©ºÑºÂÍ´ÂØ·¸�

SukkhapabjaiPUB

·Í§á¶Á

¹Ò¶¨íÒ¹§

จน

อยากร�เรอง

นกถง

·Í§á¶Á ¹Ò¶¨íÒ¹§

·Í§á¶Á ¹Ò¶¨íÒ¹§

©ºÑºÂÍ´ÂØ·¸�

©ºÑºÂÍ´ÂØ·¸�

·Í§á¶Á ¹Ò¶¨íÒ¹§·Í§á¶Á ¹Ò¶¨íÒ¹§I S BN 978-616-7105-84-0

9 7 8 6 1 6 7 1 0 5 8 4 0

FA 0094 สามกก ฉบบยอดยทธ

www.booktime.co.th

180.-

©ºÑºÂÍ´ÂØ·¸�

ไขความกระจางในแงมมทอาจไมเคยร หรอรอยางเขาใจผด

จากความจรงหลากคมภร ทสงสมมานานนบพนป

� ทาไมกวนอถงหนาแดง� เหตใดกวนอไมกนเตาห� มาเฉยว-ขนพลอาภพ� อยเอยนเปนกบฏจรงหรอ

และอกมากทจะทาใหเปนผยอดยทธ เรองสามกก

เยยมยทธ ยอดขนพล

รลกรจรง เบองหลงสามกก

ทองแถม นาถจ�านง

จน

อยากร�เรอง

นกถง

ทองแถม นาถจ�านง

พมพท : ฝายโรงพมพ บรษท ตถาตา พบลเคชน จ�ากด โทรศพท 0-2415-6797จดจ�าหนาย : สายสงสขภาพใจ บรษท บค ไทม จ�ากด

214 ซ. พระรามท 2 ซอย 38 ถ. พระราม 2 แขวงบางมด เขตจอมทอง กรงเทพฯ 10150โทรศพท 0-2415-2621, 0-2415-6507 โทรสาร 0-2416-7744

พมพครงท 2 ปรบปรงใหม : ตลาคม 2557 จดพมพโดย : ส�านกพมพสขภาพใจ บรษท ตถาตา พบลเคชน จ�ากด ประธานกรรมการบรหาร : บญชา เฉลมชยกจ กรรมการผจดการ : โชนรงส เฉลมชยกจ คณะทปรกษา : ถาวร สกขโกศล, ประชา หตานวตร, ผองศร ลอพรอมชย, สงวนศร ตรเทพประตมา ผจดการส�านกพมพ : อลน เฉลมชยกจ บรรณาธการบรหาร : วรตม ทองเชอ บรรณาธการ : ขวญชย สนตสขคงชย เลขานการคณะบรรณาธการ : กนกพร ถ�าโคนทอง ออกแบบปก : ณฐพงษ ภาคแพทย ศลปกรรม : ประธ สนทรธนศาสตร ฝายการตลาด : อคคณฐ ชมนม, อรปราง อธหรญวงศ ฝายขาย : มนญชยา ศรวงษ, อดร ปญญาชย, นธวทย วรสมภพพล ฝายโรงพมพ : ไพบลย ชาครยานนท

แนะน�าเพมเตมตดตอ : editor@booktime.co.th www.booktime.co.th, SukkhapabjaiPUB

ขอมลทางบรรณานกรมของส�านกหอสมดแหงชาตทองแถม นาถจ�านง. สามกก ฉบบยอดยทธ.-- กรงเทพฯ : ตถาตา, 2557. 232 หนา. 1. สามกก--ตวละคร. 2. ตวละครและลกษณะนสยในวรรณคด. 3. วรรณคดจน. 4. สามกก--ประวตและวจารณ. I. ชอเรอง.895.13 ISBN 978-616-7105-84-0

ยอดยทธเบองลก

ในการบญชาการรบผทน�าพาใหกองทพมงไปสเปาประสงคไดนนแนนอนวาไมพนผทเปนขนพลและขนชอวาขนพลกตองเยยมเปยมดวยความยอดยทธและกลอบายซงความเยยมยทธและเปยมดวยกลอบายนเปนสงบงบอกไดวากองทพเหลานนจะเดนไปสชยชนะหรอพายแพโดยความยอดยทยเปรยบไดกบวธการการด�าเนนการทช�าชองช�านาญ และกลอบายเปรยบไดกบการปรบประยกต พลกแพลงอนมเทคนค เคลดลบแพรวพราวเฉกเชนเดยวกนไมวาการท�าสงใดเราควรใหตนเองเปนเชนขนพลคอมทงความเยยมยทธและเปยมกลอบายดงนเรากจะมงสเปาประสงคของการท�าสงนนๆไดส�าเรจ สามกก ฉบบยอดยทธเปนดงพชยสงครามขนาดยอมทท�าใหผทสนใจใครอานใครรในวรรณคดเรองเยยมระดบโลกน กลายเปนขนพลผยอดยทธ รอบรในเบองลกเบองหลงของขนพลคนส�าคญตางๆ และเรองราวทมไดปรากฏในฉบบนยายทวไปอาทกวาจะมาเปนวรรณคดเรองสามกกใหรถงเหตทเปนมาอยางละเอยดหรอเรองนารอยางกวนอ-ผกลายเปนเทวดาหรอกวนอไมกนเตาห และแมแต อยเอยนนนเปนกบฏจรงหรอในพลกคดใหอยเอยนดวยนกเขยนผสมผสคลกคลกบสามกกมานานนบ10ปอยางคณทองแถมนาถจ�านงทพนจวเคราะหคนควาจากแหลงขอมลตางๆหลายต�ารบต�ารา ครงนเปนชวงเวลาอนดทส�ำนกพมพสขภำพใจน�าหนงสอขนพลสามกกซงขาดหายไปนานมาปรบปรงใหมทงเนอหาทเพมมากขนและภาพประกอบตวละครลายวาดอนเปนเอกลกษณของจตรกรชาวจน นาม เยยสยง (葉雄) จนมาเปนสามกก ฉบบยอดยทธททานจะไดอานตอไปน ผทตองการเปนขนพลผยอดยทธในเรองราวและเปยมกลอบายในเบองลกอนมไดปรากฏเปนเรองทรกนอยทวไปในนยาย เปดมมมองและโลกทศนใหมของการอานการรบรแลวละกสามกก ฉบบยอดยทธนจงไมควรมองขามอยางยง

กระจำงบญชำศกสขภำพใจ

คำ�นำ�ผเขยน

หนงสอสามกก ฉบบยอดยทธ เลมนผมปรบปรงขนจากหนงสอเรองขนพลสามกก ซงส�านกพมพสขภาพใจ จดพมพไวนานมาแลว การจดพมพครงใหมน ผมเพมเตมเนอหาขนอกมากและเพอความเหมาะสมของ“ชอหนงสอ”กบ“เนอหา”ผมจงเปลยนชอเปนสามกก ฉบบยอดยทธ เรองสามกกนนมเสนหเปนอมตะเพราะมเรองราวชวนคดหลายดานหรอหลายมตใครจะชนชอบหรอเนนน�าเสนอดานใดดานหนงกไดหรอจะเสนอหลายๆดานพรอมกนกไดนวตกรรมทตอยอดจากเรองสามกกจงมไมหมดสน “ความเขาใจ”หรอ“ภาพลกษณ”ของหนงสอสามกกภาษาไทยในทศนะของคนไทยทวๆไปมองกนสามดานหรอสามมต

