O Freud στο βιβλίο του τοτεμ και ταμπου, που ως περιεχόμενο έχει 4 πραγματείες που δημοσιέυτηκαν στο περιοδικό imago, κάνει, όπως μας πληροφορεί ο ίδιος στον πρόλογο, μια προσπάθεια να δημιουργήσει μια γέφυρα ανάμεσα σε εθνολόγους, γλωσσολόγους, λαογράφους και στην ψυχανάλυση. Ξεκινάει το έργο αυτό αναφεροντας μας πως σαν αντικείμενο μελέτης του επιλέγει τους πρωτόγονους λαούς της Αυστραλίας, οι οποίοι και ενω κανείς δεν θα περίμενε κατι τέτοιο απο αυτους, φαίνεται να επίβάλλουν την απαγόρευση στις αιμομικτεικές σεξουαλικές σχέσεις “με εξαιρετική προσοχή και μεγάλη αυστηρότητα”. Μάλιστα παρατηρώντας κάποιος προσεκτικά μπορεί να διακρίνει πως ολόκληρη η κοινωνική τους οργάνωση ειναι δομημένη με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να απαγορεύεται η αιμομιξεία, και εκεί όπου κάνεις θα ανέμενε να συναντήσει κάποια θρησκεία ή κάποιους κοινωνικούς θεσμους να επιβάλλουν αυτήν την απαγόρευση, στην θέση των προαναφερθέντων μπορούμε να ξεχωρίσουμε το τοτέμ. Μπορεί, λοιπον, κάνεις να διακρίνει πως στην καρδιά των πρωτόγονων αυτών κοινωνιών θα συναντήσουμε τον φόβο της αιμομιξείας ο οποίος κατέχει και εναν πολύ δομικό ρόλο. Τι είναι τώρα αυτο το τοτεμ; Το τοτέμ είναι ένα ζώο, που μπορεί κανείς να φάει, άγριο ή όχι και τόσο άγριο. Οχι και τόσο συχνά ως τοτέμ μπορούμε να συναντήσουμε κάποιο φυτό ή κάποια φυσική δύναμη που κατέχει κάποια ξεχωριστή θέση στην φυλή, όπως είναι η βροχή ή το νερό . Το τοτέμ είναι ο πρόγονος της πατριάς και συγχρόνως είναι το και πνέυμα που προστεύει και βοηθάει την ομάδα και ενω συνήθως πρόκειται για κάποιο άγριο ζώο, γνωρίζει τα παιδιά του, ποιοι ανήκουν δηλαδή σε αυτό το τοτεμ, και δεν τα πειράζει. Σαν αποτέλεσμα αυτού και η πατριά δεν πρέπει να σκοτώνει το τοτέμ της και να μην απολαμβάνει το κρέας του. Επίσης υπάρχουν ανα διαστήματα γιορτές όπου όσοι βρίσκονται κατω απο το ίδιο τοτεμ μιμούνται ή αναπαριστουν τις κινήσεις του με ενα τελετουργικό τρόπο. Στο σημείο αυτό πρέπει να γίνει αναφορά σε ενα πολυ σημαντικό νόμο που φαίνεται πως συνοδέυει το τοτεμ. Όπου τ22o συναντάει κανεις θα συναντήσει επίσης και τον νόμο που προστάζει πως άτομα που βρίσκονται κάτω απο το ίδιο τοτέμ δεν μπορούν να έχουν σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ τους. Εδώ ο Freud μας λέει πως αυτή είναι η συνδεδεμένη με το τοτέμ εξωγαμία. Εχοντας φτάσει μέχρι εδώ πρεπει να κάνουμε μια παρένθεση και να αναφέρουμε τι έχει πει ο Δαρβίνος για τον τρόπο με τον οποίο ήταν σχηματισμένες οι κοινωνίες των πρωτόγονων ανθρώπων, πριν ακόμα και απο την τοτεμική οργάνωση για την οποία καναμε λόγο νωρίτερα. Ο Δαρβίνος σε ένα απο τα κειμενά του σε σχέση με την κοινωνική διάρθρωση των πρωτόγονων ανθρώπων φτάνει στο συμπέρασμα, βασιζόμενος σε παρατηρήσεις των ανωτέρων πιθήκων, ότι και ο άνθρωπος ζούσε σε μικρές ορδές με το πιο δυνατό και πιο μεγάλο σε ηλικία αρσενικό να εμποδίζει την σεξουαλική επιμειξία με

