Без названияqobiljon.uz/pdf/umid/2015/umid-2015-03.pdf · Navro µz Sharq xalqlari orasida bir necha ming yillardan buyon yashab kelmoqda. Ko p asrlar davomida bir qancha

2015 yil

son

Bosh muharrir

Qobiljon Qosimov

Tahrir hay’ati

G.Qo‘shmonova,

M.Tursunov, H.Yunusov,

D.Buvaboyeva

Jamoatchilik kengashi

V.Rajapov, S.Isoqov

Q.Hakimov, A.Asraqulova,

Q.To‘laboyev

Navro‘z Sharq xalqlari orasida bir necha ming yillardan buyon yashab kelmoqda. Ko‘p asrlar davomida bir

qancha bosqinchi qo'shinlar Sharq xalqlarining umumiy bayrami Navro‘zni yo‘q qilib, halok qilib yuborishga

harakat qildilar. Ammo Navro‘z barhayotligicha qolaverdi, qayta tirilaverdi. Navro‘z biron bir sanani nishonlash

uchungina bayram qilinadigan hodisa hisoblanmaydi. U tabiatning o'zidan kelib chiqqan, kun va tun

tenglashgandan so'ng, endi kunlarning uzayishi, uzluksiz mehnat arafasidagi bayramdir. Uzoq qishdan so'ng

ko‘kda quyoshning yuz ko'rsatishi, qirda maysa-giyohlarning nish urib chiqishi xalqimiz uchun haqiqiy

shodiyonaga aylangan. Ilikuzdi paytlarda yana Ona Tabiatning o'zi mehr-muruvvat ko'rsatib, yorug' kunlardan

darak bergan. Shu kunlargacha esom-omon yetib

kelishgan qariyalarning ham tomirlarida

qaytadan g'ayrat jo'sh urgan. Nav-yangi, ro'z-

kun: ya'ni yangi kun deb atalishi ham bejiz

emas. Navro'z bayramini barcha fors, arab,

turkiy tillarda so'zlashuvchi xalqlar har yili

bahorda nishonlab kelishgan. Bu qadimiy,

an'anaviy Yangi yil bayramimiz haqida ulug'

bobolarimiz Abu Rayhon Beruniy «Qadimgi

xalqlardan qolgan yodgorliklar» asarida,

Mahmud Qoshg'ariy esa «Devonu lug'otit turk»

asarida juda ham qiziqarli ma'lumotlar yozib

qoldirganlar. Umar Hayyom olim, shoir, faylasuf

sifatida bu bayram haqida «Navro'znoma» nomli

maxsus kitob yozganlar. Navoiyning ustozi Lutfiy domla «Gul va Navro'z» o'lmas dostonini yaratganlarki, bu

asar hamon bizga Navro'z haqida adabiy-badiiy tushuncha, ma'lumot berishda davom etib kelayotir.

Bahorning ilk darakchisi – boychechakni qo‘lida avaylabgina tutib olgan jo‘raboshi bor ovozicha

qo‘shiqni davom ettiradi. Jo‘raboshi aytgan har ikki misra qoshiqdan so‘ng boshqa bolalar jo‘r ovozda

qiyqirishadi:

Bo-oychechak, bo-oychechak, bo-oychechak…

Ushbu sho‘x qiyqiriq sadolari oppoq qorga belanganicha asriy sukunatda yotgan tog`largacha yetib boradi qo‘yo

va purviqor tog‘lar vazminlik ila aks-sado berganday bo‘ladi: “Bo-oychechak ...”

Boychechak har bir xonadonning eshigida alohida, bir boshdan aytiladi:

Bo-oychechak, bo-oychechak, bo-oychechak ...

Xonadon sohiblari boychechak jarchilariga ataganlarini berishadi. Lekin hech kimga “ko‘p berding” yoki “kam

berding”, deyilmaydi. Har kim kuchi yetganicha. Ammo jarchjilar kimdan qanday qilib ko‘proq undirishning

yo‘lini bilishadi. Jarchi bolalar oilasida o‘g‘il farzandi bo‘lmagan xonadon eshigini qoqishadi:

Boychechak aytib keldik eshigingizga,

Xudoyim o‘g‘il bersin beshigingizga.


Bu uyning orqasida oy ko‘rinar,

Egasi hammadan ham boy ko‘rinar.


Shu tariqa boychechak qo‘shig‘i unutilmasdan avloddan avlodga o‘tib kelaveradi. Zero qalbida hamisha UMID

va ISHONCH yashab kelayotgan xalq umid va ishonch timsoli bo‘lgan boychechak bilan bog‘liq udumni

unutmas.

Q.Qosimov

Jurnal

muharriri

Rustamova Sarvinoz

5 “b” sinf o‘quvchisi

2015-yil 1-mart - Zulfiyaxonimning 100 yillik tavalludi

Zulfiyaxonim nafaqat o`z she’rlari , balki butun hayoti bilan o‘zbek ayolining ma’naviy

qiyofasini namoyon etgan atoqli shoiramizdir. Uning jahon minbarlaridan yangragan

she’rlari Sharq ayolining aqlu zakosi, fazlu kamolining yorqin ifodasi sifatida millionlab

she’riyat muxlislariga odamiylik, muhabbat va sadoqatdan saboq bergan. Lekin bu

murakkab hayot qalbi o`z xalqi va Vataniga mehr-muhabbat bilan to`lib-toshgan,

dunyodan ezgulik va go`zallik izlab yashagan bu ayolni hamma vaqt ham ayagani yo`q.

Aslida, bu dunyoda ayriliq va hijron azobi barchaning ham boshida bor. Ammo gàm-

anduh va hasratlarni matonat bilan yengib, tog`dek bardoshi bilan vafo va sadoqat

ramziga aylangan Zulfiya opa singari ayollar har qanday yuksak hurmat va ehtiromga

munosibdir. (Islom Karimov “Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch”)

RANGIN TUYG‘ULAR

Hayot kitobimni bexos varaqlab

Men o`tgan umrimga achinmay qo`ydim,

Tabassum o`rnida kuldim charaqlab

Suyish kerak bo`lsa telbacha suydim.

1-MART bahorning ilk kuni, yosharish va yangilanish demak, yana bu kunni o‘zbek xalqining

suyukli dilbandi, vafo va sadoqat timsoli Zulfiyaxonim tavallud topgan kun sifatida nishonlaymiz.

Zulfiya mukofoti har yili respublikamizda ta`lim, fan, adabiyot, san’at sohasida o`z iste`dodini

namoyon etayotgan maktab, kasb-hunar kolleji va akademik litseylar hamda oliy o‘quv yurtlarida

o`qiyotgan qizlarga taqdim etilayotgani ham uning qanchalik sermahsul ijodkor bo`lganidan darak

beradi. Zulfiya 1915-yili Toshkent shahrining qadimiy Degrez mahallasida tavallud topgan.

Avval boshlangìch maktabda, so`ng xotin-qizlar bilim yurtida tahsil olgan. 1935-1938-yillarda O`zbekiston Fanlar

akademiyasining til va adabiyot instituti aspiranturasida o`qigan. Shundan keyin turli nashriyotlarda ishlagan.1953-yildan

1980-yilgacha, qariyb o`ttiz yilga yaqin respublikamizda keng tarqalgan “Saodat” nomli xotin-qizlar jurnalida bosh

muharrir bo`lgan. Zulfiyaning dastlabki she`rlari “Hayot varaqlari” nomi bilan 1932-yilda bosilib chiqilgan. Shundan

so`ng shoiraning “She`rlar” va “Qizlar qo`shigì” (1938-yil), “Uni Farhod der edilar” (1943-yil), “Hijron kunlarida” (1944-

yil), “Dalada bir kun” (1948-yil), “Tong qo`shigì” (1953-yil) kabi o`nlab she`riy to`plamlari chop etildi. U atoqli o`zbek

shoiri Hamid Olimjon bilan oila qurgan. Biroq ular orzularga to`la hayot kechirayotgan pallada - 1944-yili mashina

halokati tufayli turmush o`rtogìdan ayrildi. Shundan so`ng umr bo`yi o`z muhabbatiga sodiq bo`lib, Hamid Olimjonning

ishlarini sabot bilan davom ettirdi.

Zulfiya taniqli jamoat arbobi edi. U Osiyo, Afrika va Yevropaning o`nlab davlatlarida bo`lib, halqaro xotin-qizlar

hamda adabiyot namoyondalarining harakatida faol ishtirok etadi.

Shoira Zulfiyaning qalbiga ehtiros va ilhom bagìshlagan yana bir tuygù bu bahor kelib, bog‘-rog‘larning jonlanishi,

daraxtlarning qiyg‘os gulga kirib, tevarak atrofning chamanzorga aylanishidir.

Ilohim, Zulfiyaxonim ruhlari shod bo`lsin, joylari jannatda bo`lsin va doim shogirdlarining ishlarida ruhlari

madadkor bo`lsin.Hech qachon o‘zbek qiz-u, ayollarini sadoqat va vafo tark etmasin.

