15

اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

  • Upload
    others

  • View
    11

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘
Page 2: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

٢

ا����ز ا���� � ا��وا��

Digestive System

-:او�

** ��آ�� ا����ز ا���� � ا����ج **

ا������ * ا���ة ا����� * ا��� �� * ا�ىء * ا��� *

!ا�* ا�����ن * ا���ار��� * ا�م��ء ا������ * "

Mouth ا���-١

�/�ء &��.��ر ح�, &$ +* ���ى و(��) و&�ا%�$ ا��#�ن

Esophagus ا��ىء -٢ ا�ىء �6�9 &"�ار ر��8 ��&7 ��6�د وا�#43 ا��ا%�) ��ىء ��3) &��2ء م0�1)

.���6ى ��) =�د م�0�1� �6�0> ا��;اء �#:��� &��$

ىء " � او ا��اB�� وا��A@ت (�اء ا����3�� �.3/ت��D& (3#"� ����� وا�6) " ا�

�.�& 7�)�ت��6ى ��) ا�و��� ا��م��� ح�, ا��A@ت ا����3� ت�+! ا��;اء

. ا��A@ت ا��اB�� تG�1 ا��;اء &���1ط

Crop ا�$#"! -٣

-�� وه) ا% ج9ء +) ا�ىء و���ث �$ ا���6خ و��3) ا���

� ت��6ى =�د ���&�� ، ره� ر��8 و�:� ��M &��3$ ا�ىء ج�ا - �� > م�0�1� < وا���

- �� تS�61 ا��� �� ��) ح#> ��ع ا��;اء ا�;ى �6.�و�$ ا���3ر +:) �� ت�Qن ح�

� " وح��U ا��T " م�9ا��� ا�7Q2 او ت�Qن +T واح� ��+ � .او �� ت�Qن م

. ح����6:� اآ/ م� م�W�6:� ا�6) ت�6;ى ��) ا��2ات ا���3ر ا�6) ت�6;ى ��) ا��/�ب -

** ��#�Bا� �ا������ ���Y........ و �ا�) ا����� Uورم ��Z.ا��;اء وت � **ت�91

�@ح[ ا�$ +) ا���م +���� �$ &1@ف و6��Y:� ا�(�(�� +��:� �:� و��Y� ا%ى وه) ** � **وه� ا�;ى ت�;ى &$ ا���م ا���0:� " � �/� ا������" ا+از هم�ن ا�/و�آ�6

Page 3: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

٣

Proventriculus" ا�$+�+� " ا�(�ة ا�'�ی -٤

- �� ت��9 ا���ة ا����� �Q م�ج�دة أ(�7 ا�ىء م/�شة اى &�� ا��� �� و�

a��6ا� � .ا������ +) ا���م ا��1مM م

-���� و�/3� (�3:� ا��ا%�) ا���ة ا����� ت/3� &��2ء م0�1) ���6ى ��) ا���ة ا�

��&�Q)وQ���� م� ا����ت ا�"&.

- ��.�� ��@% �� ت�ز مQ��9 و��@� � م��ة ا���3ر � ت��6ى ��) %@�� م�زة ����مb و

b�& !م ��6��Yا�� ��& ! .ت"

Gizzard ا�+#.- -٥

S��"6 ا��1ص ش�A�& �:�Qوى و�A@ت:� (�Q� و�:��6:� ت7�6 &��2ء �A�) وا�-

.&���.�� اآ/ م� ت"��S ا���ة ا�����

ت/3� ا������ &3/�� ���� (�Q� ت�7 ��) ح��� ا������ م� ض�G ا���) -

�9�ت ا���م�A� +) ا���ة �� .وا���3م وآ;�* ح��6:� م� ا

أآ�� ا��/�ب +:) آ/�ة +) ا���3ر ...... و�S�61 ح"� ا������ &D%6@ف 0/��� ا��;اء *

.و�Q#:� +) اآ�� ا��2ات

Small intestine ا�م(�ء ا���0+ -٦

اذا �#/g �0ل ا�م��ء ا������ ا�) �0ل ا�"#� �"� ا�:� ����� +) ا��ج�ج �� ا����Wت

. و�0ل ا�م��ء ا������ +) ا���3ر تD& S�61%6@ف 0/��� ا��;اء

"و ا���2ب +) ا��;اء �;�� �0ل ا�م��ء ا������ +7Q م� �;�� ا��اد ا���i� ا"

� " 3+�ی� ا�-�ل آ�7 ا�-��ر ��3(�ة ا���0+ " وی#�� و"! "'��ة �5-4 ��3م(�ء ا��2� +�0

. :�9 ا�(�ر ا�-'��ة

ت/3� ا�م��ء &��2ء م0�1) ��) ح#> 0/��� ا��;اء ا�;ى ت6.�و�$ ا���3ر -

��ر ا�6) ت6.�ول ا���2ب وت�Qن آ/�ة وم�36رة وش/$ وت�Qن م#�3� +) ح��� ا�3

�&! +) ح��� ا���3ر ا�6) تDآ7 ا����م او ا��2ات � .ا

Page 4: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

٤

Cecaا�:#اری� -٧

�Z��وا�� �م��ء ا������ �/�رة �� زوج م� ا���&�> ا����� ا�3ف وت.2)ء �.� ات��ل ا

�;ى ��) ا��/�ب وه) ت�7 ���ا�) ح":� ��Qن آ/� +) ح��� م� ��Qن ا���3ر ت6

. (� +) ا��ج�ج ١٧

� ان ��Qن ا���ار�� اث��� او �961ل ���ر واح� وذ�* +) &�b ا���اع ا�B�3ة Q م

ی5�= ا�:#ر �A@? أ�=اء * ١- C�!'ا� Dم� �م(�ء ا���0+ م ��Eن :�9 ا�-�ل ا��=ء ا�#G� ا�م�م� وه� I9)ا� +J9م

