1

ایران اسالمی جمهوری ارتش پزشكي علوم دانشگاهپزشکی دانشکدهنامه پايان :

عمومی پزشکی دکترای دریافت جهتموضوع:

موفقیت با آوری تاب و سرسختی شخصیتی های ویژگی رابطه بررسی۱۳۹۱ سال در ارتش پزشکی علوم دانشگاه دانشجویان در تحصیلی

راهنما: ستادا دباغی پرویز دکتر

مشاور: اساتید گودرزی ناصر دکتر

نگارش:یزدانی امین

۳۸۴/۹۰/۸۵ثبت: شماره ۹۱ تیر

2

دكتر آقای جناب از فراوان تشکر با

و انجام مراحل تمام در که دباغی

راهنمای و همراه تحقیق این مطالعه

بودند. من

همکار و دوست از ویژه تشکر با و

که فر قمی احمد دکتر آقای جناب عزیزم

سرانجام به تا مطالعه این آغاز از

نمودند. یاری مرا همواره آن رسانیدن

3

به تقدیم

مادرم پدرو

مديون را ام هستي تمام كه عزيزاني

آنانم.

4

فهرست6فارسی............................................ چکیده مسأله :بیان1 فصل

9.............................................مسأله بيان17 .......اهداف..........................................

18سواالت................................................. تحقیق پیشینه و : زمینه2 فصل

20نظری............................................ مبانی47پژوهش.......................................... پیشینه

تحقیق : طرح3 فصل50مطالعه............................................ نوع

50مطالعه..................................... مورد جمعيت50مطالعه.............................. انجام زمان و مكان51طرح......................................... اجراي روش53ها............................. داده تحليل و تجزيه روش

نتایج و ها :یافته4 فصل57نتايج.................................................

گیری نتیجه و :بحث5 فصل62بحث..................................................

66كلي........................................ گيري نتيجه 67..منابع...............................................

75انگلیسی......................................... چکیدهجداول: و نمودارها فهرست57................ مطالعه مورد افراد سنی .میانگین1 نمودار58.................. ناموفق و موفق افراد .فراوانی2 نمودار ......معدل تفكيک به تحقيق متغيرهاي توصيفي هاي شاخص .1 جدول

59 تاب زمينة در ناموفق و موفق نظر از گروه دو مقايسة .2 جدول

60.................................................. یآور گروههاي و نمونه كل در سرسختی روي آوري تاب رگرسيون .3 جدول61 ..............................................ناموفق و موفق

فارسی: چکیده5

انس[[ان،ام[[ری زن[[دگی کیفیت بهب[[ود ب[[رای و اساسی روان،نی[[ازی س[[المتمقدمه: و استرس[[زا روی[[دادهای بین که داد نش[[ان روانشناس[[ان مطالع[[ات. است حی[[اتی

ش[[ود می م[[وجب که دارد وج[[ود ای کنن[[ده تع[[دیل روانش[[ناختی،عوامل اختالالت عب[[ارت آوری ت[[اب. بگذارند ج[[ای به افراد بر متفاوتی استرسزا،اثرات رویدادهای

ن[[یز سرس[[ختی و تهدیدکنن[[ده ش[[رایط با آم[[یز م[[وفقیت سازگاری توانایی از است می تع[[دیل اف[[را در را زاها اس[[ترس با مقابله نح[[وه شخص[[یتی ویژگی یک بعنوان

م[[وفقیت در روان س[[المت در اهمیت ح[[ایز های شاخص بعنوان مولفه دو .اینکند.گرفت قرار بررسی مورد ارتش پزشکی علوم دانشگاه دانشجویان ،در تحصیلی

تحقیق این اس[[[ت.در توص[[[یفیمقطعی- ن[[[وع از تحقیق این ط[[[رحاج[[[را: روش و آوری ت[[اب متغ[[یر دو و میش[[ود محسوب مالک متغیر عنوان به تحصیلی موفقیت

براس[[اس دانش[[جویان تحص[[یلی م[[وفقیت.بودند بی[[نی پیش متغیره[[ای سرس[[ختی 15 زیر موف[[ق( و )دانش[[جویان15 ب[[االی مع[[دل با گ[[روه دو در دانشجویان معدل

پ[[ژوهش این در اس[[تفاده م[[ورد ش[[د.اب[[زار گرفته نظر ن[[اموفق( در )دانش[[جویان دو و دموگرافیک اطالع[[ات ،پرسش[[نامه پرسش[[نامه اولین که پرسشنامه3 شامل

به ( متعلقAHI) اه[واز رويي س[[خت پرسش[[نامه شامل ترتیب به دیگر پرسشنامه بود.(CD-RISدیویدسون) و کونور آوری تاب پرسشنامه و كوباسا

تاب معناداري و مثبت صورت به سرسختی بررسي، مورد های نمونه كل درنتایج: نم[[[[رة در تغي[[[[ير واحد يك هر ازاي به واق[[[[ع، . در كند مي بي[[[[ني پيش را آوري

داد نش[[ان مطالعه این همچ[[نین .كند مي تغي[[ير39/0 آوري ت[[اب نمرة ، سرسختیP=0.027) است بيش[[تر موفق افراد در آوري تاب & t=2.32.)دانش[[جویان بين در

پيش را آن[[ان آوري ت[[اب معن[[اداري و مثبت ص[[ورت به تواند مي سرسختی موفق، به وضع نيز ناموفق دانشجویان مورد در.[ (β =[ 39/0 و>P 0001/0 ) كند بيني پيش را آن[[ان آوري تاب معناداري و مثبت صورت به سرسختی كه است شكل اين

=[[ 15/0 و=03/0P كن[[د) مي بي[[ني β).نم[[رة در تغي[[ير واحد يك ازاي به يع[[ني گ[[روه دو هر در. آيد مي وج[[ود به آوري ت[[اب نم[[رة در تغي[[ير 15/0سرس[[ختی، مق[[دار بررسي اما كن[[د، بي[[ني پيش را آوري ت[[اب تواند مي سرسختی دانشجویان،

دو در ،(ß) رگرس[[يون اس[[تاندارد ضريب و([ R2) تعيين ضريب مانند هايي شاخص6

ص[[[ورت به خودكارآم[[[دي، موف[[[ق، دانش[[[جویان در كه است آن از ح[[[اكي تحليل.كند مي بيني پيش را آوري تاب قويتري

زمین[[ه،اوال این در مطالع[[ات دیگر با راستا ،هم مطالعه این های گیری: یافته نتیجه اثب[[ات به را آوری ت[[اب و روانش[[ناختی سرس[[ختی شخص[[یتی عامل دو س[[ویی هم

م[[یزان با سو هم شخص[[[یتی ص[[فت دو این که داده نش[[ان همچ[[نین و رس[[[انده اف[[راد ص[[حیح گ[[زینش به تواند می ویژگی این که اند بوده دانشجویان در موفقیت

س[[ازمانها این در اف[[رادی تا کند کمک نظ[[امی سازمانهای به ورود اولیه مراحل در پیش بت[[وان آن[[ان تحص[[یلی پیش[[رفت با ارتب[[اط در بیش[[تری حدود تا که شوند واردکرد. بینی

تحصیلی آوری،موفقیت ها:سرسختی،تاب کلیدواژه

اول فصلپژوهش مقدمه

7

مسئله بیانپژوهش اهداف

پژوهش سؤاالت

مسئله: بیان و پیش[[رفت اس[[ت، کش[[ور هر س[[رمایه ت[[رین ارزن[[ده انس[[انی ن[[یروی که جا آن از

متخص[[ص، ن[[یروی ت[[ربیت گرو در ها کشور اجتماعی و اقتصادی فرهنگی، بالندگی . رس[[الت(2و1)ب[[ود خواهد جامعه آن اف[[راد آگ[اهی س[[طح اف[[زایش و علمی رشد

-به پیشرفت و رشد این برای الزم انسانی نیروی تربیت آموزشی، هاینظام اصلی ن[[یروی پ[[رورش مرکز علمی پایگ[[اه ت[[رینمهم عن[[واندانش[[گاه)ب[[ه و رودمی ش[[مار

کن[[د. امکان[[اتمی ایفا می[[ان این در مهمی بس[[یار نقش باتجرب[[ه(، و آگاه متخصص، در تنها غنی محیط و تجربه با استادان معتبر، علمی هایسرفصل مناسب، آموزشی

دنب[[ال به را کش[[ور س[[ازندگی و پیش[[رفت جوان[[ان مش[[تاق و فع[[ال پویا، ذهن کنار8

(Achievementتحص[[یلی) پیش[[رفت به آموزشی نظ[[ام کارآم[[دی که آنجا دارد. از انج[[ام درس[[تی به را خود یوظیفه آموزشی نظام چنانچه است، وابسته فراگیران

و مس[[[[[ائل از یکی.(5-3)شد خواهد مواجه م[[[[[انع با توس[[[[[عه و رشد روند ندهد افت مس[[أله کش[[ور، هر آموزشی نظام و افراد تحصیلی زندگی اساسی مشکالت آن دانش[[جویان و آم[[وزان دانش تحص[[یلی عملک[[رد س[[طح ب[[ودن پ[[ایین و تحصیلی که گذارند می ت[[أثیر اف[[راد 1تحص[[یلی عملک[[رد بر مختلفی عوامل اس[[ت. کش[[ور

آموزش[[[گاهی، ف[[[ردی، عوامل چهاردس[[[ته به را آنها ت[[[ربیت و تعلیم متخصص[[[ان متغ[[یر عن[[وان به تحص[[یلی عملکرد حقیقت کرده. در تقسیم اجتماعی و خانوادگی

، تحص[[یلی استعداد نظیر متعددی عوامل بلکه نیست، عامل یک تأثیر تحت وابسته خ[[ود راهبرده[[ای ، تحص[[یلی آم[[دی کار خود ، عمومی هوش مانند شناختی عوامل

آم[[وزش یادگیرن[[دگان، توان[[ایی ، تحصیلی انگیزش درس، کالس ساختار ، تنظیمی.(7و6)دارند تأثیر آن روی بر یادگیرندگان انگیزش و معلمان کنش یکدیگر با و اند تنیده هم در چنان ها متغیر و عوامل این که است آن واقعیت این اس[[ت. با پ[[ذیر امک[[ان دش[[واری به یک هر سهم و نقش تعیین که دارند متقابل و آموزشی عوامل عوام[[ل، این بین در که دهند می نش[[ان تحقیق[[ات این وج[[ود)دارند تحص[[یلی پیشرفت بر را تأثیر بیشترین اجتماعی، و شناختی ماهیت با فردی

8) . با هم[[راه پسران و دختران از اعم دانشجویان از تعدادی برای دانشگاه در تحصیل دوران از متف[[اوت انتظارات جدید، قوانین و آموزشی است.محیط فشار و نگرانی

روابط گ[[یری ش[[کل و بزرگس[[الی دنی[[ای به ورود و مس[[تقل زن[[دگی آغ[[از پیش[[ین، جدید راهبرده[[ای و اتخ[[اذ نیازمند که هس[[تند نوی[[نی ش[[رایط نو صمیمانه و انسانی

که آنچه بین تا کند می س[[عی ف[[رد آن طی که است پویا فراین[[دی است. سازگاری جامعه و محیط که آنچه با همچ[[[نین و دهد انج[[[ام خواهد می یا و دهد می انج[[[ام

بر است ممکن که رویکرده[[[[ایی جمله کن[[[[د. از برق[[[[رار ت[[[[وازن کند می تقاضا های س[[ال اس[[ت. در گ[[را مثبت شناسی روان رویک[[رد باش[[د، داشته تاثیر سازگاری

و ها س[[ازه شناس[[ایی را خ[[ود نه[[ایی ه[[دف گ[[را مثبت شناسی روان رویک[[رد اخ[[یر، رو، این دارن[[د. از دنب[[ال به را انس[[ان ش[[ادکامی و بهزیس[[تی که داند می هایی شیوه

ش[[وند، زندگی تهدیدهای و نیازها با آدمی بیشتر هرچه سازگاری سبب که عواملی1 - Academic Performance

9

و )س[[امانی روند می ش[[مار به رویک[[رد این پ[[ژوهش م[[ورد های س[[ازه ترین بنی[[ادی 3مس[[تن و2000 س[[ال در 2چیچتی و التار نظر از میان، این (. در1386 همکاران،

و توجه م[[ورد بهنج[[ار های س[[ازه و مف[[اهیم این از یکی 4آوری ت[[اب2001 س[[ال در در آوری ت[[اب به مرب[[وط ه[[ای پژوهش غالب و است مثبت شناسی روان ی مطالعه

.(12-9)است شده انجام تحولی شناسی روان ی حوزه قرارداش[[تن رغم علی است، محیط با موثر سازگاری در افراد توانایی آوری تاب و ش[[[[رایط دس[[[[ته آن خطرآف[[[[رین . عوامل5خطرآف[[[[رین عوامل مع[[[[رض در

مرتبط رفت[[[اری مش[[[کالت و منفی پیام[[[دهای با که هس[[[تند منفی ه[[[ای موقعیت(.14و13() 6الرن مک و )گومز شوند می وج[[دان و ج[[ديت از كه دانش[[جوياني و آم[[وزان دانش شد مش[[خص پژوهشي در

س[[خت پيش[[رفت، ط[[الب كنجكاو، خود تحصيلي هاي فعاليت در برخوردارند بااليي وي[[ژگي مفه[[وم با خ[[وبي به ه[[ايي وي[[ژگي چ[[نين. هس[[تند پش[[تكار واجد و ك[[وش

كه، آن توجه جالب. است منطبق نموده تعريف كوباسا كه رويي سخت شخصيتي . دارد ك[[ار در ج[[ديت و كوشي س[[خت با مثب[[تي ارتب[[اط شخص[[يتي رويي س[[خت چه كه اين معن[[اي و ارزش ب[[راهميت، اس[[ت، خوردار بر بااليي تعهد از كه شخصي

در است ق[[ادر مبنا همين بر و دارد ب[[اور ده[[د، مي انجام فعاليتي چه و است كسي .برانگ[[يزد را خ[[ود كنجك[[اوي و بيابد معن[[ايي ده[[د، مي انج[[ام كه آنچه هر م[[ورد

فع[[اليت در وافري عالقه با هستند، برخوردار بااليي تعهد ويژگي از كه دانشجوياني به نيل ب[[راي ش[[يوه، بهترين عنوان به را موقعيت اين و شده ور غوطه خود درسي يا دانش[[جو كه ش[[ود مي باعث نگرشي چنين. كنند مي تلقي خود آموزشي اهداف ارزي[[ابي ج[[الب و ارزش[[مند مهم، موقعيتي عنوان به را تحصيلي دوره آموز، دانش.(17و16و15)دهد اختصاص آن به را بيشتري زمان و نموده

2 Luthar & Cicchetti3 Mastem4resiliency5risk factors6Gomez & Mclaren

10

حی[[اتی انس[[ان،ام[[ری زن[[دگی کیفیت بهب[[ود ب[[رای و اساسی روان،نیازی سالمت توانمندس[[از ه[[ای ویژگی با روان (.سالمت2001بهداشت، جهانی است)سازمان

توان[[ایی درونی منابع این از دارد.برخورداری ارتباط قدرت درونی منابع یا درونی خ[ود س[[ازگارانه رشد منفی،ب[رای پیش[امدهای و ن[اگوار ش[[رایط وجود را،با فرد

80 دهه اوایل (. تا18نمای[[د) حفظ را خ[[ود روان س[[المت تا دهد می اف[[زایش در استرسزا رویدادهای که بود این روانشناختی علوم محققین از بسیاری اعتقاد عنوان دارند.به مؤثری (نقشPsycho-Somatic Disorderروان_تنی) اختالالت بروز ارتب[[اط بیم[[اری ش[[روع با زندگی رویدادهای که (دریافتند18راهه) و هولمز مثال

روی[[دادهای بین که داد نش[[ان بع[[دی روانشناس[[ان مطالع[[ات ح[[ال عین دارند.در م[[وجب که دارد وج[[ود ای کننده تعدیل روانشناختی،عوامل اختالالت و استرسزا

عن[[وان بگذارند.به جای به افراد بر متفاوتی استرسزا،اثرات رویدادهای شود می به را آن و ک[[رد اب[[داع (راHardinessسرس[[خت) شخص[[یت کوباس[[ا،مفه[[وم مث[[ال بررسی م[[ورد بیم[[اری و استرس میان ارتباط تعدیل در گر مداخله متغیر عنوان

(.19داد) قرار از ب[[االیی درجه برخوردارن[[د،هرچند زی[[ادی سرس[[ختی از که افرادی داد نشان او

وی[[ژگی نظر از اف[[راد ش[[وند.این نمی بیم[[ار کنن[[د،ولی می تجربه را ها اس[[ترس می بیم[[ار اس[[ترس پر ش[[رایط در که هس[[تند کس[[انی از سرس[[ختی،متف[[اوت

توجه روانشناس[[ان که کنن[[ده تع[[دیل شخص[[یتی ه[[ای وی[[ژگی از دیگر شوند.یکی(است.Resiliencyآوری) اند،تاب داشته مبذول بدان ای ویژه

11

تهدیدکننده) شرایط با آمیز موفقیت سازگاری توانایی از است عبارت آوری تاب می ناکوار شرایط به واکنش در فرد مثبت سازگاری را آوری (تاب21(.والر)20

