Ακρωτήριο Λευκάτας ή « Κάβος της Κυράς »

Η ΑΤΘΙΣ 1 ΣΤΟ ΛΕΥΚΑΤΑ

(Της FAITH BALDWIN 2)

Η Θάλασσα ανεβαίνει σαν βροντή στους απότομους βράχους ,Πιο πράσινη από την Άνοιξη και πιο βαθιά απ’ την απόγνωση ,

Και πικρότερη από το κλάμα μου . Κύμα το κύμα ,Αγωνίζεται να σκεπάσει σαν κτήνος κυνηγημένο ,

Άσπρο με του Φόβου τον αφρό και αλυχτώντας - τρελό απ’ τη βιασύνηΕνώ στα μαύρα πόδια των βράχων , εκεί σέρνονται

Τα μικρά σφυρίζοντα ερπετά του ψεκασμού !Σαπφώ ! Σαπφώ μου ! Θα είχα φυλάξει μόνο ένα πράγμα ( από σένα )

Αυτή τη σιγή μπροστά στο μάταιο στόχο του σώματός σου 3

Κάποια φωτεινή , απάνεμη μέρα της μυρωδιάς και του ήλιου ,Και το θρήνο πάνω από ένα απέραντο ,αγαπημένο τάφο .

Σιωπώντας μπροστά στο τέλειο διάλειμμα της αιωνιότητας ,Στη γαλάζια ανάπαυση και στην ασάλευτη ειρήνη . Όχι όπως τη σημερινή μέρα

Δακρυσμένη σαν την ψυχή σου και σκοτεινή - περιτοιχισμένη με σύννεφα ,Πελώρια μπρος τη συμφορά . Πριν από την ωριαία πτώση 4 ,

Θα δω τα μακριά , γκρίζα δάκτυλα της βροχήςΔάκρυ στο γυμνωμένο στήθος της Θάλασσας

Στην άχρηστη ,συγκρατημένη οργή ! Όχι , Σαπφώ , η Ειρήνη -Η Ειρήνη δεν βρίσκεται εδώ . Και η κρύα , σαβανωμένη καρδιά σου

Πρέπει να ξαναχτυπήσει με Οργή η ημίθεος ,Πρέπει να ξεπεράσει ανησυχίες σαν τις δικές σου , πρέπει ν’ αναστηθεί

Αυτή που οι κουρελιασμένες πληγές της σκέφτηκες πως θα γλυκάνουν με τον Θάνατο

Το τελευταίο γιατρικό . Ε , συ εκεί ψηλάΣτο κουρελιασμένο παροξυσμό της θύελλας , ακούω

Την αξέχαστη , γοητευτική φωνήΜε την οποία βιάστηκες να κερδίσεις ένα κόσμο για να λατρεύσεις , δυσεύρετη

Άρπα που καθαρίζει το νου από εύθραυστη σάρκα φτιαγμένη και αίμα,Τσακισμένη από το δίκαιο χέρι ενός συνοφρυωμένου θεού

πάνω στα βράχια . Ω , τελική ΑποτυχίαΑκόμη και ο μακροχρόνιος ύπνος στον οποίο ανάγκασες να κλείσουν

Εκείνα τα μεγάλα μαύρα μάτια σου , ακόμη και η βαθιά ,

Η ευλογημένη σιωπή που πόθησες να’ βρειςΚι’ αυτά δεν σου ανήκουν ολοκληρωτικά . Η Ζωή χρησιμοποίησε

Ένα πικρό μαστίγιο για να σε οδηγήσει στο Θάνατο ,Και στα δικά σου ανήσυχα χέρια ο Θάνατος ίσως δεν χορηγήσειΕκείνες τις γλυκές κόκκινες παπαρούνες , που βαραίνουν το νου

Για να φέρουν ύπνο δίχως όνειρα .Όχι ! Δεν πρέπει με τέχνη να κτίσουν οι θεοί για σέναΈνα θολό λιμάνι μακριά από τις μανιασμένες θύελλες ,Ένα κλειστό κήπο που ποτέ δεν βρίσκεις την Αλλαγή !