QUYIDA SIZ AZIZ JURNALXONLARGA VIKTORINA SAVOLLARINI TAQDIM ETILADI

1. Birinchi she’riy to`plam qanday nomlangan? Kitobga nechta she’r kiritilgan?

2. 1934-yilda Hamid Olimjon shoira Zulfiyani qaysi yozgan she’ri bilan tabriklaydi?

3. “Ko`p o`tmay hayot menga yanada talabchan va qattiqqo`l muharrirni baxsh etdi, - deydi Zulfiyaxonim o`z

xotiralarida. Shoira kimni nazarda tutgan?”

4. Ardoqli shoiramiz qaysi jurnalga ko`p yillar davomida muharrirlik qilganlar?

5. O`tmishda o`tgan taniqli shoiralarimizning nomini yozib bering. Ana o`sha shoirlardan shoira Zulfiyaning

farqlari nimada? Fikringizni yozing.

6. Hijron so`zining lugàviy ma’nosini qanday tushuasiz? “Hijron kunlarida” kitobi qaysi davrda yozilgan? Shoira

H.Olimjon xotirasiga bagìshlab qanday she’riy to`plamni yozgan?

7. Zulfiya nomidagi mukofot qachon ta’sis etilgan? Bu mukofot qaysi yo`nalishlarda beriladi? Yilning qaysi kuni

topshiriladi?

8. Zulfiya qanday xalqaro mukofotlarga sazovor bo`lgan?

9. Bir tinglovchi qolaman izlab,

Va orqaga tortar yuragim.

Uygòtibmi, chorlabmi, bo`zlab,

Topib, fikring kelar so`ragim!

Shoira bu tortlikda kimni nazarda tutgan?

Sh. Qosimov

7 b sinf

o`quvchisi

8-MART XALQARO XOTIN – QIZLAR KUNI

Ona aziz, ona mo`tabar, ona do`st, ona jismu-jonimiz, o`z jonidan farzandini aziz bilgan zot. Ona

ertadan kechgacha farzandi tani-jonini, kamolini Ollohdan so`rab duo qilguvchi zot. Kasal

bo`lsang, yoki biror–bir gàmga botsang sen uchun qaygùrgan mehribon zot bu mushtipar

onajoning. To`qqiz oy seni vujudida saqlagan, hattoki o`sha davrda ham tugìlajak farzandini har

qanday balolardan saqlashini so`raydi. Uni o`zicha katta bo`lsa farzandim buyuk ishlarga qodir

farzand bo`ladi deb, orzu qiladi. Ona bir umr farzandi kelajagi uchun qaygùradi.Onajonlar har

doim o`zlari tilagan niyatlari ijobat bo`lsin, hech qachon onajonlar bu dunyoda gàm ko`rmasin,

ko`rgani yaxshi kunlar farzandlarining kamoli bo`lsin. Hech qachon eskirmaydigan bu qo`shiq

jamiki farzandlar kalomi bo`lsin:

Men bolangman, tilagingman, jigaringman onajon.

Ishon tolsang quvvatingman - quvvatingman onajon,

Ko`zlaringda nur kamaysa, nur bo`lurman begumon.

Axir men bolangman, tilagingman, jigaringman onajon,

Ishon tolsang quvvatingman-quvvatingman onajon,

Qayda bo`lmay chaqir meni, suyan menga begumon,

Axir men bolangman, tilagingman,jigaringman onajon,

Ishon tolsang quvvatingman - quvvatingman onajon,

Axir men bolangman, tilagingman, jigaringman onajon.

ONA - MEHR QUYOSHI!

Tolibjonova Ruxsora

6-“A” sinf o`quvchisi

Bu dunyoda eng aziz inson, u onadir, u ona.

Bir she’rda shunday misralarni o`qigandim. Darhaqiqat, onalar ulug‘ va mo`tabar. Zotan, ular bizni dunyoga

keltirib, oq yuvib, oq tarab ulgàytiradilar.

Mendan ham “Dunyoda eng aziz inson kim?” deb so`rasalar „Mening onam“ der edim baralla.

Onajonimning munis chehralarida ajib fazilatlar balqib turadi. U kishi mehribon, jonsarak, kamolimiz, iqbolimiz

yo`lida doimo joni xalak.

Shu bois onajonimni ummonga mengzagim keladi. Chunki u kishining mehr buloqlaridan qanchalar bahra

olmaylik, sira kamaymaydi, yanada jo`shib, to`lib - toshib boraveradi.

Onamni quyoshga o`xshataman. Oftob o`z shulalari bilan butun borliqni nurafshon etsa, onamning mehri

shuurimizga taft berib, qalbimizni ziyoga chulgàydi.

Onalarni yana buyuk murabbiy-ustoz degim keladi. Boisi ular bizga yaxshi tarbiya berib, ezgulikka undaydilar.

Ilm-fan, hunar o`rgatib, komillik sari yetaklaydilar. Ular buyuk qalb egalaridirlar. Butun dunyodagi onalar sog` bo`lishsin.

Men shu o`rinda onadek mehribon ayol ustozlarimizga chin dildan tashakkurlar aytaman. Bayramingiz muborak

bo`lsin aziz onajonlar. Baxtimizga doimo sog`-salomat bo`ling!

МАМА

Маматвалиев Жасурбек

Ученик 6-«А» класса

Мама – первый твой друг. Она заботливая и ласковая. С ней всегда хорошо. Мама научила тебя говорить

и ходить. Она прочитала первую книжку тебе, где были рассказы и сказки.

Наши мамы много работают. Они трудятся на заводах, в болницах и школах. Гордись своей мамой и

помогай ей!

Дорогие наши мамочки, поздравляем вас с праздником 8-марта. Желаев вам крепкого здоровья., долгих

лет жизни, много счастья и мира над головой.

Mart - Kimyo, biologiya, fizika, jismoniy tarbiya fanlari oyligi

Biologiya fani tirik organizmlar tuzilishi va funktsiyasining xilma-xilligi, ularning rivojlanishi

va yashash muhiti bilan o‘zaro munosabatini o‘rganadi. O‘simlik va hayvonot olami,

zamburug‘lar, mikroorganizmlar, odam, ularning organ va to‘qimalari, funksiyasi, kimyoviy

tarkibi, ularda kechadigan hayotiy jarayonlar, organizmlarning individual va tarixiy

rivojlanishi biologiya fanining tadqiqot sohasi hisoblanadi.

Ta’kidlab o‘tish kerakki, biologiya fanlarini nazariy bilimlarga asoslangan holda amaliyot

asosida kengroq o‘rganish muhimdir. Barcha bo‘limlar bo‘yicha laboratoriya

mashg‘ulotlarini o‘tkazishning muvaffaqiyati uning mazmuni va tashkil etilishi ko‘p darajada

o‘qituvchiga bog‘liq. Laboratoriya mashg‘ulotlarini o‘tkazishda avvalo o‘quvchilar mavzular

yuzasidan puxta nazariy bilimga ega bo‘lishlari kerak.

Laboratoriya mashg‘ulotlarida yangi materialni o‘rganish, kuzatish, tabiiy obektlardan keng

foydalanish usulini tatbiq etish ko‘zda tutiladi. Bunday mashg‘ulotlar real bilimlarni to‘plash,

amaliy malaka va ko‘nikmalarni shakllantirish maqsadida o‘tkaziladi. Odatda, ularda ishning

maqsadi mujassamlashgan, hamda tarkibiga ishni bajarish rejasi va topshiriqlar kiritilgan

Bilimlarni shakllantirishda o‘quvchilarda turli asbob (skalpel, pintset, preparoval nina, qaychi va boshqa asboblar)

va laboratoriya jihozlari bilan ishlash malaka va ko‘nikmalarining hosil bo‘lishi katta ahamiyatga ega. Bu borada biologiya

o‘quv-laboratoriya xonasiga qo‘yiladigan talablarqga qat’iy rioya etilishi zarur.

Biologiya xonasi 2 ta: dars olib boriladigan o‘quv xonasi, laboratoriya hamda tirik tabiat burchagi xonalaridan

iborat bo‘lishi kerak. O‘quv xonasining yuzasi o‘rtacha 70 m2 atrofida, laboratoriya xonasi esa 35-40 m2 bo‘lishi kerak.

Biologiya o‘quv xonasi quyidagi zarur bo‘lgan mebel va maxsus jihozlar bilan jihozlanadi: doska, o‘qituvchi stoli va stuli,

namoyish stoli, o‘quvchilar uchun parta va stul, preparat va mulyaj saqlanadigan alohida shkaflar, biologiya xonasini

bezatishda estetik talablarga ahamiyat berish kerak.

Biologiya xonasining barcha jihozlari dars davomida tajriba, amaliy ish va kuzatishlar o‘tkazish, jadvallar,

videofilg’m diapozitivlarni o‘z vaqtida namoyish qilish, amaliy ishlarda didaktik va tarqatma material, hamda asboblarni

tarqatish hamda yig‘ib olishga moslashgan bo‘lishi kerak.

Laboratoriya xonasi biologiya xonasining ajralmas tarkibiy qismi sanalib, unda asosan o‘quv-ko‘rgazma qurollar,

asboblar, idishlar, ya’ni o‘qitish jarayonini tashkil etishga kerak bo‘lgan barcha qo‘llanmalar saqlanadi.

