Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι”ιάλεξη 2η.pdfΕνότητα 3:Εναλλακτικές όψεις της επιστήμηςπου ... 1ηςΙανουαρίου

1ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 3 Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης

ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ

Ενότητα3: Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμης πουπροβάλλονταιστηνεκπαίδευση

ΣπύροςΚόλλας(ΒασισμένοστιςσημειώσειςτουΒασίληΤσελφέ)

ΤμήμαΕκπαίδευσηςκαιΑγωγήςστηνΠροσχολικήΗλικία


ΠοιαόψητηςεπιστήμηςναεπιλέξουμεναπροβάλλουμελαμβάνονταςυπόψιντουςσκοπούςγιατουςοποίουςδιδάσκουμετιςΦ.Ε.;


Εναλλακτικέςόψειςτηςεπιστήμηςπουπροβάλλονταιστηνεκπαίδευση

• Υπάρχουνπολλέςόψειςτηςεπιστήμης;Τιείναι«ηεπιστήμη»;Τικάνει/μετιασχολείταιέναςεπιστήμονας;

• Απόαυτέςτις«όψεις»τηςεπιστήμηςποιαπρέπειεγώναεπιλέξωναπροβάλλωσταπαιδιάτηςπροσχολικήςηλικίαςτηςτάξηςμου;


Τικάνει/μετιασχολείταιέναςεπιστήμονας;

• Αποτυπώστεμεμιαζωγραφιάτισκέφτεστεότανακούτετηλέξη«επιστήμονας».

• Στηζωγραφιάσας,τοποθετήστεαυτόντονάνθρωπομέσαστοχώροκαιστοκοινωνικόπεριβάλλονπουδρατηνώρατηςεργασίαςτου(τηνώραπουκάνειεπιστήμηδηλαδή).



ΆντραςΦοράποδιάΕχειπερίεργηκόμη

ΕίναιμέσασεέναεργαστήριοΓύρωτουυπάρχουνπειραματικέςδιατάξειςΥπάρχουνσύμβολαγνώσης

Είναιμόνοςτου–δεναλληληπιδράμεάλλους-




Τιχαρακτηριστικάέχειηγνώσηπουπαράγεταιαπότηνεπιστημονικήέρευνα;

• Η«μέση»αντίληψηαναφέρει:

«Ηεπιστημονικήγνώσηείναιαποδεδειγμένηγνώση.Οιεπιστημονικέςθεωρίεςεξάγονται,μεκάποιοαυστηρότρόπο,απόταγεγονότατηςεμπειρίας πουγίνονταιαντιληπτάμετηνπαρατήρησηκαιτοπείραμα.Ηεπιστήμηβασίζεταισεό,τιμπορούμεναδούμε,ναακούσουμε,νααγγίξουμε,κ.λ.π.Προσωπικέςγνώσειςήπροτιμήσειςκαθώςκαιαναπόδεικτεςεικασίεςδενέχουνθέσηστηνεπιστήμη.Ηεπιστήμηείναιαντικειμενική. Ηεπιστημονικήγνώσηείναιαξιόπιστηεπειδήείναιαντικειμενικάαποδεδειγμένη.» Ηεπιστήμηέχεικύρος.


Αριστοτέλης Γαλιλαίος

Νεύτωνας

ΤοκύροςτωνΦ.Ε.

Αϊνστάιν


ΤοκύροςτωνΦ.Ε.

«Ηεπιστημονικήμέθοδος»παράγειαντικειμενικάκαι

αδιαμφισβήτητααποτελέσματα


Αστρολογικέςπροβλέψεις:


Ηεπιστροφήστηνεπαγωγικήσκέψη

Αριστοτέλης Γαλιλαίος

«ΟιΚέπλερκαιΓαλιλαίοςπροχώρησαναπότηνπαρατήρησημεμονωμένωνγεγονότωνστηνδιατύπωσηακριβώνποσοτικώννόμων,πουμετηνβοήθειάτουςμπορούσανναπροβλεφθούνμελλοντικάλεπτομερειακάγεγονότα.Αναστάτωσανβαθιάτουςσυγχρόνουςτους,ενμέρειγιατίτασυμπεράσματάτουςέρχοντανσεσυνταρακτικήαντίθεσηπροςτιςπεποιθήσειςτηςεποχής,αλλάκαιενμέρειγιατίητυφλήπίστησεμίααυθεντίαεπέτρεπεστουςσοφούςναπεριορίζουντιςέρευνέςτους στιςβιβλιοθήκεςκαιοικαθηγητέςπολύταράχτηκανστηνιδέαότιθαήταναναγκαίοναπαρατηρούντονκόσμο γιαναμάθουνπώςείναι.» (B.Russell)

Μεσαίωνας


Ηεπαγωγικήεργασία

Κόσμος

Ιδέες Τεκμήρια

Παρατηρώ

Κατηγοριοποιώ

Υποθέτω

Δοκιμάζω


Έναχαρακτηριστικόπαράδειγματηςεπαγωγικήςσκέψης


Στιςδώδεκαταμεσάνυχτατης1ης Ιανουαρίου1975,οΆρηςεμφανίστηκεστηντάδεκαθορισμένηθέσηστονουρανό.

