ΔΛΛΗΝΙΚΑ ΣΤ΄

4η ενόηηηα

Όνομα : ....................................................... Ημεπομηνία : ...........

Γράυηε ηην εκηέλεζη ηης ζσνηαγής:

Α. Σε β΄ πληθσνηικό προζηακηικής αορίζηοσ.

..........................................................................................................

..........................................................................................................

..........................................................................................................

..........................................................................................................

..........................................................................................................

..........................................................................................................

Β. Σε β΄ πληθσνηικό σποηακηικής αορίζηοσ.

..........................................................................................................

..........................................................................................................

..........................................................................................................

..........................................................................................................

..........................................................................................................

..........................................................................................................

2.Σςμπληπώνυ ηιρ πποηάζειρ.

Α) Σςμπληπώνυ με μια αποηελεζμαηική ππόηαζη ηη θπάζη:

Τρώφ καθημερινά ηα θρούηα, .................................................

..................................................................................................

Β) Σςμπληπώζηε ηην ςπόθεζη:

Αν ηρέθεζαι ζύμθφνα με ηις οδηγίες ηης μεζογειακής διαηροθής,

................................................................................

...................................................................................................

Γ) Σςμπληπώζηε ηην απόδοζη:

Θα βεληιώνεις καθημερινά ηη θσζική ζοσ καηάζηαζη, αν

...................................................................................................

3) Ανακαλύτηε ηα δέκα (10) θαγηηά πος ςπάπσοςν ζηο

κπςπηόλεξο.

4) Να ξαναγπάτεηε ηιρ παπακάηυ πεπιόδοςρ ανηικαθιζηώνηαρ

ηα επίθεηα με ηα ανηώνςμά ηοςρ.

Α) Οι ζημανηικές αλλαγές ποσ ζσνέβηζαν ηα ηελεσηαία τρόνια ζηη

διαηροθή μας έτοσν άμεζη επίπηφζη ζηην σγεία μας.

..............................................................................................................

..............................................................................................................

Β) Σήμερα η ηροθή μας περιέτει επικίνδσνες, ανθσγιεινές ή

άτρηζηες ζηον οργανιζμό οσζίες, άθθονα λιπαρά και μεγάλες

ποζόηηηες ζσνηηρηηικών.

..............................................................................................................

..............................................................................................................

Γ) Μας κάλεζαν ζε ένα ανεπίζημο γεύμα όποσ ηο θαγηηό ήηαν

πολύ βαρύ, κάπφς αλμσρό και ηασηότρονα άνοζηο. Τα θρούηα

πάνηφς, ήηαν θρέζκα και ηα γλσκά ελαθριά και γεσζηικά.

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

6. Μια μεγάλη διαθημιζηική εηαιπεία κάνει διαγυνιζμό

διαθήμιζηρ για ηα παπακάηυ πποφόνηα. Γεν έσεηε παπά να

λάβεηε και εζείρ μέπορ κάνονηαρ ηη δική ζαρ διαθήμιζη,

έσονηαρ ςπότη ηα απαπαίηηηα ζςζηαηικά ηηρ διαθήμιζηρ.

(20β.)

Ενότητα 4 Διατροφή

Επαλαιεπηηθό κάζεκα

Όλνκα:

Ηκεξνκελία:

1

1. 2. Συμπλήρωσε τώρα στον παρακάτω πίνακα τα παραθετικά των 8 επιθέτων στον συγκριτικό και τον υπερθετικό βαθμό

Επίθετο Συγκριτικός Υπερθετικός

3. Να ξαναγράψεις την εκτέλεση της χριστουγεννιάτικης συνταγής μετατρέποντας τα ρήματα στον αόριστο της προστακτικής

Βασιλόπιτα

Υλικά: 1 νόμισμα ,1 κιλό Αλεύρι ,3 κουταλιές Μαγιά μπύρας ,2 φλυτζάνια τσαγιού φρέσκο Βούτυρο ,2 φλυτζάνια τσαγιού Ζάχαρη ,1 φλυτζάνι τσαγιού,Γάλα ,6 Αυγό(ά) ,λίγο Αλάτι ,Σουσάμι ,Μαχλεπι Εκτέλεση Ανακατεύουμε καλά την μαγιά με το χλιαρό γάλα και λίγο αλεύρι να γίνουν σαν κουρκούτι που τ' αφήνουμε σε ζεστό μέρος για ν' ανέβει. Βράζουμε το

Ενότητα 4 Διατροφή

Επαλαιεπηηθό κάζεκα

Όλνκα:

Ηκεξνκελία:

2

μαχλεπι με λίγο νερό να πάρει τη γεύση του, στραγγίζουμε και κρατάμε το νερό. Κάνουμε ένα λάκο στο αλεύρι και ρίχνουμε μέσα το λιωμένο βούτυρο, τ' αυγά, τη ζάχαρη, το κουρκούτι, το νερό από το μαχλεπι και τέλος λίγο αλάτι. Αρχίζουμε το ζύμωμα, παίρνοντας λίγο-λίγο ώστε να σχηματιστεί μια σφιχτή ζύμη. Τη βάζουμε σε αλευρωμένο μέρος, την σκεπάζουμε και την αφήνουμε ν' ανέβει. Την ζυμώνουμε πάλι λίγο και πλάθουμε την πίτα. Την τοποθετούμε σε βουτυρωμένο ταψί και την αφήνουμε πάλι σε ζεστό μέρος για ν' ανέβει. Την πσαλιδίζουμε λίγο από 'πάνω να σχηματιστούν σχέδια σαν γιρλάντες, την αλείφουμε με λίγο αβγό, την πασπαλίζουμε με σουσάμι και την ψήνουμε αφού βάλουμε πρώτα το φλουρί. Ανακατέψτε καλά τη μαγιά____________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Ενότητα 4 Διατροφή

Επαλαιεπηηθό κάζεκα

Όλνκα:

Ηκεξνκελία:

3

4. Από το παρακάτω κείμενο λείπουν τα άρθρα. Μπορείς να τα συμπληρώσεις; ....βξάδπ,κόιηο ....παηέξαο κνπ γύξηζε από ....ηε δνπιεηά ηνπ,....κεηέξα κνπ έζηξωζε

ην ηξαπέδη γηα ....θαγεηό.....θαγεηό βξήθα .... επθαηξία λα κηιήζω .... παηέξα κνπ

γηα.... θαηλνύξηα ηζάληα.....γνλείο κνπ άθνπζαλ πξνζεθηηθά ελώ.... αδειθή κνπ

ζπλερώο κε δηέθνπηε.Τειηθά ....ν παηέξαο κνπ είπε λα κνπ θηηάμεη .... κηα

ηζάληα.Ήμεξα όηη ...Μακίηε ζα ήηαλ θαιύηεξε αιιά δελ κε πείξαδε....ππόινηπνη

ζπκκαζεηέο κνπ μέξνπλ όηη ....θαιό καζεηή δελ ....θάλεη ....ηζάληα.Καη άιιωζηε

ήκνπλ ζίγνπξνο όηη ...δηθηά κνπ ζα ήηαλ πην γεξή από ...ηνπ Μακίηε

5. Να ζπλδέζεηο ηηο παξαθάηω πξνηάζεηο κε ηνπο θαηάιιεινπο ζπλδέζκνπο ώζηε κηα

από ηηο δύν λα γίλεη ππνζεηηθή ή απνηειεζκαηηθή. Κάλε όζεο αιιαγέο ρξεηάδεηαη

Έθαγα πνιύ

Δελ κπνξνύζα λα θνηκεζώ ην βξάδπ

Έθαγα ηόζν πνιύ πνπ δελ κπνξνύζα λα θνηκεζώ ην βξάδπ

Θα ραιάζεηο ηα δόληηα ζνπ

Τξέθεζαη ζπλερώο κε γιπθά

_____________________________________________________________________

Δελ πξνζπαζείο αξθεηά

Η επίδνζε ζνπ δελ είλαη θαιή

_____________________________________________________________________

Τειείωζε γξήγνξα

Θα πάκε ζην πάξθν

_____________________________________________________________________

Ενότητα 4 Διατροφή

Επαλαιεπηηθό κάζεκα

Όλνκα:

Ηκεξνκελία:

4

Η θωηηά είλαη πνιύ δπλαηή

Τν θαγεηό ζα θαεί

_____________________________________________________________________

6. Συμπλήρωσε με τον κατάλληλο τύπο του αορίστου στην προστακτική ή στην οριστική

………………………………..(αναμένω) στο ακουστικό σας, παρακαλώ!

……………………………..(επαναλαμβάνω) μου τη συνταγή μια ακόμα

φορά, αν σου είναι εύκολο!

Το γεύμα ήταν υπέροχο!.....................................(μεταφέρω) στη

μαγείρισσα τα συγχαρητήριά μου.

…………………………..(επιλέγω) ό,τι φαγητό σου αρέσει. Η κουζίνα

τους είναι υπέροχη!

………………………………..(παραγγέλνω) μια πίτσα για τα παιδιά!

7. Προτιμάς το σπιτικό φαγητό ή το έτοιμο; Σε μια παράγραφο ανάπτυξε την

άποψή σου. Χρησιμοποίησε αρκετά παραθετικά επιθέτων για τη σύγκριση και

το λεξικό για την ορθογραφία.

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Ενότητα 4 Διατροφή

Επαλαιεπηηθό κάζεκα

Όλνκα:

Ηκεξνκελία:

5

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

ΣΟ ΠΡΩΣΟ ΜΟΤ ΠΑΥΑ

Γρηγόριος Ξενόποσλος

-----------------------------------------------------------

Αγαπεηοί μοσ,

ΥΤΔΣ ηηο εκέξεο μαλαγπξίδσ πάληα ζηα παηδηθά 0 ρξόληα. Καη ζπκάκαη ηηο ζαπκάζηεο

εθείλεο γηνξηέο πνπ ραηξόκνπλ ζηελ παηξίδα κνπ, όηαλ ήκνπλ κηθξό ακέξηκλν παηδί θη είρα