Audio va videokasetalar, videodisklar, didaktik materiallar, laboratoriya va amaliy mashg‘ulotlar olib borish uchun

yo‘riqnoma berish hamda ko‘rsatmalarni hammasi ma’lum bir mavzu yuzasidan tuzilgan bibliografik kartoteka tizimiga

kiritiladi.

Laboratoriya xonasidagi stolda tajribalar o‘tkazish uchun zarur materiallar tayyorlanadi, ko‘rgazmalar

ta’mirlanadi.Stolda jo‘mrakli suv krani bo‘ladi. Undan idishlarni yuvishda foydalaniladi.

Laboratoriya mashg‘ulotlarini o‘tkazish o‘qituvchidan puxta tayorgarlikni talab etadi.

Odatda laboratoriya mashg‘ulotlari o‘qituvchi rahbarligida olib boriladi va bunda texnika xavfsizligiga alohida

e’tibor beriladi.

Laboratoriya mashg‘ulotlarining samaradorligi uni tashkil etish va o‘tkazish metodikasiga uzviy aloqador.

Birinchidan, laboratoriya mashg‘ulotidan ko‘zlangan maqsad aniq bo‘lishi va uni o‘quvchilar uddalay olishlari

lozim.

Ikkinchidan, laboratoriya mashg‘ulotini o‘tkazish uchun zarur barcha ob’ektlar, jihozlar tayyor holda bo‘lishi

shart.

Uchinchidan, laboratoriya mashg‘ulotini o‘tkazish uchun o‘qituvchining og‘zaki va yozma tushuntirishi

(instruktsiyasi) bo‘lishi kerak.

To‘rtinchidan, laboratoriya mashg‘uloti mobaynida har bir o‘quvchining faollik ko‘rsatishi uchun imkon bo‘lishi

zarur.

Beshinchidan, laboratoriya mashg‘uloti davomida tozalikka rioya qilinishi, o‘quvchilarda estetik did, madaniy

ishlash his-tuyg‘ulari shakllantirilishi kerak.

Oltinchidan, o‘quvchidan laboratoriya mashg‘uloti mobaynida olib borgan kuzatish, tajriba tafsilotlarini maxsus

daftarda yoritib borishni talab etish lozim.

Yettinchidan, har bir o‘quvchining bajarayotgan ishi, kuzatishi, tajribasi o‘qituvchi tomonidan nazorat qilinishi,

kerak paytda o‘qituvchi yo‘l-yo‘riq ko‘rsatishi kerak.

Sakkizinchidan, har bir o‘quvchining laboratoriya mashg‘uloti davomida bajargan ishi, kuzatishi, tajriba natijalari

ob’ektiv baholanishi talab etiladi.

O‘z mazmuniga ko‘ra laboratoriya mashg‘uloti tirik organizmlar, ular ayrim qismlarining ichki va tashqi tuzilishi,

unda sodir bo‘ladigan hayotiy jarayonlarni o‘rganishga bag‘ishlanadi. Laboratoriya mashg‘ulotlarini o‘tkazish

o‘quvchilarning nazariy bilimlarini amaliyot bilan bog‘lashda, uni aniqlashtirishda, dasturda ko‘rsatilgan o‘quv

ko‘nikmalarini shakllantirishda va rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb etadi.

Shu sababli laboratoriya mashg‘ulotlarini tashkil etish, o‘tkazish, uni yakunlash borasida tegishli bilim, ko‘nikma,

malakaga ega bo‘lish, talab darajasida amaliy mashg‘ulotlar olib borish zamon taqozosidir.

G‘.Po`latov

Xalq ta`limi a`lochisi

Tabiiy fanlar uslubiy

birlashmasi rahbari

OLAMSHUMUL IXTIRO

9-”a” sinf o‘quvchisi Abdujabbarov Lochinbek

Biz yashab turgan hozirgi zamonda dunyo bo’yicha har soniyada yangi-yangi kashfiyotlar yaratilmoqda. Biz

bugungi kunda hayotiy ehtiyojlarimiz uchun foydalanmayotgan narsalar shuningdek atrofimizdagi predmetlarning barchasi

kimlar tomonidandir qilingan.

Birgina kimyo sohasida yaratilayotgan kashfiyotlar tufayli hozirda kimyo fani va kimyo sanoati jadal suratlar bilan

rivojlanib bormoqda.

Bugungi kunda boshqa kimyoviy birikmalr qatori tumrorganik birikmalar orasida ham ajoyib xususiyatlarga ega

bo’lgan dorivor moddalar, biologic yelimlar yonmaydigan polimerlar, biostimulatorlar va boshqa qimmatbaho moddalar

olinib amaliyotga jotiy etilgan

Temirorganik birikmalar 1951-yilga qadar dunyo fanida ma’lum emas edi. Chunki o’sha paytga qadar olimlar

orasida [Fe] organik birikmalar olish mumkin emas edi. Ushbu dunyo miqyosidagi muammoni shotlandiyalik talaba Kili

tomonidan kashf etilgan bu ixtiro bugungi kunda dunyo miqyosida e’tirof etilgan. Talaba Kili ustozi bilan labaratoriya

sharoitida siklopentadienil - Magniy Bromid[C6H5 MgBr] moddasidan katalizator Temir[III] xlorid yordamida

disiklopentadun [C5H5-C5H5] sintez qilmoqchi bo’lishgan. Lekin ular tajribalari asosida o’zlari kutmagan holda tarkibidagi

Fe tutgan to’q sariq rangli kristall birikmani ajratib oladilar. Keyinchalik bu birikmaga “Ferrosen” deb nom berildi va uning

tuzilishi formulasi taklif etildi. Bu tuzilishga ko’ra Fe atomi ikkita simmetrik siklopentadienil [C6H5] xalqalari o’rtasida

joylashganligidan bu moddaning tuzilishi sendvichga o’xshatilgan shuning uchun bu birikmani “Sendvich” birikmala deb

ataladi. Ferrotsen asosoda olingan qimmatbaho moddalardan hozirda jamiyatimizning turli sohalarida foydalanib

kelinmoqda.

BILASIZMI?

8-”a” sinf o‘quvchisi Ibrohimova Maftunaxon

1. Eng tez o’suvchi daraxt.

Bambuk yer sayyorasidagi eng tez o’suvchi daraxtdir. Bir oyda ichida 30 m gacha 8 qavatli uyga teng keladigan

balandlikka o’sishi mumkin. Tropik bambuk bir kunda yarim metr o’sadi. Shunisi diqqatga sazovorki bambuk boshqa

ko’pgina daraxtlar kabi faqat bahorda emas, butun yil davomida o’sadi.

2. Temir daraxti.

Kaspiy dengizning janubiy qirg’oqlari tog’ va tekisliklarda temir daraxti o’sadi. Uning yog’ochi shunchalar mustahkamki

uni temirga o’xshatish mumkin.

3. Rang-barang kaktuslar.

Tabiatda kaktuslarning 3000 dan ortiq turlari mavjud. Bu o’simliklar quruq iqlimni yaxshi ko’rishadi, va uzoq vaqt

namlikni o’zida saqlab qoladi. Ba’zi kaktuslar 500 yil umr ko’radi. Tabiatda 1 sm dan katta bo’lgan va 25 m gacha bo’lgan

bahaybat kaktuslar uchraydi. Kaktuslar turli-tuman bo’ladi.

4. Ko’p qavatli daraxt.

Amerikada dunyodagi eng baland daraxt o’sadi. Ular Kaliforniya Sekoyalari deb ataladi. Ularning uzunligi 100 m dan ortiq

bo’lib bu 80 qavatli uydan yuqori degani. Avstraliya Evkaliptlari balandligi jihatidan 2-o’rinda turadi.

5. Banan

Banan daraxt emas, balki, sayyoramizda o’suvchi eng katta butadir. Masalan, Yangi Gvineyada o’suvchi yirik bananning

bo’yi 15 metrgacha yetishi mumkin. Banan kechqurun gullaydi va undan tarqalayotgan hid ko’rshapalaklarni jalb etadi.

6. Kokos palmalari

Kokos palmalari tropik dengizlar qirg’oqlarida o’sadi. Ular tahminan 100 yil yashaydi. Palmalar juda ko’p meva soladi.

7. Odamga o’xshash ildiz.

Sharq tabobati qaqdimdan jenshenni barcha kasalliklarga davo deb hisoblashgan. Jenshenning ildizi odam shakliga

o’hshaydi shu bois, xitoy tilida u odam giyoh degan ma’noni bildiradi. O’simlik kimsasiz Uzoq Sharq taygasida, Xitoy va

Koreyada o’sganligi hamda faqat bahor va kuzda bo’y ko’rsatgani uchun topish juda qiyin.

QUYOSH VA UNING ENERGIYASI

5-”b” sinf o‘quvchisi Abdulboqiyeva Oydinaxon

Quyosh energiyasi jonajon yerimiz – sayyoramizda hayot manbai sanaladi. Quyosh energiyasi tufayli shamol

esadi, tabiatda suvlarning aylanma harakati yuzaga keladi, o’simliklar rivojlanadi , hayvonot olami ozuqaga ega bo’ladi.

Quyosh nurlanishi hisobiga yerda qazib olinuvchi yoqilg’I manbalari vujudga keladi.