มตทหนง คอคว�มงดง�มของภ�ษ� ในภาษาจนนยายสามกก–ซานกวอเหยยนอ 《三國演義》มความงดงามทางภาษามากเปนวรรณคดประเภทนยายระดบแถวหนาถงแมความอลงการทางภาษาจะไมเปนทหนงแตกจดอยในหาอนดบแรกของยอดวรรณคดประเภทนยายของจน

จดนยนยนถงพลงวรรณกรรม! ชวงประวตศาสตรสามกกเปนเพยงช วงสน ๆ การสงครามนน ในประวตศาสตรยคอนๆ กมเรองราวท ยงใหญอกมากมายแตเหตใดคนทวโลกรจกสงครามสามกกกนมากทสด ตอบว า เป นเพราะพลงแห งวรรณกรรม จากหนงสอจากตวอกษรนเอง ในภาษาไทย ฉบบแปลโดยการอ�านวยการของเจาพระยาพระคลง(หน)

เปนสดยอดแหงรอยแกวภาษาไทย ฉบบอนๆ ทแตกลกแตกหลานมานบตงแตฉบบวณพกของยาขอบฉบบนายทน ของ “คกฤทธ ปราโมช” และ อนๆอกนบรอยส�านวนลวนไดรบการตอนรบจากนกอานชาวไทย เรองจนตางๆนานาไมมเรองใดไดรบการตอนรบเทาแนวสามกก นเปนเรองนาอศจรรยอยางหนง!

มตทสอง คอส�มกกเป นตำ�ร�พชยสงคร�ม เรองนนบเปนภาพลกษณของหนงสอสามกก เมอครงแรกแปลเปนภาษาไทยในรชสมยของพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก แมบานแผนกของหนงสอแปลเลมนจะสญหายไป แตกเขาใจกนวา แปลหนงสอสามกก หนงสอราชาธราชใหทหารไทยไดศกษา “พชยสงคราม”เพราะวรรณคดสองเลมนมเรองกลอบายการศกอยมาก ภาพลกษณนสบเนองมาจนถงทกวนนผมเขาใจวายงมคนไทยจ�านวนมากมองหนงสอสามกกวาเปนเรองทเตมไปดวยเลหกะเทหกลอบายในทางการเมองและการสงคราม ใครอานสามกกมาก กจะฉลาดเจาเลหแสนกล ภาพลกษณ น ถกตอกย� าด วยภาษตทวา“ใครอานสามกกสามจบคบไมได” วากนวาภาษตนเปนภาษตจากจนแตผมคนหาตนตอภาษาจนไมพบ ไดปรกษาขอความรจากอาจารยถาวรสกขโกศลทานวาเปนสภาษตของชาวแตจว ท�าไมจงดหมนคนทอานสามกกมากๆหลายๆจบ ทานผอานตองทราบกอนนะครบวาสามกก ฉบบเจาพระยาพระคลงนน

เปนนยายองประวตศาสตร เนน...เปนนยายเปนเรองแตง ไมใชจดหมายเหตประวตศาสตรจรง คนแตจวนน ใหความส�าคญกบการร�าเรยนหนงสอของผชาย ผชายชาวแตจวจะตองตงใจอานต�าราเรยนระดบคมภรตางๆเพอสอบซวไฉไตระดบขนไปถงระดบสอบจอหงวน ใครมามวเสยเวลาอานนยายกเหมอนไมตงใจเรยน ยงถาหลงใหลมากขนาดหมกมนอานแลวอานอก กคงจะเอาดทางการสอบเขารบราชการไมไดทานจงวา“อานสามกกสามจบคบไมได” มใชหมายถงวาอานแลวจะเจาเลหแสนกลหรอก อยางไรกตามเพราะนยายเรองนอ านสนก อ านง าย ( เม อ เทยบกบจดหมายเหตประวตศาสตรฉบบจรง)และกมคตเตอนใจมากมาย มบทบาท ของตวละครมากมายทใหบทเรยนในทางการบรหารได ในยคการตอส ทางธรกจทนนยม ผคนกยงใชประโยชนจากเรองสามกกมาเปนขอสอนใจทางการบรหารไดมากความนยมนเรมตนในกลมนกธรกจชาวญป นกอน ตอมาขยายไป ทวเอเชย ส�าหรบในเมองไทยผมตองสรางวาทกรรมขนมาสกบภาษต“อานสามกกสามจบ คบไมได” กเลยเกดภาษตจน

แปลง(คอไทยท�าปลอม)ขนวา“ยงมไดอานสามกก อยาพงคดการใหญ” หลงจากนนแนว“หนงสอสามกกเกยวกบการบรหาร” กไดรบความนยมสบเนองมาจนถงทกวนน

มตทส�ม คอธรรมะจ�กส�มกก ประเดนนกคงตอง“โม”กนอกกลาวคอหลงจากผมจมอยกบสามกกในสองมตขางตนหลายปผมเรมเบอมนแลวมองมนในอกจดยน คราวนผมกลบเหนวาหนงสอสามกกคอหนงสอสอนธรรมะสอนอนจลกษณอยางดทเดยว การตอสชวงชงอ�านาจ เปนดานตรงขามของความสงบสขความเพยงพอต�าแหนงยศศกดลวนไมเทยงแท ลาภและสรรเสรญแลกมาดวยทกขของผอนและทกขของตนเอง แลวสดทายตนเองกจะถกท�าลายดวยลาภและสรรเสรญนนเอง นคอสามกกสามมตของผม

ครงหนงนานมาแลว(พ.ศ.2547)ผมไดรบเชญไปแลกเปลยนขอมลและความคดเหนเกยวกบวรรณคดเรอง สามกกกบอาจารย ภาษาไทยทคณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตรชอหวขอนนออกจะนากลว (ส�าหรบผม)คอ“บรณาการความคดเหนอนลกซงจาก

สามกก” แตผมกท�าใจได เพราะวรรณคดเรองสามกกนนลกซงจรงสวนความคดเหนสวนตวของผมนนแคธรรมดาๆไมไดลกซงอะไร เปนความคดเหนของคนธรรมดาคนหนงเทานน ขอมลอะไรตางๆนานาเกยวกบเรองสามกกสวนใหญผมอานจากหนงสอภาษาจน ทศนะ ขอคดเหน ขอวจารณสวนใหญกจ�ามาจากนกคดนกเขยนจนรนกอนๆ กอยางทภาษตจนเขาสอนไววา“บทความ(文章)นะเหรอ(มน)กลอก(เลยน)กนมาพนปแลว”... ในเรอง ปรชญาความคด บทประพนธแสดงแนวคดตาง ๆ มนไมม อะไรทใหมสดสมบรณ เปนความคดสร างสรรค ร เร มของคนใดคนหน ง คนเดยวเหมอนวา‘ขาคดไดเปนคนแรกในโลก ไมเคยมใครคดหรอเขยนอยางนมากอน’ มนไมมเรองอยางนนหรอก วรรณคดเรองสามกกเปนวรรณคดชนเยยมชนหนงของจนเขา นกวชาการนกเขยนชาวจนศกษาวจย เขยนวจารณเขยนรายงาน ผลการศกษาไวมากมายมหาศาล แบบวามเขยนไวแลวแทบจะทกมมมอง

