77
کتاب سوم د ری1 کتاب سوم برای دوستداران زبان دری مؤلف: احمد آریا

کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

1

سوم کتاب

دری زبان دوستداران برای

آریا احمد: مؤلف

Page 2: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

2

فهرست

۵ ---------------------------------------------------------------ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــرپیشگفتا

۹---------------------------------------------------------------------------------؟حقایق چیست

۱۱ -------------------------------------------------------چطور خط و کتابت به میان آمد -درس اول

۱۱ ------------------------------------------------------------------------------------درس دوم

۱۵ ------------------------------------------------------------------------------------درس سوم

۱۱ ---------------------------------------------------------------------------------- درس چهارم

۱۱ -------------------------------------------------------------------------------ۀ دروس خالص

۱۱ ---------------------------------------------------------------------------متن یا مفاد چیست؟

۱۱ - ----------------------------------------------------------------------کار با متن –درس اول

۱۵ - -----------------------------------------------------------------------------------درس دوم

۱۱ - ------------------------------------------------------------------------------ۀ دروس خالص

۱۳ ---------------------------------------------------------------------------مراد اصلی چیست؟

۱۱ -----------------------------------------------------------------------------------درس اول

۱۳ -----------------------------------------------------------------------------------درس دوم

۱۹ - -----------------------------------------------------------------------------ۀ دروس خالص

۱۱ ---------------------------------------------------------------------نتیجه یا استنتاج چیست؟

۱۱------------------------------------------------------------- -----------------------درس اول

۱۱ - ----------------------------------------------------------- ----------------------درس دوم

۱۳ -- --------------------------------------------------------------------------------درس سوم

۱۱ ------------------------------------------------------- ----------------------ۀ دروس خالص

۵۱ -----------------------------------------------------------------------------استنباط چیست؟

۵۱ --------------------------------------------------------------------------------------درس

۷۷ ------------------------------------------------------------------------------پایان کتاب سوم

Page 3: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

3

پیشگفتار

دوم و اول های کتاب ادامه تنها نه سوم دری کتاب . آورد حساب به دری زبان آموزش در تر فرا گام یککتاب را این توان می

نگارش یک و گیریافر های الزمه ترین اساسی از بهبالنو که کند می معرفی وزنوآم به نیز را دیگری متعدد اسالیب بلکه ،است دری

که, است شده پرداخته یک نبشته از استنباط و تنتاجاس یا نتیجه ،اصلی مراد ،متن ،حقایق شرح به موعهمج این خالل در. باشند می زبان

تنها نه نگاشتن امر در اصل جپن این مراعات .دهند می قرار زبان نوآموزان اختیار در را انشائی الزمه های مهارت مجموع در

در نیز را نویسندگان رسائ مقاصد از تر روشن درک ابزار بلکه ،بخشند می صراحت و ساخته آراسته مفاهیم با را ما های درنوردیده

.دهند می قرار ما اختیار

بازگو نیز ای رویداها و قصص ،مطالب ،زبان های الزمه این هریک معرفی ختم در تا است آمده عمل به سعیمجموعه این در

خلق به خود که برای او را فرصت این و اداشتهو موضوع در دقت و املت به را آموز نو که هستند یهای تمرین شکل به همگی آنها. شوند

هیدلخوا مطالب حاوی ,دان شده پیشکش ها تمرین شکل بهدر اینجا که موضوعاتی. است ساخته رمیس ,بپردازد مطلب و مضمون یک

بعالوه در . است شده برگزیده زبان تدریس عملی تجارب از شیوه این البته. خوانند می فرا خود پایان یسو به را خواننده حال هر در که اند

،باشند می کتابهای معمولی درسی نویسندگان ضمیر انعکاسات واقع در که فرد به منحصر و بکر ابداعات از کل بصورت این مجموعه

شده داده اهمیت ،افزایند می نیز کسان آگاهی معیار بر بالنوبه که ای تاریخی و عینی های تواقعی به عوض در و گرفته صورت انعطاف

.است

شیوه این البته که ،دریابند حاضر متن خالل از را او معنی بکوشند بایست نخست نوآموزان آشنا نا اتلغ بعضی معانی دانستن برای

.است ضروری کتاب ینا" متن" باب در تر زیاد دقت تجربه این کسب برای. سازد می آسان را شبیه و مترادف کلمات شناخت

. است نهاده بنا آن روی را خود افکار دهلوشا نویسنده که است ایقیحق کشف معنی به خود نبشته یک مرام یا" اصلی مراد" کشف

نویسنده یک. باشد اصلی مراد نبدویافت که توان نمی را ای نبشته هیچ. نگاشت جمله یک یا بند یک در حتی توان می را اصلی مراد

را ها درنوردیده لباب و لبمیشه هو جا دارند اصلی مراد در معموال ها پیام این. کند حالی خود خواننده به را ها ای پیام دارد قصد همواره

.سازند می

در ها کلید و معالئ فقدان در. کنند می کمک را ما آن از حاصله ایجنت آوردن تدسب در ،نبشته یک در شده ارئه های کلید و عالئم

آن موثق استنتاج دستیابی به یک برای اینرو از. میباشند مجازی اوقات بعضی عالئم این. یافت دست آن نتایج به است ناممکن ،بشتهن یک

.بود برخوردار اینکار الزمه ملکه از باید

Page 4: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

4

خوانندهخود قبلی تجارب بر متکی بلکه ،نبوده ندهنویس کار استنباط اینرو از .دارد ما های آگاهی معیار به تگیبس دیگر ،استنباط

برداشت های ظرفیت از قبل از خوانندگان اینکه رفک به آنان. ندارند کاری خویش خوانندگان استنباط مقدار و طرز با نویسندگان. است

.گذارند نمی شان دست در را استنباط کلید نوع هیچ ،هستند برخوردار کافی

یک درک زات کتاب سوم را تشکیل می دهند. از اینرو آموزش این کتاب متقاضییمم، در باال آمدند تمامی چیز هایی که ذکر آن

حدودی می تا تادر این راساست. تألیفات قبلی من لغات و دساتیر زبان یک ذخیره کامل داشتن و ، دری روشن از مقدمات زبان

شوند.وخته آمهنما و مربی زبان تا در معیت یک ر ایجاب می کنند بالنوبه هریک ها باشند. لیکناسخگوی این ضرورت پ توانستند

در از آنجا که اما می گذارند،ریس زبان را در اختیار مربیان این تألیفات به طور صائب رهنمود های مقدماتی و اصولی تد همه

کامال مختار است. البته شانمحموله های رهنما و مربی در ایجاز و ایضاح نشده اند،گرفته مدنظر یضرورت های ضمنی و فجایآنها

زبان به هر وسیله و از هر طریق ممکن است. واشاعه تدریس فقط ما به خاطر داشت که هدف یشههم باید اینرا

با عرض حرمت

احمد آریا

Page 5: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

5

دری سوم تابک

مهارت در خواندن

Page 6: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

6

Page 7: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

7

چیست؟قایق ح

قصص در حقایق. سازند می را معلوماتی کوچک قطعات آنها .گویند می نیز جزئیات اوقات بعضی را حقایق

رسائ و ها افسانه در قحقای همچنان .گردند می ننمایا رسند می نشر به ها روزنامه در تربیش که یآنهای چون ،راستین

.هستند نمودار سازند می مردم که داستانهای

دریافت؟ میتوان راحقایق چطور

یک حقیقت شما وابج ،کی ،بپرسید. کنید پیدا دسترسی حقایق به کردن سوال خود از طریق از توانید می شما

حقیقی زمان یک شما جواب ،وقت چه بپرسید. است محل یعنی یک حقیقت یک شما جواب ،کجا بپرسید. می باشد شی

.یک شی و ارزش مبلغ یا و مقدار و تعداد ت در بارهاس یحقیقت شما جواب و ،چقدر یا و تعداد چه بپرسید. بود خواهد

امتحان کنید

.چه تعداد و چیسید از خود بپر در نظر داشته،با خواندن حقایق آنرا وهمزمان شرح ذیل را خوانده،

از تر زیاد. دانید می کمتر جالب موجودات این مورد در که ستا دلیل این به شاید ،دارید توحش مارها ازاگر

ها و اندازه به و ،می کنند زندگی یاانتراکت جز به جهان قاره کیهر در آنها. دارند وجود ها مار مختلف عنو ۰۰۲۲

درازا فت ۲۰ که بود اژدها ای ،شده گرفته اندازه کنون تا که مار ای بزرگترین. ستنده یکدیگر از متفاوت اشکال

.دارد طول انچ ۰ تقریبا که است مار نخ هم یکی ها مار کوچکترین از. داشت

حقایق پیدا نمودنتمرین برای

.یدشده اند. سومی را خود پاسخ بگوی دو سوال از قبل جواب گفته نخستین ود دارند.در ذیل وجسواالت برخی

Page 8: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

8

نخ مار طول .۱ ب

فت است ۲۰. ج فت است ۰. لفا

انچ است ۲. د انچ است ۰. ب

یباالی فقره در. است نمره یک کردن داپی دصد در طول کلمۀ. بدهید جواب و کرده نگاه سوال به دیگر یکبار

ای جمله .کند می تشریح را مار نخ طول که هستید یک نمره همان جستجوی در شما لیکن ،نددار وجود نمرات چندین

جواب." دارد طول انچ ۰ تقریبا که است مار نخ مارها کوچکترین از یکی "می گوید که کنید پیدا بایست در آنجا را

اژدها در مورد یکی آن لیکن ،است فوقانی مطلب از اخذ شده حقیقت یک نیز" ج" جواب . است درست پاسخ" ب"

.مار نخ نه, صحبت می کند

ندارد جودو مار او در که ای قاره. ۰ ج

است انتراکتیا. ج است افریقا. الف

است امریکا. د است آسترالیا. ب

صدد در برای این کار. ندارد وجود او درمار که خواهد می را ای قاره نام ، اوکنید اهنگ سوال به بار دیگر

..." می کنند زندگی انتراکتیا جز به جهان قاره هریک در آنها "کنید پیدا را جمله این بایست. یدآی بر قاره نام یافتن

انتراکتیا که گوید می شما به" انتراکتیا جز به" کلمه. است متفاوت کمی یک متن لغات از بکار رفته در سوال لغات

.نوشته شده " ج" در امتداد سوال به صحیح پاسخ بنابراین و, است مار فاقد

.صحیح ارائه کنید جواب آینده سوال به که است شما نوبت حاال

شده: گرفته اندازه کنون تا که ماری بزرگترین. ۳

بو مار نخ یک. ج بود اژدها یک. الف

دبو کتیاییاانتر مار یک. د بود ای قاره مار یک. ب

Page 9: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

9

به میان آمد کتابتچطور خط و

نگارش و نوشته دنیای به پا ،کند رسم ای ها چیز روی بر دیاندیش می که را چیزی آن خواست انسانآنگاه که پیدا چنانکه اما. آمد میانه ب کلیش نوشته که آنجاست از و نمود آغاز چیز آن شکل ترسیم با را اینکار نخست. گذاشت

بیان برای و شدند تر نمادین کم کم ها آنها اینرو از. داشت ای ها کمبود اندرونی های درخواست بیان از اشکال بود

این ثمره. بود اندوه نمودار آلود اشک چشمان چنانکه ،آمد میانه ب ای قراردادی عالئم اندرونی درخواستهای مفاد

از و. داد قرار نگارندگان بدسترس را نگار اندیشه هنوشت ها کوشش

رشته سر. شد نگارش میدان داخل" لیفهیروگ" نوشته که آنجاست

این چون یونانیان و. بود مصری کاهنان دست در نوشته این گسترش

یونانی در که راهیروگلیف نام ،یافتند ها راز و رمز از پُر را نوشتهمصریان . بخشیدند بدان است مقدس های نشانه دارای نوشتۀ معنی به

نوعیهای درهم فشرده شده ساقه از که پاپیروس بر راها نوشته این از غربی یزبانها در"پیپر" واژۀ .نوشتند می آمده بود بدست نی از

که بودند کسانی نخستین مصریان و ،است گرفته ریشه کلمه همین یفهیروگل های وشتهن. نمودند استفاده نوشتن برای را پاپیروس

از و بوده راسته زیادتر امروزی دری فارسی چون قدیم مصریان به مصر در لیفهیروگ پسانتر چون و. ندشد می نوشته چپ به راست

.آمد بوجود بود مردمی که دموتی و بود دینی که هیراتیک بنامهای نوشته دو آن زا گرائید سادگی

.بگویید به سواالت ذیل پاسخ ،ی رجوع کردهبه متن باالی

یفوگلنوشته هیر سر رشته. ۱

دست یونانیان بود در .لفا

. در دست خواستهای اندرونی بودب

در دست کاهنان مصری بود. ج

. در دست غربی ها بودد

انسان پا به دنیای نگارش گذاشت. ۲

اول درس

Page 10: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

10

هیراتیک بمیان آمد نوشتهآنوقت که . الف

داشت ها کمبود اندرونی خواستهای بیان که آنوقت. ب

گرفتند فرا را نوشتن ها ونانیی که آنوقت. ج

کند رسم ها چیز روی بر را خود های اندیشه خواست که آنوقت. د

غربی زبان در پیپر. ۳

است شده گرفته پاپیروس واژه از. الف

است شده گرفته یونانی زبان از. ب

است. از ساقه های درهم فشردۀ نی گرفته شده ج

. از مصریان گرفته شده استد

قدیم مصریان هیروگلیف. ۴

بود هیراتیک. الف

شد می نوشته پچ به راست از. ب

پر از رمز و رازهای پاکیزه بود ج.