Quyosh radiatsiyasining o’rtacha yillik qiymati yil fasllariga bog’liq bo’lib, qishda kamroq, yozda esa ko’proq

bo’ladi. Bundan tashqari, yerga kelib tushayotgan quyosh radiatsiyasi miqdori joining geografik joylashuviga ham bog’liq

bo’lib ekvatorga yaqinlashgani sayin uning qiymati oshib boradi.

Quyosh nuri issiqligidan foydalanib tabiiy usul bilan energiyaning hamma turini toza , oson holda olish mumkin.

Demak quyosh nuridan foydalanib binolarni yoritish, isitish va issiq suv bilan ta’minlashda foydalaniladi.

O‘rta Osiyoda xususan jonajon O’zbekistonimizda quyoshli kunlar 300 kundan oshadi.

CHUMOLILAR HAQIDA

7-a sinf o‘quvchisi Hakimbekov Mirbek

Endigina dunyoga kelgan chumolini mahsus pitomniklar (bog‘chalarda) parvarishlashadi. Ular malakali

“tarbiyachilar” ko‘z ostida bo‘ladi va ular muntazam ravishda kichkintoylarni chumolixonadan olib chiqib, toza havoda

aylantirib kelishadi.

Bemor chumolilarga esa, o‘z kasbini ustalari bo‘lgan “doktorlar” qaraydi. Zarur hollarda bemorlarni ajratib

qo‘yadilar. Hatto jarrohlik ham o‘tgazadilar, masalan lat yegan oyoqlarini kesib tashlaydilar.

Janubiy Amerikada “fermer” chumolilar yashaydi. Ular tuproq tashib kelib, daraxtlar poyidagi kovaklarni

to`ldiradilar va bu maydonlarga turli ekinlar urugìni ekadilar. Urugìni ovqat o`rnida, xashakdan esa qurilish materiali

sifatida foydalaniladi

Markaziy Amerikada yashaydigan “qo`roqchi” chumolilar o`z uylaridan to gàramlarigacha uzunligi 1,5 km ga

yetadigan rasman yo`l quradilar.

Mabodo, bu yo`llar yopilib qolsa, chumoli binokorlar ishni to`xtatib, kutib turishadi. Bir qancha vaqtdan so`ng bu

yerga mahsus “militsioner” chumolilar yetib keladi va tartib o`rnatadi.

Eng hayratlanarlisi, ularning bu olamdan narigi olamga ketishi ham insonlar o`tkazadigan marosimlarga

o`hshaydi. “Tahtakashlar” marhum chumolini uyalaridan chetda joylashgan “qabriston”ga ko`tarib boradilar, “go`rkovlar”

esa jasadni 2-2,5 santimetir chuqurlikdagi lahadga qo`yadilar.

YOSTIQ DARAXTI

5-”b” sinf o‘quvchisi Mingboyev Boburjon

Tropik mamlakatlarda o’sadigan salobatli, sershox bu daraxt Seyba deb ataladi. U yer yuzidagi boshqa birorta

daraxtga o’xshamaydi. Seyba daraxti och pushti yoki kulrang yo’g’och bo’lib, juda mo’rt bo’ladi. Uning bo’yi 45 m,

tanasining aylanasi 12m ga yetadi. Seyba daraxti Amerika, Afrikaning tropic qismida yoki Yava orollarida o’sadi. Uning

gullari mayday, oqish bo’lib, yanvar, fevral oylariga to’g’ri keladi. Qizig’i shundaki daraxt gullagan paytda bargalri to’kilib

bo’lib, ba’zan mevalari o’simlik barg yozguncha pishib yetiladi.

Seybaning mevasi ko’sak, 10 sm kattalikda, ichi shoyiga o’xshash paxta bilan to’lgandek ko’rinadi. Uning

oralarida mayda jigarrang urug’lari joylashgan. Bu urug’lardan olingan moylar sovunlar yasashda ishlatiladi.

KAYFIYATNI KO‘TARING

9”b” sinf o‘quvchisi Bayazov Sadafbek

Biz nafaqat yoqimli qo’shiqlar eshitib yoki yaxshi hazil-mutoibaga boy filmlar ko’rib, balki kayfiyatni ko’tarishga

yordam beruvchi mahsulotlar iste’mol qilish yo’li bilan o’zimizda ko’tarinki, yaxshi kayfiyatni hosil qilishimiz mumkin.

Sog’ligimizning qanday holatda bo’lishi kayfiyatimizga to’g’ridan-to’g’ri bog’liq bo’ladi. Quyida ana shunday kayfiyat

ko’taruvchi salomatligimizni yanada mustahkamlovchi oziq-ovqat mahsulotlaridan ayrimlari haqida ma’lumot berib

o’taman.

Shokolad – antidepressant oilasida eng mashhuri. Kayfiyatimizni yaxshilab olishimiz uchun uning bir yoki ikki

bo’lagi kifoya. Uni tayyorlash uchun eng kerakli mahsulotardan biri – kakao tarkibida fenuletifamin bo’lib, bu modda

insonlar organizmida “taxshi kayfiyat” gormoni hisoblanmish endorphin moddasining hosil bo’lishiga yordam beradi.

Shirinlik tarkibida kiruvchi magniy elementi asab tizimining mustahkam bo’lishini ta’minlaydi. Qora shokolad aynan

shunday kimyoviy moddalarga boy.

Sut mahsulotlari – kalsiy elementiga boyligini ko’pchiligimiz yaxshi bilamiz. Undan tashqari , ularning tarkibiga

kiruvchi tiriptofan aminokislotalari organizmda serotonin moddasining hosil bo’lishiga yordam beradi. Serotanin

organizmida tushkunlik holatini yo’q qilib kayfiyatning yaxshilanishiga yordam beradi. Kun davomida uch xil mahsulotini

iste’mol qilish mutahassislar tomonidan tavsiya qilinadi.

Banan tarkibida ko’p miqdorda jarman alkaloid mavjudligi aniqlangan. Bu modda Efiopiya – bahtiyorlik hissini

uyg’otuvchi hisoblanadi.

YURTIMIZDAGI SHIFOBAHSH O`SIMLIKLAR.

8- ”b” sinf o‘quvchisi No`monova Sevaraxon

Vatanimiz shifobahsh giyohlarga boy diyor. Respublikamizda 4000 dan ortiq o`simlik turlari mavjud.Shulardan

100 ga yaqinni tibbiyot amalyotida rasmiy dori sifatida qo`llab kelinmoqda.Xalq tabobatida esa xududimizdagi

o`simliklardan 700 dan ziyod turi dorivor hisoblanadi,shuning uchun ham tabiatimizda o`simliklar dunyosi yangi dori-

darmonlar yaratishda bitmas-tuganmas manba hisoblanadi.Dorivor o`simliklarning shifobaxsh ta`siri yumshoq va ko`p

qirrali takidlash lozimki retsepturasi to`g`ri tanlangan bo`lishi shart. Biz jurnalning keyingi sonlarida shifobahsh

o`simlaiklar to`grisida alifbo tartibida to`la ma’lumot berishni rejalashtirdik.

Biz jurnal sahifalarida o`zbekning asl farzandi, samimiy she`rlari ohangrabo qo`shiqlarga aylanib, har bir o`zbek xonadoniga

kirib borgan, XXI asr o`zbek adabiyotida so`nmas yulduz bo`lib kirgan, o`quvchi qalbida o`chmas iz qoldirgan, otashin shoir

Muhammad Yusuf ijodidan she’rlarni berib borishni oldimizga maqsad qilib qo`yganmiz. She’r yozishni niyat qilgan, she’riyat

bo`stoniga ilk qadamlarini qo`yayotgan o`quvchilarga she’rning qanday kuchga ega ekanligini eslatib o`tish bilan birga ularga baland

parvozlar tilab qolamiz.

Umid jurnali avvalo yuragida yurt ishqi, hayotga mehri baland bo`lgan insonlar, bolajonlar uchun o`z sahifalaridan joy

ajratishini yana bir bor eslatib o`tamiz. Azizlar. Ba’zi she’rlar asl she’rga o`hshamaydi, yoki she’r qoidalariga umuman javob bermaydi

kabi savollaringizga, e’tirozlaringizga asos yo`q ekanini eslatib o`tamiz. Zotan barcha buyuk ishlarning zamirida oddiylik hamda

tirishqoqlik, mehnat yotganligini eslatib o`tamiz. Asosiysi - qo`lga qalam olib, mardlarcha ushbu maydonga kirib kelish. Qolganini

kelajak ko`rsatadi.

Muhammad Yusuf

KO`KLAMOYIM

Sochimda oq, men bahordan o`tindim:

Ko`klamoyim, ko`kingdan ber bir chimdim.

Qor qo`ynida seni qo`msab o`kindim,


Ko`nglimga ko`k binafshalar sochilsin,

Kokiliga tolpopukdan soch ilsi,

Boychechakka borar yo`llar ochilsin


Fasl boshi, ham oxiri o`zingsan,

Majnunlarning yo`ldoshi ham o`zingsan.

Laylilarning sirdoshi ham o`zingsan,


Kel-da, endi sogìntirmay odamni,

Sen yo`gìngda bir gàm bosdi yelkamni,

Qorlar kurab ko`mib keldim otamni...


