Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Đề án phát triển cờ Lạc Việt 2020
Tác giả cờ Lạc Việt – Nguyễn Tiến Thành Page 1
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
---*---
Hà Nội, ngày 11 tháng 11 năm 2020
ĐỀ ÁN
PHÁT TRIỂN CỜ LẠC VIỆT
Kính gửi:
- TỔNG CỤC THỂ DỤC THỂ THAO
- LIÊN ĐOÀN CỜ VUA VIỆT NAM
- LIÊN ĐOÀN CỜ TƯỚNG VIỆT NAM
Tôi là Nguyễn Tiến Thành, 40 tuổi, nguyên quán tại Ninh Bình. Hiện tôi đang tạm trú
phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Tôi là tác giả của bộ môn Cờ Lạc Việt, một
trò chơi trí tuệ đã được Cục Bản quyền Tác giả của quý Bộ cấp giấy chứng nhận quyền tác giả
trong giấy chứng nhận số 2216/2017/QTG, ký ngày 17 tháng 5 năm 2017.
Vì tình yêu quê hương đất nước, lòng tự tôn dân tộc, tự hào với những cuộc đấu tranh
dựng và giữ nước của ông cha, tôi thiết tha đề nghị với quý vị phát triển công cuộc phổ biến cờ
Lạc Việt ra cộng đồng, để người Việt Nam có một loại cờ riêng, đóng góp giá trị tinh hoa của
mình vào nền học thuật của nhân loại.
I. Sự phát triển của các bộ môn cờ ở Việt Nam
Việt Nam là thành viên của liên đoàn cờ vua quốc tế (FIDE). Làng cờ Việt Nam đã từng
đạt được nhiều thành tích ấn tượng như: Lê Quang Liêm đạt chức vô địch thế giới cờ chớp năm
2013, kỳ thủ Nguyễn Hoàng Lâm, Ngô Lan Hương đạt chức vô địch cờ tướng Châu Á năm 2011,
đội tuyển Việt Nam bảo vệ thành công chức vô địch đồng đội cờ chớp tại Asian Indoor Games
năm 2013, kỳ thủ Phạm Trần Gia Phúc vô địch U8 thế giới, đội tuyển cờ vây Việt Nam liên tục
giành hạng nhất toàn đoàn tại giải vô địch cờ vây Đông Nam Á từ 2014 đến 2017.
Người Việt Nam được cộng đồng quốc tế công nhận là thông minh, nhanh nhẹn và khéo
léo. Người Việt Nam nhìn chung là yêu và chơi tốt các môn thể thao trí tuệ nói chung, các bộ
môn cờ nói riêng. Đó là các môn như cờ vua, cờ tướng, cờ tướng úp, cờ vây... Các kỳ thủ của
chúng ta được xếp vào hàng khá của thế giới. Hiện tại, trong hai bộ môn cờ phố biến nhất thế
giới, thì cờ vua Việt Nam đang được xếp hạng thứ 38/180 quốc gia trên thế giới, cờ tướng thì các
kỳ thủ nữ Việt Nam đứng thứ nhì thế giới, đội tuyển cờ tướng nam thì luôn nằm trong tốp đầu
của thế giới.
Đề án phát triển cờ Lạc Việt 2020
Tác giả cờ Lạc Việt – Nguyễn Tiến Thành Page 2
II. Vì sao Việt Nam cần một loại cờ riêng?
Các nước trên thế giới, nhất là các nước xung quanh ta, phần lớn đều có một loại cờ riêng
cho đất nước mình, đó biểu tượng trí tuệ của đất nước, là đại diện cho làng cờ nước họ. Cụ thể,
tôi xin được thống kê ở bảng dưới đây:
Tượng kỳ – Trung Quốc
Cờ vua – gốc Ấn Độ
Cờ Janggi – Triều Tiên
Cờ Shogi – Nhật Bản
Đề án phát triển cờ Lạc Việt 2020
Tác giả cờ Lạc Việt – Nguyễn Tiến Thành Page 3
Cờ Sittuyin – Miễn Điện
Cờ Makruk – Thái Lan
Các bằng chứng khảo cổ cho thấy, các loại cờ trên phần lớn đều kế thừa từ một loại cờ cổ,
được người Ấn Độ sáng tạo ra vào thế kỷ thứ VII, tên là Chaturanga. Loại cờ này được truyền bá
sang nhiều nước, mỗi nơi người dân cải tiếng thành một loại cờ riêng cho phù hợp với văn hóa
nước họ. Mới đây nhất cờ tướng (tượng kỳ) của Trung Quốc đã có một biến thể mới gọi là cờ
tướng úp – mà hiện nay cả người Hong Kong và người Đài Loan đều nhận là do đất nước mình
sáng tạo ra. Cờ Sittuyin của Miễn Điện thực ra là một biến thể khai cuộc của cờ vua.