ηνπο θαινύο κνπ γνλείο λα κε θξνληίδνπλ θαη λα κ' νδεγνύλ ζε όια. Φπζηθά θαη ζηελ

εθθιεζία ή ζηα «ζξεζθεπηηθά κνπ θαζήθνληα»... Όζν ήηαλ ρεηκώλαο, ε κεηέξα κνπ κ'

έπαηξλε καδί ηεο ζηνλ Ατ-Γηάλλε ή ζηε Φαλεξσκέλε, ηηο γεηηνληθέο καο εθθιεζίεο, πνπ

ιεηηνπξγνύζαλ θάπσο αξγά —από ηηο νθηώ ε κηα, από ηηο ελληά ε άιιε. Μα όηαλ έκπαηλε ε άλνημε,

πνπ κπνξνύζα λα μππλώ θαη λα βγαίλσ πην πξσί, ν παηέξαο κνπ κ' έπαηξλε ζηελ Δπηζθνπηαλή ή

ζηνλ Άγην Φαξάιακπν, εμνρηθέο εθθιεζίηζεο απηέο, ζ' έλα σξαίν παξαζαιάζζην πξνάζηην, πνπ

ιεηηνπξγνύζαλ από ηηο επηά. Μεηά ηε ιεηηνπξγία, θάλακε θη έλαλ πεξίπαην ζηνπο Κήπνπο θαη

γπξίδακε ιηγάθη θνπξαζκέλνη κα πνιύ επραξηζηεκέλνη θη νη δπν.

Ώ, ήηαλ ηόζν όκνξθα! Ζ άλνημε είρε ζηνιηζκέλεο ηηο πξαζηλάδεο κε καξγαξίηεο άζπξεο θαη

θίηξηλεο, κε νινθόθθηλεο παπαξνύλεο θαη κ' άιια γαιάδηα ή καβηά αγξηνινύινπδα. Τη πνιύρξσκν ην

ραιί πνπ απισλόηαλ ζηα ρσξάθηα! Τν έβιεπα θη από ηελ αλνηρηή πόξηα ηεο εθθιεζηάο, θαζώο

άθνπγα ηα ςαιζίκαηα, ηηο επρέο θαη ηα επαγγέιηα. Τα επαγγέιηα πξνπάλησλ κ' άξεζαλ πνιύ. Δίλαη

ηόζν πνηεηηθά απηά πνπ ιέλε πξηλ θαη κεηά ην Πάζρα! Πξώηα ησλ Βαΐσλ —θαη ζπλήζσο απ' απηή

ηελ Κπξηαθή άξρηδα λα πεγαίλσ ζηηο εμνρηθέο εθθιεζίηζεο— έπεηηα ηεο Αλάζηαζεο, έπεηηα ηνπ

Θσκά, ησλ Μαπξνθόξσλ, ηεο Σακαξείηηδνο... Ο παπα-Λνγνζέηεο, εθεκέξηνο ζηνλ Αί-Φαξάιακπν,

πνιύ γξακκαηηζκέλνο, ηα έιεγε ζαπκάζηα. Κη όρη ςαιηά κε κπάζα θαη ζηθόληα, όπσο ζ' άιιεο

εθθιεζηέο, αιιά δηαβαζηά, θαζαξά, ζηαξάηα, ιέμε πξνο ιέμε, θαη κ' έθθξαζε, κε ηόλν ώζηε λα

θαηαιαβαίλεη ην λόεκα θη ν αγξάκκαηνο. Κη αιήζεηα, ζηηο εθθιεζίηζεο εθείλεο ην πεξηζζόηεξν

πήγαηλαλ απινί, ηαπεηλνί άλζξσπνη ηνπ ιανύ —ςαξάδεο, βαξθάξεδεο, θεπνπξνί, κπισλάδεο. Καη

ζνπ 'θαλε ραξά λα ηνπο βιέπεηο ληπκέλνπο θπξηαθάηηθα, λ' αθνύλε κε ηόζε επιάβεηα θαη κε ηόζε

πξνζνρή ηα ιόγηα ηνπ Κπξίνπ...

Τε Μεγάιε όκσο Δβδνκάδα θαη ην Πάζρα, όιε όιε κνπ ε «εθθιεζία» ήηαλ, ηελ Κπξηαθή ην πξσί,

ε Αλάζηαζε πνπ γηλόηαλ ζην ύπαηζξν, θαη θαηόπη ε ιεηηνπξγία: «Δεύηε λάβεηε θως, Χριζηός Ανέζηε,

Εν αρτή εν ο λόγος» θαη θαζεμήο. Γε κ' έβγαδαλ έμσ βξάδπ, θη νύηε ζηα Νπκθία κε πήγαηλαλ, νύηε

ζηελ Αθνινπζία ησλ Παζώλ, νύηε ζηε ιηηαλεία ηνπ Δπηηαθίνπ, πνπ κόλν ηελ πέλζηκε κνπζηθή ηεο

άθνπγα από καθξηά, αλ ηύραηλε λα μππλήζσ ηε λύρηα ηεο Μεγάιεο Παξαζθεπήο. Έηζη δελ ήμεξα

θαιά ηη πξνεγήζεθε απ’ ηελ Αλάζηαζε. Μόλν, από ηελ Κπξηαθή ησλ Βαΐσλ, πσο ν Φξηζηόο

κπήθε ζξηακβεπηηθά ζηα Ηεξνζόιπκα. Αιιά ηη έθακε θεη, ηη ηνλ έθακαλ, άθξεο κέζεο: Κάπνηνο

Μπζηηθόο Γείπλνο, θάπνηνο ζηαπξηθόο Θάλαηνο, θάπνηα Ταθή ζε θαηλό κλεκείν... Τη λα ήηαλ απηά;

Πώο λα είραλ γίλεη; Μόιηο είρα κηα ηδέα.