٢- � ا��=ء ا�D25 ........... ا��=ء ا��A.� ی2 ٣- � ا�9��ی ا��52ی�ة . ......... ا��=ء ا�K��A ی2

** (�A� م� �م��ء ا������ ��ج� ���$ �& � **وم�%7 ات��ل ا���ار��

د �/3� ا���ار��� &��2ء م0�1) م7W ا�م��ء ا������ م���ا ا����ت ت6�9 &�ج� *

��@1� �.3/ " . goblet"ا�#"� ����و�� وت�Qن م�ج�دة +) ا�3/�� ا�

" ا�52+�� " ا�+#�#ن -٨

! وت/3� م� ا��ا7% &3/�� " ا�/�&� ���ة وض��� وت�6 م� ا�م��ء ا����Z� ح6) +�6� ا�

.م�0�1� +) �رة ذوا�B ش���

�7 &�� ا�#���6 وا�����ن آ ! م/�شا� ��ج� ح� +�" +) ا����Wت و��46 ا�#���6 +) ا�

٩- D� Cloacaا�

�) وا�6.�(�) وا�%اج) وت��7 �A:ت ا�":�ز ا����:� �:�+ !"6� ��6+ ��/�رة �

! ا�) ا��1رج �� 0�8 +6"� ا�2ج " .ا�#���6 &��جG�#& 9 و��46 ا�

:� �:�+ !! ا�) ث@ث� ح"ات ��ة و�6""��� ا�ج:9ة ا�W@ث� و��Qن اآ/ه� و��#� ا�

. ا�;ى �6"! +�$ ا�9رق

Page 5: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

٥

��.�?:-

** � **م!$+�ت ا����ز ا���

ا��G9Pی�س-٢ ا����ز ا�-��اوى -١

* � م�ج�د +) ث@ث� +��ص ��Q6ن م� �.�ت�

وه� ��ج� &�� ا�ث.) �2" ا��.�ة ا�Q/��� –�.�ة آ�M ا����ر "

و��> +) ا��.�ات ا�/.Q��(�� آ�7 ا�-��ر *

و��> +) ح�� م62آ� م!

�/Q�� ��� .ا��� �� ا���او�� ��7 ا����رة ا���او�� م� ا��T ا

* �PGر ی-(� �$�ی�ه�وا��=�90ة ا� QERو� 4GT ه�م� ��S م�C59 و�$#ى D��5 مU� ت�P�Pح :# ه� ا��5 �$4 ا�(-�رة ا��PGی م� ا��W ا�ی�PG!� �2 م�

. ا�Q'5ی م�T�Pة

و:!� ح�2 ح�� ا�U@ی� -وا�+����9 ا�-��اوی��5 ی���Uن م(� م� ا��PG وی-P#ا *

$�ی� ا�#�#دZ � ا��=ر ی�5 �. � ا�?�Y: �9 5�3$ م�5Yآ مD ا�+�9ة ا��G9Pی�س�

ح�� ا�DPY وا��#ع ا�$#"! ا��اری �G5#ن م� [P!" +P وی�5 ام5@ء هZQ ا�$�P�Pت *

م�ة ا�Eى 3(� ا�ا5S�� م� ا�(�@ت ا��اری و�$5#ى :!� ا.�2 ض�م

م�_� م#�#دة � 4GT ?�9ی�ت م'U3 Z�J@ی� [@_�

. وهZQ ا��9Aی�ت ���5U :�9 أم5@_��

Page 6: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

٦

�A��?:-

) ** ا�(�ة ا�'!�C – ا�م(�ء ا���0+ – ا�?�Y: �9 –ا�(-�رة ا�(�ی ( ا�ازات ** ة ا�(�ی ا�ازات ا�(-�ر- ١

HCL وح�مf ٣e٥ – ٢e٥ �R5�PH d?� مG#.�ت ا�(-�رة ا�(�ی 3(�ل ا��از وا�ـ .ا���ز � ا����ج أ:!� مd9 � ح�� ا�.�2ن وهQا ی��D سdPP �#زن ا���2

-:وم� ا�(#ام4 ا�g?�ة :!� ا�(-�رة

� وا�دوی ا�(+��0- ٢ ا�'Qاء - ١ - :ا�'Qاء*

ح�K � ح�� ا�5-#ی� �!�J_� ی+4 م(�ل ا�از ا�(-�رة 9�3� � ح�� ا�Q'5ی ا�$�ة �G#ن

س�: 9�3� ا40 ا�از ���/ م٣٠4ا��ازات دا_� م#�#دZ ح�K ا0-� أ�از ���

.س�: � ح�� ا�k@م ا��5م / م4 ٥

.#ع ا�J(�م یg?� :!� ا��از -

ا�Q'5ی :!� ا��Pس�� ا�E�� یG#ن �Z��?R ا:!� م� ا��J#ر ا�R� �5آ4 ا�!$� وا�(�C �� ح��

3(� ا�Q'5ی :!� ا�Y#�ن ،١e٧ :!� .#ع ا�'Qاء �G#ن PHو���5��3 ال

٣eس�� ٧�Pی :!� ا�Q'5ح�� ا� �ی :!� م2$#ق ا�!$� ٤، Q'5ح�� ا� � .

