของบญชรายไดประชาชาต การคดเลอก

ตวแปรจะตองเหนความสมพนธของตวแปรทงสองไดอยางชดเจนและตวแปรทเลอกมาอาจนาไปใช

เปนนโยบายเศรษฐกจไดตอไปอกดวย ตวอยางเชน

C ∼ Yd เขยนเปนสมการได C = f (Yd ) หรอ C = f (Y – T)

I ∼ r เขยนเปนสมการได I = f (r)

จะเหนไดวา 1) อตราดอกเบย (r) เปนตวอธบายการลงทน (I) และสามารถใชเปนนโยบายอตรา

ดอกเบยไดดวย (แตเคนสอธบายโดยใชนโยบายการเงนทาใหอตราดอกเบยลดลงและสงผลตอมาถง

การลงทน)

2) การบรโภค (C) ถกอธบายโดยรายไดทสามารถจบจายใชสอย (Yd ) ซงเทากบ

รายได (Y) ลบดวยภาษ (T) ตวแปรภาษจงอธบายการบรโภคไปดวยและสามารถนาไปใชเปน

นโยบายภาษทเปนสวนหนงของนโยบายการคลงของเคนส

โมเดลเศรษฐกจมหภาคของเคนส

รายไดประชาชาต (National Income) เปนดชนวดเศรษฐกจของประเทศ มคาจากดความ

หมายถง การวดสนคาและบรการทผลตไดหรอหามาไดของประเทศ เพอใชในการบรโภคหรอการ

เพมความมงคงใหกบประเทศ การคานวณรายไดประชาชาตเปนสงทซบซอนมวธการคานวณ

เฉพาะ แตสามารถเขาใจไดงาย ๆ วา เปนการรวมรายได (หรอผลผลต) ทงหมดของประเทศทเกดขน

ในกจกรรมตาง ๆ ในเศรษฐกจ และแสดงเปนคาผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Gross Domestic

Product : GDP หรอ Y)

วลเลยม แพตต (ค.ศ. 1623 - 1687) ไดเรมประมาณการรายไดประชาชาตขององกฤษเปน

คนแรก โดยสมมตวา รายไดประชาชาตเทากบรายจาย (โดยมไดพจารณาการออม) เขาประมาณ

การ การใชจายในอาหาร เสอผา บาน และสงอน ๆ ทจาเปนในการดารงชพ ประมาณ 7 ปอนด ตอ

คนตอป ประชากรองกฤษขณะนนม 6 ลานคน ดงนน รายจายรวมทงหมดจะประมาณได 40 ลาน

ปอนด และประมาณวารายได 15 ลานปอนดนนมาจากรายไดในทรพยสน และ 25 ลานปอนดจาก

คาจางของแรงงาน และยงมผพฒนาตอเนองอกหลาย ๆ ทาน เชน Gregory King ในป ค.ศ. 1696

70

การสรางคาตวทว (Multiplier) เปนการอธบายประสทธผลของนโยบายการคลงไดอยางชดเจนสามารถหาออกมา

ไดในเชงปรมาณ มตองพงพาการอธบายในรปของเชงคณภาพ

172

ไดเพมเงนออม (S) เขาไปในสมการรายไดประชาชาต เปน Y = C + S การพฒนาไดเกดขนอยาง

ตอเนองมาจนถงปจจบนทอยภายใตความรบผดชอบของ United Nation และทกประเทศกมการ

คานวณขนตามหลกเกณฑทกาหนดไวเปนมาตรฐานนานาชาต

การวเคราะหของเคนส อาศยตวแบบกาหนดขนเปนรายไดประชาชาต (National Income

Determination) เปนหลก เคนสไดสรางโมเดลแบงออกเปนสองสวน

1) ตวกาหนดในทนท (The Immediate Determinants) หรอปจจยทสงผลโดยตรงตอรายได

(Y) ซงในเรองน ในทฤษฎรายไดประชาชาตมขอสรปวา ประกอบดวยตวแปรมหภาค การบรโภค

(C) และการลงทน (I) เขยนสมการไดเปน

Y = C + I (รายไดถกกาหนดโดยการบรโภคและการลงทน)

และ Y = C + S (รายไดถกแบงไปเพอการบรโภคและการออม)

ในกรณมรฐบาลเขามาเกยวของ (และเปนเศรษฐกจปด) จะได

Y = C + I + G ……………………………………… (1)

Y = C + S + T ……………………………………… (2)

หากนาสมการ (1) และ (2) มาหาเงอนไขดลยภาพ เราจะได

C + I + G = C + S + T

I = S + (T – G ) 71

I = S ……………………………………… (3)

ดงนน เราจะไดสมการในบญชรายไดประชาชาตทเศรษฐกจอยในดลยภาพจะมสองเงอนไข และ

เคนสนาไปใชในโมเดล คอ

Y = C + I + G

I = S

71

คา S จะเปนเงนออมของภาคเอกชน สวน (T- G) จะเปนเงนออมของภาครฐบาล เมอสองสวนนามารวมกน

กจะไดเปนเงนออมของเศรษฐกจแบบปด ถาเปนเศรษฐกจเปด เรากจะมเงนออมจากตางประเทศ (M – X : ดล

บญชเดนสะพดขาดดล) รวมเขาเปนเงนออมของระบบเศรษฐกจทงหมด

173

จากสมการเอกลกษณ (Identity Equation) ในสมการท 1 เราสามารถทจะกาหนดใหรายไดประชา-

ชาตของประเทศสงขนไดโดยทนท เมอทาใหตวแปรการบรโภค (C) การลงทน (I) และการใชจาย

ของภาครฐบาล (G) เพมขน

2) ตวกาหนดในทสด (The Ultimate Determinants) ของรายได เคนสไดกาหนดตวแปร

อธบายมากาหนดตวแปรการบรโภค (C) และการลงทน (I) (สวนการใชจายของรฐบาลใหเปน

ตวแปรภายนอกหรอคงท)

ระดบการบรโภคถกกาหนดโดยขนาดของรายได (Absolute Income : Y) สดสวน

การบรโภคตอรายได จะถกกาหนดโดยนสยในการบรโภค หรอกคอ คาแนวโนมของการบรโภค

(MPC : b) เขยนสมการไดเปน

C = f (Y) หรอ C = a + b (Y)