بود اشکال ترسیم. د

پاپیروس .۵

Page 11: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

11

است کاغذ از ینوع. الف

است نی فشردۀ درهم های ساقه. ب

بود مصری کاهنان دست ساختۀ. ج

از پیپر ریشته گرفته است د.

ها سومری ساختند فراهم را میخی خط های زمینه که اقوامی ترین کهن و است میخی خط ،خط بعدی مرحله علم آنان. داشتند زندگی النهرین بین در میالدپیش از چهارم هزاره حدود در و بوده متمدن قومی ها سومری. هستند

به ها بابلی و آشوریها برای را اوزان و هندسی لمسائ ،ثانیه شصت به دقیقه و دقیقه شصت به ساعت تقسیم ،نجوم و ها مصری چون ها سومری. رفتند بین از کامال اینکه یا و شدند ها سامی جذب یا ها بعد قوم این. اشتندگذ میراث

را میخی خط کار این برای و ،داشتند خویش افکار و گفتار ضبط به تمایل که هستند اقوامی نخستین از ها چینی انندیم زاویه و تر ساده حالت ها تصویر رفته رفته ولی. داشت مصری خط به شباهت آغاز در میخی خط. برگزیدند

الواح به نیاز میخی خط نوشتن برای. آمد در میخ صورت به خط این سازنده های عالمت سرانجام و گرفتند خود به

فارسی دری زبان میخی های خط .پختند می را الواح سپس و نگاشتند می آنها بر چوبی قلم با که بود نرمی گلی

.اند شده نوشته راست به چپ از این خطوط. بدانیم ها خط دیگر یافته تکامل صورت توانیم می را باستان

بدهید: پاسخ ذیل سواالت به ،نموده رجوع یباالی متن به

هثانی شصت به دقیقه و قیقهد شصت به ساعت تقسیم. ۱

گرفت صورت ها بابلی توسط. الف

گرفت صورت ها سامی توسط. ب

درس دوم

Page 12: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

12

گرفت صورت ها ومصری ها چینی توسط. ج

گرفت صورت ها سومری توسط. د

ها آشوری. ۲

شدند ها سامی جذب .الف

ردندب میراث به ها سومری از را میخی خط. ب

بردند میراث به ها سومری از را هندسی لمسائ. ج

بردن میراث به ها بابلی از را میخی خط. د

میخی خط. ۳

است باستان فارسی دری خط تکامل. الف

شد تر متکامل فارسی دری زبان در. ب

است چینی خط چون. ج

داشت مصری خط به شباهت پایان در. د

میخی خط. ۴

بود ها ویرتص از متشکل. لفا

گرفت خود به یمانند زاویه و ساده حالت آخر در. ب

شد می نوشته پچ به راست از . ج

شد می نوشته گلین الواح روی بر. د

میخی خط. ۵

داشت مصری خط به شباهت آغاز در. الف

Page 13: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

13

آمد بوجود میالد چهارم هزاره حدود در. ب

است نویسی خط مرحله نخستین. ج

رفت می بکار ها مصری افکار و گفتار ضبط برای. د

میخی خط. ۶

شده ساخته ها تصویر از. لفا

است ها تصویر یافته تکامل صورت. ب

دارند مانند زاویه و تر ساده حالت. ج

درآمد میخ صورت به سرانجام. د

به پا فنیقیه سرزمین در دیگری خط میالد از پیش دوم هزاره در و میخی خطوط تدریجی تکامل با همزمان

کنونی سوریه حوالی در گوبله شهر کاوشهای از خط این نوع ترین قدیمی. است فنیقی خط آن و نهاد وجود عرصه

پاپیروس بهترین داشتن عنوان به یونانیان میان در شهر این. است آمده بدست گفتند می بیبلوس را او قدیم یونیان که

ها بعد و است بوده کتاب معنی به آنها نزد در بیبلوس نام. بود یونان و مصر میان یبازرگان مهم مرکز و داشت شهرت

می نوشته پچ به راست از و بود خطی عالمت ۰۰ دارای فنیقی الفبای. یافت را وانجیل تورات دینی کتاب مفهوم بایبل

سروکار آن با دبیران طبقه تنها که میخی خط و بود کاهنان انحصار در که هیروگلیف خط خالف بر خط این. شد

آسیای در خط این, بود آسان هیروگلیف گرفتن فرا و نگارش چون. داشت قرار استفاده مورد همگان سوی از ،داشتند

درس سوم

Page 14: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

14

هنوز که امروزی غرب به و شد میخی خط جایگزین و کرد پیدا نفوذ غربی

و اختندس وارد آن در تغیراتی یونانیان سپس. یافت راه نبود کتابت و خط دارای

. نوشتند راست به چپ از آنرا نگارش جهت

.بگویید پاسخ ذیل سواالت به ،نموده رجوع یباالی متن به

انحصار در هیروگلیف خط. ۱

بود یونانیان. الف

بود کاهنان. ب

بود دبیران. ج

بود همگان .د

فنقیه خط.۲

آمد میان به میالد از پیش سال هزار چهار در. الف

آمد میان به هیروگلیف ازخط بعد. ب

آمد میان به میالد از پیش دوم هزاره در. ج

آمد میان به گوبله درشهر .د

کتیبۀ خط فنیقی

Page 15: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

15

یونانیان نزد در بیبلوس. ۳

شد می شناخته یونان و سوریه میان بازرگانی مرکز. لفا

بود بایبل معنی به. ب

داشت شهرت پاپیروس بهترین داشتن نعنوا به .ج

بود سوریه معنی به. د

قیهیفن خط گرفتن فرا و نگارش چون .۴

ندداشت خودانحصار در آنرا کاهنان از اینرو ،بود هیروگلیف خط از تر دشوار. الف

بود آسان آنرو از ،بود دبیران طبقۀ خط. ب

کرد پیدا نفوذ غربی آسیای در خط این .ج

ساختند وارد آن در تغیراتی یونانیان چپ بود،ست به از را. د

۵.

قیفنی الفبای

شد می نوشته راست به پچ از. الف

Page 16: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

16

بود خطی عالمت ۰۰ از بیشتر دارای. ب

بود خطی عالمت ۰۰ دارای و شد می نوشته پچ به راست از. ج

به راست از را او نگارش جهت و ساختند وارد آن در تغیراتی یونانیان. د

نوشتند پچ

قیفنی طخ. ۶

شد میخی خط جایگزین غربی آسیای در. الف

یافت شکل تغیر میخی خط به. ب

کرد پیدا نفوذ غرب کتابت و خط در. ج

شد برده بیبلوس به یونانیان توسط. د

به قدیم یونانیان نزد در بیبلوس . ۷

بود شهر معنی. الف

بود کتاب معنی به. ب

بود پیروسپا معنی به. ج

بود بازرگانی مرکز معنی به. د

نمای شهر گوبله

Page 17: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

17

به که است آرامی خط فنیقی خط از گرفته ریشه دیگر خط

از که بودند اقوامی ها آرامی. شد پخش میانه شرق در سرعت

در و کردند مهاجرت میانه شرق سوی به عربستان شمالی صحرای

ها دولت میالد از پیش اول هزاره اوایل در. شدند مستقر النهرین بین

مؤفقی بازرگانان که آنجا از ولی .گشتند ها آشوری گذار خراج و مقهور زودی به ولی کردند اعمار خود برای یا

شان جمعیت بر و شدند مستقر نینوا و بابل در و کردند نفوذ منطقه در بودند

بر آنان طخ. پایید منطقه این در دراز زمانی قوم این زبان. شد افزوده نیز

.دش منطقه المللی بین خط به تبدیل و آمد وجود به فنیقی الفبای مبنای

است رفته کار به زردشتیان دینی کتاب تحریر در که اوستایی خط

۳۵ تا ۳۲ با و هست آوانگار خط این. است دنیا خطوط ترین کامل از یکی

پچ به راست از خط این. است برخوردار باال بسیار نگارش از عالمت

. شود می نامیده هم دبیریه دین و دبیره دین نامهای به و شده نوشته

خط این زبانی سابقه ازنگاه . است آرامی خط شاخۀ یک نیز عبری خط

را عبری خط جهان یهودیان عموم و رسد می میالد از پیش ششم سده به

از نبطیان واسطۀ با نیز عربی خط کار می برند. به خود آثار نگارش برای

سال ۱۳۲ حدود از. کردند می زندگی نبطیه در که بودند عرب نژاد از قومی نبطیان. است آمده جود و به آرامی خط

خط کوفی نمونۀ

درس چهارم

خط نستعلیق

Page 18: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

18

سده تا که آمد وجود به سینایی به موسوم خطی, خط این از. بود رایج ایشان میان در آرامی زبان و خط میالد از پیش

خط این از مدینه و مکه در نسخ خط و حیره و کوفه در کوفی خط. داشت رواج سینا جزیرۀ شبه در میالدی چهارم

کار به است افغانستان قدیم زبانهای از یکی که خوارزمی زبان آثار شتننو برای خط این از ای گونه. اند شده اقتباس

فارسی دری خط عربی الفبای به دری حروف نافزود با اسالم از پس نخستین های سده در زبانان دری. است رفته

. شد ابداع افغانی خطوط دیگر و شکسته خط و نستعلیق خط سپس و کردند گذاری پایه نسخ مبنای بر را

ارائه پاسخ ذیل سواالت به, نموده رجوع یباالی متن به

طوطخ ترین کامل از یکی.۱

است نستعلیق خط. لفا

است آرامی خط ب

است اوستایی خط. ج

است نبطیان خط. د

خوارزمی خط. ۲

است شده اقتباس کوفی خط از. الف

است شده اقتباس نسخ خط از. ب

است شده اقتباس سینایی خط از. ج

ا شده اقتباس اوستایی از. د

Page 19: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

19

عربی خط. ۳

است آمده وجود به سیناییاز خط . الف

است آمده دوجو به آرامی از خط. ب

است آمده وجود به عبریاز خط . ج

است افغانستان قدیم خطوط از یکی. د

افزودن با زبانان دری.۴

پایه "نسخ" خط مبنای بر را دری خط عربی البفای به دری حروف. الف

کردند گذاری

گذاری پایه نسخ خط مبنای بر را دری خط عربی الفبای به نستعلیق الفبای. ب

کردند

کردند گذاری پایه نسخ مبنای بر را فارسی دری خط عربی الفبای به دری حروف. ج

کردند گذاری پایه نسخ مبنای بر را خط دری دری فبایال به عربی الفبای. د

عبری خط .۵

است عربی خط شاخه یک. لفا

داشت رواج سینا جزیره شبه در میالدی چهارم سده تا. ب

خط شکسته

Page 20: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

20

رسد می میالد از پیش ششم سده به زبانی سابقه ازنگاه .ج

. آمد وجود به نینوا و بابل در میالد از پیش اول هزاره دراوایل. د

Page 21: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

21

دروس خالصه

.بگویید جواب االتهریک از سو به مکمل جمالت در سپس و کنید پیدا آنرا حقایق. بخوانید را نییپای متن

یک. شد می مبادله طال اونس یک با نمک اونس هریک قدیم در. است شده شناخته ارزش با قلم یک همیشه نمک

خریطه و نمک های قرص کارگران به کار بدل در دیگر ممالک در. ساختند سکه نمک از مردم قدیم چین در زمان

به." دارا هستی را نمکت ارزش تو:" گوید می که ا اید شنیده قبال ار المثل ضرب این شما. پرداختند می نمک های

.را دارا هستی شده پرداخته پول ارزش تو که معنی این

می بدست زمین زیر از ها نمک از برخی. دگوین شورآب را نمکین آب. آیند می بدست آب از ها نمک تمام

نموده و توده های نمک خالص را رسوب اند, شده تبخیر زمان رمرو به که ها ایآب از نیز ها نمک آن حتا ولیکن, آیند

.ساخته اند

شد؟ می معاوضه چه با اغلبنمک دیمقدر .۱

_____________________________________

؟" داری را نمکت ارزش تو" گویند می که چیست این معنی. ۲

_____________________________________

گویند؟ می چه را نمکین آب. ۳

____________________________________________

Page 22: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

22

Page 23: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

23

متن یا مفاد چیست؟

را متن یک جمله یک کلمات. است فقره یا بند یک جمالت تمام یا جمله یک کلمات تمام معنی به مفاد یا متن

می استفاده متن موال ازمع آشنا نا کلمه یک معنی دانستن برای. سازند می را متن یک بند یک جمالت . سازند می

.کنید

کنید متحانا

یک ) متن از بتوانید ببنیندهرگاهدر آنصورت . دانیدمینمعنی آنرا حتماالا شما که است ای کلمه حاوی ذیل بند

