ОПШТИНА РЕСЕН ВОДИЧ ЗА ИНВЕСТИТОРИresen.gov.mk/content/Documents/водич-инвеститори.pdf · Парк на природата на 17.02.2012

1

ОПШТИНА РЕСЕН

ВОДИЧ ЗА ИНВЕСТИТОРИ

2

ПОДАТОЦИ ЗА ОПШТИНА РЕСЕН

Површина: 792km2 562km2 – копно и 177km2 – вода (Преспанско Езеро)

44 населени места – град Ресен и 43 селски населби

Население: 16.825 (по Попис на население од 2004 год.) Град Ресен – 8.748 Селски населби – 8.077

Етничка припадност на населението (Попис 2002) Македонци 76,1%; Турци 10,7%; Албанци 9,1%; останато население 4,1%

Густина на населеност – 22,8 жители/km2

Број на домаќинства – 4848

Вкупен број на станови – 8215

3

ЛОКАЦИЈА

Општина Ресен е сместена во Преспанската котлина во крајниот југозападен дел на Република Македонија (СГШ 41°, ИГД 23°) и опфаќа површина од 739km2, поделена на копно – 562km2 и вода – 177km2.

Преспанската котлина претставува посебна просторна целина, поделена меѓу Р. Македонија, Р. Грција и Р. Албанија и истата изобилува со богато природно и културно наследство и други ресурси за одржлив развој на општината.

Во Преспанската Котлина сместени се Големото и Малото Преспанско Езеро. Големото Преспанско Езеро зафаќа површина од 284km2, 54m најголема длабочина и 853m надморска височина е поделено меѓу трите држави. 65% од површината припаѓаат на Р. Македонија, 18% на Р. Албанија и 17% на Р. Грција.

Општина Ресен се граничи со општините Охрид, Битола и Демир Хисар.

Тромеѓето меѓу Р. Македонија, Р. Грција и Р. Албанија се наоѓа во водите на Преспанското Езеро.

4

Островот Голем Град е единствен остров во Р. Македонија со вкупна површина од 1km2.

Одалеченост од Аеродром „Св.Апостол Павле“ – Охрид = 40km; Аеродром „Александар Велики“ – Скопје = 182km

Одалеченост од граничните премини: – Граничен премин Меџитлија (Македонија-Грција) = 49km; – Граничен премин Стење (Македонија-Албанија) = 22km од градот Ресен; – Граничен премин Ќафасан (Македонија-Албанија) = 65km.

ЕКОНОМИЈА

ЕКОНОМСКА СТРУКТУРА ВО ОПШТИНА РЕСЕН

Сектори на дејност Број на деловни субјекти

Во %

Примарен Сектор 28 5.63 1 Земјоделство, лов и шумарство 28 5.63

Секундарен Сектор 89 17,91 3 Преработувачка индустрија 27 5,43 4 Снабдување со електрична енергија, гас, вода 2 0,40 5 Градежништво 11 2,22 6 Сообраќај, складирање и врски 49 9,86

Терцијарен Сектор 367 73,84 7 Трговија на големо и мало, поправка на моторни

возила, моторцикли и предмети за лична употреба и за домаќинства

212 42,66

8 Хотели и ресторани 53 10,66 9 Финансиско посредување 1 0,20

10 Активности во врска со недвижен имот, изнајмување и деловни активности 3 0,60

11

Јавна управа и одбрана, задолжителна социјална заштита 3 0,60

12 Образование 9 1,81 13 Здравство и социјална работа 37 7,45 14 Стручни, научни и технички услуги 30 6,04

15 Други комунални, културни, општи и лични услужни активности 19 3,82

ВКУПНО: 484 97,38 16 Некласифицирани по дејност (непозната дејност) 13 2,62 ВКУПНО 497 100

Извор: Завод за статистика на Р.Македонија, состојба 31.12.2012 година.

5

Активни деловни субјекти по големина Општина Вкупно Микро мали средни големи

Ресен 497 357 136 4 –

Извор: Завод за статистика на Р.Македонија, состојба 31.12.2012 година.

Бруто домашен производ = 53.205 милиони денари

БДП по жител = 227.732 денари

Податокот се однесува на Пелагониски Регион – согласно податоците од Завод за статистика на Р.Македонија (2011 година)

Стапка на активност на населението (Попис 2002): 61,7%

Стапката на невработеност (Попис 2002) во Општина Ресен изнесува 30,1%

Главни индустриски гранки:

Текстилна индустрија

Прехрамбена индустрија

Металопреработувачка индустрија

Туризам и угостителство

Трговија

Локалното население во селските населби претежно се занимава со земјоделско производство. Доминантна земјоделска гранка е овоштарството а пред сè производство на јаболко. Климатските услови и надморската височина се погодни за одгледување на јаболко.

6

ЈАБОЛКОВО ПРОИЗВОДСТВО

Преглед на површини под јаболкови насади

Извор: Министерство за земјоделство, шумарство и водостопанство, П.Е Ресен

Очекувано производство во 2013

Површини под јаболко Ајдар

ед Златен

делишес Мутц

у

Црвен делише

с

Јонаголд

Грени

смит

Останати фуџи, гала,

рубистар и др.