- :ا�(+���0 وا�دوی *

�!: �?g� @A م(�ل ا��از

ا�.2#��� * ا��!#آ��#ن * م�دة ا���52م�� *

و�#ده� یQی� آ4 ا�(�9"� :�9 ح+� ا��!#آ��#ن :�9 ح+d9 � ا��J#ر آ�� وا��وا�� �# /م��Gو��ام ٢٥ 3(�ل Na� ا�(-�رة م� :�ا ال

4+�" �?gدى ا�� � یgا یQ� �2ت م� وزن ا���9�3� اذا اس5 ا�ض� �!��52م�� یQداد آW+. 4 ا�(-�رة ا�(�ی ا���زة 9�3� � ا�.�2ن

��� � و� .�7 ا�o0# ی+! 4d.R یQی� م� ١/٣ 3+�ار " Na ا��ازات 3 . آ� ا���2PP ا���زة 4GY3 م(9#ى ا�(-�رة ا�(�ی

ا��U5ی� * یgدى ا�� .+W م(9#ى � ا�ازات ا�(-�رة

Page 7: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

٧

٢ - �Y: �9?ازات ا��ا

�Y: �9?ا� �ا�(-�رة �$5#ى :!� م#اد م�U[� وا.=ی� ا�م�!�= وا.=ی�ت ه�ض .�!�Pو���9ت وه�ض �!�G2وز

#�Rی�� ی�Eا�?��9 ا� �9�3 �Y: �9?ز م� ا���وم� ه�9 .�� ان ا�م�!�= ه# ا�.=ی� ا�#ح�� ا� م� ا�(-�رة ا��G9Pی�س� او ���2G ا�U@ی�

ا�ازات ا�م(�ء ا���0+ - ٣

وآ4 هZQ ا�.=ی�ت �G5#ن - ا�3�G#ه��رات - ا�!��Pات -=ی�ت ا�$!! �!�Pو��� ��� ا�. .داE 4E@ی� ا�م(�ء وی�5 ا[@0�� :� [�ی�YS ��J$� Iء ا�U@ی�

. و�$5#ى ا�م(�ء :!� ا�.=ی�ت ا��G9Pی�س� ٤ - C�!'ازات ا�م(�ء ا��ا

ا�:#اری� - ١

�G2ی= وی��D أ"4 هZQ ا�.=ی�ت �@م(�ء ا���0+ ی��ز ا.=ی�ت ا����5= وا� و.�� � ا�:#اری�� ا.=ی� ا�@آ�5= وی��D و�#د��5GP!� Zی� � ا�:#اری��

وی$�ث � ا�:#اری�� ه�م �f)P مG#.�ت ا�'Qاء �E" ا���2ی!#ز 3#اسJ ا�ح��ء ا���0+ :@_I ا��J#ر و� ا��J#ر دور ا�:#اری�� ��S واض�C. rا �+! ا����ف �

"�E ا����5م��9ت D�9-� � و�@:#اری�� دورV.B12

ا�+#�#ن - ٢

Dو���5��3 م D�D :� [�یI ا�$�آd ا�.+�Pض� �!�ی+#م 93+4 م$5#ی�ت ا�م(�ء ا�� ا� d5#ی��$ .هZQ ا�$�آ +� ی!�ء ا�:#اری�� 3

.ح م� ا�=رق و�!+#�#ن و��k � ح�t وا:�دة ام5-�ص ا��ء وا�م@

-:را3(�

**وا�(-�رة ا��G9Pی�س� ، ا�(-�رة ا�-��اوی **

*ا�(-�رة ا�-��اوی •

س�: وی+4 م(�ل ا��از � ح�� ا�-��م / م4 ١ �G5#ن اس�س� � ا��PG وم(�ل ا�ازه� Gا�+�9ة ا� � =�P�!ا.=ی� ا� ��. ��Pی او ا�$#"! ویQی� ا��5آ�= � ا�$#"! ا��اری 9�3

d.�Gی� م�$� D�J52اری � ی� .ا� 'P" �!: و�$5#ى ا�(-�رة ا�-��اویBeliverden - Billribin

Page 8: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

٨

9�3� ا�P!�ی��P ی��ز � ا�P@زم� م� �PGرج ا��E دی� ���ز م���!Pا�� ان ا� ��Y� وا�3$�ث �PG4 ا�Eدا.

dا�س�س� �!-��اء � �(�ف :!� و� ��k#م� ا��5��دات وا� �Gر و�#�Jا� �ا�5$�ی� :�ف ا.�� �$#ل ا��ه#ن �52$!� ده� و�v�Y9� �!: �:�2 ا�!��P= � ا��G9Pی�س و��2:�

.:!� ه�� ا�3�G#ه��رات :� [�یI م52#اه� م� ا�م�!�=

ا�(-�رة ا��G9Pی�س� •

(�� :� [�یI ا.P#ب �#"Z�9+��3 4 ا��G9Pی�س� ا��_��2 و� �G�ةی� D ی�G ا��

٩٠ �Pی�+� D� ا��5 ��Gا� �Gن ی#��١/٢= ی#م و�� �)�PJا� �Gا� ) .Z�90 + ����90 ر_��2 ( ی#م � ا����ج / م4 ٢٠ – ١٥م(�ل ا�از ا�(-�رة ا��G9Pی�س� یG#ن ح#ا�� *

�9� ی=ی� 3(� ا�Q'5ی وی+4 م(�ل ا��از او ی9(�م ا?�9ء ا�!�4 3) أT�� ٥( اسP#ع ٢٠:�352#ى ا��ه� � ا�(!�+ �?R5ا و� ی�T�Pم.