.چیست آن معنی که فیصله کنید ،کرده هاستفاد (بند کلمات رسائ یا جمله

در باد سرعت. اند صالبت پر بادهای گرد و شدید های باران آنها. آیند می جودو به گرم آبهای باالی در ها طوفان

سد.بر ساعت در لمی ۰۲۲ به میتواند آنها

:است ذیل کلمات شامل یباالی بند . بگیرید تصمیم میتوانید متن زا استفاده با ،چیست طوفان معنی که نمیدانید هرگاه

آیند می دوجو به گرم آبهای باالی در: رهنما

شدید های باران: رهنما

صالبت پر بادهای گرد: رهنما

Page 24: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

24

برسد ساعت در لمی ۰۲۲ به میتواند آنها در باد سرعت :رهمنا

هوأ به راجع شاید ؟ نمود خطور شما ذهن در کلمه کدام. بکشید خط را آنها دور ،کرده پیدا متن در را ها رهنما این

پایین در را کلمات آن ؟خطور نمود اشم ذهن به دیگر کلمات کدامخواندید می را ها ارهنم که وقتی. کردید می فکر

.بنویسید

____________________________________

به رهنما متن صورت این در نوشتید؟ تندباد یا باد گرد آیا

.است تندباد یا گردباد نوع یک طوفان که گوید می شما

کار با متن

مؤفق آنها جواب دادن به توانید می متن های رهنما از استفاده با که پرداخته است سواالتی طرح به بخش این

متن رهنمای از استفاده با .دارد( خالی خانۀ) نوشته بدون سفید فاصله یک خود بین در بند این بخش نخستین .شوید

:مثال یک اینک. بدهید یجا خانه خالی هارا در کلماتیک کدام بگیرید تصمیم

بزرگتر ناگهان داشت قرار آنان کنار در که چراغی علهش. پرداختند ها فشان آتش مطالعه به زیاد دقت با علما

را نواحی و دور مردم تمام. شد خواهد_____ بزودی فشان آتش که دانستند یداد به ظاهر کوچک,از این رو. شد

.کنند ترک را آنجا فشان آتش فوران از قبل تا ساختند آگاه

فوران. د منفجر. ج بزرگتر. ب پدید نا. الف

درس اول

Page 25: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

25

:ــــــــــــــــــــجواب

. اند شده نگاشته جلی صورت به که کنید پیدا را کلماتی معنی آنها در. اند متفاوت یباالی مثال از پایینی متون

ایستاده مستقیم نهنگ یک گشاد دهن در انسان یک. اند بوده دایناسورها که آنست از تر بزرگ ،بزرگ آبی نهنگ . ۱

.ببلعد را شخص یک تواند نمی نهنگ یک. است کوچک بسیار نهنگ گلوی لیکن. تواند می شده

است ______ :معنی به گشاد کلمه متن این در .۱

تنگ. د گرسنه. ج فراخ. ب کوچک. الف

است ______: معنی به ببلعد کلمه متن این در.۱

است. زدن ضربه. د کردن پاره .ج گلو به بردن فرو. ب جویدن. لفا

متفاوت یکدیگر از نیز ها گانه دو های انگشت نشان حتی. دارد فرق گردی کس هر از شما انانگشت های نشان. ۲

می تمیز همدیگر از اشخاص آن بواسطه که است طریقی بهترین ها انگشت نشان که گویند می خبره هلا . هستند

.گیرند می قرار استفاده مورد جنایی قضایای حل برای ها نشانه این. شوند

دوم درس

Page 26: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

26

است ـــــــــــــــ :معنی به رقف باالیی متن در .۲

همگون. د تفاوت. ج دوگانه. ب باال. الف

است ______: معنی به خبره اهل

است. کارشناسان. د قصص. ج ها کتاب. ب دوستان. الف

است _____ و______ :معنی به تمیز.۲

کردن پاک و شناختن باز. د امتیاز و هوش. ج منزه و پاکیزه. ب دادن تشخیص و گذاشتن فرق. الف

بعضی نقاط در بین جمالت خالی گذاشته شده اند. آن نقاط را با کلمات مطوب که در ذیل مطالب نوشته شده اند

پر کنید.

.دارند ___۱___فضا در بزرگی یها چاله سیاه کنولی, شوند نمی دیده چشم به هرچند که گویند می دانشمندان .۱

هرگاه .خورند می جزئی___ ۲___ یک هم از فقط روند می فرو آنها در بزرگ ستارگان وقتی می رود گمان

.آید می ودوج به حفره یک میل ۰ فقط اندازه به آن چاله در ,رود فرو ها چاله سیاه ی ازیک در خورشید

پرواز. د وجود. ج بیکران. ب تندباد.الف .۱

چرخد. تکان. ج دور. ب فرار .الف.۰

Page 27: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

27

زمینی گیاهاناز بعضی که اند نموده کشف دانشمندان ولی. روید نمی مهتاب در چیز هیچ .۲

،شود ___ ۲___ گیاهان باالی مهتاب خاک هرگاه. رویند می بهتر مهتاب در شوند ___۱___هرگاه

.چرا داند نمی هیچکس هنوز ولی. کنند می نمو تر زیاد

مرتب. د تر. ج حمایت. ب ذوب. لفا.۱

سخت. د پاشیده. ج سایه. ب خم. الف. ۲

این که نشده دیده هیچوقت لیکن. دارد وحشت موش از فیل که کنند می___ ۱___ مردمان یبعض .۳

انسگو هاخرگوش از ها فیل هرچند. دنباش نموده فرار, اند دیده را موش یک که آنوقت___۲___ موجودات

.کنند می فرار

بیان. د گمان. ج تماشا. ب صحبت. الف .۱

الجسه عظیم. د سنگین. ج ضعیف. ب کوچک. الف. ۲

Page 28: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

28

ساعت نیم روزانه که آنانی گویند می ___۱.___باشند داشته تر دراز عمر تا کند یم کمک ار مردم ورزش . ۴

برای که کنند می ___۳___کسان بعضی. هستند برخوردار بهتر ___۲___ از کنند می ورزش یا گردش

, کند می زشور شخص یک که ساعتی هر برای. پیداکنند را وقت این باید آنها. ندارند کافی وقت گردش و ورزش

.کند می عمر تر زیاد ساعت یک

دانشمندان. د کارشناسان. ج شاگردان. ب صاحبان. الف .۱

عمر. د زمان. ج حتص. ب حرفه. الف. ۲

گردش. د ادعا. ج گفتگو. ب فریاد. الف. ۳

توانند می آنها .اند برخاسته ابحار کفاز که هستند ای ها کوه یا___۱___ های مخروط بحری کوههای. ۵

آبها زیر در آنها. باشند داشته قرار___۲__ __۲___ از تر پایین هم هنوز لی و شتهدا ارتفاع فت هزاران

.هستند___۳___ کامال

گلی. د آتشفشانی. ج مقوایی. ب هندسی. الف .۱

آبی -آسمان. د باریک - دره. ج آب - سطح. ب بحر -زمین .الف. ۲

موازی. د غرق. ج پوشیده. ب خم. الف. ۳

Page 29: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

29

نمی پایین درفضا آب اینکه آن و باشند می___ ۱___ عمده مشکل یک با هستند فضا در فضانوردان وقتی .۶

از. نمود آوری جمع ظرف یک در را آنها توان نمی و ،بوده___ ۲___ هرسو به قطرات صورت به بلکه ریزد

بگیرند کار خود بدن شستشوی برای دیگری تجهیزات و بخصوص ___۳___از فضا نوردان بایست اینرو

متکی. د سروکار. ج مواجه. ب آماده. فال .۱

ور غوطه. د شناور. ج افشان. ب دوران .الف .۲

های اندازه. د های ابزار. ج های شیوه. ب کارهای .الف. ۳

یک در مرحوم شخص یک بدن ازاین دندانها . نددار عمر سال ۲۲۲۲ قریب مصنوعی های دندان ترین قدیمی .۷

.اند شده بسته طالیی سیم یک وسیله به همدیگر به و ،نده اآمد بدست کهنه قبر

است _______ :معنی به مرحوم کلمه باالیی متن در . ۷

پوسیده .د مرده. ج خوابیده. ب گرسنه. الف

Page 30: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

30

دروس هخالص

:ی بدهید که معنی اصلی متن را تکمیل کننددر خانه خالی ها کلماتی را جا

امیدوارم" اندیشید خود با وا .می خواند بود اتفاق افتاده دهکده یک در ی کهماجرا باره در که را ای کتاب مداح. ۱

.دارند________ پایان داستانی کابهای اغلب ."باشد داشته ________پایان یک قصه این که

مردم برابر در هیچوقت چون . داشت_______ ویلن نواختن از هنوز لیکن, کرد نواختن تمرین ها هفته او. ۲

.بیاید______ او نواختن از حاضران بود امیدواراز اینرو , بود نواخته نهویلن

اطراف در عبور و مرور آسانی برای ما و بارید می متواتر _______! بود سردی طوفان چه گذشته زمستان. ۳

.کردیم می_______ را آنها متواتر بایست هخان

کنند.کنید در خانه خالی ها جمالتی را جای بدهید که معنی متن را تکمیل سعی

به قوطی یک سوراخ یک از بایدی اولی ها فیلم تماشای برای. شد ساخته ۱۵۱۱ سال در سینمایی فیلم نخستین. ۴

. _____________________________ ها فیلم بعدا. کردند می نگاه آنان

Page 31: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

31

این. گرفت می صورت استفاده_______________________از فیلم صدا های ثبت برای

میان به امروزی های فیلم صورت این به. شدند می اضافه متحرک های فیلم در بعدا_______________

. درسی پایان به صامت های فیلم دوران و آمدند

. کنند می استفاده رنگها از همیشه ها نقاشی در خود احساسات دادن نشان برای نقاشان. ۵

. هستند انگیز مالل احساسات نمودار تیره رنگهای که حال در ،_______________نمودار روشن رنگهای

._____________نقاش که میدانید درستی به, کنید می نگاه نقاشی یک به شما وقتی

او, است جوانتر شخص یک هرگاه. است موی تار ۱۲۲۲۲۲ حدود مولیمع انسان یک فرق در. ۶

وقتی ولی. شوند می تر دراز انچ یک حصه صدم یک روزانه موها این و______________موهای

در هم یکبار حتی را خود های موی هرگاه. شود می تر بطی او موی رشد________________ انسان

.رسید خواهد فت ۰۳ به نهاآ طول, اید نساخته کوتاه عمر طول

Page 32: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

32

مراد اصلی چیست؟

مراد به که هستند ای تشریحات جمالت تمام متباقی. کند می صحبت متن موضوع به راجع متن یک اصلی مراد

مراد است ممکن بعضی اوقات .است جمله آخرین یا اولین معموال متن یک در اصلی مراد. اند شده اضافه اصلی

.کنید پیدا نیز متن میان در را اصلی

.بیاندیشید اصلی مراد بارۀ در تا کند می کمک شما به ذیل مثال

۲ +۰ +۳ =۱۰

اصلی مراد = شرح + شرح + شرح

از و ،است بزرگتر اصلی مراد چون ۱۰. اند کوچکتر ( ۱۰ ) خود مجموع از آنها. هستند تشریحات چون ۳ و ،۰, ۲

. است شده ساخته تر از خود کوچک جزء چندین

امتحان کنید

.بکشید خط آنرا" اصلی مراد" زیر و خوانده را ذیل متن

Page 33: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

33

طرف به غرب از هوا و آب های الگو مثالطور به. کنند می کمک هوا و آب دانستن در را مردم حقایق برخی

. وزد می غرب جانب از همیشه باد و خورد می دور شرق طرف به زمین که آنست دلیل به این. کنند می حرکت شرق

دوتر که است بخشی از تر گرم است آفتاب به تر نزدیک که بخشی. است خمیدگی دارای خود محور در همچنان زمین

.است آفتاب از

. چطور مردم الگوهای هوا را معلوم می کنندالف

. چرا آفتاب گرمتر استب

. چرا باد میوزدج

. چرا زمین خمیدگی دارد. د

مراد اصلی در متن باالیی عبارت است از : الف. چطور مردم الگوهای هوا را معلوم می کنند

یافتن مراد اصلی را تمرین کنید

.بدهید پاسخ ذیل سواالت به و خوانده را متن. کنید پیدا متن در را اصلی مراد که خواهد میاز شما بخش این

درس اول

Page 34: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

34

شمال از میل ۱۵۲۲ به قریب اه پروانه بعضی. دارد جنوب طرف به طوالنی سفر یک ها خزان درپروانه شاه

. کنند می بازگشت به شروع ها پروانه ،ساخت تر گرم را هوا بهار همینکه. کنند می پرواز مکسیکو تا متحده ایاالت

می گردد. آغاز سر از دوره این و گشته باز شمال به گان نورسته. میرند می سپس و نموده گذاری تخم ها آنها

.چرخد می " د " بدور تاعمد باالیی متن

پردازد می سفر به پروانه نوع کدام. لفا

کنند می پرواز دور چقدر حشرات این. ب

کنند می گذاری تخم ها پروانه وقت چه. ج

است صورت کدام به پروانه شاه سفر. د

." این دارد جنوب طرف به طوالنی سفر یک ها خزان در پروانه شاه " :گوید می جمله نخستین زیرا

. جمالت دیگر فقط شرح این سفر را بیان می کنند.مراد اصلی است

پاسخ و خوانده را پایینی متن. است تشریحات از مرکب فقط بنابراین. نیست" اصلی مراد" جمله متن اوقات بعضی

.بنویسید" خالیگاه" در را خود

Page 35: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

35

اخبار سپورتی صفحه. است محلی و ملی وعاتموض باره در مهم های گزارش شامل روزنامه اول صفحه

ها کومیدی بخش. کند می ارائه را ها تیم و مربیان ،ورزشکاران به راجع اطالعات و مسابقات نتایج به مربوط

خندانند. می را مردم از بسیاری

هستند روزنامه یک اول صفحه شامل که آنچیزها. لفا

آورید بدست دیمیتوان کنندگان بازی به راجع اطالعات کجا از. ب

روزنامه یک مختلفه های قسمت به راجع. ج

خنداند می را مردم چیز چه. د

دچرخ می:____________________________ اینکه بدور عمدتا فوقانی متن

طیار را یک ماشین ،یک اسباب بازی دو برادر جوان از دیتون ایالت اوهایوی امریکا ۱۵۱۲در اواخر سال . ۱

و ،ه شده بودچوب بانکس وکاغذ ساخت ،پنبه ,از یک الشتک رابری از پدر خود دریافت کردند. این اسباب بازی

نهایت هیجان زده و خوشحال بر و برادر او اورویل رایت از داشتن چنین تحفه ای. ویلخواندند خفاش"آندو آنرا "

و ی از روی آن. ویلبر و اورویل با نسخه بردارکار افتادشد و از فرسوده کوچک این ماشین پسانتر ها بودند.