مط[[رح رشد روانشناسی ح[[وزه (در22ورنر) توسط ابتدا مفهوم این داند.هرچند و اجتم[اعی روانشناسی مانند روانشناسی دیگر ه[ای حوزه به تدریج به شد،ولی

در را آوری ت[[اب ( که24دیویدس[[ون) و (.ک[[انر23ش[[د) وارد ب[[الینی روانشناسی پای[[داری آوری،تنها تاب اند،معتقدند داده قرار مطالعه مورد اجتماعی های حوزه

فرد سازنده و فعال شرکت نیست،بلکه کننده تهدید شرایط یا ها آسیب برابر در زیستی_روانی تعادل برقراری در فرد توانمندی را آوری تاب است.آنها محیط در ت[[اب که باورند این بر این،پژوهش[[گران بر دانند.اف[[زون می خطرناک شرایط در

اس[[ت) ش[[ناختی و هیج[[انی،ع[اطفی مثبت پیام[[دهای با خ[ود ت[[رمیم نوعی آوری به رس[[یدن یا اولیه تع[[ادل به آوری،بازگشت ت[[اب که داشت ب[[اور (.ک[[امپفر25

در موفق س[[ازگاری رو این از و تهدیدکنن[[ده(است شرایط باالتر)در سطح تعادل که کند می اش[[اره ن[[یز نکته این به وی ح[[ال عین کن[[د.در می ف[[راهم را زن[[دگی

به هم و رود ش[[مار به آوری ت[[اب پیامد تواند می زن[[دگی،هم با مثبت س[[ازگاری ت[[اب پیامد زمینه ش[[ود.در س[[بب را آوری ت[[اب از باالتری آیند،سطح پیش عنوان

از رض[ایتمندی و روان س[المت س[طح اف[زایش به ها پ[ژوهش از آوری،ش[ماری رابطه به توجه (.بن[[ابراین،با26ان[[د) داش[[ته اش[[اره آوری تاب با رابطه در زندگی اس[[ترس کن[[ترل و روان سالمت با آوری تاب و سرسختی شخصیتی های ویژگی

آن بر پ[[ژوهش این در نظ[[امی،محقق اس[[ترس پر محیط به توجه با همچ[[نین و سالمت با مستقیما که تحصیلی موفقیت با را ها ویژگی این رابطه تا است تحقیق[[ات پیشینه به توجه نماید.با است،بررسی مرتبط استرس مدیریت و روان

رابطه بررسی و آوری ت[[اب و سرس[[ختی شخصیتی های ویژگی زمینه در گذشته روان،فرس[[ودگی اس[[ترس،س[[المت جمله از مختلف های مؤلفه با ها ویژگی این

در مناسب پیش[[ینه نبودن دسترس در به نظر با و غیره و جسمی شغلی،سالمت دانش[[جویان؛محقق تحص[[یلی موفقیت با ها ویژگی این بین ارتباط بررسی زمینه

بین ارتب[[[[اط بررسی به و پرداخته مهم این به پ[[[[ژوهش این در تا است ب[[[[رآنبپردازد. تحصیلی موفقیت با آوری تاب و سرسختی شخصیتی های ویژگی

(:Hardinessسرسختی)12

:سرسختی نظری تعریف می مع[رفی ای پیچی[[ده شخص[[یتی وی[[ژگی را (سرسختی1کوباسا) آولت سوزان

(Commitmentتعه[[د) (وControl(،کن[[ترل)Challengeچالش) موءلفه سه از که کند هر که نگ[[رش این و زن[[دگی پوی[[ایی و تغییر،دگرگونی به است.باور شده تشکیل

نیس[[ت،انعط[[اف انس[[ان س[[المت و امنیت برای تهدیدی معنای به لزوما رویدادی ه[[ای موقعیت و زا استرس سخت رویدادهای برابر در بردباری و شناختی پذیری ه[[ای وی[[ژگی که دارند (ب[[اور28پوک[[تی) و (.کوباسا27دارد) دنب[[ال به را مبهم

داش[[تن به توج[[ه،گ[[رایش قابل کنجک[[اوی حس جمله از سرس[[ختی روانش[[ناختی زن[[دگی در تغی[[یر اینکه و ب[[ودن وج[[ود،پران[[رژی دار،اب[[راز مع[[نی و جالب تجارب زن[[دگی زای تنی[[دگی روی[[دادهای با ف[[رد سازش در تواند است،می طبیعی امری

و ب[[دنی س[[المت با سرس[[ختی که هس[[تند آن گوی[[ای ها باش[[د.بررسی س[[ودمند منفی درونی،ت[[[[اثیرات مق[[[[اومت منبع یک بعن[[[[وان و دارد مثبت رابطه روانی

میکند) پیشگیری روانی و بدنی های اختالل بروز از و دهد می کاهش را استرس(.6و5و4

:سرسختی عملیاتی تعریف زاها اس[[ترس با مقابله نح[[وه است ممکن که است شخصیتی ویژگی سرسختی

می ی[[اری زا اس[[ترس آمیز موفقیت تحلیل در را آنها کند،یعنی تعدیل افراد در راکند.

(:Resilienceآوری) تاب

آوری: تاب نظری تعریف

یا س[[خت ش[[رایط از آم[[دن بیرون توانایی صورت به توان می را آوری تاب واژه و مان[[دن س[[الم ب[[رای اف[[راد ظ[[رفیت آوری تاب واقع نمود. در تعریف آن تعدیل

آن بر تنها نه ف[[[رد که است خطر پر و س[[[خت ش[[[رایط در تحمل و مق[[[اومت . گ[[ردد می نیز تر قوی آن وجود با و آن طی بلکه شود می فائق دشوار شرایط

در دادن رشد را خود و کردن زندگی بودن، موفق توان معنای به آوری تاب پس نمی ایج[[اد خ[[ود خودبه فرایند . این است (خطر عوامل وجود )با دشوار شرایط

13

ره[[ایی برای تا گیرد قرار ناخوشایندی و دشوار موقعیت در فرد اینکه مگر شوند از گ[[یری به[[ره و کشف ب[[رای را تالش ح[[داکثر ، کم[[تر پ[[ذیری ص[[دمه یا آن از

به هم[[واره که خود بیرون و درون محیطی( در و )فردی کننده محافظت عوامل .(29)گیرد بکار دارد وجود بالقوه صورت

14

ولی گیرند می قرار خطر معرض در که رود می بکار کسانی مورد در آوری تاب ش[[دن مواجه که ک[[رد گیری نتیجه بتوان شاید رو این شوند. از نمی اختالل دچار

. عوامل نیست ک[[افی ش[[رط اما هست پ[[ذیری آس[[یب برای الزم شرط خطر با از خطر عوامل وج[ود با و دش[[وار ش[[رایط در ف[رد که ش[[وند می باعث آور تاب

کند اس[[تفاده زن[[دگی رشد و موفقیت به یابی دست در خود موجود های ظرفیت جوید بهره خود کردن توانمند برای فرصتی عنوان به ها آزمون و چالش این از وآید بیرون سربلند آنها از و

: آوری تاب عملیاتی تعریف رفت[[ار و انگ[[یزش،هیج[[ان فهم ب[[رای شخص[[یت اص[[لی های سازه از یکی بعنوان ذاتی کار و "ساز را آوری (تاب30اسمیت) و (. ورنر7است) شده سازی مفهوم

آوری ( ت[[اب31ورن[[ر) ب[[اور به آن بر دانن[[د.اف[[زون انس[[ان" می گری اصالح خود تغی[[یر ب[[رای اف[[راد همه در ب[[القوه کنن[[ده،ع[[املی تهدید خط[[رات از نظر ص[[رف

کن[[ترل س[[طح س[[ازگاری آوری،توانایی تاب که است باور این ( بر32است.بالک) خودش[[کنانه رفتاره[[ای دارای آور تاب باشد.افراد می محیطی شرایط حسب بر

را زا اس[[ترس ش[[رایط تب[[دیل توان[[ایی و هس[[تند آرام ع[[اطفی نظر نیس[[تند؛از که دهد می تش[[کیل ف[[رض پیش این را آوری ت[[اب س[[ازه مرک[[زی دارن[[د.هس[[ته

دارد)ب[[رای وج[[ود انس[[ان هر در کم[[ال و رشد ش[[ناختی" ب[[رای زیست "فط[[رتی ش[[رایط در و ط[[بیعی بطور انسانی(که ارگانیسم گری اصالح خود طبیعت نمونه فاجعه که (هنگ[[امی34ماستن) باور (.به33شود) آشکار تواند می محیطی معین

می ظه[[ور به آوری ت[[اب گردد،آنگ[[اه تامین انسانی اولیه نیازهای و بگذرد سر از یا و ش[[وند می تع[[دیل یا ناگوار،اصالح آوری،اثرات تاب فرآیند این نتیجه رسد.در

(36و35گردند) می ناپدید حتی

تحصیلی: موفقیتتحصیلی: موفقیت نظری تعریف

15

و تحص[[یل ط[ول در دانش[جویان تحص[[یلی وض[عیت م[داوم و مس[تمر ارزش[یابی کیفیت بهبود ناپذیر اجتناب و ضروری ارکان از یکی آن با مرتبط عوامل بررسی

و وض[[یت بی[[نی پیش منظ[[ور باش[[د.به می ها دانش[[گاه در ب[[ویژه آموزشی نظام عم[[ده جمله مناس[[ب،از ومتغیرهای ها مالک دانشجویان،تعیین تحصیلی موفقیت

آن در وروانشناسی تربی[[تی عل[[وم محقق[[ان که است پژوهشی ه[[ای حوزه ترین انج[[ام تحص[[یلی عملک[[رد بی[[نی پیش زمینه در زی[[ادی باش[[ند.تحقیق[[ات می فعال

و تحصیلی تحصیالت،معدل اقتصادی-اجتماعی،سطح (.وضعیت37است) پذیرفته که است ه[[ایی ش[[اخص جمله از هوشی و تحصیلی پیشرفت های آزمون نمرات

ان[[د) نم[[وده اس[[تفاده آین[[ده در ف[[رد وض[[عیت بی[[نی پیش جهت آنها از محقق[[ان دانش کسب و علم تحص[[یل در پیش[[رفت عامل را اس[[تعداد و هوش (.داشتن38 که واقعیت این از گذش[[ته نیس[[ت؛زی[[را کامل و ج[[امع تعریف این دانن[[د.ولی می

باطل را م[[دعی ش[[ماری،این بی ه[[وش پر افراد علمی و تحصیلی موفقیت عدم اس[[ت،عوامل تحص[[یلی پیش[[رفت ب[[رای الزم اصل که ه[[وش بر کن[[د،عالوه می

اقتص[[ادی،وضع عوامل دارن[[د.مانند دخ[[الت دانش و علم تحص[[یل در ن[[یز دیگ[[ری(.39غیره) و مناسب های جسمانی،موقعیت و بدنی

فرضيات و سواالت، اهداف،طرح كلي فهد:در تحصیلی موفقیت با آوری تاب و سرسختی شخصیتی های ویژگی رابطه بررسی

ارتش پزشکی علوم دانشگاه دانشجویان

16

طرح اختصاصي اهداف:ارتش پزشکی علوم دانشگاه دانشجویان در سرسختی نمره میانگین تعیینارتش پزشکی علوم دانشگاه دانشجویان در آوری تاب نمره میانگین تعیینارتش پزشکی علوم دانشگاه دانشجویان در تحصیلی پیشرفت نمره میانگین تعیینتحصیلی پیشرفت با آوری تاب و سرسختی ی رابطه بررسیآوری تاب ی زمینه در ناموفق و موفق دانشجویان گروه دو بین ی رابطه بررسی دانش[[جویان گ[[روه دو بین سرس[[ختی وس[[يلة به آوري تاب بيني پيش الگوي بررسی

ناموفق و موفقطرح( اهداف به توجه پژوهش) با واالتس:است؟ چقدر ارتش پزشکی علوم دانشگاه دانشجویان در سرسختی نمره میانگیناست؟ چقدر ارتش پزشکی علوم دانشگاه دانشجویان در آوری تاب نمره میانگینچقدر ارتش پزشکی علوم دانشگاه دانشجویان در تحصیلی پیشرفت نمره میانگین

است؟

پژوهش: فرضیاتاست، آوري تاب بيني پيش به قادر سرسختی، اول: فرضیهاختالف آوری ت[اب ی زمینه در ناموفق و موفق دانشجویان گروه دو دوم:بین فرضیه

دارد. وجود معنادارسرس[[ختی،الگ[[وي وس[[يلة به آوري ت[[اب بي[[ني پيش در گ[[روه دو بینس[[وم: فرض[[یه

دارد وجود روابط از متفاوتيدارد. وجود ای رابطه تحصیلی پیشرفت با آوری تاب و سرسختی بین چهارم: فرضیه

17

دوم فصل پیشینه و زمینه

پژوهش

18

نظری: مبانی

شخصیت روانشناسی

هیج[[انی، ادراكی، های جنبه شخصیت، مختلف ابعاد شناسی روان از شاخه این در می ق[رار مطالعه م[ورد محیط با ف[رد س[[ازگاری چگ[[ونگی و اف[راد ب[دنی و ارادیگیرد.

شخص[[یت از وجهی بر یک هر که است ش[[ده ارائه شخص[[یت از مختلفی تع[[اریف نح[[وه که تفکر ش[[یوه های و رفت[[ار »الگوه[[ای را شخص[[یت کرده اند. هیلگارد تأکید

برخی که حالی در است کرده می کند« تعریف تعیین محیط با را شخص سازگاری بص[[ورت را آن و داده ف[[رد« نس[[بت »پای[[دار ویژگیه[[ای به »شخص[[یت« را دیگر

پیش ب[[اعث و هس[[تند مش[[خص داش[[تن پایداری و ثبات با که ویژگیهایی »مجموعه) التین ریشه ( ازPersonality) می کنند.شخصیت می شوند« تعریف فرد رفتار بینی

Personaبه اش[[اره و است ش[[ده گرفته ماس[[ک« است و »نق[[اب مع[[نی به ( که این و می گذاش[[تند چه[[ره بر ق[[دیم روم و یون[[ان ب[[ازیگران که دارد نقابی و ماسک

او که است ماس[[کی فرد هر »شخصیت که دارد اشاره موضوع این به تلویحا تعبیر همه به باشد«. شخص[[یت دیگران از )تفاوت( او تمایز وجه تا می زند خود چهره بر

جمله از اس[[ت، ش[[خص یک رفت[[ار مع[[رف که می شود اطالق ویژگیهایی و خصلتها وجهه ، خ[[ود از ش[[خص ادراک ، احساسات ، اندیشه شامل را خصلتها این می توان

19

جنبه به شخص[[یتی وی[[ژگی دانس[[ت. اص[[طالح عادات بسیاری و فکر طرز ، نظرهامی شود. اطالق آدمی شخصیت کل از خاصی

را شخص[[یت مع[[انی تم[[ام که می دهد نش[[ان شخص[[یت، تعاریف به اجمالی نظری یک را شخص[[یت راج[[رز ک[[ارل مث[[ال ی[[افت. ب[[رای خ[[اص نظریه یک در نمی ت[[وان ب[[ود. یا وجودی تجربه های تمام محور که می دانست دایمی یافته سازمان خویشتن

را ف[[ردی فعالیت ه[[ای تمام که درونی عوامل مجموعه را شخصیت آلپورت گوردن از ی[[افته ای س[[ازمان مجموعه را شخصیت است. واتسن کرده تلقی می دهد جهت

(،IDنه[[اد) از شخص[[یت که داشت عقی[[ده فروی[[د، زیگموند و می پنداشت ع[[ادات.(39)است شده ( ساختهSuper egoفراخود) ( وEgoخود)

شخصیت روان شناسی مطالعه تاریخچه

یون[[ان در می ت[[وان را آدمی منش طبقه بن[[دی و توص[[یف برای دانشمندان کوشش غلبه به م[[زاج و خلق نظر از را اف[[راد تف[[اوت باستان، عهد کرد. در ردیابی باستان

زرد( نس[[بت ص[[فرای و بلغم س[[یاه، ص[[فرای چهارگان[[ه)خ[[ون، مزاج ه[[ای از یکی م[زاج، شخص[[یتی: دم[وی تیپ یا س[[نخ چه[ار به را افراد اساس، این بر و می دادند می کردن[[د. طبقه بن[[دی مزاج صفراوی و مزاج بلغمی مزاج)مالیخولیایی(، سوداوی

می شدند طبقه بندی شخصیتی مختلف سنخ های به افراد این که ضمن ترتیب، بدین دوام همچن[[ان19 ق[[رن تا نظریه می ش[[د. این توجیه ن[[یز ف[[ردی تفاوت ه[[ای علت

یافت.

