Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
EEN ORGAAN VAN KOLLEKTI EF JUMPA RAJGURU
1e Jaargang nr . 1 · mei 1983
HOE
VERDER
NA 8
DECEMBER
?
- Jumpa raJguru-
KOLLEKTIEF
kolo fon
KOLLEKTIEF
Een orgaan van het Kollektief ' JUMPA RAJGURU ' .
REDAKTIE
K:eishna Autar Hamesh Mahabier, Raaj Ramdas
REDAKTIE-ADRES
Mathijs Vermeulenpad 6 2343 NG Oegstgeest . Telefoon: 071-1? 00 83
KONTA KTA DR ESSEN
Sekretariaat van het Kollektief ' ,JUMPA RAJGURU ': Goe.verneur"laan 36 , 2523 BK Den Haag. Kontaktpe~soon : Naushad Boedhoe Telefoon : 070 - 99 21 84
Kontaktpet•soon in Rotterdam: Ramesh Mahabier, NobeZstPaat 71A 3039 SH Rotterdam . Telefoon : 010 - 67 87 28
Kontaktpersoon in Ridderkerk : Jinny Gayadien, Rosmolen 215, 2986 EN Ridderkerk . Telefoon : 0180~ - 27095
Lay-out
Frans van Bentum
Medewerkers
Djiet BaZdewsingh , Naushad Boedhoe Jinny Gayadien Vidja Laahman Brie Mahabier-
KOLLEKTIEF verschijnt min8~ens vier maal per jaaP.
Overname ~an artikelen uit het KOLLEKTIEF is met bronvermelding toegstaan.
Abonnement:
Gewoon abonnement /10 , S~eun abonnement /15., -Losse numme2•s minstens 50 cent;.
2
r e d a k . t i o n e e /
- Vaak is het Ka'L'Lektief Jumpa. Ra.jguru gevraagd waarom het geen eigen medium heeft , ofsahoon 'leden van het Ko'llektief regeZma.tig in cmde11e bladen hebben gerehreven. . Deze vraaa van de buitem)QCht; is altijd se1•ieus opgevat,maaz, de noodzaak om een eigen büxd uit te geven, r..ns er niet .
Inmid.àels zijn d.e tijden veranderd. De toegang tot andere b'Laden is vernauwd, met name omdat een aantal b'laden, dat onafhankeZijk 'behoort te zijn , dit niet meer is . Toch wil het Kollektief informatie blijven verstrekken en .zijn mening blijven geven over zaken , die van belang
1 zijn voo~ Suri"IOJ11ers. Bet heeft daarom · besloten met een eigen bZad, geh.eten
'KOLLEKflEF', uit te komen.
Het blad zal minimaal vier keer pe11 jall.X' verachijnen , voo~ai met or:-nilirende arii keien. De inhoud zal bestaan uit <U'tikeZen ove2• 'f)Ol.itieke ontwikkelingen in Su riname en de Derde Wereld, vraagstukken met bet:zokking tot; de emancipatie van vrouwen, jongerenproblematiek , ku.ltuur , en de problematiek van de etnisc1ze groe peringen in Nederland .
De z,ol.itieke kZeux• van het b7..ad '!i)Ord,t be paaZ.d door de opvatting~ d.a.t zow-et natio naal als mondiaal een poUtiek - ekonomisch-maatschappeli,dke struktuu.P aanwezig is , die he.t mogeZ.ijk maa.'k:t" dat er onderdrukking en uitlJ,~iting plaatsvindt van o.a . armen door rijken en van machte 7,ozen door machtigen. Het doeZ van 'KDLLEKr IEF' is een bi;jd.Page te leveren aan de be"WUstwording over deze aak.en en aan de strijd voor de opheffing van de maatscha.ppe lijke misstanden. De naam 'K{)LLEK TIEF' duidt tevens aan" dat deze strijd samen met zoveel. moge'lijk meMen moet worden gevoePd.
KOLLEKTIEF JUMPA RAJGURU OP EEN MOEILIJKE EN LANGE WEG
Brie Mahabier
1 Inleiding
Het Kol,,l.ektief 'Jwrrpa Rajguru' ia r-uim 5 ja<ll' aktief. In de eex>ste jax>en. opereer> de dit Kollektief vnl. op regiona.ai nivo , d.w.z. in Den Haag en omgeving . Later gx>oeide het Ko'lZektief in een opval:lend tempo. Deze groei was van invloed op de aktiviteiten en de externe relaties van het KoLlektief. Het ging meer en meer aan de weg timneren en e:r' ontstonden. nieuwe scanenJerkingsverbanden. Door volharding, inzet en akties verovex-de 'Jwnpa Rajguru.' een eigen plaats in het Eaagse veld . Vermeldenswaardig is, dh.t 'Jwnpa' grote IJXlarde heaht aan zijn aeZfstandigheid: het KoUektief is onafhankelijk gebieven in een vel,d van 1,)i7,dgroei van verenigingen, welzijnsstichtingen en federaties . Eet Kollektief heeft reeds enige bekendheid verw0rven . Wij zijn eah'ter van mening" dat het voor sonmige le zers van ons blad van belang kan zijn om op enige aspekten van ons Kollektief nader in te gaan.
2 Junpa P.ajguru, een strijder
Op 28 juni 1902 gingen de Hindostaanse en de Javaanse arbeiders van de suikerplantage Alliance, in het distrikt COnr irewi jne, in staking. Daze plantage-amei ders waren ontevreden over de loonsverlaging en de slechte behandeling. Da staking stond onder leiding van Junpa P.a.jguru. Deze arbeidersleider werd in het Koloniaal Verslag van 1903 'de hoofdopruier' genoe.mi. O.,k c. J .M. ae Klerk, historikus en auteur van' De Hindostaan se i.rmti.gratie in Surinarre 1
, noemt Junpa Bajguru I de voornaamste opruier' . Ons I<ollektief beoordeelt het bovengenoemde feit en andere gebeurtenissen uit onze nationale geschiedenis vanuit een andere historische optiek. Volgens ons was Jumpa Fajguru geen opruier, naar een arbeidersleider, die zich daadwerkelijk heeft verzet tegen de onderdrukking en de uit buiting door de plantage-elite en haar
handlangers . Deze verzetsakt.ie is een uitstekend voorbeeld van solidariteit tussen twee gn::,epen, nl. Hindostaanse en Javaanse arbeiders. Het gmg hier an een redelijk voorbereide aktie . De a.rl:>eiders hebben eerst gepraat, d .w. z . onderhandeld. Toen deze weg van dialoog niets opleverde, bood rren passief verzet in de vonn van een staking . Tenslotte zagen deze plantage-arbeiders zich gencxxlzaakt -door het ge¼-elddadig optreden van de politie - an op dat ogenblik. de geweldloze weg te verlaten en door in opstand te komen zich te verdedigen en hun doel te bereiken .