๐ นำ�แยงซร ไหลสบรพ�คลนพดกว�ดพ�วรชนพนลบห�ยถกผดแพชนะวฏจกรเวยนว�งด�ยสขรยงคงตะวนยงฉ�ยน�นเท�น�น

เก�ะกล�งชลคนตดฟนผมข�วเฒ�ห�ปล�ส�รทวสนตเหนม�เหลอหล�ยทกร�ยผ�น

สงสรรคสร�ป�นใหญใหตำ�น�นเก�เก�ใหมใหมสรวลสร�ญเล�กนม� ๐

แตอยางไรกตามขอเขยนเกยวกบเรองสามกกของชาวจนแผนดนใหญทใชมมมองทางดานปรชญาศาสนาเปนพนฐานในการวจารณนน ไมคอยมปรากฏท งน เพราะว ามอย ช วงหนงทพรรคคอมมวนสตจนเขาไมสนบสนนกจกรรมดานศาสนา การวจารณกนถง “แกนแนวคดหลก” ของนยายสามกก มผ เสนอไวม า กมาย ผมร วบรวมห ว ข อ จ ากสารานกรมนยายสามกกไดประมาณ13หวขอแตผมกยงไมพอใจเพยงแคนน เพราะผมยงอานหลายเทยวมากขนผมยง“ปลง”ยงซาบซงกบสจธรรมทพระพทธเจาทรงชวา ทกสรรพสงเปนอนจลกษณทกอยางไมจรงยงยนการยด

มนถอมนท�าใหเกดความตองการทะยานอยาก สามกก เตมไปดวยเรองของสงครามการแยงชงอ�านาจการเมอง ด เ ห ม อ น จ ะ ส อ น ค น ใ ห ใ ช เลหเหลยมท�าลายลางกน แตอานใหจบเถดจะเหนวาไอการตอสกนเพออ�านาจการเมองฆาฟนกนไปมโหฬารแตสดทายกไมมใครหรอตระกลใดไดครองอ�านาจแทจรง อนทจรงบทกว“น�าเรอง”และ“สรปทายเรอง” ของวรรณคดสามกกฉบบภาษาจนไดชนยใหผอานคดตามในแนวนนอยแลว เพยงแตในฉบบภาษาไทยของเจาพระยาพระคลง (หน) ไมไดแปลไวบทกวน�าเรองมดงน

สวนบทกวสรปทายเรองเฉพาะวรรคทายๆ (เพราะบทกวทงบทยาวมาก)มดงน

๐ เล�เสยน โจฮวน ซนโฮ สนดนแดน เปนเจ�ไรแผนดนสนศกด�

อ�นลกกง ตนลวออง อยเบงเฮ� วงศว�นเชอเจ�ม�สนท�

โลกนมเรองร�วม�กน�น� ชะต�ฟ�กำ�หนดไว ไมเหหน ข�กระถ�งแบงส�มสนกนท

ทงหล�ยนมอดมล�ยกล�ยเปนฝน ชนรนหลงพเคร�ะหเหนเปนสำ�คญ

ทกสงสรรพ “สญเปล�” จงเข�ใจ ๐

สญเปลาทกอยาง... ทานจะวาเปนปรชญาพทธหรอเตากได ขอแตใหนกถงวา ทกสรรพสงลวน วางเปลายดครองถอมนไวไมไดไมไดจรงๆ แมแตกายของทาน! ย งมปรชญาทบอกชดถงความอนจจงอกชนหนง คอหลงจากบทกวน�าเรองแล ว เนอความร อยแกวกขนต นประโยคแรกวา “เดมแผนดนเมองจนทงปวงนนเปนสขมาชานานแลวกเปนศกครนศกสงบแลวกเปนสข...” คำรวะธรรม

ทองแถม นำถจ�ำนงสงหาคม2557

ตนฉบบภาษาจนนนแปลตรงตววา“สรรพสงรวมสมานมานานกแตกแยกแตกแยกกนนานแลวกรวมสมาน” ความเปนอนจจงนจะเกดตอไปในทกสงคมจน-ไทยหรอทอนๆ ประเทศไทยนน รวมสมานกนมานานแลวกแตกแยกแตกแยกกนแลวกรวมสมาน... ถาเขาถงปรชญาขอนแลว เราจะทกขนอยลงครบ

ดวยจตคำรวะทองแถม นำถจ�ำนง

เรองสามกกยงมเสนหเสมอ ผมเขยนแปลและเปนบรรณาธการจดท�าหนงสอเกยวกบเรองสามกกไวหลายแนวเชนแนวพชยสงครามแนวการบรหารนทานพนบาน ชวประวตของบคคลสามกกบทภาพยนตรโทรทศนการตนสามกกตรวจแกตนฉบบการแปลสามกกฉบบคลาสสกและฉบบวจารณเปนตน แตเรองเกยวกบสามกกกยงมอกหลายแนวทควรจดท�าเปนเลมออกมาเชนสา ร าน ก รมสามก ก จดหมาย เหตประวตศาสตรสามกก (สามกกจ) ซงผมก�าลงแปลอย เรองขนพลสามกกเลมนผมเขยนลงเปนตอนๆ ในสยามรฐสปดาหวจารณมจดมงหมายหลกเพอทจะแกความเขาใจผดตางๆ ในเรองสามกกเผยแพรขอเทจจรงใหเหนกนวาวรรณคดเรองสามกกพฒนาขนมาอยางไรและเนอหาในฉบบนยายนนปนแตงใหแตกตางไปจากประวตศาสตรจรงอยางไร ตวละครในนยายสามกกมประมาณเกอบหนงพนสองรอยคน เรองทหยบยกมาเลาในหนงสอเลมน ยงเปนเพยงสวนนอยเปนเพยงหยดหนงของน�าทะเล เปนเพยงใบไมหนงใบในปาใหญ ยงมเรองทตองแกความเขาใจผดกนมาก ดงนนหนงสอชด

“สามกกวจกขณ” คงมออกตดตามมาเปนชดถาทานผอานเมตตาใหความสนบสนน ขอมลหลกๆ ทใชน�ามาเขยนขนพลสามกก มาจากหนงสอ ซานกวอจวอ (จดหมายเหตประวตศาสตรสามกก) ซานกวอเหยยนอฉอเตยน (สารานกรมนยายองประวตศาสตรสามกก 三國演義辭典)ส�านกพมพปาสซเซอ(巴蜀書社) และหนงสอ เจวนเจยซานกวอจงเหงถาน (คยเฟองเรองสามกกจรงเทจ 真假三國縱橫談 ) เขยนโดยคณหลวอเซง (劉逸生)ส�านกพมพจงฮวาซจว(中華書局)จดพมพ อนง เหตท ขนพลสามกก เลมนมเรองของกวนอมากกว าตวละครตวอนเนองจาก“กวนอ”เปนตวละครท“โดงดง”และมภาพลกษณด นบวาเปนตวละครทประสบความส�าเรจในสงคมมากทสด จนกระทงกลายเปน“เทพเจา”มผคนกราบไหวมากมาย ขนพลสามกก เลมนน�าเสนอขอมลใหม อนเปดโลกทรรศนวพากษวจารณทกวางขวางขนแฟนสามกกทกทานจงไมควรพลาด

