58
1 ´áí³Ý¹³ÏáõÃÛáõÝ Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ ¾ç2 ¶ÉáõË l ì³Ý³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Í³·áõÙÁ ¨ ¿áõÃÛáõÝÁ ¢ 1 øñÇëïáÝ»³Ï³Ý ³ëÏ»ïǽÙÁ áñå»ë í³Ý³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ó¨³íáñÙ³Ý ÑÇÙù ¾ç4 ¢ 2 ì³Ý³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Í³·Ù³Ý ݳ˳å³ÛÙ³ÝÝ»ñÝ áõ ËóÝÝ»ñÁ ¾ç8 ¢ 3 ì³Ý³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ º·ÇåïáëáõÙ ¨ ½³ñ·³óáõÙÁ ²ñ¨»ÉùáõÙ ¾ç11 ¢ 4 ì³Ý³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ëϽμáõÝùÝ»ñÁ ¾ç22 ¶ÉáõË ll ì³Ý³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ г۳ëï³ÝáõÙ ¸ ¹³ñÇ Ï»ë»ñÇó ÙÇÝ㨠º ¹³ñÇ Ï»ë»ñÁ § 1-ì³Ý³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ëϽμÝ³Ï³Ý Í³í³ÉáõÙÁ 4-ñ¹ ¹³ñÇ ëϽμÇÝ Ð³Û³ëï³ÝáõÙ ¨ öáùñ³ëÇ³Ï³Ý í³Ý³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ: ºíëï³Ã»áë ê»μ³ëï³óÇ ¾ç28 ¢ 2. ì³Ý³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ г۳ëï³ÝáõÙ ¸ ¹³ñÇ Ï»ë»ñÇó ÙÇÝ㨠º ¹³ñ: Ü»ñë»ë Ø»Í ¨ ѳçáñ¹Ý»ñ ¾ç 34 § 3. ì³Ý³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ г۳ëï³ÝáõÙ ê³Ñ³Ï ä³ñÃ¨Ç Ñ³Ûñ³å»ïáõÃÛ³Ý ßñç³ÝáõÙ ¥º ¹³ñÇ ëϽμÇó ÙÇÝ㨠ϻë»ñÁ) ¾ç43 ¢ 4. ì³Ý³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÇ Í³Ûñ³Ñ»Õ ¹ñë¨áñáõÙÝ»ñÁ г۳ëï³ÝáõÙ (μáñμáñÇïÝ»ñ, Ù»ë³ÉÛ³ÝÝ»ñ) ¨ å³Ûù³ñÁ Ýñ³Ýó ¹»Ù ¾ç49 ì»ñç³μ³Ý ¾ç 55 ú·ï³·áñÍí³Í ëϽμݳÕμÛáõñÝ»ñÇ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ó³ÝÏ ¿ç 57

Վանականությունը Հայաստանում IV դարի կեսից մինչև V դարի կեսերը

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Հայաստանի տարածքում վանական կյանքի ծագման, հինավորման և տարատեսակների, կանոնների հաստատման ամփոփ նկարագրություն՝ հիմնված աղբյուրագիտական նյութերի վրա:

Citation preview

  • 1

    2

    l

    1 4

    2 8

    3 11

    4 22

    ll

    1- 4-

    : 28

    2. :

    34

    3.

    ) 43

    4. (,

    ) 49

    55

    57

  • 2

    ,

    ,

    :

    : ,

    , ,

    , ,

    :

    , :

    ,

    ` ,

    , ` :

    ,

    , ,

    ,

    ,

    :

    , ,

    , ,

    ,

    :

    , ,

    , ,

    ,

    :

    , ,

    (,

  • 3

    , , , )

    , -

    :

    , :

  • 4

    l.

    :

    ,

    : ,

    ,

    ,

    , `

    :

    , ,

    :

    1.

    ,

    , :

    ,

    , : ,

    , , . ,

  • 5

    ,

    - :

    24:16:

    :

    .

    gimnazw () gimnazia

    ()1:

    ,

    :

    :

    ,

    ,

    , `

    ,

    , , ,

    , :

    :

    : .