3 De politieke visie
Over de p:>li.tieke visie van '.Jmrpa Rajguru' is door 'Verschillende kollektivisten in diverse bladen geschreven. In de loop der jaren is de politieke visie van het Kollektief in hoofdlijnen ongewijzigd gebleven. Wel zijn er enkele aksentverschuivingen opgetreden. Het I<ollektief biedt onderdak aan o.a. radikalen, socia.al-denokraten, socialisten en marxisten . Ook in religieus opzicht bestaat er een verscheidenheid: in het .Kollek.tief werken geloviqen, atheïsten en agnostici sawen. Voorts oriënteert het FDllektief zich in belangrijke mate op de ~rde W:!reld,wat niet betekent,dat kollektivisten
:KOLLEKTIEF
westerse ideeën principieel afwijzen. Er is nog veel ellende in ae vJereld. Vooral in ae i:::erde ~ld, waar 1tEer dan de helft van de wereldbevolking woont. Rijkdan en nacht zijn zeer ongelijk verdeeld over o.a . bevolkingsgroef@fl, beroepsgroepen en landen. De2e ongelijkheid ~ .rdt voomanelijk door de huidige produktieve.rhouding veroorzaakt. De bezitters _van de prcrlUktiemiàdelen (fabrieken, grote landbouwbedrijven, machires , vracht vrachtauto's en natuurlijke hulpbronnen 1
zoals hout en delfstoffen) en hun toptredewerkers zijn rijk , d.w . z. zij bezitten de ekonomische roacht , maar zij be zitten hierdoor cx,k politieke en sociale macht. ~ uitgebuit.enen en de orrlerdrukten (a:rbeiders, kleine }x)eren, vrouwen enz. ) zi.jn potentieel in staat an zich tegen de heersende elite (kapi talisten, geestelijken, politici en intell~tuelen) te verzetten en de naatschapp1.J te hervomen. Het i<ollektief 'Junpa Fajguru I is zich van deze probleman bewust en het wil een bijdrage leveren - hoe bescheiden cx,k - aan de bestrijding van de uitbuiting van de ene trens dex>r de andere, van de ene groep door de andere, van het ene land door het andere. Deze bijdrage is primai.r op SUriname gericht . Het Kollek..ti.cf ve~i:pt principieel de politiek van de oude partijen, en individuen die rreeprofiteerden/ rreeprofiteren van oe bestaande uitbuitingsrelatie . Een belangrijke voorwaarde! voor een rechtvaardige verdeling van inkcmm, macht en kennis is de eensgez.indb:ild van alle linkse en progres sieve g.i:oepen en personen :in SUr.inarre. Echter, de hervormingen zullen door het Surinaamse voD< zelf aanvaard en gedragen noeten worden. Zulks is rroge.lijk als ~t volk p:>litiek bewust is en zich strijd-baar öpstelt. ~ participatie van è.e bevolking is een essentiële voo:rwaarde tot het doen sla~n van maatschappelijke en ekonomische hervormingen, waarbij de Slrinamnse bevolking de kont.rele over onze nationale ekonanie krijgt.
4 Sarcenwerking mat andere organisaties
Het 'kollektief streeft naar sarrenwerldng rret andere progressîeve en linkse organisaties. 83t Kbllektief beseft , dat elJ<e samenwerking cok haar prijs heeft. Indien het offer het nut rechtvaardigt, worden , vooral ter versterking van de solidariteit, korrpromissen IJEt zusterorganisaties gesloten. Al jaren t:estaan er kontakten net groepen en personen, die zich net Surinarre bezigoouden.
4
5 De stuurgroep en de inteme geleding
Het Follektief is den'Okratisch georganiseerd. Dit betekent , dat de algenene ledenvergadering de zreeste :na.cht bee f t . Het is steeds de algeirene ledenvergadering , die in laatste instantie ook het laatste \o,'OOrd heeft. D9 besl uiten worden steeds bij neerderre.id van stenmen genemen . De dagelijkse leiding is in handen van een gekozen stuurgroep, die door de sekretaris v.Ordt geleid . Iet Kollektief staat open voor een ieder, die zijn doelstelling onderschrijft , ongeacht huidskleur, ge l oof en opleiding snivo. De drie belangri j kste ' sekties' van het Kollekt.ief zijn : - de werkgroep '~lt uur' (Sarnamiak.tiviteiten, nuziek en kritische godsdienst.studie), - de ,;..erkgroep r Sociale problematiek' (studie van de imnigrantenproblenatlek
m.b.t . onderwijs , huisvestin g, ~x:kge-legenmid, diskr.i.ln.u1.atie , vrouwenerrancipatie) en - de werkgroep ':Eoli tiek • .
De twee belangrijkste 'pijlers' van ret Kollektief zijn kultuur en politiek. De te werkgroep 'I<ultuur ' is tot nu toe de belangrijkste stim.llator van de I Sru:namibeweging~ vooral door publikaties van Sarnami- gedichtenbundels en deel.nane aan diskussies over de taalsituatie in SUrinane. D:>k de politieke 'poot' is de afgelop:m jaren ale.Lief geweest. Vanaf 25 februari 1980 beh:x)rde het IDllektief tot de kritische ondersleuners van de 'niem.e ' µ:,litieke koers - hoe marginaal die ook was - in SUr.iname. H9t Kol lek.tief herkent zich in een aantal ideeën van linkse militairen, de RVJ?, de FAL, de C-4 7, de PAID en de VOJS. Dit betekent niet, dat het Kollektief een militaire staatsgreep als de politieke oplo ssing beschouwt . Het Follektief is van rrening , dat ooor de machtsovernan:e d:x>r de m.ilita:Lren , het voeren van een progressief beleid en:!ngsz.ins nogelijk was geworden , Helaas hmben diverse faktoren dit tot nu toe problematisch ~ .
Anton de Kom
5
HOE VERDER NA 8 DECEMBER
Rond 8 en 9 december 1982 werden mintens 15 mensen na te zijn gemarteld. geëxekuteerd. Deze gebeurtenissen vormen een breekpunt in het politieke proces dat in Suriname na 25 februari 1980 werd ingezet. Het Kollektief Jumpa Rajguru heeft bij meerdere gelegenheden deze daden krachtig veroordeeld en om een onafhankelijk onderzoek geëist. Jumpa Rajguru heeft zich hierbij op het standpunt gesteld, dat hoewel de druk op het Surinaamse bewind van met name rechtse krachten ( zakenlieden e.a.) enorm groot is geweest, de bovengenoemde daden niet te rechtvaardigen zijn.