% на застапеност

100% 60% 12% 10% 10% 3 % 3% 2%

Млади насади

680ha од кои

450ha (2008,

2009,2010)

30% 144ha

5% 24ha

25% 120h

a

20% 96ha

1% 4,8h

a

5% 24h

a

14% 67,2ha

Насади во полн род 3860ha 182

3ha 480ha 317ha 317ha 101h

a 101ha 80ha

Млади насади до 3 години

1090ha 785ha 225ha 220h

a 95ha 45ha 24ha 75ha

Индивидулни лица 3715ha ----- ----- ----- ----- ------ ----

--- ------

Правни лица 135ha

Во полн род 80ha

ВКУПНО 4850ha 2690ha 728ha 557h

a 433ha 146ha

125ha 156ha

Очекувано производство за 2013 година

Вкупно

тони Ајдаред

Златен делише

с Мутцу

Црвен делише

с

Јонаголд

Грени смит

Останати:

фуџи, гала,

рубистар, и др.

1 класа 49.900t

23.000t

14.500t 7.500t 5.500t 3100t 2000t 100t

2 класа 26.200t

10.000t 1.000t 2.750t 2.000t 850t 650t 150t

индустриско

14.100t

10.000t 1.100t 1000t 1000t 250t 300t 50t

% 100 %

Вкупно

100.200t

43.000t

16000t

10250t 8500t 4000t 3950t 1500t

7

Цени за овошни култури во 2012 година

Производ Очекувано производство

Принос (t/ha)

октомври (цени на

големо во денари)

јан. 2013 февр. март април мај

јаболка 100.000 20 17-18

15-16 18 16 14 13-15 12

Ајдаред 60.000 20 15-16 16 17 14 12-

15 8-10 12

златен д. 20.000 30 20 18 22 25 25 20 црвен д. 8.000 18-20 22 20 20-

25

Мутцу 6.000 25-40 18 грени с. 1.500 15-20 20 18 20 16 15-

17

јонаголд 2.500 25-40 17 18 16-17

15-16

13-15

останати 2.000 15-20 12-15

Извор: Министерство за земјоделство,шумарство и водостопанство П.Е Ресен

ТУРИЗАМ И УГОСТИТЕЛСТВО

Број и ноќевања на домашни и странски туристи во 2010 година (месеци јули-август) во општина Ресен

Јули Август

Број на туристи

Број на ноќевања

Број на туристи

Број на ноќевања

Домашни туристи 1.555 9.540 1.786 11.268

Странски туристи 17 94 50 83

Извор: Државен завод за статистика

Капацитети во угостителството во општина Ресен, според Пописот на угостителството од 2008 година

Број на угостителски објекти

Број на седишта

Површина на објектите (m2)

Број на вработени

49 3.326 5.409 149

Извор: Државен завод за статистика

8

Капацитети за сместување во општина Ресен, според Пописот на угостителството од 2008

Број на угостителски

објекти

Број на

соби

Број на легла

Површина на објектите (m2)

Број на вработени

61 1.701 5.390 57.927 162

Извор: Државен завод за статистика Туристичката дејност во Општина Ресен, моментално е релативно мала и сезонски развиена. Постојат неколку хотели во с. Стење, с. Царев Двор, туристичката населба Претор, а селскиот туризам е застапен преку издавање на куќни соби во селата Љубојно, Брајчино, Претор, Долно Дупени, Коњско и Стење. Најголем дел од капацитетите се оперативни само во месеците јули и август.

Стратешките документи за развој на Општина Ресен го дефинираат туризмот како една од основните оски за локален економски развој. Целта е да се постигнат предуслови и стандарди за функционирање на туристичката индустрија во текот на целата година, преку комбинација на различни форми на туризам.

КЛИМАТСКИ УСЛОВИ

Климата во Општина Ресен е умерено-континентална, со медитеранско влијание преку клисурата Грло на југозапад од Малото Преспанско Езеро и преку планинскиот превој Превтис на југозападниот дел од Мала Преспа. Тоа условува топли лета со свежи ноќи и благи зими.

Просечна вредност на релативната влажност изнесува 74%.

Просечната годишна температура изнесува 9,5°С. Најтопол месец е јули со просечна месечна температура од 18,9°С, а најстуден е јануари со 0,1°С. Просечното годишно температурно колебање изнесува 18,8°С.

Просечна годишна сума на врнежи изнесува 715,2mm, а во последниве години се менува во широк интервал од 380mm до 1170mm.

Преспанската котлина се одликува со долготрајно сончево зрачење и просечната годишна сума изнесува 2.295 часови. Просечно годишно има 108 ведри и 74 тмурни денови, а 184 облачни денови.

9

Со најголема зачестеност е ветeрот од северниот и источниот правец, со просечна годишна вредност од 110‰, со просечна годишна брзина од 0,8m/s. Јужниот ветар е со просечна годишна зачестеност од 86‰, просечна годишна брзина од 2,2m/s.