    . 6:11-12: ,

    ` ,

    ,

    2:

    , ,

    . 4:23:

    1 ., , - ,

    , 1897,. 448-449

    2 . ,

    . , , , 1894, .

    219-223

  • 6

    , ,

    ,

    ` , ,

    : , ,

    ,

    , :

    ,

    , , , :

    :

    ,

    ,

    :

    ,

    :

    ,

    ` ,

    , :

    : ,

    , ` ,

    , , 1:

    ` . ,

    `

    , ,

    :

    ,

    , ,

    :

    1 . ,1992 ., . 114-115

  • 7

    , , ,

    :

    ,

    : ,

    : , ,

    -

    1 :

    :

    , , ,

    : , ,

    , ,

    ` :

    ,

    ,

    ,

    :

    , , ,

    ' ' :

    ,

    ,

    :

    1 ., , 1, 1894, . 28

  • 8

    2.

    , IV

    ,

    ,

    , `

    :

    1:

    ,

    :

    2:

    ,

    3 ,

    :

    `

    :

    ,

    , , ,

    :

    , :

    1 . monos- , ,

    ` monasterion-, monaxos-, monadikos- : monachus - monacha, monachare, monasterium : 2 , ,

    ,

    ,

    : (. ) 2, . 1995 . 148, Hastings,encyclopedia of Religion and Ethiqs, volume 8, N. Y.,1964, p. 781, Phillip Shaff , Histori of Christian church,v 3, Massachusets, 1993, p. 148 3 - ` ... 2- :

    , . 1, . 536

  • 9

    ,

    : ` ,

    :

    1:

    ,

    :

    :

    ' , '

    , ' :

    , :

    ,

    , , ,

    ` ,

    : Vita Pauli

    :

    ,

    :

    - ` `

    2:

    , ,

    , : ,

    , ,

    , ,

    , ,

    , ,

    , , :

    :

    1 . . , , , 1964, . 515

    2

  • 10

    ,

    , ,

    ` ) : ,

    , .` ,

    ):

  • 11

    3

    . 1:

    :

    ,

    :

    ,

    , :

    , .

    `

    -: ,

    ,

    2 . 19:21):

    ,

    ,

    ,

    ,

    : ,

    1 :

    `

    , . 19:17):

    : 20 ,

    :

    ` - , `

    : 20 `

    , , : `

    : : ,

    , 305-306 . :

    ` 311.

    , 351.` :` . . .2, ., 1994, . 234; . , 1851, . 114, . , . , 1998, . 5, . ., , 1998, . 138 2 . ., , . 1998, . 139

  • 12

    ,

    ,

    ,

    :

    . ,

    :

    ,

    :

    :

    ,

    :

    ,

    (kellia):

    , .

    ,

    ,

    , `

    :

    .

    ` , , ,

    , , :

    ` , , ,

    , ,

    ,

    : ,

    ,

    : ,

    ,

    :

    , .

  • 13

    ,

    1:

    251 :

    , ,

    : ,

    , (. 5:19):

    ` 1) , 2)

    , , ,

    , , :

    , ,

    : ,

    ,

    2: ,

    ,

    3:

    `

    , , ,

    :

    :

    ,

    :

    `

    : ,

    : ,

    1 , , . 1998, . 198,

    , 1851, . 47-48 2 . , 1851, . 63

    3 , , , 1899, . 214

  • 14

    , -

    1:

    ,

    :

    ,

    ,

    ,

    `

    ,

    :

    , -

    :

    ,

    : , ,

    , ` -

    : `

    ,

    ` :

    :

    `

    : ,

    :

    :

    :

    , 4-5-

    , :

    1 . ., . ,

    , 1905, . 18, 99; .., , . 1998 . 134

  • 15

    : 4-

    ` : ,

    ,

    , , :

    ,

    1` :

    :

    ,

    :

    :

    ,

    ` ( (

    :

    , ,

    :

    ,

    :

    ,

    1 292 . :

    ,

    : 313 . `

    : ` : 325.