٦e٨ – ٦e٤ ��� PHا�(-�رة ا��G9Pی�س� در� ا�ـ

4 ��م� ا�(-�رة � ا��Aی�ت وی$5#ى :!�?� و��آ�� ا�(-�رة ی . ا��یP#.�#آ!�= – ا�!��P= - ا�م�!�=

o ا.=ی� ا�!��P= :��� ��ا � ا��5Gآ�o ح�ی. �A ا��+7 ویG#ن م52#اZ م���D آ!

o�5آ�Gا� " # " یQی� 3(�ل ا�9

****ا���� ***

ه�� وام5-�ص ا��Pو���* ه�� وام5-�ص ا�3�G#ه��رات *

ه�� وام5-�ص ا��ه#ن* ه�� وام5-�ص ا�3�G#ه��رات •

ی5$#ل ا�� ام�!�= �Y. 3#ه��رات�Gا� ��هoligosacarids آ#ز#!�

�!#آ#س#دی=

ا�م�!�= وی(4 هQا ا�.=ی� :!� ��Pء :!� ا���� ��3.=ی� ا�$!�Y9!� 4 وه# ا.=ی� - J3د م� ا�#ح�ات ا�-'��ة ا�(�ی�ة وه� ) ٤و١ا��� ( ا��ا�: � oligo sacaridesم+�

��� �!Eا���ار ا��ا �ا.=ی� ا��!#آ#س#دی= وی#�� Iا��5 �5$#ل ا�� �!#آ#ز :� [�ی ا�Qى �3ا4E ا�+Z�9 ) ام�!�= ا���(وآ4 ا�$�#ا.�ت �$5#ى :!� و�ة م� ا.=ی� ) ا�م(�ء (

. ا���� :� [�یI ا�!(�ب وا�(-�رة ا��G9Pی�س�

Page 9: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

٩

وی$�ث ه�� �Y9!� 4�!0 � ) ا��� ام�!�= ( و� ا����ج ی$5#ى ا�!(�ب وا�$#"! :!� rا�$#"! آ�Q} ی$�ث ه�� ��� � ا�م(�ء وذ�} �!�Y9 ا�z��9 م� ا�Qرة وا�+

��?R5� ��597 آ]�JPی�س وا��G9Pا�م(�ء ( ام�!�= ا� �. (

��5)�P] وا��5 م� P_ت ا�'�� ذا�P�P$ا� f)3 �!: �Y9ی$5#ى ا� �)�PJا�$�� ا� �و Iی�] �: �Y9ا� ��ه �ا ��A�2:� آ� |PJت ا���!م+�وم :!� ا���� � {�QRن :

G� ه��� ��2G� �: d�#�23 هZQ ا�$�P�Pت و�(!�� Q!� !3�0و�3ن آ�Q} هZQ ا�$�P�Pت ی!� ا�D+9 � ا��ء و��Qا d.R � ا��5Gآ�o ����� ا���� �!�Y9 ی��D اس�س� : Iی�]!� ا�J$� � ا�+#.-d وا�IP2� �5 (4 ا.=ی� : ��)P5� �5ا�$#"! وا� � D+. ا��

.ام�!�= ا��G9Pی�س 4) �$] �! ام�!�= ا��G9Pی�س :

D+.) !"#$ا� �ا�م(�ء ) �ا�+#.- �

**ام5-�ص ا�3�G#ه��رات **

�س� وس�اس� ( ا�z��9 ا�3�G!� �_��9#ه��رات ه� س�Gی�ت اح�دی E ( ZQوام5-�ص ه3 �Gو� v�2Pر ا��Y5.��3 ی�ت وی$�ث�G2ط ا��Y9م ) ی$�5ج ا�� [�0 ( �+4 ا��U52ی ���و

ATP ی�ت ا�ح�دی�G2��2ة ا�3(� .

��3 م� �$#ی4 ا��G2ی�ت ا�ح�دی ا�� �!#آ#ز �.d ا�-�ر ا�#ح�� �'Qاء ا�U@ی� ه�� وام5-�ص ا��Pو��� •

م� :!� ه�� ا��Pو��� ��5 اس�س� � ا�(�ة ا�'�ی وا�+#.- وذ�} 3#اسJ س!2!

�Gت ه��رو��� 4� �o3�? D3�5 ) م���55 ( ا���5:@ت ا��ی�9م��G م� E@ل ا.=ی)� ا�2!2! ��� ا�5G! ا��Pو���9 واول هZQ ا�.=ی�ت وا�Qى ی+#م 3���و�+#م 3

ا��Pو���9 ه# ا���2PP ح�K ی+#م 3��� ا���5P3 ��#P ، وذ�} � ا�(�ة ا�'�ی وا�+#.- ) ا�?�Y: �9 ( ی�5 ا���� ا��Gم4 � ا�م(�ء و

*م��G�.�G ا���� *

ی5#ا�� ا�'Qاء دا4E ا�+Z�9 ا���� وی$�ث :!� یI!J :!��� ا�d�P95 ا�(-�P وا��5 ���#9�2PPاز ا.=ی� ا���5 ا�ة �) �gدى ا�� ا�از ا�(-�رات ا�(�ی دا4E ا�

3#اسJ ا�U@ی� ا�(�ة ح�K یgدى ��آ�= هQا ا�.=ی� ا�� pepsinogen) ا.=ی� �Eم4 ( fاز ح�م�اHCL ة�) . ا�م� ا�Qى یgدى ا�� زی�دة ا�$#ض � ا�

� م(�ة phم� یgدى ا�� �$#ل ذا�� �!9�2PP#��� ا�� ��2P3 و:�دة � ی=ی� در� ا�ـ

.٥ا��J#ر :�

Page 10: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

١٠

��2PPا.=ی� ا�

~ مD~0# م(~�� ~� م� ا�.=ی�ت ا��5 ����$5#ى :!~� م�آ~=ی� (~���� آ~4 م9�~� ی+~#م 3 o~~$� ~~�9و���Pا�2!~~2! ا�PH �~~��!: 4~~ م5U!~~� وم~~� امA!~~ ا�~~�واv3 ا���5PPی~~ ا�5~~� ی(

وا��~���� وآ~�Q} ا�!�A~�� 3~�� ا�$�م~��� ا�م�9~�� ا���2PP ا��واv3 ا���5PPی~ ا�#�~#دة 4~~Aض ا�م��9~~ ا�روم���~~ م�~~ا���9~~���� ا�د.~~�� وا��5�9وس~~�� وی~~gدى �$!~~4 ا�d~~!5G ا�ح

ا��Pو���9 ا�� روا��5P3 v3ی .G� JY#ن 3�0!�5�~� �!5$~#ل س~�ی( ��3.~� ح~�وث �'�~� ~� [�P( ا��واv3 ا���5PPی :� [�یI ا��.�5ة وا�Qو�3ن

!� ا��.�5ة وا�Qو�3ن * :*

d!5Gس�: م�ور ا� �� ا�'Qا_� م� ا�(�ة ا�'�ی �!�J_� ی�G$5 ��� :�ة :#ام4 م� اهح�K .�� ا.d مD ا.��Uض .P2 ا��Pو��� � ا�#�P~ ا�'Qا_�~ ی~gدى ذ�~} ا�~� م~�ور ا�'~Qاء

r�$" 7G)�23: وا�.

**ه�� وام5-�ص ا��Pو��� ** �$!4 ا���5PPات وام5-�"�� -١

م(�9 ی�5 ه�� � ا�(�ة ا�'�ی وا�?�Y: �9 ح�K یG#ن ه�9ك ا�از ا.=ی�ت

ENDO PEPTIDASE و��� ا�� ?@ث أ�20م�Pوه� �+�2 ا� :-

1- Small peptides

2 - Oligo peptides

3- Free amino acids

وی$�ث �$!4 ا��5�9ات 3#اسJ هZQ ا�.=ی�ت وذ�} � E@ل ا�PJ+ ا�J@_� �@م(�ء

.ا���0+

وه�9ك .#:��� م� ا�.=ی�ت ا�'�� ه�ض و��$� ��9Gt :!� ��ار ا�م(�ء م� ا�ازات HCL ا vى وا�#سQی� ا�@Uا� rJو��:�� س ��JP� اى �$�م�� وا�.=ی�ت ا���ض

-:ی$�ث :Z�9 ا���� وا�م5-�ص وه� * Amino peptidase * alkaline phosphatase

+PJی� ا�@E 4Eض ا�م��9 دا�و�5$�ر هZQ ا�.=ی�ت �3(4 ام@ح ا�-��اء و�W5 ا�ح

وا�م5-�ص یG#ن اس�ع � ح�� ا�ح�ض ا�م��9 ا�$�ة ح�K ا�J@_� �@م(�ء ا���0+ ��ت ا�?�ی م� G!� P29��3 م(�ء ا�� ���ر ا��م ام�@� �_@Jا� +PJء ا��YS 4 ا��E��

� .ا���5PPات �55 �3ون ام5-�ص ح�E �5و��� م� ا�+Z�9 ا���

Page 11: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

١١

٢- * �!Eو��� ا��ا�Pا� *

(#ى وا��G9Pی�س وE@ی� �Y0ة �!'�Yء ا��U[� �@م(�ء ه# .��z م� ا�!(�ب وا�(-�� ا�ویgدى هQا ا��Pو��� ا�� ذی�دة آ� ا��Pو��� ا���#م و��d� 7 :@0 �953ول و��Pت

�3و���9 او اح� ا�ح�ض ا�م��9 و��Q} ��3 وان ی(#ض هQا ا��=ء م� ا��Pو��� :� .[�یI ��9ول و��Pت �3و���9 ی#م��

٣- **=U� �2ا�� �ض ا�م�9 � **ی� ا�ح

ی$�5ج ا���2 ��Gن �U=ن �d ا�ح�ض ا�م��9 � ا�و�0ت ا��5 یG#ن ه�9ك زی�دة ��� .�d3 ���525 ا�U@ی� � ا�و�0ت ا��5 ی$�ث ��� .+W � ا�ح�ض ا�م��9

ی52(4 :�9 ام5-�ص ا�ح�ض ا�م��9 � ا� �PGRن f)3 م� هZQ ا�ح�ض ا�م��9 .� �I�!U �3و��� ا.�2 ا��PG و�3و��� ا��م

