Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Χαρίλα Ευαγγελία – ΤριανταφυλλιάΔιαιτολόγος – Διατροφολόγος M.Sc.,
Απόφοιτη Φυσικής Αγωγής & ΑθλητισμούΠανεπιστήμιο Αθηνών
‘’Ο ρόλος της διατροφής σε άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη και Καρδιαγγειακή Νόσο’’
• 425 εκατομμύρια
άνθρωποι με ΣΔ στον
κόσμο.
• 2045 629
εκατομμύρια.
• Αφορά άτομα ηλικίας 20-
79 ετών (με διαγνωσμένο
ή μη ΣΔ) που εκτιμάται
από το Τμήμα Πληθυσμού
των Ηνωμένων Εθνών.
The prevalence and treatment patterns of diabetes in the Greek population based on
real-world data from the nation-wide prescription database (ΜΕΛΕΤΗ ΕΜΕΝΟ)
• O αριθμός των ατόμων που πάσχουν από ΣΔ τετραπλασιάστηκε την
τελευταία 30ετία στην Ελλάδα
• 8%-9% του πληθυσμού, δηλαδή 800.000 – 900.000 πάσχει από ΣΔ, ενώ
ένα 3% - 4% δεν γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο.
August 2016, Volume 118, Pages 162–167
Stavros L.,George E. Dafoulas, Chara Kani, Anastasia Politi, Panagiota Litsa, Petros P. Sfikakis, Konstantinos Makrilakis
Σακχαρώδης Διαβήτης : ισοδύναμο ΣΝΕθνικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Χοληστερόλης (National Cholesterol
Education Program)
Συχνότητα των θανατηφόρων και μη θανατηφόρων εμφραγμάτων του μυοκαρδίου
διαβητικών σε σχέση με μη διαβητικούς ασθενείς
European Heart Journal (2013) 34, 3035–3087
Σακχαρώδης Διαβήτης
Δυσλιπιδαιμία
Υπέρταση
Παχυσαρκία
Preventing Heart Disease
Πρωταρχική
(Primordial)
Όσο πιο γρήγορα αρχίσει
(ιδανικά από την παιδική ηλικία),
τόσο πιο πιθανή είναι η προστασία από CVD
Πρωτογενής
έλεγχος παραγόντων κινδύνου
(αλλαγές στον τρόπο ζωής ή και λαμβάνοντας Φ.Α)
Δευτερογενής
εκγατεστημένη ΣΝ
Ρόλος διατροφής : επίδραση στους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου (λιπίδια πλάσματος, υπέρταση,
επίπεδα γλυκόζης, παχυσαρκία)
• Δυσλιπιδαιμία
• Υπέρταση
• Παχυσαρκία
Ρόλος διατροφής : επίδραση στους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου (λιπίδια πλάσματος, υπέρταση,
παχυσαρκία)
Βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ
στους ΣΔ ασθενείς
Κορεσμένων λιπαρών • μείωση
Transλιπαρών/χολη
στερόλης• μείωση
Ω-3 λιπαρών/
Φυτικών στερολών-στανολών
• αύξηση
Δυσλιπιδαιμία
Diabetes Care 2018;41 (Suppl. 1): S86-S104
Η LDL αυξάνεται (0,8-1,6 mg / dL) για κάθε 1% επιπρόσθετη ενέργεια που προέρχεται από SFAs (ίδια επίδραση και τα trans)
1% αντικατάσταση SFAsαπό CHO,MUFA,PUFA :
-2
-2,5 -2 -1,5 -1 -0,5 0
PUFA
MUFA
CHO
LDL-C
- 1,6
- 1,2
European Heart Journal (2016) 37, 2999–3058
LDL-CΕπίδραση της διατροφής: CHOL
HDL-CTG
Effects on CHD risk of consuming PUFA, carbohydrate, or MUFA in place of SFA.
Mozaffarian et al (2010)Mar23;7(3)PloSMeD:e1000252
Effects on coronary heart disease of increasing polyunsaturated fat in place of saturated fat: a systematic review and meta-
analysis of randomized controlled trials.