    , :

    , :

    , ,

    : 348.: . . , . 1998, . 210.

  • 16

    1:

    :

    :

    ,

    ` :

    ,

    :

    ,

    :

    :

    ,

    , ,

    , ,

    : ,

    1 ,

    : 3-4 ,

    : ` ,

    , , ,

    : :

    ` , , , : ` :

    :

    ` ,

    : :

    : :

    ,

    : :

    , :

    , : Montelemberf A. Monks of the West, v. 1, p314

  • 17

    , ` :

    ,

    , ,

    ` : ,

    1:

    , `

    ,

    , 2:

    :

    , ,

    :

    -,

    3:

    ,

    : ,

    , :

    ,

    ` :

    : ,

    ,

    ,

    : ,

    , ,

    1 :

    :

    ( 14:33) : , , . . 1851, ., 32 2 .., , . 1998, . 226

    3 7 , laura megisth- ,

    : : .., , . 1998, . 230

  • 18

    `

    :

    ,

    ,

    1:

    ,

    :

    ,

    :

    :

    , ,

    : , ,

    , ,

    ,

    :

    ,

    `

    , : ,

    ,

    ,

    , ,

    :

    ,

    , ` ,

    :

    2,

    : , ,

    `

    1 , , . ., 1960, 316; ..

    ,. 1998, . 164; : ( , ): 2 : 357 . , , `

    : :

    `

    : .. , . 1998, . 244.

  • 19

    : ,

    :

    ,

    ,

    ,

    ,

    :

    `

    1:

    , , ,

    :

    , ` ,

    :

    ,

    2:

    , , , ,

    , ` :

    , `

    ,

    ` :

    ,

    ,

    3:

    1 E.F. Morison. St. Basil and his Rule. Oxford, 1915, p. 436

    2 , :

    3 , .

    :

    ,

    : :

    : `

    , :

    , :

  • 20

    ,

    ,

    , `

    :

    ,

    : ,

    , , ,

    :

    , ,

    , :

    ,

    : ,

    , ,

    , . :

    :

    , -

    , ` ,

    , :

    ,

    :

    ,

    , 1 :

    , , :

    : ,

    1 . ., ,

    . 1998, . 118

  • 21

    ,

    :

    ,

    ,

    , :

  • 22

    4.

    , ,

    : ,

    ` : ,

    ,

    ,

    ,

    , : , ,

    , , , :

    :

    ,

    ` :

    ` , ,

    ,

    : , ,

    ,

    :

    ,

    :

    : `

    : ,

    , , ,

    :

    :

  • 23

    , :

    ,

    :

    ,

    : ,

    :

    : ,

    : ,

    , ,

    ,

    :

    ` :

    ,

    ,

    1.

    1. , :

    :

    :

    ,

    :

    2. ` 2, :

    3. :

    4. 3 - , 4:

    5. .

    `

    ` :

    :

    6. , :

    1 . ., , . 1998, . 410

    2 , ` :

    3 anabonh, anabonhvuh:

    4 , , :

  • 24

    7. ,

    :

    ,

    , :

    `

    :

    :

    :

    `

    : `

    : ,

    , ,

    ,

    : :

    , :

    : :

    :

    , ,

    :

    , , ,

    , :

    ` , , ,

    :

    ,

    : ,

    ,

    :

    ,

    `

    :

    12 ` :

  • 25

    :

    ,

    ,

    1:

    :

    :

    ,

    : ,

    ,

    , ` :

    , :

    ,

    :

    : . ,

    , ,

    , :

    :

    :

    , `

    :

    ` : ,

    ,

    :

    :

    ,

    :

    , :

    1 . ., , . 1998, . 426

  • 26

    1:

    :

    :

    :

    ,

    ` ,

    2:

    1 ` ,

    ` , ` :

    :

    2 , :

    : :

  • 27

    II

    ,

    , ,

    :

    ,

    , `

    :

    ,

    :

    ,

    , :

    , 451.

