16

ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

  • Upload
    others

  • View
    13

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска
Page 2: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

2 ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИ

Page 3: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

П Р И РА Ч Н И К ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА

НА МХП ЗА МЛАДИВоведен дел

1. ДЕФИНИРАЊЕ НА ЦЕЛНАТА ГРУПА1.1. Млади во движењето на Црвен крст и Црвена

полумесечина

Во рамките на движењето наЦрвен крст и Црвена полумесечина секористат термините Млади и Мла-динци за дефинирање на широка воз-расна група од 5 до 30 години. Оваавозрасна група се дели на три под-групи:

O Деца: од 5 до 10 години;O Адолесценти: од 11 до 15 години

(оваа група се нарекува и помалиадолесценти)

O Млади возрасни: од 16 до 30 го-дини (возрасната група од 16 до 18години воедно се нарекува и по-стари адолесценти).

Доколку се направи преглед на ак-тивностите на Движењето може да секаже дека децата и младите адолес-центи во најголем дел од случаите секрајните корисници на активностите,бидејќи спаѓаат во ризичната група нанаселението. Од друга страна пак,Младите возрасни активно се вклучу-ваат во активностите на Движењето иимаат активна улога во работата и ме-наџирањето на Движењето.

Треба да се забележи дека овааподелба одговара на поделбата врзоснова на староста кај младите лицаво рамките на повеќето националнизаконодавства.

1.2. Млади во рамките на Црвен Крст на Република Македонија

Согласно Статутот на Црвен Крстна Република Македонија и Правил-никот за организација и работа намладите на Црвен Крст на РепубликаМакедонија, младите членови и во-лонтери се организираат преку клу-бови на млади во Општинските

организации на Црвен Крст, додека нанационално ниво највисоко тело пре-тставува Советот на млади. Член намлади на Црвен Крст на РепубликаМакедонија може да биде секој членна Националното друштво до на-вршени 27 години.

2. Зошто младите се избрани како посебна целна група?

Положбата на децата и младите вомногу земји е драматична порадиглад, природни болести, нивната екс-плоатација. Познато е дека егзистен-цијата и развојот на децата зависи, во

прв ред од заштитата и помошта којаим ја даваат возрасните.

Многу често децата се разделу-вани од своите семејства, држени во

Page 4: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

4 ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИ

заробеништво или убивани. Во мо-дерните конфликти, тие стануваат идиректни учесници во непријател-ствата, а не само пасивни жртви, и сеприсилувани да извршуваат најраз-лични злодела. Уништувачкиот ефектод воените судири најсилно и најраз-новидно се одразува на најнемоќните- децата. Примена на физичко насил-ство, посебно употреба на оружјепротив деца е неприфатливо дејство,бидејќи децата во принцип не пре-тставуваат опасност.

Со регрутирање на децата вомногу судири во светот, тие се доведу-ваат во ситуација масовно да гинатили да се повредуваат на бојно поле,поради нивната младост, недовол-ното животно искуство и недоволнатаобученост за борбени дејства. Бројнисе примерите за инвалидизиранидеца од мини и од други експлозивнинаправи, деца одвоени од семејства,напуштени деца, во бегалски колониии деца - воени сирачиња. Покрај акут-ните страдања на децата, непосредноод воените дејствија, тие најтраума-тичните штети ќе ги трпат во нивниотиден психолошки и физички развој.

Причините зошто младите севклучуваат во конфликтите, најчестосе од социјална и економска природа.Чуствувајќи се несигурно во завојува-ното општество, слушајќи приказни засвои врсници кои станале херои илипотклекнувајќи на пропаганда, тие ре-шаваат да станат херои или пак маче-ници за одредена кауза.

Со оглед на изразената чуствител-ност и ранливост на децата и мадитево ситуација на вооружен конфликт,очигледно е дека не е доволно самода им се дадат истите човекови праваи слободи и истоветна заштита во во-оружен судир како и на возрасните. Занив е потребно и оправдано да сеобезбеди дополнителна и посебна за-штита. Таква посебна правна положбае предвидена со Конвецијата за пра-вата на детето на ООН од 1989 година

и со посебни одредби од IV Женевскаконвенција од 1949 година (чл. 24 и чл.50) и од Протоколот I од 1977 година.

Најнапред, од страните во судиротсе бара да се грижат за децата и мла-дите и да им пружат помош која им епотребна поради нивната возраст,здравствена состојба или било која ида е причина. Спрема децата мора дасе постапува со посебно внимание ида им се обезбеди ефикасна заштитапротив секаква форма на недоличеннапад врз телото и духот.