Ko`king bilan kiyintiray dalamni,

Oyoqyalang suyuntiray bolamni,

O`zing olgin ko`ksimdagi alamni,

Ko`klamoyim ko`kingdan ber bir chimdim.

Ginam yo`qdir kuzda ketgan oqqushdan,

Iymanmasin qayta eshik qoqishdan.

Qumri bilan birga chiqdik bu qishdan,


Jon ustiga asrab yuray ko`kni men,

To`yib-to`yib ko`zga suray ko`kni men.

Yana senga yetamanmi-yo`qmi men,


Dil yayrasin dala dashting yasanib,

Yalpizlaring suv bo`yiga yastanib,

Ikki misra bayt bitay bir maqtanib,

Ko`klamoyim, ko`kingdan ber bir chimdim!..

Bahor ilhomi

9 “a” sinf o‘quvchisi

Abdugòfurova Shodiyabegim

Bahor keldi yana o`lkamga,

Gul ifori sochildi har yon.

Ko`ngilda ham o`zgacha tuygù,

Yuragimda hayajon hamon.

Sen ko`klamning gullarin olib,

Ulug` yo`llar tomonga sochgin.

Ey bahorim nur bo`lib kelib,

Falakdagi eshiging ochgin.

Sogìntirding juda ham uzoq,

Seni kutib ko`zlarim toldi.

Oppoq qorlar tarnovda muzlar,

Quyosh nuri ila yo`qoldi.

Suvlar endi o`zgacha oqar,

Sharqirashi bir olam quvonch.

Hayot senga o`zgacha boqar,

Yuragingga solib bir ishonch.

Mehribonlarim

9 - “d” sinf o‘quvchisi

Ahmadjanova Muhtasarxon

Ko`zim yoshlanganda, ovutguvchisiz,

Gàm cheksam yoritguvchisiz.

Kulfat ko`rsam nogoh, so`lguvchilarim,

Azizim, do`stlarim, mehribonlarim.

Uyimda otam va mushtipar onam,

Ortimdan qo`llari duoda har dam.

Gohida dard cheksam, boshda parvona,

Azizm, do`stlarim, mehribonlarim.

Ustozim tilimda-ilmda mangu,

Go`yo kelajagim ko`rsatar ko`zgu.

Nogohon ranjitsam chekmangiz qaygù,

Ustozim, do`stlarim, mehribonlarim.

Mudom sizlar borsiz men ham tirikman,

Ustozlar tufayli balki yetukman.

Go`yo qog`zdagi, go`zal bitikman,

Azizm,do`stlarim, mehribonlarim.

Umid

5-”b” sinf o‘quvchisi

Tilanboyev Boburjon

Men “Umid”ni sevaman

Menga “Umid” yoqadi.

Hamma shoir bolalar

“Umid”ga zo’r boqadi.

Unda zo’r topishmoqlar

Mazmunli hikoyalar

“Umid” hammaga yoqar,

Deydi zukko bolalar.

CHIN DO`ST

9 “D” sinf o‘quvchisi

Olimov Elyorbek

Dushmanimni do`st ekan deb yurganimda,

Do`st ekan deb, jonimni ham berganimda.

Gulzor qolib, sahrolarni kezganimda,

Chin do`stlarim yuragimga gàmdosh bo`ldi.

Yuragimni nimta-nimta tilishganda,

Meni ming-ming azoblarga solishganda.

Ahvolimni bilib turib kulishganda,

Chin do`stlarim dardlarimga darddosh bo`ldi.

Hamyonim bo`sh, bir chaqa ham qolmasa

pulim,

Goh tonglarga ulanganda, azobsiz tunim.

Yo manzilim yo`qotib, yo adashsa yo`lim,

Eh, dushmanga aylandi-ku, mening o`ng qo`lim.

Bahor


Burhanova Diliruhsora

Bahor keldi gullar chiqdi

Dillarga quvonch to’ldi

Yuragimdagi quvonch sochildi

Oh! Oh! Oh! Bahor qandayin chiroyli.

Gullarga boy chaman bog’

Bahor! Bahor! Bahor!

Bahor

Mamadjanov Asadbek


Fasllar kelinchagi

Bahoroyxon bo`ladi.

Boychechaklar chiqarib,

Bizni xursand qiladi.

Bahor kelda bolalar,

Lolalarni teradi.

Turna va gòzlar yana

Uchib qaytib keladi.

Bahor kelgach

Jamoliddinov Javohir

6 “A” sinf o’quvchisi

Qish qorini supurdi,

Oftob nuri ufirdi.

Yalpiz xidi gupurdi,

Bahor kelgach.

Chaqmoq ko`kda yangòq choqdi,

Qizgàldoqlar bizga yoqdi.

Mayin shamol bizga yoqdi,

Mahamadjonov Maqsadjon

8-a sinf o`qivchisi

Atlantika okeani

Haritaga boqsangiz anglaysiz buni,

Eng uzoq cho`zilan okean budir.

Atlantika deymiz uning nomini,

Qirgòqsiz dengizi bor okean shudir.

Diash,Kolumb,Kabot va Kuk,

Sayohat qilganlar Atlantikaga.

Beshta materik ham o`rab turadi,

Okean ta`siri bor materiklarga.

Tinch va Hindga nisbatan iqlimi pastdir,

Shimol va janubdan kelar oqimlar.

Harorat pasayar suv yuzasida ,

Bolalar bularni bilib qo`yinglar.

Hind okeani

O`rtacha sho`rligi eng yuqoridir,

Qa`rida cho`kindi jinslar yotadi,

Pushtu tilida bu okean,

“Daryolar otasi” ma`nosin berar.

Yettinchi, o`n ikkinchi asrda bilsang,

Arablar okeanni o`zlashtirdirlar,

Vasko da Gama, boshliq dengizchilar,

Hindistonga dengiz yo`lin ochdilar.

“Chellenjer” kemasi yo`lga otlandi,

Hind tomon asta yura boshladi,

UNESCO tashabbus qilgan bir vaqtda,

Ilmiy ma`lumotlar to`play boshlandi.

O`n bitta dengiz bor, okeanda bilsang,

Eng sho`ri ham shunga kiradi,

Hind okeanni yaxshi o`qigan o`quvchi,

Bu okeanni mukammal biladi.

Tinch okeani

Eng katta,eng keksa okean shudir,

Ilk marta Balboa sayohat qilgan,

Panama bo`yni va okeandan o`tib,

“Janubiy okean” nomini bergan.

Magellan davrida okean nomi,

“Tinch okean” bilan atay boshlandi,

Bering, Kuk, Makarov, Chirikovlar ham,

Okean qismini ancha o`rgandi.

Eng chuqur cho`kmasi Mariana bilsang,

Tayfun shamollari esib turadi,

Tridakna,molyuska,qisqichbaqalar,

Okean tubida suzib yuradi.

Shimoliy muz okeani

Eng kichik okean shudir aslida,

Ikkita materik o`rab turadi,

Eng sovuq, eng tiniq suvning yuzasi,

Tarkibiga o`nta dengiz kiradi.

Yunonchadan tarjima qilsak biz uni,

“Qayrilgan dengiz” ma`nosin berar,

Geperboriy yana yunon tilida,

“Shimoldagi shamollar xudosi”deyar.

Baliqlardan treska, seld va paltuslar,

Okean tubida suzib yuradi,

Nivigatsiya davri qisqa bo`ladi,

Bir oydan to`rt oygacha davom etadi.

Ona tili o‘qituvchimiz


O‘rinboyev Jamshid

Ona tili fanini

Shohista ustoz o’tadi.

Qaysi mavzuga kelsak

Tushuntirib beradi.

Qoida aytib bersak,

Juda hursand bo’ladi.

Agar to’g’ri bajarsak

Besh bal qo’yib beradi.

Qoida bizning do’stimiz,

Biz ularni yodlaymiz

Agar tushunmay qolsak,

Ustozimizdan so’raymiz.

Bilimlar o‘chog’i!

5”b” sinf o‘quvchisi

Mamatova Dilnavoz

Bilimlar o‘chog’i

Ilmlarga kon

U seni o’qitib

Kamol topirdi

Voyaga yetkazgan

Onangdan ulug’

Bu bizning eng ulug’

Eng aziz maktab

Ustozlar bizlarga

Ilm beradi

U senga bolalik

Eslatib turar

Bu bizning eng ulug‘

Eng aziz maktab.

Onajonim


Abdujabbarov Jasurbek

Onajonim mehribonim

Kechalari uxlamay

Alla aytgan onajonim

Oq sut berib katta qilgan,

O’zi yemay bizga yedirgan

O’zi kiymay bizga kiydirgan

Onajonim mehribonim

Qora ko’zim, shirin so’zim

Sizga jonim fido bo’lsin onajonim

Bahor


Abdulboqiyeva Oydina

Yana, yana, keldi yangi kun,

Keldi yana navro’zi olam,

Yana dillar shodlikka to’ldi

Quvonchlarim sig’mas biro lam.

Bahor ko’ngillarda hayajon,

Dil toriga sig’mas bir jahon,

Anhorlarda suvlari marjon,

Yana, yana keldi yangi kun.