Κη άμαθλα... ηα έκαζα όια! Δίρα κεγαιώζεη, θαίλεηαη, εθείλν ην ρξόλν, θη νη γνλείο κνπ κε πήξαλ

καδί ηνπο παληνύ.. Έηζη άθνπζα θαη ηα θνβεξά εθείλα επαγγέιηα ηεο Μεγάιεο Πέκπηεο θαη ηεο

Μεγάιεο Παξαζθεπήο θαη ην Σήμερον κρεμάηαι!... Δίδα θαη ην Φξηζηό κε ην αγθαζέλην ηνπ ζηεθάλη

ζην καύξν ζηαπξό, έλα κεγάιν Φξηζηό ζαλ αιεζηλό... Έπεηηα ηνλ είδα θαη λεθξό, μαπισκέλν ζην

ρξπζό Δπηηάθην (θη ν Φξηζηόο ηνπ Δπηηαθίνπ ζηε Εάθπλζν δελ είλαη θεληεκέλνο ζε παλί, είλαη

δσγξαθηζκέλνο ζε μύιν, ζαλ εηθόλα πεξηθνκκέλε, όπσο θη ν Δζηαπξσκέλνο). Καη ζπκνύκαη

αθόκα ηη αιιηώηηθε εληύπσζε, ηη κεγαιύηεξε ραξά κνπ έθακε ην Πάζρα ζηελ εθθιεζίηζα, ηελ

πξώηε θνξά, αθνύ είρ' αθνύζεη πηα θη ηδεί θαη κάζεη όια ηα πξνεγνύκελα. Μπνξώ λα πσ πσο απηό

ήηαλ ηο πρώηο μοσ Πάζτα.

Γηαηί όιε ηε Μεγάιε Δβδνκάδα ηελ είρα πεξάζεη κε ην πέλζνο, κε ηε ιύπε ησλ Παζώλ. Δίρα

παξαθνινπζήζεη ην Φξηζηό ζην καξηύξηό ηνπ, ζηελ αγσλία ηνπ, ζην ζάλαην ηνπ· είρ' αθνύζεη

θαη ηε Γηαζήθε ηνπ, είρα παξαθαζίζεη θαη ζην Μπζηηθό Γείπλν, είρ' αθνινπζήζεη θαη ηελ εθθνξά

ηνπ, θιαίγνληαο καδί κε ηε Θιηκκέλε Μεηέξα, πνπ θη απηή αθνινπζνύζε δσγξαθηζηή ζε κηα

κεγάιε εηθόλα ζαλ αιεζηλή: ω γλσκύ μοσ έαρ, γλσκύηαηον μοσ ηέκνον... Γη' απηό ηο Χριζηός Ανέζηε

κνπ έθακε ύζηεξα ηόζε ραξά, ηόζε αγαιιίαζε, γη' απηό κνπ θάλεθε ζαλ κηαλ ππέξηαηε

ηθαλνπνίεζε, ζαλ κηα λίθε, ζαλ έλαο ζξίακβνο. Δθείλνο πνπ θόξεζε γηα εκπαηγκό ςεύηηθε

πνξθύξα. Δθείλνο πνπ πνηίζζεθε ρνιή θαη μίδη, θαη καζηηγώζεθε, θαη θαξθώζεθε ζε μύιν,

θαη πέζαλε καξηπξηθά, ζαλ άλζξσπνο, έβγαηλε δσληαλόο από ηνλ ηάθν θη αλέβαηλε ζηνλ νπξαλό ζαλ

Θεόο!

Δηζη έπξεπε λα είλαη. Γηα λα κνπ δώζεη ηόζε ραξά ε Αλάζηαζε, έπξεπε λα πξνεγεζεί ην Πάζνο·

γηα λα κνπ θάκεη ηόζε εληύπσζε ην Πάζρα, έπξεπε λα γλσξίζσ ηε Μεγάιε Δβδνκάδα.

Μαζαίλνληαο όζα έκαζα εθείλνλ ην ρξόλν, κάζαηλα ηε δσή, πνπ σο ηόηε ήκνπλ πνιύ κηθξόο γηα λα

ηελ μέξσ, αθνύ νη γνλείο πνπ κε θξόληηδαλ θαη κ' νδεγνύζαλ, δελ κε πήγαηλαλ παξά ζηηο

ραξνύκελεο θπξηαθάηηθεο ιεηηνπξγίεο θαη κε πξνθύιαγαλ απ' ηα ιππεηεξά, πνπ δελ ήηαλ αθόκα

γηα κέλα. Έηζη θαη ζηε δσή: Τε ραξά, ηελ αιεζηλή ραξά, ηελ θαηαθηνύκε ύζηεξ' από αγώλα θαη

αγσλία, ύζηεξ' από θόπν θαη ιύπε. Πξηλ από θάζε καο Πάζρα, πξέπεη λα πεξάζνπκε κηα Μεγάιε

Δβδνκάδα.