คำ�นำ� ขนพลส�มกก

เหตแหงสามกก............................................................................................ 12กวาจะมาเปนวรรณคดเรองสามกก............................................................... 22สามกก-มมมองใหม...................................................................................... 29ค�าน�า(ปลอม)ของกมเสยถาง...................................................................... 39สอบแปลสามกก........................................................................................... 44สามกกเปนอมตะเพราะนวตกรรม................................................................ 58กระแสนยมเรองสามกกทเปนมา................................................................ 63เลาปในนยาย............................................................................................... 66หาทหารเสอ................................................................................................. 73กวนอ-ผกลายเปนเทวดา.............................................................................. 76

ต�านานความเปนมาของกวนอ............................................................ 79ผหญงของกวนอ................................................................................ 83ฉายาของกวนอ.................................................................................. 87เรองปนแตง....................................................................................... 90ความผดพลาดของกวนอ.................................................................... 93

กวนอไดเปน"ไฉเสน-ทรพยเทพ".................................................................. 98กวนอไมกนเตาห........................................................................................ 104ยอดชายชอเตยวหย.................................................................................... 107จลง...ขนพลคบารมอาเตา.......................................................................... 111ฮองตง-ขนพลชรา....................................................................................... 118มาเฉยว-ขนพลอาภพ.................................................................................. 123กวนหนเตยวเปาเรองโมของหลวกวนจง................................................... 131

ส�รบญ

พลกคดใหอยเอยน..................................................................................... 135อองเปง-ขนพลผไมรหนงสอ....................................................................... 141จกดเหลยง-ขงเบงมหาเสนาบดแควนจก................................................... 148คนแซ"จกด"ในสามกก.............................................................................. 152โจโฉปฏวต.................................................................................................. 159เตยวเลยว:ทหารเสอของโจโฉ.................................................................. 163ซนฮก......................................................................................................... 166ซนฮว......................................................................................................... 172ซนเซกผแขงขนฝนใจสจตนยม.................................................................. 178ซนกวน-ใชจดเดนไมเนนจดดอย................................................................ 181โลซก.......................................................................................................... 184ลกซน......................................................................................................... 195สงครามขาวสาร......................................................................................... 200ปราชญกบรปลกษณ.................................................................................. 202ทายปญหาสามกก...................................................................................... 205นกกวกบสามกก......................................................................................... 210ค�ากวสรปทายเรองสามกก.......................................................................... 215ภาคผนวก.................................................................................................. 221

เหตการณส�าคญในสามกก............................................................... 221แผนผงการตงตวเปนใหญและรวมตวกนของขนศกเมองตางๆ ................................................ 224

12

1. กษตรยออนแอ ขนน�งเสอมทร�ม

เหตแหงส�มกก

“แลเมอพระเจาเลนเตเสวยราชยนนมไดตงอย ในโบราณราชประเพณ แลมไดคบหาคนสตยธรรมเชอถอแตคนอนเปนอาสตยประพฤตแตตามอ�าเภอใจแหงพระองคเสยราชประเพณไป”

พระเจาเหยนเต

13

หลงจากเลาปง (劉邦หลวปง)ปราบดาภเษกเปนฮนโกโจฮองเต (漢高祖)สบราชสมบตราชวงศฮนมาไดสามรอยปกวาการเมองการปกครองภายใตฝมอคดทายของราชวงศฮนเรมสายเอนเอยงเสอมทรามลงเปนล�าดบยคทเปนจดอบปางของรฐนาวาฮนกคอรชกาลพระเจาเลนเต(漢靈帝ฮนหลงต)พ.ศ.711-732 ในรชกาลนประดาขนนางนานาตาง“ถอราษฎรดงหนงอรราชศตรขดรดภาษอากรโหดรายยงกวาเสอ”

ขนนางฮนขดรดราษฎรดงหนงราษฎรเปนศตรค อาฆาต สาเหตมน ยอมม เรองฉอราษฎรบงหลวงโกงชาตโกงประชาชนนนทไหน ๆ ยคใด ๆ กมแตจะหนกหนาสาหสปานใด นนขนอยกบปจจยเอออ�านวยอนๆ ปจจยตวเรงปฏกรยาวบตฉบหายของราชวงศ ฮนทส�าคญคอเรองของ“ฝายใน” ในชวงปลายราชวงศตงฮน (ฮนตะวนออก)ฮองเตสวนใหญขนนงบลลงกตงแตยงเยาว อ�านาจทแทจรงจงตกอยในมอของคนสองกลมกลมหนงคอญาตพนองของไทเฮาและฮองเฮาอกกลมคอพวกขนท คนสองกล มนแหละคอตวท�าลายระบอบขนนางของราชวงศฮนขนนางตงฉนถกก�าจดออกไปจนรอยหรอเกอบสญพนธทเดนกรางเชดคอยโสวาขามงมศรสข สวนใหญคอพวกกงฉนกเฬวราก ในรชกาลพระเจาเลนเตการเมองการปกครองเสอมทรามลงถงขนพระเจาเลนเตใหเปดซอ-ขายต�าแหนงขนนางกน

อยางโจงครมโดยตงเปนขอก�าหนดไววาขนนางระดบใดตองสงเงนถวายฮองเตปละเทาไหร ๆ ใครมเงนกไดเปนขนนางหากไมมเงนสดจะใชวธผอนสงพรอมดอกเบยฮองเตกยนด...เปนขนนางเสยกอนแลวกผอนสบาย ๆ ใครอยากเปนขนนางสวนกลางระดบ “กง” ตองจายฮองเตหาแสนต�าลงระดบ“หลว”ตองจ ายหน งล านต�าลง แต ถ าต องการต�าแหนงผส�าเรจราชการประจ�าหวเมองตางๆตองจายถงสองลานต�าลง ไฉนต�าแหนงขนนางหวเมองราคาแพงกวาขนนางสวนกลางเลา นทแทบงบอกวาขนนางหวเมองนนสบเลอดเชอดเนอราษฎรบานนอกไดเตมคราบสะดวกสบายปลอดภยไรกงวลกวาอยในเมองหลวง จดหมายเหตจนถงไดบนทกไววา“ขนนางถอราษฎรดงหนงอรราชศตร ขดรดภาษอากรโหดรายยงกวาเสอ” ขนนางหวเมองสกปรกปานนแลวคนทเฝาแหนใกลชดพระเจาเลนเตเลวทรามต�าชาปานใดยงไมตองพดถง