ζηλοτυπία. Πιο συγκεκριμένα ο Δαρβίνος αναφέρει πως ο άνθρωπος ζούσε είτε σε μικρές κοινωνίες είτε μόνος του όπως ζεί ο γορίλας, και κάθε άντρας είχε μια, ή αν ήταν πιο δυνατός, περισσότερες γυναίκες. Φυσικά σε κάθε ομάδα μπορεί να υπάρξει μόνο ένα ενήλικο αρσενικό έτσι ως φυσικό επακόλουθο οταν ένα πιο νεαρό αρσενικό ενηλικιωθεί να εχουμε μια μάχη και ο πιο δυνατός να γίνεται και ο αρχηγός της αγέλης. Ο χαμένος περιπλανιέται και αν σταθεί τυχερός και βρει και αυτος κάποιο θηλυκό τοτε και αυτός με την σειρά του θα κανει χρήση της ζηλοτυπίας ετσι ώστε να εμποδίσει την αιμομειξία. Επιστρέφοντας στον Freud,, παρατηρούμε πως τοποθετεί στην θέση του ζώου-τοτεμ τον πατέρα, βασιζόμενος σε διάφορες κλινικές περιπτώσεις παιδιών που έιχαν αναπτύξει μια φοβία για τα ζώα, μια φοβία που στον πυρήνα της είχε την αμφιθυμική στάση του παιδιου απέναντι στον πατέρα, -ο πατέρας ως το φοβικό αντικείμενο, το αντικείμενο του μίσους και ο πατέρας ως το αντικείμενο του θαυμασμού- και μέσω της μετάθεσης το άγχος είχε μεταφερθεί σε ενα αλλό αντικείμενο. Για να στηρίξει την υποθεσή του αυτή ο Freud αντλει υλικό τόσο απο την πολυ γνωστή περίπτωση του μικρού Χανς, όπου κυρίαρχο είναι το οιδιπόδειο σύμπλεγμα, και που μπορεί να αναγνωριστεί ως το κύριο συμπλεγμα όλων των νευρώσεων, αλλά και απο μια άλλη πολυ ενδιαφέρουσα περίπτωση, για την οποία αναφέρει πως την χρωστάει στον Φερέντσι, αυτή του μικρού Άρπαντ, η οποία πρόκειται για μια διαστροφή με τα πουλερικά και σχετίζεται με το άγχος του ευνουχισμού*. Σύνοδα λοιπόν και με το γεγονός πως και οι ίδιοι οι πρωτόγονοι λαοί αναγνωρίζουν ως πρόγονο και ως προπάτορα το τοτέμ, αυτή η αντικατάσταση δεν θα πρέπει να μας ξαφνίαζει. Έχοντας, λοιπόν, προβεί σε αυτήν την αντικάσταση βρισκόμαστε μπροστά σε κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις. Αρχικά προκύπτει πως οι βασικές εντολές του τοτέμ, δηλαδή 1) να μην σκοτώνεις το τοτέμ και 2) να μην έχεις σεξουαλική επαφή με καμία γυναίκα που ανήκει στο ίδιο τοτέμ είναι και τα 2 εγκλήματα που διέπραξε ο Οιδίποδας, ο οποίος σκότωσε τον πατέρα του και παντρέυτηκε την μητέρα του, αλλά είναι και οι 2 πρωταρχικές επιθυμίες του παιδιού. Αυτο λοιπόν οδηγεί στην σκέψη πως το τοτεμικό συστημα ή η τοτεμική θρησκεια όπως αλλιώς την ονομάζει ο Freud, πρόκειται για προιόν του οιδιποδείου συμπλέγματος. Στην συνέχεια ο Freud, βασιζόμενος σε ενα φυσικό και φιλόσοφο τον Robert Smith, κάνει λόγο για το τοτεμικό γέυμα, όπου αρχικά ήταν και αναπόσπαστο κομμάτι του τοτεμισμού. Στο τοτεμικό γευμα υπαρχει η θανάτωση του ζώου-τοτέμ με την συμμετοχή όλης της φυλής, ενω στην συνέχεια τρώνε το ζώο τοτέμ ενισχύοντας την τάυτιση μαζί του. Την θανάτωση αυτή ακολουθεί ο θρήνος για το σκοτωμένο ζώο, -αυτή η διαδικασία του πένθους για το απολεσθέν αντικείμενο που το ακολουθεί η τάυτιση με το χαμένο