Người Việt Nam có những kỳ thủ có tên tuổi trên làng cờ thế giới như Lê Quang Liêm,
Nguyễn Ngọc Trường Sơn, Đào Thiên Hải… Nhưng đáng buồn là chúng ta chưa có một loại cờ
cho riêng mình xứng tầm thế giới. Đặc biệt là khi các nước xung quanh ta đều đã có một loại cờ
làm biểu tượng cho làng cờ nước mình, cũng là đại diện cho sự đóng góp trí tuệ của họ vào nền
học thuật thế giới, làm phong phú thêm kho tàng tri thức của nhân loại.
III. Những nguyên tắc khi sáng tạo ra một loại cờ
Cờ là trò chơi mô phỏng các cuộc chiến tranh thời trung cổ. Mỗi một loại quân của cờ đại
diện cho một loại quân binh chủng trên chiến trường. Hiện chúng ta có nhiều loại cờ khác nhau,
dĩ nhiên loại cờ nào mô phỏng được thực tế chiến trường tốt hơn, loại cờ đó hay hơn. Những
nguyên tắc khi sáng tạo một bộ môn cờ mới bao gồm:
1. Cờ phải mới ít nhất một trong ba yếu tố sau: bàn cờ, quân cờ mới và luật chơi.
2. Cờ mô phỏng cuộc sống, nên cờ càng giống cuộc sống (sát thực tế) càng hay.
3. Luật chơi không được mâu thuẫn, bất hợp lý, phi logic…
4. Khi chơi, các ván cờ phải kịch tính, hấp dẫn …
5. Cờ phải đảm bảo người chơi giỏi hơn sẽ giành chiến thắng.
6. Cờ phải có cả quân cận chiến (đánh gần) và quân viễn chiến (đánh xa).
7. Cờ phải nằm trong năng lực tư duy của người bình thường.
Đề án phát triển cờ Lạc Việt 2020
Tác giả cờ Lạc Việt – Nguyễn Tiến Thành Page 4
1. Quân cờ:
Quân cờ có nhiều loại các nhau, nhưng tựu chung có ba loại chính: 1. Quân tượng hình
(quân của cờ vua), 2. Quân được ghi bằng chữ lên mặt phẳng (quân của cờ tướng) và 3. Quân là
hình chiếu cạnh của quân tượng hình lên mặt phẳng (quân dùng để thi đấu biểu diễn và giảng dạy
của cờ vua).
Ưu điểm của quân cờ tướng là người chơi dễ quan sát, dễ ăn quân, nhưng nhược điểm là
khó nhớ, khó học nên cờ tướng ít được phụ nữ và trẻ em chơi. Ưu nhược điểm của quân của cờ
vua ngược với quân cờ tướng. Quân cờ Lạc Việt có ưu điểm của cả hai loại quân cờ này.
2. Bàn cờ:
Bàn cờ trên thế giới hiện có hai loại: 1. Bàn cờ cho quân di chuyển trong lòng ô (bàn cờ
vua) và 2. Bàn cờ cho quân di chuyển trên đường thẳng là cạnh các ô (bàn cờ tướng). Loại bàn cờ
thứ nhất thường có tô màu so le để tránh đi nhầm, nhất là các quân đi chéo.
Ưu điểm của bàn cờ vua là tránh được nhầm lẫn cho các quân đi chéo (tượng) và quân đi
dích dắc (mã), nhược điểm là làm công phu hơn, mất thời gian nhiều hơn. Ưu điểm của bàn cờ
tướng là dễ làm, nhưng nhược điểm là dễ bị nhầm khi đi quân, nhất là quân đi dích dắc như quân
mã.
3. Luật chơi:
Luật chơi là việc sáng tạo ra nước đi (di chuyển và ăn quân) cho các loại quân cờ. Cờ Lạc
Việt tận dụng lại quân xe, quân mã và quân vua của cờ vua, quân pháo của cờ tướng; sửa luật đi
của các quân sĩ (hậu), tượng, tốt.
Việc sáng tạo ra luật chơi cũng cần có nguyên tắc, đó là: nước đi của các quân phải là tới
hạn – hoặc lớn nhất hoặc nhỏ nhất. Tức nước đi của các quân cờ phải hoặc là dài nhất (tùy ý cho
đến khi bị chặn), hoặc là ngắn nhất (chỉ được một ô). Nguyên lý này rất quan trọng, vì nó không
gây ra sự thắc mắc.