Mozaffarian et al (2010)Mar23;7(3)PloSMeD:e1000252
• 13,614 συμμετέχοντες (οι 1,042 επεισόδια στεφανιαίας νόσου)
• Μ.Ο κατανάλωσης PUFA :Υψηλή : 14,9gΧαμηλή : 5,0g
Υψηλή Πρόσληψη: 2–3 g/d (κυρίως από συμπληρώματα)
TG LDL-C CHOL
>30% − ή πιθανή σεμεγαλύτερες δόσεις
−
European Heart Journal (2016) 37, 2999–3058
Συστάσεις για κατανάλωση Πολυακόρεστα Ω-3 λιπαρά- Συμπληρώματα EPA + DHA
βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ
• Κατανάλωση λιπαρών ψαριών τουλάχιστον 2 φορές/εβδομάδα.
• Ασθενείς με εγκατεστημένη ΣΝ : ω-3 : 1 g/ d
Τυχαιοποιημένη παρέμβαση: 18,645 υπερχοληστερολαιμικοί ασθενείς: στατίνεςστατίνες + EPA (1,8g/d)
Yokoyama M et al. Lancet. 2007;369:1090-8
Effects of eicosapentaenoic acid on major coronary events in hypercholesterolaemic patients (JELIS): a randomised open-label, blinded endpoint analysis.
Φυτικές ίνες (διαλυτές) : άμεσο υποχοληστερολαιμικό αποτέλεσμα
European Heart Journal (2016) 37, 2999–3058 . Indian J Endocrinol Metab.2014 Sep-Oct; 18(5): 624–630.
• Μ.Ο Κατανάλωσης Φ.Ι σε ΣΔ ασθενείς : 29γρ
> πρόσληψη (33,7γρ) : 4% CHOL 6% LDL
• Βελτιώση του λιπιδαιμικού προφίλ σε κατανάλωση 25 – 40 g ειδικά αν 7 – 13 g προέρχονται από διαλυτές Φ.Ι
LDL-CΕπίδραση της διατροφής: CHOL
HDL-CTG
Lyon Diet Heart Study
605 ασθενείς με ιστορικό εμφράγματος μυοκαρδίου
% επιβίωσης χωρίς καρδιακό θάνατο / μη θανατηφόρο έμφραγμα μυοκαρδίου
ΣΔ ή ≥3 παράγοντες κινδύνου (ΑΠ, LDL HDL, παχυσαρκία,θετικό οικ.Ιστορικό)
Med Diet EVOO : ≈1lt/wk
Med Diet≈ nuts :30g/24h
Control : low fat dietN Engl J Med 2013; 368:1279-1290
Predimed Study
TCHbA1c Body weight
ω-3 (EPA + DHA) έχουν περιορισμένη επίδραση (5%)
Η διακοπή καπνίσματος
Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ σε σχέση με την αποχή
Η τουΣΒ (για κάθε χιλιόγραμμο που το ΣΒ παρατηρείται (0,4 mg / dL)
Η αερόβια άσκηση (1500 - 2200 kcal/ wk 3,1-6mg/dL)
ω-6 προκαλούν ελαφρά
Η κατανάλωση MUFA ως αντικατάσταση των SFAs δεν έχει σχεδόν καμία επίδραση στην HDL-C
European Heart Journal (2016) 37, 2999–3058
LDL-C Επίδραση της διατροφής: CHOL
HDL-CTG
TG για κάθε 1% επιπρόσθετη ενέργεια που προέρχεται από SFAs1% αντικατάσταση SFAs
από CHO,PUFA,MUFA
2013 AHA/ACC Guideline on Lifestyle Management to Reduce Cardiovascular Risk
-1 -0,5 0 0,5 1 1,5 2 2,5
MUFA
PUFA
CHO
-0,4
0,2
TG
1,9
LDL-C Επίδραση της διατροφής: CHOL
HDL-CTG
European Heart Journal (2016) 37, 2999–3058
‘Αλλοι παράγοντες που επιδρούν στο
λιπιδαιμικό προφίλ
• Φυτικές στερόλες και στανόλες : 2 g = TC
LDL-C: 7 – 10%
• Πρωτεινη σόγιας LDL 3-5 % κυρίως σε ασθενείς με
υπερχοληστερολαιμία
• Σωματικό βάρος (obese :10kg =8mg/dL LDL)
20-30% TG ανάλογα με την απώλεια
European Heart Journal (2011) 32, 1769–1818
Δείγμα Υλικά/μέθοδοι Μελέτησε Στόχος
5.145 υπερβαροι/παχύσαρκοι με ΣΔ2.
