( H oog) B egaafdheid In-Zicht Desire Houkema
[email protected]@hb-in-zicht.nl 2010-2011
Dia 2
Signalering en (hoog)begaafdheid Achtergrond screening:
Ontwikkeling en uitgangspunten Visie op (hoog)begaafdheid
Screeningsinstrument: Werkwijze en functionaliteiten
Dia 3
Achtergrond screening Ontwikkeling en uitgangspunten
Dia 4 9000 leerlingen 2008-2011: Ontwikkeling eigen tools
Eenduidige intakeprocedure voor regionale overkoepelende
voorzieningen 6/7+ en 8+ (2 VO scholen, 50 basisscholen + Speciaal
Onderwijs) Screeningsinstrument (Hoog)begaafdheid
In-Zicht">
Ontwikkeling Achtergrond: Technische Cognitiewetenschap
Psychologie 2005: Start ECHA opleiding 'Specialist in Gifted
Education' 2006-2007: Studiedagen m.b.t. gebruik
signaleringsinstrumenten Digitaal Handelingsprotocol
Hoogbegaafheid(DHH) Begaafdheid In Beweging (MHR) SiDi R 2007:
Pilot verrijkingsgroep "8+" op het VO (zonder intake) 2008:
Scriptie en onderzoek o.b.v. bestaande instrumenten 2008-2009:
Onderzoek naar signalering in de praktijk 3 Regio's:
Noordoostpolder en Urk, Gooi en Eemland, Den Haag 48 scholen met
>9000 leerlingen 2008-2011: Ontwikkeling eigen tools Eenduidige
intakeprocedure voor regionale overkoepelende voorzieningen 6/7+ en
8+ (2 VO scholen, 50 basisscholen + Speciaal Onderwijs)
Screeningsinstrument (Hoog)begaafdheid In-Zicht
Dia 5
Hoogbegaafdheid In-Zicht
Dia 6
Uitgangspunten -1 Het verzamelen van informatie is doelgericht
Het biedt voldoende houvast voor het beantwoorden van de relevante
vragen en is hierop ook expliciet gericht De tijdsinvestering voor
de betrokkenen is zo efficint mogelijk Uitvoering van de procedure
is praktisch haalbaar, uitvoerbaar (en betaalbaar) De respondenten
betreffen in ieder geval ouders en leerkracht, met ter aanvulling
en vergelijking de leerling Ouders zijn als ervaringsdeskundige een
belangrijke informatiebron Beeld van de leerling geeft een indruk
van hoe de leerling zichzelf ervaart en biedt aanvullende
informatie bij verschillen van inzicht Gesprekken met ouders en
leerlingen zijn erg belangrijk en kunnen effectiever plaatsvinden
aan de hand van vooraf verzamelde informatie
Dia 7
Uitgangspunten -2 De antwoorden zijn eenvoudig en systematisch
te vergelijken Overeenkomsten en verschillen van inzicht tussen
respondenten worden in n oogopslag duidelijk, zowel met betrekking
tot de ingevulde antwoorden als de omschrijvingen waarop deze van
toepassing zijn Gegevensverwerking is waar mogelijk en zinvol
geautomatiseerd Er is geen extra bewerking nodig als dit in feite,
gebaseerd op de ingevulde antwoorden van verschillende
respondenten, ook geautomatiseerd verwerkt kan worden tot een
verslag dat overzichtelijk en direct bruikbaar is als basis voor de
vervolgstappen
Dia 8
Uitgangspunten -3 De resultaten worden overzichtelijk verwerkt
tot grafische weergaven Bij terugkoppeling naar de ouders en
leerkracht kan dit gebruikt worden als hulpmiddel bij het gesprek
en bijdragen aan een voor de betrokkenen transparante werkwijze De
resultaten dienen ter ondersteuning van de deskundige Voor de
uiteindelijke interpretatie is deskundigheid altijd een vereiste en
vindt eerst terugkoppeling met de respondenten plaats, de
resultaten zijn basis voor een gesprek Er worden geen automatische
adviezen of suggesties gegenereerd, dit is de taak en
verantwoordelijkheid van een deskundige gebruiker
Dia 9
Uitgangspunten -4 Tools zijn modulair van opzet en hierdoor
flexibel inzetbaar Het is niet altijd noodzakelijk om voor alle
leerlingen, van alle betrokkenen, in alle situaties, alle gegevens
te verzamelen Toepassing naar inzicht van de gebruiker, er is niet
n vaste werkwijze verplicht Beschikbare informatie wordt altijd
verwerkt en weergegeven in de resultaten
Dia 10
Onderwijsaanpassingen Verrijkingsklas (5-10%) Aparte klas /
school
Dia 11
Knelpunten DemotivatieOnderpresteren OMGEVINGOMGEVING
LEERLINGLEERLING Onvoldoende deskundigheid Onvoldoende draagvlak
Geen budget Geen passende begeleiding en onderwijsvoorzieningen
Gebrek aan visie Geen beleid Gebrek aan inzicht in noodzaak, meer-
waarde en mogelijkheden m.b.t. onderwijs op maat voor
(hoog)begaafde leerlingen Gebrek aan tijd Andere prioriteiten
Gebrek aan middelen en materialen Signalering: leerlingen worden
niet (h)erkend Gevolg (waarneem- baar gedrag ) IMPASSE a.g.v.