Page 36: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

36

س این پکرد. واز آن اختند که بهتر از خفاش پرواز می آن به ساختن ماشین دیگری پرد آوردن بعضی اصالحات در

افتند.دو برادر مسیر زندگی خود را ی

ساخته شده است ۱۵۱۲. نخستین طیاره در سال الف

.خفاش یک اسباب بازی طیار بود . ب

ۀ چوب بانکس وکاغذ و الشتک رابری می توان یک طیاره ساخت. از مجموعج

پیدا شد طیاره نزد برادران رایت ساختن فکر ازکجا .د

فاحش تفاوت یک لیکن. هستند ها شباهت دارای با یکدیگر مورد چندین در ها نبورز رسائ و عسلهای زنبور .۲

کمتر و بوده روشن رنگهای دارای و تر رنگهم عسل های زنبور به نسبت ها زنبور. دارد وجود حشره دو این میان

نیش بار چندین توانند می ها زنبورسایر اما, بزند نیش تواند می یکبار فقط کارگر عسل زنبور یک. هستند دار موی

می گل و کاغذ از را خود های خانه زنبور دیگر که حالی در ،سازد می موم از را خود های النه عسل زنبور. دنبزن

.پردازد می خود نورستگان برای( شهد) عسل ساختن به زنبورعسل .سازند

.دخورن نمی را کرمها و ها مگس ،هاعنکبود مانند سایر زنبور ها عسل زنبور اما , اند خوار گوشت ورهازنب هرچند

Page 37: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

37

:_____از است عبارت باالیی متن اصلی مراد. ۲

ها زنبور سایر با عسل زنبور های شباهت. الف

زنبورها سایر از عسل زنبور تفاوت های. ب

بورهازن چگونگی النه ساختن در بین . ج

زنبورها نیش زدن های. د

قرن اواسط به عمده اختراع این تاریخ حقیقت در. رسد می نظر به هتاز اختراع یک چون تلویزیون هرچند . ۳

هذریع را تصاویر و کردند آغاز الکترومقناطیسی تجارب به دانشمندان ۱۵۲۲ سالهای اواسط در. گردد می بر ۱۱

به راجع ای ها فرضیه ادیسون توماس و بل گراهام الکساندر چون مخترعین. دادند انتقال یالکترونیک عالئم و سیم

کونستانتین ،روسی دانشمند۱۱۲۲ سال در. نمودند طرح می داد انتقال نیز را تصاویر بلکه صدا تنها نه که تلفن

, کرد ابداع تلفن و چشم انداز است، دو کلمه مرکب از که را تلویزیون کلمۀ پاریس المللی بین نمایشگاه در پرسکی

.شد مبدل جهانی موضوع یک به تلویزیون ساختمان پس آن از و

___:__از است عبارت باالیی متن اصلی مراد. ۳

نمودند مطرح را یونتلویز ساختن فرضیه ادیسون توماس و گراهام الکساندر. الف

گردد می بر ۱۱ قرن اواسط به تلویزیون ساختن تاریخچۀ. ب

شد دنیا مردم زندگی در ناگهانی تغیر یک باعث تلویزیون. ج

Page 38: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

38

شوند می داده انتقال الکترونیکی عالئم و ها سیم عۀذری تلویزیون تصاویر. د

واگیر مرض این بیم از مردم. گرفت فرا را پاارو سراسر نشدنی رام خیزی آتش یک مانند طاعون۱۲۰۱در . ۴

باقی سکنه از یوخال متروکه های خانه در را ها مردها کثرا آنان .ندگردید هایشان خانواده و ها خانه ترک به مجبور

مالکا اقتصاد تجارت و بستند مردم روی بر را خود های دروازه ها کلیسا .نبودند آنها ودفن کفن به قادر و شده گذاشته

تاسکل. شدند نابود و نیست همگی تقریبا، بودند یافته تداوم مذهبی محققان توسط که شده نوشته زبانهای. گشت ویران

تاریخ در حادثه این. گرفتند خود به را مرگ و ها درد و غمها شرح های نقاشی و گردید هنری کارهای شامل ها

.مرگ سیاه شناخته شده است بنام بشریت

:_____از است عبارت باالیی متن اصلی مراد. ۴

است نشدنی رام خیزی آتش یک چون طاعون. لفا

نمود سرایت پاارو در ۱۲۰۱ در سیاه مرگ. ب

اروپا صادتاق و فرهنگ بر سؤ اثرات " سیاه مرگ. "ج

گذاشت جای بر

.بستند را خود های دروازه ها کلیسا سیاه تب زمان در. د

Page 39: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

39

را طبابت علم که شدند نایل کشف یک به کریک فرانسس و واتسون جیمز بنامهای جوان دانشمند دو ۱۱۳۲ در .۱

امکانات ساختمان این" که جمله ینبا ا علمی جزوه یک در را خود کشف اول بار رایب آنان. داد تغیر همیشه برای

مطرح ساختند و آنرا ."گیرد می قرار بیولوژیکی های مندی عالقه توجه طرف عمده طور به که داراست را عیبدی

.کردند یاد, است ای .ان. دی ساختمان همانا که دوگانه حلزونی منحنی بنام

بود. " زندگی رمز" کشف اصل در دوگانه حلزونی منحنی کشف

: از است عبارت باالیی متن اصلی مراد

۲

Page 40: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

40

سبع انکشایهدوج ،چنگیز و تیمور لنس از و بابر مغلی فرمانروای نخستین .

, شد رانده بیرون مرکزی آسیای در فرغانه شاهی قلمرو از ۱۳۲۱ در اینکه از پس او. بود صغیر آسیای خشن و خوی

در. نمود معطوف هند شمال یها سرزمین طرف به را خود توجه بعدا و. شد متصرف افغانستان در را لکاب سلطنت

داخل ،برد می بسر دهلی در لودی ابراهیم سلطان با مخالفت در که پنجاب حاکم لودی خان دولت دعوت به بابر ۱۳۰۳

اپریل ماه در سپس و ساخت سرنگون را خان ولتد ،هند خاک در گذاشتن پای محض به لیکن. شد هند سرزمین

.نمود اعالم دهلی فرمانروای را خود و داد شکست پت پانی جنگ در را لودی ابراهیم ۱۳۰۱

:___________________________ از است عبارت باالیی متن اصلی مراد. ۲

و ۱۵ سن از کمتر اطفال انگلستان در پنبه تولید های کارخانه در را کار نیروی زیاد فیصدی یک ۱۵۲۵ در .۳

روز شش و روز در ساعت ۱۳ تا ۱۰ فرسای طاقت کار به آنان. دنددا می تشکیل داشتند سال هفت حتی که کودکانی

کوب و لت قبیل از نابخشودنی نتایج به ادبی بی و کردن کار آهسته ،رفتن خواب به . شدند می ساخته وادار هفته در

می ماشین در جیرزن با را آنها اوقات بعضی ،کنند جلوگیری اطفال فرار از اینکه بخاطر کارفرمایان .انجامیدند می

درس دوم

Page 41: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

41

شده گیر زمین و فلج اطفال تا شد می باعث اغلب ورزشفقدان و صحی غیر و فقیرانه غذای ،اتفاقات و حوادث. بستند

. بمیرند اینکه یا و

________________ :____از است عبارت باالیی متن اصلی مراد. ۳

هند کمپنی. بود چین و هندوستان و انگلیس جناح سه در بین پررونق جارتت یک افیون تجارت ۱۵ قرن پایان در. ۴

می مزایده به آن تجار میان در آنرا و پرداخت می تریاک ذرع به هندوستان در که بود یآنهای سایر میان در شرقی

صادر چین به تریاک همانقدر انگلستان ۱۵۰۲ سال در. گذاشت

دولت. بود کافی معتاد ملیون یک نزدیک به برای که بود نموده

در. ه بودآمد ستوه به تجارت این اخالقی و اقتصادی زیان از چین

به را خود دولت لیرتبهعا مامور ،زیاو لین چین امپراطور ۱۵۲۵

به مؤفق زیاو. کند متوقف را افیون تجارت تا فرستاد کانتون

را خارجی تجار حتی او که یطور به. شد افیون تجار سرکوب

به هایشان گدام نمایند در تسلیم او به را خود متاع اینکه از قبل

قانونی غیر تریاک صندوق ۰۲۲۲۲ تعداد به و ،کشید محاصره

.برد بین از و نمود مصادره انگلیسها های امگد از را

در. فرستاد چین به را خود عسکریان حامل کشتی ۰ و جنگی کشتی ۱۱ این زیان تجارتی وابج در انگلیس دولت

و غرق آنانرا های کشتی. دادند قرار شدید مالتح تحت و گرفته محاصره در را چینی بنادر انگلیسها سال سه جریان

.شدند سرازیر نانجنگ بسوی یانگتزی دریای راه از بعد و شده متصرف را شانگهای

Page 42: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

42

_________________:_____از است عبارت باالیی متن اصلی مراد. ۴

Page 43: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

43

خالصۀ دروس: بنویسید خود زبان به آنرا و کرده فکر هر یک متون ذیل اصلی مراد به راجع

می انتقال طوالنی های فاصله به ،چرخانده را آنها ،نموده بلند هوا به را موجودات انواع بادها سیاه و ها گردباد .۱

در. بود برداشته اتالنتیک بحر از با خود را آنهاگردباد . گرفت باریدن ماهیان سکاتلند از آسمان در زمان یک. دهند

.بودند آسمان از ها بقه و حشرات باریدن شاهد انگلستان مردم عظیم طوفانیک از پس دیگر زمان یک

نقشه از یک چهی. کرد می کار آن منطقه ساحلی خط نقشه یک روی بر کش نقشه یک ,االسکا در ۱۵۰۱ در .۲

بحر در باریک خشکه یک که گویند می را نقطه همان دماغه. دادند نمی نشان آنجا در را ها دماغه از یکی نام او های

از یکی. فرستاد انگلستان به نشر و چاپ برای آنرا و "نام؟": نوشت دماغه نام عوض در او بنابراین. باشد رفته پیش

که همانگونه به سوالیه عالمت حذف با ،است نوشته را چنین دماغه نام او اینکه تصور به ها نقشه چاپخانه کارگران

.شد شناخته االسکا" نام" بنام است واقع االسکا دماغه ساحلی خطدر که شهری پس آن از. رساند چاپه ب بود

Page 44: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

44

نام االسکا

Page 45: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

45

؟چیست یا استنتاج نتیجه

یک شاید. کنید می اتخاذ اطالعات و اخبار تمام باره در شما که است تصمیمی زا عبارت یا استنتاج نتیجه

دانستن برای ،خوانید می آنرا شما وقتیاما . نویسد نه و گنجانیده نه را خود افکار تمامی داستان یک در نویسنده

شده ارائه اطالعات از ،ها نشانه و ها کلید تمام رویهم گذاشتن با .گردید می ای ها نشانه ها کلید دنبال به داستان

.گیری کلی نمایید نتیجه یک توانید یم ,نویسنده بوسیله

بیرون بکشید.تنایجی را می توانید ازفحوای آنانشما اند و در این کتاب گنجانیده شده تعداد زیاد قصص یک

امتحان کنید

بیرون یک نتیجه از هر کدام می کنندکمک که دریابید را نشانه ها و کلید ها ای خوانده، را متون ذیل

.بکشید

به شما گفته می توانم که پیکره های طرز خواندن نقشه را می آموزم. این یکی از مضامین دلخواه من است. من

که چند بگویم می توانم . من حتیبرشمارممی توانم را هفت قارۀ زمین بزرگ آبهای جهان چه نام دارند. همچنان

زمین را آب پوشانیده است. فیصد کره

درس اول

Page 46: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

46

______________________________:____________نتیجه

که در صنف نشسته و درس بخوانم,آموختن است. در عوض این وهشی این مضمون حاوی یک تغیر بزرگ در

می میدان ورزش درط دوندگان در امتداد خای آزاد به ورزش می پردازم. بعضی اوقات در فض و رفتهبیرون

ورزشگاه به بازی باسکتبال در هوا بارانی است، وی مانع ها خیز بر می دارم. هر وقتر اوقات از ر. سائدوم

مشغول می شوم.