Маглата во Преспанското подрачје е ретка појава, главно поради честото проветрување и присуство на големите езерски водени површини. Просечно годишно има 3 магливи денови.

ХИДРОГРАФСКИ И ХИДРОБИОЛОШКИ КАРАКТЕРИСТИКИ

Преспанскиот регион е сместен во центарот на Балканскиот полуостров, на тромеѓето меѓу Р. Македонија, Р. Грција и Р. Албанија.

Оваа област се смета за еколошки ентитет од глобално значење бидејќи тука можат да се сретнат разновидни биотопи – езера, планини и шуми кои имаат единствени уникатни карактеристики.

Малото и Големото Преспанско езеро се меѓу најстарите езера во Европа, и во нив можат да се најдат голем број на ендемски видови. Регионот е значаен резервоар на биодиверзитет и природна продукција.

Големото Преспанско езеро спаѓа меѓу најчистите езера во светот и се наоѓа на томеѓето меѓу македонската, грчката и албанската граница. Вкупната површина на Преспанското Езеро во границите на територијата на Р.Македонија изнесува 17.788,61 хектари.

Преспанското Езеро спаѓа во редот на Десаретските езера. Благодарение на географската изолираност езерото го има задржано целосниот континуитет на сопствената егзистенција во времето на неговото формирање па сè до денес. Сочувана е постојноста на еколошките услови а со тоа и својата олиготрофност.

Бреговата линија на Преспанското езеро изнесува 114,4km а на територија на Р. М. изнесува 50,4km.

Преспанското езеро досега главно ја има задржано својата природна проѕирност која се движи од 5,1 до 9,8m.

Со Законот за прогласување на Преспанското езеро за споменик на природата („Сл. весник на Р.М.“ бр. 51/11), делот од езерото кој е во границите на Република Македонија, заради природните убавини,

10

геоморфолошките, хидролошките и други научни вредности се прогласува за Споменик на Природата (IUCN III категорија).

Северниот крајбрежен дел на Преспанското езеро, заедно со дел од блатните екосистеми во непосредна близина на брегот е значајно подрачје во национални рамки, но исто така и во европски и светски контекст. Како дел од Преспанското Езеро, подрачјето Езерани е вклучено во листата на значајни орнитолошки локалитети (значајни подрачја за птици), на листата на значајни растителни подрачја како и на рамсарската листа за најзначајни водни живеалишта во светот.

Езерани е прогласено за Рамсарско место во 1995 година и претставува прво Рамсарско подрачје во Македонија. Заради неговите карактеристики и значење во меѓународни рамки, Езерани беше прогласено за Строг природен резерват во 1996 година со Законот за заштита на локалитетот Езерани („Сл. Весник на РМ“ бр. 37/96), со околу 200 видови птици, од кои 62 вида се ставени на листата на заштитени видови во согласност со Конвенцијата во Берн. Со Законот за прогласување на локалитетот Езерани на Преспанското Езеро за Парк на природата на 17.02.2012 година („Сл. весник на РМ“ бр. 24/12), а во согласност со Законот за заштита на природата, повторно прогласеното подрачје зафаќа површина од 1917ha. Општина Ресен е назначена за управувач со ПП Езерани.

Карактеристичен претставник на авифауната во Преспанското езеро е пеликанот (pelecanus crispus), една од најкрупните птици која егзистира на вода а особено значајно е тоа што ја има единствено кај нас на двете Преспански езера (Големото и Малото). Исто така единствената колонија на големиот бел пеликан (pelecanus onocrotalus) во Европската Унија се наоѓа во Преспа.

Природна реткост претствува островот Голем Град кој се наоѓа на Големото Преспанско Езеро кој зафаќа површина од 1km2. Островот е обрастен со бујна шумска вегетација со најголема застапеност на фојата која е ендемичен вид. На островот постоеле 7 цркви од кои сочувана е само пештерската црква „Св. Петар“. Островот е археолошки локалитет со остатоци од живеалишта, цркви некрополи од Римската епоха, богат резерват со ендемични видови и како природна реткост заштитен е со закон и изолиран хабитат со минимално човечко влијание кој влегува во рамките на Националниот Парк „Галичица“.

11

КУЛТУРНО НАСЛЕДСТВО

Благодарение на природно-географските услови Преспа била населена од најстари времиња, во палеолитот.

Извршените археолошки истражувања во изминатиот период упатуваат на остатоци од материјалната култура од најстарите историски периоди до денес, на многу популации и цивилизации што оставиле длабоки траги како во материјалната, така и во духовната култура.

На подрачјето на Преспа регистрирани се 130 археолошки локалитети од различни периоди од развојот на материјалната култура, потоа 1000 археолошки експонати, 500 монети, како и 450 експонати од етнолошко наследство. Регистрирани се 95 цркви и манастирски комплекси, како и 1024 икони. Како позначаен споменик од сакралната архитектура претставува црквата „Св. Ѓорѓи“ во селото Курбиново изградена во 1191 година. Други значајни цркви и манастири се следните: „Св. Илија“ во с. Грнчари (XIII век), „Св. Петар“ – Остров Голем Град (XIV век), Сливнички манастир (XVII век), „Св.Петка“ во с. Брајчино (XVII век) и други.