Државите се должни да ги презе-мат сите неопходни мерки за да сеобезбедат, децата (адолесценти) коине наполниле 15 години возраст, да неучествуваат директно во непријател-ските дејствија. Државите требаособе но да се воздржуваат од рег - рутирање на лица помлади од 15 го-дини во вооружените судири. Вослучај да се врши регрутирање налица на возраст од 15 до 18 години,тоа треба да се спроведува почну-вајќи прво од тие што имаат 18 го-дини. Во внатрешни судири на некоиАфрикански и Азиски земји, како и воИрачко - Иранската војна дејствуваавоени единици составени од деца навозраст над 12 години.

Ако во исклучителни случаи, и по-крај предвидената забрана за регру-тирање на деца кои не наполниле 15го дини, сепак учествуваат во дирек -тни непријателства и ако бидат заро-бени од непријателска страна, тие иво таква ситуација треба да уживаатво посебна заштита и почитувањекако деца, без оглед на тоа дали севоени заробеници или не. Малолет-ниците кои се лишени од слободачесто се изложени на малтретирањеили на разни злоупотреби.

Децата кои се уапсени, притво-рени или интернирани од причини воврска со учество во вооружен судир,треба да бидат сместени во посебниодделенија, одвоени од возрасните,освен ако се работи за лица од исто

Page 5: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

5ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИ

семејство.

За да се олесни враќањето на ра-селените деца во нивните семејства,за секое дете се обезбедува посебенкартон со фотографија и со сите по-требни лични и семејни податоци.Картонот се доставува до Централ-ната Агенција за барање на МКЦК.

Посебни мерки треба да презематстраните во судирот, за заштита надеца помлади од 15 години, кои по-ради причини од војната останале си-раци или се одвоени од нивнитесемејства, за да не бидат оставенисами на себе, без средства за живот ивоспитување. Со согласност на Силатазаштитничка, страните во судир требада преземат мерки за сместување натие лица во неутрална држава завреме додека трае вооружениотсудир. За полесна идентификација надеца помали од 12 години, треба даносат плочка со податоци за иденти-тетот или да се означат на некој другначин.

Окупаторската држава има об-врска, во соработка со локалнатавласт, да овозможи правилна работана сите установи што се наменетиза грижа и воспитување на децата имладинците. Посебно, окупаторскатасила е должна да обезбеди матерјалнаизддршка и образование на децатакои поради војна останале без роди-

тели или живеат одвоено од своитеродители. Тие деца, по можност требада се стават под грижа на лица однивна националност и вера, доколкунемаат некој поблизок роднина илипријател кој би се грижел за нив.

Секое лице под власт на страна восудир има право да одржува врски сочленовите на своето семејство, каде ида се наоѓаат тие, и со нив да разме-нува вести од строго семејна природа.Доколку одржувањето на семејнитеврски е отежнато или оневозможенопоради воените услови, заинтереси-раните страни треба да побараатпомош од Централната Агенција заинформации за заштитените лица илиод националните друштва на Црвенкрст и Црвена полумесечина.

Ова е само мал пресек на можнитеопасности со кои можат да се соочатдецата и младите во случај на воору-жен конфликт. Токму поради овиепричини потребно е тие да се запо-знаени со своите права и обврски завреме на вооружен конфликт.

Во вториот дел во конкретни цртисе дадени правата на децата и мла-дите во услови на вооружен судир, акои се содржани во поголемиот делод меѓународните законски прописии акти.

Page 6: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

6 ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИ

Во случај на меѓународни воору-жени судири, децата кои не земаатучество во непријателствата се зашти-тени со Четвртата Женевска Конвен-ција која се однесува на заштита нацивилите, како и со ДополнителниотПротокол I. Тие се заштитени со фун-даменталните гаранции кои овие до-говори ги овозможуваат, посебноправото на живот, забраната за при-нуда, телесно казнување, тортура, ко-лективно казнување и одмазда (ЖК IV,чл. 27-34, и ДП I, чл. 75), како и со пра-вилата од ДП I, вклучувајќи ги дватапринципа, дека дистинкција мора да

се направи помеѓу цивили и борци,како и забраната за напади против ци-вили (чл. 48 и51).

