11.4.2002 1

LÁNASÝSLARÍKISINS

““MMarkaðir fyrir endurhverf arkaðir fyrir endurhverf verðbréfaviðskiptiverðbréfaviðskipti””

Þórður JónassonLánasýsla ríkisins

11.4.2002 2

LÁNASÝSLARÍKISINS

Yfirlit kynningar

Inngangur Tilgangur Áhættuþættir Núverandi staða hér á landi Tæknilegar þarfir Líkleg þróun hér á landi

11.4.2002 3

LÁNASÝSLARÍKISINS

Sagan...

Bandaríkin um 1970 Evrópa um 1980 Nágrannalönd um 1990 Drifkraftur => Erlendir fjárfestar

11.4.2002 4

LÁNASÝSLARÍKISINS

Endurhverf verðbréfaviðskipti

A: Skuldabréf seld og keypt framvirkt

B: Veðlán

Kr. 1000OBL.

A: Sala skuldabréfa

B: Endurgreiðsla veðkvöð aflétt Kr 500Aðili Mótaðili

Kr. 1000OBL.

A: Kaup skuldabréfa

B: Lántaka skuldabréf sem veðtrygging

Kr 500

11.4.2002 5

LÁNASÝSLARÍKISINS

Af hverju repo?

Ódýrari leið til fjármögnunar fyrir banka og aðra fagfjárfesta heldur en millibankamarkaður

Leyfir vogun Sveigjanlegt Eykur ávöxtun skuldabréfa fyrir eigendur þeirra Áhættustýringartæki sem dreifir áhættu í

hagkerfinu

11.4.2002 6

LÁNASÝSLARÍKISINS

Notkun repo

16%

28%

25%

18%

13%

Auka ávöxtunLækka vaxtakostnaðSkortstaðaÁhættustýringartækiVörn

Könnun meðal 94 banka á alþjóðlegum mörkuðum

11.4.2002 7

LÁNASÝSLARÍKISINS

Ef sjóðstjóri telur að vextir muni hækka á næstu dögum....

Dagur 3

Repo

Dagur 2Dagur 1

Verðbréf seldVerðbréf seld

framvirkt(Annar leggur)

Keypt verðbréf(Fyrsti leggur)

11.4.2002 8

LÁNASÝSLARÍKISINS

Af hverju ekki fyrr?

Alþjóðavæðing fjármálamarkaðar Markaðurinn var vanþróaður Upplýsingatækni sem hindrun =>

– Viðskiptakostnaður í hlutfalli af væntum ávinningi var of mikill

11.4.2002 9

LÁNASÝSLARÍKISINS

Vaxtaáhætta

Ef vextir hækka– Undirliggjandi veð lækkar fyrir lántakanda– Ef um stöðutöku var að ræða er dýrara að kaupa

eignina til að loka samningi– Mætt með “haircut” á eigninni til að mæta

sveiflum

11.4.2002 10

LÁNASÝSLARÍKISINS

Lánaáhætta

Möguleiki á að annar aðili samningsins eða báðir standi ekki við efni hans

Eðli samningsins veitir nokkra vörn fyrir þessu– Veðtryggingar veita vörn nema að

undirliggjandi markaðir lokist

11.4.2002 11

LÁNASÝSLARÍKISINS

Aðgerðaáhætta

Hægt er að nota þriðja aðila– Tri pary repo– Greiðsluhluti– Eignafærsla á milli aðila– Yfirleitt eru fjárhæðir háar í viðskiptum sem

þessum og því geta lítil mistök haft kostnaðarsamar afleiðingar

11.4.2002 12

LÁNASÝSLARÍKISINS

Núverandi staða hér á landi

Seðlabankinn veitir innlánsstofnunum aðgang að endurhverfum verðbréfaviðskiptum til peningamagnsstýringar

Lánasýslan veitir viðskiptavökum aðgang að verðbréfalánum

Innlánsstofnanir eru sumar hverjar með samninga um verðbréfalán hjá fagfjárfestum, t.d. verðbréfasjóðum og lífeyrissjóðum

11.4.2002 13

LÁNASÝSLARÍKISINS

Tæknilegar þarfir

Skipulagður markaður er ekki fyrir hendi og ekki eru notaðir alþjóðlegir samningar um viðskiptin

Innlánsstofanir veita viðskiptavinum sínum endurhverf verðbréfaviðskipti

Um er að ræða “low margin” viðskipti og viðskiptamagn þarf að vera mikið til þess að það borgi sig að standa í þessu nema auðvelt og öruggt sé að eiga viðskiptin

11.4.2002 14

LÁNASÝSLARÍKISINS

Tæknilegar þarfir

Koma þarf til móts við notendur á öllum stigum ferlisins, allt frá framsetningu tilboða til bakvinnslu

Traustur tæknilegur grundvöllur er lykillinn að því að fá aðra en banka og verðbréfafyrirtæki að markaðnum– Á samningstíma þarf að fylgjast gaumgæfilega með

stöðu undirlirggjandi veðs– Einfalt og auðskilið kerfi þarf til að flytja eignir á

fjárvörslureikninga

11.4.2002 15

LÁNASÝSLARÍKISINS

Dæmigerð viðskiptiKr. 1000

OBL.

Kr. 1000OBL.

ENDUR-NÝJUN?

SKRÁNING

REIÐUFÉ

VERÐBRÉF

LOKUN

REIÐUFÉ

VERÐBRÉF

Eftirlit með veði Eftirlit stöðum mótaðila

11.4.2002 16

LÁNASÝSLARÍKISINS

Upplýsingakerfi

Gerir miklar kröfur til upplýsingakerfa– Flóknar eignabreytingar– Eftirlit með tryggingum á samningstíma– Háar fjárhæðir– Heildaryfirlit útistandandi samninga– Útskiptingar veðs á samningstíma– Nauðsynlegt að allt sé einfalt, auðskiljanlegt og

öruggt gagnvart mótaðilum “utan” bankageirans

11.4.2002 17

LÁNASÝSLARÍKISINS

Líkleg þróun...

Að mörgu leyti sambærilegar aðstæður og í Svíþjóð 1992– Sænska krónan var sett á flot– Vextir voru háir– Erlendir fjárfestar sáu sér ávinning í lækkandi

vöxtum og notuðu repomarkaðinn til stöðutöku– Repómarkaðurinn fór úr 5 í 200 milljarða

sænskra króna á 12 mánuðum

11.4.2002 18

LÁNASÝSLARÍKISINS

Drifkrafurinn er... Alþjóðavæðing fjármálamarkaðar

– Erlendir aðilar vilja taka sér stöðu á íslenskum markaði án þess að taka gjaldmiðlaáhættu => vilja fjármagna sig í íslenskri krónu => REPÓ

Kr. 1000OBL.

Sala skuldabréfa

REPO markaður

REPO VEXTIR

Kr 100

REPO vextir + álagKr 110

Erlendur aðili

Mótaðili

Kr 10

Hagnaður

11.4.2002 19

LÁNASÝSLARÍKISINS

Hvað svo...?

UPPLÝSINGAKERFI SEM GERA

VIÐSKIPTIN MÖGULEG MEÐ

LÁGUM KOSTNAÐI

SKÝRAR LEIKREGLUR & EFTIRLIT

RAFRÆN EIGNASKRÁNING

SAMSTARF STJÓRNVALDA

OG MARKAÐSAÐILA