αντικείμενο είναι λιγο πολύ κάτι γνωστό ( για παράδειγμα ενα αγόρι που εχει χάσει τον πατέρα του και τον πιάνει μια υστερική λιποθυμία, μια ασυνείδητη ταυτιση του εγώ με τον νεκρό πατέρα, την αναπαράσταση του νεκρού πατερα)-μετα τον θρήνο έπαιτε μια εορταστικη διάθεση καθώς τελέστηκε μια πράξη που υπο άλλες συνθήκες θα απαγορευόταν. Εδώ λοιπόν μπορούμε να διακρίνουμε πως η αμφιθυμική στάση που ενυπάρχει στο οιδιπόδειο σύμπλεγμα μπορεί να επεκταθεί και στο ζώο τοτέμ που είναι και υποκαταστατο του πατέρα. Με αυτον τον τρόπο λοιπόν και αν συνδιάσει κανεις, όπως λέει ο Freud, την ψυχαναλυτική οπτική για το τοτεμικό γευμα και τις υποθέσεις του Δαρβίνου για την μορφη της κοινωνίας σε πολυ πρωτόγονη ακόμα μορφή θα μπορέσει να συσχετίσει γεγονότα τα οποία αρχικά φάνταζαν πολύ ξένα μεταξύ τους. Στην Δαρβίνεια πρωτόγονη ορδή συναντάει κανείς ενα βίαιο και ζυλότυπο πατέρα που έχει για εκείνον όλα τα θηλυκα και εξορίζει κάθε έφηβο γιό του. Εδώ πρέπει να γίνει αναφορά στο γεγονός πως αυτή η μορφή δομής της κοινωνίας δεν έχει καταγραφεί κάπου αλλά το πιο πρωτόγονο που μπορεί να βρει κανεις,και που σε ενα βαθμό επιβιώνει ακομα και στις μέρες μας, είναι οι συνδεσμοι ισότιμων αντρών κάτω απο το ίδιο τοτέμ. Πως λοιπόν μπορεί να προκύψει η μια μορφή κοινωνικής οργάνωσης απο την άλλη; αυτο είναι και το ερώτημα στο οποιο ο φρουντ προσπαθεί να δωσει μια απάντηση.

<<Κάποια μέρα τα αποδιωγμένα αδέλφια συνσπίστηκαν, σκότωσαν και έφαγαν τον πατέρα και έδωσαν έτσι ενα τέλος στην πατρική ορδή. Ενωμένοι, τόλμησαν και κατάφεραν αυτό που ήταν αδύνατο στον καθένα ξεχωριστά. Ίσως το αίσθημα ανωτερότητας να τους δημιουργήθηκε λόγω κάποιας πολιτισμικής προόδου η με την εμφάνιση ενος νέου όπλου. Το γεγονός ότι δεν σκότωσαν μόνο αλλά και έφαγαν τον πατέρα είναι αυτονόητο για τους κανιβάλους. Ο βίαιος προπάτορας ήταν σίγουρα το αξιοζήλευτο και τρομακτικό πρότθπο για καθε ένα απο αυτους τους αδελφούς. Το οτι τον έφαγαν επέβαλε την ταύτιση μαζί του, ο καθένας πήρε μέσα του ένα κομματι απο την δυαμή του. Το τοτεμικό γευμα, ίσως η πρώτη γιορτή της ανθρωπότητας, ήταν η επανάληψη και η αναμνηστική τελετή αυτης της μνημειώδους και εγκληματικης πράξης, που ηπύρξε η αφετηρία για τόσα πολλά πράγματα: για την κοινωνική οργάνωση, για του εθιμικους περιορισμούς και για την θρησκεία.>>