Problemen
Intussen zijn wij een paar maanden verder en in deze periode is er het een en ander gebeurd. Allereerst heeft Nederland de ontwikkelingssamenwerking met Suriname opgeschort .. Dit betekent dat een aantal lopende projekten niet (normaal) kunnen worden uitgevoerd. Geplande projekten kunnen niet worden gestart. Suriname dreigt in een ekonomisch moeras terecht te komen. Met eigen middelen zal het land nog iets meer dan een half jaar verder kunnen. Daarna zullen, als er van elders geen hulp komt, zware klappen vallen. De Surinaamse ekonomie zal geweldig verslechteren en er zal massale verarming optreden {In een volgend nummer zullen we nader ingaan op de hulp die Brazllië h.eeft aangeb9den) . Mensen die pleiten voor blijvende opschorting van de ontwikkelingssamenwerking zullen deze situatie onder ogen moeten zien. In de tweede plaats is e.r een Raad voor de Bevrijding van Suriname opgericht. Deze Raad die door Chin A Sen wordt geleid, levert nog geen echt gevaar voor het bewind in Suriname op. Tot nog toe hebben heren van deze
Raad vele dure reizen gemaakt, maar er zijn zichtbaar geen resultaten geboekt. De Raad is in het geheim bezig met plannen om het regiem in Suriname met behulp van buitenlandse strijdkrachten (o.a. huurlingen} omver te werpen. Hoewel Chin A Sen dit tegenspreekt, is dit uit andere bronnen, onder andere uit uitlatingen van andere leden van deze Raad, heel duidelijk geworden. Deze plannen baren het bewind in Suriname veel zorgen , getuige allerhande akties die in Suriname worden ondernomen om een eventuele buitenlandse interventie het hoofd te bieden. Een inval van buitenlandse strijdkrachten is hierom erg af te keuren, omdat: 1. dit het Surinaamse bew~nd een rechtvaardiging temeer verschaft om het Nationaal Leger en de Volksmilitie te versterken, waardoor 2. financiële middelen aan andere sektoren (landbouw en industrie bljvoorbeeld) worden ontho ude n, en 3. omdat buitenlandse strijdkrachten een bezettingsmacht zullen vormen en dus niet in het belang van Suriname zijn. In de derde plaats is het zo dat de angst onder de bevolking erg is toegenomen. V66r 8 december 1982 waren er incidenteel uitspattingen die weliswaar erg waren, maar die te wijten waren aan ongekontroleerd optreden van individuen. De gebeurtenissen van 8 en 9 december hebben een grensverleggend karakter: het ging hier om akties die door of op last van de staatsmacht werden uitgevoerd. Hiermee is een situatie ontstaan, waarbij het niet duidelijk is waar de grenzen van het staatsoptreden liggen. Het is begrijpelijk dat een dergelijke situatie geweldig veel angst onder de bevolking heeft gebracht. Niemand weet als het ware waar hij aan toe is.
KOLLEKTI.EF
CHINA SEN
Hiervoor hebben we al gesteld dat we de plannen van de Raad voor de Bevrijding van Suriname van Chin A Sen om Suriname met huurlingen te 'bevrijden' verwerpen. Er zijn echter nog meer redenen waarom wij tegen deze Ra.ad zijn. In de eerste plaats heef;t deze Raad nog steeds en ondanks vele be!l..often in deze richting geen politiek program voor Suriname gepresenteerd. De ideeën die tot nog toe naar voren zijn gebracht , zijn enerzijds vaag, maar anderzijds is daaruit af te leiden dat in vergelijking met de situatie van v66r 25 februari er niet veel zal veranderen. Dit laatste sluit aan op ons tweede bezwaar. De heren van de Raad zijn allen, een aantal zelfs onlos makelijk , vèrbonden met de oude politiek. Zij kunnen dus eigenlijk ook niet anders willen dan de oude politiek in een nieuw jasje te herstellen, zodat hun belangen het beste gediend worden. Deze heren, in het bijzonder de miljonairs daaronder, hebben v66r 25 februari 1980 niet geprobeerd om de welvaart rechtvaardig te verdelen, en ook de kleine landbouwers en arbeiders daadwerkelijk zeggenschap te geven . Nu zegt de Raad demokratie te willen in Suriname. Demokratie voor wie: voor zichzelf of voor het minder welgestelde deel van de Surinaamse bevoJking? Wij vinden de Raad kortom erg ongeloofwaarig. In de derde plaats is het zo, dat de Raad wordt ondersteund door een platform, dat bestaat uit dubieuze organisaties en organisaties die politiek gezien op dezelfde lijn zitten als de oude politiek. Dit feit maakt de Raad nog ongeloofwaardiger.
Uit het voorgaande is duidelijk dat wij vinden dat de Raad Suriname noch wil noch kan bevrijden. Jumpa Rajguru distantieert zich dan -ook volledig van de Raad voor de bevrijding van Suriname.
DIALOOG
Het voorgaande maakt duidel~jk dat Suriname in een hachelijke situatie verkeert en dat op korte termijn belangrijke veranderingen
6 moeten plaatsvinden, wil hieraan iets gebeuren. Jumpa Rajguru is van mening dat onder de gegeven omstandigheden het irreëel is om uit te gaan van een terugtreden van de militairen naar de kazerne op korte termijn. Hieruit volgt ook dat het niet ,,.,-aarschijnlijk is dat, ook al komt er een onafhankelijk onderzoek naar de gebeurtenissen rond 8 en 9 december 1982, degenen die hiervoor verantwoordelijk zijn , zullen worden bestraft . Daarom stelt Jwnpa Rajguru het op korte termijn terugtreden van de militairen naar de kazerne niet als hoogste prioriteit. Wel vinden wij dat tussen het Nationaal Leger enerzijds en linkse politieke partijen en funktionele groeperingen in Suriname anderzijds een dialoog tot stand moet komen, die dit terugtreden moet regelen . Hierbij kan het initief met name uitgaan van bepaalde funktionele organisaties, zoals vakbonden. Als onvoorwaardelijk blijft voor ons echter gelden dat er op een geschikt tijdstip een onafhankelijk onderzoek naar de gebeurtenissen van rond 8 en 9 december komt en dat zij die zich aan straf bare feiten blijken te hebben schuldig gemaakt, worden bestraft . Dit alternatief gaat uit van een niet-gewelddadige oplossing om uit de impasse te geraken waarin de Surinaamse natie is komen te verkeren. Het zal duidelijk zijn dat wij een interventie van buitenland se strijdkrachten verwerpen . Een dergelijke aktie zal Suriname in een grotere ellende storten dan waarin het nu is.