• άτομα < 114 kg1200−1500 kcal/d
• ≥ 114 kg στις 1500−1800 kcal/d.
• Φ.Δ : >175min/εβδομάδα μέτριας έντασης αερόβια άσκηση
(DPP >150 min/εβδομάδα)
Εάν η θνητότητα και η θνησιμότητα που οφείλεται στα CVD , μπορεί να μέσω της μακροπρόθεσμης τουΣΒ (δίατα, Φ.Δ και αλλαγή συμπεριφοράς)
ΣΒ τουλάχιστον 7% και διατήρηση αυτού τουλάχιστον 30% των ΗΘΑ από λίπος (< 10% από κορεσμένο λίπος) και 15% από πρωτεινες
Diabetes Care 30:1374–1383, 2007
• Δεν υπήρχε διαφορά όσον αφορά στα καρδιαγγειακά
• Το δείγμα που τυχαιοποιήθηκε είχε ΣΔ με μέση διάρκεια
6,8 έτη (η αθηρογόνος διαδικασία ξεκινά πολύ πριν
διαγνωσθεί ο ΣΔ2)
• Εάν είχε συμπεριληφθεί μια ομάδα με πολύ πρόσφατο
διαγνωσμένο ΣΔ, πολύ πιθανόν να είχε αποδειχθεί
θετική επίδραση στα CVD.
Πρωτεϊνες Κορεσμένα –trans – λιπαρά οξέα
Έλαια πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα
Πολυακόρεστα Συνολικό λίπος
ασθενείς χωρίς νεφροπάθεια: 10–20% της συνολικής ενέργειας (ποσοστό σε νεφροπαθείς: 0,8g/kg ΦΣΒ)
<10% της συνολικής ενέργειας.Σε LDL, μικρότερο ποσοστόTrans:όσο το δυνατόν μικρότερη πρόσληψη (όχι βιομηχανικής προέλευσης και φυσικής προέλευσης <1%
10–20% της συνολικής ενέργειας(υπό την προϋπόθεση το συνολικό λίπος να μην ξεπερνά το 35%της συνολικής ενέργειας)
> 10% της συνολικής ενέργειας
< 35% της συνολικής ενέργειας
Χοληστερόλη:<300mg/24h ή και μικρότερη σε LDL
Κατανομή των μακροθρεπτικών συστατικώνσε διαβητικούς
Υδατάνθρακες Φυτικές ίνες Αλκοόλ Καφείνη
45-60% της συνολικής
ενέργειας (σε πρόσληψη CHO: 60%:
έμφαση στις φυτικές ίνες και τροφές χαμηλού ΓΔ
>40γ/24h(ή
20γ/1000Kcal/24h)
Η μισή ποσότητα από
διαλυτές
Άνδρες :2μερίδες (20g)Γυναίκες : 1 μερίδα (10g)Μεγαλύτερη
πρόσληψη : TG και BP
καφές φίλτου :> 4 φλ/24h :
CVD σε διαβητικούς.
Άλλες μορφές καφέ σε αυτή την ποσότητα: LDL-C
Κατανομή των μακροθρεπτικών συστατικώνσε διαβητικούς
(Λαχανικά-όσπρια-φρούτα = αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφής)
European Heart Journal,(2013)32, Issue 39,3035–3087
• Δυσλιπιδαιμία
• Υπέρταση
• Παχυσαρκία
Ρόλος διατροφής : επίδραση στους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου (λιπίδια πλάσματος, υπέρταση,
επίπεδα γλυκόζης, παχυσαρκία)
Recommendations for blood pressure control in DM
World J Diabetes 2014 August 15; 5(4): 444-470
Παραπάνω από το • 60% των διαβητικών ασθενών έχουν
υπέρταση
Ημερήσια πρόσληψη νατρίου <• 2,300mg/d
Προσοχή στα υποκατάστατα αλατιού (χλωριούχο κάλιο) •
υπερκαλιαιμία αρρυθμίες αιφνίδιο θάνατο
Αποφυγή • κονσερβοποιημένων,επεξεργασμένων και
συσκευασμένων τροφίμων
Hypertension. 2013 May ; 61(5): 943–947
Diabetes Care 2014;37:1573–1580
Effects of Different Dietary Interventions on Blood PressureSystematic Review and Meta-Analysis of Randomized