Στην συνέχεια ο Freud μας λέει πως κυρίαρχο ρόλο στην εξεγερμένη ομάδα των αδελφών και στο σύμπλεγμα του πατέρα έχουν τα αμφιθυμικα συναισθήματα και η ένοχη συνείδηση που προκύπτει απο αυτά. Η ένοχη συνείδηση είναι και εκείνη που δημιουργεί

και τις 2 απαγορεύσεις που συναντάμε στον πυρήνα του τομεμισμόυ και όπως έχει ήδη αναφερθεί αυτές οι 2 απαγορέυσεις ταυτίζονται και με τις 2 επιθυμίες του οιδιποδείου συμπλέγματος. Όλα αυτά λοιπόν οδηγόυν τον Freud να διατυπώσει το συμπέρασμα πως << Στο οιδιπόδειο σύμπλεγμα συναντιούνται οι απαρχές της θρησκειάς, της ηθικότητας, της κοινωνίας και της τέχνης>>.

Ο Μαξ Ερνστ γεννήμένος στις 2 απριλίου του 1891 ήταν ένας γερμανός ζωγράφος, γλύπτης, γραφίστας και ποιητης που υπήρξε πρωτοπόρος των κινημάτων του ντάντα και του σουρεαλισμού. Γεννήθηκε σε μια καθολική οικογένεια μεσαίας τάξης η οποία απαριθμούσε 9 παιδιά στην γερμανική πόλη Bruhl κοντά στην Κολονία. Ο Έρνστ ήρθε σε επαφή με την ζωγραφική μέσω του πατέρα του φιλιπ, ο οποίος ήταν ένας άνθρωπος πολύ αυστηρός σε σχέση με την πειθαρχία, δάσκαλος στο επάγγελμα, που έδειχνε ενα πολύ έντονο ενδιαφέρον για την ακαδημαική τέχνη. Σπούδασε φιλοσοφία και ψυχολογία στο πανεπιστήμιο της Βόνης και κατα την διάρκεια τών σπουδών του ήρθε σε επαφή με το έργο του freud και έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για την τέχνη των ψυχικά πάσχοντων. Αμέσως μετα το πέρας των σπουδών του αναγκάστηκε να παρει μέρος στον 1ΠΠ κάτι που είχε πολυ τραυματικές επιπτώσεις για τον ίδιο. Για να αναλογιστεί κανείς ποσο πολύ σημάδεψε ο πόλεμος τοσο τον Έρνστ όσο και την γενία του αρκεί να καταφύγει σε μια

δήλωση που έχει κάνει ο ίδιος για τον εαυτό του και αναφέρει πως πέθανε την μέρα που κατετάγει στον στρατό και αναστήθηκε την μέρα που τελείωσε ο πόλεμος.

Ενα μεγάλο μέρος της δουλειάς του Έρνστ ως ενήλικα είχε ως σκόπο να υποσκάψει την εξουσία συμπεριλαμβανομένης και αυτής του πατέρα του. Τα καλλιτεχνικά κινήματα στα οποία συμμετείχε, το νταντα και ο σουρεαλισμος, έιχαν ως σκοπο να φέρουν ριζοσπαστικές αλλαγές στις υπάρχουσες μορφές τέχνης, υποστηρικτής των οποίων ήταν ο πατέρας του, αλλά και με ενα τρόπο γεννήθηκαν και μέσα απο την ανάγκη για διαμαρτυρία στην βαρβαρότητα του 1ΠΠ, έναν πόλεμο οπου διεξήγαγε η γενιά του πατέρα του Ερνστ.