เหต

แหงส

�มก

ก

14

ส�มก

กฉบ

บยอ

ดยท

ธ อยางโฮจน (何進 เหอจน)พชายนางโฮเฮา(何皇后 เหอหวางโฮว)มเหสพระเจาเลนเต ไมมสงเลวรายใดบางท ไม ท�า ทงแย งยดทดนบ านช องของ ชาวบาน ตงกองโจรคอยดกปลนคน เดนทางตงกองโจรขดขโมยสสานโบราณกวาดทรพยสนมคาในสสานไปเปนของตนสวนพวกขนททงสบนนเลาคนเหลานแสวงสนบนลาภสกการะกาวกายการบรหารของขาราชการประจ�าสรางความไมพอใจแกขนนางใหญนอยเปนทยง ความไมพอใจของขนนางฝายตงฉนรนแรงขนเรอย ๆ มเสยงวพากษวจารณการเมองเรยกรองใหปรบปรงระบบบรหารเสยใหม ซบซบแพรหลายมากขน ผ น�าในการเรยกรองครงนคอบรรดาอาจารยและนกศกษาในส�านกราชบณฑตนนเอง แตกลมขนททงสบวองไวรายกาจพวกมนอาศยความใกล ชดแวดลอมฮองเต ชงลงมองกวาดลางกลมตอตานจบเขาคกเสยกอน ขนนางบางรายถกตดสนประหาร บางรายถกถอดยศหามกลบ เข า ร บราชการอ กตลอดช ว ตเหตการณคร งน เป นกรณออฉาวในประวตศาสตรจนอกกรณหนง บนทกจดหมายเหตประวตศาสตรเรยกวากรณ“ตงก”(黨錮)แตเรองนนยายสามกกของหลวกวนจงกลาวไวเพยงนดเดยวคอ

ตอนทเตาบ(竇武โตวอ)ตนผวน(陳蕃เฉนฝาน)ถกขนททงสบฆา(บทท1) เพราะความเนาเฟะภายในราชส�านกและวงขนนางเลวรายสดเยยวยาเชนนเองราษฎรจงกลายเปนกบฏเหลาชาวนาสานศษยของเตยวกก (張角 จางเจยว)...ผบญจบอาวธลกขนส ใน พ.ศ.727 ชาวนากบฏผกผาสเหลองเปนเครองหมายจงถกขนานนามวา“โจรโพกผาเหลอง” กบฏชาวนาครงนกอใหแผนดนเปนจลาจลไปทวนบเปนจดตงตนชกน�าประเทศใหแบงแยกเปนสามกก

2. ก�รกอตวของสภ�วะแบงส�มกก 2.1 สงคร�มขนศก ภายหลงจากถกโจมตรนแรงดวยการลกสของชาวนากลม “ผาเหลอง”ศนยกลางอ�านาจของราชส�านกตงฮนออนแอลงมาก ในชวงการปราบปราม“การลกขนสกลมผาเหลอง” ขาหลวงเมองระดบตางๆ รวมทงกลมอทธพลในทองถนไดขยายอ�านาจอทธพลขนมากพวกเขาตางมกองก�าลงอาวธ จงเกดสภาวการณกงแตกแยกขนแลว ค.ศ.188ราชส�านกตงฮนปรบต�าแหนงและอ�านาจของขนนางระดบ

15

จงหวดในจงหวดทส�าคญๆเปลยนจากยศ“ชอสอ”(刺史)เปนยศ“โจวม”(州牧)ใหกมอ�านาจทงสองดานพรอมกน คอดานการปกครอง (มหาดไทย) และดานทหาร (กลาโหม) แลวคดเลอกขนนางทมชอเสยงเดนๆไปรบต�าแหนงเรองนท�าใหอทธพลของขนนางทองถนยงเพมมากขนอก ภายใตสภาพเชนนสถานการณทโนมเอยงไปในทางทขนศกทองถนตาง ๆ จะรบพงชงอ�านาจกนจงหลกเลยงไดยาก หลงจาก “การลกขนส กล ม ผาเหลอง”ถกปราบลงไมนานอนตรายจากการกดดนจากภายนอกลดทอนลงความขดแยงภายในชนชนปกครองตงฮนเพมระดบรนแรงขน ค.ศ. 189 แมทพใหญ (ตาเจยงจวน)–โฮจน ฆาขนทใหญแลวตองการจะท�าลายอทธพลของกลมขนทใหราบเรยบ เขาจงมค�าสงเรยกใหตงโตะ (董卓 ตงจวอ) ขาหลวงเมองเปงจว (并州 ปงโจว) น�ากองทพมาราชธาน ขนทเตยวเหยยง(張讓จางรง)กบพวกวางแผนฆาโฮจนตาย อวนเสยว(袁紹 เหวยนเซา) อวนสด (袁朮 เหวยนซ)และนายทหารใตบงคบบญชาของโฮจนจงบกเขาวงฆาขนทไปสองพนกวาคนนบเปนการกวาดลางอทธพลของขนทไดหมด

ทวาขนศกตงโตะผทะเยอทะยานและมกองทพใหญในมอเขาส ราชธาน ลกเอยง(洛陽ลวหยาง)พอดตงโตะเขากมอ�านาจปลดฮองเต-เลาเปยน(劉辯 หลวเปยน)ตงเลาเหยบ(劉協หลวเสย)เปน“ฮนเหยนเต”(漢獻帝 ฮนเซยนต) ตงตวเองเปนอครมหาเสนาบดกมอ�านาจศนยกลางไดหมดราชส�านกตงฮนคงเหลอแตชอแตฐานะจรงหมดสนแลว ค.ศ.190ขาหลวงจงหวดตางๆหมายมงขยายอ�านาจแยงชงพนทกนจงตางขยายกองทพ โดยอางวาจะปราบปรามตงโตะเนองจากจงหวดทขนศกตงทพท�าศกเปนจงหวดทอย ทางทศตะวนออกของดานตงกวน(潼關ถงกวน)จงเรยกกนวา“กองทพภาคบรพา”(關東軍)มขนศกหลายคนเขารวม นบเปนการเปดฉากสงครามจลาจลระหวางขนศก กองทพบรพายกขาหลวงจงหวดปดไฮ (渤海 ปอไห)–อวนเสยว เปนประธานพนธมตร ยกทพสามทางจากตะวนออกตะวนตกและเหนอเขาลอมราชธานลกเอยง แตเนองจากขนศกแตละคนตางกมความปรารถนาสวนตวจงไมมใครยอมเขาท�าศกแบบเดดขาดกบตงโตะ ตงโตะถกคกคามจากกองทพบรพา จงบบบงคบน�าฮองเตอพยพจากลกเอยงไปอยเมองเตยงฮน(長安 ฉางอน)

เหต

แหงส

�มก

ก

โฮจน (何進 เหอจน)