{�Q� DJ+5ن م#Gض ا�م��9 م� ا�م(�ء ا���0+ :�دة ی�و:!� اى ح�ل Rن ��I ا�ح

��3 م� و�#د مU=ن ��ZQ ا�ح�ض ا�م��9 وم� اT�� هZQ ا��Uزن ه� ا�(�@ت ��5ة 0-��ة ?� ی5$#ل م� هZQ وf)3 ا�.�2 ویG#ن �U=ی� ا�ح�ض ا�م��9 �

.ا��Uزن ا�� "#رة ا�Eى **ا.5+�ل ا�ح�ض ا�م��9 دا4E ا�U@ی� ** -٤

d�!Uار ا��� �ی� =�) م�اآ= (��d �!9+4 � ا���ار ( وه� �C�� ان ه�9ك م#0(�� م5آ��P �+#م ��3ر��Pط ��3ح�ض ا�م��9 و.+!�� :�P ��ار ا�م(�ء ا�� ا��م وه�9ك ��97

@A D0ا#��3 ازواج :�ی�ة م� ا�ح�ض ا�م��9 وا���م�D ا���JP 3�� :!� هZQ ا� .�� ان ا��A#.�� ی5(�رض او یD9 م�ور f)3 ا�ح�ض ا�م��9 ا��Eى م4A ا�!�#س��

ه�� وام5-�ص ا��ه#ن •

ی�4E ده� ا�'Qاء وا�Qى یG5#ن اس�س� م� �!��2ی�ات ?@?� ا�� ا�?�Y: �9 وی$�ث

�~~d اس~~5$@ب :~~� [�ی~~I ا��$~~�د R~~3م@ح ا�~~-��اء و:!~~� س~~rJ ا�$P�P~~�ت او ا�+J~~�ات .~~=ی� ا�!��P~~= یG~~#ن اس~~�ع ~~Rن .~~�Yط ا A ٥٠٠٠ا�~~P!$52 ا��PG~~�ة وا��J0 �~~5ه~~�

Dا�#ض �ض ا��ه�9 � ?@?� �!��2ی� ٣، ١وی�G �.=ی� ا�!��P= ا�(4 :!� ا�ح ا�#�#دZ � ا�#�d ا�~�_� ~� م$5#ی~�ت ا�م(~�ء م(C~� اح~�دى ا��!�~�2ی� وا�ح~�ض

d~~.#Gام~~@ح ا�~~-��اء م D~~ا��ه�9~~ ا�$~~�ة �5$~~� مMixed micelle �P$ا� ZQ~~ت ه�~~P ~� ا�+rP-~� �~J اآ��P? �~A~� ~� ا�~�ء ا�#�~#د ~� ��#ی~� A ٢٠٠:٣٠ا���0+ م�

ZQ~~� ه�5~} وا�س~�5ی��} و��P4 ا�~Aم ~�PJ0 �~�'ض ا��ه�9 ا��ا�م(�ء وه� �Qی� ا�ح I~~ن �~~�ه=ة �@.5+~~�ل :~~� [�ی=~~G� ض ا��ه�9~~ واح~~�دى ا��!�~~�2ی��~~ا�$��~~ ~~�ن ا�ح

Micro – villiی� ا�م(�ء :!� ح#ا�� �$5#ى@E م� �!E 4@ى ١٠٠٠ آ�و�~Gم� م� وا��5 �(4 :!� ذی�دة ا�rJ2 ا�(~�ض �@م5~-�ص ��~�ار ا�U@ی~� ا�J@_�~ �@م(~�ء م~�

. م�ة ٢٥ : ١٥

Page 12: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

١٢

ی~~� آ~~4 �~~=ء م~~� اح~~�دى ا��!�~~�2ی� ا�ح~~�ض ا��هE ~~�9~~@ل �Y~~Sء ا�م(~~�ء ا�~~� �~~�ار �G~� ام~@ح ) @ی� داE!� ا��5 ی~�5 :!��~� ا�م5~-�ص E( ا�م(�ء ا�� داE 4E@ی� م�G#زا

ا�-��اء � �W5 � ا��~=ء ا�(!~#ى م~� ا�م(~�ء ا���0+~ وه~� �+~#م R3س~5�ار �3:~�دة . �G#ی� م�4�2 ا���ی� وا��Eا �W5 �0 ا��=ء ا��2!� م� ا�م(�ء

وآ�Q} ذرة آ�3#ن � [#ل ا�2!2! ١٢ : �١٠ح�ض ا��ه�9 ا�40 م� ا* 9�3� ا�ح�ض ا��ه�9 [#ی! 59�mitosa+4 ا�� داE 4E@ی� ا��!��2ول �PGا�� ا� �?

اس��5�� مD اح�دى ا��!��2ی� ی�5 ذرة آ�3#ن١٢ : ١٠ ا�آ�P م�ا�2!2! �G5#ی� ?@?� �!��2ی� داE 4E@ی� ا��5#زا هQا ا�I�!U5 ا�$�یK م� ?@?� ا��!��2ی�

ا��Pو��� مd.#G ا�!��#�3و��� ?� [P+ ا�Eى م� #س�#���Pات و�Q3} ی'!� PJ3+ م� E 4+59ل ���ر ا��م ی@.