Qushlar keldi yana qaytishib,

Daraxtlarning shoxlari gul-gul,

Bolajonlar she’rlar aytishib,

Yana, yana keldi yangi kun.

Jilvakor bahor


Valixanova Sarvinoz

Nigohimda lov-lov o’t yonib,

Quvonchlarim sig’mas dilimga.

So’z aytishga tilim lol qolib,

Ta’rif kelmas aslo tilimga.

Qo’shiq aytar daraxtda qushlar,

Hayotidan mamnun ha bir jon.

Shabbodalar ko’ngilni xushlar,

Hush kelibsan, go’zal Bahorjon!

Onajon

7”a” sinf o‘quvchisi

Abdurahmanova Shoira

Onajonim mehribonim

Mening suyangan tog’im

Onalarning mehriboni

Siz mening charog’bonim

Bu albatta onajonim.

Oq yuvib, oq taradingiz,

Oq choyshabga o’radingiz

Bizni asrab-avaylab

Boshimizdan siladingiz.



Olti yoshimdan maktabga olib bordingiz

Katta bo’lsa yaxshi inson bo’lsin deb

Doim yonimizda yurdingiz


Bu albatta onajonim

Bizni asrab-avayladingiz

Bizga to’la mehr berdingiz

Maktabni bitirganimdan so’ng

Litseyga ham olib bordingiz

Siz mening charag’bonim


Sizni yaxshi ko’raman,

Ko’z qorachig’idek asrab yuraman.

Biror kasbni egallasam

Sizga yordam beraman.

Siz mening charag’bonim


Yoshlaringiz yuzlarga to’lsin,

Ishlaringiz o’ngidan kelsin.

Doim bizni yonimizda yurib

Oilangiz tinch omon bo’lsin

Siz mening mehribonim,


Yoz kunlarinig birida


Do’stboyev Farruxbek

Bir tomonda erta pishar,

Oq-qora shaftolilar.

Bir tomonda esa,

Pishgan qora uzumlar.

“Meni ye, Meni ye” deya,

O’ziga ko’z-ko’z etar.

Qushlar, qizarib pishgan

Mevalarni xomtalash qilar.

Buvim esa bizlarga,

Pishgan mevalarin berar.

Bahor


Sotiboldiyev Alijon

Bahor keldi elimizga,

Kunlar o’tadi tez-tez

Erta tongda qushlar navosi

Sho’x va shodon bulbul ovozi

Men bulbuldan zavqqa to’laman,

O’ynab-o’ynab quvnab yuraman

Navro’z kelsa har gal

Sumalaklar qilinar har gal

Bayramlarni qilinar

Bizning go’zal yurtimizga

Bahor fasli kirib keldi

In qo’yadi qaldirg’och

Ayvonlarning shiftiga

Shuning uchun odamlar

Bahor fasli o’zgacha

Ona


Ismoilov Jahongir

O’zi yemay yedirgan

O’zo kiymay kiydirgan

Oq yuvib oq taragan

Onajonim sog’ bo’ling

Parvarishlab o’stirgan

Tunlari alla aytgan

Yaxshi yo’lga undagan


Siz go’zalsiz donosiz

Shirin so’z mehribonsiz

Dunyoda yagonasiz


Ishonchingizani oqlab

Men o’qiyman yaxshilab

Sizni qilaman baxtli

Onajonim bor bo’ling

Osmonda


Valihanova Sarvinozxon

Qalin shoxli daraxtlar,

Qoplab turar o’rmonni

Go’yo suvda baliqlar

Oltindayin miltillar

O’rmondagi qushchalar

Erta sahar sayrashar

Go’yo ohu kiyiklar

Osmondagi yulduzlar

Quyosh bo’lib go’yo oy

Nur taratar poyma-poy

Daraxtdagi qarg’avoy

Qag’-qag’ deydi erta kech

Bobo bo’lib ukkivoy

Kitob o’qib tolmas hech.

Onamga

5-”a’ sinf o‘quvchisi

Sobitxanov Abu Lays

Onajonim mehribonim,

Oq yuvib oq taragan.

Sizga fid obo`lsin jonim,

Boshimdan ko`p silagan.

Yuragimda saqlagayman,

Har nasihat so`zingiz.

Menga bergan mehringiz,

Yaxshi o`qib oqlayman.

“Osmondagi bolalar”

(Sinfda shu nomli qiziqchilar

guruhu tashkil etilgan)

6 -“A” sinf o’quvchisi

Parpiyev Bahromjon

Osmondagi bolalar,

Doyim sho’h shodon yurar.

Hech hafa bo’lmaydilar,

Osmondagi bolalar.

Kuldiramiz kulamiz,

Ko’nglingizni olamiz.

Biz siz kutgan nolalar,

Osmondagi bolalar.

Navro‘z

5-A sinf o`quvchisi

Ibrohimov Hojimurod

Navro‘z kuni qozon to`lsa,

Yil bo‘yi sut mo‘l bo‘larkan.

Ulug`lardan olqish olsang,

Bu yil hosil mo‘l bo‘lar.

O‘zbekistonim


Ahmadjanov Doniyorbek

Ey gullar makoni O`zbekistonim,

Bog`-u rogìng jannat qiyosim.

Endi senga qilayin ta`zim,

Beqiyosim O`zbekistonim.

Paxta zoring chamanku,

Bug`doy zorlaring mo`l-u ko`l.

Hech bir yurtdan kaming yo`q-ku,


Quchogìngda o`g`lonlaring ko`p,

Oltin koning, mis konlaring ko`p.

O yurtingda vodiylaring ko`p,


Bahor


Ergashev Otabek

Bahor keldi yurtimizga

Qushlar qaytdi elimizga

Qirlarda-yu lolalar

Terib yurar bolalar

Bahordan darak berib

Yerlardan bosh ko`tarib

Buning nomi boychechak

Uni asramoq kerak

Qaldirgòchlar keladi

In uylar qo`yadi

Pishiramiz sumalak

Paydo bo`lar kamalak.

Bahor

5 “a” sinf o‘quvchisi

Olimjanova Mohinur

Fasllar kelinchagi

Baharoy kirib keldi

Ozi bilan u birga

Rizqu-ro`z olib keldi

Adir to`la lolalar

Terib yurar bolalar

Dalalardagi o`tlar

Qaytib yana chiqdilar

Hamma hursand hamma shod

Qishni ham kuzatishdi

Dehqon bobolar yana

Dalalarga qaytishdi

Hamma mehnatda yana

Ish boshlashdi-ku ana

Turfa gullar ochildi

Quyoshdan nur sochildi

Daraxtlar ham gulladi

Bulbullar sho`x sayradi

Qaldirgòch qaytib keldi

Uylargan inlar soldi.

Чунга-Чанга

Слова песни Чунга-Чанга

Музыка: В. Шаинский Слова: Ю. Энтин

Karimova Muxtasarxon

9-d sinf o`quvchisi

Ingliz tili fanidan viloyat

olimpiadasi ishtirikchisi

1. After death – the doctor

Boshidan o‘tkazgan tabib.

2. A friend in need is a friend indeed

Qiyinchilikdagi do’st asil do‘st.

3. A bad wound is cured – not a bad name

It bo‘lur, eshak bo‘lur, aslo bo‘lmas odamiy.

4. Terolling stone gathers no moss

Kerakli toshning og‘iri yo‘q.

5. All is well that ends well

Yaxshilik bilan tugagan ish yaxshi.

6. An apple a day keeps the doctor away

Har kuni bittadan olma yegan odam sira tabibga uchramaydi

7. As clear as a day - Kundek ravshan

8. As you make yout bed, so tou must lie on it.

Nima eksang shuni o’rasan.

9. Barking dogs never bite

Hurgan it tishlamas

10. First think, then speak

Avval o‘yla, keyin so’yla.

11. Better sole then sorry

Keyingi pushaymon, o’zingga dushman.

12. Everything is a good in its season

Har narsa o’z o’rnida bo’lgani yaxshi.

13. Practise makes perfect.

Takrorlash bilimning onasi.

14. What is done cannot be undone.

Ilojisiz narsani o‘zi yo‘q.

15. Like to like.

O‘xshatmasdan uchratmas.

16. Wolf in a sleeps clothing.

Odamni olasi ichida bo’ladi.

17. Strike while the iron isn’t wild

Temirni qiz’ig’ida bos.

18. To make a mountain out of a molehill

Pashshadan fil yasama.

19. No news is good news.

Yangilikning yo’qligi, yaxshi yangilik.

20. Never put of till tomorrow what you can do

today.

Bugungi ishni ertaga qoldirma.

21. Last time is never found again.

Vaqting ketdi, naqding ketdi.

22. Better late than never

Hechdan ko’ra kech.

23. Faint heard never won lady.

Chumchuqdan qo’rqqan, tariq ekmas.

24. There is no place like home.

O‘z uying - o‘lan to‘shaging.

25. Actions speak louder than works.

Ish bilguncha gap bil.

26. A false friend is worse than an open enemy.

Ishonmagin do’stingga, somon tiqar po’stingga.

27. All are not merry that dance lightly.

Har kimning dardi ichida.

28. Years teach more than books.

Hayotni o’zi o’qitadi.