Ω, απηό ην μέξεηε θαη ζεηο από ηώξα. Μήπσο ηελ εβδνκάδα ησλ δηαγσληζκώλ ηνπ ζρνιείνπ, πνπ

πξνεγείηαη από ηε λίθε θαη ηε ραξά ηνπ άριζηα, δελ ηελ νλνκάδεηε... Μεγάιε Δβδνκάδα;

Γειάηε, ε;... Καη ηνπ ρξόλνπ!

Σας αζπάδομαι ΦΑΗΓΩΝ

( Από ην πεξηνδηθό Η Αιάπλαζις ηων Παίδων)

ΣΟ ΠΡΩΣΟ ΜΟΤ ΠΑΥΑ

Γρηγόριος Ξενόποσλος

-----------------------------------------------------------

Προβλημαηιζμός: Ο ζσγγραθέας με ηο κείμενο ηοσ κάνει μια αναδρομή ζηα παιδικά ηοσ

τρόνια, ηις μέρες ηοσ Πάζτα. Ποιες είναι οι αναμνήζεις ηοσ από ηις μέρες εκείνες και ποια

ζσναιζθήμαηα ζοσ προκαλούν;

Ερωηήζεις :

1. Δώζε κε κηα πξόηαζε ην λόεκα ηεο θάζε παξαγξάθνπ.

- 1ε ….…………………………………………………………………………………........................

- ………………………………………………………….......................……………………………..

- ………………………………………………………….......................……………………………..

- ………………………………………………………….......................……………………………..

- ………………………………………………………….......................……………………………..

- ………………………………………………………….......................……………………………..

- ………………………………………………………….......................……………………………..

2. Πνην ήηαλ ην πξώην Πάζρα ηνπ ζπγγξαθέα; Γηαηί;

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

3. «…Γηα λα κνπ δώζεη ηόζε ραξά ε Αλάζηαζε, έπξεπε λα πξνεγεζεί ην Πάζνο…» Σπκθσλείο

ή δηαθσλείο κε ηνύηα ηα ιόγηα ηνπ ζπγγξαθέα θαη γηαηί;

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

4. Πνην κήλπκα ήζειε λα ζηείιεη ζηα παηδηά ν Γξ. Ξελόπνπινο κε ηνύηε ηελ επηζηνιή ηνπ;

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

5. Πνηα άιιε επηθεθαιίδα ζα ηαίξηαδε ζην θείκελν;

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

Εργαζίες:

(1) Να εξκελεύζεηο κε δηθά ζνπ ιόγηα ηηο θξάζεηο ηνπ θεηκέλνπ :

(α) « Τί πολύτρφμο το ταλί ποσ απλφνόταν στα τφράυια!»

....................................................................................................................................................

(β) «Έτσι άκοσσα και τα υοβερά εκείνα εσαγγέλια της Μεγάλης Πέμπτης και της

Μεγάλης Παρασκεσής ...»

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

(γ) «Εκείνος ποσ υόρεσε για εμπαιγμό υεύτικη πορυύρα».

.................................................................... .......................................................................

(2) Μειέηεζε κε ηε βνήζεηα θάπνηνπ ελήιηθα ηα εγθώκηα πνπ ςέιλνληαη ηε

Μεγάιε Παξαζθεπή θαη αθνύ ζπγθεληξώζεηο απηά πνπ ζνπ αξέζνπλ

πεξηζζόηεξν πξνζπάζεζε λα δσγξαθίζεηο κηα ζρεηηθή εηθόλα πνπ λα δείρλεη ηα

ζπλαηζζήκαηα θαη ηελ εληύπσζε πνπ ζνπ πξνθαινύλ.

Δημιοσργική εργαζία

«Πνην γεγνλόο από ηε Μεγάιε Εβδνκάδα ζε ζπγθηλεί πεξηζζόηεξν;»

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

…….........................…………………………………………………………………………………...

Όλνκα: .............................................................................................. Τάμε: ...... Ηκεξ: .../.../.......

Μακάριοι Άνθρωποι

Φώτης Κόντογλου

Θα σας πάγω σήμερα σε κάποια μέρη ξεχασμένα, κοντά σ’ ένα βουνό γίγαντα,

λεγόμενο Τσιμποράθο. Άλλη φορά ζούσανε σ’ αυτόν τον τόπο κάτι άνθρωποι

απλοί κι αγαθόκαρδοι, πλην σήμερα έχουνε ξεκληριστεί* από τους άσπρους που περάσανε στην

Αμερική από την Ευρώπη, γι αυτό φαντάζουμαι πως οι λιγοστοί που βαστάνε ακόμα απ’ αυτούνους

τους φουκαράδες, στη φαντασία τους ο διάβολος θε να ‘ναι άσπρος κι όχι μαύρος σαν τον δικό μας.