Ví dụ, quân xe được đi thẳng và ngang tùy ý, quân tướng chỉ được đi một ô sang các ô
bên cạnh; quân sĩ được đi chéo tùy ý, quân tượng chỉ được đi chéo sang ô bên cạnh... Chúng đều
là các biên, giới hạn lớn nhất hoặc nhỏ nhất nên không gây thắc mắc. Còn nếu quy định quân xe
được đi thẳng hoặc ngang 3 ô, sẽ có người thắc mắc: sao lại là 3 mà không phải là 2 hoặc 4?
IV. Điểm hạn chế của các loại cờ hiện nay
Chiểu theo “Những nguyên tắc khi sáng tạo một loại cờ mới” bên trên, ta thấy các loại cờ
đang được chơi nhiều nhất ở nước ta hiện nay - đó là cờ tướng, cờ vua và cờ úp - có những điểm
hạn chế và không thực tế sau đây:
1. Cờ tướng:
- Bàn cờ:
Cờ tướng khi chơi, quân di chuyển trên các đường thẳng là viền các ô, các ô lại
cùng màu với nhau, nên người chơi có thể đi nhầm lẫn khi đi quân. Nhầm lẫn nhiều
nhất là con mã. Người chơi có thể vì căng thẳng quá mà đi nhầm, cũng có thể cố
tình đi nhầm, cả hai việc đó ta đều phải hạn chế.
- Quân cờ:
Đề án phát triển cờ Lạc Việt 2020
Tác giả cờ Lạc Việt – Nguyễn Tiến Thành Page 5
Quân cờ tướng là các ký tự chữ Hán khó học, khó nhớ nên phụ nữ và trẻ em khó
học để chơi, thành ra cờ tướng khó đến được với hai loại đối tượng này, nên khó mở
rộng ra toàn xã hội.
Không có quân đi chéo xa, nên thiếu phong phú trong loại quân và nước đi.
- Luật chơi:
Luật lộ mặt tướng - lấy ý tưởng từ việc các tướng giận dữ không nhìn thèm mặt
nhau, nhưng thực tế chiến trường, các tướng thường gặp gỡ thỏa hiệp hoặc đấu lý
với nhau trước khi quyết định đánh.
Luật tướng và sĩ không được ra khỏi cung. Lúc thế địch quá mạnh, tướng nguy khốn
rời bỏ cung là chuyện bình thường. Lịch sử Việt Nam và thế giới có nhiều lần vua
bên yếu rời khỏi kinh thành, về nơi hiểm yếu bảo toàn lực lượng, chờ cơ hội phản
công... Ba lần thắng quân Nguyên Mông, vua tôi nhà Trần đều rời bỏ kinh thành
Thăng Long, đợi cho địch yếu mới phản công rồi giành được thắng lợi sau cùng.
Tượng không được qua biên giới (sông). Ý tưởng về một loại quân không được qua
biên giới là một điều ngớ ngẩn. Quân tượng trong cờ tướng không đại diện cho lực
lượng tượng binh ngoài đời thực - vốn rất mạnh.
Luật cản mã. Kỵ binh (mã) là loại quân tập hợp của các kỵ sĩ, họ mạnh mẽ và cơ
động, trên chiến trường thời trung cổ ít khi loại quân này bị cản. Mã còn bị cản bởi
chính quân mình? Quân mình không biết tránh ra cho kỵ binh tiến thoái hay sao?
2. Cờ vua:
- Bàn cờ
Bàn cờ vua khoa học và hợp lý nên cờ Lạc Việt học theo loại bàn cờ này.
- Quân cờ
Quân cờ vua là các quân tượng hình, nên tầm nhìn của người chơi để bao quát thế
trận bị hạn chế hơn cờ tướng, động tác ăn quân khó hơn, khi chơi chớp nhoáng các
kỳ thủ thao tác nhanh các dễ bị đổ quân.
- Luật chơi
Luật cho quân hậu (vợ vua) quá mạnh. Xưa nay trong lịch sử, có rất ít nữ tướng văn
võ song toàn, khuynh loát được thế cuộc, mà chủ yếu vẫn là các tướng nam. Nên cờ
vua đặt "tên quân" và "luật chơi" cho quân hậu như thế là không đại diện cho thực tế
chiến trường cũng như cuộc sống.