elkaar versterkende vicieuze cirkels
Dia 12
Systematiek voor vaststellen onderwijsbehoeften Met welk doel?
Op basis van welke informatie? Welke betrokkenen in welke fase?
Aandachtspunten Systematische inbedding (protocol / werkwijze) In
relatie tot beschikbare mogelijkheden (onderwijsaanpassingen)
Aansluiten bij bestaande werkwijzen (Beter) gebruik maken van
beschikbare leerlinggegevens Benutten van bestaande instrumenten
waar mogelijk en zinvol Doelgericht (aanvullende) informatie
verzamelen Ondersteuning bij praktische vertaalslag
Dia 13
Visie op (Hoog)begaafdheid Kennis, vaardigheden, attitude
Inzicht, ervaring, affiniteit
(H)erkenning van begaafde leerlingen Structureel ingebedde
systematiek voor signalering, o.b.v. subjectieve en objectieve
informatiebronnen Gesprekken met ouders Gesprekken met leerling
Observaties leerkracht Nominatie door andere leerlingen
(School)resultaten Evt. intelligentieonderzoek Kenmerkend: Andere
manier van denken Persoonlijkheidskenmerken
Dia 17
Basis: kennis Voor alle leerkrachten / begeleiders Leer- en
begaafdheidskenmerken Kenmerken onderpresteren Profielen begaafde
leerlingen Passende onderwijsvoorzieningen Rijke leeromgeving Zicht
op en inzicht in: Belemmerende factoren Aandachtspunten
Stimulerende factoren Aanknopingspunten Vereist specifieke
expertise ter ondersteuning Signalering o.b.v. indicatoren
Dia 18
Leerkenmerken Cognitieve vaardigheden (Grote) taalvoorsprong
Scherp waarnemingsvermogen Snelle en brede informatieverwerving
Snelle informatieverwerking Goed generaliserend (abstraherend)
vermogen Conceptueel begrip boven leeftijdsniveau Goed
probleemoplossend (analytisch) vermogen
Dia 19
Dia 20
Begaafdheidskenmerken Intens (Intrinsiek) gedreven Actief /
veel energie Kritisch Houdt van leren en uitdagingen Zelfkritisch /
perfectionistisch Sterke (behoefte aan) autonomie Leer- /
nieuwsgierig Creatief en fantasierijk Onderzoekende houding
Divergente denker Originele, flexibele denker Associatieve denker
Intutief Gevat gevoel voor humor Gevoelig voor verwachtingen en
gevoelens van anderen Sterke morele en ethische waarden
Dia 21
Dia 22
Aandachtspunten Kenmerken zijn niet altijd (meer) zichtbaar
door aanpassingsgedrag en/of onderpresteren Niet alle kenmerken
gelden voor alle (hoog)begaafde leerlingen Herkenning van veel
begaafdheidskenmerken is een indicatie, gn identificatie Overig:
Antwoordtendens: voorzichtigheid (veilig in het midden antwoorden),
of t doordacht Bescheidenheid / onderschatting of overschatting
Ontkenning begaafdheid Beladen term "(hoog)begaafdheid" Gehanteerde
referentiekader (m.n. bij hoogopgeleide ouders en/of meerdere
(hoog)begaafde kinderen in een gezin)
Dia 23
Dia 24
(Hoog)begaafdheid kent vele gezichten
Dia 25
Zelfstandig Succesvol Uitdagend Onderduikend (Leer- en)
gedragsproblemen Drop-out PRESTATIESPRESTATIES GOED SLECHT SOCIAAL
AANGEPAST ONAANGEPAST? TE Profielen van Betts & Neihart:
http://hoogbegaafdheid.slo.nl/begeleiding/profielen
Dia 26
Beeld van een leerling Verschillende profielen in verschillende
situaties
Dia 27
Verschillende perspectieven
Dia 28
Screeningsinstrument Werkwijze en functionaliteiten