Από τότε που πατήσανε στον καινούριο κόσμο οι άσπροι, όλες οι δυστυχίες πέσανε στην κεφαλή

τους. Προ χρόνια, βρισκόντανε ακόμα κάτι σπίτια χτισμένα με ξεροτρόχαλο και σκεπασμένα με

χορτάρια. Κοντά στο Σούπα φαίνουνται τα χαλάσματα από μια μεγάλη πολιτεία, χτισμένη στην

πλαγιά ενός βράχου, και μέσα στην πέτρα έχουν σκάψει κάτι γαλαρίες. Σώζουνται ακόμα και κάτι

τοίχοι σαν να ‘ναι από κάστρο. Στα μνημούρια* μέσα βρίσκουνται κομμάτια από ρούχα

μπαμπακερά, κανάτια, αραποσίτι*, μπιζέλια, φύλλα τν δέντρων, κοντάρια, κούκλες χωματένιες κι

άλλες από μπαμπάκι, βραχιόλια, κάτι δαχτυλήθρες από μάλαμα που τις βάζαν στ αυτιά και στο

στόμα των πεθαμένων.

(…) Λέγανε πως πολύ μακριά, κοντά σε κάποιο ποτάμι, ζούσε μια φυλή πολύ άγρια κι αιμοβόρα,

λεγόμενη Μαλάμπας. Βρέθηκε ένας Ιγγλέζος χασομέρης κι αποφάσισε να πάγει να τους δει, μα οι

φίλοι του τον μποδίζαν, από φόβο μην τον χαλάσουνε κείνοι οι ανθρωποφάγοι. Αλλά αυτός πήρε τα

μάτια ολομόναχος, αφού κι ο παραγιός του φοβήθηκε να πάγει μαζί του, και τράβηξε έχοντας μέσα

σε κάτι ταγάρια χάντρες πολλές και κάτι τέτοια μωροπαίχνιδα.

Κίνησε κατά το γλυκοχάραμα, με μια ποταμίσια κουρίτα*. Κουπί τραβούσανε δυο Ιντιάνοι. Τη

νύχτα κοιμηθήκανε στην ακροποταμιά. Το πρωί στείλανε τον ένα Ιντιάνο να πάγει στον Κασίκη* και

να του πει πως ήρτε ένας άσπρος άνθρωπος, γιος του Ήλιου, όπως τους λέγανε. Σε λίγη ώρα ήρτε ο

Κασίκης μέσα στην κουρίτα του, μαζί με τον Ιντιάνο που ‘χανε σταλμένον.

Ο Ιγγλέζος του είπε πως είχε πάει σ’ αυτά τα μέρη γιατί είχε πόθο να δει τους Μαλάμπας από κοντά,

και πως ήρτε σα φίλος. Και κείνος πολύ φχαριστήθηκε. Αγκαλιστήκανε και τον πήρε ο Κασίκης

μέσα στο καΐκι του.

Φτάξανε στο παλάτι του πριν το μεσημέρι. Τότες ο Κασίκης κάθισε μαζί με τον άσπρο σε μια ψάθα.

Τέσερα παλικάρια παραστεκόντανε.

Κουβεντιάζανε κάμποση ώρα. Ωστόσο ο Κασίκης υποψιαζότανε ακόμα πως ο άσπρος πήγε για

χρυσάφι, μα ο Ιγγλέζος τον βεβαίωσε πώς να μην έχει τέτοια ιδέα.

Τότες ο γέρος του είπε πως είναι λεύτερος να καθίσει μαζί τους όσο του αρέσει και να φύγει όποτε

βαρεθεί, και πως μπορούσε να στείλει πίσω στο χωριότους δυο βαρκάρηδες. και πως θα τον

πηγαίνανε στο χωριό τους οι δυο γιοι του, όποτε τραβήξει η καρδιά του να γυρίσει πίσω.

Αυτή η φυλή ήταν απάνουκάτου ίσαμε διακόσιες οικογένειες. Αλλά μέσα στα λογκάρια ήτανε

σκορπισμένες και πολλές άλλες φυλές. Για τούτο βλέπανε οι άσπροι ν’ ανεβαίνει καπνός εδώ και κει

μέσα στα δάση.

Άμα φάγανε έβγαλε ο Ιγγλέζος τις χάντρες και τις μοίρασε, κι οι Ιντιάνοι κάνανε σαν τρελοί από τη

χαρά τους. Ύστερα παρακάλεσε τις γυναίκες να ζωγραφίσουνε το κορμί του και να το παρδαλίσουνε,

όπως είναι η συνήθειά τους. Τον πλουμίσανε λοιπόν μ’ όλη την τέχνη τους …..