Luật hết nước đi là hòa cờ. Thực tế trên chiến trường, hết lối đi, hết lối thoát thì phải
đầu hàng hoặc chịu chết. Đó là thua, không thể là hòa được.
Voi chạy nhanh hơn ngựa. Luật cho phép quân tượng - voi chậm chạp - lại di
chuyển nhanh hơn quân mã - ngựa rất nhanh - trong một nước đi cũng là không thực
tế. Trong một nước tượng có thể đi hết bàn cờ, còn mã cứ đi ba ô một.
3. Cờ tướng úp
Khoảng mười năm trở lại đây, ở Việt Nam bắt đầu phổ biến một loại cờ mới gọi là cờ
tướng úp (gọi tắt là cờ úp). Đây là một biến thể của cờ tướng, khi chơi cờ các quân (trừ quân
tướng) được úp xuống hoặc đậy lên. Việc xếp cờ ban đầu và nước đi ban đầu của các quân tuân
theo luật chơi của cờ tướng. Sau khi đi lần đầu tiên các quân được lật ngửa hoặc bỏ nắp đậy ra.
Từ vị trí đó, chúng được di chuyển theo đúng như nước đi của mình trên khắp bàn cờ. Vì là một
biến thể của cờ tướng, nên cờ úp mang trong mình những điểm hạn chế cố hữu của cờ tướng,
ngoài ra cờ úp cũng có những điểm hạn chế của riêng mình như sau:
- Luật chơi:
Đề án phát triển cờ Lạc Việt 2020
Tác giả cờ Lạc Việt – Nguyễn Tiến Thành Page 6
Luật lộ mặt tướng - lấy ý tưởng từ việc các tướng giận dữ không nhìn thèm mặt
nhau, nhưng thực tế chiến trường, các tướng thường gặp gỡ thỏa hiệp hoặc đấu lý
với nhau trước khi quyết định đánh.
Luật tướng không được ra khỏi cung. Lúc thế địch quá mạnh, tướng nguy khốn rời
bỏ cung để bảo toàn lực lượng, chờ cơ hội phản công sau là điều bình thường. Cổ
kim đông tây có nhiều điển tích ghi lại việc này.
Luật cản mã. Kỵ binh là loại quân tập hợp của các kỵ sĩ, họ mạnh mẽ và cơ động,
trên chiến trường thời trung cổ ít khi loại quân này bị cản. Mã còn bị cản bởi chính
quân mình? Quân mình không biết tránh ra cho kỵ binh tiến thoái hay sao?
Quân tượng đã được qua biên giới (sông) nhưng chỉ được đi cứng nhắc chéo hai ô
một lần, nên yếu cả ở tấn công và phòng thủ, không đại diện cho lực lượng tượng
binh – vốn rất mạnh – trong các cuộc chiến.
4. Các loại cờ do người Việt sáng tạo:
Ngoài các loại cở mà chúng ta học từ nước ngoài – đang được chơi phổ biến ở nước ta
hiện nay - như cờ vua, cờ tướng, cờ úp, cờ vây…; người Việt Nam còn sáng tạo ra một số loại cờ
cho riêng mình như cờ Tư Lệnh của đại tá nhà văn Nguyễn Quý Hải (Hà Nội), cờ Toán của ông
Vũ Văn Bảy (Bắc Ninh), cờ Thiên Nhiên của ông Đỗ Văn Ngôn (Hưng Yên), Cờ Ngũ Hành của
ông Nguyễn Văn Thiên (Hà Nội)… Tuy nhiên, các loại cờ này có các điểm yếu sau:
Không có tính kế thừa từ loại cờ cổ mà quân cờ và luật chơi đã trở thành phổ quát như các
quân tướng, sĩ, tượng, xe, pháo, mã, tốt. Quân pháo trong cờ tướng (Trung Quốc) cũng là một
loại quân mới, quân này không có trong cờ vua nên cho đến nay người châu Âu, châu Mỹ vẫn
không thích quân pháo. Vì không có tính kế thừa, nên những người đã chơi quen các loại cờ cũ sẽ
khó học chơi hơn. Chấp nhận một thứ mới một cách tương đối dễ hơn một thứ mới hoàn toàn.
Với cờ Tư Lệnh, thì trong năm nước thường trực của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, đã
có đến bốn nước đã từng có chiến tranh với Việt Nam (Mỹ, Pháp, Anh và Trung Quốc) và họ đều
thua, liệu họ có học cờ Tư Lệnh của ta? Các cuộc chiến vệ quốc của nước ta, tuy anh dũng lẫm
liệt nhưng xét ở quy mô chiến tranh, vẫn chưa đạt tới tầm quốc tế (ở tầm tướng chưa đến tầm
soái), nên những nước lớn không dễ chấp nhận học một loại cờ mang phong cách quân đội của
nước ta.