Со старата селска архитектура по својата специфичност и по своите вредности се истакнуваат населбите Брајчино, Љубојно, Долно Дупени, Јанковец, Кривени, Лева Река, кои со својата архитектура претставуваат посебни целини, со куќи од камен, фурни и плетени огради.

По своите градителски специфичности населбата Коњско се вбројува во една од најатрактивните населби не само во Преспа, туку и пошироко. Објектите се градени од плетвар облепен со кал и со својата конструкција потсеќаат на праисториските градби од времето на неолитот. Зачувана е во многу мал обем.

Ресен е препознатлив по архитектонското остварување на познатата зграда Сарај –споменик на културата во Република Македонија изградена во почетокот на ХХ век од страна на Ахмет Нијази Беј – еден од водачите на младотурската револуција. Објектот претставува градба од неокласицизмот со монументален изглед и прекрасна фасадна декорација.

Во објектот Сарај се сместени Домот на култура ,,Драги Тозија“, музејската збирка (составен дел од националната установа Музеј на Македонија), постојаната ликовна изложба на Кераца Висулчева и Ресенската керамичка колонија.

12

ИСТОРИСКИ ФАКТИ

Ресен се наоѓа на местото на некогашната римска населба Скиртијана на патот Виа Игнациа. Ресен е стара населба, која за првпат се споменува во 1337 година под името „Росне“. Според историчарите за прв пат добива статус на град пред 3-4 века. Според локацијата среде големо плодно поле, покрај река, со постепено доселување на Турците и изградбата на разновидни јавни објекти: касарна, џамии, саат кула, безистен, амам, многу бргу се издигна во нахиски (околиски) центар.

Ресен претставува основен центар на занаетчиството во Преспа кое најпрвин егзистирало како аматерска а потоа прераснало во професионална и основна дејност.

Трговијата се појавува во осумдесеттите години на XIX век, кога биле отворени првите дуќани за стока и широка потрошувачка (килими, чаршави, леб, алати, предмети за домаќинството и др).

Индустриското производство се појавува непосредно пред втората светска војна со отворање на фабриката за производство на ќерамиди и тули (1936). Индустриското производство зазема поголем замав по втората светска војна кога беа отворени повеќе производни и други организации.

Додека почетоците на угостителството во Ресен ги среќаваме во втората половина на XVII век, а во поразвиена форма оваа стопанска гранка се јавува во првата половина од XX век кога печалбарите повратници поцнале да отвораат кафани, ресторани, хотели во кои можело да се добие пијалок, јадење а по потреба и да се преноќи.

Ресенчани својата егзистенција ја обезбедуваат преку полjоделството, сточарството, трговијата, угостителството и индустријата како и работа во јавните претпријатија и органите на локалната и државна администрација.

13

МОЖНОСТИ ЗА ИНВЕСТИРАЊЕ

1. ИНДУСТРИСКА ЗОНА МАКАЗИ

Површина 150 хектари

Близина на магистрален патен правец А3 Битола–Ресен

Земјиште во државна сопственост

Пристап до комунална и енергетска инфраструктура

Погодна за инвестирање во областа на:

– Откупни и дистрибутивни центри; – Ладилници; – Складишта; – Капацитети за преработка на овошје и зеленчук; – Лесна индустрија.

2. ИНДУСТРИСКА ЗОНА ПРЕСПАТЕКС

Површина 24 хектари (слободно неизградено земјиште околу 3 хектари)

Близина на А3 Битола–Ресен и во близина на централното градско подрачје

Земјиште во државна сопственост


Погодна за инвестирање во областа на лесна индустрија

Во зоната функционираат:

– Производтсво на сокови; – Текстилна конфекција; – Складишни објекти.

14

3. ОТКУПНО-ДИСТРИБУТИВЕН ЦЕНТАР


Урбанизирано земјиште во државна сопственост

Во близина на магистрален патен правец А3 Битола–Ресен


Погодна за наменски објекти за преработка на јаболко:

– Откупни и дистрибутивни центри; – Ладилници и складишта; – Капацитети за преработка на јаболко.

4. ФИНСКО СЕЛО – ДОЛНО ДУПЕНИ


Урбанизирано земјиште во државна сопственост


Погодно за инвестирање во:

– Хотели и ресторани; – Домување од мал обем; – Терени за спорт и рекреација.

5. ИНВЕСТИРАЊЕ ВО ОБЛАСТА НА ТУРИЗМОТ НА КРАЈБРЕЖЈЕТО НА ПРЕСПАНСКОТО ЕЗЕРО

Погодно за инвестирање во областа на:

– Хотели и ресторани; – Викенд домување од мал обем; – Терени за спорт и рекреација.

БИЗНИС КЛИМА

Со Уставот на РМ загарантиран е национален третман на сите инвеститори.

15

Со членството во МИГА од 1994 година се обезбедува заштита на странските дирекни инвестиции од политички ризик. Заштитата на странските дирекни инвестиции исто така е обезбедна и со потпишување на Договори за поттикнување и взаемна заштита на инвестиции меѓу Република Македонија и други држави (склучени најмалку 30 договори со различни држави) како и Билатерални Договори за избегнување на двојното одданочување.