การใชจายลงทน (I) จะถกกาหนดโดยอตราดอกเบย และประสทธภาพสวนเพมของทน

(Marginal Efficiency of Capital) หรออตราผลตอบแทนทคาดวาจะไดรบจากการลงทนใหม ซงจะ

นาไปใชหาจานวนโครงการใหมทจะเกดขนในเศรษฐกจเมอเทยบกบอตราดอกเบยในตลาด จานวน

โครงการทมผลตอบแทนทคาดไวสงกวาอตราดอกเบยตลาดจะเกดการลงทนใหมในเศรษฐกจ - เปน

สงทเคนสอธบายไว แตเมอนาการลงทนเขาไปในโมเดลจะใชอตราดอกเบยเปนตวกาหนด

ขนาดของการลงทนในเศรษฐกจ เขยนสมการไดเปน

I = f (r) หรอ I = c - d (r)

ในตอนนสามารถทจะเขยนโมเดลเศรษฐกจมหภาคของเคนสไดเปน

Y = C + I + G ……………………………………… (4)

C = a + b (Y) ……………………………………… (5)

I = c - d (r) ……………………………………… (6)

สมการท 4 จะเปนสมการเอกลกษณ (Identity Equation) ของโมเดล ในขณะทสมการท

(5) และ (6) จะเปนสมการพฤตกรรม (Behavioral Equation) เทคนคการวเคราะหทเคนสใชเปน

วธการคณตศาสตรแบบงาย ๆ เมอสมการท 4 เปนสมการเอกลกษณและเปนการแสดงวาระบบ

เศรษฐกจอยในดลยภาพ (Equilibrium) เราสามารถแทนคาลงในสมการท 4 จะได

Y = a + b (Y) + c - d (r) + G ……………………..……… (7)

จากสมการเราสามารถทจะกาหนดนโยบายเศรษฐกจมหภาคเพอเพมรายได (Y) โดยเพม

การบรโภคอตโนมต (Autonomous Consumption) คอ คา Intercept (a) และเพมการลงทนโดย

174

อตโนมต (c) และเพมการใชจายของภาครฐบาล (G)ได นโยบายเศรษฐกจมหภาคทมความซบซอน

มากขนคอ การเปลยนพฤตกรรมบรโภคและการลงทน คอ คาแนวโนมของการบรโภค (MPC : b)

และคาแนวโนมของการลงทน (MPI : d) สวนนโยบายเศรษฐกจมหภาคทหาไดจากสมการจะม

นโยบายอตราดอกเบย และนโยบายภาษ (T) ถากาหนดใหรายได (Y) เปนรายไดทจบจายใชสอย

ได (Yd = Y - T)

การศกษาโมเดลมาถงตอนน เราสามารถมนโยบายการคลง (Fiscal Policy) ใชในการ

กระตนเศรษฐกจใหหลดจากวกฤตการตกตาทางเศรษฐกจครงใหญ (The Great Depression) ของ

เคนสประกอบดวย การเพมการใชจายภารฐบาล (G) การลดอตราภาษ (T) เพอทาใหการบรโภค

เพมขน และการเพมการลงทนของภาครฐบาล 72

เทคนคการวเคราะหทเคนสนามาใชในโมเดลเพออธบาย จะประกอบดวยกราฟและสมการ

คณตศาสตร ซงทงสองดานจะใหคาทเทากนเสมอ

เมอเคนสมความเชอในประสทธผลของนโยบายการคลง โมเดลของเขาจงสรางขนมาเพอ

อธบายการทางานนโยบายการคลงอยางชดเจน การวเคราะหขนาดของการเปลยนแปลงในรายได

เมอมการเปลยนแปลงในการใชจายหรอการลงทนภาครฐบาล เคนส นาเอาทฤษฎตวทวคณ

(Multiplier) ของ R. F. Kahn มารวมวเคราะห ตวทวจะชถงผลของการเปลยนแปลงคาใชจาย

เหลานกบรายได ผลลพธกคอ การเปลยนแปลงในรายไดจะเทากบผลคณของการเปลยนแปลงใน

คาใชจายกบคาตวทวคณ (∆Y = b−1

1. ∆ G) 72

73 ตวอยางเชน ตวทวเทากบ 5 เมอรฐบาลเพมการ

ใชจายของภาครฐบาล 2,000 ลานบาท จะได 5 x 2,000 = 10,000 ลานบาท รายไดจะเพม

เทากบผลลพธทคานวณได

เทคนคกราฟกจะใหคาทเทากนแตแสดงในรปกราฟ เสน 45. จะเปนสงทบอกถงแกน Y

และ C + I + G เทากน หรอกคอจดดลยภาพในตลาดสนคา สวนเสน C + I + G กคอการนา

คาของเสนทงสามมารวมกนอาจแสดงไดเหมอนสมการท 7 เมอมการใชนโยบายการคลงดานการ

72

ในบญชรายไดประชาชาต จะแบงการลงทนออกเปนสองประเภท คอ การลงทนของภาคเอกชนและการลงทน

ของภาครฐบาล แตวาในโมเดลมไดแยกออกมาแสดงใหเหนชดเจน --- ผเขยน 73

การคานวณหาคาตวทว สามารถหาโดยเทคนคการคานวณแบบรอบ (Iteration) เมอเกดการเพมขนใน ∆I หรอ

∆G เรากจะนามาคณกบคา MPC กจะถกแบงออกเปนสองสวน สวนแรกจะเปนเงนออมสวนรวไหล และอก

สวนจะเปนรายไดในรอบตอไป ถาทาไปหลาย ๆ รอบจะเหนคาของรายไดในแตละรอบคอย ๆ ลดลงจนเหลอ

ศนยหรอถงอนฟนต (ประมาณ 20 รอบ) เมอรวมผลกระทบทงหมดจะเทากบการใชคาตวทว คณดวย สวนทเพมขน