تاثیر تحت دیگری پدیده هر مانند خود شکل گیری دوران طی شخصیت، نظریه های م[[وثری نقش عامل چه[[ار می[[ان، آن گرفته ان[[د. از ق[[رار ت[[اریخی مختلف عوامل

روان س[[نجی، روش ه[[ای اروپ[[ا، ب[[الینی طب از: پیش[[رفت عبارتند که داش[[ته اند ت[[اریخی، عوامل این بر گش[[تالت. عالوه روان شناسی و رفت[[ارگرایی روان شناسی

این جمله گذاشته اند. از تاثیر شخصیت روان شناسی در نیز موجود معاصر عوامل می[[ان فرهنگی، روان شناسی مانند رش[[ته هایی تکامل یا پیدایش از می توان عوامل

ن[[ام انگ[[یزش عمر( و مدت زندگی)تمام پهنه در روان شناسی شناختی، فرایندهای.(40)برد

20

می کنند اس[[تفاده داده نوع چهار از تحقیق، و مطالعه برای شخصیت روان شناسان ش[[ده جمع آوری داده ه[[ای ف[[رد، زن[[دگی سوابق به مربوط از: داده های عبارتند که

گزارش ه[[ای از حاصل داده ه[[ای و آزمون ها از حاصل داده های مشاهده گر، توسط همه می دهن[[د. اما ترجیح را داده ها این از نوعی روان شناسان، از یک شخصی. هر

ندارند. تردیدی داده ها چهارگانه انواع از یک هر بالقوه فایده مورد در آن ها

شخصيت

اف[[راد بيش[[تر ان[[د، راضي ك[[امال خ[[ود وضع از كه بي[[نيم مي را م[[ردم از كمي عدهء برخ[[وردار ان[[د، الزم اجتم[[اعي موفقيت براي كه مرموزي ويژگيهاي از كه معتقدند

))شخصيت(( معموال را آن كه است صفتي مطلوب گيهاي ويژ اين بين نيستند. در ج[[ذابيت ص[[فت از فراتر شخص[[يت كلمهء معن[[اي روانشناس[[ان، نظر نامند.در مي

شخص[[يت با )) ف[[ردي كه بگ[[وييم آن دارن[[دهء م[[ورد در ميكند وادار را ما كه است(.41است.(()

است. يافته تشكيل او صفات تمام از فرد يك شخصيت

ص[[فات مانند دوس[[تي، ميهن ب[[ودن، معاش[[رتي عجل[[ه، ق[[دمي، صفت: ثابت انواع غيره. و دوستي ورزش شناسي، مثل: زيبايي ميكند بيان را انسان عالقهء كه ديگر

وي[[ژه ش[[امل ص[[فات گ[[رفت. اين ن[[ام ميت[[وان را خو و خلق مهم صفات جملهء از ماليمت و پذيري تحريك ترشرويي، و زودرنجي بيني، بد و بيني : خوش مثل گيهاياست.

شخصيتي صفات مورد در

كه ميگيرند نظر مد روانشناسان را شخصيت از بعد دو شخصيتي، صفات بارهء در ( Intraversion گ[[[رايي ) درون ديگ[[[ري ( وExtraversion گ[[[رايي ) ب[[[رون يكي،

اين وس[[يلهء به بعديكه اندازهء به شخصيت از بعدي هيچ كه سالهاست ميباشد. ازاست. نكرده توجه جلب ميشود، بيان كلمه دو

21

Carl) يونگ گوس[[تاف كارل بنام آلماني مشهور روانشناس Gustav Jungب[[رون ) : ميكند تعريف چنين را گرايي درون و گرايي

است، عالقمند بيرون جهان اشخاص و اشيا به بيشتر كه است شخصي ، گرا برون دارد. ب[[رون عالقه خود احساسات و افكار به بيشتر كه است شخصي گرا، درون و

ولي ، است قايل ارزش خود موفقيت و دارايي به ميكند، زندگي حال زمان در گرا به گرا نهد. برون مي ارج خود عقايد و مالكها به و ميكند زندگي آينده در گرا درون زير نيروه[[اي به گ[[را درون حاليكه در است، عالقمند لمس قابل و محسوس جهان

عقل داراي اس[[ت، عمل اهل گ[[را دارد. ب[[رون عالقه ط[[بيعت نين ق[[وا و بن[[ايي عمل به مايل گ[[را اس[[ت. ب[[رون ش[[هودي ادراك و تخيل اهل گ[[را درون و متعارف

ت[[رجيح را ط[[رح و تحليل گ[[را درون حاليكه در ميگ[[يرد، تص[[ميم آس[[اني به و است(.42ميدهد) نشان ترديد گيري تصميم از پيش و ميدهد

ش[[يوه كه دروني ه[[اي ن[[يرو از اي پيچيده تركيب از است عبارت شخصيت خالصه، هس[[ت، كه را ب[[ودن ش[[خص ن[[وع آن ش[[يوهء آن به ف[[رد تا ميكند ريزي قالب را اي

بدهد. ادامه

م[[ورد در را ف[[رد شخصي ش[[يوهء كه است مقاص[[دي و ها آرزو نظ[[ام شخص[[يت، به را در كه هس[[تند ه[[ايي كليد ه[[ا، ميده[د. انگ[[يزه تشكيل خود محيط با سازگاري

خ[وي و خلق رشد همچ[نين و شخص[[يت ك[رد ك[ار و س[[اخت ك[املتر ش[[ناخت روي رول انس[[ان خاطر و رفتار در كه هستند هايي فكتور ميكنند. شخصيت، باز هيجاني

(.43ميمانند) باقي زمان دير تا و ميكنند بازي

كه انساناست شخص[[يت ش[[كلگيرى از حس[[اس مرحلهاى جوانى، و نوجوانى دوره شخص[[يتى بهس[[اختار دادن ش[[كل در كه ع[[واملى به توجه و آن ويژگيه[[اى شناخت

و ت[[ربيت اولياء و ضرورىجوانان ولى مقدماتى نيازهاى از دارد اساسى نقش جوان و ملم[[[وس است امرتجربهاى اين مىرود. ض[[[رورت ش[[[مار به پرورشى مربي[[[ان به و ك[رده س[[پرى را ج[وانى مهم،دوره اين عنايتبه با كه آن[انى همه ب[راى مش[هود اين به ويژهاى اهتم[[ام با نيز دينى دررهنمودهاى اينكه رسيدهاند. چه بعدى مراحل گ[[ردد. پرواضح آن اهميت متوجه اذه[[ان است تالشش[[ده و ش[[ده نگريسته مرحله

22

پيش ح[[تى و زندگى روزهاى نخستين از آدمى شخصيت شكلگيرىساختار كه است س[[[الهاى اما مىيابد ادامه حي[[[ات لحظ[[[ات آخ[[[رين تا امر اين و آغازمىش[[[ود آن از

و روحى ويژگيه[[[اى بر عالوه كه ج[[[وانى و نوج[[[وانى دوره ب[[[ويژه نخس[[[تينزندگى مناس[[[بات و روابط در گ[[[رفتن ق[[[رار و جامعه در نه[[[ادن گ[[[ام دوره، جس[[[مىاين انسانى منش و شخصيتى و روحى ساختار در شاخص بسيار صورتى به اجتماعىنيز با ك[[[[رد. ج[[[[وان رها بعد س[[[[الهاى اميد به نمىت[[[[وان را مىگ[[[[ذارد فردت[[[[اثير

به دادن ش[[[[كل و جامعه در حض[[[[ور با همزم[[[[ان مس[[[[تقل احساسشخص[[[[يت را خ[[ويش انس[[انى حي[[ات از حس[[اس بس[[يار مرحلهاى خ[[ود، روابطاجتم[[اعى

واقعبي[[[[نى و الزم آگاهيه[[[[اى و آموزش[[[[ها با اگر تجربه اين آغ[[[[از و تجربهمىكند مس[ير بسا چه كه دارد پى در را خطره[[ايى و آفتها نباشد هم[راه كافى وخردورزى

جاىمىگذارد. مسؤوليت بر را تلخى تجربههاى و مىسازد دگرگون كامال را او زندگى س[[نگين، بس[[يار جوانى مقطعسنين نسبتبه تربيتى اولياء و آموزشى دستاندركاران

ج[[امعنگرى، از آميزهاى با تنهامىتوان را مسؤوليت است. اين باظرافت و حساس گونه رس[[اند. هر انج[[ام به همفكرى و آگاهىكافى، دلسوزى، بردبارى، تدبير، حسن

آث[ار مىتواند ناش[[يانه برخورده[اى و اف[راط،س[[هلانگارى يكسويهنگرى، شتابزدگى،.(44)گذارد جاى بر را گاهجبرانناپذيرى و نامطلوب

عوامل ج[[وان،نيازه[[ا، روحى ساختار و شخصيت و زندگى در عطف نقاط شناخت نوج[[وان، و جوان كمالدر و رشد شاخصهاى از آگاهى و بازدارنده، موانع تاثيرگذار، آنند نيازمند س[[خت حيحشخصيتخويش، شكلدهى در جوانان هم كه است ضرورتى

در ج[[وان مس[[اله كه مح[[افلى و مراكز نيز آموزشىو و تربيتى مربيان و اولياء هم و. (45)مىگنجد آنان مسؤوليت حوزه

آوري تاب

ناماليمات و خطرها نامساعد، شرايط برابر در انسانها پن[[اهي بي احس[[اس معموال م[[وقعيت و خطرها برابر در كه کنند می س[[عي ن[[يز مواقع بس[[ياري در و كنند مي

اين اج[[راي آورند. توانايي مي دست به اي منتظره غير نتايج و نمايند تحمل ناگوار »ت[[اب يا پ[[ذيري انعط[[اف عنوان به اجتماعي علوم حوزه در « اغلب رايج »جادوي

23

و كس[[اني كش »فرايند عن[[وان به اجتم[[اعي عل[[وم در آوري دارد. ت[[اب آوري« نام(.46شود) مي ناماليمات« فرض مقابل در واكنش

با مقابله در ف[[رد توان[[ايي گ[[يري ان[[دازه ب[[راي روشي عن[[وان به را آوري ت[[اب كانر ك[[رده تعريف كند، مي تهديد را فرد روان سالمت كه عواملي و زا استرس عوامل

ب[[وده آرام عاطفي نظر نيستند. از شكنانه خود رفتاراي داراي آور تاب است.افراد آوردن بدست ه[[اي ( راه2004) دارن[[د. بونا را ن[[اگوار ش[[رايط با مقابله توانايي و

و خلق داش[[تن سركوبگرايانه، مقابله افزايي، خود سرسختي، داشتن را آوري تاب(. 48و47داند) مي مثبت احساسات و خو

بين تم[[ايز به است ممكن آوري، ت[[اب با مرتبط ه[[اي روش و تفاس[[ير درك ب[[راي تحقيق اخ[[ير دهه سه باش[[يم. در داش[[ته ني[[از آوري ت[[اب مص[[اديق و خطر احتم[[ال

است. شده آوري جمع آوري تاب هاي نمونه و انجام خصوص اين در كاملي

وض[[عيت ش[[روع و اوليه زن[[دگي به برگش[[تن توان[[ايي يا قدرت عنوان به آوري تاب مي تعريف نش[[اط ج[[ايگزيني و آن تحريف يا عص[[بي فش[[ار كاهش طريق از جديد

از مس[[ائلي يا افس[[ردگي بيم[[اري بهبود توانايي عنوان به همچنين آوري گردد. تاب. شود مي فهميده نيز دست اين

ح[[تي زن[[دگي مش[[كالت سرگذاش[[تن پشت ب[[راي است مناسب مهارتي آوري تاب قابل طن[[اب يك ش[[خص اينكه مثل دارد، وجود سخت و نامطلوب شرايط كه وقتي

به را آنها شد بد اوضاع وقتي كند مي كمك فرد به كه بسته مشكالت دور را ارتجاعبنگرد. انسانها چشم به آنها به و بكشد عقب

ش[[رايط آم[[يز م[[وفقيت ط[[ور به كه شود مي گفته انسان يك توانايي به آوري تاب با مواجهه عل[[[[يرغم و يابد مي تط[[[[ابق آنها وبا س[[[[رگذارده پشت را ن[[[[امطلوب

( .49يابد) مي دست اجتماعي و هيجاني و تحصيلي قابليت به زندگي مشكالت

پدي[[ده يك مثابه به اجتم[[اعي عل[[وم گذشته دهه3 تحقيقات طي آوري تاب مفهوم متف[[اوت دروني و اجتماعي مختلف هاي بافت در كه است شده شناخته بعدي چند

هستند.

24

س[[ازي پنه[[ان بيم[[ار، توان[[ايي مثل متغيره[[ايي بر آوري ت[[اب گذش[[ته تحقيق[[ات دراست. شده تاكيد پذير آسيب عوامل و خطر احتمال

ح[[[وزه سه پاولسن و آت[[[روس اورال، س[[[وي از ش[[[ده ارائه ه[[[اي م[[[دل طبق براست. شده تمركز آنها بر و تعريف آوري تاب براي عملكردي

مقابل در اف[[راد بي[[ني پيش توان[[ايي يا شخص[[يتي وي[[ژگي يك عن[[وان به آوري ت[[اب .1شود. مي فرض خطر احتمال و ناماليمات منفي تاثيرات

پيش[[رفت پنداري، خود مثبت، درك رواني)مثل سالمت يا مثبت روحي وضعيت يك .2 يا وج[[ود عليرغم رواني روحي بيماري فقدان و. ..( يا وظايف در موفقيت تحصيليگردد. مي تعريف خطر احتمال

طول در و گذاشته تاثير پيراموني و فردي متغيرهاي بين كنش بر كه پويا فرايند يك .3 ه[[اي وي[[ژگي تلفيق و فراگ[[ير چه[[ارچوب دليل به تعريف كن[[د. اين مي تغيير زمان(.50است) توجه مورد قبلي تعاريف از بيش آوري تاب ايجاد محيطي با فردي

هيج[[ان انگيزش، فهم براي شخصيت اصلي هاي سازه از يكي عنوان به آوري تاب گ[[ري اصالح خود ذاتي سازوكار را آوري خودتاب است شده سازي مفهوم رفتار و

از نظر ص[[رف آوري ( ت[[اب1997ورن[[ر) ب[[اور به آن بر دانن[[د. اف[[زون مي انس[[ان) (. بالك16اس[[ت) تغي[[ير ب[[راي اف[[راد همه در بالقوه عاملي كننده، تهديد خطرات

بر كن[[ترل س[[طح س[[ازگاري توان[[ايي آوري ت[[اب خ[[ود كه است باور اين ( بر2002(.25باشد) مي محيطي شرايط حسب

نداش[[ته آن[[را برخي و باشند آن داراي برخي كه نيست خصلتي يا ويژگي آوري تاب اس[[ت. ت[[اب محيط و انس[[ان بين تعاملي بيانگر آوري تاب تر، دقيق بيان به باشند، انباشت و است تدريجي پديده يك اما دارد خطر برابر در ايستادگي به اشاره آوري مي نش[[ان خاطر سازد. راتر مغلوب نيز را افراد آورترين تاب حتي تواند مي خطر

دارد رشد به رو م[[اهيتي يع[[ني است خطر عامل با تعامل ن[[وعي آوري تاب كه كند مي مح[[افظتي عوامل و گ[[يرد مي منش[[اء زن[[دگي اوليه تج[[ارب و بيول[[وژي از كه

عن[[وان كنن[[د. به عمل رشد، متفاوت مراحل در مختلف هاي شيوه طريق از توانند

25

كودكي در والدين هاي مراقبت مثال نوج[[واني در اما اس[[ت، كنن[[ده محافظت قويا(.51شود) سالم رشد مانع است ممكن مراقبتي چنين يك

ك[[ار »س[[ازو را آوري ت[[اب است. ورنر برآمد يك از بيشتر چيزي آشكارا آوري تاب هس[[تند، آور ت[[اب كه » آنه[[ايي معتقدند و دانند بش[[ر« مي گ[[ري اص[[الح خود ذاتي

ناپذيرند. شكست نه افراد اين هستند، پذير انعطاف

»فطرتي كه دهد مي تشكيل فرض پيش اين را آوري خودتاب سازه مركزي هسته ط[[بيعت نمونه )براي دارد وجود انسان هر در كمال و رشد شناختي« براي زيست

محيطي معين ش[[رايط در و طبيعي بطور انساني( كه ارگانيسم گري اصالح [ خود(. 16()1997)ورنر، شود آشكار تواند مي

تهديد خط[[رات از نظر صرف تغيير، براي افراد همه در انساني ظرفيتي آوري تاب كننده كه است رشد ب[[راي متعددي و پيچيده نيازهاي داراي بشر نوع است. اساسا ح[[ركت به آور ت[[اب برامدهاي اين سمت به طبيعي طور به را او تا شود مي باعث

آورند. در

ت[[امين انس[[اني اوليه نيازه[[اي و بگ[[ذرد سر از فاجعه كه هنگ[[امي ماس[[تن ب[[اور به اث[[رات آوري، ت[[اب فرايند نتيجه رس[[د. در مي ظه[[ور به آوري ت[[اب گ[[اه آن گ[[ردد،(.26) گردند مي ناپديد حتي يا و شوند مي تعديل يا اصالح ناگوار،

ن[[اگوار پيش[[امدهاي منفي پيام[[دهاي ت[[اثير تحت دي[[ده، آس[[يب افراد روان سالمت مي كه هس[[تند ف[[ردي درون من[[ابع از آوري ت[[اب خ[[ود و گيرد. سرسختي مي قرار

منفي اث[[رات و نمايند تع[[ديل ن[[اگوار شرايط در را ناتواني و استرس سطوح تواننددهند. جلوه تر رنگ كم را استرس