Controlled Trials
Hypertension. 2016;67:733-739
Sy
sto
lic
blo
od
pre
ssu
reD
iast
oli
c b
loo
d p
ress
ure
34-67 ετών (και διαβητικοί)BMI: >30SBP : 123,7-158.0 mmHg, DBP:69,9-101,0 mmHg
• Διάρκεια : 16 εβδομάδες
• 144 συμμετέχοντες
• ΒΜΙ:25-39,9
• Ηλικία>35 ετών
• SBP:130-159 mmHg, DBP:85-99 mmHg
• Χωρίς αντιυπερτασική αγωγή, Καθιστικός τρόπος ζωής
Arch Intern Med. 2010 January 25; 170(2): 126–135
Arch Intern Med. 2010 January 25; 170(2): 126–135
οι διαβητικοί τείνουν να έχουν μεγαλύτερη καρδιακή μάζα, ιδιαίτερα στην αριστερή κοιλία, σε σχέση με ασθενείς χωρίς ΣΔ
World J Diabetes. 2015 Oct 10; 6(13): 1246–1258
Kg SBP /DBP
UC: -0,9
Dash alone: -0,3
Dash + WM: -8,7
ευνοϊκότερη επίδραση στη λειτουργία των αγγείων και αυτόνομου νευρικού συστήματος
μάζας της αριστερής κοιλίας
Η μείωση της ΑΠ των 12/6 mm Hg που παρατηρήθηκε μεταξύ των
τυχαιοποιημένων συμμετεχόντων στην DASH-WM, είναι ισοδύναμη με τη
μείωση της ΒΡ, που οι γιατροί θα μπορούσαν να αναμένουν από μια υψηλή
δόση ενός αντιυπερτασικού φαρμάκου. Παρόμοιες μειώσεις της ΒΡ έχουν
επιτευχθεί με ελεγχόμενο εικονικό φάρμακο και έχουν οδηγήσει σε μείωση
του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου κατά περίπου 40% και μείωση των
συμβάντων ισχαιμικής καρδιοπάθειας κατά περίπου 25%Arch Intern Med. 2010 January 25; 170(2): 126–135
• Δυσλιπιδαιμία
• Υπέρταση
• Παχυσαρκία
Ρόλος διατροφής : επίδραση στους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου (λιπίδια πλάσματος, υπέρταση,
επίπεδα γλυκόζης, παχυσαρκία)
Journal of the American Heart Association. 2016;5:e003921
Αλλαγή του τρόπου ζωής
Απώλεια ΣΒ: θερμιδικό έλλειμμα 500-750 kcal / ημέρα
ή 1.200-1.500 kcal / ημέρα για τις γυναίκες
1.500-1.800 kcal / ημέρα για τους άνδρες.
Αν και τα οφέλη μπορούν να παρατηρηθούν με
απώλεια βάρους μόλις 5%, η απώλεια βάρους κατά 7%
και η διατήρηση αυτού είναι βέλτιστη
Diabetes Care 2018;41(Suppl. 1):S51–S54
European Heart Journal (2016) 37, 2999–3058
BMI /WC /WHR : προγνωστικοί δείκτες για τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου σε άτομα με ΣΔ2:
Eur J Cardiovasc Prev Rehabil. 2011 Apr; 18(2): 312–319.
• 11,140 άτομα• BMI: 28kg/m2
• WC: 98cm• WHR: 0.93
• b-blocker
• διουρητικά
• στατίνες
• αντιπηκτικά
Φαρμακευτική αγωγή με δυσμενή επίδραση στο μεταβολικό προφίλ του
διαβητικού ασθενούς
Eur Heart J. 2013;34(28):2159-219.
ΝΝΗ= 1 στους 498 ασθενείς που υποβλήθησαν σε θεραπεία εμφάνισε ΣΔ
ΝΝT= 1 λιγότερο ασθενής εμφάνισε ΣΝ, για κάθε 155 ασθενείς που θεραπεύθηκαν
Κλειδί για τον περιορισμό της στεφανιαίας
θνητότητας στους διαβητικούς ασθενείς
Πρώιμη διάγνωση του ΣΔ και της ΣΝ
Σωστή αντιμετώπιση όλων των παραγόντων κινδύνου
μέσω της διατροφής
Σας ευχαριστώ πολύ για την
προσοχή σας!