ครงแรก

175

ใชจายของรฐบาล (G) เพมขน ทาใหเสนเลอนขนและไดดลยภาพใหม รายได (Y) จะเพมขน คา ∆Y

จะเทากบ 10,000 ลานบาท

รปภาพท 7.1 การหาดลยภาพในตลาดผลผลต

สวนการหาดลยภาพในตลาดผลผลต สามารถหาไดจากสองสมการ คอ I = S และ

Y = C + I + G + X – M การหาดลยภาพโดยใชสมการทงสองเปนเทคนคการหาดลยภาพบางสวน

เฉพาะในตลาดผลผลต ซงจะใหผลลพธทเหมอนกนไมวาจะใชสมการใดหา 73

74 แตการหาเสน

IS ในโมเดล IS – LM จะหาจากสมการ I = S และใหผลลพธออกมาในรปความสมพนธของตว

แปร คอ รายได (Y) และอตราดอกเบย (r) เปนตวอธบาย เมอนาเทคนคการวเคราะหคอกราฟหรอ

คณต- ศาสตรมาใช จะตองแสดงใหเกดเงอนไขดลยภาพดวย เรากจะไดสมการเปน Y = α - β (r) 75

74

นกศกษาทตองการพสจนความจรงในขอนดไดจากขอมลจรงในบญชรายไดประชาชาตของประเทศไทย ท

เวบไซด www.nesdb.go.th หรออาจใชวธการพสจนทางคณตศาสตรทหนงสอเศรษฐศาสตรมหภาคทวไปได

แสดงไวกได 75

เมอเศรษฐกจเปนแบบปด จะแสดงสมการเปน Y = C + I + G เมอแทนคาฟงกชนของ C และ I ลงใน

สมการเราจะไดเปน Y = a + b (Y) + c – d (r) + G (แต G เปนคาคงท)

Y = bca

−+

1 -

bd−1

(r)

เขยนใหมในรป Reduced Form จะไดเปน

Y = α - β (r)

สมการ I = S

c - d (r) = - g + h (y)

Y = h

gc + -

hd

(r)

เขยนใหมในรป Reduced Form จะไดเปน

Y = α - β (r)

Y Y1

C+I+G

Y = C+I+G

C+I+G 2

C+I+G 1

45

∆Y Y2

176

เทคนคการวเคราะหของเคนสในการหาเสนตวแทนของตลาดผลผลตใชโมเดล IS เคนส

จะใชเงอนไขของสมการท 3 , I = S มาเปนแนวทางสรางเสน IS การสรางเคนสใชเทคนคกราฟ

มาชวย โดยจะแสดงฟงกชนการลงทนและการออมตามเปนจรง คอ S = f (Y) = -g + h.Y และ

I = f (r) = c – d.r ดงแสดงในรปท 1 และ 3 สวนในรปท 2 เปนเสนซงจะทาให I = S เมอลาก

จดเชอมโยงสองจดในรปกจะไดเสน IS ทแสดงเงอนไขดลยภาพ I = S ทก ๆ จดบนเสน IS และ

ยงสามารถแสดงความสมพนธของระดบรายได (Y) กบอตราดอกเบย (r) ทอยในดลยภาพของระบบ

เศรษฐกจ เพราะบรรลเงอนไขดลยภาพ I = S

รปภาพท 7.2 การสรางเสน IS (โมเดล IS)

ทฤษฎการเงน

เคนส เปนผใหความสนใจศกษาดานการเงนสง เขาจงนาตลาดการเงนเขามาเปนสวนหนง

ในโมเดลอยางสมบรณ แตกมไดใหความสนใจในประสทธผลของนโยบายมากเทาใด จะเหนไดวา

นโยบายการเงนในโมเดลมเพยงการเพมปรมาณเงนและนโยบายอตราดอกเบย ละเลยตวแปรดาน

การเงนอน ๆ ไป 75

76 และในโมเดลกยงไมยอมทจะอธบายการใชนโยบายอตราดอกเบยอยางเปดเผย

(Explicit) เพยงแตแสดงไวในโมเดล

พสจนสมการ จะพบวา 1 – MPC = MPS ดงนน 1 – b = h และ การออมโดยอตโนมตจะเทากบการบรโภค

อตโนมต โดยคาเงนออมอตโนมตจะเปนคาลบเพราะจะนาไปใชในการบรโภคเมอไมมรายไดเทากบจานวนการ

บรโภคโดยอตโนมต ดงนน g = a 76

ในยคหลงเคนสจงเกดลทธเงนตรานยม (Monetarist) ขนมาอธบาย

IS (4)

I

r r

S

45

ฟงกชนการออม (1) S

Y

ฟงกชนการลงทน (3)

I = S (2)