Η δική σου ψυχή ήταν θαλασσογεννημένη. και στη θάλασσα Επέστρεψε , ένα με εκείνες τις παντοδύναμες διαθέσεις ,

Ένα με την εξέγερση , με το απεριόριστη αφαίρεσηΤων θνητών παθών , ένα με την Επανάσταση ,

Ένα με τη Περιφρόνηση . Πολυαγαπημένη ! Ο Θάνατος έπραξε σωστά .

Της γης τα άνθη είναι πολύ λεπτεπίλεπτα για να ξεπεταχτούνΑπό αίμα όπως εσύ . Ναι , καλύτερα έτσι -

Κομμάτι της ακατάπαυστης Δύναμης και κομμάτι του Πόνου , Κομμάτι των αγριότερων στοιχείων της Τέχνης σου ,

Κομμάτι της μεγαλοφυΐας των πάντων που μπορεί ποτέ να μη κοιμάται .Και συ θα είχες τις μέρες της χρυσής γαλήνης ,

Της τέλειας παύσης δικές σου έναστρες νύχτες , οι δικές σου αυγέςΟι φτιαγμένες από τη δόξα των κιτρινολούλουδων , και οι πορφυροί σου τήβεννοιΟι φτιαγμένοι από το τρυφερό λυκόφως που λαμποκοπά με καστανόξανθη φλόγα ,

Καλύτερα από το χώμα να σε βαραίνουν , περισσότερο απ’ την ειρήνη ,Την αγνή και την άθραυστη .καλύτερη είναι αυτή η απόμακρη

Και άγρια ομορφιά που ώρα με την ώρα αλλάζει ,Καλύτερη είναι αυτή η μαγεία της εύθραυστης Θάλασσας !

Η Γη σε καθήλωσε πάρα πολύ καιρό ! Τώρα κέρδισε από σένα ,Μια καθαρότερη φωνή να τραγουδά μαζί της , τη δική σου πρωτοπορία της τέχνης

Μετά από όλο τον αιώνιο σκληρό αγώνα . Ένα αγώνα όχι για σέναΠου ο κύκλος θα ξανάφερνε πίσω σε μας

Στο μπουμπούκι και στο λουλούδι και στο φτερωτό φύλλο .Αλλά για την τέχνη σου που είναι σαν το απεριόριστο σάρωμα του κύματος ,

Την τέλεια αψίδα που υψώνεται στην ακτήΚαι ξαφνικά διαλύεται σε κομμάτια σαν ηττημένη θεότητα , για να ανατείλει ,

Υπέροχα περιφρονητικό , ξανά στη θέση του . Όπως στη ζωή σου , έτσι και τώρα , η επείγουσα ανάγκη ,

Του ν’ αρπαχθείς χωρίς ανάσα πίσω απ την ενότητα ,Εκείνη η υπέροχη προσπάθεια της εγκλωβισμένης στη γη ψυχής

Να κερδίσει το κύκλο της υψηλής Νίκης !Ούτε θα χάσεις όλη την επαφή με αυτό το νησί σου ,

Αλλά όλα τα Λεσβιακά δάση και οι αγροί σου θα βρίσκονταιΚλεισμένα στην άσπρη ζώνη με την αγκράφα των όπλων σου .

Φιλημένα από τα κρύα χείλη που κάποτε τραγούδησαν την δόξα τους ,Και έμειναν στη μνήμη μαζί με κάθε κτύπο

Σ’ εκείνη την τεράστια Καρδιά της τέχνης σου, ένας σφυγμός .Γι’ αυτό κάθε θύελλα και γαλήνη , κάθε κύμα και άνεμος και πουλί

Θα φέρουν κάποιο μήνυμα , που τραγουδιέται αιώνιαΌτι ο Θάνατος , που μοιάζει περισσότερο με γλυκιά Ζωή ,Χαλάρωσε τα δεσμά του ,και τελικά σε έχει ελευθερώσει

Για να βρεις στο Θάνατο όχι τη νωθρότητα της αδράνειας ,Αλλά την απεριόριστη ώθηση για άγνωστους ανώτερους στόχους .