    , 484

    :

    , ` ,

    , , ,

    , , ,

    ,

    :

    ,

    : ` ()

    () , ,

    :

    :

    ,

    `

    :

  • 28

    1.

    :

    : ,

    , (.

    ), : , ,

    (. ):

    , (. ):

    ,

    :

    ( 315- 379)

    :

    , :

    , ,

    : - ,

    , 1:

    ,

    , ,

    2:

    , 330

    :

    ,

    :

    :

    , :

    1 E. Venebles, artiqle in Dictionary of Qristian biography, London, 1880, Eustatius, V 11, p. 348. F.

    Loofs, Eustatius, Halle, 1898, p. 86 , :

    : . ,

    , L. Duchesne,Hist., V 2, p. 303 2 263- ,

    ` : St Basil.Letters. London ,1934, V. 4 , p. 93

  • 29

    ,

    :

    , ,

    , :

    ,

    ,

    : :

    , 1:

    ,

    :

    , , ,

    , , ,

    ,

    ,

    :

    ,

    ,

    :

    ` - 2:

    , ,

    : ,

    : `

    :

    ,

    :

    : -

    373 , .

    : , ,

    1 ...Armenius plane barbarus est:

    : ,

    , : , `.

    2 , ., 1906, 106-107

  • 30

    `

    1:

    ,

    : `

    . :

    4- :

    . ,

    :

    ` ,

    , :

    , ,

    : ,

    ,

    :

    , ,

    , ,

    , ,

    ,

    : ` ,

    , ,

    2:

    , ,

    ,

    :

    : 387 .

    , `

    :

    376 ,

    1 , , . ., 1960, . 200

    2 , 199

  • 31

    :

    1 :

    ()2:

    : : 5-

    , ,

    , :

    ( 378 .):

    15 :

    24 ,

    : ,

    3-.

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    1 , ( IV ), 1951, 31

    2

    3 , . , , 1964 , 190-192

  • 32

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    . :

    `

    :

    , ,

    , 1 :

    ,

    , ,

    , 2 :

    ,

    :

    ,

    ` ,

    ` 3:

    ` :

    : ,

    `

    4:

    :

    , . , ,

    :

    1 , , . ., 1960, . 201

    2 , 1905, 1987. , 361

    3 , , , 1977, 129

    4 , ., 1906, 101

  • 33

    `

    :

    . .

    , `

    : .

    ` 1

    : , .

    ` 2:

    , . , , ,

    , , , , .

    4- ` 301-303 ..

    ` :

    , ,

    , :

    1 , . , . , , .

    2 , ., 1906, 102

  • 34

    2. :

    :

    ` `

    1:

    ` :

    ` ( 329.) :

    2:

    . , 354 , 354-356 ..

    3: ,

    ,

    , `

    :

    , :

    ,

    :

    , :

    ,

    ,

    :

    ,

    ` ,

    :

    1 , ., 1906, 109

    2 , . , .

    3 , . , . , , .

  • 35

    :

    ` ,

    .

    : ` ()

    .

    ( ), ` ,

    , , , `

    ( )

    1:

    , ` :

    2 :

    .

    , . ,

    , , :

    :

    ,

    ,

    .

    : , ,

    ,

    ,

    , , , ,

    ,

    :

    ,

    :

    ,

    1 , ., 1906, 111

    2 , .

  • 36

    , ` ,

    ` 1:

    , ,

    ` ,

    2:

    ,

    ` 3:

    : `

    4 :

    , ,

    5:

    ,

    ,

    , , ,

    , . .

    , ,6 :

    .

    , 7:

    : `

    1 , , .

    2

    3 , . , . ,

    4 , . , . ,

    5 , 1905, 1987. , 469

    6 , 470

    7 , , .

  • 37

    ,

    , 1:

    ,

    , ,

    ,

    ,

    :

    `

    :

    ,

    2:

    ,

    : ,

    ` , . ,

    3: , :

    : ,

    `

    4:

    , ,

    , 5,

    :

    , , ,

    6:

    7 :

    1 , . , . ,

    2, . , . ,

    3 . , , 1997, 167

    4 , . , . ,

    5 , . , . ,

    6 , .