Với cờ Ngũ Hành thì các loại quân đều đi như nhau – chỉ đi được một nước xung quanh
vị trí nó đang đứng – là không chia quân cờ thành các loại quân binh chủng khác nhau (sĩ, tượng,
xe, pháo, mã, tốt) nên không phong phú về nước đi, không có các loại quân khắc (kị dơ) nhau
như quân đi thẳng kị quân đi chéo, tướng tá đồng đều như binh tốt… Người chơi dễ có cảm giác,
tất cả các quân của cờ Ngũ Hành đều là tốt – vì chỉ đi được một ô trong mỗi lần đi.
V. Cờ Lạc Việt (gọi tắt là cờ Việt)
Nhận ra điểm hạn chế của các loại cờ đang phổ biến hiện nay, Thành Nguyễn đã kết hợp
những ưu điểm của chúng lại, tạo ra một loại cờ mới lấy tên là cờ Lạc Việt (gọi tắt là cờ Việt).
Cờ Việt có những đặc điểm như sau:
- Có quân cờ là các quân của cờ vua và cờ tướng ghép lại.
- Bàn cờ là sự mở rộng của bàn cờ vua (mỗi chiều lên 10x10 ô), các ô được chia làm hai màu
xen kẽ để tránh nhầm lẫn cho các quân đi chéo và đi dích dắc.
Đề án phát triển cờ Lạc Việt 2020
Tác giả cờ Lạc Việt – Nguyễn Tiến Thành Page 7
Bàn cờ, quân cờ và bố trí quân lúc khai cuộc
Có thể mượn quân cờ tướng để chơi cờ Việt
1. Giải thích từ ngữ:
- Bắt quân: là loại quân của đối phương ra khỏi bàn để đứng vào vị trí của nó.
- Biên giới: là đường thẳng đỏ đậm nằm giữa các ô của hàng 5 và hàng 6.
- Quân đã chết: quân đã bị loại ra khỏi bàn cờ.
- Phong: là động tác đổi quân tốt khi đi đến hàng cuối cùng bên phía đối phương lấy tùy ý
một trong những quân đã chết của bên mình.
2. Luật chơi của cờ Việt:
- Tướng đi như vua của cờ vua.
- Sĩ đi chéo như tượng của cờ vua, đi thẳng và ngang một ô.
- Tượng đi thẳng và ngang một hoặc hai ô, đi chéo một ô. Tượng không được nhảy qua đầu
quân đứng cạnh nó theo phương thẳng hoặc ngang.
- Xe đi như xe của cờ vua.
- Pháo đi như pháo của cờ tướng.
- Mã đi như mã của cờ vua (không bị cản).
- Tốt nước đầu được đi về phía trước một hoặc hai ô, nhưng không được ăn hai ô. Qua biên
giới (vạch đỏ) được đi thẳng hoặc ngang một ô. Trước khi qua biên giới, tốt không được đi
ngang, nhưng được ăn ngang một ô. Đi đến hàng cuối cùng bên phía đối phương, được
phong thành một trong các quân đã bị loại ra khỏi bàn cờ.
- Hết nước đi là hết cờ như cờ tướng.
- Không có luật lộ mặt tướng như cờ tướng.
- Trong một ván cờ, Tướng một lần được thí một quân của mình khi đang bị chiếu bí, không
còn nước nào để đi, cần ăn quân đó để đứng vào vị trí nó đang đứng. Nếu một trong các
quân của bên mình có thể ăn được quân đang chiếu bí Tướng, thì Tướng không được thí
quân.
Đề án phát triển cờ Lạc Việt 2020
Tác giả cờ Lạc Việt – Nguyễn Tiến Thành Page 8
3. Thi đấu biểu diễn cờ Lạc Việt
Cờ Lạc Việt đã được tác giả và người hỗ trợ sáng tạo thi đấu kiểm rất nhiều trước khi
công bố ra xã hội. Sau khi công bố, cờ đã được nhiều người chơi và họ đều có những phản hồi
tích cực. Luật chơi cờ không những không có điểm mâu thuẫn, bất hợp lý mà còn tạo được sự
kịch tính, hấp dẫn cho người chơi khi chơi.