1. Постојни услови за работа во РМ:

Дозволена е 100% сопственост на странски капитал

Нема ограничување на репатријација на профитот

Странско правно или физичко лице може да купи градежно земјиште под услов да регистрира компанија во Македонија (Закон за градежно земјиште), со предвидените нови законски решенија постапката и трансферот на недвижности ќе се поедностави (странските, физички и правни лица ќе можат под исти услови како и домашните инвеститори да купуваат градежно земјиште, стопански објекти, туристички капацитети, станови, куќи, фабрики.... сè освен земјоделско земјиште и стратешки објекти)

Воспоставен е едношалтерски систем (регистрација на фирма во рок од неколку часови)

Воспоставена е посебна канцеларија на УЈП за големи даночни обврзници

Формирана е Агенција за странски инвестиции на РМ, која е кадровски и финансиски зајакната, ги врши пред-инвестационите, инвестационите и пост-инвестационите улоги на странските инвеститори.

2. Даночни поволности

Закон за Данок на добивка („Сл. Весник на РМ“ бр. 27/2006, 139/2006)

Стапката на данок од добивка од 01.01.2008 година изнесува 10%.

Закон за Персонален данок на доход („Сл. Весник на РМ“ бр. 74/2006, 139/2006)

16

Стапката на персоналниот данок на доход од 01.01.2008 година изнесува 10%.

3. Царински поволности

Царински Закон („Сл. Весник на РМ“ бр. 39/2005)

Олеснување по основ на увоз на неупотребувани опрема и резервни делови (член 196 точка 1).

4. Општина Ресен дава поддршка во однос на:

Информации и помош при обезбедување на техничка документација

Одобренија за градење

Опции за купување/закуп на земјиште.

17

MUNICIPALITY OF RESEN

GUIDE FOR INVESTORS

18

INFORMATION ABOUT MUNICIPALITY OF RESEN

Area: 792km2 562km2 – land and 177km2 – water (Lake Prespa)

44 settlements – city of Resen and 43 villages

Population: 16.825 (according to the Census of population from 2004) City of Resen – 8.748

Village settlements – 8.077

Ethnic background of the population (Census from 2002) Macedonians 76,1%; Turks 10,7%; Albanians 9,1%; other population 4,1%

Population density – 22,8 inhabitants per km2

Number of households – 4848

Total number of apartments – 8215

19

LOCATION

Municipality of Resen is located in the Prespa Basinvalley in the south-western most part of Republic of Macedonia (latitude 41°N, longitude 23°E) and covers an area of 739km2, divided – 562km2 on land and 177km2 on water.

The Prespa Basin is a spatial entity divided among R. Macedonia, R. Greece and R. Albania that is abundant with rich natural and cultural heritage and other resources for sustainable development of the municipality.

In the Prespa Basin there are found the Lake Macro Prespa and Lake Micro Prespa. The Lake Macro Prespa covers surface area of 284km2, the maximum depth is at 54m, the altitude is at 853m above the sea level, and is divided among the three countries. 65% of its area belongs to R. Macedonia, 18% to R. Albania, and 17% to R. Greece.

The Municipality of Resen borders with the Мacedonian municipalities of Ohrid, Bitola and Demir Hisar.

The tripoint between the borders of R. Macedonia, R. Greece and R. Albania is located in the Lake Macro Prespa.

The island of Golem Grad is the only island in R. Macedonia, covering total area of 1km2.

20

Distance from the Airport „St. Paul the Apostle“ – Ohrid = 40km; Distance from the Airport „Alexander the Great“ – Skopje = 182km

Distances from border checkpoints: – Border checkpoint Medžitlija (Macedonia-Greece) = 49km; – Border checkpoint Stenje (Macedonia-Albania) = 22km from the city of Resen; – Border checkpoint Kjafasan (Macedonia-Albania) = 65km.

ECONOMY

ECONOMICAL STRUCTURE IN THE MUNICIPALITY OF RESEN

Activity sectors Number of

business entities

Percentage %

Primary Sector 28 5.63 1 Agriculture, hunting, and forestry 28 5.63

Secondary Sector 89 17,91 3 Manufacturing industry 27 5,43 4 Power, water, and gas supply 2 0,40 5 Construction industry 11 2,22 6 Traffic, storage, and communication

industry 49 9,86

Tertiary Sector 367 73,84 7 Trade (wholesale and retail), repair of

vehicles, motorbikes, personal and household devices

212 42,66

8 Hotels and restaurants 53 10,66 9 Financial services 1 0,20

10 Real estate services, rent and business services 3 0,60

11 Public administration, defence, and social security 3 0,60

12 Education 9 1,81 13 Healthcare and welfare 37 7,45

14 Professional, scientific, and technical services 30 6,04

15 Other communal, culture, general, and individual services 19 3,82

TOTAL: 484 97,38 16 Non-categorized (or unknown) activity 13 2,62 TOTAL: 497 100

Source: State Statistical Office of the Republic of Macedonia, record from December 31st, 2012