و نيست كنن[[ده تهديد ش[[رايط يا ها آس[[يب برابر در پاي[[داري تنها آوري، ت[[اب البته و فع[[ال ش[[ركت بلكه باش[[د، نمي خطرن[[اك شرايط با رويارويي در انفعالي حالتي

ف[[رد توانمن[[دي آوري، ت[[اب گفت توان است. مي خود پيراموني محيط در سازنده(.50است) خطرناك شرايط در رواني، [ زيستي تعادل برقراري در

26

عوامل با روي[[ارويي در اف[[راد چگونه كه دهند مي نش[[ان آوري ت[[اب ه[[اي پ[[ژوهش و جنگ نژادپرستي، نظير دارد، وجود اجتماعي بافتار در كه رسان آسيب و زا تنش آين[[د. در مي ب[[يرون م[[وفقيت با اس[[ت، ن[[اگوار هاي پيشامد رخداد از ناشي يا فقر عل[[وم ت[[ار و تنگ نگ[[رش از تا س[[ازد مي مهيا را نيرومن[[دي منطق ديدگاه اين واقع

كه رفتاري و اجتماعي كرده آسيب و نقصان خطر، به معطوف را خود توجه لزوما نگر ارتق[[اء دي[[دگاهي با اف[[راد ق[[وت نق[[اط به توجه سمت به و برداشته دست اند،

تغي[[ير ب[راي ظ[رفيت و ق[وت نق[اط داراي كسي هر اينكه به ياب[د. توجه گس[ترش فراين[[دهاي حادث[[ه، رواني بهداشت ي ح[[وزه در كه ش[[ود مي موجب تنها نه است، به نس[بت م[ورد بي حساس[يت از تا ش[ود مي ب[اعث بلكه ش[وند شناسایي كارآمد

(.50شود) برداشته دست جانبه يك ديدگاهي عنوان به خطر شناسایي به پرداختن

با خ[[ود ت[[رميم ن[[وعي آوري ت[[اب كه باورند اين بر پژوهش[[گران اين، بر اف[[زون. است شناختي و عاطفي هيجاني، مثبت پيامدهاي

تع[[ادل به رس[[يدن يا اوليه تع[[ادل به بازگشت آوري، ت[[اب كه داشت ب[[اور ك[[امپفر زن[[دگي در موفق سازگاري رو اين از و كننده( است تهديد شرايط )در باالتر سطح

كه نمايد مي اش[[اره ن[[يز نكته اين به ك[[امپفر ح[[ال عين كن[[د. در مي ف[[راهم را به هم و رود ش[[مار به آوري ت[[اب پيامد تواند مي هم زن[[دگي، با مثبت س[[ازگاري

را مس[[اله اين ش[[ود. وي س[[بب را آوري ت[[اب از ب[[االتري س[[طح آين[[د، پيش عنوانداند. مي آوري تاب به نگاه و تعريف پيچيدگي از ناشي

جه[[ان و خويش[[تن ب[[اره در باورها از تركي[[بي را سرس[[ختي زوال و م[[دي كوباس[[ا، اس[[ت. شده تشكيل جويي مبارزه و كنترل ، تعهد مولفه سه از كه كنند مي تعريف

روي[[دادي هر كه نگ[[رش اين و زن[[دگي پوي[[ايي و دگرگ[[وني تغي[[ير، به باور به لزوم[[ا و ش[[ناختي پ[[ذيري انعط[[اف نيس[[ت، انس[[ان س[[المت و امنيت براي تهديدي معناي

دنب[[ال به را مبهم ه[[اي م[[وقعيت و زا اس[[ترس سخت رويدادهاي برابر در بردباري . (19و18)دارد

حس جمله از سرس[[ختي روانش[[ناختي ه[[اي ويژگي كه دارند باور پوكتي و كوباسا وج[[ود، اب[[راز دار، مع[[ني و ج[[الب تج[[ارب داش[[تن به گرايش توجه، قابل كنجكاوي

27

س[[ازش در تواند مي است، طبيعي امري زندگي، در تغيير كه اين و بودن پرانرژي هس[تند آن گوي[اي ها باشند. بررسي سودمند زندگي زاي تنيدگي رويدادهاي با فرد گيري پيش روحي و جسمي بيماري بروز از رواني و بدني سالمت با سرسختي كه

و اض[[طراب با وسرس[[ختي آوري ت[[اب بين ن[[يز، ها پ[[ژوهش از كن[[د. ب[[رخي مي چيره ناگوار اثرات انواع بر توانند مي آور تاب افراد كه چرا دارند رابطه افسردگي

(. 20شوند)

ده[[د. مي قرار تأكيد مورد را انسان دروني رشد آوري، تاب سطح، ترين بنيادي در در كه ارتق[[اء و پ[[رورش شناختي)فط[[ري( ب[[راي زيست رشد بر آوري تاب مفهوم ش[[كل را ف[[رد ژنتيكي تركيب از بخشي و دارد وجود ارگانيسم يك عنوان به انسان

گ[[ردد، هوي[[دا و ب[[ارز محيطي معين ش[[رايط در طبيعي بطور است قادر و دهد مي كه ش[[[ود مي تكيه نكته اين بر مفه[[[وم اين در دیگ[[[ر، عب[[[ارت ورزد. به مي تأكيد

بط[[ور دارند زن[[دگی بهب[[ود براي هايي ظرفيت يا و ذاتي آوري تاب که هایی انساناز: عبارتند آنها ویزگیهای که هستند آور تاب نيمرخ دارای عمده

مهرب[[اني، هم[[دلي، ف[[رهنگي، پ[[ذيري انعط[[اف تف[[اهم، اجتم[[اعي)مانند - توانش1طبعي(. شوخ و ارتباطي هاي مهارت

خالق(. و انتقادي تفكر جوئي، ياري ريزي، برنامه مسأله)مانند - حل2

وظ[[ايف بر تسلط خودآگاهي، خودكارآمدي، هويت، احساس گرداني)مانند - خود3ناسازگار(. يا منفي شرايط و مفاهيم از سازگارانه گيري كناره و

تحصيلي، هاي آرمان گيري، روشن)هدف اي آينده به باور و هدفمندي - احساس4معنوي(. روابط و ديني اعتقاد بيني، خوش

الع[[اده ف[[وق اف[[راد ه[[اي خصيصه ج[[زو را آوري ت[[اب كه قبلي تص[[ورهاي خالف بر اف[[راد انحص[[ار در آوري ت[[اب كه دادند نشان اخير هاي پژوهش كرد، مي محسوب

بزرگس[[الي( تا تح[[ولي )ك[[ودکي مختلف س[[طوح و اف[[راد در و نيست الع[[اده ف[[وقشود. مي مشاهده

28

باليني روانشناسان مص[[يبت فق[[دان شرايط تحت را آوري تاب از هايي مدل اخيرا ت[[اثيرات مويد تحقيق[[ات اين هماهنگ ان[[د. نت[[ايج ك[[رده بررسي درد، و افس[[ردگي

انطب[[اق و موفق مقابله و مق[[اومت در آوري ت[[اب كنن[[ده محافظ و س[[ازنده مثبت پ[[ايين س[[طوح و است ال[[ذكر ف[[وق زاي اس[[ترس و خط[[ير ش[[رايط با يافته رشد

است. مرتبط روانشناختي هاي اختالل و پذيري آسيب با آوري تاب وضعيت

در مثبت پيامد با مرتبط ه[[اي وي[[ژگي بر آوري ت[[اب م[[ورد در نخس[[تين نظري[[ات ها بعد ها پژوهش از دسته داشتند. اين تاكيد زندگي ناماليمات و مصائب با مواجهه و... گر حم[[ايت خ[[انواده مدرس[[ه، و خانه آرام محيط مثل بيروني حفاظتي عوامل

( .51دانستند) موثر آوري تاب بروز در نيز را

سرش[[تي متغيرهاي از متشكل بعدي چند اي سازه را آوري تاب فعلي، هاي نظريه مس[[اله حل مه[[ارت مثل مخصوص هاي مهارت با همراه شخصيت، و مزاج مانند ،

. دانند مي

باشند. آن داراي خاص انسانهاي فقط كه نيست صرف ژنتيكي ي پديده آوري تاب خ[[ود به تواند مي كه است ف[[رد هر در ذاتي ظرفي[[تي آوري ت[[اب پدي[[ده واق[[ع، در

گردد. منجر تغيير و گري اصالح

شود. مي ناميده نيز اي ضربه پس رشد يا استرس برابر در مقاومت كه آوري تاب ه[[[اي آس[[[يب برابر در مق[[[اومت از متف[[[اوت درج[[[ات با پيوس[[[تار يك امت[[[داد در

به سالم جان از فراتر آوري تاب تعريف، اين . براساس گيرد مي قرار روانشاختي و پ[[ذيري انط[[ابق مثبت، رشد با و است زندگي ناماليمات و ها استرس از بردن در

پيشين تعادلي وضعيت در اختالل آمدن وجود به از بعد تعادل از سطحي به رسيدنكند. مي مطابقت

(52) كند مي معرفي زير عامل6 از ترکیبی را آوری تاب هاندرسن نان

مهربانانه حمايت سازي فراهم

اميدواري افزايش براي سازي ارتباط و طراحي

29

معنادار مشاركت براي سازي فرصت

اجتماعي هاي پيوند در پيشاهنگي

سازگار و شفاف مرزبندي

زندگي هاي مهارت آموزش

ت[[اب ( خصوص[[يات1998كواتس[[ورث) و ماس[[تن ( و2000بكر) و سيسچتي، التر،(:53اند) نموده توصيف شرح اين به را آوري

گسستگي و صميميت در توانائي عقالني، مهارت و تيزهوشي از - برخورداري1

كه اعتق[[اد اين به ف[[رد دس[[تيابي متع[[دد، موض[[وعات پردازي مفهوم در - توانایي2دارد. كردن زندگي حق

و خ[[وب موض[[وعات و اش[[خاص فراخواني و يادآوري توانایي از بودن - برخوردار3ذهن خوب( در آنها)نمادهاي نگهداري

عواطف كه زمان هر وي كه اين بجاي عواطف، لمس در توانایي از - برخورداري4كند. سركوب يا انكار را آنها شدند، برانگيخته وي مهم

زندگي در هدف - داشتن5

اجتماعي حمايت از استفاده و جذب توانائي از - -برخورداري6

از مطل[[وب اس[[تفاده و زن[[دگي در احتماالت گرفتن نظر در توان از - برخورداري7مدني جامعه اخالقي دستورات

ديگران به كمك در توانایي و -نياز8

عاطفي خزانه از - برخورداري9

بودن مبتكر و - كاردان10

30

ديگران به نسبت دوستانه نوع ديدگاهي از - برخورداري12

آموخته درمان[[دگي به رس[[ان آس[[يب درمان[[دگي تبديل ظرفيت از - برخورداري13شده.

ت[[أثيرات آن در كه است پويا فراين[[دي آوري ت[[اب که گفت ت[[وان می مجم[[وع در ه[[اي گذارن[[د. پ[[ژوهش مي اثر يك[[ديگر بر متقابل تع[[املي در شخصيتي و محيطي

اريكس[[[ون، توسط اين از پيش كه را انس[[[ان رشد نظ[[[ري الگوه[[[اي آوري ت[[[اب تأييد م[[ورد ب[[ود، شده مطرح پيرس و مزلو استينر، گيليان، كلبرگ، پياژه، برونفن،

رشد مختلف ابع[اد بر كه ح[الي در نظ[ري، الگوه[اي اين تمامي دهند. در مي قرار هس[[ته ش[[ود، مي انس[[اني)رواني- اجتم[[اعي- ش[[ناختي- اخالقي- معن[[وي( تأكيد

بيولوژيك فط[[رتي كه دهد مي تش[[كيل ف[[رض پيش اين را رويكردها اين مرك[[زي ارگانيسم گ[[ري اص[[الح خ[[ود دارد-ط[[بيعت وج[[ود انس[[ان هر در كمال و رشد براي

ش[[ود. آش[[كار تواند مي محيطي معين ش[[رايط تحت و ط[[بيعي بط[[ور انساني- كه اوليه نيازه[[اي و بگ[[ذرد سر از فاجعه كه گوي[[د: هنگ[[امي مي ماس[[تن كه همانگونه

ت[[رين (. مهم54ياب[[د) مي ظه[[ور احتم[[ال آوري ت[[اب گ[[اه آن گ[[ردد، تأمين انساني ت[[وانيم مي كه است اين آوري، ت[[اب ه[[اي پ[[ژوهش دل از برآم[[ده ك[[اربردي نتيجه

كارآم[[دي، و ه[[ويت احس[[اس به آنها كه اي بگونه دهيم ارتق[[اء را اف[[راد توانمن[[دي بتوانند راه اين از و يابند دست آين[[ده به ب[[اور و گذاري هدف گيري، تصميم توانایي معنا و ق[[درت چ[[الش، ديگران، با رابطه مهرباني، براي خود انساني اوليه نيازهاي

پيش[[گيرانه، مداخالت گونه هر توجه كانون بعنوان فرسا طاقت شرايط در را داريدهند. قرار فردي رشد و آموزشي

روانشناختی سرسختی با و شخص[[یتی وی[[ژگی یک عن[[وان به که است ای س[[ازه روانشناختی سرسختی

به کنون تا را ای گسترده مطالعات استرس، پیامدهای تعدیل در خود موثر نقش س[[الها ط[[ول در اجتماعی علوم دانشمندان و است. فالسفه داده اختصاص خود

شخص[[یتی ه[[ای وی[[ژگی دلیل به که کردند مش[[اهده را بس[[یاری اف[[راد تحقی[[ق،. (54)بودند سازگار زندگی، ناخوشایند های موقعیت با بهتر معینی،

31

»ص[بور«، »مق[اوم« و چ[ون ص[فاتی با که هس[تند افرادی نیز عامه فرهنگ در افراد این شوند، می شناخته کنند می تحمل را مشکالت سایرین، از بهتر ظاهرا

زمینه در ان[[دکی بسیار های پژوهش اخیر، دهه سه آیند. تا می در پای از دیرتر و که بود. چرا شده انجام افرادی شناختی( چنین و )رفتاری شخصیتی های ویژگی

ه[[ای بحران و تغییرات استرس، علل روی ها پژوهش بیشتر ،80 دهه از قبل تاداش[[[ت. تمرکز روانش[[[ناختی و جس[[[مانی س[[[المتی با آنها ارتب[[[اط و زن[[[دگی

س[[وزان و م[[دی سالواتور سرپرستی به تحقیقاتی تیم یک ،1970 دهه اواخر در در که اف[[رادی می[[ان دادند. آنها انجام شغلی زمینه در طولی پژوهش یک کوباسا بودند ک[[رده کسب م[[وفقیت کارشان در شدید، استرس با همراه شغلی شرایط

تم[[ایز بودن[[د، ش[[ده عملک[[ردی مش[[کالت دچار مشابه، شرایطی در که کسانی و حفظ ب[[رای حی[[اتی سیس[[تم یک عن[[وان به را سرس[[ختی ب[[اور ش[[دند. آنها قایل

سرسختي كه كردند فرض و كردند پيشنهاد استرس برابر در عملکرد، و سالمت شخص[[يت ت[[رتيب اين به و ميكند جلوگ[[يري رواني فش[[ار آور زي[[ان اث[[رات از

. (56و55)ميكند محافظت رواني فشار يا وابسته بيماريهاي از سرسخت نفر250 ح[[دود هایش، فرضیه بررسی برای خود، اولیه های پژوهش در کوباسا

ارزی[[ابی، این داد. در ق[[رار ارزیابی مورد سرپرستی و مدیریتی های پست در را ن[[یز و گذش[[ته س[[ال5 طول در خود زندگی زای استرس رویدادهای ها آزمودنی

مطالع[[ه، همین در کردن[[د. وی گ[[زارش بودن[[د، شده مبتال آن به که هایی بیماری سرس[[خت اف[[راد های ویژگی توانست استرس- بیماری، رابطه بررسی به عالوه

. (55)آورد بدست ن[[یز را سرس[[[ختی ه[[ای مولفه نه[[ایت در و کند تع[[یین را تع[[دیل متغیرهای میان در که بودند محققانی اولین از ، مدی و کوباسا رو این از

و داده قرار توجه مورد را شخصیتی های ویژگی استرس- بیماری، رابطه کننده ب[[دون را اس[[ترس از ب[[االیی درجه که اف[[رادی شخص[[یتی س[[اختار دادند نش[[ان

زای اس[[ترس ش[[رایط در که است اف[[رادی از متف[[اوت میکنن[[د، تجربه بیم[[اری در (،1982) کان و مادی کوباسا، توسط که تعریفی بنابر میشوند. بیمار مشابه دارد؛ ق[[رار همگان توافق مورد همچنین و(20)است شده ارائه سرسختی مورد

عن[[وان به که است شخصیتی های ویژگی از ای منظومه و "مجموعه سرسختی بر میکن[[د". عالوه عمل زن[[دگی زای اس[[ترس روی[[دادهای برابر در مقاومت منبع

32

وی[[[ژگی آن مجم[[[وع که دارن[[[د، اساسی مشخصه سه سرس[[[خت اف[[[راد اینمیشود؛ منجر را بودن سرسخت