Σε ένα βαθμό όλη η σουρεαλιστική τέχνη είναι κατα κάποιο τρόπο αυτοβιογραφική. Χρησιμοποιώντας τεχνικές δανεισμένες απο την ψυχολογία και την ανθρωπολογία ο καλλιτέχνης βουτάει στο παρελθόν του και στην προσωπικοτητά του για να ανακαλύψει μια σειρά απο μοναδικούς συμβολισμούς. Μια περσόνα γεννημενη απο μια τέτοια διαδικασία είναι και ο Loplop, superior of birds, την οποία δημιούργησε ο Ερνστ. Απο το 1928 εως το 1932 μια ιπτάμενη φιγούρα με το όνομα Loplop εμαφανίζεται συχνα στους πίνακες και τα κολλάζ του ernst. Ο Loplop είναι κάτι ανάμεσα σε άνθρωπο και πουλί. Ο Ερνστ μας συστήνει τον Loplop στον πίνακα Loplop, superior of birds και έπειτα τον συναντάμε πολύ συχνά στην νουβέλα με κολάζ La femme 100 tetes του 1929.

Χρησιμοποιώντας τις μεθόδους του Φρόιντ, ο Max Ernst ευαισθητοποιήθηκε στα όνειρά του, καλλιέργησε ενα είδος αυτόματων αντιδράσεων ανάλογο με την αυτοματη γραφή στην ποιήση, και κάνοντας χρήση των ελεύθερων συνειρμων αναλογίσθηκε αναμνήσεις από την παιδική του ηλικία, χωρίς όμως να αγνοήσει ποτέ τα σύμβολα και τις παραδόσεις του γερμανικού πολιτισμού μέσα στον οποίο γεννήθηκε. Ήταν απο τους πρώτους καλλιτέχνες που προσπάθησαν να εντάξουν την δουλειά του Freud στο έργο τους, με στόχο να πετύχει μια αισθητική ανάλογη με εκείνη που συναντάμε στα όνειρα. Με την ανάλυση του συμβολισμού των ονείρων του και άλλων μη απωθημένων σκέψεων, ανακάλυψε ότι γι 'αυτόν τα πουλιά είχαν μια πολύ προσωπική σημασία.

Ο Έρνστ σε ένα αυτοβιογραφικό έργο στο οποίο αναφερέρεται στον εαυτό του στο τρίτο πρόσωπο μας πληροφορεί για ένα γεγονός που έλαβε χώρα όταν ήταν δεκατεσσάρων ετών: Ένας από τους καλύτερους φίλους του, το πιο έξυπνο και στοργικό ροζ cockatoo", πέθανε την ίδια στιγμή που γεννήθηκε η νεαρότερη αδελφή του. Περιγράφει τις αντιδράσεις του στα δύο γεγονότα, τα οποία έμοιαζαν με μια βίαιη ιεροτελεστία: «Συνέβη μια σειρά από μυστικιστικές κρίσεις, τσιμπήματα υστερίας, εξορμήσεις και καταθλίψεις. Μια επικίνδυνη σύγχυση μεταξύ πτηνών και ανθρώπων

αποκρυσταλλώθηκε στο μυαλό του και βρήκε τον δρόμο της στα σχέδια του και τα έργα ζωγραφικής του. Η εμμονή αυτη τον στοιχειώνει μέχρι να ανεγειρει το μνημείο των πτηνών το 1927, και ακόμη αργότερα οταν ο Max ταυτισε εθελοντικά τον εαυτό του με τον Loplop, τον ανώτερο των πτηνών ». Ο Ernst κλείνει τις σημειώσεις του για τον εαυτό του, λέγοντας ότι έλαβε συμβουλές που μπορεί κανείς να δει στους πίνακές του από το πουλί που τον κλώσσησε, και ότι αυτό το πουλί ακολούθησε το αεροπλάνο του στην Αμερική.