Οιπλανήτεςκινούνταισεελλειπτικέςτροχιέςγύρωαπότουςήλιουςτους.

1. Οαριθμόςτωνπαρατηρησιακών αποφάνσεωνπουσχηματίζουντηβάσημίαςγενίκευσηςπρέπειναείναιμεγάλος.

2. Οιπαρατηρήσειςπρέπειναεπαναλαμβάνονταιυπόσυνθήκεςπολύδιαφορετικές.

3. Καμιάαποδεκτήπαρατηρησιακή απόφανσηδεπρέπειναέρχεταισεαντίθεσημετονπροκύπτοντα καθολικόνόμο.

Προϋποθέσειςεγκυρότηταςτηςεπαγωγικήςεργασίας

?


• Σύμφωναμετονεπαγωγιστή,τοοικοδόμηματηςεπιστημονικήςγνώσηςείναικτισμένομεεπαγωγήπάνωσταασφαλήθεμέλιαπουπαρέχουνοιπαρατηρήσεις.Όσοαυξάνεταιοαριθμόςτωνγεγονότωνπουπιστοποιούνταιαπόπαρατηρήσειςκαιπειράματακαιόσοαυτάταδεδομέναγίνονταιπιοεξειδικευμένατόσοθασυγκροτούνταινόμοικαιθεωρίεςμεολοένακαιμεγαλύτερηγενικότητα.

Τα«θεμέλια»τηςεπαγωγικήςεργασίας


Ταισχυράκαιπροβληματικάστοιχείατουεπαγωγισμού

• Ταισχυράστοιχείατηςεπαγωγικήςεργασίαςεδράζονταιστηνεξηγητικήκαιπροβλεπτικήτηςισχύ καιστηνυψηλήτηςαξιοπιστία πουπροκύπτειαπότηναντικειμενικότητατωνπαρατηρησιακώναποφάνσεων.

• Ταπροβλήματατουεπαγωγισμού προκύπτουναπότιςίδιεςτιςπροϋποθέσειςεγκυρότητάς του(π.χ.μεγάλοςαριθμόςπαρατηρήσεων… Πόσες;Τοπαράδειγματηςεπαγωγίστριας γαλοπούλας).


Ταισχυράκαιπροβληματικάστοιχείατουεπαγωγισμού

• Ηκαταφυγήστιςπιθανότητες.


Ηεπαγωγικήκαιπαραγωγικήεργασία

Γεγονόταπουπροσπορίζονταιαπότηνπαρατήρηση

Νόμοικαιθεωρίες

Προβλέψειςκαιεξηγήσεις


Παραδείγματατηςπαραγωγικήςσκέψης

Ότανγνωρίζουμεένανκοθολικόνόμο:

1. Όλαταπανεπιστημιακάμαθήματαείναιβαρετά.

2. Αυτόείναιέναπανεπιστημιακόμάθημα.

3. Αυτότομάθημαείναιβαρετό.



Ότανγνωρίζουμεένανκοθολικό νόμο:

1. Ταπερισσότεραπανεπιστημιακάμαθήματαείναιβαρετά.

2. Αυτόείναιέναπανεπιστημιακόμάθημα.

3. Αυτότομάθημαπιθανότατα θαείναιβαρετό.



Ότανδενέχουμεωςαφετηρίαένανκαθολικόνόμο,αλλάπαρατηρώνταςτονφυσικόκόσμοφανταζόμαστεμίανέαδιαφορετικήιδέα:

- Thetunneleffect


Ηπαραγωγικήεργασία

Κόσμος

Ιδέες Τεκμήρια

Δοκιμάζω Παράγω

Υποθέτω

Φαντάζομαι


Οχαρακτήραςτηςπαρατήρησης

• Σύμφωναμετονεπαγωγιστή- ορθολογιστή:

α)ηεπιστήμηξεκινάαπότηνπαρατήρηση,

β)ηπαρατήρησηπαρέχειτηνασφαλήβάσηαπότηνοποίαμπορείναπροέλθειηγνώση.


Το«όργανο»τηςπαρατήρησης


Ορόλοςτουεγκεφάλουστηνπαρατήρηση

Δύοπαρατηρητέςδεν«βλέπουν»αναγκαστικάτοίδιοπράγμα.


Οιπαρατηρησιακές αποφάνσειςπροϋποθέτουνμιαθεωρίακαι

επηρεάζονταιαπόαυτή


Οσχετικισμός

• Οιεμπειρίεςμας,ηθεωρίαπουπροϋπάρχειστομυαλόμας,τοιστορικόκαιτοκοινωνικοπολιτισμικόπλαίσιοεπιδρούνσημαντικάστοντρόποπου«βλέπουμε»καιερμηνεύουμετηφύση.