Во случај на не-меѓународен во-оружен конфликт, децата се исто таказаштитени со фундаменталните гаран-ции за лица кои не земаат директноучество во непријателствата (чл. 3 за-еднички за сите Женевски Конвенции,чл. 4 од ДП II). Понатаму, тие се зашти-тени со принципот " цивилното насе-ление, како и индивидуалнитецивили, нема да бидат цел на напад"(чл. 13 ДП II).

Втор дел

1. ПРАВНА ЗАШТИТА НА ДЕЦАТА ВО ВООРУЖЕНИТЕ СУДИРИ

МХП обезбедува широка заштита за децата. Во случај на вооружен судир,без разлика дали е меѓународен или не-меѓународен, децата имаат корист одгенералната заштита која ја имаат цивилите кои не учествуваат во непријател-ствата.

1.1. ГЕНЕРАЛНА ЗАШТИТА

Четвртата Женевска Конвенција јагарантира специјалната грижа за де-цата, но ДП I е тој кој го утврдува прин-ципот на специјална заштита "Кондецата ќе се постапува со посебенреспект и ќе бидат заштитени од се-каква форма на недоличен напад.Страните во судирот ќе се грижат занив и ќе им дадат помош која им е по-требна, било поради нивната возраст,или од други причини" (чл. 77). Овојпринцип се применува и при не-меѓу-народни вооружени конфликти (чл. 4,ст. 3, ДП II). Одредбите кои ја регули-раат оваа заштита можат да се суми-раат на следниов начин:

O Евакуација, специјални зони - чл.14, 17, 24(ст.2), чл. 49(ст.З) и

132(ст.З) од ЖК IV, чл. 78 ДП I; чл. 4(ст. Зе), ДП II;

O Помош и грижа - чл. 23, 24 (ст. 1),чл. 38 (ст. 5), чл. 50 и 89 (ст. 5) од ЖКIV; чл. 70 (ст.1) и чл. 77 (ст. 1) од ДПI; чл. 4 (ст. 3) ДП II;

O Идентификација, семејно реобе-динување и деца без придружба -чл. 24-26, 49 (ст.З), чл. 50 и чл. 82 одЖК IV; чл. 74, 75 (ст. 5), чл. 76 (ст. 3)и чл 78 од ДП I; чл. 4 (ст. 36) и чл. 6(ст. 4) од ДП II;

O Образование, културна средина -чл. 24 (ст. 1), чл. 50 и 94 од ЖК IV; чл.78 (ст.2) од ДП I; чл. 4 (ст. За) од ДПII;

1.2. СПЕЦИЈАЛНА ЗАШТИТА

Page 7: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

7ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИ

Учеството на децата во вооруже-ните непријателства се случува многучесто. Ова учество може да се протегаод помагање на борците (носење наоружје и муниција на нив, вршење наизвидувачки мисии и.т.н.), до реалнорегрутирање на деца како борци вонационалните вооружени сили идруги вооружени групи. Дополнител-ните Протоколи од 1977 година беапрвите меѓународни договори коипокриваат ваква ситуација. Така, ДП Iги обврзува Државите да ги презематсите можни мерки да превенираат,деца под 15 години да земаат ди-ректно учество во непријателствата.Јасно и недвосмислено забрануванивно регрутирање во вооруженитесили и ги охрабрува Страните при ре-грутирањето на оние лица што напол-ниле 15 години, но не наполниле 18

години, да им дадат приоритет наоние што се најстари (чл. 77). Допол-нителниот Протокол II оди уште пода-леку, забранувајќи ги и двете,регрутирањето и учеството - ди-ректно или индиректно -во не-пријателствата, на деца под 15 години(чл. 4, ст. Зц).

И покрај сите горенаведени пра-вила, децата кои земаат директно уче-ство во меѓународни вооруженисудири се признаваат како борци и вослучај на нивно заробување имаатстатус на воени заробеници согласноЖК III. Дополнителните Протоколипредвидуваат дека децата борци под15 години имаат привилегиран трет-ман со тоа што продолжуваат да имааткорист од специјалната заштита наме-нета за децата според МХП ( чл. 77, ст.3 од ДП I и чл. 4, ст. Зд од ДП II).

1.3. УЧЕСТВО ВО НЕПРИЈАТЕЛСТВАТА

O Уапсени, притворени или интер-нирани деца - чл. 51 (ст. 2), чл. 76(ст. 5), чл. 82, 85 (ст. 2), чл. 89, 94 и119 (ст. 2) и чл. 132 од ЖК IV; чл. 77(ст. 3 и 4) од ДП1;чл.4(ст. Зд)од ДПИ;

O Изземање од смртна казна - чл. 68(ст. 4) од ЖК IV; чл. 77 (ст. 5) од ДП I;чл. 6 (ст. 4) одДП II.