و دهند می انج[[ام که هایی فعالیت و مردم به عمیق تعهد و بودن )الف( هدفمند و وق[[ایع بر داش[[تن کن[[ترل )ب( احس[[اس گیرند می عهده بر که هایی مسئولیت ها دگرگ[[ونی و تغی[[یر گ[[رفتن نظر در )ج( توانایی نیز و خود، پیرامون رویدادهای

عناصر از یکی سرس[[ختی نیز، پویایی روان لحاظ از معمول چالش یک عنوان به س[[ایر همچ[[ون و برخوردارند را آن از درج[[اتی اف[[راد همه که است شخص[[یت و م[[یزان و است تح[[ول و تغی[[یر در هم[[واره ص[[فات( شخص[[یتی، )یا س[[اختارها

س[[نی و جنسی ف[[ردی، ه[[ای تفاوت رشدی، تجارب تاثیر تحت سرسختی پویایی یک و شخص[[یتی ص[[فت یک عن[[وان به شناختی روان سرسختی رو این است. از

.(55)است شده شناخته استرس-بیماری میان رابطه کننده تعدیل

تحصیلی انگیزه

: انگیزه .است شده مشتق دادن حرکت معنی به mover التین فعل از انگیزه اصطالح تکالیف تا کند می کمک و وادار، حرکت و جنبش به را ما که است چیزی انگیزه،

برانگیخته محور هدف فعالیت آن طی که است فرایندی کنیم. انگیزه کامل را خود را انگیزه توانیم نمی فراورده. ما یک نه است فرایند یک شود. انگیزه، می حفظ و

تکالیف، انتخاب مانند رفتارهایی از را آن توانیم می اما کنیم؛ مشاهده مستقیما نیازمند و است هدفمند . انگیزه،(57)کنیم استنباط گفتار، و استقامت تالش،

کند« می حفظ را رفتار انگیزه، همچنین است. و ذهنی یا جسمانی فعالیت شود می اطالق گروه یا فرد در شرایطی و حاالت به برانگیختگی یا انگیزه مفهوم

: که.اندازند می راه را ها رفتار یا رفتار.کنند می وهدایت دهند می جهت را رفتار.دارند می نگه هدف به رسیدن تا را رفتار

ویژگی سه این به انگیزه تعاریف اکثر و دارد مشخص ویژگی سه انگیزه براین بنا:کنند می اشاره

.زایی انرژی ی جنبه33

.دهی جهت ی جنبهمقاومت ی جنبه این از بحث. است آدمی رفتار یابی علت یا تعلیل از بحث واقع، در انگیزه، از بحث

می عمل متفاوت واحد، شخص چرا حتی و کنند می عمل متفاوت مردم، چرا که(.58)کند اس[[ت. بن[[ابراین، آن مق[[دار انگ[[یزه، درباره مسئله تنها مردم، عموم نظر نقطه از

زی[[اد، خیلی زیاد، متوسط، کم، تا صفر مقدار از واحد، ساختار یک عنوان به انگیزه.دارد نوس[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[ان

مختلفی ان[[واع ک[[ه:» انگ[[یزه معتقدند انگ[[یزه پ[[ردازان نظریه از شماری مقابل در گ[[رفتن ی[[اد انگیزه.دارد تفاوت7بیرونی انگیزه با6درونی انگیزه مثال برای.دارد

از اجتن[[اب انگیزه با موفقیت به گرایش انگیزه دارد. و تفاوت کردن عمل انگیزه با هس[[تند پیچی[[ده انگیزش[[ی، لح[[اظ از انسانها دیگر عبارتی دارد. به تفاوت شکست

تحلیل ل[[ذا. اند ک[[رده تشبیه ماشین فرمان)جهت(یک موتور)شدت( و به را انگیزه.دهد می پاسخ ن[[وع؟ چه و مق[[دار؟ چه س[[وال ه[[ردو به رفت[[ار، کامل انگیزشی

انس[[ان انگ[[یزه به است الزم آن اف[[زایش و تحص[[یلی ی انگیزه به پرداختن از پیش دو به انس[[ان انگ[[یزه مورد در پژوهشگران و پردازان کنیم. نظریه توجه کلی بطور عامل یک ب[[یرونی، انگ[[یزه درونی. در انگ[[یزه و ب[[یرونی انگ[[یزه دارن[[د؛ نظر مقوله

را ات[[اقش ک[[ودکی مث[[ال؛ انگیزد. ب[[رای می بر خاص کاری انجام به را فرد خارجی ک[[ردن تم[[یز ک[[ودک م[[ورد، این ببرن[[د. در س[[ینما به را او والدینش تا کند، می تمیز

دیگ[[ری چ[[یز به دس[[تیابی خ[[اطر به بلکه ن[[داده، انج[[ام آن خ[[ود خ[[اطر به را اطاق محیطی ه[[ای پیامد و ها مش[[وق از ب[[یرونی، است. انگ[[یزه نموده تمیز را اطاقش

فع[[الیتی، به پ[[رداختن ج[[ای به )ب[[یرونی ش[[ود. انگ[[یزه می ناشی پ[[ول یا غذا مانند ش[[ود، می ناشی فع[[الیتی پیام[[دهای آن( از در فطری خشنودی کردن تجربه برای

(.60و59)است جدا فعالیت آن خود از که بس[[تن ک[[ار به تم[[ایالت، بر ی[[افتن تس[[لط و پرداختن فطری گرایش درونی، انگیزه انگ[[یزه. است بهینه های چالش کردن جستجو و تمایالت، دادن انجام در ها توانایی فط[[ری تالش و کنجک[[اوی، روانش[[ناختی، نیازه[[ای از انگیخته خ[[ود ط[[ور به درونی

34

می انجام به را کاری درونی انگیزه با انسان شود. هنگامی می حاصل رشد، برای رساند، (.61)طلبد نمی ای جداگانه نتیجه و خواهد می آن خود برای را آن صرفا ه[[ایی م[[وقعیت در انسان که، معنی است. بدین همراه ادراک دو با درونی، انگیزه

انگ[[یزه. دارد درونی انگ[[یزه کن[[د، احساس12کنترل و11کفایت دارای را خود که شود، می حاصل هنگامی و است، روانشناختی حالت یک درونی

م[[وقعیت در کن[[ترل کن[[د. احس[[اس ادراک کنترل و کفایت دارای را خود انسان که. کنترل - توانایی2کنترل. - فرصت1شود. می ناشی بخش دو از مختلف های

را ش[[رایط وکن[[ترل ری[[زی برنامه اختی[ار ش[[خص که معناست ب[دین کنترل فرصت انگیزه که دریافتند گیری. پژوهشگران وتصمیم انتخاب فرصت باشد. یعنی داشته

که یابد می اف[[زایش هنگ[[امی مدرس[[ه، تک[[الیف به آم[[وزان دانش درونی عالقه و شخصی مس[[ئولیت گ[[رفتن دست به ب[[رای فرصتهایی و انتخاب حق آموزان دانش

باشند داشته شان یادگیری یع[[نی. دارد م[[وقعیت کن[[ترل در ف[[رد2خودکارام[[دی به اش[[اره ن[[یز کنترل توانایی ادراک داند. ساختار می کفایت با را خود خاص، موقعیت یک در حدی چه تا شخص و پن[[داره خ[[ود ولی اس[[ت، ش[[بیه4نفس ع[[زت و3پن[[داره خ[[ود ساختار به کفایت مص[[داق خ[[اص ه[[ای م[[ورد در شخصی کفایت اما هستند، کلی اموری نفس عزت

(.60)میکند پیدا

: پیشرفت ی انگیزه انگ[[یزه از است. یکی متفاوت جهت و شدت نظر از انگیزش شد ذکر که همانگونه

که هایی و تس[[لط به نی[[از یا اس[[ت. میل پیشرفت ی انگیزه شده، توجه بدان اخیرا. (62)تسلط و موفقیت کسب به شدن. میل برتر . است6برت[[ری معی[[ار با متناسب کارها خوب دادن انجام به میل پیشرفت، به نیاز برت[[ری« با معی[[ار با رق[[ابت در »م[[وفقیت ک[[ردن جس[[تجو ب[[رای را اف[[راد نیاز این

کند می انگیزه

35

پیشرفت، ی انگیزه قابل ه[[ای م[[وفقیت به دس[[تیابی برای تکاپو مانند چیزی لزوما در پیش[[رفت، ی انگ[[یزه نیست. اگرچه آزمون در باال نمرات کسب مانند مشاهده، به نس[[بت1نگ[[رش این اما اس[[ت؛ برت[[ری ب[[رای تالشی و ط[[راحی ی برگیرن[[ده ممکن خود. بنابراین، خودی به موفقیت نه است، اهمیت دارای که است پیشرفت

ه[[ای پیشه در و بگیرد بر در را گوناگونی بسیار فعالیتهای پیشرفت ی انگیزه است(.61)شود پدیدار شرکت یک حسابدار تا رانندگی از گوناگونی،

:تحصیلی ی انگیزه فع[[الیت از یک هیچ و است، الزم انسان توسط کاری هر انجام برای انگیزه داشتن ی[[ادگیری ه[[ا، فعالیت این جمله دهد. از نمی رخ انگیزه داشتن بدون انسانها ارادی ش[[رط مهم[[ترین باش[[د. انگ[[یزه می انگ[[یزه داش[[تن آن اص[[لی ش[[اهراه که است

توانایی و شخصیت به که است عواملی محصول یادگیری به است. عالقه یادگیری است. مربوط محیطی عوامل سایر و ها مشوق تکالیف، های ویژگی آموز، دانش اس[[ت. تحص[[یلی انگ[[یزه یادگیرن[[دگان، می[[ان در ی[[ادگیری بر م[[وثر عوامل از یکی

به که است وچ[[یزی آید می حس[[اب به ی[[ادگیری ملزوم[[ات از یکی تحصیلی انگیزه در. کند می کمک یادگیرنده به آن وتداوم حفظ در و بخشد می وجهت شدت رفتار را او ه[[ای فع[[الیت و دهد می ان[[رژی یادگیرن[[ده به که است چ[[یزی آن انگیزه واقع

. (63)کند می هدایت .گ[[یرد می بر در را گون[[اگونی ه[[ای م[[وقعیت پیش[[رفت انگ[[یزه که است ذکر قابل

تحصیل در پیشرفت فردی، بین روابط در پیشرفت کار، در پیشرفت انگیزه همانند ی وانگ[[یزه پیش[[رفت ی انگ[[یزه بین ی مختل[[ف. رابطه های مهارت در پیشرفت و

را تحص[[یلی م[[وقعیت در پیش[[رفت ی اس[[ت. انگ[[یزه ج[[زء و کل رابطه تحص[[یلی ی انگ[[یزه جوانب از یکی تحصیل، در پیشرفت عبارتی گویند. به تحصیلی ی انگیزه

. است پیشرفتتحصیلی: پیشرفت

و تحصیل طول در دانشجویان تحصیلی وضعیت مستمر و مداوم یابی ارزش کیفیت بهبود ناپذیر اجتناب و ضروری ارکان از یکی آن با مرتبط عوامل بررسی

آموزشی برنامه تدوین در امر این باشد می ها دانشگاه در بویژه آموزشی نظام

36

و آموزشی کیفیتی ارتقای ، بهتر مسئولین کارآئی بهبود و اصالح در نهایتا. دارد شزایی به تأثیر مربوطه

آموزش توسعه های برنامه رأس در دنیا درتمام که ست چیزی امر این به توجه تعیین ، دانشجویان تحصیلی وضعیت بینی پیش منظور به گیرد می قرار مدنظر

که است پژوهشی های حوزه ترین عمده جمله از مناسب متغیرهای و ها مالک در بسیاری تحقیقات باشد می فعال آن در وروانشناسی تربیتی علوم محققان

اقتصادی وضعیت است پذیرفته انجام تحصیلی عملکرد بینی پیش زمینه و تحصیلی پیشرفت آزمونهای نمرات و آموزش ، تحصیالت سطح اجتماعی

وضعیت بینی پیش جهت آن از محققان که است های شاخص جمله از هوش( . 65و64نمایند) می استفاده آینده در فرد

مطالعه در و آورند می روی دانشگاه به مشتاقانه دانشجویان از بعضی - چرا مطالعه از دیگر بعضی آنکه حال دهند می نشان کوشی سخت خود از کردن

ورزند؟ می اجتناب

و برند می لذت آن از خارج و دانشگاه در تحصیل از دانشجویان از بعضی - چرا یادگیری به نسبت دیگر بعضی آنکه حال کنند، می افتخار پیشرفتشان به

ناشادند؟ و دلواپس

دانشجویان تحصیلی یادگیری برای و هستند انگیزشی های پرسش ها این یادگیری زیرا دارد ارتباط یادگیری با انگیزش بردارند در مبهمی اشارات اگر حتی است، آگاهانه و عمدی کوشش مستلزم که متعالیست فرایندی

نداشته کافی توجه یادگیری هنگام برخوردارند، باال توانایی از که دانشجویانی اینکه برای بود نخواهند یادگیری به قادر ندهند نشان خود از کوشش و باشند

باید ببرند را بهره حداکثر دانشگاه درسی های برنامه از بتوانند دانشجویان فعالیت در درگیری به دانشجویان آن در که آورند فراهم ای زمینه اساتید

.(66شوند) برانگیخته یادگیری

که هم تحقیقاتی و است تربیتی روانشناسی در انگیزه مهمترین پیشرفت انگیزه پیشرفت بهبود جهت در است تالشی گیرد می صورت سازه این پیرامون . دارد پرورش و آموزش امر در را کاربردها مهمترین و دانشجویان تحصیلی

37

شده موفق کار در پیشرفت و مثبت فعالیت جستجوی امر در افراد گاهی البته یک در کنند می تصور دانشجویان که زمانی خورند می شکست نیز زمانی و

برعکس و شوند می آینده در یادگیری به تشویق آنها اند بوده موفق تالش برای آنها انگیزه شده مواجه شکست با دروان دریک دانشجویان که زمانی(.67شود) می روبرو مشکل با تالش ادامه

نیاز عنوان تحت علمی صورت به و بار اولین برای پیشرفت انگیزه بحث برخی که کرد مطرح نیاز چندین انسان برای شد. او مطرح موری توسط و است اجتماعی نیاز یک پیشرفت هستند. انگیزش روانی برخی و زیستی با رقابت عالی، های استاندارد به رسیدن موانع، بر کردن غلبه از است عبارت .آنها از گرفتن پیشی و دیگران

این لحاظ از افراد که اند داده نشان انگیزه زمینه در شده انجام های پژوهش سطح انگیزش دارای افراد از دارند. بعضی یکدیگر با زیادی های تفاوت نیاز

به موفقیت کسب برای خود درکارهای دیگران با رقابت در و هستند باالیی و ندارند وموفقیت پیشرفت به چندانی انگیزش دیگر بعضی کوشند می سختی

.(68نیستند) موفقیت برای کردن خطر آماده شکست ترس از

می دانش کسب و علم تحصیل در پیشرفت عامل را استعداد و هوش داشتن عدم که واقعیت این از گذشته زیرا ، نیست جامع و کامل تعریف این ولی دانند

می باطل را مدعی این ، بیشماری پرهوش افراد علمی و تحصیلی موففقیت دیگری عوامل است تحصیلی پیشرفت برای الزم اصل که هوش بر عالوه ، کند عوامل ، اقتصادی عوامل مانند دارند دخالت ودانش علم تحصیل در نیز

... و جسمی و بدنی وضع و فرهنگی – اجتماعی

آدمی اکتسابی های انگیزه جزء را وموفقیت پیشرفت انگیزه روانشناسان داده قرار بررسی مورد را پیشرفت انگیزه مفهوم سایرین از بیش ،اند دانسته درفعالیت شخص که شود می مطرح زمانی پیشرفت انگیزش آنها نظر اند. از

باشد. موفقیت پی در و دهد قرار الگو را ممتازی معیار خود

همان به باشد بیشتر پیشرفت انگیزش شدت چه هر که دهد می نشان تحقیقاتیافت. خواهد افزایش فرد موفقیت اندازه

38

درنظر یادگیری اساسی نیازهای پیش از یکی عنوان به پیشرفت انگیزه همچنین دارد. به افراد عملکرد بر فراوانی تأثیر پیشرفت انگیزش شود می گرفته در پیشرفت عوامل از یکی همانند مربیان و روانشناسان از بسیاری اعتقاد نظر با قوی احتمال به مربیان اغلب و است انگیزش عامل درس کالس

باشد) می تحصیلی پیشرفت اساسی عامل انگیزش که موافقند بیوگلسکی69.)