21

Active business entities sorted by size Municipality Total Micro Small Medium Large

Resen 497 357 136 4 –

Source: State Statistical Office of the Republic of Macedonia, record from December 31st, 2012

Gross domestic product = 53.205 millions of Macedonian denars

GDP per capita = 227.732 Macedonian denars

This information pertains to Pelagonia Region – taken from the records of the State Statistical Office of Republic of Macedonia (year 2011)

The activity rate (referring to the 2002 Census) is 61,7%

The unemployment rate (referring to the 2002 Census) in the Municipality of Resen is 30,1%

Major industrial branches:

Textile industry

Foodstuff industry

Metalworking industry

Tourism and hospitality

Trade

The local population in the rural settlements mainly works in the farm production. The dominant farm crops are the orchards, mainly apple orchards. The climatic conditions combined with the high altitude above the sea level are ideal for apple production.

22

APPLE PRODUCTION

Overview of the apple orchards

Source: Ministry of Agriculture, Forestry and Water Economy, department unit in Resen

Estimated production for 2013

Apple orchard area

Idared Golden Delicious Mutsu Red

Delicious Jonagold Granny Smith

Others: Fuji,

Royal Gala, etc.

% of presence 100% 60% 12% 10% 10% 3 % 3% 2%

Young plantations

680ha from

which 450ha

in 2008, 2009, 2010

30% 144ha

5% 24ha

25% 120ha

20% 96ha

1% 4,8ha

5% 24ha

14% 67,2ha

Full grown plantations

3860ha 1823ha 480ha 317ha 317ha 101ha 101ha 80ha

Young plantations by 3 years

1090ha 785ha 225ha 220ha 95ha 45ha 24ha 75ha

Individual farmers 3715ha ----- ----- ----- ----- ------ ------- ------

Legal entities 135ha

Full grown 80ha

TOTAL 4850ha 2690ha 728ha 557ha 433ha 146ha 125ha 156ha

Estimated pro-duction for 2013

Total tons Idared Golden

Delicious Mutsu Red Delicious Jonagold Granny

Smith

Others: Fuji,

Royal Gala, etc.

First class 49.900t 23.000t 14.500t 7.500t 5.500t 3100t 2000t 100t Second class 26.200t 10.000t 1.000t 2.750t 2.000t 850t 650t 150t

industrial 14.100t 10.000t 1.100t 1000t 1000t 250t 300t 50t

% 100 %

Total 100.200t 43.000t 16000t 10250t 8500t 4000t 3950t 1500t

23

Wholesale apple prices in 2012

Variety

Estimated

production

Income

(t/ha)

October (wholesale prices in denars)

Jan. 2013 Feb. Marc

h April May

apples 100.000 20 17-18 15-

16 18 16 14 13-15 12

Idared 60.000 20 15-16 16 17 14 12-15 8-10 12

Golden D. 20.000 30 20 18 22 25 25 20

Red D. 8.000 18-20 22 20 20-25 Mutsu 6.000 25-40 18 Granny S. 1.500 15-20 20 18 20 16 15-17 Jonagold 2.500 25-40 17 18 16-17 15-16 13-15 others 2.000 15-20 12-15

Source: Ministry of Agriculture, Forestry and Water Economy, department unit in Resen

TOURISM AND HOSPITALITY

Number of nights (of local and foreign visitors) in 2010 (summer season) in the Municipality of Resen

July August

Tourists Nights Tourists Nights Domestic tourists 1.555 9.540 1.786 11.268 Foreign tourists 17 94 50 83

Source: State Statistical Office of the Republic of Macedonia

Hospitality capacity in the Municipality of Resen, according to the hospitality census in 2008

Hospitality buildings

Capacity (seats)

Total area (m2) Employees

49 3.326 5.409 149

Source: State Statistical Office of the Republic of Macedonia

Accomodation capacity in the Municipality of Resen, according to the hospitality census in 2008

Hospitality buildings Rooms Beds Total area

(m2) Employees

61 1.701 5.390 57.927 162

State Statistical Office of the Republic of Macedonia

24

The tourism industry in the Municipality of Resen currently is relatively small and seasonal only. There are hotels in the villages of Stenje, Carev Dvor and tourist resort of Pretor, while the rural tourism is represented by renting house rooms in the villages of Dolno Dupeni, Ljubojno, Brajchino, Pretor, Konjsko, and Stenje. Most of the accommodation capacities are operational only during the summer months July and August.

The strategical documents for development of the Municipality of Resen define tourism as one of the priority axes for the local economical development. The main goal is create preconditions and standards for the operation of tourism industry during the entire year, by combining different forms of tourism.

CLIMATIC CONDITIONS

The climate in the Municipality of Resen is temperate continental, with Mediterranean impact that comes from the Grlo gorge (on the southwest of the Micro Prespa Lake) and from the mountain passes Prevtis (on the southwest part of Greek Prespa). It features warm summers, with fresh nights, and also mild winters.

The annual average of relative humidity is 74%.