Đầu năm 2017, tác giả cờ Việt có gửi thư giới thiệu lên Liên đoàn cờ Việt Nam và đã
được một Ủy viên Liên đoàn cờ Việt Nam, chủ nhiệm câu lạc bộ cờ Hồ Gươm - ông Lưu Đức
Hải quan tâm. Ông Hải đã mời tác giả đến thi đấu cờ Việt, để kiếm nghiệm thực tế, rồi sau đó đã
cho thi đấu biểu diễn tại câu lạc bộ do mình chủ nhiệm vào các sáng chủ nhật hàng tuần.
Địa điểm thi đấu là điểm sinh hoạt hàng tuần của câu lạc bộ cờ Hồ Gươm, đó là Trung
tâm thông tin văn hóa Hồ Gươm, số 2 Lê Thái Tổ, Hoàn Kiếm, Hà Nội – một trong những tiêu
điểm của phố cổ đi bộ Hà Nội – nơi có rất nhiều người Hà Nội, khách du lịch (trong và ngoài
nước) đến tham quan, vui chơi, ngắm cảnh vào mỗi dịp cuối tuần.
Ảnh thực tế cờ Việt: đồ họa, sản phẩm thương mại và thì đấu biểu diễn:
Ảnh thiết kế cờ Việt trên máy tính
Bàn cờ, quân cờ và cách bố trí của cờ Việt lúc
khai cuộc.
Bàn cờ Việt là sự mở rộng của bàn cờ vua lên
mỗi chiều thành 10x10 ô. Tổng là 100 ô chẵn.
Quân cờ Việt có ba loại quân mượn lại loại quân
treo của cờ vua là: xe, mã, tốt. Quân treo thường
dùng trong giảng dạy hoặc thi đấu biểu diễn.
Cờ Việt sản phẩm thương mại
Tác giả cờ Lạc Việt đã hoàn thiện việc thiết kế
giao diện quân cờ. Cờ Lạc Việt hiện đã có sản
phẩm thương mại.
Với các đặc điểm về bàn cờ và quân cờ của
mình, cờ Việt vừa giống cờ tướng, vừa giống
cờ vua. Bàn là bàn của cờ vua, nhưng quân là
quân của cờ tướng. Hình trên quân cờ thì lại là
hình của quân cờ treo cờ vua. Một số quân là
thiết kế của tác giả: tướng, sĩ, tượng, pháo.
Đề án phát triển cờ Lạc Việt 2020
Tác giả cờ Lạc Việt – Nguyễn Tiến Thành Page 9
Thi đấu cờ Việt tại clb cờ Hồ Gươm
Thời còn mượn quân của cờ tướng.
Thi đấu cờ Việt tại clb cờ Hồ Gươm
Thi đấu cờ Việt tại clb cờ Hồ Gươm
Thời còn dùng giao diện quân cờ cũ.
Thi đấu cờ Việt tại clb cờ Hồ Gươm
Thời còn mượn quân của cờ tướng.
Đề án phát triển cờ Lạc Việt 2020
Tác giả cờ Lạc Việt – Nguyễn Tiến Thành Page 10
Cờ Việt được thi đấu cùng với cờ vua trên bàn cờ treo tại clb cờ Hồ Gươm.
VI. Những ưu thế của cờ Việt:
1. Cờ Việt có cơ sở lý luận chặt chẽ
Cờ Việt có bàn cờ mới, có quân cờ mới và luật chơi mới. Cờ Việt tổng cộng bảy loại
quân, sử dụng lại bốn loại quân của hai loại cờ cũ (xe, mã, vua của cờ vua – pháo của cờ tướng),
nhưng cũng có ba loại quân (tượng, sĩ, tốt) được thay đổi cách đi cho sát với thực tế cuộc sống.
Luật chơi cờ Việt đã được hoàn thiện chặt chẽ, vừa tạo cho các loại quân thể hiện đúng
tinh thần của các quân binh chủng chúng đại diện trên bàn cờ, vừa tạo ra sự kịch tích và hấp dẫn
khi chơi cờ, đúng như sự kịch tính và hấp dẫn của các cuộc chiến ngoài cuộc sống, trên thực
địa… Lẽ tất nhiên, người chơi giỏi hơn - vị tướng dày dặn trận mạc, nhiều kinh nghiệm chiến
trường hơn - sẽ giành được chiến thắng.
Luật chơi được thay đổi cho gần với thực tế cuộc sống, nên mô phỏng cuộc sống tốt hơn.