Ontwikkelingssamenwerking
Ben van de belangrijkste prioriteiten van dit moment is , dat Suriname voor een ekonomische ondergang moet worden behoed. Dit moet natuurlijk niet tot elke prijs geschieden. De heersende ekonomische malaise en de te verwachten verdere verslechtering hiervan, dreigt Suriname slachtoffer te maken van de Oost-West tegenstelling, dit is de tegenstelling tussen de militaire machtsblokken NAVO ( onder leiding van de Verenigde Staten) en Warschaupakt (geleid door de Sovjet Unie}. Suriname wordt door
7 KOLLEKTIEF
heeft Nderland dit verdrag geschon den. Nederland misbruikt zijn machtspositie om Suriname onder druk te zetten. Dit is een principieel verwerpelijke zaak. Als we
de ekonornische boycot van Nederland en de Verenigde Staten en de militaire dreiging van huurlingen, · net als Cuba indertijd, gedreven in de armen van de Sovjet Unie of in die van een regionale grootmacht, zoals Brazilië. Iedere Surinamer heeft er echter belang
· bij dat Suriname een zelfstandige plaats krijgt in deze wereld en beslist niet geli~erd wordt aan een der machtsblokken . Daarom is het des te wenselijker dat Nederland zijn ontwikkelingssteun aan Suriname hervat. Bovendien is juist deze steun onont beerlijk om de verslechterende ekonomische situatie te keren, zodat een dialoog tussen het Nationaal Leger en funktionele organisaties zoals hiervoor bepleit,kan plaatsvinden.
-deze daad van Nederland ondersteunen, betekent dit dat we hiermee de deur wijd openzetten voor Neder land en andere landen om ook in de toekomst een hun onwelgevallige ontwikkeling in Suriname de nek om te draaien. Indien we vinden dat zaken in Suriname veranderd moeten worden, dan moeten
Er is nog een andere reden waarom de ontwikkelingssamenwerking moet worden hervat. Volgens internationaal recht moet Nederland het ontwikkelingssamenwerkingsverdrag van dit verdrag met Suriname naleven. Door opschorting van dit verdrag
we dit zelf doen. Nimmer mogen buitenlandse krachten dit voor ons beslissen. Hulp moet worden aanvaard binnen de kaders die door ons zelf worden aangegeven. Hierbij moeten we zelf bepalen in hoeverre er rekening dient te worden gehouden met wat andere landen willen. Zij die de opschorting van de ontwikkelingssamenwerking door Nederland ondersteunen, moeten beseffen dat ze hiermee erkennen dat een andere mogendheid het recht heeft in te grijpen in een land als zij niet eens zijn met de poli tiek van dat land.
CHAN'S Groot Nieuws Rijschool Chan breidt zich uit:
Hierbij met OPENING van KANTOORRUIMTE
aan de Schermlaan 53b te Rotterdam TeJ: 010 - 770633
De theorie-avonden zullen gegeven worden in het Hindoestaans en Nederlands.
Openingstijden zijn:
ma t/m vrij. van 12.00-17.00 uur.
U bent allen van Harte We1kom.
Wenst U ·nog verdere informatie, bel dan even dit nummer: 010 - 80 61 19 of kom, kijk en maak dit alles zelf mee.
* * *
* * * * *
Tevens geven wij les
in Autol!§at en * * CHAN Schakel _________________ _
8 naar ;een stelsel van
SOCIALE VERDEDIGING
Sedert de gebeurteni.ssen van 8 en 9 december 1982 is de rol van het militaire apparaat meer dan ooit ter diskussie gesteld . Hierv66r waren er slechts enkelen die dit hadden gedaan . Bij de onafhanke lijksheidsbesprekingen tussen de Nederla ndse en Surinaamse regering werd er van Nederlandse kant geopperd of Suriname wel een eigen leger moest hebben. In de Volkskrant van 10 november 1982 werd de afschaffing van het militair apparaat in Suriname al bepleit. Zoals gesteld, na 8 december zijn er meer stemmen opgegaan in deze richting. De vraag is : waarom moet het militaire apparaat worden afgeschaft? Het antwoord op deze vraag is natuurlijk subjektief. Een ieder ho ud t er een eigen mening op na. Hieronder wordt de mening van Jumpa Rajguru gegeven.
On.tman teling
Jum.pa Rajguru is v66r de totale ontmanteling van het militaire apparaat op lange termijn . Dit n .iet vanwege zijn slechte staat van dienst sedert februari 1980. Tot 8 december 1982 moet je zeggen dat, ondanks alle kritiek op het leger, zijn aktiviteiten in deze periode uit politiek en maatschappelijk oogpunt juist een rechtvaardiging voor zijn bestaan opleveren. De gebeurtenissen van 8 en 9 december 1982 hebben deze positieve houding wel vernietigd. Hoe het ook zij 1 de redenen voor ontmante ·ling zijn andere. Globaal genomen zijn er twee gewapende machten. Dat zijn de politie en
het leger. De politie heeft tot taak de orde in het land te handhaven. De Surinaamse politie met haar huidige beperkte bevoegdpeden en bestaand materieel en mensmenskracht moet in staat gea cht worden haar taak afdoende te kunnen vervullen . over enige tijd, als een nieuwe demokratische struktuur is gerealiseerd , en de militairen zijn teruggetreden, zal de taak tot bescherming van de nieuwe demokra tie deels over gaan op de politie als instrument van het polïtiek gezag en voor een ander deel komen te liggen op de burgers, d.w . z. de burgers zullen via participatie (demokrat i sche mentaliteit) als grootste verdedigers van de demokratie moeten optreden . Kortom: er zal een stelsel van sociale verdediging moeten worden opgebouwd. Sociale verdediging is een politiek van verdediging waarbij, goed voorbereid, geweldloos ve rzet van de burgerbevolking wordt gebruikt om vrijheid, soevereiniteit en gezagsstruktu u r van een samenleving te beschermen tegen invasies , bezettingen en machtsgrepen . Het doel is dan aanvallen te voorkomen en te verijdelen . Als middelen kunnen demonstraties , stakingen , illegale radio- en tv-uitzendingen, ambtelijk verzet, illegale pers en dergelijke worden gebruikt. De traditionele taak van het leger is het land te verdedigen tegen buitenlandse interventie. Nadat het leger naar de kazerne is terugekeerd blijft dus slechts deze traditionele ta ak over. Wij menen dat er in een nieuwe de-
g
mokratische struktuur er geen politieke rol voor het leger gereserveerd moet zijn. Voor de andere gewapende macht, de politie, geldt hetzelfde. Reden: leger en politie zijn instrumenten van het politiek gezag {onderdelen van het staatsapparaat) en mogen geen zelfstadige funktie hebben i n een demokratische strukt uur . Een militaire of politievakbond kunnen zo een funktie wel hebben . Er zijn 2 belangrij ke redenen voo r ons pleido oi vo or ontmanteling van het leger . Ten eerste , het leger kan bij een buitenlan d se interventie geen militaire rol van betekenis spelen, en ten tweede, de defensie - inspan ningen kunnen beter worden aangewend voor ontwikkelingsprojekten, o . m. onderwijs . Teru ggekeerd tot zijn traditionele taak heeft het Surinaamse leger onzes inziens geen reële funktie. Immers, tegen de interventie van wie kan het leger SurJ.name beschermen? Alle mogelijke landen die Sur~name militair zouden kunnen binnenvallen , zijn militair gezien veruit superieur aan Suriname. Of het nu gaat om Brazilië , Venezuela, Verenigde Staten, Guyana of Frankrijk , het Surinaamse leger zal geen tegenstand van betekenis kunnen bieden. Het verzet zal moeten komen van de burgers, door middel van een systeem van sociale verdediging. Daarom moeten Suri naamse burgers worden ontwikkeld in de richting van besef voor nat i onale waardigheid en solidariteit. Dit zal veelal v ia het onderwijs moe ten geschieden. Onzes i nz iens moet Suriname , wat be t reft defensie - en buitenlandse po litiek kiezen voor een 'geen defensie maar diplomatie' strategie. Dit houdt in dat er een politiek komt , die gericht is op verdediging van het land door op de eerste plaats voorkoming van interventie en op de tweede plaats de opbouw van een ste l sel van sociale verdediging. Voorkoming van interventie is mogelijk door verhoogde diplomatieke aktiviteiten .