I

Y

177

แมวาหนงสอ The General Theory of Employment , Interest and Money จะแสดงใหเหน

วา เขาสนใจดานการเงนโดยเฉพาะในเรองอตราดอกเบยและการเงน แตความเชอสวนตวกไมทาให

เคนสพยายามแสดงประสทธผลของนโยบายการเงนไวในโมเดล เพยงแตแสดงความสมพนธของ

ตลาดการเงนไวในโมเดล และแสดงรายละเอยดในตลาดการเงนใหสมบรณ ซงเปนความสนใจของ

เคนส แตเขากไดอธบายอปสงคของเงน (Demand for Money : Md) ไวอยางละเอยดโดยแยก

ออกเปน 3 สวน คอ การถอเงนเพอจบจายใชสอย การถอเงนเพอปองกนเหตฉกเฉน และการถอ

เงนเพอเกงกาไร โดยการถอเงนในสองประเภทแรกใหขนอยกบรายได (Y) การถอเงนประเภท

หลงขนอยกบอตราดอกเบย (r) สวนอปทานของเงน (Ms) เคนสกาหนดใหเปนตวแปรนโยบาย

โดยขนอยกบการตดสนใจของธนาคารกลางวา จะใชเมอไร เทาใด จงกาหนดใหเปนตวแปรภายนอก

เหมอนกบการใชจายของภาครฐบาล

ทฤษฎอตราดอกเบย

อตราดอกเบยดลยภาพในตลาดการเงนถกกาหนดโดยอปสงคและอปทานของเงนในระบบ

เศรษฐกจ ตลาดการเงนจะอยในภาวะสมดลเมอความตองการถอเงนสดกบปรมาณเงนหมนเวยนใน

เศรษฐกจเทากนพอด เมอใดความตองการถอเงนมมากกวาปรมาณเงน อตราดอกเบยจะเพม แต

ถาปรมาณเงนมมากกวาความตองการถอเงนอตราดอกเบยจะลดลง กลไกจะทาการปรบตวใหตลาด

เงนอยในดลยภาพ และอตราดอกเบย ณ จดนจะเปนอตราดอกเบยดลยภาพของตลาดเงน

เคนสไดสรางเสนดลยภาพของตลาดเงน (โมเดล LM) ทมความสมพนธระหวางอตรา

ดอกเบย (r) กบรายได (Y) โดยสมมตใหตวแปรอน ๆ คงท (Ceteris Paribus) โดยเฉพาะปรมาณ

เงน เมอใหรายได (Y) สงขน กจะมผลตอเสนอปสงคของเงนเพมขน แตปรมาณเงนคงท เรากจะ

หาอตราดอกเบยดลยภาพได (โดยใชกราฟหรอสมการคณตศาสตร) ถาใหรายไดเปลยนไปเรอย ๆ

เรากจะไดอตราดอกเบยดลยภาพ ณ จดตาง ๆ ของรายได เมอนามาสรางเปนเสน LM เรากจะได

เสนตวแทนดลยภาพในตลาดเงน เปนการวเคราะหดลยภาพบางสวน (Partial Equilibrium) ใน

ตลาดเงน

178

รปภาพท 7.3 การหาดลยภาพในตลาดเงน

ดลยภาพบางสวนของสองตลาด (โมเดล IS - LM) 77

ในตลาดเงน เคนสไดแสดงถงวธการหาดลยภาพของตลาดในรายได (Y) ณ ระดบตาง ๆ

(จดตาง ๆ) จะมอตราดอกเบย (r) ดลยภาพในตลาดเปนเทาไร โดยสมมตใหตวแปรอน ๆ ในระบบ

เศรษฐกจคงทไว ซงถาตวแปรทสมมตใหคงทเหลานเปลยนแปลง (การใชนโยบาย) กจะมผลทาให

เสน LM เคลอนขนหรอลงไปทงเสน หรอกลาวไดวา ตลาดเงนมการเคลอนตวไปหาดลยภาพ ณ จด

ใหม

จะเหนไดวา ทงตลาดเงนและตลาดผลผลตจะแสดงฟงกชนความสมพนธออกมาในรปของ

ตวแปรรายได (Y) และอตราดอกเบย (r) เหมอนกน เปนเทคนคการวเคราะหของเคนส เพอทจะหา

ดลยภาพในสองตลาดรวมกนได เปนโมเดล IS – LM ในโมเดลสามารถแสดงผลกระทบของ

การชดเชยอตราดอกเบยในสองตลาดระหวางกนได เปนเทคนคการวเคราะหในโมเดลของเคนสอก

เชนกน จากรปภาพจะเหนดลยภาพของเศรษฐกจ ณ จดเรมตนของสองตลาดได ณ ทจด A

77

โมเดล IS-LM ถกพฒนาขนมาโดย John Hicks and Alvin Hansen ในทศวรรษ 1930s และตนทศวรรษ 1940s

แตกมแนวคดสวนใหญของเคนสอยในน ซงไดถกวพากยวาทาใหแนวคดของเคนสดออนแอลง เพราะมไดกลาวถง

แนวคดของเคนสในเรอง บทบาทของคาคาดหวง และการปรบตวของราคาและคาจาง แตโมเดล IS-LM กประสบ

ผลสาเรจมาก เพราะการวเคราะหเศรษฐศาสตรมหภาคสวนใหญกจะกลาวถงคาความชนของเสน IS และ LM ใน

หนงสอ General Theory นนถงแมวาเคนสจะเปนนกคณตศาสตรแตเขากหลกเลยงทจะใชมนจงทาใหเปนทถกเถยง

กนมาจนทกวนน วาสงทเคนสหมายถงนนหมายถงอะไร

Md(Y1)

Md(Y2)

Ms

r2

r1

r

Md , Ms

r

r2

r1

Y1 Y2 Y

LM

สมมตฐาน ให Ms คงท

ถาทาใหเสน LM เลอนขนหรอลง

เปนการผอนคลายขอสมมตฐาน

ให Ms เปลยนแปลงได

179

(Y* และ r*) เมอมการใชนโยบายการคลงจะทาใหเสน IS0 เลอนไปเปน IS1 และไดดลยภาพทจด

ใหมคอจด B (Y1 , r*) 78 แตการใชนโยบายการคลงโดยการเพมรายจายและการลงทนภาครฐบาล

จะทาใหอตราดอกเบยสงขน นโยบายจงมผลของการชดเชย (Offset) ในดลยภาพของสองตลาด

เกดขนดวย ดลยภาพสดทายจะเปนทจด C (Y2 , r2)

รปภาพท 7.4 การแสดงดลยภาพในโมเดล IS – LM

ทฤษฎการจางงาน

สานกคลาสสคเชอวา ความตองการจางแรงงานเทากบผลผลตเพมของแรงงาน (MPL) และ

คนงานอยากทางานเมอคาจางทแทจรง (Real Wage : W/P) เพม เคนสไดนาวธการของนโอคลาสสค

มาใชและกาหนดใหดลยภาพในตลาดแรงงานอยทเสนอปสงคตดกบเสนอปทานของแรงงาน ตาม

รปภาพ ณ อตราคาจางทแทจรงดลยภาพจะมการจางงานเตมทเสมอ ไมวาตลาดจะเกดการเปลยน

แปลงอยางไรกจะกลบมาทจดนเสมอ เปนไปตามหลกกฎธรรมชาตทพวกคลาสสคเชอและใชใน

ทฤษฎ

รปภาพท 7.5 ดลยภาพการจางงานในตลาดแรงงาน

78

ถาใชการหาโดยวธตวทวคณจะไดผลลพธ ณ ทจดน

LM

Y

r

r*

r2

Y1 Y2 Y*

A B

C

IS1 IS0

180

เคนสไมเหนดวยในเรองคาจางตองเปนคาจางทแทจรง และไมเหนดวยกบการเพมหรอลด

คาจางทแทจรง เพอนาพาตลาดไปสดลยภาพและมการจางงานเตมท (Full Employment) เคนส

มความเหนวา แรงงานจะสนใจคาจางทเปนตวเงน (Nominal Wage : W) มากกวาคาจางทแทจรง

เพราะการคานวณคาจางทแทจรงคานวณไดยาก ตองมขอมลสมบรณ (เหมาะกบยคโลกาภวฒน) ตาม

วสยของแรงงานจะไมยอมรบคาจางทเปนตวเงนลดลงอยางแนนอนหากทาเชนนนจะทาใหเกดความ

ไมพอใจจนถงนดหยดงานกได แมสนคาจะถกลงกตาม และอาจไมมปฏกรยามากนกเมอระดบราคา

สนคาเพมสงขน แตไมขนเงนเดอน ทง ๆ ทคาจางทแทจรงถกลดลง

ในทรรศนะของสานกคลาสสค มองวาคนวางงานคอ คนขเกยจ (Idle men) แตเคนสมอง

วาในความเปนจรงคนวางงานสวนใหญมความตองการและยนดทางานถามงานทา แมวาคาจางจะ

ตา เคนสเรยกการวางงานชนดนวา การวางงานแบบไมสมครใจ (Involuntary Unemployment)