Ưu nhược điểm của các quân trong cờ giống với ưu nhược điểm của các quân binh chủng mà
chúng đại diện ngoài cuộc sống. Người có sức mạnh thì thường dễ coi thường lý thuyết, ít mưu
mẹo và ngược lại những người yếu thì lại thường có nhiều mưu mẹo, khéo léo… Ông trời rất ít
cho ai đó được cả võ lẫn mưu.
Cụ thể trong cờ là quân xe tượng trưng cho võ tướng đi thẳng ngang sẽ ép được quân sĩ
tượng trưng cho mưu sĩ chỉ đi được chéo và thẳng ngang một ô. Ngược lại quân sĩ đi chéo dài (và
thẳng ngang một ô) lại đe dọa lại quân xe trên các đường chéo. Tướng võ sợ mưu, mưu sĩ lại có
sức khỏe yếu nên sợ sức mạnh của tướng võ là những điều rất thực tế trên chiến trường.
Không những tuân theo các nguyên tắc sáng tạo cờ bên trên, cờ Việt còn bổ sung một cơ
sở lý luận, cũng là một triết lý rất mới, rất riêng nhưng lại rất căn bản cho cờ để mô phỏng cuộc
Đề án phát triển cờ Lạc Việt 2020
Tác giả cờ Lạc Việt – Nguyễn Tiến Thành Page 11
sống được tốt hơn đó là: quân đi thẳng tượng trưng cho quan võ, quân đi chéo tượng trưng
cho quan văn, mưu sĩ, quân sư, cố vấn…
2. Cờ Việt có triết lý nhân sinh sâu sắc
Cờ Việt không những làm nổi bật truyền thống đánh giặc ngoại xâm giữ nước, mà còn
lồng ghép các triết lý nhân sinh, các câu chuyện văn hóa dân gian sâu sắc… Quân tượng (voi)
trong cờ Việt hình tượng rất chân thực điểm yếu và điểm mạnh của lực lượng tượng binh trên
chiến trường, đó là di chuyển chậm nhưng rất mạnh ở tầm gần. Tượng binh là một loại quân rất
quan trọng trong các cuộc chiến đánh đuổi giặc ngoại xâm của Việt Nam.
Con voi (tượng) trong cờ Việt là sự đại diện hoàn hảo của các con voi của Hai Bà Trưng,
Bà Triệu và Hưng Đạo Vương Trấn Quốc Tuấn trên bàn cờ. Khi chơi cờ Việt, người chơi sẽ thấy
quân tượng xứng đáng với sự đại diện ấy, hai quân tượng của cờ Việt rất mạnh ở tầm gần, công
thủ đều mạnh, mạnh nhất là khi đi cùng nhau. Nhưng vẫn có điểm yếu cố hữu của loài voi là di
chuyển chậm, nên người chơi phải tính toán kĩ khi chọn dùng tượng đẻ tấn công hay phòng thủ.
Đặc biệt, luật chơi số 10 của cờ Việt – luật thí quân – là luật chơi dựa trên một điển tích
rất nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam, đó là tích “Lê Lai cứu chúa” – Lê Lai đã đóng giả làm Lê
Lợi đánh xuống núi, khi toàn quân đang bị quân Minh bao vây, để đánh lừa quân Minh nhờ vậy
mà Lê Lợi thoát được hiểm nguy, về sau mở rộng cuộc khởi nghĩa rồi cuối cùng giành được
thắng lợi – sau khi đuổi thành công giặc Minh ra ngoài biên giới nước ta.
3. Cờ Việt tôn vinh trí thức (kẻ sĩ) trong xã hội
Cờ Việt nâng cao vị thế của quân Sĩ (quân Sĩ) trước kia là kẻ sĩ, bây giờ là trí thức, nhưng
cũng trả về điểm yếu cố hữu của nó đó là giới trí thức (nho sĩ) thường có sức khỏe yếu. Quân
(con) sĩ trong cờ Việt đứng cạnh con tướng, hình tượng là quân sư (thày vua) nhưng bị thu bớt
sức mạnh (đi thẳng và ngang) của quân hậu trong cờ vua chỉ còn lại một ô, cũng không còn là
con sĩ trong cờ tướng – vốn rất yếu khi chỉ đi chéo được một nước và không được ra khỏi cung.
Thật vậy, trí thức là những người có học, nhưng cái học của họ thiên về lý thuyết, sách vở
nên đa phần các trí thức (nho sinh) yếu hơn các võ tướng – những người vốn đã khỏe, lại còn
được học võ và luyện tập hàng ngày. Lịch sử ghi lại nhiều tích những kẻ sĩ có tài được vua trọng
dụng làm quan đến các chức như tham mưu, cố vấn, thậm chí là quân sư, tướng quốc... Khi đó họ
được cùng với vua lo việc chính sự hàng ngày.