KOLLEKTIEF
volksmilitie
Op twee vragen gaan wij nog nader in: 1. waarom kunnen wij het leger niet ombouwen tot een ontwikkelingsleger? 2. Wat moet er ge beuren met de volksmilitie? De eerste vraag kunnen we als volgt beantwoorden: als we onze maatschappij - ekonomisch gezienzo organise r en, dat het grote aa ntal wer kl ozen dat wij nu hebben in het arbeidsproces wordt opgenomen , dan maken wij op deze wijze maximaal gebruik van het arbeidspotentieel waarover we besch i kken. Er is dan ook geen enkele aanleiding om via een speciaal arbeidsleger (ontwikkelingsleger) de ekonomie op te bouwen . Bovendien, dit arbeidsleger blijft een gewapende macht, waarvan reeds eerder werd gesteld, dat zij overbo dig was. De tweede vraag ligt iets moeilijker. Een volksmilitie nl. is op zich geen gewapende macht, maar een macht gevormd door burgers die een eenvoudige opleiding hebben gehad in het hanteren van wapens en in tijden van nood (bv. buitenlandse interventie of binnenlandse dreiging tot omverwerping van het demokratische geza9) ter verdediging van het land kan worden ingezet. Als je voor 100% kiest voor soci.ale verdediging (dus geweldloos verzet) dan ~oet je tegen een volksmilitie ziJn . Maar je kunt ook voor een gemengd stelsel k1ezen: sociale verdedi ging met ondersteuning van g 7-wapend verzet. In dit geval is een volksmilitie op z'n plaats. Wij denken dat eerst een stelsel van sociale verdediging moet worden opgebouwd zonder een volks militie. Later zou moeten worden bezien of er hieraan gekoppeld ook een volksmilitie zou moeten zijn.
10
ONDERWIJSKANSEN OF KU'LTUURBEHOUD?
Wij z1.Jn van nening, dat het onderwijs in eigen taal en kultuu.r (ETK) zich niet leent voor de 9..lrmaamse geneenschap in tmerland. l'n plaats van dit onderwijs, dat nu één of twee dagdelen per week aan lagere scmolkin::leren van nediterrane origin .e onder wettelijke sclooluren , \IK>:r:dt gegeven, willen wij de aandacht vragen voor een ander onde.IWijs, dat toegankelijk is voor alle leerlingen. Een ondeJ::wijs dat niet slechts doortrokken is mat B:J.:ro-centrische elerrenten .
1 l\aarom geen EI'K-onderwijs voor Slrinaarru:e kinderen? Kinderen die thans het El'K-ondezwijs volgen, missen per scb:>oljaar een flink aantal uren aan Nederlandse lessen. Dit zou de achterstelling van vele Slrinaamse kinderen, wat ook geldt voor de kinderen van andere etnische groepen t .o.v. de autochtone kJnderen, alleen naar vergroten . .Maureen Stone stelt, dat de idee rondon het nulti - raciaal onderwijs, net nadruk op eigen kulturele uitingen en eigen taalprogramnas, de allocht.o.re kinderen (in Engeland) in belangrijke mate a.fooudt van het ve~rven van kennis en vaardigheden, die essentieel zijn an in de Engelse rraatscha.ppij te overleven. I:bvendien kant het veelvuldig voor, dat CX>k 9.lrinaarnse kinderen buiten de klas door taakleerkrachten worden begeleid. De extra-begeleiding van deze k.inderen heeft doorgaans geen negatieve gevolgen voor de verstandelijke ontwikkeling. F.én ding staat vast, dat deze kinderen ze.wel bij het El'I<-ondet:wijs als bij de extra begeleiding van het klassegebeuren geiooleerd ~rden -Onzes inziens zoiq. zo veel nogeliJk vonten van segregatie bl.11-nen het orrle:rwijs (apartheidsondei:wijs} bestreden noeten T«.>rden.
Voorstaarrlers van het EI'K- ondexwij s gaan gaan wellicht van de vooronderstelling uit, dat de SUr.inaanse taal -en kulturele situatie éénduidig zou z.ijn. Niets is minder waar. In 9.1.riname zijn nensen in het verleden uit diverse h:)eken van de \'Jereld bijeengebracht. Deze rrensen hebben toen hun kulturele gebroiken neege--
bracht naar het nieuwe vaderland, die nog 1n belangrijke mate gekonserveerd gebleven zijn. Taal en kultuur van de verschillenèfe etnische groei;::eringen in 9.lri.nane verschillen van elkaar. 9.lrinane is een land waar diverse talen en kulturen naast elkaar bestaan.Dit plurifonne karakter van de Srrinaamse sarrenleving is binnen Nederland terug te vinden.
In welke taal en kultuur moeten de Surinaamse kinderen het BTK-onderwijs krijgen ?