Овој Договор, кој е речиси уни-верзално ратификуван, ги покривасите фундаментални права на детето.Членот 38 го проширува полето наупотреба на членот 77 од ДП I за не-меѓународни вооружени судири. Чле-нот 38 ги обврзува Државите, да ги

преземат сите можни мерки да осигу-раат дека децата под 15 години немада земаат директно учество во не-пријателствата (ст. 2) и дека приоритетпри регрутирањето ќе се даде нанајстарите од оние кои се помеѓу 15-18 години (ст. 3).

2. КОНВЕНЦИЈАТА ЗА ЗАШТИТА НА ПРАВАТА НА ДЕТЕТО ОД 1989 ГОДИНА

2.1. ДОПОЛНИТЕЛЕН ПРОТОКОЛ КОН КОНВЕНЦИЈАТА ЗА ЗАШТИТА НА ПРАВАТА НА ДЕТЕТО

Дополнителниот Протокол навклучувањето на децата во вооруже-ните судири, усвоен на 25 Мај 2000 го-дина, генерално ја зајакнува

заштитата на децата во вооруженитесудири:

O Државите Страни, мора да ги пре-

Page 8: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

8 ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИ

Статутот, усвоен на 17 Јули 1998година во Рим, во листата на военизлостроства кои се под јурисдикцијана Судот, го вклучува и активното ин-волвирање во непријателствата надеца под 15 години или нивно регру-тирање во националните вооруженисили за време на меѓународен воору-жен судир (чл. 8, ст. 26 [XXVI]) или вонационалните вооружени сили илидруги вооружени групи за време нане-меѓународни вооружени судири

(чл. 8, ст. 2е [VII]).

Според принципот на комплемен-тарност, Судот има јурисдикција во си-туации кога Државата не е во можностили не сака да ги процесуира. Со целда се искористи овој принцип и да сеосигура репресија на националнониво, Државите мора да усвојат леги-слатива која ќе им овозможи да гигонат извршителите на вакви зло-сторства.

3. СТАТУТОТ НА МЕЃУНАРОДНИОТ КРИВИЧЕН СУД

И покрај правилата наведени вомеѓународното право, илјадници децасепак земаат директно учество во не-пријателствата и самите стануваат не-вини жртви на тие настани.

Државите имаат примарна одго-ворност да стават крај на ваквата си-туација. Токму затоа, се тераат да гиратификуваат договорите кои ги за-штитуваат децата во вооружените су-дири и да преземат националнимерки да ги адаптираат нивните

правни системи со цел да ги импле-ментираат овие договори.

Дали во легислативата или другаформа, овие мерки имаат намера даим овозможат на Државите да ги по-читуваат и да обезбедат респект конправилата наведени во овие дого-вори.

Препорачано е дека приоритеттреба да се даде на имплементацијана следниве правила.

4. ИМПЛЕМЕНТАЦИЈА ВО НАЦИОНАЛНАТА ЛЕГИСЛАТИВА

земат сите можни мерки да осигу-раат дека членовите на нивнитевооружени сили кои не достиг-нале возраст од 18 години, немада земаат директно учество во не-пријателствата (чл. 1);

O Присилно регрутирање во воору-жените сили на лица под 18 го-дини е забрането (чл. 2);

O Државите Страни ќе го подигнатнивото на минимална возраст заволонтерско регрутирање од 15

години. Ова правило не важи завоените академии (чл. 3);

O Вооружените сили различни однационалните вооружени сили несмеат, под никакви околности, дарегрутираат (ниту на присилнаниту на волонтерска основа) илида употребуваат во непријател-ствата лица под 18 години, и Држа-вите Страни ќе ги преземат ситеправни мерки да ја забранат и ин-криминираат секоја таква прак-тика (чл. 4).

Page 9: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

9ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИ

Државата која ги ратификувалаДополнителните Протоколи од 1977треба да преземат правни или другимерки за да осигураат дека било коедете под 15 години кое е уапсено, при-

творено или интернирано од причиниповрзани со судирот, ужива спе-цијална заштита овозоможена од МХП(чл. 77, ст. 3, ДП I, чл. 4, ст. Зд, ДП II).