Τους ξανάδωσε πάλι χάντρες, κουδούνια, χτένια και τέτοια. Στο γέρο Κασίκη χάρισε το κουτάλι

του, το πιρούνι του και το μαχαίρι του, και στους γιους του δυο μπουκάλια. Με το ρολόγι

ζουρλαθήκανε, μάλιστα σαν το ‘βαλε απάνου σ’ ένα σανίδι, γιατί πρωτύτερα νομίζανε πως ο σφυγμός

του χεριού του το ζωντάνευε. Σαν το ‘βαλε στ’ αυτί τους, αρχίσανε να φωνάζουνε σαν παιδιά,

πηδούσανε, χορεύανε, κι ύστερα πάλι πηγαίνανε και τα’ αφουγκραζόντανε. Στο τέλος συμφωνήσανε,

όλοι, πως είχε κλείσει μέσα κανένα πουλί, κι έκανε τικ τακ θέλοντας να φύγει. Τότες τα’ άνοιξε, και

σαν είδανε μέσα, πιάσανε και φωνάζανε: «Μανάν, μανάν, χι τρομπιχότε», που θα πει: «Όχι, όχι, είναι

ζαχαρόμυλος», επειδή κάποιος τους είχε πει για μια τέτοια μηχανή.

Τρώγανε δυο φορές την ημέρα, πρωί και βράδυ. Τρώγανε μπανάνες κι άλλα φρούτα, λίγο κρέας και

ψάρια, που ΄χε πολλά το ποτάμι. Τιμωρούσανε τον κλέφτη, βάζοντάς τον ο Κασίκης να δώσει τα

διπλά απ’ όσα έκλεψε. Μα πολύ ανάριες ήτανε οι αδικίες, και ποτές δε μαλώνανε. «Ποτές δε γίνεται

σκοτωμός στο μέρος μας» είπε του Ιγγλέζου ο γέρος.

Κάθισε μαζί τους μονάχα δυο τρεις μέρες. Τους αποχαιρέτησε, κι ήταν πολύ πικραμένοι. Οι δυο

γιοι του Κασίκη πήγανε μαζί του. Ο Κασίκης τον παρακάλεσε να του στείλει λίγο αλάτι, γιατί δε

βρισκότανε εκεί πέρα τέτοιο πράμα, κι ύστερα του ‘πε να ζήσει μαζί τους αν βαρεθεί τους άσπρους,

κα πως θα του ‘δινε την κόρη του για γυναίκα, και πως θα γίνει Κασίκης στο ποδάρι του.

Σαν κατεβήκανε στην ακροποταμιά, όλες οι γυναίκες τρέξανε κοντά του. Τη στιγμή που αρχίσανε να

κατεβαίνουνε το ποτάμι μαζευτήκανε όλες και πιάσανε και λέγανε κάποιο τραγούδι του μισεμού.

Αυτές πρωτολέγανε και οι γιοι του Κασίκη αποκρινόντανε από το καΐκι. Κοίταξε η μάνα μας η φύση,

τι μεγάλα πράματα μαθαίνει στα παιδιά της.

Κείνη τη στιγμή ο άσπρος άνθρωπος γύρισε το πρόσωπό του και σφούγγιξε τα δάκρυά του

ντροπιασμένος. Αχ! Γι’ αυτόν τον αμαρτωλό κατέβηκε ο Χριστός στη γη, ενώ για κείνα τα αθώα

πλάσματα δεν ήταν καμιά ανάγκη να σταυρωθεί.

Φτάνοντας στο χωριό, απ’ όπου είχε ξεκινήσει, οι φίλοι του χαρήκανε πολύ, γιατί τον είχαν χαμένο,

και γελάσανε με το πλουμισμένο πετσί του. Γέμισε αλάτι το καΐκι και το ‘στειλε του Κασίκη. Έδωσε

και κάτι πράματα στα παιδιά του. Τον αγκαλιάσανε

και τον φιλήσανε απάνου στο στήθος.

Αμααλαργάρανε, τα μάτια του

Ιγγλέζουξαναβουρκώσανε.

«Αυτοί οι άνθρωποι τι είχανε να περιμένουνε από τη

φυλή του; Να γίνουνε πιο τίμιοι; Να γίνουνε πιο

φτυχισμένοι;»

Λεξιλόγιο:

Ξεκληρίζομαι: εξολοθρεύομαι

Μνημούρια: μνήμα, τάφος

Αραποσίτι: καλαμπόκι

Κασίκης: βασιλιάς του τόπου

Κουρίτα: είδος βάρκας

Δηαγκςζηηθό ζηα Γιιεκηθά – Αθνόαζε θαη Καηακόεζε

άγκςζημο θεημέκμο

Όκμμα: ………………………………………………………………………………… Ημεν.:…………….