Daa r wij in Suriname nog niet kunnen praten over een nationale taal, hoewel de neiging bestaat bij vele Kreoolse groeperingen hun kulturele verworvenheden als de nationale uit te dragen , kan het ETK-onderwijs de 've rdeelde' Surinaamse gemeenschap in Nederland meer uit el kaar doen groeien.Binnen de Turkse en Marokkaanse gemeenschap begint steeds duidelijk te worden, dat eng-nationalistische elementen de drijfveer zijn achter het behoud van het ETK-onderwijs. De Surinaamse gemeenschap in Nederland dient derhalve voortdurend alert te zijn tegen de verscheuring van haar gemeenschap en moet overgaan tot het aborteren van eng-nationalistische elementen daarbinnen . In Nederland is het ETK-onderwijs tot 1980 gekoppeld geweest aan het terugkeerperspektief. Recentelijk heeft de W.R.R. in zijn rapport 'Etnische Minderheden' (1979} aangetoond dat de meeste allochtonen in Nederland zich blijvend zullen vestigen. De gedachte dat bij retourmigratie kinderen een adekwate aansluiting zouden moeten vinden, loopt hier mank~ De 1dee, dat het ETK-onderwijs bevordelijk zou kunnen zijn voor het denk- en zelfkonsept van het alloch tone kind, betwijvelen wij aller-
.hoogst. Onderzoeksgegevens over deze veronderstelling zijn schaars
il
of spreken elkaar tegen . Onzes inziens zijn er betere alternatieven te bedenken om het denk- en zelfkonsept van allochtone kinderen te stimuleren.
In tegenstelling tot het reguliere onderwi.js is het ET:K-onderwijs niet verplicnt. Tot op heden moeten ouders toestemming verlenen voor het volgen van dit onderwijs . Surinaamsé ouders zij ·n enerzijds goed bewust van de (latente) taal- en kultuurstrijd in SUriname en anderszijds hebben ze van oudsher maer waardering ~r het (Nederl andse) onderwijs, middels vielk de maatschappelijke positie van hun kind verbeterd kan worden. b it beeld leeft nog sterk bij de &irinaamse ouders. Vele Surinaamse ouders zijn tot nu toe in staat gebleken hun eigen taal en kul tuur aan de ki.nderen over te dragen.
2. Altematief
Het "NE:!derlandse onde:r:wijs zal in de naaste t.oekanst veilig en herkenbaar iroeten zijn voor alle kinderen. Het onderwijs 1t0et niet slechts p:>gen aan te sluiten bij de leerervaringen van de kinderen,maar zal deze ook rroeten stimlleren- Daarnaast rroet het onderwijs van norgen kwa vo:rm en inhoud aansluiten bij het thuismilieu van de kinderen. De idealisten onder ons pleiten voor een ondeJ:wijs, dat gewaarborgd is tegen allerlei diskriminatoire elerrenten. Daamaast zal het onde.IWijs elerrente.n uit de kulturen van de verschillende etnische groeperingen in zijn prograrma lilOeten opnen:en, waardoor de volgende doelstellingen bereikt kunnen worden, te weten: . het aankweken van wederzijds begrip, • de o:fb::luw van goede menselijke rela
ties, . de aanvaarding van oot individu zonder
hem/haar te plaatsen in stereotype patronen,
. het kunnen relativeren van bet eigene • en het aamoedigen van alle kinderen
om pos itie f te denken over de nultietnische en rrulti-kulturele sarrenleving als gen'eenschappelijk g:,ed.
Daarentegen pleit.en de realisten onder ons voor een orrlerwijs1e dat de onderwijs kansen van allochtone en Nederlandse arbeiderskind.eren verg.root, zodat het peroentage doorstroners naar het algeireen voorend onde.twijs drastisch positief verandert. Daarnaast zal het onder-
KOLLEKT!EF
wijs zich dienen af te sternren op de leerervaringen van de verschillende kinder.en. Soutendijk stelt dat l::et huidige ondel:wij s 'gaat juist het minst uit van run ervaringen, met als gevolg dat hun nogelijkheden tot toeëigening van kennis en vaardigheden "'°rden gebarrikadeerd en lun rrotivatie tot het leren wordt ondermijnd door het onderdrukken en vaak ode ve.n.erpen van h.ln eigen inbreng . ' De leereJ:Vadngen van de allochtone en N;derlandse arbe.idersJdnderen zijn verschillend. Als het ondexwijs dit gegeven blijft ontk.en.ren dan zijn deze kinderen
. gedoerrtl op scln:>l achter te blijven. Aan de andere kant zal er gewerkt rroeten w:::>rden aan een ander onde.IWij s, dat door gaans nul ti/interlo.ll tureel onde:r:wijs wordt gerx>ellrl. Dit fenaTeen kan gezien \o.Orden als een reaktie op het nonokulturele karakter van het huidige Naderlandse onderwijs. Het rrulti/interkulturele orx:le:i::wijs zal in de praktijk beperkt blijven tot werelèbriëntatie en de ex~ pressie-vakken . .l:èkening houdend net de uitgangs:i;:unten van de bovengenoem:le idealisten zal het vak ~reldoriên-tatie ook aamacht noeten besteden aan de volgende zaken : . de acht.erg.ronden en oorzaken van de
migratie van leden van etnische groeperingen naar de rijke landen geplaatst in een rrondiaal kader,
• de achtergronden van koloniale verh:>udingen en
. geschiedenis, aardrijkskunde en bio-logie van de herkoll1Stlanden •
Bij de express ie-vakken denken wij, dat er aandacht besteed dient te ""°rden aan zang, dans, muziek en manuele vaardigheden van de landen van herkom.st. Wat de eigen taal betreft zal voor het allochtone c~q. Sllr.inaamse kind in het vervolgondei:wijs nogelijkheden geschapen noeten r,,orden an di.e naast het Nederlands en Engels te kunnen volgen.
12
1 MINUUT STILTE l)
Dertien jaren geleden publiceerde de dichter deze bundel .. Shrinivasi: miskend en bejubeld, maar tegelijkertijd een van de weinige poëten die zich kan beroepen op een bundel met een grote mate van aktualiteit. Niet alleen maar met betrekking tot Suriname; ook de rest van de Derde Wereld valt in dit geheel. Het laatste geeft de inhoud een mondiale betekenis: een petty-bourgoisie die het land verkoopt, de trek naar het moederland, stervende kinderen, zelfzuchtigen die over de rug van het volk 'de top• willen bereiken en, - dit is het ergste - de immer aanwezige, ninuner aflatende onbestendigheid en onzekerheid in de toekomst. De gedichten spreken voor zich; van het hart naar het hart. De intellektuele ervaring is terecht een luxe gebleken.
Ik vraag een minuut stilte
voor de doden die zullen vallen
voor de verkoolde lijken der onschuldigen
voor de moordenaars achter de schermen
voor het bloed op het hete asfalt
voor de stank van smeulende huizen.
E5n minuut stilte vraag ik
voor de smart van mijn volk.