O Државата која го ратификувалаДополнителниот Протокол конКонвенцијата за правата на дететотреба да донесат мерки во прав-ната легислатива со која ќе забра-нуваат и казнуваат присилнорегрутирање во вооруженитесили на деца под 18 години (чл. 2и 6) и присилно или волонтерскорегрутирање - и било каква упо-треба на - деца под 18 години одстрана на вооружени сили кој серазлични од националните воору-жени сили (чл. 4).

O Државите Страни според Конвен-цијата за правата на детето (чл. 38,ст. 3) или ДП I (чл. 77, ст.2) треба дадонесат мерки во правната леги-слатива со која ќе забрануваат ре-грутирање и стапување вонејзините вооружени сили на децапод 15 години, и мерки кои ќе оси-

гурат дека приоритет во регрути-рањето ќе се даде на најстарите одоние кои се меѓу 15-18 години воз-раст.

O Државите Страни според ДП Iтреба да донесат мерки во нацио-налната легислатива со која ќе за-брануваат регрутирање на децапод 15 деца и било какво нивноучество во внатрешни конфликти(чл. 4, ст. Зц).

O Со цел за да би искористиле одпринципот на комплементарност,Државата која го прифатила Стату-тот на МКС мора да осигури деканационалната казнена легисла-тива овозможува да бидат гонетилицата кои регрутирале деца под15 години, или кои искористуваледеца да земат директно учество вонепријателствата (чл. 8, ст. 2 [6,XXVI, и е, VII]).

5. УЧЕСТВО ВО НЕПРИЈАТЕЛСТВАТА

6. ПРИТВОР И ИНТЕРНИРАЊЕ

7. СМРТНА КАЗНА

Државата која ги ратификувалаЖеневските Конвенции (чл. 68, ст. 4,ЖК IV) и ДП (чл. 77, ст. 5 од ДП I, чл. 6,ст. 4 од ДП II) треба да донесе правнимерки во казненото и военото правоза да ја забранат изрекување или из-

вршување на смртна казна противбило кое лице кое е помладо од 18 го-дини на денот на извршувањето напрекршокот, кога прекршокот се од-несува на вооружениот судир.

Page 10: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

10 ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИ

8. ДИСЕМИНАЦИЈА

Државите се правно обврзани давршат дисеминациски активности (чл.47, 48, 127 и 144 од сите Четири Же-невски Конвенции, чл. 83 од ДП I, чл.19 од ДП II, чл. 6 од ДополнителниотПротокол од 2000 год). Така, Државитетреба да го вклучат концептот на спе-цифична заштита за децата, во мирно-временски обуки и вежби на ситенивоа на вооружените и национал-

ните безбедносни сили.

Исто така, мора да се работи напланот на внесување на овој предметво наставниот план и програма наУниверзитетите и други специјали-зирани институции, како и да се орга-низираат кампањи за подигнување насвеста на јавноста, особено помеѓу де-цата и адолесцентите.

Page 11: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

11ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИ

O Најава на часотO ЗапознавањеO КонтекстуализацијаO Дозирана информацијаO ФункционализацијаO Евалуација

1.1.1. Најава

Најавата е првиот дел од сесијатаво текот на која учесниците ги доби-ваат основните инсрормации за пона-тамошната работа и текот на сесијата.

Овој дел не треба да трае повеќеод 5 % од предвиденото време за це-лата сесија. Во текот на истиот:

O Предавачот се претставува себесиO Ја претставува темата на сесијатаO Ги поставува понатамошните пра-

вила на дискусијаO Дава Прашалник А (кој понатаму

служи за евалуација)O Ги запишува очекувањата на

учесниците и ги претставува це-лите на сесијата

Трет дел

СТРУКТУРА НА ЧАСОТ ПО МОДЕЛ ЦКА - ПХВ

1.1. Елементи на часот

1.1.2. Контекстуализација

Контесктуализацијата е оној делод сесијата во текот на кој учесницитесе судруваат со проблемот или се по-ттикнуваат активно да размислуваатна темата која се разработува во текотна сесијата, и на тој начин се ставаатво контекст на темата и сесијата.

Овој дел од сесијата таре 30 % одтоталното предвидено време за се-сијата.

Во текот на истиот:O Предавачот ги дели учесниците во

неколку групи и им задава задача

која по својата проблематика,треба учесниците да ги воведе иподготви за понатамошниот тек насесијата.

O Учесниците работат во групи и из-бираат свој гласноговорник, кој накрајот од вежбата ќе ја презентитанивната работа пред останатитегрупи и предавачот.