16

ส�มก

กฉบ

บยอ

ดยท

ธ ค.ศ.192ตงโตะถกนายทหารชอลโป(呂布หลวป)ซงรวมมอกบเสนาบดระดบซอถชออองอน (王允 หวงอวน) วางอบายฆาตาย ลฉย (李傕 หลเจวย)และกยก(郭汜กวอซอ)นายทหารใตบงคบบญชาตงโตะฆาอองอนตายสถานการณเปนจลาจลขนอกตงโตะตายแลวบรรดาขนศกในกองทพบรพากลบไมยอมเลกทพหนมาสรบกนเอง สงครามระหวางขนศกสรางภยพบตหนกหนาสาหสตอราษฎร ตอนทตงโตะอพยพหนจากลกเอยงไดวางเพลงเผาผลาญเมองจนสนราชธานลกเอยงและบรเวณรายรอบสองรอยลถกเผาไหมราบเรยบหมดสงครามระหวางลฉยกบกยกท�าใหราคาธญญาหารในเมองฉางอนแพงขนอยางมากขาวหนง“สด”ราคาสงถง55เฉยนถวและขาวสาลหนงสดราคาสงถง2แสน(เบย)ราษฎรหลายแสนคนตองเสยชวตถก

เขนฆาและอพยพหลบหนภยไปทอน ตามหลกฐานทมบนทกกลาวถงเชนคราวทโจโฉ(曹操เฉาเชา)ตเมองเผงเฉง (彭城 ปจจบนคอเมองสวโจว徐州ในมณฑลเจยงซ江蘇省)เขาสงใหฆาราษฎรชายหญงหลายหมนคนโยนลงแมน�าซอสย (泗水) จนท�าใหแมน�าถกปดกนไหลไมได เมองต นชว (頓丘)กอนสงครามมราษฎรหนงแสนครวเรอน เกดภยสงครามแลวเหลออยเพยงสามพนครวเรอน จงฉางถง (仲長統) คนใน สมยนนบนทกไววา“เมองวางเปลาไมมคนอาศย ในระยะทางรอยลไมมผคนเลย สภาพอยางนมากมาย” ในตอนนนลมแมน�าเหลอง(ฮวงโห) อนกวางขวางอดมสมบรณ กลบกลายเปนทรกรางดวยกอหนาม สงครามจลาจลด�าเนนต อมาจนถงค.ศ.199ขนศกทเรองอ�านาจกคง

17

เหลออยไมกรายขนศกทมอ�านาจสงมากทสดคอกลมอวนเสยวและกลมโจโฉทยดครองแดนตงงวน(ภาคกลางประเทศคอลมน�าฮวงโหตอนกลาง)อยสวนกลมอนๆไดแกซนเซก(孫策ซนเชอ)ครองกงตง(江東เจยงตง)เลาเปยว(劉表หลวเปยว)ครองเกงจว(荊州จงโจว)เลาเจยง(劉璋หลวจาง)ครองเอกจว(益州 อโจว)มาเทง (馬騰หมาเถง)หนซย (韓遂หานซย)ครองเหลยงจว (涼州 เหลยงโจว) กองซนต (公孫度 กงซนต ) ครองเลยวตง (遼東 เหลยวตง)

2.2 โจโฉครองภ�คเหนอ ในชวงตนของสงครามจลาจลขนศกทขยายก�าลงไดใหญโตรวดเรวทสดคออวนเสยว อวนเสยวเกดในตระกลขนนางทยงใหญระดบ “4 ชวคนมมหาเสนาบด5คน”(ซอซออกง四世五公)และ“มพรรคพวกทวแผนดน” อวนเสยวมบทบาทในการปราบปรามก�าจดอทธพลของกลมขนทเขาจงได รบเลอกใหเป นประธานพนธมตรกองทพหวเมองปราบตงโตะ (กองทพ หวเมองบรพา) หลงจากตงโตะเอาตวฮองเต–พระเจาเหยนเต หลบภยไปอยเตยงฮน(長安ฉางอนปจจบนคอเมองซอาน) แลว อวนเสยวฉวยโอกาสขยายอ�านาจ เรมจากเขาแยงยดกจว (冀州 จโจว)จากฮนฮก (韓馥หานฟ)แลวรกคบตอไป อวจว (幽州 โยวโจว) เปงจว และเซยงจว (青州 ชงโจว) อวนเสยวรบชนะกองซนจาน(公孫瓚 กงซนจาน)แยงยดครองอวจวและเฉงจวสองมณฑลไดจากกองซนจาน จากนน

อวนเสยวจงเปนขนศกเรองอ�านาจทสดในภาคเหนอ ยดครองสมณฑลทงหมดไดแกอวจวกจวเปงจวและเฉงจว

โจโฉ ชาวอ�าเภอเฉยว (譙縣 ปจจบนคออ�าเภอปอโจว亳州มณฑลอนฮย安徽省) เมองไพกก (沛國 เพยกวอ)เปนบตรชายของโจโก(曹嵩 เฉาซง)โจโกเปนบตรบญธรรมของขนท–โจเทง(曹騰เฉาเถง)เขาซอต�าแหนงขนนางนายทหารระดบ“ไทอวย”(太尉 ไทเวย) คราวเกดการลกขนส กล มผ าเหลอง โจโฉอยในกองทพของฮองฮสง (皇甫嵩 หวางฝซง) ไปปราบปรามกบฏผาเหลองทเองฉวน(穎川องชวน)ครนตงโตะยดอ�านาจ โจโฉตงกองทพอาสาเขารวมกบกองทพหวเมองบรพา ค.ศ.192กบฏผาเหลองชาวเฉงจวฆาเลาตาย(劉岱หลวไต)–เจาเมองมณฑลกนจว(兗州เหยยนโจว)เหลาขนนางในกนจวรวมกนเชญใหโจโฉรบต�าแหนงขาหลวงมณฑลกนจว [กนจวม

เหต

แหงส

�มก

ก

18

ส�มก

กฉบ

บยอ

ดยท

ธ ต�าแหนงชอสอเปนเจาเมองแตไมไดคมกองทพต�าแหนงม(牧)เปนทงเจาเมองและคมกองทพดวย]ในปนนโจโฉโจมตกบฏผาเหลองชาวเฉงจวแตกพายทเมองเจปก(濟北จเปยปจจบนคอเมองฉางชง長清 มณฑลซานตง山東省) “ไดเชลยสวามภกดสามแสนกวา ชายหญงลานกวาคนจงคดเลอกคนทแขงแรงแคลวคลองไวเรยกวากองทหารเฉงจว”โจโฉจงเรองอ�านาจขนมาก ค.ศ.196(เจยนอนศกปทหนง)โจโฉยกทพไปปราบปรามกบฏผาเหลองทเมองหลหล�า (汝南หรหนาน)และเมองเองฉวน ตอนทโจโฉไดมณฑลกนจวมอกาย(毛玠 เหมาเจย) เสนอใหโจโฉ “ใชราชโองการโอรสสวรรคสงผทไมยอมศโรราบฟนฟการกสกรรมและปศสตวเพอกองทพถาท�าดงนการจะเปนอธราชกส�าเรจ”(ในฉบบนยายวา กลยทธทใชโองการฮองเตบงคบบญชาขนศกอน เปนของ ซนฮก)โจโฉรบมาด�าเนนการ ค.ศ. 196 พระเจาเหยนเตหนออกจากเตยงฮนกลบไปลกเอยงโจโฉรบไปเชญเสดจมาอย เมองฮโต (許都 สวชาง) ใชยทธวธ “อางโอรสสวรรคบงคบบญชาบรรดาขนศก” จงสรางความไดเปรยบทางการเมองมากขน