Met scherpte geeft de dichter uitdrukking aan de verschrikkingen die ongekontroleerde macht met zich mee kan brengen: 'Wie een kind heeft/~al het wellicht verliezen/wie een vrouw/haar met moeite herkennen/wie oren/zal dit nauwelijks geloven/wie een mond/ het niet durven na te vertellen.•
De betrokkenheid met onderdrukking en de daardoor aangewakkerde strijdvaardige houding heeft de dichter met vele Derde Wereld strijders gemeen. Geladen, zelfs wanhopig, klinkt hij wanneer hij stelt: 'Ik zal deel hebben/aan de moord/als ik niet tijdig/de Viëtcong alarmeer/' .••. De vervreemding waarvan de koloniale politiek de belangrijkste determinant is, kan niet uitputtend genoeg behandeld worden. Het probleem is immens. Ook andere Caraïbische en Afrikaanse schrijvers hebben zich gestort op dit warrige slagveld, zoals Frantz Fanon en James Ngugi. Op dit punt dicht Shrinivasi een typisch voorbeeld:
DEHATI
Opgebezemd uit de modder
met koemest aan de hielen
heb ik de drempel van de Stad overschreden
Ik heb een nieuw geloof beleden van Liefde en Rechtvaardigheid
maar de patriciërs braken h~t brood
nimmer met een paria.
Toen keerde ik terug naar de rook
van de stallen vreemd en
verstoten onder mijn eigen volk.
Tot de zelfzuchtigen richt de dichter zich op een belerende, maar tegelijkertijd verwijtende manier:
13
Je volk verkopen eensgezind een mens
als buit verdelen
is de toekomst be"PUst ondergraven .
oat Sh r inivasi voor Suriname gekozen heeft hoeft hij nauwelijks te vermelden . De hele bundel ademt dat uit : ' Dit land/heb ik gek ozen/ ' .... Nooit heeft iemand hem de luxe horen verkon d igen dat Suriname zijn vrouw is en Ned·erland zijn minnares. In vergelijking met de andere bundels zijn de strukturen van de
r e C e n t e p
Wij signaleren in deze rubriek publikaties , die betrekking hebben op o . a .: Suriname, het Caraibisch gebied, Latijns-Amerika, de rest van de Derde Wereld en de etnische groepen in Nederland .
VROUWEN IN INDIA, hun leven en strijd, E . Berendts en J . Scheele (red.) , Landelijke India Werkgroep, Voor Clarenburg 10, 3511 JE UTRECT, tel. 030 - 311094
India telt ongeveer 700 miljoen inwoners. Ongeveer de helft van de Indiase bevo l king moet voortdurend een harde bestaansstrijd leveren . Mi l joenen vrouwen zijn ste r ker bij deze bestaansstrijd betrokken dan mannen. Zij moeten zich dan ook meer verweren . Dit doen de vrouwen samen met mannen tegen uitbuiting in werk en onderdrukking op basis van klasse, kaste, geloof of ras. Maar Indiase vrouwen verzetten zi c h bovendien tegen hun lage status als vrouw , tegen de bruidschat en sexuele vernedering. Dit alles wordt in dit boek helder beschreven .
CUBA-KRANT
'Venceremos• , de solidariteitsbe weging met Cuba en het Socialis-
KOLLEKTIEF . -
gedichten uit deze bundel opvallend anders . Tot zover bekend, · is er hierover nog geen serieuze studie verschenen. Ook niet over andere Surinaamse gedichtenbundels. Ongetwijfeld zal dit in de toekomst nog gebeuren. De geïnteresseerde zal daarbij zijn hart kunnen ophalen.
u
l) Shrinivaei, I Minuut Stiite ( Parcunaribo, EZdorado,19 70)
b I i k a t I e s·
tische Onderwijs Front hebben een geheel herziene derde druk van de Cuba-krant uitgegeven. Deze 24 (A-2) pagina's tellende krant is ondermeer bedoeld als infromatie-bron voor leerlingen van mavo, havo en vwo, di.e bv. een skriptie over Cuba willen maken. De prijs van de Cuba-krant bedraagt fS,50 (inklusief verzendkosten) voor scholieren en studenten en voor anderen f7 , 50. Te bestellen door storting van het bedrag op postgironummer 4050170 van Vencerernos, projekt A, portbus 4098, Amsterdam tel. 020 - 762092 of bij S.O.F. tel. 080 - 567111, postbus 198, 6500 AD Nijmegen.
Ver he.es, F.: Recente ontwikkelingen in het Surinaamse landbouwbebeleid, Nijmegen 1983. Te bestellen door overmaking van fl2,50 op gironummer 3620736 t.n.v. Verhees, Hortensialaan 4, 5701 WN HELMOND
Kagie, R.: De laatste kolonie. Nederlandse Antillen: belastingprofijt en geheime winsten. Baarn 1982, f24,SO .
Hira, S.: Van Priary tot en met De Kom, Futile, 1982, f32,SO.
Mulier, L. van:'Wie wind zaait zal storm oogsten• Suriname Voorwaarts ·~ Transculturele Uitgeverij 'Masusa• Nijmegen, tel. 080 - 5156692.
14 DE HEILIGE ADEM VAN HET SRANAN TONGO EN DE MYTHE VAN HAAR SPREIDING
Dat het Koll ektief Jurrpa Bajguzu net rran en uacht geprobeerd heeft een ieder duidel i jk te neken dat de 1 Sarnamibeweg.ing1 opgevat noet -worden als een klassenstr i jd op i deol ogisch nivo zal een ieder zich blijkbaar wel herinneren. Van een kultw:e l e he:tWaardering is er geen sprake . Groepen, organisaties en ~ingen die zich ..inzetten vc:or een kulture l e herwaardering zul l en van ons geen kritiek te horen kr i jgen tenzij het beoogde doel ten koste van andere kulturen gaat of de pol i tieke bewusb.ording, zoals wij die zien, eeJ:der ontm::,e<iigt dan aamroedigt • Het propageren van het Sranan Tongo bi jvoorbeeld, zien wij p:>s i tief .. fèt verzoek. aan de N.O.S. om het prograrrma I zorg en !bop I voortaan uitshütend i n ret Sranan Tonge te verzorgen kunnen wij helaas niet positief waarderen . .Dat het Sranan Tcngo zo langzanerhand de hei l ige koe begint te \>Omen en het blinde geloof dat een ie der het spreekt en verstaa t nog altijd niet weg te redeneren valt, stemt ons skeptisch. Nogmaals: de dagel i jkse ervarirg geeft ons de zekerheid dat
Ver val~ reaente '[lUblikaties
Memmi, A., Racisme, loezo? Een beschrij -ving en analyse van het racisne, Transkulturele Uitgeverij 'Masusa•, R:>sthls 1023, 6501 m Ni jmegen, Tel. 080-515692. Verschij nt binnenkort.