Ο Loplop, ο άνθρωπος-πουλί, ο οποίος είναι το alter-ego του Ernst, αναλαμβάνει τις ιδιότητες ενός άλλου υπερφυσικού οντος, του τοτέμ. Η περσόνα αυτή όπου μας δίνει ο Ernst μέσα απο την τέχνη του συνδιάζει όλες τις ιδιότητες τις οποίες μπορούμε να αναγνωρίσουμε και στο τοτέμ των πρωτόγονων λαών: το πλάσμα που είναι ο πνευματικός πατέρας (τον κλόσσησε), ο θεός προστάτης, το αναγνωριστικό σύμβολο της φυλής ( Loplop introduces) και ακόμη και η κατοικία της ψυχής του πιστού. Στους πίνακες, τα κολαζ, και τα γραπτά του Έρνστ ο Loplop πετάει από τη μια λειτουργία στην άλλη, μερικές φορές ενσωματώνοντας όλα αυτά τα στοιχεία ταυτόχρονα, κατι που όπως έχουμε ήδη αναφέρει είναι και χαρακτηριστικό των τοτέμ για τα οποία μας κάνει λόγο ο Freud.

Επειδή η βιβλιογραφια για την σύνδεση μεταξύ γενικά του έργου του Ερνστ αλλα και του Loplop πιο συγκεκριμένα με το έργο του freud δεν είναι μικρή έχω μαζέψει κάποια στοιχεία που φαίνονται ενδιαφέροντα.

Αρχικά το πουλί είναι μια λέξη συνδεδεμένη πάντα με την ελευθερία, «ελεύθερος σαν πουλί» συνηθίζουμε να λέμε. Αλλά στη γερμανική σκέψη το πουλί που περιπλανίεται πάνω από μια έρημο δεν είναι μόνο ένα σύμβολο της ελευθερίας, αλλά και μια αντικοινωνική παρουσία. Η γερμανική λέξη vogelfrei ("bird free") είναι ο όρος για έναν ληστη ή για κάποιον o οποίος έχει επικηρυχθεί. Εδώ θα μπορούσε κάποιος να διακρίνει την αποστροφή του Ερνστ για την ξεπεσμένη αστική κοινωνία και την εξουσία γενικά. Η γερμανική γλώσσα κάνει και άλλες συσχετίσεις μεταξύ πτηνών και διαφόρων μορφών συμπεριφοράς και μάλιστα ενα βήμα πιο πέρα από το σύνηθες κοινωνικά αποδεκτό. Κανένας κώδικας δεν σχετίζεται στενότερα με τις αξίες της μεσαίας τάξης του 19ου αιώνα, από αυτόν της σεξουαλικής αποχής στους άγαμους και της σεξουαλικής πίστης στους παντρεμένους. Έτσι, ο κώδικας της σεξουαλικής συμπεριφοράς, περισσότερο από κάθε άλλο ηθικό κώδικα, ήταν αυτός που αγαπούσαν περισσότερο να σπάνε οι νεαρόι επαναστάτες της επόχης. Είναι γεγονός πως ο Έρνστ εγκατέλειψε την πρώτη του γυναίκα για να μετακομίσει στο παρίσι όπου και σχημάτισε ενα ερωτικό τρίγωνο με τον επίσης σουρεαλιστή Paul Elyard και την μετέπειτα γυναίκα του Dali, Gala. Η λέξη για το πουλί στα γερμανικά, Vogel, πρόσφερε την ευκαιρία αυτή στον Ernst. Το Vogeln είναι η λέξη στην

αρκό για την σεξουαλική επαφή. Η αργκό χρήση της λέξης και των εικόνων των πτηνών σε έργα ζωγραφικής που φέρουν σεξουαλικό νόημα μπορούν να εντοπιστούν απο την περίοδο της αναγέννησης εαν όχι πιο πριν.