__________________________________________: نتیجه

ساختن ی را می خوانم, وبه این مقصود،رانیک سخنتمام جزئیات سیار مهم است. من اسم, فعل و بقیهاین مضمون ب

درست نوشتن را فرا می گیرم. بصورت کل یکجا ساختن کلمات را فرا می گیرم. مننوع جمالت مکمل و

__________________________________________: نتیجه

انواع و زغال ، پنسل از ادهاستف به اینکارقادر برای. دارم دوست را نقاشی من. است کننده سرگرم مضمون یکی این

.بدهم قرار استفاده مورد را رنگها و طرحها مختلفه انواع دارم دوست من. هستم رنگها

______________________: ____________نتیجه

آن از نتایجی است خواسته شما از که بپردازید سوالییک همان جواب گفتن به سپس ،خوانده را یلذ عبارات

می بدست ها کلید و ها نشانه تمام بهم آمیختن از که است چیزی همان نتیجه که باشید داشته خاطر به. بکشید رونبی

آیند.

Page 47: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

47

المعمو مسابقات این در برندگان. ساختند می برپا خطاطی و خوشنویسی زیاد مسابقات انگلیس ممرد ها گذشته در .۱

های دستنویس هردو که مردی دو میان نتوانستند داوران مسابقات از یکی در .نمودند می یافت در طالیی های قلم

سرانجام و ،خیره نگریستند شخص وهرد خط های نمونه به زیاد روزهای آنان .گزینند بر را یکی داشتند قشنگی

قلم با دیگر مرد بنابراین. بگذارد( التین")آی" حرف باالی نقطه یک بود کرده فراموش مردان از یکی که دریافتند

.شد منزل راهی طالیی

_____: او که اختب را مسابقه دلیل این به خوشنویسان یکی .۱

باشد طالیی قلم صاحب خواست نمی. لفا

بنویسد قشنگ توانست نمی. ب

بود نموده فراموش را نامه مهم بخش یک. ج

بود ننموده مراعات را مسابقه قوانین. د

خود با و شناخت را شاعر ،کرد می کار کافه همان در که مردی. بود نشسته افهک یک در مشهور شاعر یک. ۲

خواند را کارگر اشعار شاعر به این ترتیب." گذارمب او ذایغ بشقاب کنار در را اشعارم چه می شود هرگاه " دشیاندی

.بود هیوز لنگستون او نام. شد منتشر اخبار در او نام بعد روزو

______ :مشهور شاعر که بگیرید هتنتیج توانید می شما .۰

آمد خوشش کافه از. الف

بود هنیامد خوشش کارگر اشعار از. ب

Page 48: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

48

نمود صرف را غذایش. ج

بودکارگر لذت برده اشعار از. د

بازی یک همواره این سر گرمی. شد آغاز مصر از قبل سال ۰۲۲۲بازی این. است قدیم بازیهای از یکی شطرنج. ۳

تغیر ها رومی و یونانیان توسط کمی یک بعدها شطرنج. شد می بازی شطرنجی تختۀ روی بر میشهه و بود نفره دو

. شد مبدل غنی رهبران محبوب بازی یک به بزودی و شد داده

ـــــــــــــــ: که بگیرید تنیجه توانید می قصه این از .۲

کردند ابداع را شطرنج بازی ها رومی و یونانیان. لفا

شد می بازی جوانان توسط معموال شطرنج. ب

کنند بازی شطرنج باید غنی پیشوایان تنها. ج

کردند ابداع را شطرنج بازی مصریان. د

می سر از را آب سطح در تغیر تجربه روز طول در بحر سواحل. ۴

حالت این و آمده پایین آب سطح ،رود می تر دور ازساحل آب چنانکه .گویند می مد و جزر را راتتغی این. گذرانند

می یاد مد بنام حالت این و آمده می باال آب سطح ،گردند می بر ساحل به دوباره آبها همینکه و. شود می یاد جزر بنام

.گیرد می صورت مهتاب جاذبه یا کشش قوه بحربواسطۀ آب برگشتن و رفتن. شود

ـــــــــــــــــ :که بگیرید نتیجه توانید می قصه این از. ۴

Page 49: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

49

گیرند می صورت آفتاب جاذبه قوه بواسطه مد و جزر. الف

آید می پایین مد صورت در آب سطح. ب

دارد زمین های بحر باالی عمده تاثیر یک مهتاب.ج

.دپیون می بوقوع آب حرارت درجۀ تغیر اثر در مد و جزر. د

خود بنویسید. زبان به را نتایج سپس و گرفته نتیجه هاآن از, خوانده را ذیل قصص

ولی ،کند عبور که گذارد می را نور او .دهد می انجام را لحاف یک نقش زمین جو در اوکساید دای کاربنگاز . ۱

امر یک ترجیها یکی این. گویند می" ای گلخانه اثر" امبن اینرا. کند فرار که گذارد نمی و انداخته درتله را حرارت

باال فضا در اوکساید دای کاربن مقدار که میزان هر به. بود خواهد سرد نهایت بی زمین آن غیردر زیرا ،است خوب

از اوکساید دای کاربن. نیست خوب یکی این و. صعود می کند زمین سطح حرارت میزان همان به ،رود می تر

نهایت آنها نتایج از جهان ،ساخته نشوند محدود مواد این سوخت هرگاه. آید می بوجود بنزین و زغال ،نفت سوختن

.شد خواهد متضرر

دوم درس

Page 50: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

50

__________________________________: ________نتیجه

. گوید می دروغ شخص یک که دهد می نشان سنج دروغ دستگاه یک ، اند درست کامال چیزها همه که حالی در .۲

می واقع گوید می دروغ شخص یک که حاالتی در تغیرات این و ،کند می تغیر تنفس و قلب ضربان اثر در دستگاه این

عصبانی یا پاچه دست شخص یک که حاالتی در انهمچن تغیرات این. شوند

دروغ باشد دانسته آنکه بدون شخص یک اوقات بعضی. شوند می واقع است

و نبوده شخص گفتن دروغ تشخیص به قادر دستگاه حاالت این در ،گوید می

نمی ثبت به را تغیر هیچگونه

:نتیجه

مخالفان ساختن زندانی ،هدف دو به ۱۱۲۲ در اجباری کار های اردوگاه .۳

که آنانی. بودند شده ساخته جرمنی مردم میان در وحشت ایجاد و هیتلر سیاسی

خود تجارب تا شدندمی ساخته آزاد وسپس گرفته قرار وحشیانه های خشونت مورد خاستند می بر هیتلر با مخالفت به

۱۱۰۱ تابستان در. بزنند دامن مردم بین در را نازیسم از بیم ترتیب این به و برسانند مردم سمع به اردوگاه در را

های شکست با جرمنی چندانکه. ساختند می جنگی دانیانزن و سیاسی مخالفان را ها اردوگاه زندانیان اکثریت

از آنها اکثر که گرفتند ها اردوگاه در را هشکا روبه سیاسی زندانیان جای یهودیان ،شد مواجه بیشتر نظامی

.شدند می تلف با آنها وحشیانه های رفتار و امراض ،هوا سردی ،گرسنگی شدت

:نتیجه

۱

Page 51: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

51

توجه ،داشت بسزا یتاهم آنها نزد در آنوقت تا که یفتوحات عوض در عباسیان خالفت هنُ تا هشت قرن اواسط از .۱

مفتوحه مردمان جات نوشته و آثار که بود آن شاهنشاهی ها اولویت از یکی. ساخت معطوف عرفان و علم به خود

بهترین. شدند آورده ترجمه مراکز به و شده آوری جمع امپراطوری سراسر از خطی های نسخه. کند ترجمه را خالفت

و شده ترجمه عربی به فارسی یدر و کوپتک ،سیریاک ،التین ،یونانی ،سانسکریت زبانهای از علمی و فلسفی آثار

.شدند ساخته مهیا جهان زبانان عربی استفاده برای

نتیجه

و نموده تشخیص را آنها سعی کنید. اند نهفته آنها متن در قصص نتایج

. بنویسید دوباره

نجومی بین دور هبواسط گالیلیو بار نخستین برای ۱۱۱۲ جنوری ۱ در .۱

حرکت که برد پی مکرر مشاهدات از پس وا. دید را یمشتر های قمر خود

،بودند شده ارائه کاتولیک کلیسای و ارسطو توسط که انظاری آنها برخالف

ستاره توسط پیشتر قرن نیم که را( خورشید بدور دوار) شمسی نظام نظر

کند. میتائید بود شده مطرح کوپرنیک نیکوالی ،پولندی شناس

:تیجهن

درس سوم

Page 52: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

52

گسترده بافت" .دانند نمی است شده وصل بهم مپیوترک توسط جهان تمام چگونه که اینرا مردماناکثر. ۲

در تا سازد می قادر را کمپیوتر گان کننده استفاده که است جهانی اطالعاتی نظام یک" جهان سراسر در

مترادف (بافت) ویب باورها بعضی برخالف. نمایند برقرار تماس باشند مایل هرکه با جهان سراسر

.است( الکترونیکی پسته)میل-ایی مانند ،انترنت خدمت در ویب بلکه ،نبوده( توری شبکه) انترنت

:نتیجه

. داشت وجود امریکا در فورد موتر دالل ۱۲۲۲ فقط ۱۱۱۰ در .۳

ایالت پارکدرهایلند را جدید سازی موتر دستگاه یک فورد هنری

شامل که نمود جدیدی فکر ساختن پیاده به شروع و نهاد بناء مشیگان

خط و کار تقسیم ،همگون و تعویض قابل جات پرزه تولید ،دقیق تولید

تنقیص را تولیدی مصارف تنها نه کار این. بود متداوم تولیدی( تسمه)

در را فورد شرکت نمود کمک بلکه برد باال را کار بازده و داد

.کند مبدل موتر بزرگ مؤلدین از یکی به جهان

:نتیجه

Page 53: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

53

. بود سقراط شاگردان ازشد. او متولد آتن رد میالد از پیش ۰۰۵ در افالطون. ۴

از یکی که کشید قلم به بود آموخته خود مربی از او که را آنچه سقراط مرگ از پس

در. است کسان رئسا با سقراط مکالمات شامل جمهوریت. بود" جمهوریت" آنها

از امروز به تا که بشر اساسی سواالت اکثر به پاسخ کشف به اثرافالطون این

.گشت لنائ هستند برخوردار خود نخستین اهمیت و گی تازه همان

:نتیجه

Page 54: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

54

دروس هخالص

جمالت در را نتایج این سپس .فکرکنید بکشید بیرون آنان از میتوانید که نتایجی مورد در ،دهنخوا را ذیل متون

: بنویسید مکمل

آرکرایت ریچارد که بود زمانی درست این و. شد آغاز ۱۱۱۱ سال از انگلستان نساجی صنعت در اسیاس تغیر .۱

ابتدا در که بود مکمل ماشین یک قدیم ریسندگی کوچک های دستگاه خالف بر دستگاه این. کرد اختراع را آبی دستگاه

صنعت میکانیکی توسعه ین انکشافتا یک هر. شد انداخته بکار بخار نیروی و آب توسط باالخره و اسپ توسط

ها کارخانه در ۱۵۱۰سال در اول بار برای که ریسی نخ های دستگاه .برد تر فرا آن بومی های شیوه از را نساجی

توانست می دستی یریس نخ دوک ۰۲۲ که ریسید می نخ مقدار همان به معین زمان یک در ،شدند ساخته متمرکز

.دهد انجام

اسپانوی فتوحات و صلیبی جنگهای .بود سیاسی ،نمود می مذهبی خود خصلت در که اندازه همان به عقاید تفتیش. ۲

مذهب اصول) کاتولیکیسم میان را ملت یک مسیحیت بنام ها

منقسم یهودیت و اسالم ،(پروتستانت آیین اصول)پروتستانیسم,(کاتولیکی

قصد به را کاتولیک مذهب ایزابال او ملکه و پادشاه فردینانت. ساخت

در آنان .بردند بکار خویش سیاسی اقتدار کزتمر کشورو وحدت تامین

یک انداختن براه صالحیت( ها کاتولیک اعظم خیلفه) ششم پاپ از ۱۰۱۵

Page 55: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

55

در روم شهر حمایت از را خود سپاه که نمود تهدید فردیناند اینکه از پس پاپ. کردند اتقاض را عمومی عقاید تفتیش