در آرزوهایمان ساختن برآورده و موفقیت به دستیابی پایه بر پیشرفت انگیزش اجرای شیوه بر گذاری تاثیر باعث پیشرفت انگیزش و باشد می استوار زندگی

پایه، فیزیولوژیکی های سائق. می شایستگی تمایالت دادن نشان و تکلیف یک از دهند. بسیاری می قرار تاثیر تحت گوناگون محیط های در را ما طبیعی رفتار

تا گرسنگی از تواند می آن دامنه و است استوار ها مشوق پایه بر ما اهداف پیشرفت انگیزش باشد. دامنه نوسان در پخته جنسی روابط و عشق به نیاز موفقیت به دستیابی و خالق تمایالت ارضای تا بیولوژیکی نیازهای از تواند می(.70یابد) تغییر آمیز مخاطره های رقابت در

شان زندگی بر که کنند می احساس پیشرفت انگیزه دارای افراد کلی بطور بهبود را خود عملکرد کنند می سعی آنها برند می لذت آن از و دارند تسلط

به و باشد برانگیز چالش که دهند انجام را کارهایی دهند می ترجیح ببخشندو. باشد امکانپذیر آنها پیشرفت ارزیابی که زنند دست کارهایی

برشمرد: توان می زیر شرح به را پیشرفت انگیزش از حاصل خاص هدف پنج

آزاد دانشگاه دانشجویان پیشرفت انگیزه بر موثر عوامل تعیین و - بررسیفارس ریز نی واحد اسالمی

دانشجویان پیشرفت انگیزه بر موثر اقتصادی عوامل تبیین و - توصیف

پیشرفت انگیزه بر موثر اجتماعی [ فرهنگی عوامل تبیین و توصیف-دانشجویان

دانشجویان پیشرفت انگیزه بر موثر آموزشی عوامل تبیین و توصیف-

دانشجویان پیشرفت انگیزه بر موثر روانشناسی عوامل تبیین و توصیف-39

اختالف است نموده جلب خود به را متخصصان توجه همیشه که مواردی از یکی پیشرفت از یادگیری برای یکسان استعداد و باهوش که است دانشجویانی بین

را پیشرفت ی انگیزه به توجه زمینه خود این و برخوردارند متفاوتی تحصیلی او روانی و جسمانی سالمت باالبودن و فرد یک بودن . کارآمد بخشد می قوت

ی انگیزه که است این از حاکی باشد. مطالعات می جامعه یک اهداف اهم از و دارد اجتماعی رشد در سزایی به تأثیر اجتماعی انگیزه یک عنوان به پیشرفت

) است پیشرفت به نیاز افزایش ی نتیجه اقتصادی رشد افزایش دیگر عبارت به71.)

پیشرفت و یادگیری درفراینده پیشرفت انگیزش حیاتی نقش به توجه و خانوادگی فرهنگی، اجتماعی، بهینه شرایط امکان تاحد است الزم دانشجویان

انگیزه، این وهدایت آن، کاهنده عوامل ،تقلیل انگیزه این افزایش جهت روانی و ها رقابت از و داده پرورش را شاد و پویا ای جامعه بتوان تا گردد فراهم

و پذیر مسئولیت جامعه های هدف خدمت در شایسته نحو به افراد استعدادهای انگیزه فاقد آن افراد که جوامعی است معتقد کللند جست.مک بهره مدنی

شانس کمتر طبیعی مساعد شرایط و عالی امکانات وجود با حتی باشند، دقیق بسیار های بررسی با کللند مک یافت. همچنین خواهند ترقی و توسعه توسعه در مهمی عامل تواند نمی منطقه یک اقلیمی وضع که شد متوجه

اجتماعی، اقتصادی، رشد که رسید نتیجه این به سرانجام وی باشد اقتصادی در که است معتقد او دارد بستگی افراد پیشرفت انگیزه به جامعه یک فرهنگی

در اند داده پرورش خود دانشجویان در را پیشرفت انگیزه والدین که کشورهایی اقتصادی رشد به و شوند می جویی توسعه افراد دانشجویان این بزرگسالی

.اند کرده کمک خود

منفی و بدبینانه افکار داشتن دلیل به دانشجویان از بسیاری که رسد می نظر به و هس[[تند ناامید خودش[[ان آینده به نسبت اجتماعی، و اقتصادی مسائل به نسبت تهدید را ها آن س[[المت بیش از بیش افسردگی مانند روانی مسائل به ابتال خطر مبالغه نگ[[اه مشکالتش[[ان به نسبت دانشجویان از توجهی قابل کند. جمعیت می

بر کن[[ترلی هیچ که ف[[ردی عن[[وان به را خودش[[ان و دارند کنن[[ده آش[[فته و آم[[یز اینکه ب[[[رای پندارن[[[د. ل[[[ذا می ندارند خ[[[ود مخ[[[رب رفتاره[[[ای بر یا و محیط

40

و ش[[وند برخوردار دنیا و دیگران و خود درباره نگرانه مثبت روحیه از دانشجویان روش[[ن، ای اندیشه با را خ[[ود زن[[دگی بتوانند و دانس[[ته بخش اثر و مفید را خود

ب[[رای آم[[وزش و مداخله به نی[[از کنن[[د، س[[پری اطمین[[ان با و تر بینانه واقع دیدی انگ[[یزه و امید به ها آن تا ش[[ود می احس[[اس دیگ[[ری زم[[ان هر از بیش آن[[ان

بررسی ض[[رورت بر تأکی[[دی همگی شده گفته نکات بپردازند تحصیل به بیشتریاست. موضوع این

پژوهش: پیشینه

داخلی: های پژوهش

زن[[دگی از رض[[ایتمندی و آوری تاب (بین10گرد) صحرا و سامانی،جوکار

نمودند. گزارش دار معنی و مستقیم ارتباط

استرس پر شرایط در که دادند (نشان53رضایی) و وحید ویسی،عاطف

تا دارند بیشتری روان برخوردارند،سالمت باالتری سرسختی از کسانیکه

برخوردارند. تری پایین سرسختی از کسانیکه

41

سرس[[ختی از ب[[االیی س[[طح که دادند نش[[ان پژوهشی (در67همک[[اران) و جودی افس[[ردگی و بیم[[اری پ[[ایین م[[یزان با و داش[[ته اس[[ترس بر میانجیگرانه اث[[راتباشد. می مرتبط

خارجی: های پژوهش

سرس[[ختی از باالیی درجه با مرد مدیران برد پی ای مطالعه طی (در19کوباسا) دچ[[ار هس[[تند،کم[[تر مواجه استرس[[زا وقایع با زندگی سراسر در اینکه رغم علی

برخوردارند. بیشتری سالمت از و شده بیماری بیش[[تری تحص[[یلی باالتر،موفقیت سرسختی که داد نشان پژوهشی (در13مدی)

دارد. همراه به نیز را تغی[[یرات به اف[[راد واکنش در سرس[[ختی نقش بررسی (به56همک[[اران) و راش

ک[[ار محیط در که پرداختند.تغی[[یراتی افراد شغلی فضای یا کار محیط در اجباری در کارکن[[ان و باشد داش[[ته تحمیلی یا و اجب[[اری م[[اهیت میگ[[یرد،چنانچه ص[[ورت

آی[[د.این می بوج[[ود فش[[ارزا و پ[[رتنش باش[[ند،موقعی[[تی نداش[[ته نقش آن ایج[[اد ک[[اری محیط در روانی فش[[ار با سرس[[ختی عامل که گرفتند نتیجه پژوهش[[گران

مجی[[دیان، از نقل دارند.)به مثبت رابطه شغلی رضایت با و منفی رابطه فشارزا1384)

42

سوم فصلتحقیق طرح

43

پژوهش محيط و مطالعه نوع پژوهش نمونه و جامعه نمونه گيري اطالعات گردآوري روش كار انجام روش داده ها تحليل و تجزيه روش متون بررسي نحوه اخالقي نكات رعايت

44

: تحقيق روش

مطالعه نوع:مقطعی

حجم محاسبه و گيري نمونه روش ، مطالعه مورد جامعه ، هدف جامعه نمونه

اس[[ت) ب[[وده ارتش پزشکی علوم دانشگاه دانشجویان هدف جامعه مطالعه این درN=100دانش[[[[[[[[[کده پسر دانش[[[[[[[[[جویان بین از مطالعه م[[[[[[[[[ورد جامعه ( که

پزش[[کی( دانش[[گاه م[[دارک و عمل آزمایش[[گاهی؛ات[[اق پیراپزشکی)هوشبری؛عل[[ومشدند. انتخاب1391 سال در ارتش پزشکی علوم

نمونه: حجم محاسبه و گیری نمونه روش مطالعه ن[[وع به توجه ش[[د.با اس[[تفاده تصادفی گیری نمونه روش از مطالعه این در فرم[[ول باشد می میانگین دو مقایسه صورت به که بوده مقطعی-تحلیلی نوع از که

مش[[ابه مقالالت از اس[[تفاده باσ اس[[ت:مق[[ادیر زیر ق[[رار به به نمونه حجم حاس[[به ح[دود مطالعه این ب[[رای الزم نمونه زی[[ر،حجم فرم[[ول براساس که بوده2.6 حدوداست. بوده دانشجو100

2(z(1-α/2) + z(1+β))2 × σ2

n= D2

z(1-α/2)=1.96

z(1+β))=0.85

d=1

σ=2.6

45

کار: روش

اطالعات: گردآوری و مشاهده/مداخله نحوه جزئيات

تحقیق: ابزار و دموگرافیک اطالع[[ات ش[[امل اولی که پرسش[[نامه3مطالعه، این در تحقیق ابزار

تاب ی پرسشنامه شامل پرسشنامه2 و بوده دانشگاه در دانشجویان معدل آخرین به ( متعلقAHI) اهواز رويي سخت پرسشنامه اصل نیز و دیویدسون و کونور آوری

بود. كوباسا

تاب سنجش برای(:CD-RISدیویدسون) و کونور آوری تاب - مقیاس1 (بکارCD-RIS(،)2003دیویدسون) و کونور آوری تاب مقیاس آوری پژوهشی من[[ابع بازبینی با را پرسشنامه ( اینCD-RISدیویدسون) و شد. کونور برده

این روانس[[نجی ویژگیه[[ای نمودن[[د.بررسی تهیه آوری ت[[اب زمینه در1991-1979 مراقبته[[[ای بخش به کنن[[[دگان عم[[[ومی،مراجعه گ[[[روه:جمعیت شش در مقی[[[اس

دو فراگ[[یر،و اض[[طراب اختالل مشکل با روانپزشکی،بیماران سرپایی اولیه،بیماران اس[[ت.س[[ازندگان شده ضربه،انجام از پس استرس اختالل به مبتال بیماران از گروه

از را آور ت[[اب اف[[راد میتواند خ[[وبی به پرسشنامه این که باورند این بر مقیاس این ه[[ای موقعیت در تواند می و کند جدا بالینی غیر و بالینی های گروه در آور تاب غیر

آوری ت[[اب (.پرسش[[نامه1384ش[[ود)محم[[دی، می ب[[رده ک[[ار به ب[[الینی و پژوهشی ص[[[فر)ک[[[امال بین لیک[[[رتی مقی[[[اس یک در که دارد گویه25 دیویدس[[[ون و کون[[[ور

مقی[[اس شود.این می گذاری نمره125-25 دامنه درست( با پنج)همیشه نادرست(تا این روایی تع[[یین اس[[ت.ب[[رای ش[[ده (هنجاری[[ابی1384محم[[دی) توسط ای[[ران در

تا0/41 بین های ،ضریب3 گویه بجز کل نمره نمرهبا هر همبستگی نخست مقیاس تحلیل م[[ورد اص[[لی موءلفه روش به مقی[[اس ه[[ای گویه داد.س[[پس نشان را0/64

از دیویدس[[ون و کون[[ور آوری ت[[اب مقی[[اس پای[[ایی تع[[یین گرفتند.ب[[رای قرار عاملیآم[[د)محم[[دی، دست به0/89 پایایی ضریب و شد گرفته بهره کرونباخ الفای روش

1384.)

46

اعتباريابي و تهيه كيامرثي توسط مقياس اينسرسختی: -پرسشنامه2 اس[[تفاده مالك آزم[[ون چه[[ار از آن اعتباري[[ابي ب[[راي. دارد ماده27 و است شده

به آزمyyودني باش[[د. می76/0 پرسش[[نامه این ب[[رای کرونباخ آلفای شد.ضریب نyyدرت، به هرگyyز، گزينه هyyاي از يكي با آزمyyون ماده هyyاي از كyyدام هر

مقyyyادير اسyyyاس بر و مي دهد پاسخ اوقyyyات اغلب و اوقyyyات گyyyاهي می گyyذاری نمyyره بyyرعکس بصyyورت که مي شود گذاري نمره0،1،2،3

و هس[[تند منفي ب[[ار داراي كه 6،7،10،13،17،27 ه[[اي ماده براي جز بهشود. پرسش[[نامه اصل ش[[ود. مي گ[[ذاري نم[[ره ب[[العكس گزينه چه[[ار از يك هر ب[[راي.است كوباسا به ( متعلقAHI) اهواز رويي سخت

47

ه[[ای وی[[ژگی پرسش[[نامه این در محققمحyyور: محقق -پرسشyنامه3 نش[[ان،محل و ن[[ام جمله پ[[ژوهش،از این در کنن[[ده ش[[رکت دانشجویان دموگرافیک

نمود. بررسی را معدل آخرین و تحصیلی تولد،سن،جنس،رشته دانش[[جویان تحص[[یلی م[[وفقیت مطالعyyه، این در تحصyyیلی مyyوفقیت مالک

موف[[ق( و )دانش[[جویان15 ب[[االی مع[[دل با گ[[روه دو در دانشجویان معدل براساس ( .1389، همکارانش و )قمریشد گرفته نظر ناموفق( در )دانشجویان15 زیر

ها داده تحليل و توصيف نحوه:

ب[[رای تحقیق ه[[دف آنه[ا،ابت[[دا انتخ[[اب و دانشجویان اسامی فهرست تهیه از بعد می داده قرار آنها اختیار در پژوهش های آزمون سپس و شود می بیان ها آزمودنی

بص[[ورت کنن[[د.اطالع[[ات بی[[ان دقت با را خ[[ود نظر شود می خواسته آنها از و شود با آم[[ده بدست ه[[ای داده شود،س[[پس می آوری جمع ها دانشکده محل در و فردی

گ[[ام شیوه با متغیری چند رگرسیون تحلیل و پیرسون همبستگی ضریب از استفادهگیرد. می قرار تحلیل و تجزیه مورد گام به

است. شده استفادهSPSS V16 از مطالعه ای های داده تحلیل و تجزیه در ضمنا

اخالقي مالحظات :

48

در اخالق کامل رع[[ایت آنها،ب[[رای انتخاب و دانشجویان اسامی فهرست تهیه از بعد می داده توض[[یح ک[[امال تحقیق موض[[وع مطالعه مورد افراد از یک هر پژوهش،برای

می داده ش[[رکت مطالعه در کتبی رضایت اخذ و آنها سوی از پذیرش از بعد و شود آزم[[ون توانند همک[[اری،می به تمایل ع[[دم صورت در شود می گفته آنها به و شوند

در و خودداری خویش نشانی و نام نوشتن از توانند می دهند.همچنین برگشت را ها نماین[[د.محرمانه اعالم را خ[[ود پ[[ژوهش،خواس[[ته های یافته به داشتن تمایل صورت

در پژوهش[[گر که باشد می اخالقی مالحظ[[ات جمله از آم[[ده بدست اطالعات بودندارد. نظر

متغيرها: جدول

متغير نام نقشمتغير

متغير نوعمتغير مقياس

واحد1عملي– علمي تعريفسنجش

كيفيكمي

سرسختیعلمی: تعریف** سرسختی است شخصیتی ویژگی

نحوه است ممکن که را زاها استرس با مقابله

کند،یعنی تعدیل افرا در موفقیت تحلیل در را آنها

می یاری زا استرس آمیز .کند

عملی:براساس تعریفپرسشنامه

اساس برپرسشنامه

علمی: توانایی تعریف**آوری تاببر کنترل سطح سازگاری محیطی شرایط حسب

باشد می . اساس عملی:بر تعریف

پرسشنامه

اساس برپرسشنامه

49

داشتنعلمی: تعریف**تحصیلی موفقیتعامل را استعداد و هوش

علم تحصیل در پیشرفت می دانش کسب و

تعریف این دانند.ولی نیست؛زیرا کامل و جامع

که واقعیت این از گذشته و تحصیلی موفقیت عدم

بی هوش پر افراد علمی را مدعی شماری،این

بر کند،عالوه می باطل برای الزم اصل که هوش

تحصیلی پیشرفت نیز دیگری است،عوامل

دانش و علم تحصیل درعوامل دارند.مانند دخالت

و بدنی اقتصادی،وضع های جسمانی،موقعیت

غیره و مناسب .