สานกคลาสสคพจารณาเฉพาะเมอมการจางงานเตมท แตมไดพจารณาในสภาพเศรษฐกจทอยใน

ระดบตากวา คอ ระดบทมการวางงานแบบไมสมครใจ ซงเคนสไดนาภาวะนมาพจารณาดวย ดงนน

ทฤษฎการจางงานของเคนสจงเปนแบบทวไป เพราะพจารณาทกกรณ

ดลยภาพทวไป (General Equilibrium)

การวเคราะหหาดลยภาพทวไปของเศรษฐกจทงระบบ เทคนคทเคนสใชเปนโมเดล AD–AS

การหาอปสงครวม (Aggregate Demand : AD) ของเศรษฐกจ เปนการผนวกรวมตลาดสองตลาด คอ

ตลาดผลผลตและตลาดเงนตรา (ใชโมเดล IS – LM) มาใช โดยเพมตวแปรราคา (P) เขาไปในโมเดล

เมอพจารณาตวแปรทงหมด ตวแปรราคาจะเกยวพนกบปรมาณเงน (Ms) ทสามารถเปนไปได โดย

พจารณาในรปของปรมาณเงนทแทจรง (Real Money Supply : Ms/P)

เมอใหราคาเรมจาก P1 เราจะได รายไดดลยภาพ (Y*) ตามแนวทางโมเดล IS – LM

สมมตใหราคาเปลยนไปเปน P2 ราคาสงขน จะสงผลกระทบตอปรมาณเงนทแทจรง (Ms/P) ลดลง

เรมแรกจะกระทบตอตลาดเงนเพราะปรมาณเงน (Ms) คงท แตเมอราคาสงขนปรมาณเงนทแทจรง

กจะลดลงทาใหรายไดดลยภาพลดลงดวย 78

79 (หรอเสน LM เลอนไปทางซาย) เทคนคทางกราฟ เราจะ

นาตวแปร P1 และ Y1 (หรอ Y* ) จากจดดลยภาพเรมตนมาพลอตจดไว และเมอใหราคาเปลยนแปลง

เพมขน (P2) เมอพจารณาตามผลกระทบให Ms/P2 ลดลง เสน LM เลอนไปทางซายในโมเดล IS –

LM จะไดคา Y2 ทเปนจดดลยภาพใหม นามาพลอตจดท 2 เมอลากเสนเชอมสองจดนกจะไดเสน

ดลยภาพทแทนตลาดทงสองเปนเสนอปสงครวม (AD) ของตลาด ในขนนเทคนคการวเคราะหเปน

79

อกแนวทางหนงในการตรวจสอบทฤษฎ สามารถใชทฤษฎปรมาณเงนของ เดวด ฮม มาอธบายไดเชนกน

P.Q = M . V ถาให M และ V คงท เมอ P สงขน Q กตองลดลงอยางแนนอน

181

การนาตวแปรราคา (P) เขาสโมเดล กจะไดเสนดลยภาพทแทนตลาดทงสองเปนเสนอปสงครวม

(AD) ของตลาด สวนเสนอปทานรวม (Aggregate Supply : AS) หาจากตลาดแรงงาน

การหาผลผลตดลยภาพในตลาดแรงงาน จะใชจานวนแรงงานจากดลยภาพการจางงานใน

ตลาดแรงงานดงในรปมาคานวณ ณ ระดบราคา (P) ทใชคานวณ เมอใหระดบราคาเปลยนจะกระทบ

ตวแปร W/P กจะกระทบปรมาณการจางงานนาปรมาณการจางงานไปหากบฟงกชนการผลตกจะได

ผลผลตรวม (Y) ของเศรษฐกจได เมอมาถงจดนกจะได จดดลยภาพใหมอกหนงจด นาคา P และ

ผลผลตรวม (Y)ไปพลอตในกราฟ เรากจะไดจดสองจดเชอมโยงเปนเสนอปทานรวม (Aggregate

Supply :AS) ซงเปนเสนตวแทนดลยภาพของตลาดแรงงานทแสดงความสมพนธของตวแปรระหวาง

รายได (Y) และราคา (P) เพอนาไปใชในโมเดล AD – AS

เมอใชโมเดล AD – AS วเคราะห จงเปนการหาดลยภาพทวไปของระบบเศรษฐกจ ถาเกด

การเปลยนแปลงอะไรจะเกดขนในเศรษฐกจ การใชนโยบายเศรษฐกจมหภาคแกไขจะตองเปลยน

ตวแปรใดในโมเดล และมขนาดเทาใดจงจะใหผลลพธทางเศรษฐกจทตองการและเหมาะสม กสา-

มารถจะหาได และเกดการเคลอนตวของจดดลยภาพใหมในเศรษฐกจ สวนใหญมการใชเพอหา

เสนทางการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (Growth Path) ในระยะสน แตถาเปนระยะยาวจะตองนา

การวเคราะหทางดานอปทานรวมเขามารวมพจารณากจะเปนแนวคดของอกสานกหนง การตอบ

ปญหาเศรษฐกจจรง เคนสไดแสดงใหเหนวา เมอมการใชนโยบายการคลงจะทาใหเศรษฐกจขยายตว

(อตราการเจรญเตบโต)โดยเกดผลกระทบตอเสนอปสงครวมเลอนไปเปนเสนใหม รายไดจะเพมขน

เทากบ ∆Y = Y2 - Y1 แตกทาใหเกดอตราเงนเฟอ ∆P = P2 - P1 เปาหมายสดทายทสาธารณะ

ตองการรคอ มการขยายตวของเศรษฐกจเทาใด มการลดการวางงานลงเทาใด กสามารถตอบได และ

ในโมเดล AD–AS เคนสไดแสดงใหเหนวา การบรหารนโยบายเศรษฐกจมหภาคโดยใชนโยบายดาน

อปสงครวมจะทาใหเศรษฐกจขยายตวพรอมกบเกดเงนเฟอเสมอ หรอกลาวไดวา การเจรญเตบโต

ของเศรษฐกจจะเกดเงนเฟอขน ในระยะยาวแลวประเทศจะตองประสบปญหาการลดคาของเงน

ตลอดเวลา ดงวลทเคนสกลาวไววา Long run we are dead

รปภาพท 7.6 ดลยภาพทวไปใชโมเดล AD – AS

Y2 Y1

P1

P2

P

AD0

AS

AD1

Y

182

ลทธเศรษฐกจหลงเคนส (Post Keynesian School)