تصفیه ها اسپانوی عقاید تفتیش هاولی هدف. نمود موافقت ملکه و شاه تقاضای با ،کشید خواهد بیرون ترکها برابر

به هم هنوز ولی ،بودند گراییده مسیحیت به اسالم و یهودیت چون مذاهب سایر از که بود آنانی یا ها" کانفرس"

اعتراف خود گناههان به تا شد می داده فرصت متهمان به ها تفتیش این جریان در. بودند وفادار خود نخستین اعتقادات

زندانی شاقه اعمال با معموال پیروان و موافقان . کنند یاری خود مانند کسان رسائ گرفتاری در را ایدعق مفتشین و کنند

محکوم یاوسطای قرون های شکنجه انواع به ،شدند می پنداشته تر سنگین شان جرایم که آنانی دیگر و ،شدند می

.شدند می ساخته

__________________________________________

دلیل به هنوزهم او ولی, گذرد می ،بود بابل شاه هامورابی که آنزمان از چارهزارسال به نزدیک . ۳

معروف, درآمدند تحریر رشته به میالد از پیش ۱۵ قرن در لاو بار برای که قوانین سلسله یک وضع

سنگ تخته یک کشف به مؤفق شناسان باستان بیست قرن اوایل در. است

شده نوشته شاه حکم میخی خط با آن در که شدند فت ۱ از تر زیاد بطول

احکامی. است موجود پاریس در لوور موزه در نبشته سنگ تخته این. بود

و بوده اخالقیات و خانواده اصل بر متکی اند شده نوشته گسن این در که

. سازند می منعکس را" چشم یک برابر در چشم یک" اصل عمده بصورت

چشم آنکس که و ،بود دست نمودن قطع نان قرص یک دزدی سزای چنانچه

هیچیک آنجا در. دمی ش ساخته کور او خود چشم ،ساخت می کور را یکی

خود وحشتناک اشکال و انواع با مرگ سزای ولی نداشت وجود شاقه کار یا و اختنس زندانی برای ماده

فراری غالم خود یا و دادند می پناه فراری غالمان به که بود آنانی حال شامل سزا این. داشت وجود

Page 56: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

56

عدم و چپاول ،غارت ،دزدی ،پادشاه های ملکیت و مذهبی اماکن از سرقت و خیانت همچنان. بودند

.ندداشت بدنبال مرگ سزای همگی جرایم پرداخت ییتوانا

___________________________________________

کسب دنیای در آنانرا های تموقعی که کردند ابداع را هایی شیوه تجار و شدند مبدل" بزرگتر بنگاهای" به ها بنگاه. ۴

مبدل بزرگ انحصارات به ،بردند بین از خود بین در را رقابت ها شرکت چندانکه. نمود می حفظ تجارت و کار و

جلوگیری خود محدوده از خارج تجارتی مبادالت از و بوده خود به منحصر خصوصیات دارای انحصارات. شدند

شرکتهای سهامداران بواسطه که بود( عتمادا" )ترست" انحصار اشکال از یکی. شدند می مانع را وآنها نموده

می دریافترا ترست ملکیت اسناد ،ترست به خود ملکیت سهامی سند واگذاری بدل در آنها. بود آمده وجود به سهامی

. نمود می خدمت مختلط شرکتهای مدیر یا کننده ادراه منحیث( بود اعتماد طرف آنکه) ترستی پس آن از. نمودند

سادگی به و داشت خود انحصار در را ها نرخ تعین و خرید و فروش مواد خام و فرآورده ها بازار ترست بنابراین

برداشته میان از تجارتی اخالقی غیر های رقابت طریق از را یافته سازمان کمتر و کوچک بنگاههای توانست می

اوایل و ۱۵۲۲ سالهای جریان در که بودند ای صنایع چندین زمرۀ در نفت و فوالد ذوب, آهن خطوط. کند ونابود

.آمده بودند در رقابتی ضد شکل به امریکا متحده ایاالت در ۱۱۲۲

___________________________________________

Page 57: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

57

هندی عساکر میان در هایی آرامی نا شاهد ،بردند می بسر هندوستان در که انگلیسی افسران نوزدهم قرن اوسط در. ۵

مرکزی ارگان که ساختند می را شرقی هند کمپنی ارتش داوطلبان سپاهیان این .بودند قاره شبه شمال در"سپاهیان"بنام

انگلیسها عسکری مقررات اکثر. بود ستانهندو در انگلیس استعمار

( ریخت" )کاست" باختن معنی به هندو مذهب پیرو سپاهیان برای

استفاده هایی مرمی آنها جدید های تفنگ در ،مثال طور به. بود آنان

. شدند می داده جای تفنگ در جداگانه بصورت یکی هر که شدند می

مذهبی کراهت هردو مسلمانو هندو سپاهیان برای که خوک و گاو نروغ با ها مرمی این که بود پراگنده شایعاتی

کار این لیکن. اند شده چرب نباتی روغن و شهد موم با فقط ها مرمی که شده داده اطمینان آنها به. هستند آلوده ،داشت

نیز دیگری که افواهات یافتندشدت بیشتر آنوقت . این شایعاتندبود جا بر پا دوام نموده و همچنان شایعات. مؤثر نبود

د پخش بسازن مذهب مسیحی را آنها و ساخته ویران را سپاهیان مذهبی ریخت خواهند می ها انگلیسمبنی بر اینکه

سر تفنگها نوع آن از استفاده از که سپاهی پنج ،نمود فوران تر زیاد ها نارضایتی چندانکه ۱۵۳۱ می ۱ در. دگردی

افسراننکه پس از آ ،برده جومه زندان به عساکر دسته سه بعد روز. شدند ساخته زولمع شان شغل از, زده بودند باز

مستمری به حیث مغولی پادشاه آخرین بهادر شاه دوم که جایی، ( پایتخت) دهلی سوی به رسانیدند قتل به را سیانگلی

پایتخت داخل سپس. رسانیدند قتل به را انگلیسها همگی آنجا در. شدند روان ،طان بودبه اصطالح سل انگلیسها بگیر

برداشتند. خود رهبری به را بهادرشاه و شدند مغولها قدیم

________________________________________

استبداد" به اثر این در او. است میل استوارت جان نافذ و مهم کارهای از یکی مسلما "آزادی رۀبا در" .۶

میل برای. برد می حمله است گرفته عاریت به توکوویل دی الکسس فرانسوی متفکر از وی که تیعبار ،"اکثریت

Page 58: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

58

هیچ به که است استبداد شکل یک ،است ها اقلیت حقوق حمایت از درمانده که اکثریت حکم از کورکورانه اطاعت

اقلیت انگیز رقت متابعت یک به شیوه این که کند می استدالل چنین او. نیست مطلقه سلطنت یک ستم از کمتر صورت

.انجامد می ها اکثریت از ها

دارد حق( برند می بسر حیات بدوی فرهنگ یک در که یآنهای و کودکان استثنای به) شخص هر میل نگاه در

آوردن صدا به" در میل. نزنند صدمه دیگران به او اعمال اینکه بر مشروط ،کند عمل است مایل او که آنطوری

, بوده فرد یک مسلم حق آزادی که میداند مقید را خود اصل این به" نسانا سلوک" بخش در" فرد حقوق بر تاکید زنگ

.باشد داشته حاکیمت خود بدن و فکر بر بایست دیگران مداخلۀ بدون فرد و

همکاری به خود که جیمز ،او پدر توسط لسفهف با او یمقدمات آشنایی. شد متولد انگلستان در ۱۵۲۱ سال در میل

.گرفت صورت، نمودند می رهبری را فلسفی رادیکال بنام فلسفی گروه یک دوستان از یکی

بیان آزادی از او ناشکیبای دفاع در میتوان را میل فردی ارادیت خود حق مفهوم از گیری نتیجه ترین قوی

.کرد سراغ

__________________________________________

Page 59: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

59

Page 60: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

60

استنباط چیست؟

کنید فرض. دانستید می قبل از متن یا داستان یک خواندن از بعد کنید می فکر که ایست حدس از عبارت استنباط

شما که اییدنم استنباط شاید ،دانید می خانه پسته مورد در پیش از که آنچه از. بروید خانه پسته به خواهد می شما که

پول باید شما به خانه پسته خدمت بدل در باید که بزنید حدس توانید می شما. شوید می ایستاده نوبت منتظر قطار در

.کنید تادیه

داستان ،شوند نوشته داستان یک در جزئیات همه هرگاه. نویسد نمی داستان یک در را جزئیات کلیه نویسنده کی

چشم باره در شرحی نویسنده که کنید فرض. شد خواهد ناپدید مقصود و بود خواهند کننده کسل و طویل نهایت بی ها

دانید می قبل از شما. چیست ساحل که دهد شرح ولا نیست ناگزیر او. نویسد می ساحل یک امتداد در خود های دید

می سادگی به ،دانید می قبل از ساحل باره در که آنچیزها روی از. است بحر کنار در ریگی زمین قطعه یک ساحل که

یسرگردم قصد به و کنند می گردش و تفریح، کنند می شنا آنجا در روند می ساحل به که کسانی که بزنید حدس توانید

چنین توانید می یعنی ،است داشته شنا قصد نویسنده که بزنید حدس توانید می شما. سازند می ها ریگ از ها ئیچیز

.کنید استنباط

Page 61: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

61

: بیاندیشید آن حقایق را راجع و خوانده را ذیل متن

گان پرنده و ها بقه ،ها خرگوش ،ها سنجاب روباه. دپرداز می شکار به شبها و خوابد می روز طول در روباه

ولی ،کنند می زندگی انسانها به نزدیک اغلب ها وباهر گرچه .خورد می نیز را ها توت انواع و تخم .کند می شکار را

درختان از یا و نهند می فرار به پا اینکه یا شود نزدیک آنان به شخص یک هرگاه. شوند می پنهان ها آدم دید از همیشه

.روند می باال

.بنویسید پایینی خط باالی باشید؟ داشته توانید می استنباط چگونه باالیی متن از

در قصه که آنچه یتبرو را طااستنب نوع این" دارند وحشت انسان از ها روباه" که باشید نوشته شما است ممکن

او قرابت در و بوده گریزان انسان از حیوانات این که دانستید می شما زیرا اید داده انجام است گذارده شما اختیار

.کنند نمی امن احساس

درس اول

Page 62: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

62

استنباط را تمرین کنید

به بزودی و ،دش آورده به اروپا اطلس بحر طریقزاپیرو از میالدی شانزدهم قرن در بار نخستین برای کچالو .۱

کی از اقالم عمده به ی در آن آیرلند اولین کشوری بود که کچالو صورت یکی از محصوالت عمده زراعتی درآمد.

آنکشور، ان بومی آیرلند را در ایاالت غربیانگلیس ها ساکن ۱۱۰۱. پس از حمله کرامویل در زراعتی مبدل شد

سوق دادند. آیرلندی ها در آنجا یک شکل اقتصاد ساعد بود نهایت مرطوب و نا مبی جایی که برای کشت حبوبات

بخشیدند.کچالو بود توسعه به خوراکگذرانی را که به شدت متکی

دسمبر نرخ پوسیدگی از بین رفت و در ماه نود فیصد محصوالت کچالو در آیرلند در اثر ۱۵۰۱در اکتوبر

انی را قادر به به مالزمان خود دستور دادند تا آنعده دهقان مالکان غایب کچالو در بازار به دوچند صعود نمود.

به کمبود یک کسر عمده در کشت و کار و در نتیجهبیرون بکشند. اینکار بالنوبه به نیستند از مزارع پرداخت اجاره

یکی از عوامل دیگر ،نفر انجامید ۲۳۲۲۲۲واگیر که به مرگ محصوالت زراعتی منتهی شد. شیوع یک محرقه

بود. شیوع قحطی و رکود اقتصادی

.است استنباط آنها کدام یکیت و اظهارات حقیق می توانید دریابید که کدام یک از متن باالیی به آسانی

شد آورده به اروپا اطلس بحر طریقزاپیرو از کچالو .۱

استنباط حقیقت

اختن کارگران زراعتی از زمین بود. کسر در کشت و کار از نتایج بیرون س .۲

Page 63: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

63

استنباط حقیقت

رونق بخشیدآنجا در راغرب آیرلند, زرع کچالو در نا مساعد اقلیم. ۳ ا

استنباط حقیقت

.

شد.جابجایی دهقانان در اثر جنگ منجر به تغیر در شیوه اقتصاد

استنباط حقیقت

۲

را در یتضعیقات ،ید یاد می شودمهاجرت به ایاالت متحده امریکا که بنام قانون جانسون ر ۱۱۰۰ مصوبه .

سیا و هندی های آسیایی، جاپانی ها, چینی ها، کوریایی ها، فلیپینی ها، هندی ها و زمینه مهاجرت مردمان شرق آ

هاجرت مردمان امریکای را برای م یهیچگونه ممانعت این قانون در بر داشت. ولی به امریکا ر نژاد های آسیاییسائ

به استثنای در کنگره امریکا برخوردارگردید که ون از پشتیبانی یک اکثریت قوی. این قاننمی دانست التین الزمی

مرگ یک نژاد " ین پشتیبانی ها به سهم خود از کتابا با آن موافق بودند.ا اعض کنگره بقیه همه فقط شش عضو

آمار و ارقام بنابر یکسلسه ابمنبع گرفته بودند. این کت تشر ساخته شدنتوسط مدیسون گرانت م ۱۱۱۱بزرگ" که در

ز ا دارای یک نوع برتری نژادی هستند. این قانون هاد ر ٰنژانسبت به سائ ی شمالیپامدعی بود که مردم اروها

از رقابت مزد و شغل بیمناک بودند نیز حمایت می نژادی بودند وحاکم تفوق جانب کسانی که طرفدار حفظ اوضاع

شد.