Sappho Am Vorgebrige e Leukate ( = Η Σαπφώ στου Λευκάτα το βράχο εμπρός):Πίνακας(1879) του Γερμανού ζωγράφου Kanoldt Edmund Friedrich (1845-1904 )

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Faith Baldwin1 : Μαθήτρια , κατά ορισμένους και ερωμένη της Σαπφούς . Χαρακτηριστικά παρατίθεται το παρακάτω δίστιχο από ποίημά της : «Σ’ αγάπησα, Ατθίς , από παλιάόταν ακόμα μου ‘μοιαζες μικρό, άχαρο παιδί …» ( βλ. Sappho Frag. 17 ) .

2 : 1893 – 1978 ,Αμερικανίδα συγγραφέας .Από το1914 μέχρι το 1916 έζησε στη Δρέσδη της Γερμανίας . Συνέγραψε πολλά βιβλία ευρείας κατανάλωσης , ορισμένα εκ των οποίων έγιναν και κινηματογραφικά έργα . Η πρώτη της νουβέλα εκδόθηκε το 1921. Το ποίημά της αυτό με τίτλο « Atthis at Leukatas »δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Ν. Υόρκης « International » ( vol. XII., No. 4 ) τον Απρίλιο του 1918 .

3 : Το β΄ πρόσωπο της προσωπικής αντωνυμίας καθώς και τα παράγωγά της ,που χρησιμοποιεί η συγγραφέας , σ’ αυτό το έργο , υποδυόμενη την Ατθίδα που μιλάει από το βράχο του Λευκάτα προς την πεθαμένη πλέον Σαπφώ , είναι αρχαϊκού τύπου που δεν χρησιμοποιείται στη σύγχρονη εποχή . Μ’ αυτό τον τρόπο το ίδιο το κείμενο παραπέμπει σε παλαιότερες εποχές όπως και το αντικείμενό του , και συγχρόνως δημιουργεί την αίσθηση ότι υπήρχε μια πολύ προσωπική σχέση και μεγάλη οικειότητα ανάμεσα στα δύο αυτά πρόσωπα που μπορούσαν να συνομιλούν άνετα χωρίς ευγένειες και τυπικότητες, φθάνοντας ίσως στα όρια της αυθάδειας . Η αίσθηση αυτή δυστυχώς δεν αποδόθηκε με τη μετάφραση .

4 : Σύμφωνα με τον ποιητή Ανακρέοντα ( βλ. Anacreon PMG 376 ) υπάρχει από τον 6ο αιώνα π.Χ. η παράδοση για την πτώση των ερωτευμένων από το βράχο του Λευκάτα , με στόχο να λυτρωθούν ( αν επιζούσαν ) από τον έρωτα .Η Σαπφώ θεωρείται ότι ήταν ερωτευμένη με τον Φάωνα ( πρόσωπο που

αναφέρεται σε κάποιο της ποίημα ) και εξαιτίας του έρωτά της αυτού επιχείρησε το θανατηφόρο άλμα της . ( βλ. Menander F258K )

Μετάφραση, σχόλια και επιλογή των εικόνων : Αντώνιος Γ. Περδικάρης , καθηγητής Δ. Ε. Σουρμαίνων 56 Καλαμαριά ( ΤΚ 55131 ) e-mail : perdant@in.grΔημοσιεύθηκε: 1) στην εφημερίδα «τα Ξαθείτικα» αριθμ. φύλλου 74 σελ. 5-6 (του 2005) 2) στο περιοδικό «Λευκαδοτρόπιο» τεύχος 1 σελ30-32 (του 2005)