Loeters, A., Vrouwen van Nicaragua, Ui t gev'eri j Pegasus, A 'dam, 1982, tl 7 ,so, 104 pag.
Rl:Uyer , J. o. , Bevr i jding&tetene::hap, B.'.x:m Me_pt::el, 1983, 139,,so. verschijnt b:innenkort .
Tijdschrift: Derde ~eld, jg.2., Tijdschrift over :impuialisne, onderon t wikkeling en verzet. Al:onnenentsprijs 125,per j aar. O.lyotstraat 6, 6524 AV Nijmegen.
juist het tegendeel het geval is. SUrinarrers die heel jong naar :t,lederland zijn gekaren en het Sranan 'Ibnçp niet als rcoedertaal hadden verstaan er letterlijk geen woord rreer van. Laat staan de SJrinaioors die in Nederla.rrl geboren zijn. Laten wij ook die gzoepen Surinarrers niet vergeten die uit Nickerie, Saramacca of distr.ikt &u:inane kanen. Die rel:ben ret Sranan Tong:, nro.n,,elijks beheerst en in 1'8:lerlarrl is de reeds geringe kennis door de invloed van het vreenrle milieu alleen maar verminderd . tet ofrlringen van het Sranan Tongo op de rest van de &lrinaamse sarrenleving in Nederland middels 1 7.org en Ebop 1 zal o.i. een sit uatie scheppen waarbij grote groepen verst.oken zul l en blijven van belangrijke infoDTiatie uit Surinalm. Wij weigeren te geloven dat het onderwerp 'Surinarre' het privilege .is van èen be-paalde groep alleen. Daarom pl eiten wij ervoor 'Zorg en Hoop1 i n het Nederlands te bli jven verzorgen. Verzorging daarvan in verschillende 9.lrinaamse talen lijkt ons echter het rreest gewenst.
Artikelen; Bruidm:ord in India; 'Wat is erop t egen een bruid te doden als ze niet geroeg inbrengt', een 5-pag.inas lang artikel geschreven door W. v . FDoyen in 'Onze Wereld', nr. 3 maart 1983 , ?bvib,
lmlaliastraat 7, 2514 JC Den Haag, Tel. 070- 624081.
Kl:uyer over 1.ink.s in Suriname .in 'SUriname B.llletm • jg.13 ,nr .1, april 1983, suriname Comité, ~sthls 15332, 1001 MH Amsterdam.
15
Korresp:::mdentie adres:
Postbus 61490
2506 AL Dan Haag
Telefcx::n: 01822 - 31 966
Telex: 20886 dybra nl.
.c1ynatane ER ZIT MUZIEK IN!
b.v.
KOLLEKTIEF
Merk labels van:
l. Mu.sic India Ltd.,
2. 'llle Granophone Company of India Ltd,
o.a. Brr, ODEX:N, ANE.,, HMV label,
3. CBS India Ltd.
LEVERING OITSLUlTEND AAN WINKELIERS
EN WEDERVERKOPER3
WIJ VERZO~ OOR lM PLAATPERSINGEN
dynatone VOOR GOEDE SERVIC8
ALBERT CUYPSTR.43 1072 CL AMSTERDAM
TEL: 020-737342/?28082
..... KLM
IVIET VAKANT .IE NAAR S .URINAIVIE ?
Il BOEK BIJ CAPRICHO TOURS Il D.E GOEDKOOPSTE, DE BESTE EN DE. BETROUWBAARSTE
REIZEN NAAR SURINAME EN DE ANTILLEN ,
Boek: NU om teleurstellingen te voorkomen.Als u tijdig boekt, zorgen wLj ervoor dat u gebruik kunt maken van de laagste tarieven en dat u zeker bent van uw plaats. Met een kleine aanbetaling kunt u alvast uw plaatsen reserveren, de rest betaalt u plm. 30 dagen voor vertrek. Speciaal voor reizen in de maanden november en december, moet u nu al reserveren om teleurstellingen te voorkomen. Bij ons kunt u terecht voor al uw reizen, waar ook ter wereld. EN NOG VEEL MEER .......... Busreizen door geheel Europa ....••••• Maak gebruik van onze ervaring en service en kom langs of bel ons.
KOLLEKTIEF
WI NO SA '
FIKA DIN
Duizenden slaven hebben zich tegen hun onmenswaardig bestaan verzet . Zij verlieten de plantages om in bossen als vrije mensen te kunnen leven. Daarom vestigden deze marrons z.ich in moeilijk toegankelijke gebieden bijvoorbeeld in moerassen of ver achter de watervallen en stroomversne 11 ingen. De planters leg den zich hierbij niet neer. Immers een slaaf minder, betekende voor hen wlnst- en vermogens vermindering. Zij spanden zich ten zeerste in om hun slaven terug te krljgen" De marrons die in goed georganiseerde gemeenschappen leefden, boden fel verzet onder leiding van Baron , aoni, Joli Coeur e.a. Welke betekenis hebben deze ver zetsleiders voor ons? Elk volk heeft zijn helden. Sommige nationale helden bv . Mao Tsetoeng en Che Guevara zijn internationaal aanvaarde figuren. Deze leiders hebben ook voor ons enige betekenis. Evenzo hebben de Surinaamse marron- en koelieleiders, zoals Hathura, Ramjanee en Jumpa Rajguru, die zich op een bizondere manier verdienstelijk hebben gemaakt , grote betekenis voor ons volk. Wij aanvaarden hen als onze helden en proberen hen die plaats in onze nationale verzetsgeschie- , denis te geven, die zij met hun strijd verdiend hebben. Echter zonder ons aan valse heldenverering schuldig te maken. Wat w~j ook in deze tijd nodig hebben is de bereidheid en solidariteit om onrechtvaardigheden te bestrijden. Wi no sa fika din~
B •. Mahabier
PUJA Rahi
itihäs hamke kachä äm samajhke kät ke jhuräi ke achär banäi deis
bas masäla men bhunjal tel men dubal band haili botal men
jab ham kabhi kuch bolila tab d uni yä hamke bäsi samajhke sanskriti ke mantra bol ke khaulal tel men nahaväve hai
diväli ke rät albat pujäri ärti utärat puje hai hamke ek se ek bhik mängat
ab ham kaise sarnjhäi
jab bolbe bhi to hans ke bolhinye ki Laxrni Mätä aurat ke sab se unchä rup hai
16
Voor een abonnement kunt u het bedrag overmaken op gironummer 4104349 t.v.n. K.Autar te Oegstgeest .