หลงจากทเคนสเขยนหนงสอ The General Theory of Employment , Interest and Money

ในป ค.ศ. 1936 ไดมนกเศรษฐศาสตรจานวนมากนามาวจารณและศกษา มองทงแงดและแงราย

ยอมรบและไมยอมรบ ซงเปนการนาเอาทฤษฎของเขาแกปญหาเศรษฐศาสตรมหภาค เมอเกดภาวะ

เศรษฐกจตกตา เงนเฟอ และการวางงาน นกเศรษฐศาสตรในยคตอมาไดขยายความและอธบาย

ใหละเอยดมากขน กลายเปนสานกสาคญในเศรษฐกจมหภาค และยอมรบเปนเศรษฐศาสตรมหภาค

กระแสหลก (Main Stream Macroeconomic Though) แมแตนกเศรษฐศาสตรทมแนวคดแตกตาง

และเกดเปนสานกใหม กยงใชแนวคดทางทฤษฎเศรษฐศาสตรมหภาคของเคนสเปนกรอบทใชใน

การวเคราะหและอธบายทฤษฎของตวเอง

การสงเคราะหของกลมคลาสสคใหม (The New Classical Synthesis)

ภายในไมกปหนงสอ General Theory ไดเปลยนแปลงเศรษฐศาสตรมหภาค มใชทกคนจะ

เปลยนแปลงมเพยงสวนนอยทเหนดวย แตการถกเถยงกนสวนใหญกจะอยในแนวคดแบบเคนส ใน

ชวงตนทศวรรษ 1950s ความเหนสวนใหญกยอมรบ โดยไดรวมแนวคดสวนใหญของเคนสกบแนว

คดของนกเศรษฐศาสตรคนอนในยคตน ๆ การรวมแนวความคดทแตกตางน เรยกวา การสงเคราะห

ของกลมคลาสสคใหม (New Classical Synthesis) ประกอบดวยนกเศรษฐศาสตรทมชอเสยงในยค

กลางศตวรรษท 19 อาทเชน Paul A Samuelson ทเขยนหนงสอ Economics เปนเศรษฐศาสตร

มหภาคททนสมยเลมแรกในป ค.ศ. 1955

พอล เอ แซมวลสน (Paul A. Samuelson , ค.ศ. 1915 - 2009) เขยนหนงสอ Economics ท

ขายดทสด เปนบตรชาวโปแลนด อพยพมาอยสหรฐอเมรกา เปนศาสตราจารยสอนทสถาบน MIT

ตอนเรยนไดศกษาแนวคดของเคนสจากหนงสอของเคนสและผสอน แซมวลสนใชคณตศาสตรใน

การอธบายเศรษฐศาสตร เพอใหสนและกะทดรด และเปนผนาเอาทฤษฎเศรษฐศาสตรมหภาคของ

เคนสมาสอนนกศกษา สาระสาคญในหนงสอของเขามดงน

สภาวะคงท (Static) ทฤษฎเศรษฐศาสตรมหภาคของเขาอยบนมลฐานของดลยภาพ เชน

ดลยภาพของอปสงคและอปทานในสภาวะคงท เพราะสงอน ๆ สมมตใหคงท เปลยนแตรายไดและ

ราคา ดลยภาพเหลานเปนตาแหนงทจะคงอยนานตราบเทาทพลงขางนอกไมมารบกวน

การเปลยนทของเสนอปสงครวมและอปทานรวม ไมใชเพราะราคาและรายได (เพราะเปน

ตวแปรภายใน) แตเกดจากตวแปรเศรษฐกจอนทมไดอยในโมเดลเกดการเปลยนแปลง เชน ราคา

นามนสงขนอยางรวดเรว เรยกวา วกฤตการณนามน วกฤตเศรษฐกจโลก วกฤตตมยากง วกฤต

แฮมเบอรเกอร ทถอวาเปนตวแปรภายนอก ดลยภาพเลอนไปทระดบใหม จะทาใหราคาและรายได

เปลยน

183

สภาวะใหสงอนคงทนใชเปรยบเทยบดลยภาพระหวางทหนงกบอกทหนงทปรบเปลยนไป

เพอศกษาทศทาง การปรบ และพลง ททาใหปรบเปลยน

ในชวงทาย ๆ นกเศรษฐศาสตรอเมรกนเกอบรอยละ 90 ไดหยดเถยงกนวาเปนกลมเคนส

หรอแอนตเคนส แตพยายามทจะทาการสงเคราะหสงทมคณคาในเศรษฐศาสตรเกาและทฤษฎ

สมยใหม ปรากฏการณและแนวคดทไดครอบงาทฤษฎเศรษฐศาสตรมหภาคมาจนถงตนทศวรรษ

1970s ชวงเวลานถอเปนความกาวหนาทางเศรษฐศาสตรมหภาคอยางมหศจรรย และเรยกยคนวา

ยคทองของเศรษฐศาสตรมหภาค เรมตนจากทศวรรษ 1940s จนถงตนทศวรรษ 1970s

มการสรางทฤษฎใหม ๆ ทอธบายใหงายและครอบคลมปญหาทแทจรงมากขน และถกนา

มาใชในการเรยน การสอน เศรษฐศาสตรมหภาคในปจจบน อาทเชน โมเดล IS – LM ทฤษฎการ

บรโภค การลงทน และอปสงคของเงน 79

80 และทฤษฎการเจรญเตบโต (Growth Theory) 80

81 นอกจาก

น กยงมกลมเศรษฐมตทพยายามสรางโมเดลเศรษฐศาสตรมหภาค (Macroeconomic Model) เชน

Lawrence Klein ของมหาวทยาลยเพนซลวาเนยในชวงตนทศวรรษ 1950s ผลจากการพฒนาระบบ

ขอมลบญชรายไดประชาชาตและคอมพวเตอร ทาใหขนาดของโมเดลใหญมากขนเรอย ๆ มผสราง

อกหลายคน (หรอหลายกลม) เชน Franco Modigliani การพฒนาสะทอนใหเหนการกาวกระโดด

ในทางทฤษฎและการศกษาเชงประจกษ นบตงแตยคสมยของเคนสเปนตนมา

ลทธเงนตรานยม (Monetarism School)