ในป นน โจโฉเรมฟ นฟกระต นการ กสกรรม ใชระบบ“ถนเถยน” (屯田 รวบรวมราษฎรทแตกฉานซานเซนกลบมาอยรวมกนจดสรรแบงทนาใหราษฎรยกเวนสวยภาษ) ในแถบฮแห (許下 สวเซย) ไดขาวถงลานถง สามารถแกไขปญหาพนฐานดานเสบยงอาหาร สรางพนฐานทางเศรษฐกจขนมา โจโฉใชยทธศาสตรยทธวธทถกตอง จงเขมแขงขยายอ�านาจขนมาก ในชวงนนยงมขนศกเรองอ�านาจอยสบกวากลมเชนขนศกทอยทางเหนอของโจโฉคออวนเสยวทางดานใตมขนศกเตยวสว(張繡จางซว)อยเมองล�าหยง(南陽หนานหยาง)เลาเปยวอยมณฑลเกงจวทางดานตะวนออกเฉยงใตมขนศกอวนสดอยมณฑลเอยงจว(揚州หยางโจว) ทางดานตะวนออกคอมณฑลชจว (徐州 สวโจว) ตอนแรกมขนศกลโปครองอ�านาจ ตอมาเลาป (劉備 หลว เปย)ไดครองอ�านาจแทนสวนแดนตะวนตกเสเหลยง (西涼ซเหลยง)มขนศกหนซยกบมาเทง ค.ศ. 197 อวนสดพายแพโจโฉอยางยบเยน ค.ศ. 198 โจโฉบกโจมตมณฑล ชจว ฆาลโป ในปนน โจโฉยงรบชนะกองทพพนธมตรของเตยวสวกบเลาเปยว

19

ค.ศ.200โจโฉโจมตท�าลายก�าลงของเลาปทเมองเสยวพาย(小沛เสยวเพย)มณฑลชจว สวนขนศกในแถบกวนจง (เชน เตยวสว) โจโฉกสงคนไปเกลยกลอม อางราชโองการพระเจาเหยนเตท�าใหสถานการณแถบกวนจงสงบลง ถงตอนนโจโฉยนมนคงในแดนตงงวนมอ�านาจพอแขงขนตอสกบอวนเสยวไดแลว และในปนกองทพอวนเสยวท�าสงครามชขาดชยชนะกบกองทพโจโฉทยทธภม“กวตอ”(官渡กวนต) ฝายอวนเสยวมกองทพมหมา ไพรพลหนงแสน มาศกหมนตว สวนกองทพของโจโฉทตานทานอวนเสยวมก�าลงพลเพยงหมนสองหมนคนเทานนอวนเสยวครองดนแดนสมณฑลคอกจวเปงจวเฉงจวและอวจวสวนโจโฉครองดนแดนเพยงสองมณฑล ดจากจ�านวนทหาร เสบยงอาหาร อาวธยทธภณฑ และแนวหลงทคอยสนบสนนแลวอวนเสยวมความไดเปรยบเหนอกวามาก แตทวาในทางการเมองนน การปกครองกจวของอวนเสยว “ท�าใหพวกผมอทธพลมงคงร�ารวยใหอ�านาจวาสนากบเครอญาตปลอยใหราษฎรชนลางยากแคนตองจายสวยภาษหนก”ท�าใหราษฎรยากจนลมละลายอวนถ�า(袁譚เหวยนถาน)บตรชายอวนเสยวปกครองเฉงจวกกดขราษฎรอยางทารณโหดราย“สงทหารออกจบผคนราวกบลานกลาสตว”สวนโจโฉนนใสใจในการพฒนาการผลตลดทอนการขดรดราษฎรอกทงยงปราบปรามพวกผมอทธพลราษฎรนยมโจโฉมากกวาอวนเสยว

ในทางการทหารค�าสงของอวนเสยวไมเขมงวด คนภายในแตกแยกกนเองก�าลงขวญไพรพลทหารไมด อวนเสยวเลอกแตงตงแตคนทสนทสวนโจโฉเลอกใชคนตามความสามารถ ตอเรองเหลานโจโฉไดเปรยบมความเหนอกวาอวนเสยว นเปนสาเหตท�าใหโจโฉไดชยชนะตออวนเสยว

ยทธก�รกวตอ ในยทธการกวตอโจโฉแสดงออกถงความปรชาสามารถทางดานการทหารอยางเตมท ในชวงตนอวนเสยวเคลอนทพหลวงไปตงท“เอยงบ”(陽武หยางอ ปจจบนอยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอของอ�าเภอเหวยนหยาง 原陽縣 มณฑลเหอหนาน河南省) สงกอง ทพหนาไปลอมแปะแบ(白馬ไปหมา

เหต

แหงส

�มก

ก

20

ส�มก

กฉบ

บยอ

ดยท

ธ ปจจบนอย ทางตะวนออกของอ�าเภอ หวาเซยน滑縣 มณฑลเหอหนาน) โจโฉใชกลยทธ“ท�าทเขาตทางตะวนออกแตกลบเขาตทางตะวนตก”ทลายวงลอมของอวนเสยวไดส�าเรจอกทงยงฆาทหารเอกของอวนเสยวสองนายคองนเหลยง(顏良 เหยยนเหลยง) และ บนทว (文醜เหวนโฉว)แลวโจโฉถอยทพกลบมารกษากวตอตานทานกองทพพลหนงแสนของอวนเสยวอยอกครงป ตอมาเขาฮว (許攸 สวโยว) ทปรกษาของอวนเสยวหนไปสวามภกดตอโจโฉ แจงความลบเรองจดทตงคายเกบเสบยงอาหารของกองทพอวนเสยวโจโฉจงลอบใชกองทหารชนเยยมจ�านวนหาพนนายลอบไปเผาท�าลายคายเสบยงอาหารของอวนเสยวทอวเจา (烏巢 อเฉาปจจบนอยทางตะวนออกเฉยงใตของเหยยนจน延津縣 มณฑลเหอหนาน)ฆานายพลอเขง (淳于瓊 ฉนอวฉยง)เผาเสบยงอาหารของกองทพอวยเสยวจ�านวนหมนกวาเกวยนมอดไหมหมดกองทพอวยเสยขวญผวาแนวรบแตกสลายเตยวคบ(張郃 จางเหอ)ทหารเอกของอวนเสยวกยอมจ�านนตอโจโฉอวนเสยวเหลอเพยงทหารใกลชดแปดสบกวาคนหนรอดชวตกลบไป สวนกองทหารเจดหมนกวาคนถกกองทพโจโฉฆาตาย