29. Experience is the mother og wisdom.

Takrorlash bilimning onasi.

30. No pains no gains.

Mehnatsiz rohat yo’q.

31. Where there is a will there’s a way.

Intilganga tole yor.

Чунга-Чанга, синий небосвод,

Чунга-Чанга, лето круглый год,

Чунга-Чанга, весело живем,

Чунга-Чанга, песенку поем.

Припев:

Чудо-остров, чудо-остров,

Жить на нем легко и просто,

Жить на нем легко и просто, - Чунга-Чанга.

Наше счастье, постоянно

Жуй кокосы, ешь бананы,

Жуй кокосы, ешь бананы, - Чунга-Чанга.

Чунга-Чанга, места лучше нет,

Чунга-Чанга, мы не знаем бед.

Чунга-Чанга, кто здесь прожил час -

Чунга-Чанга, не покинет нас.

Припев:

Чудо-остров, чудо-остров,

Жить на нём легко и просто,

Жить на нём легко и просто, - Чунга-Чанга.

Наше счастье, постоянно

Жуй кокосы, ешь бананы,

Жуй кокосы, ешь бананы, - Чунга-Чанга

Mazkur sahifada nafaqat maktab – internatimiz ustozlari va o`quvchilari, balki “Umid” jurnaliga

bevosita qiziqish bildirgan insonlar, yoshlar va bolajonlarning ijod namunalaridan berib boramiz.

Muhammadaliyev Sirojiddin

1-umumiy o`rta ta’lim maktabi

6 – “B” sinfining

iqtidorli o`quvchisi

Otam va onam

Otam odob berganlar,

Onam mehr berganlar.

Ular menga har damda

Yaxshi do`st ham bo`lganlar.

Otam osmonda oyim,

Onam yerda quyoshim.

Baxtimga sog` bo`lsinlar,

Ham oy-u, ham quyoshim!

Ona

Bu dunyoda ona bo`lsa

Olam nurga to`ladi.

Mehr bilan, quvonch ila,

Dunyo zavqqa to`ladi.

Bahor

Bahor kelsa, tog`da lola

Zavq-u, shavqqa to`ladi,

Ota,ona, bola bilan,

Olam nurga to`ladi.

Bahor kelsa, atirgul ham

Orzularin aytadi,

Barcha inson niyatlarin,

Do`st-u yorga aytadi.

Abdugòfurova Naima


7 – “a” sinf o`quvchisi.

Muhtorjonov Alisher


4 – “a” sinf o`quvchisi.

Yosh bo`lishiga qaramay 100 dan ortiq turli

mavzudagi rasmlar chizgan.

BIRLASHGAN ARAB AMIRLIKLARI

9-“S” sinf o‘quvchisi Hamidov Jahongir

Bu mamlakatni 20 yil avval arab shayxlari makoni, bitmas-tugamas neft zahiralari va uzoq tarixga ega ko`hna

davlat hisobida bilar edik. Lekin hozirda bu mamlakat yirik sayyohlik markazi hisoblanadi. Birlashgan Arab

Amirliklarining maydoni 83.6 ming km.kv, aholisi 4.6 mln kishi (2012-yil) ni tashkil etadi. Urbanizatsiya darajasi 76.7%,

davlat tili arab tili, pul birligi dirham, davlat boshqaruv shakli federativ monarhiya, davlatni amir boshqaradi.

BAA da 7 ta amirlik bor. Poytahti Abu Dabi. BAA da juda katta neft zahirasi bor. Shuning uchun aholisi boy. Bu

davlatning eksporti hajmining 95% ni neft tashkil etadi. Lekin 2000-yilda amir o`tkazgan yigìlishda neft zahiralari 2016-

yilga kelib batamom tugashini va o`zlariga yangi soha topishlarini muhokama qilishdi.

BAA ning valiahd shahzodasi shu sohani topadi. Bu davlat dengiz bo`yida joylashgan bo`lib, plyajlar bor va

sayyohlik uchun juda qulay edi. Lekin plyajlar o`ziga 5 mln kishini sig`dira olardi holos. Shuning uchun valiahd

shahzoda sun’iy orol qurish loyhasini tuzadi. Qurulishga 2 mlrd AQSH dollari ajratishadi. Bu paytda okeanda orol qurish

aqlga sig`dirib bo`lmas yangilik edi. Orol shaklini mamlakat ramzi bo`lmish palma darahti shaklidan olishdi. Bu juda

yaxshi shakl edi.Shunday qilib 2000-yil boshlangan qurilish 2002-yilda tugatilishi kerak edi. Shunday bo`ldi ham.

Qurilishda dunyoning eng tajribali muhandislari ishtirok etdi. Orol uchun toshlar tog`dan, qum esa okeanning o`zidan

olindi. Chunki sahro qumi mayin edi va suvga tushmasdan har tomonga uchib ketardi. Bu orol BAA ning sanoat markazi

bo`lmish Dubayda qurildi. Bu orolda 2004-yilga kelib binolar, mehmonhonalar qurib tugatildi. Orolda 1000 ga yaqin

zamonaviy mehmonhonalar qurildi. Orol o`ziga 10 mln kishini sig`dira olardi. Shunday qilib Osiyo javohiri hisoblanmish

Dubay sayyohlik markaziga aylantirildi. Arab shayxlari uchun ham yangi soha topildi. Hozirda Angliyaning 10 mln aholisi

arab hisoblanadi. Arab shayxlari barcha jabhada dunyoni egallashga harakat qilishmoqda. Hozirda BAA da 1 yilda 1150

mln tonnaga yaqin neft qazib olinmoqda. Bu ko`rsatgich aholi jon boshiga 3.3 ming tonna neftni qayta ishlab chiqarish

bo`lsa-da bu tarmoq tufayli milliarder bo`lganlar juda ko`p. Hozirda BAA milliarderlar makoniga aylangan. Dubay esa shu

milliarderlarning dam oluvchi sihatgohiga aylangan.

ENG , ENG , ENG…

9-”b” sinf o‘quvchisi Normirzayev Jasurbek

Eng semiz kishilar yashaydigan mamlakat Nauru. Ushbu kichkina orol-davlatning 95% aholisi ortiqcha vaznga ega

bo’lganlardir. Mamlakat aholisi ko’p yeb, kam harakatqilganligi uchun semirib ketmoqda.

Tez orada suv tagida qolib ketish ehtimoli mavjud bo’lgan davlat Maldiv orollari hisoblanadi. Sayyoramiz iqlimi ko’tarilib

global isishi tufayli Maldiv orollari yil sayin cho’kib bormoqda.

Eng ko`p soat poyaslarini o’z ichiga olgan mamlakat Fransiya hisoblanadi. Fransiyaning barcha hududlarini inobatga

olganda, ushbu mamlakat 12 ta soat poyaslarida joylashganini ko’rish mumkin. AQSH 11 ta, Rossiya 9 ta soat poyasiga

ega.

Yo’llari marjonlardan qurilgan dunyodagi yagona mamlakat Guamdir. Bu yerda tabiiyki qum bo’lmaganligi sababli

guamliklar koroll va neftni aralashtirib yo’l qurishga majburdir.

Ko’llarga boy bo’lgan mamlakat – Kanada. Dunyodagi ko’llarning 60% i aynan shu mamlakatda joylashgan.

Mamlakatning 9% ini 3000000 dan ortiq ko’llar egallagan.

Dunyodagi eng quruq mamlakat – Liviyadir. Liviya hududining 90% i cho’llarga to’g’ri keladi. Mamlakatning ba’zi

xududida o’n yillab yomg’ir yog’mas ekan.

ENG , ENG , ENG…

9-”b” sinf o‘quvchisi Mirzaakbarxo‘jayev Tohirxo‘ja

Eng ko’p olmos qazib oladigan mamlakat –Avstraliya

Eng ko’p oltin qazib oladigan mamlakat – JAR

Eng ko’p neft qazib oladigan mamlakat –Saudiya Arabistoni

Eng ko’p gaz qazib oladigan mamlakat – Rossiya

Eng ko’p ko’mir qazib oladigan mamlakat – Xitoy

Eng ko’p qoramol boqadigan mamlakat – Hindiston

Eng ko’p cho’chqa boqiladigan mamlakat – Xitoy

Eng ko’p atir ishlab chiqaradigan mamlakat – Fransiya

Nargizaxon

Qayumova

Maktab internat

ruhshunosi

KIM KO‘P OLMA YEYDI?

7-”b” sinf o‘quvchisi Abdullayeva Sojida

Ma’lum bo’lishicha Shveytsariyaliklar olmaga juda o’ch ekan. Mamlakatning har-bir fuqarosi yiliga o’rtacha 32 kg olma

iste’mol qilar ekan. Nemislar bu musobaqada 25 kg lik ko’rsatkich bilan 2-o’rinni, Fransuzlar esa 21 kg bilan 3-o’rinni egallab

turishibdi.

O’rik yeng umringiz uzayadi. Xitoylik shifokorlarni tasdiqlashlaricha o’rik kishi sog’ligini mustahkamlab umrini uzaytirar ekan. 100 gr

turshakning kaloriyasi 250 gr jigarnikiga tengdir. Qoni kam bo’lgan odam o’rikni dori o’rnida ishlatishi mumkin.