عملی:براساس تعریف توسط شده ارائه نمرات

دانشگاه آموزش

بلی/خیر

50

چهارم فصلها یافته ارائه

نمونه ها توصيفجداول نمودارها

نتایج:شناختی: جمعیت های یافته

51

شخص[[یتی ه[[ای وی[[ژگی رابطه بررسی ه[[دف با که حاضر ی مطالعه در دانش[[گاه دانش[[جویان در تحص[[یلی م[[وفقیت با آوری ت[[اب و سرس[[ختی

این در ما مطالعه م[[ورد جامعه گ[[رفت، ص[[ورت ارتش پزش[[کی عل[[وم 100 ش[[امل که ارتش پزش[[کی عل[[وم دانشگاه پسر دانشجویان مطالعه

ه[[ای رش[[ته در دوم و اول س[[ال دانش[[جویان بین از همگی که بودند نفرمطالع[[ه، مورد افراد در سنی شدند.میانگین انتخاب پیراپزشکی مختلف این (.از1 )نم[[ودار است ب[[وده65/1 معی[[ار از انح[[راف با س[[ال56/20

36 و موفق دانشجویان بعنوان که داشتند15 باالی معدل نفر64 تعداد گرفته نظر در ن[[اموفق دانش[[جویان بعنوان که داشتند15 زیر معدل نفر

(.2 شدند)نمودار

علوم دانشگاه پیراپزشکی دانشکده پسر دانشجویان سنی .میانگین1 نمودار۱۳۹۱ سال در مطالعه این در کننده شرکت ارتش پزشکی

52

پیراپزش[[کی دانشyyکده ناموفق و موفق دانشجویان .فراوانی2 نمودار ۱۳۹۱ سال در ارتش پزشکی علوم دانشگاه

توصیفی؛ های داده

در ش[[[ده بررسي متغيره[[[اي وض[[[عيت از تر روشن تص[[[ويري ارائة منظ[[[ور به تحقي[[ق، ه[[اي س[[ؤال با مرتبط ه[[اي يافته به پ[[رداختن از پيش و حاضر پ[[ژوهش

.است شده ارائه 1 جدول در متغيرها توصيفي هاي شاخص برخي

53

معدل تفكيک به تحقيق متغيرهاي توصيفي هاي شاخص .1 جدول

با افراد معدل15 باالی

با افراد زیر معدل

15

کل

متغيرها انحرافمیانگین

معیار از انحرافمیانگین

معیار از انحرافمیانگین

معیار از64/617/1544/5586/1041/594/14آوری تاب

03/5029/852/4778/613/4984/7 سرسختی

پژوهش: های فرضیه چارچوب در ها یافتهاست، آوري تاب بيني پيش به قادر سرسختی، اول: فرضیه

. شد اس[[تفاده همزم[[ان ش[[يوة به رگرسيون تحليل از فرضیه اين به پاسخ براي و مثبت ص[[ورت به سرس[[ختی بررس[[ي، م[[ورد نمونة كل در كه داد نش[[ان نت[[ايج

تغي[[ير واحد يك هر ازاي به واقع، . در كند مي بيني پيش را آوري تاب معناداري .كند مي تغيير آوري تاب نمرة ، سرسختی نمرة در

موفق گروه دو تفاوت بودن معنادار صورت در كه فرضیه اين بررسي منظور به ن[[اموفق و موفق نظر از گ[[روه دو تفكيك با آيا آوري، ت[[اب زمينة در ن[[اموفق و

دارد وج[[ود متف[[اوتي الگوي ، سرسختی وسيلة به آوري تاب بيني پيش در بودن، . شد بررسي ، ن[[اموفق و موفق دانش[[جويان بين در معنادار تفاوت وجود ابتدا ،

نت[[ايج. شد اس[[تفاده مس[[تقل هاي گروه براي t آماري آزمون از منظور، اين به.است شده داده نمايش2 جدول در مقايسه اين

تاب ی زمینه در ناموفق و موفق دانشجویان گروه دو دوم:بین فرضیهدارد. وجود معنادار اختالف آوری

54

دانش[[گاه پیراپزش[[کی دانشyyکده دانشyyجویان گروه دو مقايسة .2 جدول در یآور تyyاب زمينة در نyyاموفق و موفق نظر از ارتش پزش[[[کی عل[[[وم۱۳۹۱ سال

انحرافميانگينگروههامتغيرها از

معیار

مقyyدارt

سyyyyyyyطحمعناداري

تyyyyyyyyابآوري

دانشجویانموفق

64/617/1532/12001/0

دانشجویانناموفق

44/5586/10

بيش[[تر موفق اف[[راد در آوري تاب شود، مي مالحظه 2 جدول در كه گونه همان دو ميان آيا اينكه بررسي براي مقايسه، اين از پس(.P=0.027 & t=12.32) است روابط از متف[[اوتي سرس[[ختی،الگ[[وي وس[[يلة به آوري ت[[اب بي[[ني پيش در گروه در. گ[[رفت انجام مجزا صورت به گروه دو براي رگرسيون تحليل دو دارد، وجود ارائه نمونه كل به مرب[[وط رگرس[[يون تحليل ن[[يز و تحليل دو اين نت[[ايج 3 جدول

.است ه شد وس[[[يلة به آوري ت[[[اب بي[[[ني پيش در گ[[[روه دو بینس[[[وم: فرض[[[یه

دارد وجود روابط از متفاوتي سرسختی،الگوي

و نمونه كل در سرسyyyختی روي آوري تyyyاب رگرسyyyيون .3 جyyyدول دانش[[گاه پیراپزش[[کی دانشyyکده دانشyyجویان نyyاموفق و موفق گروههاي

۱۳۹۱ سال در ارتش پزشکی علوم

55

FRR2βtPگروهها

کلنمونه

82/150

52/027/052/028/120001/0

اف[[[[[[رادموفق

47/3639/015/039/004/60001/0

اف[[[[[[رادناموفق

45/415/001/015/013/203/0

تواند مي سرسختی موفق، دانشجویان بين در كه دهد مي نشان فوق جدول نتايج و>P 0001/0 ) كند بي[[ني پيش را آن[ان آوري ت[اب معن[[اداري و مثبت صورت به

39/0 ]]= β) ]].آوري ت[[اب نم[[رة سرس[[ختی، نمرة در تغيير واحد يك ازاي به يعني كه است ش[[كل اين به وضع ن[[يز ناموفق دانشجویان مورد در. كند مي تغيير39/0

03/0 كند) مي بيني پيش را آنان آوري تاب معناداري و مثبت صورت به سرسختی

P=15/0 و ]= β).در تغيير 15/0سرسختی، نمرة در تغيير واحد يك ازاي به يعني تواند مي سرس[[ختی دانشجویان، گروه دو هر در. آيد مي وجود به آوري تاب نمرة) تع[[يين ض[[ريب مانند هايي شاخص مقدار بررسي اما كند، بيني پيش را آوري تاب

R2 ]])رگرس[[يون اس[[تاندارد ض[[ريب و (ß)، در كه است آن از ح[[اكي تحليل دو در مي بي[[ني پيش را آوري ت[[اب قوي[[تري ص[[ورت به خودكارآمدي، ،موفق دانشجویان

.كند

56

پنجم فصل نتیجه و بحث

گیریپژوهش نتايج تفسير

مطالعه خطاهاي و محدوديتها پيشنهادها

بحث:

و تحص[[یل ط[[ول در دانش[[جویان تحص[[یلی وض[[عیت مستمر و مداوم یابی ارزش کیفیت بهبود ناپذیر اجتناب و ضروری ارکان از یکی آن با مرتبط عوامل بررسی

57

آموزشی برنامه تدوین در امر این باشد می ها دانشگاه در بویژه آموزشی نظام و آموزشی کیفی[[تی ارتق[[ای ، به[[تر مس[[ئولین ک[[ارآئی بهب[[ود و اص[[الح در نهایت[[ا

(.69و68) دارد شزایی به تأثیر مربوطه

آم[[وزش توسعه های برنامه رأس در دنیا درتمام که ست چیزی امر این به توجه تع[[یین ، دانشجویان تحصیلی وضعیت بینی پیش منظور به گیرد می قرار مدنظر

که است پژوهشی ه[[ای حوزه ترین عمده جمله از مناسب متغیرهای و ها مالک در بس[[یاری تحقیق[[ات باشد می فعال آن در وروانشناسی تربیتی علوم محققان

اقتص[[ادی وض[[عیت است پذیرفته انج[[ام تحص[[[یلی عملک[[رد بی[[نی پیش زمینه و تحص[[یلی پیش[[رفت آزمونه[[ای نم[[رات و آم[[وزش ، تحص[[یالت س[[طح اجتماعی

وض[عیت بی[نی پیش جهت آن از محقق[ان که است ه[ای ش[اخص جمله از هوش(.69نمایند) می استفاده آینده در فرد

س[[المت.نیست اي ت[[ازه موض[[وع ویان،جدانش روانشناختی وضعیت به ویژه توجهاس[[ت) حي[[اتي ام[[ري انس[[ان، زن[[دگي كيفيت بهب[[ود ب[[راي و اساسي ني[[ازي روان،

WHO,2001) دروني من[[ابع يا دروني توانمندس[[از ه[[اي وي[[ژگي با روان س[[المت ش[[را وجود با را، فرد توانايي دروني منابع ين ا از برخورداري. دارد ارتباط قدرت،

تا دهد مي اف[[زايش خ[[ود س[[ازگارانه رشد ب[[راي منفي، پيش[[امدهاي و ن[[اگوار يط(.70)نمايد حفظ را خود روان سالمت

و سرس[[ختی شخص[[یتی ه[[ای وی[[ژگی رابطه بررسی ، حاضر پ[[ژوهش از هدف .ب[[ود ارتش پزشکی علوم دانشگاه دانشجویان در تحصیلی موفقیت با آوری تاب بررسي مقدم[[ه، بخش در س[[ؤاالت ارائة ت[[رتيب به پ[[ژوهش هاي يافته ادامه در

.شود مي ت[[اب دار مع[[ني و مثبت كنن[[دة بيني پيش سرسختی كه داد نشان ها تحليل نتايج پيش[[ين ه[[اي پ[[ژوهش و موج[[ود ه[[اي نظريه با همسو يافت[[ه، اين. است آوري انتظ[[[ارات داراي اف[[[راد كه ش[[[ده مش[[[خص بيش[[[ماري مطالع[[[ات در. است

، تر كم آمدي كار با افراد به نسبت بيشتر سرسختی و جست در بيش[[تر احتم[اال در حاضر پ[[ژوهش يافته. هس[[تند مس[[ائل و مش[[كالت مناسب هاي حل راه جوي ، ه[[اي پ[[ژوهش راستاي در آوری تاب و روانشناختي سرسختي بين رابطه مورد

و تامپس[[[ون ، يس[[[لي ،مارتينوسن ،روزنوينگ س[[[تيلز، ، فري[[[برگ هجم[[[دال،

58

فري[[برگ، ،(72)نيا س[[ليماني و رحيمي عط[[اري، ، حقيقي، (71) ديويدس[[ون(.73است) روزنوينگ مارتينوسن، بارلوگ،

مثبت رابطه رواني س[[المت با سرس[[ختي كه هس[[تند آن گوي[[اي ها پ[[ژوهش اين مي ك[[اهش را اس[[ترس منفي تأثيرات دروني، مقاومت منبع يك عنوان به ، دارد گفت بت[[وان ش[[ايد.كند مي گ[[يري پيش رواني و بدني هاي اختالل بروز از و دهد يع[[ني مس[[أله حل فع[[ال ش[[يوه از مشكالت با برخورد براي سرسخت، افراد كه

مي به[[ره كن[[د، مي تب[[ديل خطر بي اي تجربه به را رواني فش[[ار كه اي ش[[يوه استرس و حساس شرایط در سرسخت افراد در نگراني سطح بنابراين و گيرند

به سرس[[خت اف[[راد كه دارد باور نيز([[ 75) هانگ(.74،الو) است پايين بسيار زا ن[[اگوار پيش[[امدهاي بروز وجود با ها استرس برابر در كارآمد و موفق رويارويي

نقش به و برخوردارند س[[از آش[[فته تج[[ارب در معني يافتن توانايي از اميدوارند،.دارند باور اهميت با و ارزنده فرد عنوان به خود آن از ت[[[وان مي را آوري ت[[[اب با خودكارآم[[[دي ي رابطه كه ع[[[واملي از يكي

ها پ[[ژوهش. است اي مقابله راهبرده[[اي با س[[ازه دو اين رابطة ك[[رد، اس[[تنتاج پر رفتاره[[اي با مقابله بيش[[تر ت[[وان با سرس[[ختی، ب[[االي س[[طوح كه داده نشان حيث اين از آوري تاب با سرسختی ( رابطة76) است همراه سالمت براي خطر

ف[[رد عملكرد و رفتار نگرش، شناخت، بودن، توانمند به فرد باور كه دارد اهميت دش[[وار ش[[رايط در آوري تاب منظور به ها ظرفيت تمام از استفاده جهت در را

و موفق گ[[[روه دو هر در كه داد نش[[[ان بيش[[[تر ه[[[اي تحليل. دهد مي ش[[[كل ليكن،. است آوري ت[[اب بي[[ني پيش به ق[[ادر سرس[[ختی تفكي[[ك(، به(ن[[اموفق رابطة موف[[ق، دانش[[جویان گ[[روه در كه داد نش[[ان م[[ذكور ه[[اي تحليل مقايسه ش[[ده، مط[[رح مب[[احث به وجه با. دارد وجود آوري تاب و سرسختی بين قويتري

اف[[راد كه داد نش[[ان ها تحليل.نب[[ود انتظ[[ار از دور چن[[دان يافته اين به دس[[تيابي كه است توجه ش[[ايان. دارند بيش[تري آوري ت[اب ناموفق افراد به نسبت موفق

نظر در متغيرمس[[تقلي عنوان به آوري ( تاب77) همكاران و بشارت پژوهش در تحقيقات در كه است اين سؤال. كند مي تبيين را موفقيت كه است شده گرفته

تبع به و آوري ت[[اب تق[[ويت به كه است علمی فع[[اليت اين آيا ورزش، به مربوط عوامل ت[[أثير تحت آوري ت[[اب كه اين يا ش[[ود مي منجر تحص[[یل در م[[وفقيت آن

59

فع[[اليت نقش حاضر تحقيق ه[[اي يافته. ش[[ود مي تحص[[یلی م[[وفقيت به ديگريسازد. مي آشكار آوري تاب در را علمی

وج[[ود به بس[[ترهايي ، تحص[[یلی پیشرفت ی زمینه در توان می رسد مي نظر به آور ت[[اب منابع از يكي. باشد آوري تاب كنندة تقويت و ساز زمينه بتواند كه آورد

. باشد بيروني هاي حمايت و ارتباطي هاي شبكه وجود تواند می ، شدن پيش[نهاد موف[[ق، دانش[جویان واقعي آوري ت[اب و سرس[[ختی س[[نجش منظور به

در را متغ[[ير دو اين كه ش[[ود اس[[تفاده ابزاره[[ايي از آتي تحقيق[[ات در ميش[[ود دهد ق[[رار سنجش مورد دانشجویی دوره در مرحله به مرحله پیشرفت با ارتباط

گ[[[رفت، انج[[[ام پیراپزش[[[کی دانش[[[جويان جامعة در حاضر تحقيق كه آنجا از. رش[[ته س[[ایر دانش[[جويان روي بر دست اين از تحقيق[[اتي ش[[ود مي پيش[[نهاد

متغ[[ير ب[[ودن اي واس[[طه و گ[[يرد ص[[ورت ن[[يز پزش[[کی ی رش[[ته ه[[ا،بخص[[وص ت[[[أثير از آگ[[[اهي منظ[[[ور به. ش[[[ود بررسي روانشناسي ح[[[وزة در سرس[[[ختی

ه[[اي پ[[ژوهش كه ش[[ود مي توص[[يه ، سرسختی بر علمی فعاليتهاي در پيشرفت بيش[[تر تحقيق[[ات انجام. پذيرد صورت دانشجويان از بزرگتر اي نمونه در ديگري

خواهد راهگشا نيز يكديگر بر روانشناختي عوامل و ورزش متقابل تأثير زمينة در.بود كن[[ترل اعمال كه كرد يادآوري توان مي حاضر، پژوهش هاي محدوديت شمار در

ديگر يا گ[[رايي( ب[[رون/ گ[[رايي درون ف[[ردي)مانند ه[[اي تف[[اوت اثر ح[[ذف براي به ب[[راي حاضر پژوهش نوع از هايي پژوهش در احتمالي، گر مداخله متغيرهاي

س[[ازي مش[[ابه و گ[[يري نمونه ه[[اي شيوه به تنها و ندارد امكان مستقيم صورت س[[ازه دو ش[[ود مي پيش[[نهاد بن[[ابراين،. شود مي بسنده طبيعي جامعة با نمونه ه[[اي ط[[رح ق[[الب در تحص[[یلی، پیش[[رفت با رابطه در سرس[[ختی و آوري ت[[اب

. گيرند ق[رار مطالعه م[ورد گر مداخله متغيره[اي كنترل با و آزمايشي پژوهشي از را پژوهش[[گران مطالع[[ه، این دخ[[تردر دانش[[جویان حض[[ور ب[[راين،ع[[دم عالوه

تا تحص[[یلی ه[[ای ری[[زی برنامه جهت تر ص[[حیح گ[[یری نتیجه و تر دقيق بررسي از حاصل ه[[اي داده به حاضر پ[[ژوهش هاي يافته است.اتكاي کرده ساقط حدی

مح[[دوديت از ديگر يكي ن[[يز، موج[[ود متغيره[[اي م[[ورد در شخصي ه[[اي گزارش نتيجه و تعميم در را احتي[[اط ج[[انب رع[[ايت كه ه[[ايي محدوديت به توجه. هاست

60

نظر به ض[[روري ميكنن[[د، تحميل ها يافته بر ش[[ده گ[[زارش ه[[اي يافته از گ[[يري.ميرسد