**ا��ه#ن ا�(#ام4 ا�g� �5?� :!� "#رة ام5-�ص **

�?R5� P29ا��ه#ن ا� ��ی ��#� f)3 ا�(#ام4 او ا�ح�ض ا��ه�9 3#اسJ ا� :�د ا��واv3 ا�=دو� � ح�مf ا��ه� -٢ [#ل س!2! ا��ه� -١ و�#د ا��ه� � "#رة �!��2ی� ?@?�" و�#د او :�م و�#د رواv3 اس�5ی -٣

. " او حf ده�9 ح� ��2ول ا�����5 ا��Uص ��3ح�ض ا��ه�9 ا�PY( وا�'�� مPY( :!� �=ىء ا��! -٤

.� �=ىء ?@?� �!��2ی� ٥- o�5آ�Gا� �: ٦- )PY � مU!#ط ا�'�� مPY( ا�ح�ض ا��هP2. : �9 ا�ح�ض ا��ه�9 ا�

.ا�ح�ض ا��ه�9 ا�$�ة م��Gو!#را ا�م(�ء -٧ ��آ�� ا�(!� ا��U52م � ا�Q'5ی م� ح�K ا�ح�ض ا��ه�9 -٨ ه� ا�'Qاء ع ا��!��2ی� ا�A@?� � د# آ� و.-٩

Page 13: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

١٣

*** ***ا�.=ی�ت ا���ض

-:ا�!(�ب ��ت 0!�! وی$5#ى :!� ا.=ی� ا�م�!�= سG3 ی���ز d.� وا���!� P29��Pىه�م ��S 4_�

� ه�� �=_� �!3�G#ه��رات ��3ض� ا�� ��[�� ا�'Qاء Ptyalinوا.=ی� �5��kوو

-:ا�(�ی fء وح�م� وf)3 ا�.=ی�ت ا���ض م4A ا�G5� HCL ��2PP#ن اس�س� م� ا�

.وه# :�Pرة :� :-�� ح�م�� ی(4 اس�س� :!� �$!�4 ا��Pو��� وا��.��

" ا��G9Pی�س� " -:ا�(#ی و�G5#ن م� ا��ء وا�(-�رة ا�-��اوی وا�(-�رة ا��G9Pی�س�

وا�(-�رة ا�-��اوی �(4 :!� اس5$@ب ا��ه#ن وا�(-�رة ا��G9Pی�س� �(�P5 م� اه� �D ا�#اد ا�'Qا_� ا�(-�رات ا���ض وو5��k�� ه�� �

و�$5#ى هZQ ا�(-�رة :!� ی(4 :!� ا��Pو��� ............ ا.=ی� ا���23�5 -١ ی(4 :!� ا�3�G#ه��رات ............ ا.=ی� ا�م�!��23# -٢

ی(4 :!� ا��ه#ن ............... ا.=ی� ا�س��23��5 -٣

������

���� ��������

�� ������ ���� ��

�����

���� ���� ����

���

����� ��

ا�م���9

ا����ب

ا�.�2

م��6دل ا�) ���ى

S��%

م���6ز

9�6�� ا�

ا����ب

م���6ز

م��6دل ا�) ���ى

S��%

ج��آ�ز

� ا�//#�

���رة م����

� ا�/وت�

(Aح�م

ا�//��6 و����

ا�//��6 وا�/ت��زات

�ا�6�#&

���� ا����رة ا�

&/��6 و���� ا�//��6

وا�/ت��زات

���ى

اح�ض ام.��

ا���/�9

���� ا����رة ا�

ا��ه�ن

���ى

اح�ض ده.��� وج��#�

Page 14: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

١٤

** �2#�#��� ا���� � ا����ج **

د(�� [�ی+ ��9ول ا����ج �!J(�م �5U!� :� �0�3 ا�.#اع ا��Eى 5G! ا��ء وا�'Qاء ی�5:� [�یI ا���ذ�3 ا�رض� .!� d��5�v' ا����2 ا�z��9 م� رD ا��أس وا��P0 و���5��3

.س+� ا�$!I وا���YE P0 � ا����ج آ� Z .�:� � ا�$�م وا��Aی�ت * >> � * >> [�ی+ ��9ول ا�'Qاء وم�ورZ � ا�+�9ة ا���

�!$-#ل :!� اح�2 .# ��3 م� ام�اد � �?g� �Y.ط ا�ازات ا�+Z�9 ا���� و���5��3 .ا��J#ر Q'��3اء :!� ا��وام

!� ا���� اذا آ�.o ا�Q'5ی ح�ة او م$�ودة و�R5?� آ� ا�'Qاء * : �!: �?g� یQ'5ا� �!:

ا��5 ی�95و��� ا��J_� 3(�د آ��P م� ا�(#ام4 م4A در� ا�$�ارة ودر�d ا��[#3 وآ� ا��ء {!�52 .ا�

� ح�آ ا�+Z�9 ا���

م(�ل ا.+�Pض ا�+#.- یQی� :�دZ 53+�م ا�(� وآ!� یQی� ا��J_� � ا�$�� آ!� ی+4

. :�د م(�ل ا�.+�Pض *��]�Y. =�� و� ا�+#.- ارD3 م�اح4 � وی�Pء م(�� ا�.+�Pض ......... م�ح! دE#ل ا�'Qاء -3�2:�ة ا�$-� :�9 و"#ل ا�.+�Pض �0-� م�ى ی�5 [$� ا�'Qاء -

- �Y: �9?@� -.#+ا�(!� م� ا� � وی+4 ا��' v��� R3.5��ء :!� ا�J$� و����U وی

م�ح! ا�ر��Uء -

�_�J!� ��#�#�2ا�$�� ا��

:�9 ا:�Jء ا�'Qاء � "#رة ا�0اص یQی� م� م(�ل ا�'Qاء ا�52�!} وان ا��5Gآ�o ا�-'��ة .ا��2 ی��4 ا:�Jءه� :!� .�:�

(#ام4 ا�g?�ة :!� م�ور ا�'Qاء � ا�+Z�9 ا���� ه� .�7 ا�(#ام4 ا�g?�ة :!� :!� ا�

�Pر ا��9م� اآ#�Jا� �اء Q'4 م�ة ا[#ل م� ا��[� وم(�ل م�ور ا�Cاء ا���ف یQ'�� یQ'5ا� س�:�ت � ا��5Gآ�o ٤م� ا��J#ر ا�Z��PG وم(�ل م�ور و�QS dPا_� .�: ح#ا��

. س�: � ا������ت ا��5 ���0 :!� ا�f�P �١٢ت � ا����ج ا���Pض و س�:٨و

�3(� ��9ول ا�'Qاء وdJ!E ��3!(�ب یdP�]�� �5 � ا�$#"! وآ!� آ�.o ا�:@ف .�: آ! !"#$!� � ح�?o س�: �!��2G5 وا�م5-�ص و���5��3 ی$�ث ���ی

Page 15: اوا ا ز ا - kenanaonline.comkenanaonline.com/files/0009/9322/الجهاز الهضمى فى الدواجن.pdf · ٣ Proventriculus " + +$ا "ی'ا ة) ا-٤ ˛˜ ا ة ا 9˘˘

١٥

Z4 م�Cی d.R �YE �!: �!: ا����ج o)ا�$#"! ام� اذا وض �ا[#ل و� f)3 ا�و�0ت �0 ی$�ث ه�� �=_� � ا�$#"! .�Y9� d��5ط ا.=ی� ا�م�!�= ا�+�دم م�

.ا�'�د ا�!(��3

و:�9 م�ور ا�'Qاء م� ا�(�ة ا�$+�+� وا�+#.- �#�� f)3 ا�.=ی�ت ا�$!!�P!� dو���9ت �+#.- وی$�ث د.�5ة �!�Pو��� و��G اول .�Yط ا.=ی� ه�� ی�5 � ا�(�ة ا�$+�+� وا

.وح#ضd هQا ا��Gن :��� ��ا

� ا�+#.- آ!� یQی� آ� ا�$-� ی�2:� ذ�} :!� �$��J ا��واv3 ا���5PPی � ا��Pو���9ت و:!� ا�Q3Q5ب � ا.5+�ل ا�'Qاء م� ا�(�ة ا�'�ی �!+#.- وا�(7G ی�2:� � :!� ا����

J3+�ء ا� Zذادت م� �!G � +�!)4 ا�C� �9وه �YE �!)دل :!� ان ا� �(�م � ا�+#.- آ! .ا�+#.- :�ة س�:�ت :!� :7G اذا آ�.o ا�(!�+ .�:

وا�3�G#ه��رات وا��Pو���9ت ا���#م �C�� � ا��م :!� 4GT �!#آ#ز واح�ض ام��9

. س�: م� ا�Q'5ی 3١/٤(� ح#ا�� (� س�:��5 م� ا�Q'5ی وا��Y9ط ا�(��� �!��� ی�0#5 3

وه�� ا�3�G#ه��رات وا��Pو���9ت اس�ع � ��ار ا�م(�ء و�52'�ق :�ة دI_�0 وا�#اد ا�'Qا_� ا��5 � ی$�ث ��� �$��J او ه�� � ا�+Z�9 ا���� Q5ه� �@:#اری� وی$�ث ���

.�$��J وه�� - �U52� !�!0 �G3 ان و�� �Gة و���Pآ �G3 ر [�0 � ی#�� ا�@آ5#ز�- م آD وا�:#اری�� وا�+#�#ن ی$�ث ام5-�ص �!�ء وا�م@ح .��5 -�و.��5 و�#د ا�

D وا�:#اری�� وا�+#�#ن � .ا��2ی�ن ا�(�2G �!2#ا_4 � ا�

D ) ا�P#ل � ا����ز ا��Eا�� + ا�+Z�9 ا���� ( ا�=رق -� ی5$�ا � 5$ ا�

�� و�(�J زرق ٥٠-f�3 �J)5٤٠ وز.�� �� �١٢٠- R�١٠٠آ4 ا����� 3(�ل م� -

�=ء م� ا�=رق :�Pرة :� م#اد ��S ) :!� وزن ا��ء ( �� ١٥٠ -3١٠٠(�ل م��#م و3+�ی� :!��ت ا��3�5#��=م وا��=اء ا�Qا_�ة م� ا�(-�رات ا���ض

�!Eو���9ت ا��ا�P7 :!� ا�=رق . وا�G)9م5=ی� ی ��S �!)اذ آ�ن ا�

@A ی�دة ا�ح�ض ا�-��اوی (�9 ذ�} ان :�9 ذ/

)PYوا�'�� م )PY ا�Q'5ی �o :!� ا�=اء آ��Pة م� ا�ح�ض ا��ه�9 ا�

ا�Qى یQی� ��آ�=Z �3ر�d :��� 3(� [�دZ م� B12 $5 و�0 ی$5#ى ا�=رق :!� ��5م�� Q'5ا� �ام ا�=رق �U5ا:�دة اس �Gو���5��3 م D� .ی م�ة ا�Eى وی��4 �!��5ات ا�

********************************************************** ************************

******* **