    7 , . , . ,

  • 38

    ` :

    ,

    , 1:

    ` :

    ` , `

    , ` :

    , , ` , . `

    `

    , , , 2 ,

    : ` `

    , ` -

    3: , , , ,

    , `

    :

    :

    .

    . :

    . ,

    : ,

    ,

    4:

    .

    , ,

    , ,

    1 , . , . ,

    2

    3 , ., 1906, 106

    4 , . , . ,

  • 39

    , ,

    , , , ,

    ` , ,

    . . ,

    ,

    , , ,

    1:

    . ,

    . ` 4- , `

    : ` , ,

    : .

    :

    ,

    , ,

    , - .

    ,

    : .

    , , `

    ` :

    ,

    : ,

    , , , ,

    ` 2:

    , `

    ,

    , , ,

    ,

    ,

    :

    (313 ):

    .

    1 , . , . ,

    2 , .

  • 40

    74. . ,

    . . (.

    5:19) , ` ,

    (. 6:38) ,

    , ` : ,

    , (. 5:17),

    1:

    85.

    , - ,

    , ,

    , 2:

    106.

    ` ,

    3:

    188.

    ,

    , ,

    , (

    8:21)4

    1 , 5,-

    ,1901; . 212 2; . 218 3 225

    4 257

  • 41

    285. ,

    ,

    .

    , ,

    : ,

    ( 17:26)1

    292.

    ,

    ,

    , 2

    305.

    ,

    , 3

    311. ,

    :

    ,

    ,

    4

    312.

    , ,

    ,

    1 , 5,-

    ,1901,. 302 2;. 305

    3 . 312

    4 ,. 315

  • 42

    ` .

    6:19) 1

    313.

    , ,

    , 6:2-

    ,

    2

    : ,

    , :

    , .

    3:

    1 , 5,-

    ,1901, . 315 2 , 315

    3 , . , . ,

  • 43

    3.

    )

    ,

    :

    , ,

    ,

    - :

    :

    ,

    , , ,

    , , ,

    , , , ,

    1:

    - ,

    . ,

    :

    .

    , , ,

    : , ,

    ,

    , ,

    :

    ,

    ,

    1 , . : ,

    : ,

    , : ,

    , :

  • 44

    : ,

    1 :

    : ,

    , , ,

    :

    :

    :

    ,

    , , ,

    :

    .

    ,

    , 2 ,

    . , `

    ,

    3

    ,

    `

    ` : ,

    , : ,

    , ,

    , 4 :

    , ,

    .

    : ` -

    ` `

    :

    1 , , 66-67

    2 , , 456

    3 , 464

    4 , 478

  • 45

    , 1 :

    -, , `

    , .

    ,

    , `

    `

    , 2:

    ` ,

    , `

    , , , 3:

    , ,

    , . .

    ,

    ,

    4:

    ,

    ,

    ,

    , :

    ` .

    5:

    , ,

    . ,

    , , ,

    1 , , 482

    2 , ., 1906, 125

    3 , .

    4 , , 484

    5 , 452

  • 46

    , , ( ) :

    :

    , ,

    ( ) 1:

    .

    ,

    `

    2:

    ,

    ,

    , , , ,

    ,

    : , ,

    ,

    : , ,

    , ` , ,

    :

    `

    , , ,

    :

    3.

    , :

    : , ,

    :

    , , : ,

    : :

    . : , ,

    , ,

    : ,

    1 , ., 1906, 127

    2 . , , 1997, 169-172

    3 , 147-154

  • 47

    ,

    :

    . ,

    : , ,

    :

    , :

    ,

    : , , ,

    :

    , ,

    : - , -, ,

    :

    :

    , , , .

    , ,

    : , , :

    , , ,

    : , , ,

    :

    , : ,

    1:

    ,

    :

    .