دند ش ی به نژاد سفید عملیزیر عنوان عدم وابستگتضعیقات مهاجرت به امریکا .

استنباط حقیقت

Page 64: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

64

با این تصمیم مخالف بودند کنگرهچندین عضو .۲

استنباط حقیقت

مدیسون گرانت یک متعصب نژادی بود. ۳

استنباط حقیقت

می کند مدیسون گرانت را تکذیبفکر امریکا نفوس کنونیترکیب .۴

استنباط حقیقت

،پرتگال و جرمنی در اواخر قرن نوزده، فرانسه، انگلستان،.۳

کشورها رزهای میانو م نکه به بومیانای بدون قاره افریقا را

کوشش برای افریقا" در بین خود " عنوان تحت ،اهمیت بدهند

هانی دوم استعمارگران اروپایی جنگ جقسمت نموده بودند. لیکن

گذشته د چون نمی توانستناروپائیان را به تحلیل برد واز آن پس

وارسی کنند. از جانب در افریقا و جهان از مستعمرات خود ها

یه ستم فاشیسم جنگیده بر عل افریقایی که بتازگیعساکر دیگر

هنوزهم تحت سلطه کشورهایشان براینکه یدلیلدیگر ،بودند

جنبش های آزادی خواهی در نتیجه می دیدند.ن دیگران بسر ببرند

اسر قاره را فرا گرفتند.تسر

حق بر در جنگ ۱۱۳۱سویان و نیروهای چریکی در الجزایر در گرفت. مصر درفران جنگ میان ۱۱۳۰در

کشور های منطقه وانمود ساخت که استعمار در افریقا به پایان خود نزدیک به برنده شد و نظارت بر کانال سویز

سرانجام ند. آزاد شدفرانسوی در افریقا ر مستعمرات گرمسیر سال بعد سائگینه مستقل شد. دو ۱۱۳۵شده است. در

در جنگ آزادی بر علیه فرانسه ۱۱۱۲در ی برد،فرانسه بسر م صورت یک کشور منسلکه بکنون که تا الجزایر

بساط خود را از کانگو جمع کرد. برتانیه کبیر مستعمرات ۱۱۱۲شد. بلجیم از بیم یک الجزایر ثانی در پیروز

Page 65: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

65

یوگندا در ،۱۱۱۱تانزانیا وسیارا لیون در ،۱۱۱۲ا در افریقایی خود را یکی پس از دیگر از دست داد. نایجری

مستعرات حتی ۱۱۱۵مرات انگلیس جدا شده و به آزادی رسیدند. در پیکر مستعاز همگی ۱۱۱۲کنیا در ،۱۱۱۰

امپراطوری استعماری خود نگهدارد، اما پرتگال کوشش نمود تادست یافتند. چک برتانیه چون باتسوانا به آزادیکو

مستعمره سابق ا تا گلو غرق خواهد ساخت. رودیشیار افت که جنگ آزادی خواهی افریقا اودری ۱۱۱۲در به زودی

ی اکثریت رأ در برابر شدن خود با تسلیم ره کشورهای آزاد افریقایی می دید،اکنون خود را در محاص که انگلیس

سید و اقلیت بر سر اقتدار سفیدپوستان را به آزادی ر ۱۱۱۲در ساخت. سال بعد نامیبیا کشور آزاد زمبابووی را

نلسون ماندیال به حیث رییس جمهور افریقای ۱۱۱۰در جنگ آنها برعلیه حاکمیت اکثریت ها تنها گذاشت. در

ترتیب آخرین بقایای استعمار اروپاییان از قاره افریقا برچیده شد. این بهانتحاب شد و جنوبی

از الجزایر شروع شداولین بار خواهی در افریقا برای نبش آزادیج .۱

استنباط حقیقت

مستعمرات انگلیس در افریقا ازهمگی بیشتر بود .۲

استنباط حقیقت

. در افریقا نگهدارد وار بود می تواند مستعمرات خود راپرتگال هنوزهم امید. ۳

استنباط حقیقت

با شکست روبرو شددر افریقای جنوبی رژیم تفرقه طلب ۱۱۱۰در سال .۴

استنباط حقیقت

سالگی نقاشی را شروع نکرده بود. او در جریان شغل کوتاه خود هزاران نقاشی و رسامی به ۰۱وان گوه تا سن . ۴

آفرید. ار ۰۲شمول مشهور ترین و بهترین نقاشی های قرن

Page 66: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

66

را که فقیر ترین بخش بلجیم له بوریناج، به حیث یک واعظ بیکار در میان معدنچیان فقر زدهاو مدت دوسال

از زندگی ه نمود ها ای کآفرید او رسم های غم انگیزی . در نخستین پنج سال شغل نقاشی خودمی ساختند بسر برد

یکی هم رسم مشهور او کچالو خوران ها از جمله این رسمسخت و طاقت فرسای معدنچیان له بوریناج بودند.

است.

امکانات آموزش نقاشی را در پاریس اداره می کرد، " که یک نمایشگاهتیو"برادر بزرگتر او ۱۵۵۵در

آنزمان فرانسه آشنایی پاریس او با نقاشان زیاد در وان گوهساخت. ا به صورت رسمی برای وان گوه مهیانقاشی ر

بی باک و الیه های ضخیم رنگها و انفجارلون برس نقاشی شیوه مختص او، در آنجا بود که بوم نقاشی اوپیدا کرد.

های او را منعکس ساختند.

برس که القات راشی مناظر و چشم انداز ها پرداخت و کشتزارهای ییآرلس رفت و در آنجا به نقا سپس بهاو

در . زنده ساختند هریک تکان ارتعاش رنگ و نیروی خالق او بر روی بوم نقاشی بودآمیزی که با حرکات سحراو

اند. حاوی معانی احساساتی بوده برای او چطور شرح می دهند که رنگها به برادرش وان گوههای نامه این دوران

او سرانجام از پال گوگن خواست تا در آلس

به او بپیوندد. دوستی میان این دو نقاش پر آشوب

با خشونت و نزاع که در جریان آن وان گوه بود و

, گوگن را با تیغ صورت تراش تهدید کرد خاتمه

یافت. بالفاصله پس از آن وان گوه یکی از

تیغ برید و خواست تا در گوشهای خود را با

او از آنجا ۱۵۱۲در می تیمارستان بستری شود.

پاریس اقامت گزید. و در حومه مرخص گردید

طی از جانب مردم اولین شناسایی رسمی خود را گاه خود بسر می برد،در حالی که هنوز در پناه وان گوه

پای یکی از در او ۱۵۱۲جوالی ۰۱در خیلی دیررس بود. ناسایی این شای ایوریر دریافت کرد. لیکن مقاله ای از

خاتمه داد. به حیات خودبا گلوله آخرین نقاشی های خود بنام "مزرعه گندم با کالغها"

استنباط حقیقت

سالگی به شغل نقاشی آغاز نمود ۰۱. وان گوه بعد از ۱

Page 67: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

67

او هلندی االصل بود. ۲

او را کمک می نمود.برادر وان گوه . ۳ا

نقاشی های وان گوه خیالی نبودند. ۴

او در زنجیر است." از انسان آزاد به جهان آمده ولی در همه جا" .۵

مردم بنابرسرشت خود آزاد ه دولت تشکیل شود،آنکپیش از روسو،قول

.از اینرو ستمگر شد ،اسطه یک اقلیت بناء نهاده شدلیکن چون دولت بو بودند،

. می باشندبر جامعه انقالبی هردو در مفهوم و اثر خود نوشته شده اند، ۱۱۱۰که درسال روسو اثردو

برگشت انسان به حالت یی کهقراردادهای اجتماعی" او نوشته شده است. از آنجاکتاب " شروع باالیی در جمله

از طریق یک مردم بایرجانب هر یک دیگر ما( زندگی کنیم یا ستم از) دولت برای اینکه بدون ستم نا ممکن است، روسو می گوید: اوطبیعی

. گرچه این کار کند می تواند یک دولت توسط مردم به اراده جمعی،فردی واگذار نمودن استقاللا بایجاد نمایند. ""اراده جمعییک ،توافق جمعی با یکدیگر

لت بایست دوجدیدی را که نظریه ولی یک بخش هیچوقت نتوانست در عمل پیاده شود،شکل دیموکراسی افراطی

تشکیل ابر آن عده مردم مسؤل شناخته شود،نداخته شده و در برمردم به دوران ا ، بوسیلهتوسط مردم به وجود آمده

در فرانسه در گذشت. ۱۱۱۵متولد و در ۱۱۱۰ژان ژاک روسو در می دهد.

. پیش از آنکه دولت تشکلیل شود, بنابر سرشت خود مردم آزادانه زندگی می کردند. ۱

استنباط حقیقت

۱

Page 68: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

68

مردم از طریق توافق جمعی باید به ارادۀ جمعی تسلیم شوند .۲

تتاکیدی بر اصل زندگی اجتماعی اس"قرارداد های اجتماعی" .۳

می دانست ۀ جمعی استقالل فردی را جز اراد روسو. ۴

که ردک نگاه ساعت برج بسوی سر عقب به ،بود شهری برقی واگون یک سوار هنگامیکه که داد شرح ها بعد او. ۶

نور سرعت به نزدیک ستا آن سوار که واگون این هرگاه شود می چه ،اندیشید خود با و. شد می ناپدید آهستگی به

ایستاده زمان آنصورت که برد پی الفاصلهب انشتاین. کند حرکت

این در لیکن ،برسد واگون پای به تواند نمی نور زیرا ،شد خواهد

پشت و شمردهبر را ها ثانیه و چرخد می هنوز او خود ساعت حال

.گذارد می سر

می بدست را معمایی حل تصویر این که برد پی همچنان او

دانست می و. کرد می کار آن روی او دهه یک از زیادتر که دهد

درست آنها از یکی هرگاه. یکدیگراند نقیض اساسا فزیک های پایه دو ،لیمکسو مساوات و نیوتون میخانیکیت که

زمان و مطلق فضای نظریات چطور که بداند اینرا کرد کوشش او دراز سالهای. باشد غلط بایست دیگری پس, است

. باشد سازگار لیمکسو نور سرعت بودن ثابت با تواند می نیوتون

ساده بسیار آن حل." زد دامن مغزم در را طوفان یک شهری واگون مشاهده" داد توضیح ها بعد انشتاین چنانچه

این". کند می حرکت متفاوت میزان کی به عالم تمام در زمان ،رود می جلو به سریع چقدر شی یک اینکه باحفظ :بود

با صریح رابطه یک در که آنجا از فقط زمان و فضا قوانین از امتصور که نمود خطور ذهنم در فکر ینا با دفعتا حل

نیوتون

Page 69: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

69

: " داد توضیح او" .باشند داشته صحت توانند می دارند قرار ما اربتج

این به ،آن انعطاف قابل سیمای یک در همزمانی ازمفهوم تفسیر با

.شد "نسبیت تیوری" وارد ترتیب

طباق نظر نیوتون .تفاوت میزان حرکت زمان و سرعت یک شی در فضا بیانگر ان۱

ل است.یو مکسو

حقیقت استنباط

. , زمان به حالت ایستا باقی می ماندهرگاه یک شی باالتر از سرعت نور حرکت کند .۲

. را بیان می کندرابطه میان سرعت یک شی و تفاوت میزان زمان اینتیوری نسبیت انشت .۳

. صحت داشته باشندبا تجارب ما قرار دارند می توانند که در یک رابطه صریحاز آنجا تصورما از قوانین فضا و زمان فقط .۴

لیمکسو

مکسول

Page 70: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

70

درس هخالص

به سواالت پاسخ بدهید. ،خوانده را متون ذیل

۱۱۱۵در ریک تمام اروپا را فرا گرفته بود،که در ادوار تا یا درست مانند وبا .۱

مقاومت از خود مداوا در برابر هرگونه گردید. اودر سراسر جهان انسان ملیون ۰ باعث هالکت این طاعون نیز

م می کرد. چنانکه بعدا پنج روز دوا ب او برایو ت هشد داد. شخص مصاب در طول فقط سه روز بیمارمی نشان

به طور ،خود او بلکه بغرنجی های متعاقب آناین زکام نه دانسته شد،

جهاز دفاعی ضعیف بدن حمله می به مثال ذات الریه ) سینه و بغل(

برد.