Ένα παρόμοιο λογοπαίγνιο μπορούμε να συναντήσουμε και στο έργο του Freud. Στην ερμηνεία των ονείρων, που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1900, και που ο Ernst διάβασε όταν ήταν ακόμα φοιτητής, ο Freud μιλάει για ένα από τα όνειρά του: “Είδα την αγαπημένη μου μητέρα, με μια ιδιαιτέρως ειρηνική, κοιμισμένη έκφραση στα χαρακτηριστικά της, που μεταφέροταν στο δωμάτιο από δύο (ή τρία) άτομα με ράμφους πουλιών και που την τοποθετησαν πάνω στο κρεβάτι “... Όπως μας πληροφορεί ο Freud οι παράξενα ντυμένες και αφύσικα ψηλές φιγούρες με τα ράμφη των πτηνών προέρχονταν από τις απεικονίσεις της Βίβλου του Φίλιπσον. Πρέπει να ήταν αιγύπτιοι θεοί με κεφάλια γερακιών.Σχετικά με τον χαρακτήρα κηδείας που έχουν οι εικόνες στο όνειρο, μας γνωστοποιει ίδιος για την έκφραση της μητέρας του πως αντιγράφηκε από την άποψη που είχε για τον παππού του λίγες μέρες πριν από το θάνατό του οπου και ροχάλιζε ενω βρισκόταν σε κώμα. Όμως, ο Freud, στην ερμηνεία των ονείρων έδωσε μια πρωταρχική σεξουαλική σημασία στο όνειρο συνδυάζοντας τα στοιχεία με τον όρο στην αργκό για την σεξουαλική επαφή, vogeln, που του είπε ένας από τους συμπατριώτες του, ο Philipp, όταν ήταν ακόμα παιδί.. Ο Φρόιντ εντόπισε την πηγή του άγχους που δημιουργείται από το όνειρο "σε μια σκοτεινή και προφανώς σεξουαλική επιθυμία που βρήκε την κατάλληλη έκφραση στο οπτικό περιεχόμενο του ονείρου." Η φιγούρα με το πτηνό που είναι και ο υπηρέτης του θανάτου και ο απαγορευμένος ή δυνητικός σεξουαλικός σύντροφος είναι ένα θέμα που συνδέει τη φαντασία του ονείρου του Φρόιντ και των πιο προβοκατόρικων και λιγότερο συναισθηματικών έργων του Ernst στην Une semaine de bonte (μια εβδομάδα καλοσύνης). Φυσικά δεν μπορούνε να αφήσουμε να μας διαφύγει και το γεγονος πως το αγόρι που μαθαίνει στον μικρό ακόμα Freud την σημασία της λέξης vogeln είχε το ίδιο όνομα με τον πατέρα του Ερνστ, τον Φίλιπ, ο οποίος διακρίνεται στις γραφές του καλλιτέχνη και στις εικόνες του, και είναι και αυτός που εισάγει τον μικρό ακόμα Μαξ στην ζωγραφική.

Τέλος θα ήθελα να αναφέρω πως ο ο Έρνστ έχει φιλοτεχνήσει και ενα πίνακα τον οποίο έχει ονομάσει τοτεμ και ταμπου.

Βιβλιογραφία

1. Stokes C. Surrealist Persona: Max Ernst’s “Loplop, Superior of Birds.” Simiolus: Netherlands Quarterly for the History of Art [Internet]. 1983 [cited 2018 Dec 4];13(3/4):225. Available from: https://www.jstor.org/stable/3780542?origin=crossref

2. Kavky S. AUTHORSHIP AND IDENTITY IN MAX ERNST’S LOPLOP. Art History [Internet]. 2005 Jun [cited 2018 Nov 30];28(3):357–85. Available from: http://doi.wiley.com/10.1111/j.0141-6790.2005.00468.x

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΕΠΤΑ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ 3.NASIO JUAN-DAVID

Τοτέμ και ταμπού Sigmund Freud 4.