گیری: نتیجه س[[ویی هم زمین[[ه،اوال این در مطالعات دیگر با راستا ،هم مطالعه این های یافته

و رس[[انده اثب[ات به را آوری ت[اب و روانش[ناختی سرس[[ختی شخصیتی عامل دو در م[[وفقیت م[[یزان با سو هم شخص[[یتی ص[[فت دو این که داده نش[[ان همچ[[نین

مراحل در اف[[راد ص[[حیح گزینش به تواند می ویژگی این که اند بوده دانشجویان شوند وارد سازمانها این در افرادی تا کند کمک نظامی سازمانهای به ورود اولیه

کرد. بینی پیش بتوان آنان تحصیلی پیشرفت با ارتباط در بیشتری حدود تا که

References:

1 . . . . زهرا. فتاحي زهرا جليلي، سكينه عليزاده، محمد عصمت نوحي اشرف ادهمي

وظائف /. مورد در ها آن نظر و تحصيلي راهنمايي و مشاوره به نسبت اساتيد نگرش

پزشكي. علوم در آموزش ايراني مجله 7-14):1(8 :1378 .مشاوره

2 . بین. کنترل مکان و خودپنداره با تحصیلی افت رابطه بررسی علی اسرافیلیان،

گیالن دانشگاه انسانی علوم دانشکده 80-1383.71.دانشجویان

3 . دانشجويان. تحصيلي افت كاهش نوشين سليماني، و فاطمه دريس، فاطمه؛ امينيان،

. سومين مقاالت مجموعه مشاوره از استفاده با كرد شهر پزشكي علوم دانشگاه

دانشجويان رواني بهداشت سراسر .4و3: 1385.سمينار

4 : مسدد،. اصغر علی سید ترجمه پرورش، و آموزش در انگیزش ، ساموئل بال،

شیراز دانشگاه .1373.انتشارات

احمد. 5 و هادي محمدي، عليرضا؛ نصرآبادي، نيكبخت مرجان؛ رسولي، ليلي؛ نژاد، بريم

. - . مجله پرستاران پايدار يادگيري بر ريوي قلبي احياي آموزشي كارگاه تاثير مسعود زاده،

پزشكي درعلوم آموزش 209-215): 2(7 :1386. ايراني

اسماعیل. .6 . .بیابانگرد انجمن مان ساز انتشارات تحصیلی افت از پیشگیری های روش

مربیان و .79-90: 1378.اولیا61

ش. 7 فارسانی اسالمی م شوازی، عباسی م، احمدیه م، های. حسینی مهارت بررسی

مجله ، یزد بهداشت دانشکده کارشناسی مقطع دانشجویان در توسعه گامهاي مطالعه

.88-93 ):2(5: 1385. پزشكي آموزش در

8.Starke M.C. . Retention, bonding, and academic achievement: effectiveness of the

college seminar in promoting college success.2006.

9. . . تاب رابطه خدیجه محمدی، شاه مریم صالحی، محمدعلی و بشارت، آوری

معاصر سخت شناسی روان ورزشکاران، در روانی سالمت و ورزشی موفقیت با .کوشی

1387 : 3)2:( 38-49.

سیا. 10 . سامانی، نرگس. صحراگرد، بهرام جوکار، رضایت تاب .مک و روانی سالمت مندی آوری،

ایران بالینی شناسی روان و پزشکی روان زندگی، .295-290: )3(13: 1386.از

11 - - . مواد. به وابسته افراد در معنوی روانی زیستی الگویابی الله عزت کردمیرزانیکوزاده،

مداخله برنامه تدوین تاب و ارتقاء برای روان ای و شناختی روایت بر مبتنی شناسی آوری

روان مثبت دانشکده دکتری، نامه پایان عالمه نگر، دانشگاه تربیتی، علوم و شناسی

.1388طباطبایی.

12. Beyers W & Goossens L. Psychological separation and adjustment to university:

Moderating effects of gender, age, and perceived parenting style. Journal of adolescent

research.2003:18;363-382.

13.Maddi R S, Wadha P & Haier J R. Relationship of hardiness to alcohol and drug use

in adolescents.American Journal of Drug and Alcohol Abuse.2002; 22: 247–257.

14.Masten, A. S. Ordinary magic: Resilience processes in development. American

Psychologist.2001;56: 227-238.

15.Tartasky, D. S. Hardiness: Conceptual and methodological issues. Image.2002; 25:

225-229.

16.Werner E & Smith R S. Overcoming the odds.High risk children from birth to

adulthood. Ithaca, NY: Cornell University.2001.

17.Werner, E. Vulnerable but invincible: High risk children from birth to adulthood. Acta

Paediatrica Supplement.2002; 4(22) 103-105.

62

18.Kobasa S. C. Stressful life events, personality, and health: An inquiry into hardiness.

Journal of Personality and Social Psychology2000; 37: 1-11.

19. Maddi R. S, Wadha P, & Haier J. R.. Relationship of hardiness to alcohol and drug

use in adolescents. American Journal of Drug and Alcohol Abuse.1999;22: 247–257.

20. Kobasa S. C & Puccetti M. C. Personality and social resources in stress resistance.

Journal of Personality and Social Psychology.2002; 45: 839-850.

21. Kobasa S. C. Stressful life events: An inquiry into hardiness. Journal of Personality

and Social Psychology.1998;37: 1-11.

22. Florian V, Mikulincer M & Yaubman O. Does hardiness contribute to mental health

during a stressful real-life situation? The roles of appraisal and coping. Journal of

Personality and Social Psychology.2005;68: 687-695.

23. Brooks M. V. Health-related hardiness and chronic illness. Nursing Forum, 2003;38:

11-20.

24.Block J. Personality as an affect-processing system.Mahwah, NJ: Erlbaum.2002.

25. Inzlicht M, Aronson J, Good C & McKay L. A particular resiliency to threatening

environments. Journal of Experimental Social Psychology.2006; 42: 323-336.

26. Masten A. S.Ordinary magic: Resilience processes in development. American

Psychologist.2001;56; 227-238.

27. Florian V Mikulincer, M & Yaubman O. Does hardiness contribute to mental health

during a stressful real-life situation? The roles of appraisal and coping. Journal of

Personality and Social Psychology.2004; 68: 687-695.

28. Inzlicht, M. Aronson, J. Good, C. & McKay L. A particular resiliency to threatening

environments. Journal of Experimental Social Psychology.2006; 4(2): 323-336.

29. Furnham, A & Chamoro-Premuzic, T. Personality and intelligence as predictors of

statistics examination grades. Personality and Individual Differences.2008; 37: 943-955.

30.Gange F & St Pere F. When IQ is controlled, does motivation still predict

achievement? Intelligence. 2000;30: 71-100.

31.Jensen, A. R. The g factor. Westport, CT: Praeger.2007.

63

32.Lubinski, D. Introduction to the special on cognitive abilities: 100 years after

Spearmans (1904) 'General intelligence', objectively determined and measured. Journal of

Personality and social psychology.2004;86(1): 96-111.

33.Petrides K. V, Chamoro-Premuzic T, Frederickson N . Explaining individual

differences in scholastic behavior and achievement. British Journal of Educational

Psychology.2006; 75: 239-255.

34.Vigil-Colet A & Morales-Vives F. How impulsivity is related to intelligence and

academic achievement? The Spanish Journal of Psychology.2005; 8(6):199-204.

35 . بینی. پیش در سراسری آزمون نمرات کارایی میزان بررسی ب جوکار و س سامانی

. علوم مجله شیراز دانشگاه تحصیلی های رشته برخی دانشجویان تحصیلی عملکرد

شیراز دانشگاه انسانی و .43-36).2(18 .1381 :اجتماعی

36 . و. اسالمی دانشمندان دیدگاه از النفس علم السادات جمالی،شکوه بنی و احدی،حسن

. : طباطبایی عالمه دانشگاه جدید روانشناسی با آن .1388تطبیق

37. Jacelon, C. S. The trait and process of resilience. Journal of Advanced Nursing.1999;

2(5): 123-129.

38 . موفقیت. عدم علل عباس غالم موسوی، و هاشمیه تراش، قالب رضوان؛ منیری،

. علوم در آموزش مجله کاشان دانشگاه پیراپزشکی رشته دانشجویان در تحصیلی

.140-35. 15: 1385پزشکی.

39. Hilgard, E.R. and Atkinson, R.C.Introduction to psychology (13th ed.). New York:

Harcourt.

نور، .40 پیام انتشارات تهران، شخصیت، روان شناسی یوسف؛ . 5- 1 : 1370کریمی،

تهران،. 41 کدیور، پروین و جوادی محمدجعفر شخصیت، روان شناسی الرنس؛ وین، پر

رسا، فرهنگی . 7 - 6: 1: 1372موسسه

رشد،. 42 تهران، شخصیت، روان شناسی در نظریه ها و مکتب ها سعید؛ .16: 7: 1382شاملو،

انتشارات. 43 تهران، همکاران، و رفیعی حسن هیلگارد، روان شناسی ریتال ال؛ اتکینسون،

. 104ارجمند،

44. آیژ. انتشارات تهران، جوادی، جعفر شخصیت، الرنس؛ 27: 1. 1387پروین،

45. شخصیت. روان شناسی در نظریه ها و .25-20. 1382مکتب ها

64

46.Goldberg D. P & Williams P. The user guide to General Health Questionnaire.

Windsor: Nelson.2003.

47.Hjemdal O ,Friborg O ,Stiles T. C,Rosenvinge J. H & Martinussen M. Resilience

predicting psychiatric symptoms: A prospective study of protective factors and their role

in adjustment to negative life events.Clinical Psychology and Psychotherapy.2006: 13;,

194-201.

48.Huang, C. Hardiness and stress: A critical review. Maternal Child Nursing

Journal.2007;2(3): 82-89.

49.Inzlich M, Aronson J, Good C & McKay L. A particular resiliency to threatening

environments. Journal of Experimental Social Psychology.2006:4(2); 323-336.

50. Shkerinia I. [The role of women to develop of Islamic Iran, with focus on employed

women’s problems(Persian)]. Paper presented in national congress of the role of women

in consistent development. Ministry of Education. Province of Yazd .2004; 47-8.

51. Conner KM, Davidson JRT. Development of a new resilience scale: The Conner-

Davidson resilience scale(CD-RISC). Depression and Anxiety 2003; 18: 76-82.

52. Handerson N, B. Resiliency: What we have learned. San Francisco: WestEd 2004; 32.

53 . بر. شغلی استرس تأثیر کاظم،رضایی،منصور وحید،محمد ویسی،مختار،عاطف

. : و اندیشه فصلنامه اجتماعی حمایت و سرسختی کننده تعدیل اثر روان سالمت و خشنودی

.70-78) : 2(6: 1379رفتار،

54 . از. رضایت و روان آوری،سالمت تاب سامانی،سیامک،جوکار،بهرام،صحراگرد،نرگس

ایران،. بالینی روانشناسی و روانپزشکی مجله .290-295) : 3(13 : 1386زندگی

55.Joudy C, Job Burnout. New Directions in Research andIntervention. (Psychology

Department, University of California. merican psychological Society).1999.

56 . شغلی. استرس با رویی سخت و خودکارآمدی باورهای رابطه بررسی مجیدیان،ف

. دانشگاه روانشناسی، ارشد کارشناسی نامه پایان سنندج شهر متوسطه مقطع مدیران

. طباطبایی،تهران .1386عالمه

57.American Psychological Assosiation. (A.P.A.) . Teaching Resilience, sense of purpose

in schools can prevent Depression, Anxiety and Improve Grades, According to Research.

University of Pennsylvania. A.P.A.2009.

65

58.Beyers W & Goossens L. Psychological separation and adjustment to university:

Moderating effects of gender, age, and perceived parenting style. Journal of adolescent

research.2003;18:363-382.

59.Bitsika V. Sharply C. F, Peters K. How is resilience associated with anxiety and

depression? Analysis of factor score interactions within a homogeneous sample. The

German Journal of Psychiatry.2010: 1(3): 9-16.

60.Corsini R.J.the dictionary of psychology.hiladelphia:Brunner-mazel.1999.

61.Feder A, Alonso A, Tang M., Liriano W ,Warner V, Pilowsky .D., Barranco E and et

al. Children of low-income depressed mothers: Psychiatric disorders and social

adjustment. Depression and Anxiety. 2007:26; 513-520.

62.Gerdes H & Mallinckrodt B. Emotional, social, and academic adjustment of college

students: A longitudinal study of retention[Electronic version]. Journal of counseling

development.2005: 72(3);281-288.

63.Gomes R. Mc Laren S0. The association of avoidance coping style, and perceived

Mather and farther support with anxiety/Depression among late adolescents.

Applicability of resiliency models personality and Individual Differences.2006: 40; 1165-

1176.

64.Pascarella E.T & Terensini P.T.The impact of college on students: myths. Rational

myths, and some other things that may not be true.Nacada journal.2005; 15:26-33.

65.Weiten W& Lloyd MA.psycology applied to modern life. Blemont:Wadsworth-

Thomson learning Inc.2003.

66.Wolfson J. fields J H. Rose, S. A. Symptoms, temperament, Resiliency and control in

Anxiety-Disordered preschool children. Journal of the American Academy of child &

Adolescent psychiatry.2006: 26: 18-2.

66

67. Joudy C. Job Burnout: New Directions in Research andIntervention. (Psychology

Department, University of California. merican psychological Society).1999.

68. Ali, P. A. & Naylor, P. B. Association between academic and non-academic variables

and academic success of diploma nursing students in Pakistan. Nurse Education Today.

In press.2009.

69.Astin, A. W. Preventing student from dropping out. Journal of College Student.

1999;40 (3): 518-529.

70. . . بینی پیش م ح متغیرهای کریمی به توجه با دانشجویان تحصیلی وضعیت

. . ئانشگاه ارشد کارشناسی نامه پایان خانوادگی های زمینه و شخصیتی های ،ویژگی تحصیلی

. مدرس .1380تربیت

71. Friborg O, Hjemdal O, Rosenvinge O. H, Martinussen M, Aslaksen M & Flaten M.

A. Resilience as a moderator of pain and stress. Journal of Psychosomatic

Research, 61, 213-219.

رابطه .ليال نيا، سليماني ينا؛ س علي يمي، رح يوسفعلي؛ ، عطاري جمال؛ حقيقي،. 72

كارشناسي پسر يان دانشجو در روان سالمت با آن هاي مؤلفه و سرسختي .دانشگاه دوره

.. شهيد دانشگاه روانشناسي و تربيتي علوم مجله اهواز .18-1): 3(6: 1378چمران

73. Friborg O, Barlaug D, Martinussen M, Rosenvinge J. H, & Hjemdal O. Resilience in

relation to personality and intelligence. International Journal of

Methods in Psychiatry Research.2005; 14: 29-42.

74. Low J. The concept of hardiness: A brief but.1999. critical commentary. Journal of

Advanced Nursing, 24, 588-590.

75. Huang, C. Hardiness and stress: A critical review.Maternal Child Nursing

Journal.2001; 23: 82-89.

76. Tugade M. M, & Fredrickson B. L. Resilient.Individuals use Positive Emotions to

Bounce back from negative emotional experiences. Journal of Personality and Social

Psychology.2004 ;86: 320-333.

ع بشارت .77 . موفقيت و گرايي كمال رابطة بررسي .م حركت. .65-51).3(2. 1384ورزشي

67

Abstract:

Background: Mental health is a critical need to improve the quality of human life.

Psychological studies have shown there are moderating factors between stressful

events and psychological disorders that Stressful events cause different effects on

individuals leave. Resiliency is the ability to adapt successfully threatening

situations and Hardiness is a personality characteristic of a lack of stress in

moderate maple . 68

Methods:this is a Descriptive study.in This research Academic success is

considered as the main variable and Resiliency and Hardiness are two predictive

variables.Student achievement was based on students' grade point averages of the

two groups above 15 (Successful students) and below 15 (Unsuccessful students)

were considered. The tools used in this study included three questionnaires :first

questionnaire was about demographic data,second questionnaire was Ahvaz

Hardiness Inventory (It was owned Kobasa) and Connor- Davidson Resilience

Scale )CD-RIS.(

Result:in generally, Hardiness predictive Resiliency significantly.indeed, For

every one unit change in the values of Hardiness, Resiliency scores is varied . The

study also showed that Resiliency is the most in successful people)P=0.027 &

t=2.32(.Among the successful students, Hardiness as a predictor for Resiliency

(β=0.39 & P<0.0001).its mean that For every one unit change in the values of

Hardiness, Resiliency scores is varied 0.39 unit .about Unsuccess students,

Hardiness predictive Resiliency significantly (β=0.15 & P=0.03).its mean that For

every one unit change in the values of Hardiness, Resiliency scores is varied 0.15

unit. In Both groups of students , Hardiness can be as a predictor for Resiliency,but

index evaluation such as the coefficient of determination (R2) and standardized

regression coefficients (β), In both analyzes indicated that the successful students,

self-efficacy, which predicted a stronger Resiliency.

Conclusion: Our study has aligned with other studies in this field. At first,it

showed two personality factors, psychological hardiness and resiliency are

aligned.then it demonstrated that these personality traits are aligned with student

success rates.this trait can be useful in primary selection in military university.

Key words: psychological hardiness, ego-resiliency, mental health, Academic

success.

69

70