The annual temperature is 9,5°С. The warmest month is July with a monthly average temperature of 18,9°С, while the coldest month is January with a monthly average temperature of 0,1°C. The average annual temperature variation is 18,8°C.

Average annual amount of rainfall is 715,2mm, and in recent years it varies within a wide range from 380mm to 1170mm.

Prespa Basin is characterized by long-term solar radiation and average annual amount is 2.295 hours. The annual average has 108 clear days, 74 partially-cloudy, and 184 cloudy days.

The most frequent is the wind from the north and east direction, with an average annual frequency of 110‰, having an average annual speed of 0,8m/s. The south wind has an average annual frequency of 86 ‰, and average annual speed of 2,2m/s.

The Fog in the Prespa Lake area is rare, mainly due to the often airing and the presence of large lake water areas. The annual average is 3 foggy days.

25

HYDROGRAPHIC AND HYDROBIOLOGICAL FEATURES

Prespa region is situated in the center of Balkan Peninsula, around the tripoint of the frontiers among Macedonia, Greece and Albania.

This area is considered as ecological entity of global importance because there can be found a wide variety of biotopes – lakes, mountains, and forests that have unique features.

The Micro and Macro Prespa Lakes are among the oldest in Europe, and in them can be found a large number of endemic species. The region is a significant reservoir of biodiversity and natural production.

The Lake Macro Prespa belongs among the cleanest lakes in the world and is located about the tripoint among Macedonian, Greek, and Albanian borders. The total area of Lake Macro Prespa within the territory of Republic of Macedonia is 17.788,61 hectares.

Lake Prespa is one of the Dessaret lakes, together with Lake Ohrid. Due to the geographic isolation the lake has retained the full continuity of its own existence from the time of its establishment until today. The consistency of the environmental conditions is preserved, and also its oligotrophy .

The shore line of Lake Prespa is 114,4km, out of which on the territory of the Republic of Macedonia is 50,4km.

Lake Prespa has so far mostly retained its natural transparency that ranges from 5,1 to 9,8m.

With the Law on Declaration of Prespa for Monument of Nature (“Official Gazette of RM” № 51/11), the portion of the lake that is within the Republic of Macedonia, because of the natural beauties, geomorphological, hydrological and other scientific values is being declared as a Monument of Nature (IUCN category III).

The northern coastal part of Lake Prespa, along with part of wetland ecosystems near the coast is a significant area in national terms, but also in European and global context. As part of the Lake Prespa, the site of Ezerani is included in the list of important ornithological sites (important areas for birds), the list of important plant sites and the Ramsar list of the most important wetlands in the world.

Ezerani has been declared as a Ramsar site in 1995 and is the very first Ramsar site in Macedonia. Due to its characteristics and international importance, the Ezerani site has been declared as Strict Nature Reserve in the year 1996, with Law for protection of Ezerani site (“Official Gazette of RM” № 37/96), having about 200 species of birds, out of which 62 species

26

are placed on the list of protected species under the Berne Convention. With the Law for declaring Ezeranini site on Lake Prespa Lake for a Nature Park on 17.02.2012 (“Official Gazette of RM” № 24/12) and in compliance with the Law for protection of nature, the proclaimed area covers a surface of 1917 ha. The Municipality of Resen is appointed to manage the NP Ezerani.

A typical representative of avifauna on the Lake Prespa is the dalmatian pelican (pelecanus crispus), one of the largest bird that live on water, and it is especially important that it exists only here on the two (Macro and Micro) Prespa Lakes. Also the only colony of the great white pelican (pelecanus onocrotalus) in the European Union is located in Prespa.

The island of Golem Grad which is located on Lake Macro Prespa is a natural rarity, that covers an area of 1km2. The island is overgrown in lush forest vegetation with the dominant presence of the greek juniper forests, which is an endemic species. On the island once had existed 7 churches, but now only remained the cave church of “St. Peter”. The island is an archeological site with remains of houses, churches, and a necropolis from the Roman era, a rich reserve of endemic species, so this natural rarity is being protected by law as an isolated habitat with minimal human influence, that is included within the National Park “Galichica”.

CULTURAL HERITAGE

Thanks to the natural geographical conditions the Prespa region had been inhabited since ancient times, during the Paleolithic era.

The archaeological excavations in the past indicate that there are remains of material culture from the earliest historical times to the present times, which are evidence of many populations and civilizations that left deep imprints as in the material, as well as in the spiritual culture.

On the area of Prespa there are registered 130 archaeological sites from different periods of development of material culture, also 1000 archaeological items, 500 coins, and 450 items of ethnological heritage. There are registered 95 churches and monastery complexes, as well as 1024 icons. As a significant monument of sacral architecture is the “St. George” church near the village of Kurbinovo erected in the year 1191AD. Other important churches and monasteries are: “St. Elijah” in the village of Grnchari (13th century), “St. Peter” on the island of Golem Grad (14th

27

century), the Slivnica Monastery (17th century), „St. Parascheva“ in the village of Brajcino (17th century) and other.

From the old village architecture for its specificity and for its qualities are prominence the settlements Brajchino, Ljubojno, Dolno Dupeni Jankovec, Kriveni, Leva River, which with its architecture represent separate units, with houses of stone, bakeries and woven fences.