؟این زکام ساری بوده است آیا فکر می کنید. ۱

مقدمات کار را . کارگران مصریتاسیس شد و کار آن سال بعد آغاز گردید ۱۵۳۵دسمبر شرکت کانال سویز در .۲

در امتداد مسیر مورد نظر را آسان تر می ساخت در دست گرفتند. که امکانات دسترسی با اعمار یک کانال خدمتی

و تعداد زیاد کارگران در این راه جان خود را از دست دادند. سرانجام مهندسان اروپایی با آن یکی کار دشوار بود

به ۱۵۱۲میل طول داشت در ۱۱۲ که وارد کارزار شده وکار کانال ای را تر لوازم سنگین و امکانات پیشرفته

ملیون دالر صرف ساختمان این کانال شد. انگلستان قسمت زیاد سهام کانال را از ۱۲۲پایان رسانیدند. در حدود

مصر توسط برتانیه اشغال شد. شش سال بعد از آن یک مجمع بین المللی ۱۵۵۰و در سال خریداری کرد،مصر

ز خواهد بود.تضمین نمود که این کانال بر روی کشتی های تمام کشور ها با

Page 71: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

71

کانال سویز به کدام مقصد حفر شد؟. ۰

ساعت در هفته کار می ۱۲بر فقیر می نمود. دختران بالغ نهایت معیار های امروزی وضعیت کارخانه بر طبق .۳

نکه یکی از دستگاه ها چنا وصدایزن دستگاه ها را بکار می انداختند. سر ۵۲در حدود در یک اتاق .کردند

و ساخته. ذره ها وریزه های نخ و پارچه ها فضا را پربود یک چیز وحشتناک و دوزخی"" کارگران به خاطر دارد

دختران لوول پس از اینکه اعالم شد، دستمزد ها تخفیف می یابند، ۱۵۲۱ و ۱۵۲۰در کارگران را خفه می کردند.

.براه انداختند در ایاالت متحده نخستین دو اعتصاب را

؟ار می کردندککدام نوع کارخانه ها در دختران لوول

فیصد ۱۲ هالک شدند،فورا پس انفجار بم نفر ۵۲۲۲۲تا ۱۲۲۲۲بین .۴

تر قربانیان که و یا بکلی ویران شدند. زیاد دیده در اثر انفجار صدمهشهر عمارات

فقط شبح پدید گشته،بم قرار داشتند به سادگی نا در نزدیکی محل انفجار

ها به هوا بخار آن آنان بر روی سنگفرش سرکها و دیوار عمارات باقی ماند و

. متباقی از اثر سوختگی ها وخیم و توته های عمارات که در هوا پراگنده رفت،

دست دادند. شدند جان خود را از

,نداز آنان صورت گرفته بود رد کرد ۱۱۰۳را که در جوالی ای آنگاه که رهبران جاپانی تقاضای تسلیمی

را باالی شهر های عمده کشور جاپان پرتاب کند. ترومن تصمیم گرفت به این بم

بود؟ کی ترومن و کند می صحبت بم کدام به راجع باالیی متن

Page 72: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

72

می بر شانزدهم قرن به برساند آرام وساقیان به را اطلس اقیانوس که پانامه تنگه طریق از کانال یک اعمار فکر .۵

نشده برداشته مسیر این در عملی قدم کدام, زدند دست کار این به فرانسویان بار نخستین برای که ۱۵۵۱ تا لیکن. گردد

عمل جامۀ, شد تلف کارگر ۰۰۲۲۲ در آن اثر در که امراض و ریزی برنامه فقر دلیل به ها بعد نقشه این. بود

.پوشیدن

موجودیت علت به .شد گرفته دست روی امریکا متحده ایاالت جانب از ۱۱۲۰سال در کانال این ساختمان نقشه. ۱

. شد شناخته مردود نیکاراگوا طریق از کانال یک حفر برای دیگر عملی ممکن مسیر پانامه هتنگ امتداد در موانع

متحده ایاالت که شد یعمل وقتی کانال ساختن مجدد طرح

عوضدر. نمود کمک کولمبیا از آزادی استرداد در را پانامه

ید.بخش متحده ایاالت به را کانال بر نظارت حق پانامه

Page 73: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

73

؟می برد منفعت چطور شده بر کانال نظارت حق از متحده یاالتا و کجاست در پانامه کانال

___________________________________________________

بر جنگ در کردند تا تشویق بود مکه شریف که را او انگلیسها. کرد رهبری ترکها علیه قیام در را عرب ها حسین .۶

و انگلیس .کند تاسیس را اعراب مستقل دولت حق داشت او عوض در و بگیرد را آنها جانب عثمانی دولت علیه

عثمانی ترکیه دست از آمده بدست مناطق آن طبق بر که بستند ای عقدنامه خفا در عثمانی دولت سقوط از پس فرانسه

سرزمین تشکیل بر که ندکرد می پشتیبانی بالفور اعالمیه از همچنین ها انگلیس. شدند می قسمت هاکشور آندو بین در

های سرزمین آن طبق بر که نمود پیاده را حکمی ها ملت التاسیس جدید اتحادیه ۱۱۰۲ در. گذاشتمی صحه یهود

کشور آماده مناطق این مردم آنوقت که تا بدست آمده بودند عثمانی امپراطوریمناطقی که از شمول به آمده بدست

و عراق های سرزمین ها انگلیس, ترتیب این به. باقی می ماندند متفقین نظارت تحت در ،شوند می خود برای سازی

لبنان و سوریه فرانسویان و گرفتند نظارت زیر را فلسطین

سرزمین یک حسین به میان این در. اشغال نمودند را امروزی

قاره شبه غربی سواحل در که گرفت تعلق حجاز بنام گردی مستقل

. داشت بر در را مدینه و مکه مقدس های شهر وبود واقع عرب

در قبال که را حسین پسر فیصل و اشغال را سوریه فورا فرانسه

بیرون از آنجا بود نموده تاسیس را عرب مستقل دولت دمشق

،سوریه در استعماری ضد های ششور یکسلسه از پس .راند

.آزاد سازند ۱۱۰۱ در را سوریه و ۱۱۰۲ در را لبنان شدند ناگزیر فرانسویان

،باشند ساخته آرام را عراق مردم اینکه برای. بودند مشکل مواجه عین با خود اشغالی مناطق در نیز ها انگلیس

۱۱۲۰ در سرانجام .نمودند اعالم خودتحت تسلط منطقه حکمران را فیصل تقلبی انتخابات یک ساختن عملی با

Page 74: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

74

پیکر از ای گوشه عبدهللا بنام حسین پسران زا دیگر یکی تسکین برای .شناخت رسمیت به را عراق آزادی انگلیس

در عبدهللا مانرواییفر. داد قرار او اداره تحت ۱۱۰۰ در و ساخت جدا را (امروزی اردن) ترانسجوردان بنام فلسطین

.نمود دوام ۱۱۳۱ سال تا اردن

. شد هراند بیرون حجاز از سعود ابن توسط ۱۱۰۰ سال در او. بودن نصیب خوش خود پسران اندازه به حسین نلیک

ها انگلیس ،برد حمله حجاز بر او کوچک سپاه که آنگاه. بود منطقه متنفذ ها خانواده از گذشته سال صد در سعود ابن

این به. ندادند انجام کاری هیچ وی از دفاع در ،نبود صلح عقدنامه امضای به حاضر هیچوقت حسین اینکه دلیل به

.نمود اعالم ا در بخشی از سرزمینر خود سلطنت رسما سعود ابن ۱۱۲۰سال در ترتیب

دارد؟ نام چه نوناک کشور این و, گذاشته اساس عرب جزیره شبه کجای در سعود ابن سلطنت

__________________________________________________

چین آزادی برای را تدابیر یکسلسه ،کوینگ دودمان از هسی تسو ردواگ چینی ملکه, نوزدهم قرن پایان با همزمان . ۷

امتیازات از ائیاناروپ و جاپان های دولت های برخورداری دلیل به گذشته دهه ینچند طول در . گرفت دست روی

با مقابله ابزار چینی ملکه. بود شده مبدل زشت شوخی یک به اکنون آنکشور استقالل موضوع ،چین رد زآمی تحقیر

مهارت علت به ها غربی نزد در آن اعضای که مصلح مشتهای دمسازان بنام مخفی جماعت یک بین در را بیگانگان

که امید این به آغاز در چینی زنان مشت جماعت. یافت, بودند روفمع زنان مشت به رزمی های هنر در شان های

.بود آمده وجود به, باشند رانده بیرون چین خاک از را بیگانگان تمام و برانداخته را سلطنت

این. نمود تشویق ،نمایند طوفمع چین از بیگانگان ساختن بیرون به فقط را خود توجه که امر این بر آنانرا ملکه

.ندپیوست گروه این به ناراضی چینینفر هزاران بزودی و شد واقع مؤثر تاکتیک

Page 75: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

75

صومعه بر زن مشت هزاران ۱۱۲۲ اوایل و ۱۵۵۱ سال آواخر در که رسیدند خود اوج به مانآنز ها آرامی نا

برای او ولی ،بردند شکابت ملکه به چین مسیحی محافل. بردند حمله آنان مسیحی نوکیشان و یاروپای سیحیانم های

.نبرد پیش از هیچکاری شورشها ساختن خاموش

بی همچنان ،میکند حفظ ها برابرگلوله در آنانرا که هستند برخوردار مرموزی نیرویاز که باور این به زنان مشت

و خشم از انبوهی" همچون قرمزی عمامه زن مشت ۰۲۲۲۲ ,شاهدان از یکی قول از. تاختند می جلو به باک

نعره صدای ،نداددمی تکان سرهایشان باالی در موجی چون خود را های شمشیر که حالی در" اختندت پیش به اعتراض

از یکی." ماند می را رعدی غرش صدای ،بودند آمیخته درهم ها شیپور و ها طبل ،ها ناقوس صدای با آنگاه آنان های

دست متقابل حمله به بالفاصله آنان لیکن, نشست زنان مشت پشت در ها تفنگ آتش رگبار یک .نوشت گروگانان

.زدند

. رسیدند آخر به طبی لوازم و آذوقه و ،نهاد خالصی به رو مهمات. کشید طول دوماه حدود سفارتخانه محاصره

در . گشود محاصره حلقه بسوی را خود مسیر تاینسن طریق از نگیدنج با المللی بین امدادی نیروی یک آگست ۱۰ در

دوچار ا انواع شکنجه ها وعذاب های جسمیآنانی که اسیر گرفته شده بودند ب فرجام مشت زنان شکست خورده و

شدند.

و شد تحمیل چین دولت باالی غربی های قدرت طرف از نگینیس غرامات. بود بار فاجعه ها چینی برای نتیجه

را۱۱۱۱ انقالب تمام عجله با سرنوشت بی شورشیان .شد ساخته محدود و دیده صدمه پیش از بیشتر چین استقالل

.ساخت سرنگون را چین مپراطوریا دولت امسرانج که انداختند براه

________________________________________

Page 76: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

76

قیامفرمانروای فارس داریوش بر علیهآیونیا در آسیای صغیر یش از میالد شهر های یونانی عالقهپ ۰۱۱در .۸

ایشان به داشتخود توان در که را آنچیزی بزودی آتن و ،نمودند کمک تقاضای یونان اصلی سرزمین از آنان .نمودند

در و نبوده خود بین در واحد جبهه یک تشکیل به قادر یونانی باغیان لیکن. فرستاد

.شدند مواجه شکست به میالد از پیش ۰۱۰

او اعزامی اردوی نخستین. نمود اردوکشی آتن صوب به انتقام فکر به داریوش

دوباره ،شکستند و افتاده گیر بحری طوفان یک در آنان های کشتی اینکه از پس

دیگری وینیر و بردار نبود دست فارس امپراطور لیکن. نمود عزیمت فارس بسوی

ها تنیآ وقتی. انداختند لنگر آتن شهر میلی ۰۱ در" تان مره" خلیج در فارس کشتی های . داشت گسیل صوب بدان را

میان دو قشون، خونین های خورد زدو از پس. شدند سرازیر در بر آنها مره تان دشت از ،یافتند آگاهی رویداد این از

آخرین که آنجا تا فارس فرمانده داتیس .کردند فرار هایشان کشتی بسوی فارس جنگی مردان و ه شدشکست فارسها طخ

که حالی در ،دادند دست از را جنگی مرد ۱۱۰ جنگ این در ها یونانی. داد دوام جنگ این به شد کشتی سوار فارسی

.بود نفر ۱۰۲۲بر بالغ فارسی گان شده کشته تعداد

بنام را دونده یک او. گشت رهسپار آتن بسوی ،داد ساماندوباره را خود افراد یونانی فرمانده میلتایدس همینکه

شهر داخل طوالنی دوش یک از پس فیدیپیدس. برساند آتن به را یونانیان فتح خبر تا بفرستاد بدانسو قبل از فیدیپیدس

او دویدن میل ۰۱ . مرددر و افتاد زمین به خستگی شدت از سپس" شدیم برنده ما ، مبارکباد "بانگ برآورد و شد

.بود تان مره دوش نخستین

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

Page 77: کتاب سوم دری فارسی...ی د موس باتک 3 راتفگشیپ مد í لا یاه باتک همادا انت هن یرد مس باتک درآ باسح هب یرد نابز

ری کتاب سوم د

77

پایان کتاب سوم

است حق طبع مختص مؤلف

خورشیدی ۱۲۱۰ سنبله