• ΤοπαράδειγματουΓαλιλαίου.


Τουπάρχονπαράδειγμαεπηρεάζειτοντρόποπουοιεπιστήμονεςπαρατηρούν

Κανονική επιστήμη

Επιστημονική επανάσταση

Κρίση: Στοιχεία που διαψεύδουν το παράδειγμα που επικρατεί

Η εξέλιξη της επιστήμης κατά

Κουν

Οι επιστήμονες εργάζονται για την επιβεβαίωση του

νέου παραδείγματος και την πλήρη

εγκατάλειψη του προηγουμένου

Οι επιστήμονες εργάζονται

προκειμένου να ενισχύσουν τη

συνοχή του παραδείγματος

Οι επιστήμονες εργάζονται για την

εύρεση νέων θεωριών/νόμων


ΟρθολογισμόςVs.Σχετικισμός• Ορθολογιστές:Υπάρχουνκαθολικέςαλήθειεςτιςοποίεςμπορούμενατιςεπαληθεύσουμεστηνβάσητηςεπαγωγικήςλογικής.

• Σχετικιστές:Δενυπάρχουνκαθολικέςαλήθειες.Ηεπιστήμηπουπαράγουμεκαθορίζεταιαπότιςεμπειρίες,τιςπροαντιλήψεις,τιςαξίες,τασυμφέροντατωνατόμωνήκοινοτήτωνπουεργάζονταιγιααυτές.


ΠοιαόψητηςεπιστήμηςναεπιλέξουμεναπροβάλλουμελαμβάνονταςυπόψιντουςσκοπούςγιατουςοποίουςδιδάσκουμετιςΦ.Ε.;


Μεεκπαιδευτικόστόχοτηναναπτυξηθετικήςστάσηςαπέναντιστηνεπιστήμη

καιτηνπαραγωγήεπιστημόνων...• Καλήπροσέγγισηηεπαγωγική...

– Θέλουμεανθρώπουςπουναμπορούν,κατ’αρχάς,νακάνουντηδουλειάρουτίνας...

– Νανιώθουνσίγουροι...

– Ναγνωρίζουντουςκώδικες…

– Ναγνωρίζουνεργαστηριακέςτεχνικές…

– Ναπιστεύουνότιψάχνουνγιατηνμίααλήθεια.


Μεεκπαιδευτικόστόχοτηδημιουργικότητακαιτηνκαινοτομία

• Καλήπροσέγγισηηπαραγωγική...

– Θέλουμεανθρώπουςπουναμπορούνναφαντάζονται...

– Νανιώθουνασφαλείςότανδενείναισίγουροι...

– Νατολμούνναεπεμβαίνουνστουςκώδικες…

– Ναεφευρίσκουννέεςεργαστηριακέςτεχνικές…

– Νατολμούνναυπερασπίσουντιςπιοπαράξενεςιδέες...

– Ναπιστεύουνότιμπορούνναπετύχουνοτιδήποτεμιαςκαιδενψάχνουνγιατηναλήθεια.


Μεεκπαιδευτικόστόχοτονεπιστημονικόγραμματισμό

• Καλήπροσέγγισηοσχετικισμός...

– Θέλουμεανθρώπουςπουναμπορούνναγνωρίζουντοντρόποπουπαράγονταιοιεπιστημονικέςιδέες...

– Ναμπορούννακρίνουντιςαξίες,τασυμφέρονταπουυπηρετούνταιαπότιςεπιλογέςτηςεπιστημονικήςκοινότητας…

– Ναδιασφαλίζουντηνποιότητατωνεπιστημονικώνιδεώνεπιβάλλοντας,όποτεαπαιτείται,περιορισμούςστηνεπιστημονικήκαιτεχνολογική«πρόοδο»…

– Ναείναι,δηλαδή,πολίτεςπουμπορούνναπαίρνουναποφάσειςγιακρίσιμακοινωνικοεπιστημονικά ζητήματα.


Καιγιατανήπια;

Παραγωγή– Φαντασία

Σχετικισμός– Αναγνώρισητηςφύσηςτηςεπιστήμης

Επαγωγή– Αναγνώρισητουκύρουςτηςεπιστήμηςκαιτωνμεθόδωντης

Επαγωγή– Ασφάλεια

Σχετικισμός– Αναγνώρισητηςφύσηςτηςεπιστήμης


Πώς,όμως,μπορούμεναδιδάξουμετιςόψειςτηςεπιστήμηςπουεπιλέγουμεπροκειμένουναπετύχουμετουςσκοπούςμας;


Τέλος

- ΓιατίδιδάσκουμεΦυσικέςεπιστήμες(Φ.Ε.)στηΓενικήΕκπαίδευση(Γ.Ε.);

Documents

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι”ιάλεξη 2η.pdfΕνότητα 3:Εναλλακτικές όψεις της επιστήμηςπου ... 1ηςΙανουαρίου