Δηαβάδς πνμζεθηηθά ηεκ θάζε ενώηεζε θαη οπμγναμμίδς ηε ζςζηή

απάκηεζε (πμο είκαη μηα θάζε θμνά)

Α. Τμ Τζημπμνάζμ είκαη:

1. Έκα αδνακέξ εθαίζηεημ ζημ Εθμοαδόν

2. Τμ πωνηό ηωκ Μαιάμπαξ

3. Έκαξ πμηαμόξ ηωκ Άκδεωκ

4. Έκα γηγάκηημ βμοκό ζημ Καμενμύκ

Β. Ο Γγγιέδμξ πμο επηζθέθηεθε ημοξ Μαιάμπαξ, ηαλίδερε:

1. Με έκα πμηαμόπιμημ ζημ Νείιμ

2. Με μηα πμηαμίζηα θμονίηα

3. Με γαϊδμονάθη μέζα από ηε Ζμύγθια

4. Με έκα ειέθακηα πμο αγόναζε ζημ Αιάπαμπακη

Γ. Ο Γγγιέδμξ πήνε μαδί ημο πάκηνεξ, θμοδμύκηα θαη μςνμπαίπκηδα:

1. Γηα κα ηα πανίζεη ζημοξ Ικδηάκμοξ

2. Γηα κα ηα ακηαιιάλεη με ημ πνοζάθη ηωκ Ικδηάκωκ

3. Γηα κα ηα δώζεη δώνμ ζημκ Καζίθε θαη ημοξ γημοξ ημο

4. Γηα κα δηδάλεη ηηξ Ικδηάκεξ κα θηηάπκμοκ βναπηόιηα θαη άιια ζημιίδηα

Δ. Οη Μαιάμπαξ εκζμοζηάζηεθακ με ηα μπηπιημπίδηα ημο Γγγιέδμο, μα

πημ πμιύ ημοξ έθακε εκηύπςζε:

1. Έκαξ δαπανόμοιμξ

2. Έκα θιμοβί με πμοιηά

3. Έκα νμιόη πενημύ

4. Δύμ γοάιηκα μπμοθάιηα

Γ. Οη Ικδηάκεξ απμπαηνέηεζακ ημκ Γγγιέδμ:

1. Πιμομίδμκηαξ ημ δένμα με πμιύπνωμα ζπέδηα

2. Τναγμοδώκηαξ έκα ιοπεηενό ηναγμύδη ηεξ λεκηηηάξ

3. Φηιώκηαξ ημκ ζημ ζηήζμξ

4. Με θναογέξ απειπηζίαξ θαη ζνήκμοξ

Σςζηό ή Λάζμξ:

Δηαβάδς πνμζεθηηθά ηεκ θάζε ενώηεζε θαη απακηώ με ιίγα ιόγηα:

Α. Όηακ μ Εγγιέδμξ έμαζε γηα ηεκ ύπανλε ηωκ Μαιάμπαξ, ζέιεζε κα ημοξ

επηζθεθηεί; Με πηα επηπεηνήμαηα πνμζπάζεζακ μη θίιμη ημο κα ημκ

μεηαπείζμοκ;

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

B. Πώξ έδεηλακ μ γένμ-Καζίθεξ θαη μη Μαιάμπαξ (α) ηε θηιηθή ημοξ δηάζεζε,

(β) ηεκ εμπηζημζύκε ημοξ θαη (γ) ηεκ εθηίμεζε ημοξ ζημκ λέκμ επηζθέπηε;

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

Σςζηό Λάζμξ

1. Οη Μαιάμπαξ ήηακ μηα θοιή ακζνωπμθάγωκ ημο Αμαδμκίμο.

2. Όηακ μη Μαιάμπαξ πνμεημημάδμκηακ γηα πόιεμμ, μη γοκαίθεξ

δωγνάθηδακ θόθθηκα ηα ζώμαηα ηωκ πμιεμηζηώκ.

3. Οη Μαιάμπαξ ήηακ ηνμθμζοιιέθηεξ, όπωξ μη πνώημη

πνμϊζημνηθμί άκζνωπμη.

4. Ο Καζίθεξ δήηεζε από ημκ Εγγιέδμ κα ημο ζηείιεη θάμπμζμ

αιάηη.

5. Ο Εγγιέδμξ πάνηζε ζημοξ Ικδηάκμοξ έκα δαπανόμοιμ.

Γ. «Τόηε ξ άζποξπ άμθοωπξπ γύοιζε ηξ ποόζωπό ηξρ και ζθξύγγινε ηα

δάκορά ηξρ μηοξπιαζμέμξπ. Γι’ αρηόμ καηέβηκε ξ Χοιζηόπ ζηη γη. Για

κείμα ηα αθώα πλάζμαηα δεμ ήηαμε καμιά αμάγκη μα ζηαροωθεί.»

Ελεγήζηε ημ κόεμα ηεξ πημ πάκω ημπμζέηεζεξ ημο Φώηε Κόκημγιμο.

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

_______________________________________________________

Λεληιμγηθέξ Αζθήζεηξ:

Α. Γνμεκεία:

λέθωημ: …………………………………………………………………………………………………

Δηαύγεηα:………………………………………………………………………………………………………..

Λεειαηώ:…………………………………………………………………………………………………………

Ήπημ: ………………………………………………………………………………………………………………

Εομεηάβιεημ: …………………………………………………………………………………………………

Β. Σοκώκομα:

Ελαθακίδω: ……………………………………………………………………………………………………..

Μεηαηνέπω: …………………………………………………………………………………………………….

Γθνεμίδω: …………………………………………………………………………………………………………

Δεηιά: ……………………………………………………………………………………………………………..

Πνζηαηεύω: ……………………………………………………………………………………………………