ERKAK KISHINING O‘ZIGA HOSLIGI BO‘YINBOG‘ BOG‘LASHIDA

6-A sinf o’quvchisi Erkinpo’latova Laylo

Asta-sekin modaga o’zgartirishlar kirib keldi. Erkaklarning ijtimoiy holati faqat kostyumning sifatiga qarab farqlanadigan

bo’ldi.Yarqiragan, serbezakli libos kiyish kelishmagan qiliq deb hisoblana boshlanadi. Erkaklar kostyumi kundalik oddiy

bo’lsa,boyinbog’ga shunchalik ko’p e’tibor beriladi. O’sha paytlarda hatto bo’yinbog’ini bog’lash jamoatga bag’ishlangan o’quv

qollanmalar ham bo’lgan. 15 ta darsdan iborat o’quv kurslarida erkaklar bo’yinbog’ini bog’lashning 32 usulini o’rganishgan.Shunday

o’quv qo’lanma mualliflaridan biri Onore de Balzak edi. Qo’llanma tavsiyalariga binoan erkakning o’ziga xosligi bo’yinbog’ tanlash, uni

bog’lashda bilinardi. Masalan: zakovatli odamning bo’yinbog’i zo’r mahorat bilan bog’lanishi lozim, tor fikrli kishining esa fantaziyasi

yo’qligini bo’yinbog’ bog’lashida korish mumkin.

1904-yilda Milan sahnasida Chio-Chio-san operasi qo’yilgandi. Uning avvalgi nomi Madam-Baterflay (Kapalak

xonim) bo’lgani bois orkestrantlar bo’yin bog’lari kapalakni eslatadigan original shaklda bog’langandi. Shu vaqtdan boshlab

kapalaknusxa bo’yinbog’ urfga kirdi. Yarqiragan yirik kapalak nusxa bo’yinbog’ erkaklar va ayollar avangard liboslarida birdek moda

elementi bo’ldi

GEOMETRIYANI KIM KASHF ETGAN?

8-”b” sinf o‘quvchisi Rustamova Ziroat

Geometriya — matematikaning tarkibiy bir qismi bo’lgan fan. Uning vujudga kelishi uylar, yo’llar qurilishini yengillashtirish, yer

o’lchash kabi mutlaqo amaliy ehtiyojlar bilan uzviy bog’langan. «Geometriya» so’zining o’zi yunonchadan tarjima qilinsa, «yer

o’lchash» degan ma'noni anglatadi. Odamlar yer bo’laklarini o’lchash zaruratiga juda erta duch keladilar. Miloddan 3—4 ming yillar

avval Nil, Dajla va Furot vodiylaridagi unumdor yerlarning har bir bo’lagi kishilar hayotida muhim ahamiyat kasb etdi. Daryo

toshqinlaridan keyin yerlarni qaytadan taqsimlash-ga to`gri kelardi, buning uchun esa muayyan handasaviy bilimlarga ega bo’lish lozim

edi. Geometriya shu tariqa dunyoga keldi. Bizgacha yetib kelgan mixxat yozuvlarga asoslanib, tadqiqotchilar miloddan oldingi 2

minginchi yillardayoq odamlar maydonlarni uchburchak, to’g’riburchak shakllarga ajratishga, figura-jussalarning hajmini belgilashga

muvaffaq bo’lishgan.

Shunisi diqqatga sazovarki, miloddan oldingi VII asrda Samos orolida yerosti suvomborlari uchun lahmtonnellar qurilgan.

Ularni birvarakayiga ikki tomondan kavlash lozim edi, bu esa o’z navbatida jiddiy handasaviy hisob-kitoblarni taqozo etardi. Shuning

barobarida bu fan Yevropadan tashqarida boshqa xalqlarda ham mustaqil ravishda rivojlantirildi. Bular — xitoyliklar va arablar edi. Ular

Pifagor teoremasini yunonlar bilan deyarli bir vaqtda kashf etganlar. Bizning buyuk ajdodlarimiz Abu rayxon Beruniy, Ibn Sino,

Ulug`bek, Fargòniy, Ali Qushchi kabi olimlar geometriya rivoji uchun salmoqli hissa qo`shishganini barchamiz yaxshi bilamiz.

BIOLOGIK REKORDLAR

Sh.Rahimov, A.Mamadaliyev biologiya fanidan bilimlar bellashuvi ishtirokchilari

1. Dunyodagi eng yirik gul – “Refleziya” bo`lib 1818 - yilda aniqlangan.

2. Eng kichik gul - “Volfiya” bo`lib kattaligi ignaning uchidek.

3. Eng uzun poya – “Rotang palmasi” bo`lib, uzunligi 400 metrga yetadi.

4. Eng birinchi bo`lib xlorella o`simligi kosmosga olib chiqilgan.

5. Yer yuzida ob-havoni oldindan biladigan o`simliklar 400 ga yaqin.

6. XX – asrga kelib yo`qolib ketayotgan hayvonlarning soni 600 dan oshgan edi.

7. Dunyodagi eng xavfli jonzot deb Afrika chivini qabul qilingan. Bu chivinning chaqishi natijasida yiliga 500 nafar odam xalok bo`lar

ekan.

8. Odam tanasidagi 150 mlrd. kapilyar aortaning quyi qismi tarmoqlanishdan xosil bo`ladi.

MAMLAKATLARNING LUGÀVIY MA’NOSI

9-”b” sinf o‘quvchisi Tursunov Javohirmirzo

1. O‘zbekiston – o‘zbekcha “o‘ziga xon”, “o‘ziga bek” degan ma’nolarni anglatadi.

2. Bolgariya – yunoncha “oqil, dono” degan ma’nolarni anglatadi.

3. Braziliya – lotincha “baxtli, ajoyib” degan ma’nolarni anglatadi.

4. Paragvay – guarancha “azim daryo” degan ma’noni anglatadi.

5. Kanada – Taino qabilasi tilida “markaziy yer” degan ma’noni anglatadi.

QIZIQARLI MASALALAR

8 -”b” sinf o‘quvchisi Abdusattarov Hayotbek va 6 - ”a” sinf o‘quvchisi Toshboltiyev Sardorbek

(Matematika fanidan bilimlar bellashuvining viloyat bosqichi ishtirokchilari) 1.2010-yilda Temurning yoshi uning tug’ilgan yili raqamlarining yig’indisiga teng bo’lib qoldi. Shu

kishi necha yoshda?

2.Abduqodir masala ishlashni boshlaganda soat 9 edi. Soat millari birinchi marta 50 gradusli burchak

tashkil qilganida u masalani yechib bo’ldi. Abduqodir qancha vaqt masala ishladi?

3. 12 ta tanganing bittasi qalbaki. U qolgan tangalardan yengilroq. Pallali tarozida 3 marta tortib,

qalbaki tangani toping.

4. Barcha raqamlar ko`paytmasi va yigìndisi nechaga teng?

5. Otasi o`g`lidan 23 yosh katta. Necha yildan so`ng o`gli otasidan 25 yosh katta bo`ladi?

5 -”b” sinf o‘quvchisi

Xaydarov Xurshidbek

D

A

V

L

A

T

L

A

R

N

O

M

I

Olimova Muslima

6- “A” sinf o`quvchisi

FIND 11 WORDS

5 -”b” sinf o‘quvchisi

Mavlonov Ahadjon

1

5 a q

3 6

o`

2 d k

4 n a

t

y

1. Dev, hayol qanday ot?

2. … - insonning husni.

3. Qayer? So`rogìga javob bo`luvchi otlar.

4. Narsa otlari qanday so`roqqa javob bo`ladi?

5. Uy, eshik qanday ot?

6. Yetti …, bir kes.

Ruhshona Abduvaliyeva 5 – b sinf Ilyosbek Yoqubov 6-a sinf Ulug`bek To`ychiyev 6-a sinf

Mirzaakbarxo‘jayev Tohirxo‘ja 9-b sinf

Hasanboyev Abdulaziz 5 – a sinf Umarov Abdugàni 6 – a sinf

2015-yil 23, 24-mart kunlari Namangan

shahrida o‘tkazilgan fan olimpiadasining viloyat

bosqichida maktab-internatimiz terma jamoasi

muvaffaqiyatli ishtirok etdi. Shu munosabati

bilan barcha ishtirokchilarni, xususan biologiya

fanidan 1-orinni egallagan 9-sinf o‘quvchusi

Zebuniso Tursunovani

chin yurakdan qutlaymiz!

“UMID” jurnali tahririyati “Umid” pochtasini

tashkil etishda yaqindan yordam bergan ustoz

A.Akbarovga, 8-“B” va 9-“D” sinf

o`quvchilariga tashakkur bildiradi.

“Umid” umidlarning porloq oshyoni,

Nurli kelajakning ayni o‘zidir!

“Umid” muxlislarning eng qadrdoni,

“Umid” ijodkorning ko‘ngil so‘zidir!

Documents

Без названияqobiljon.uz/pdf/umid/2015/umid-2015-03.pdf · Navro µz Sharq xalqlari orasida bir necha ming yillardan buyon yashab kelmoqda. Ko p asrlar davomida bir qancha