By their building specifics the settlement Konjsko belongs to one of the most attractive neighborhoods not only in Prespa, but wider. Objects are built from Pletvar plastered with mud and with its structure resemble to prehistoric buildings from the Neolith. Stored in a very small scope.

Resen is known for architectonic achievement of famous building Saray – monument of culture in R. Macedonia built in the early 20th century by Ahmed Niyazi Bey – one of the leaders of the Young Turks revolution. The object represents building of a monumental neoclassicism with beautiful appearance and facade decoration.

The facility is located the institution House of Culture, Dragi Tozija museum collection (part of the Museum of Macedonia), permanent exhibition of Keraca Visulcheva, and the Resen Ceramics Colony.

HISTORICAL FACTS

Resen is located on the site of the former Roman settlement Scirtiana of the road Via Egnatia. Resen is an old settlement, which was mentioned for the first in 1337 under the name “Rosne”. According to historians, for the first time the status of the city gets before 3-4 centuries ago. According location amidst fertile fields, besides the river, the gradual migration of Turks and construction of various public facilities, barracks, mosques, clock tower, bazaar, bath, quickly rose in area center.

Resen represents main center of handicrafts in Prespa which first existed as an amateur and then became a professional base.

The trade appears in the eighties of the 19th century, when the first stores for costumer’s goods (rugs, sheets, bread, tools, household items, etc.) were opened.

The industrial production appears just before the World War II with the opening of the factory for the production of tiles and bricks (1936). Industrial production takes momentum after the Second World War when they were open more manufacturing and other organizations.

28

While the beginnings of hospitality in Resen found in the second half of the 17th century , and in more developed form this branch occurs in the first half of the 20th century when migrant workers returning began to open restaurants, hotels where could get drinks, food and if necessary to stay overnight.

The population in Resen provided its existence by farming, livestock, trade and hospitality industry as well as working in public enterprises and local and state administration.

29

INVESTMENT OPPORTUNITIES

1. INDUSTRIAL ZONE MAKAZI

Area of 150 hectares

Near the main road A3 Bitola–Resen

State-owned land

Utilities and energy infrastructure access

Suitable for investment in the areas of:

– Wholesale and distribution center; – Coolers; – Warehouses; – Fruit and vegetable processing facilities; – Light industry.

2. INDUSTRIAL ZONE PRESPATEX

Area of 24 hectares (free construction land about 3 hectares)

Near the main road A3 Bitola–Resen and near the downtown of Resen

State-owned land


Suitable for investment in the area of light industry

In this zone there are present:

– Juice production; – Textile confection; – Warehouse facilities.

3. WHOLESALE AND DISTRIBUTION CENTER

Area of 6 hectares

30

Zoned state-owned land

Near the main road A3 Bitola–Resen


Suitable for facilities dedicated to apples:

– Wholesale and distribution center; – Coolers and warehouses; – Apple processing facilities.

4. FINNISH VILLAGE – DOLNO DUPENI

Area of 15 hectares

Zoned state-owned land



– Hotels and restaurants; – Small scale weekend houses; – Sport and recreation grounds.

5. INVESTMENT IN THE AREA OF TOURISM ON THE SHORES OF LAKE PRESPA


– Hotels and restaurants; – Small scale weekend houses; – Sport and recreation grounds.

BUSINESS ENVIRONMENT

According to the Constitution of The Republic of Macedonia all investors have national treatment.

Membership in MIGA since 1994 guarantees protection of foreign direct investments from political risk. The protection of foreign direct investments is also secured by signed Agreements for stimulation and mutual protection of investments between Macedonia and other countries

31

(signed minimum 30 agreements with different countries) as well as Bilateral Agreements for double taxation avoidance.

1. Current conditions for business in Macedonia:

Allowed 100% possession of foreign capital

There is no limit on profit repatriation

Foreign legal or natural person may buy construction land, but is required to register a company in Macedonia (Law for construction land), with the incoming legal solutions, the processing and the sale of real estate will be simplified (foreign legal and natural persons will have the same opportunities with the domestic ones to buy construction land, commercial buildings, tourist resorts, apartments, houses, factories… except for farm land and strategic buildings)

Established a single window office (company registration witin few working hours)

Established a separate office of the Public Revenue Office for large tax payers

Established an Agency for Foreign Investments in the Republic of Macedonia, which is personaly and financially strengthened, to proceed all pre-investment, investment and post-investment roles of foreign investors.

2. Tax credits

Law for profits tax („Official Gazette of RM” № 27/2006, 139/2006)

The profits tax rate since 01.01.2008 is 10%.

Law on Personal income tax („Official Gazette of RM” № 74/2006, 139/2006)

The personal income tax rate since 01.01.2008 is 10%.

3. Duty credits

Law on Curstoms tariffs („Official Gazette of RM” № 39/2005)

32

Credits based on imports of unused equipment and spare parts (article 196 point 1).

4. Municipality of Resen offers support pertaining to:

Information and assistance in providing technical documentation

Building permits

Options for purchasing/renting land.