O Групите презентираатO Предавачот го резимира сето она

што групите го презентирале ипреку дискусии истото го по-врзува со темата на сесијата.

1.1.3. Дозирани информации

Овој дел од сесијата се однесувана делот во текот на кој предавачот гипренесува главните информации научесниците. Многу е важно во текотна овој дел од сесијата да се водисметка, информациите да бидат дози-

рани, односно да се води сметка да несе даваат повеќе информации од штоучесниците можат да примат и запом-нат. Во овој случај најдобро е да седржиме до правилото 5+-2. Ова е по-знат психолошки факт, кој укажува на

Page 12: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

12 ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИ

1.1.4. Функционализација

Функционализацијата е оној делод сесијата, во текот на кој учесницитего ставаат во функција сето она што вотекот на сесијата го научиле. Најдобарначин да се стават знаењата во функ-ција е да се направи вежба во којапрактично се применуваат стекнатитеинформации.

Овој дел од сесијата трае 30% одпредвиденото време за целата сесија.

Во текот на истиот:

O Предавачот ги дели учесниците вогрупи.

O Секоја група добива свое задолже-ние или задача на која што требада работи.

O Секоја група избира свој гласного-ворник, кој ќе ја презентира рабо-тата на групата пред останатитегрупи.

O Секоја од групите презентира, апредавачот ги корегира доколкуима потреба.

1.1.5. Евалуација

Евалуацијата се парви на крајот насесијата. Најдобро е истата да бидеписмена, во вид на прашалник, кој седава пред почетокот на сесијата вовид на Прашалник А и на крајот на се-сијата во вид на Прашалник Б. Со тоашто Прашшалникот А ни го мери ни-вото на знаења на учесниците предпочетокот на сесијата, а ПрашалникотБ го мери нивото на знаења кај учес-ниците по завршување на часот.

Евалуацијата се прави кога ќе сеспоредат овие два прашалници, одно-сно разликата во знаењето помеѓу А иБ го дава реалното количество назнаења кои учесниците ги стекнале вотекот на часот.

Овој дел на часот трае вкупно 5%од тоталното предвидено време заодржување на сесијата.

Во текот на овој дел:

O Предавачот го дели ПрашалникотБ, напоменувајќи дека истиот е ин-дивидуален и дека не служи заоценување на младите, туку на-против дека на овој наЧин севрши евалуација на предавачот,односно колку тој успеал да импренесе занење на младите

НАПОМЕНА: СТРУКТУРАТА НА ЧАСОТ МОРА ДА СЕАДАПТИРА СОГЛАСНО КАРАКТЕРИСТИКИТЕ НАЦЕЛНАТА ГРУПА, ПОСОЧЕНИ ВО ПРВИОТ ДЕЛ ОДПРИРАЧНИКОТ.

Page 13: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

13ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИ

Библиографија

Прва Женевска Конвенција од 1949 година;

Втора Женевска Конвенција од 1949 година;

Трета Женевска Конвенција од 1949 година;

Четврта Женевска Конвенција од 1949 година;

Дополнителен Протокол I од 1977 година;

Дополнителен Протокол II од 1977 година;

Конвенција за заштита на правата на детето од 1989 година;

Дополнителен протокол кон Конвенцијата за заштита на правата на детето;

Статут на Меѓународниот Кривичен Суд;

Статут на Црвен Крст на Република Македонија од 2003 година

Правилник за организација на работата на млади на Црвен крст на Република Маке-донија од 2008

Проектна програма ЦКА -ПХВ (Црвен крст во акција - промоција на хуманите вредности.

www.ifrc.org/youth

Четврт дел

Page 14: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

14 ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИ

Издавач: Црвен крст на Република МакедонијаЗа издавачот: Саит Саити, в.д. Генерален секретарТех.уред. и дизајн Владимир Хаџи ПулевскиТираж: 150 примероциГодина: 2010

Забелешки

Page 15: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска
Page 16: ПРИРАЧНИК ЗА ОПШТА ДИСЕМИНАЦИЈА НА МХП ЗА МЛАДИstar.ckrm.org.mk/Downloads/Priracnici/PRIRACNIK_ZA... · се од социјална и економска

ПодготвилМарјан Спасески, дисеминатор и член на

Комисијата за дисеминацијаАлександра Ристовски, координатор на

проектна програма ЦКА-ПХВ

РА Б О Т Е Н Т И М

Љупчо МилковскиМарјан СпасескиПавле Богоевски

Александра РистовскиВиолета КузманоскаВладимир Вукелиќ