เปนลทธเศรษฐกจทเนนเรองเงนตรามบทบาทสาคญมากทางเศรษฐกจ ถอเปนสายเลอด

หลอเลยงเศรษฐกจใหมพลง จงตองทาการศกษาปรมาณเงนทนาออกมาใชมากหรอนอย อตรา

ดอกเบย ราคา จะเปนเทาไร ยอมขนอยกบปรมาณเงนสวนหนง สถาบนการเงน เชน ธนาคารใน

การใหเครดตและออกเอกสารทางการเงนตาง ๆ รฐจะตองมนโยบายการเงนอยางไร เพอปรบดล

ทางเศรษฐกจ เปนแนวคดทตอยอดจากเคนสทมการประเมนประสทธผลของนโยบายการเงน

คอนขางตา และมเครองมอนโยบาย (Policy Instrument) ทางดานการเงนคอนขางนอย นกการเงน

นยมเชอวาในยคเศรษฐกจปกตในยคทศวรรษ 1960s นโยบายการเงนเปนนโยบายทมประสทธผล

คอนขางมากกวานโยบายการคลง และมความเหมาะสมในการบรหารมากกวาดวย

80

Franco Modigliani และ Milton Friedman ไดยนยนวา ตวแปรทสาคญคอ คาคาดหวงเปนสงกาหนดพฤตกรรม

การบรโภค , James Tobin ไดพฒนาทฤษฎการลงทนกาหนดความสมพนธระหวางคาปจจบน (Present Value)

ของกาไรและเงนทน และยงไดพฒนาทฤษฎอปสงคการถอเงน เปนทฤษฎทกาหนดทางเลอกระหวางความแตก

ตางของสนทรพยทพจารณาในดานของสภาพคลอง ผลตอบแทน และความเสยง 81

ทฤษฎการเจรญเตบโตพฒนาโดย Robert M Solow ในป ค.ศ. 1956 พยายามจะหาวาอะไรเปนสงกาหนดการ

เจรญเตบโต โดยกาหนดใหเปนผลมาจากเงนออม และความกาวหนาทางเทคโนโลย

184

มลตน ฟรดแมน (Milton Friedman ค.ศ. 1912 - 2006) เปนนกการเงนนยมทมชอเสยง

เปนศาสตราจารยสอนวชาเศรษฐศาสตรการเงนทมหาวทยาลยชคาโก จนเรยกเปนสานกชคาโก

(Chicago School) แทนลทธเงนตรานยมกได ในยคทศวรรษ 1960s นกเศรษฐศาสตรทวโลก

มความเชอในแนวคดของสานกนคอนขางมาก และมการใชนโยบายการเงนและการคลงในการแก

ปญหาเศรษฐกจมหภาคประกอบกนไป

In the 1960s, debates between Keynesians and monetarist dominated the economic

headlines. The debates centered around the effectiveness of monetary policy versus fiscal policy.

Keynes had emphasized fiscal rather than monetary policy as the key to fighting

recessions. The IS curve was quite steep : Change in the interest rate had little effect on demand

and output. Thus , monetary policy did not work very well.

Friedman strongly challenged this conclusion. In a 1963 book , A Monetary History of the

United States, 1867 – 1960, Friedman and Anna Schwartz painstakingly reviewed the evidence on

monetary policy and the relation between money and output in the United States over a century.

Their conclusion was not only that monetary policy was very powerful, but that movements in

money did explain most of the fluctuations in output. They interpreted the Great Depression as the

result of a major mistake in monetary policy, a decrease in the money supply due to bank failures –

a decrease that the Fed could have avoided by increasing the monetary base, but did not.

Keynesians versus Monetarist

With such rapid progress , many macro -

economists, who defined themselves as

Keynesians , come to believe that the

future was bright. The nature of fluctuation

was increasingly well understood , the

development of model allowed for a better

use of policy. The time when the economy

could be fine-tuned, and recession all but

eliminated, seemed not far in the future.

185

In the end , a concensus was in effect reached. Both fiscal and monetary policy clearly had

effects. And if policy makers care about not only the level but also the composition of output, the

best policy was typically a mix of the two.

R.G Hawtrey เจาหนาทการเงนขององกฤษเขยนหนงสอเกยวกบเศรษฐกจการเงนหลาย

เลม มแนวคดเกยวกบธนาคาร สามารถวางขอบงคบเกยวกบการใหเครดตเพอรกษาเสถยรภาพ

ดวยการยดหดเครดตใหถกจงหวะ

เมอใดเกดปญหาในเศรษฐกจมหภาค เขาไดเสนอแนะวธแกตาง ๆ เชน การซอขาย

พนธบตรและหลกทรพยรฐบาล (Open Market Operation) การเปลยนแปลงอตราสวนลด (Change

in the Rediscount Rate) การเพมลดอตราเงนสดสารองตามกฎหมาย (Legal Reserve) ของธนาคาร

พาณชยกบธนาคารกลาง 81

82 การเพมลดอตราดอกเบย และการจากดเงนสารองของธนาคาร

พาณชย จะเปนวธสกดเงนเฟอได และสามารถกากบดแลใหเศรษฐกจสามารถขยายตวไดอยาง

ตอเนองและมเสถยรภาพ

ฟรดแมน เปนผเหนความสาคญของเงนตราและประสทธผลของนโยบายการเงน ใช

ควบคมการขนลงของภาวะเศรษฐกจ สงสาคญทใชปรบรายไดประชาชาตไดแกปรมาณเงนในมอ

ประชาชน (Supply of Money) ในยคทลทธนเฟองฟมความเชอถอในประสทธผลของนโยบาย

การเงนคอนขางมาก ผบรหารนโยบายเศรษฐกจมหภาคของประเทศตาง ๆ ใชนโยบายการเงน

เปนนโยบายหลกในการบรหารเศรษฐกจมหภาคทงเพอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและแกปญหา

ในเศรษฐกจมหภาค มการคดเครองมอทางการเงนในรปแบบตาง ๆ มากมาย อาทเชน สหรฐอเมรกา

ไดออกกฎหมายใหรฐบาลของทกพรรคทเปนรฐบาลจะตองมการเพมปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจ

รอยละ 3 – 5 ทกป เพอใหเศรษฐกจขยายตวอยางตอเนอง ธนาคารโลก (World Bank) สราง

เครองมอควบคมปรมาณเงนผานธนาคารกลางและแนะนาใหเปนเครองมอบรหารการเงนใหกบ

ประเทศตาง ๆ การคบคมเครดตของระบบเศรษฐกจผานธนาคารพาณชย การใชนโยบายอตรา

ดอกเบย เปนตน

ทง ฟรดแมน และ แซมมวลสน เปนนกเศรษฐศาสตรรวมสมยทมชอเสยงในสหรฐอเมรกา

แซมมวลสนไดรบรางวลโนเบล ในป ค.ศ. 1992 สวนฟรดแมน ไดรบรางวลในป ค.ศ. 1976

ทฤษฎการเงนของฟรดแมนสวนใหญเนนใหความสาคญกบปรมาณเงน (Supply of Money) ใน

เศรษฐกจ และมความเหนวา บทบาทของรฐบาลควรมขอบเขตจากด ในความคดของฟรดแมน

การใชนโยบายการเงนในชวงเวลานนคอนขางจะมบทบาทนอยเกนไปทควรจะไดรบ และมความ

82

ธนาคารกลาง (Central Bank) หมายถง ธนาคารของรฐบาลมหนาทบรหาร ควบคม ดแล ธรกรรมทางการเงน

ของประเทศและธนาคารพาณชย รวมทงการพมพธนบตร และเปนผใชนโยบายการเงน

186

เชอวา นโยบายการเงนมประสทธผลทางนโยบายมากกวานโยบายการคลง นโยบายการเงนควรม

อทธพลกบจานวนปรมาณเงนทไหลเวยนอยในเศรษฐกจ

ฟรดแมน สนบสนนแนวคดทวา การเจรญรงเรองทางเศรษฐกจนบจากสงครามโลก

ครงทสอง เปนผลมาจากการปรบเศรษฐกจใหเหมาะสมในแตละชวงเวลาอยางคอยเปนคอยไป

(Fine Tune) โดยผมหนาทรบผดชอบ และเหนวาควรหลกเลยงการทาผดพลาดอยางมหนตเหมอนท

เคยเกดขนในสงครามโลกทมการตดสตอกของเงนในเศรษฐกจลงมาอยางรนแรงและนาไปสการ

ตกตาทางเศรษฐกจอยางรนแรง สวนการเกดวฎฎจกรขนลงนน ทงนโยบายการเงนและการคลง

ไมสามารถขจดผลกระทบนได แตใชเปนการแกไขไดมากกวา

การเสนอแนะนโยบายการเงน ใหธนาคารกลางของสหรฐ (Federal Bank) มการใช

นโยบายการเงนแบบอตโนมต คอ มการขยายปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจเพมขนในแตละปตาม

ตวเลขทเหมาะสมและเสนอแนะ จะเปนนโยบายทมประสทธผล ถาดาเนนการควบคไปกบความ

พยายามทจะลดราคาไมเคลอนไหว (Price Rigidity) อนเปนผลมาจากระบบเศรษฐกจ จะทาใหเกด

การขยายตวทางเศรษฐกจ ฟรดแมนยงเชอวา การเพมปรมาณเงนทละนอยอยางตอเนอง จะเปน

แนวทางทดทสดทจะรกษาใหเกดอปสงครวม ณ ทระดบการจางงานเตมท

ในเศรษฐกจแบบทนนยม ฟรดแมนเหนวา บทบาทของรฐควรมจากด ควรเปนผกากบ

ดแล มากกวา และควรจดเตรยมโครงสรางเศรษฐกจทมเสถยรภาพใหเกดขนในระบบเศรษฐกจ

สวนผดแลเศรษฐกจกควรจะดาเนนนโยบายเพอรกษาสงนไว ฟรดแมนยงเหนวา รฐบาลนอกจาก

มบทบาททสาคญอน ๆ เชน เปนผดแลเรองกรรมสทธในทรพยสน การดแลความปลอดภยของ

ประชาชนแลว ยงมหนาทตองดแลขนาดของปรมาณเงนทเหมาะสมในระบบเศรษฐกจดวย

ในยคทายศตวรรษท 20 เศรษฐกจโลกไดขยายขอบเขตของตลาดการเงนอยางกวางขวาง ม

การพฒนาตลาดการเงนประเภทใหม ๆ เกดขนในประเทศกาลงพฒนา และสรางเรองมอทางการเงน

(Financial Instrument) ใหม ขนในประเทศพฒนาแลว อาทเชน ตลาดทนหรอตลาดหน ตลาดตรา

สารหน ตลาดเกงกาไรในตลาดการเงน เศรษฐกจโลกขยายตวอยางตอเนองและรวดเรวจน

นกเศรษฐศาสตรเชอวาเปนผลมาจากการเพมปรมาณเงนในเศรษฐกจโลกอยางมากนนเอง และเรยก

แนวทางการพฒนาแบบนวา Financial Deepening

เศรษฐกจโลกาภวฒน (Globalization Economy) ทครอบงาเศรษฐกจในยคปจจบน มการ

ผอนคลาย กฎ ระเบยบ ทางดานการเงนของประเทศตาง ๆ ในยคทายศตวรรษท 20 ตามคาแนะนา

ของกองทนการเงนระหวางประเทศ (International Monetary Fund : IMF) เพอใหระบบการเงนโลก

เปนไปอยางเสร รวมทงประเทศไทยดวย ปจจบนการผอนคลายกฎ ระเบยบ (Deregulation)

ไดเปนแนวทางปฏบตในการควบคมการเคลอนยายเงนทน (Capital Movement) ระหวางประเทศ

การเปดเสรเขามาลงทนในตลาดเงน ตลาดทน ของประเทศ ระบบขอมล ขาวสาร มการเผยแพร

187

อยางเสรและรวดเรวผานระบบคอมพวเตอรและโทรคมนาคมสอสาร เขาสยค Information

Technology (IT) ปจจยตาง ๆ เหลานทาใหนโยบายอตราดอกเบยภายในประเทศถกกระทบอยาง

รนแรงและหลกเลยงมได อตราดอกเบยในตางประเทศมอทธพลตออตราดอกเบยภายในประเทศ

ผานการเคลอนยายเงนอยางเสร ยงระบบการเงนประเทศเสรมากเทาใด การควบคมกากบ ดแล

อตราดอกเบยยงยากมากขน จนธนาคารกลางของประเทศตาง ๆ ในโลกยอมรบวา นโยบายการเงน

ในยคนมประสทธผลลดลงอยางมาก และหนไปใชทฤษฎใหม ๆ ทเกดขนในยคทายศตวรรษท 20

มากขน