Lịch sử Trung Quốc có Khương Tử Nha, Quản Trọng, Nhạc Nghị, Trương Lương, Hàn
Tín, Khổng Minh, Chu Du… Lịch sử Việt Nam có Lý Quốc Sư, Trần Quốc Tuấn, Trần Quang
Khải, Trương Hán Siêu, Lý Thường Kiệt, Nguyễn Trãi, sau này là Võ Nguyên Giáp… Đó đều là
những vị tướng xuất chúng, danh tiếng lẫy lừng, trăm năm khó gặp, thế nhưng trong cờ tướng
quân sĩ không khác gì đám thái giám – hoạn quan – điều đó thật là không hợp lý.
Cờ Việt nâng cao lòng tự tôn, tự hào dân tộc, đất nước Việt Nam có riêng cho mình một
loại cờ. Điều này sẽ nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế. Ngoài ra, khi phân tích một
cách khách quan và khoa học, thì cờ Việt là sự kết tinh các ưu điểm của các loại cờ đang phổ biến
nhất thế giới hiện nay.
Đề án phát triển cờ Lạc Việt 2020
Tác giả cờ Lạc Việt – Nguyễn Tiến Thành Page 12
VII. Kế hoạch phổ biến cờ Việt ra cộng đồng:
1. Công tác quảng bá, giới thiệu:
Tác giả cờ Việt – Nguyễn Tiến Thành – rất mong nhận được sự hỗ trợ cho công tác quảng
bá, giới thiệu, tuyền truyền cờ Việt ra ngoài cộng đồng. Đó là kinh phí in ấn các panô, áp phích,
tờ rơi, biển báo… Và nhờ hai liên đoàn cờ vua và cờ tướng Việt Nam xin các cơ quan quản lý
cho được đặt ở những vị trí dễ được nhiều người nhìn thấy, để ngày càng có nhiều người hơn biết
đến cờ Việt – một bộ môn cờ do chính người Việt sáng tạo ra.
Tác giả cũng mong được các cơ quan chuyên trách tạo điều kiện, ủng hộ và tài trợ cho
những buổi giới thiệu cờ Việt ra cộng đồng, trước hết là những cá nhân và đơn vị trong hệ thống
của hai liên đoàn cờ vua Việt Nam và cờ tướng Việt Nam. Nếu có thế, tác giả cũng xin được cấp
kinh phí làm ứng dụng cờ trên hai nền tảng của hai hệ điều hành đang phổ biến nhất hiện nay là
Android và iOS, cùng với làm phần mềm trên nền tảng web cho máy tính xách tay và để bàn.
2. Công tác đào tạo
Tác giả cờ Việt – Nguyễn Tiến Thành – rất mong hai liên đoàn cờ vua và cờ tướng Việt
Nam xem xét đưa cờ Việt vào giảng dạy trong hệ thống các lớp học thuộc sự quản lý của mình.
Mong hai liên đoàn vận động các bàn ngành đoàn thể, các đơn vị tổ chức, cũng như các tỉnh
thành địa phương đưa vào giảng dạy bộ môn cờ Việt để môn cờ được phổ biến ra toàn quốc.
Ưu điểm của cờ Việt là sau khi chơi loại cờ này, quay lại chơi cờ vua và cờ tướng thấy rất
dễ. Các vận động viên sẽ đạt được nhiều thành tích cao hơn ở hai bộ môn này trên trường quốc
tế, làm vẻ vang cho nước nhà.
3. Sân chơi chuyên nghiệp
Về các giải đấu ở các lứa tuổi, tại các địa phương và ban ngành, đoàn thể…; tác giả cờ
Việt – Nguyễn Tiến Thành – cam kết không thu tiền bản quyền ở các giải đấu cờ Việt do hai liên
đoàn cờ vua Việt Nam và cờ tướng Việt Nam tổ chức.
Tác giả cờ Việt chỉ thu bản quyền ở các giải đấu do các cá nhân, đơn vị nằm ngoài hệ
thống của hai liên đoàn cờ vua Việt Nam và cờ tướng Việt Nam. Các cá nhân và đơn vị bên dưới,
bên trong hay trực thuộc hai liên đoàn cờ vua Việt Nam và cờ tướng Việt Nam muốn tổ chức thi
đấu cờ Việt, thì phải xin phép tác giả cờ Việt.
Người viết
Nguyễn Tiến Thành
(Điện thoại: 0903200725 – Email: [email protected])