    ` , . `

    ( )2

    ` ,

    ( )3

    1 . , , 1997, 147-154

    2 , . , , 1964 , 138

    3, 247

  • 48

    ,

    , (

    )1

    , `

    (

    )2

    1 , . , , 1964 , 405

    2

  • 49

    4.

    (, )

    60-70-

    , I-III . :

    :

    :

    ` :

    -

    ,

    : `

    1:

    ,

    : , ,

    , , :

    ,

    : , ,

    : , , ,

    :

    , ,

    , : ,

    , , 2 :

    ` `

    , ,

    :

    , ,

    ,

    3:

    1 , , , 2002, 181-182

    2

    3 , . , , 1994, 49

  • 50

    .

    : ,

    ` ,

    , : ,

    , , -

    1 :

    , (405-425) ,

    , ,

    (),

    2:

    `

    , , ,

    , ,

    3:

    ,

    , 4:

    360-

    : ,

    ,

    : , ` ,

    : ,

    ,

    ,

    :

    :

    :

    :

    1 , . , , 1994, 50

    2 , .

    3 , , .

    4 :

    : , ,

    :

    , , : ,

    , , 2002, 743

  • 51

    :

    : `

    :

    , 1:

    `

    , ,

    ,

    2:

    ,

    :

    : 444 ` `

    24-,

    ` ,

    : 40

    , , , , ,

    , 3:

    ,

    . ,

    , ,

    ,

    , , `

    :

    , ,

    , ,

    4:

    1 . . - , , , 1968,

    63-85

    2 , ( IV ), 1951, 34-35

    3 , . , , 1964 , 423-426

    4 , , , 2002, 816

  • 52

    , 20

    ` , : 6-

    (,,,, ), 4-` (,, ,)

    ,

    `

    : 9 4-` , `

    ` : ,

    ` , `

    , :

    ,

    :

    : ,

    (, , )`

    ,

    :

    , , : `

    -

    , ,

    : , ,

    , ,

    ,

    1:

    -

    ` ,

    : ,

    : :

    ,

    ,

    . ,

    1 , . , , 1964 , 450

  • 53

    ,

    1:

    -

    , ` ,

    , ` .

    ,

    , ` :

    ,

    ,

    , :

    ,

    , , , ` ,

    ,

    ,

    ,

    :

    ,

    ,

    , ,

    . ,

    ` :

    ,

    :

    , ` `

    : ,

    ,

    1 , . , , 1964, 461-462

  • 54

    , `

    .

    ,

    . 1:

    ,

    ,

    , ,

    , :

    1 , . , , 1964 , 462-466

  • 55

    , ,

    , ,

    ,

    ,

    : , `

    ,

    :

    :

    , ,

    :

    ,

    : ,

    `

    , , :

    ,

    :

    ,

    :

    ` ,

    :

    , ,

    1: ,

    ,

    :

    1 , .

  • 56

    : ,

    :

  • 57

    , , 1994

    , , , 1977

    , . , , 1994

    , , , , 1987

    , , 1997

    , , , 1987

    . , . , 1998 . . .2, ., 1994

    . , 1851 , 5,- ,1901

    St Basil.Letters. London ,1934, V. 4

    , ., 1906

    . . - ,

    , , 1968

    , 1905,, 1987.

    , ( IV ), 1951

    , . , , 1964

    . , , 1997

    , , , 2002

    , , , 1899

  • 58

    ., , 1, 1894

    . . , , , 1894

    ., , -

    , , 1897

    . ., . , , 1905

    . ., , , 1964 , . ,1992 . ., , . 1998 (. ) 1-3, 1995

    Abbe Duchesne, The Early history of the church., V 2, London, 1950 Hastings, encyclopedia of Religion and Ethiqs, volume 8, N. Y.,1964

    Loofs F., Eustatius, Halle

    Montelemberf A. Monks of the West, v. 1

    Morison E. F. St. Basil and his Rule. Oxford, 1915

    Phillip Shaff , History of Christian church,v 3, Massachusets, 1993

    Venebles E., artiqle in Dictionary of Qristian biography, London, 1880