โจโฉท�าลายกองก�าลงหลกของอวนเสยวลงไดในยทธการกวตอ วางรากฐานส�าหรบการรวมภาคเหนอใหเปนเอกภาพในขนตอไป หลงจากศกกวตอสองปอวนเสยวกปวยตายบตรชายสองคนของอวนเสยวคออวนถ�ากบอวนซง(袁尚เหวยนซาง) ตอสแยงอ�านาจกนเอง โจโฉยกทพตไดกจว ฆาอวนถ�าและโกกน (高幹 เกากาน) ขาหลวงมณฑลเปงจวสวนอวนซงหลบหนไปพงเปกตน(蹋頓ทาตน)-ราชาเผาอหวนหวงสะสมก�าลงกลบมาตอสฟ นอ�านาจใหม ค.ศ. 207 โจโฉตวสนใจยกทพตามก�าจดถอนรากถอนโคนอวนซงจงยกทพไปทางหลหลงไซ(盧龍塞ปจจบนคอสเฟงโขว喜峰口 มณฑลเหอเปย河北省) เดนทพตามเสนทางในภเขาหาร อยกวาล ไปโจมตเมองหลวเซย (柳城หลวเฉงปจจบนคอเมองเฉาหยาง 朝陽縣มณฑลเหลยวหนง遼寧省) กองทพโจโฉปะทะกบกองทพของเปกตนและอวนซงทเชงเขาเปกลงสาน(白狼山 ไปหลางซาน ปจจบนอย ในเขตอ�าเภอผงเฉวยน 平泉縣 มณฑล เหลยวหนง) ฆาเปกตน และไดชาวจนชาวเผาอหวนสวามภกดสองแสนกวาคน

21

อวนซงหลบหนไปพงกองซนของ(公孫康กงซนคง)–ขาหลวงแควนเลยวตงกองซนของตดหวอวนซงสงมาสวามภกดตอโจโฉเสรจศกครงนนบวาโจโฉมอ�านาจปกครองภาคเหนอไดเปนเอกภาพทงหมด หลงจากไดชยชนะรวมภาคเหนอเปนเอกภาพแลวโจโฉหวงจะฉวยจงหวะท�าศกรวมทวแผนดนใหเปนเอกภาพค.ศ.208โจโฉมงปราบปรามเลาเปยวขนศกผครองเกงจวและเลาปทพงพาอาศยเลาเปยวอยโจโฉยกทพตภาคใตแตเสยทาพายศกครงรายแรงทเซกเพก(赤壁ชอป) ยทธการเซกเพกเปนหมดหมายของการกอตง“สามกก”กลาวคอโจโฉครอบครองภาคเหนอ ซนกวน (孫權 ซนเฉวยน) ครอบครองภาคตะวนออกเฉยงใต (กงตง)สวนเลาปครอบครองเกงจวและเสฉวน(四川ซอชวน)

เหต

แหงส

�มก

ก

22

กว�จะม�เปนวรรณคดเรองส�มกก

นยายองประวตศาสตรเรองสามกก ทชาวไทยและชาวอะไรอนๆ ทวโลกรจกกนแพรหลายนนเปนผลงานทศลปนมากมายหลายทานสรางสรรคจากขอมลประวตศาสตรสบเนองกนตอ ๆ มา ข อมลประวตศาสตรสามกกทส�าคญไดมาจากจดหมายเหตประวตศาสตรหลายเลม เชนซานกวอจวอ 《三國誌》 โฮวฮนซ 《後漢書》 ฮนจนซนชว 《漢晉春秋》 จอจวอทงเจยน 《資治通鑒》 ซอซวอซนอว 《世說新語》เปนตน

ปกหนงสอ ซานกวอจวอผงฮวา

23

วรรณกรรมสามกกทเปนฉบบสมบรณเลมแรกคอซานกวอจวอผงฮวา 《三國誌平話》 เขยนในยคราชวงศหยวนตอมาหลวกวนจง(หลวกวนตง羅貫中)คนยคราชวงศหยวนตอเนองกบราชวงศหมงจงปรบปรงปรงแตง คดเลอก ตอเตม สรางสรรคเปนนยายเรองยาวด�าเนนเรองสามกกตงแตตนจนจบใหชอวา ซานกวอจวอทงส เหยยนอ 《三國誌通俗演義》 แบงเปน240ตอน ซานกวอจวอทงสเหยยนอของหลวกวนจงนบวาเปนวรรณกรรมทเยยมยอดอยแลว แตตอมายงมบณฑตคดปรบปรงช�าระขดเกลาเสยใหมอก ซงฉบบทปรบปรงใหมนเองเปนฉบบทแพรหลายกนอยทกวนน ในชอ ซานกวอเหยยนอ 《三國演義》 บณฑตสองคนทปรบปรงเรอง ซานกวอจวอทงสเหยยนอของหลวกวนจง ใหกลายเปนซานกวอเหยยนอคอ

เหมาหลน (毛綸) กบ เหมาจงกาง (毛宗崗)สองพอลก

ซานกวอจวอผงฮวา เรองราวสามกกทเปนนทานชาวบาน รวบรวมเปนเลมครงแรกใชชอวาซานกวอจวอผงฮวาฉบบทตพมพ(ดวยแมพมพแกะไม)ในยคราชวงศหยวนชวง“จวอจวอศก”(至治ค.ศ.1321-1323)พบในหอสมดหลวงของญปน เรองราวในซานกวอจวอผงฮวา เรมดวยบทเกรนน�าเปนเรองของสมาตง(司馬仲ซอหมาจง)ลงไปตดสนคดทคงคางมาตงแตยคเลาปง-ฌอปาอองในนรก (เรองตอนนมแปลเปนไทยแลว ใชชอวา สามกกอน) ซอหมาจงสามารถตดสนคดความจดการใหค อาฆาตแคนและผ ทมหนกรรมตอกน ไปเกดใหมชดใชกรรมทท�าไว โดยบคคลเหลานน ตางกไปเกดเปนบคคลตางๆ ในยคสามกก ดงนนบทบาทตางๆ ของตวละครสามกก จงม ทมาจาก “กรรมเก า”

จากขอมลประวตศาสตรผนวกเขากบต�านานชาวบานเกดเปนวรรณกรรม วรรณกรรมสามกกเรมแรกแพรหลายในรปแบบการ“เลานทาน”ศลปนนกเลานทานเลาเรองเพอเลยงชพดงนนจงตองมศลปะ สรางเรองใหสนกสนานชวนตดตาม ตอมากมการน�ามาเขยนเปนอปรากร“งว”เรองสามกกตอนทสนกสนานถกน�ามาท�าเปนบทงวแพรหลายมากมายหลายตอน

กว�จ

ะม�เ

ปนว

รรณ

คดเร

องส�

มกก

24

ส�มก

กฉบ

บยอ

ดยท

ธ

เปนการใชหนกรรมทตนสรางไวเมอชาตภพทแลว(ในยคไซฮน) จากนนซานกวอจวอผงฮวากเรมเรองดวยเหตการณท ซนเสวยจว (孫學究) ได“เทยนซ-คมภรสวรรค”เกดกบฏโพกผาเหลอง และจบถงตอน จกดเหลยงตายททงอจางเหวยน ซานกวอจวอผงฮวาจงนบวาไดเรมวางเคาโครงวรรณกรรมเรองสามกกใหสมบรณเปนเลมแรก แมวาเนอเรองจะมฉากทผดจากขอเทจจรงทางประวตศาสตรมากและส�านวนกเปนแบบ “นกเลานทาน” แตเรอง ซานกวอจวอผงฮวา กมความส�าคญ เพราะเป นต นเค าของเรอง ซานกวอจวอทงสเหยยนอ ทหลวกวนจงเขยนในสมยตอมา

หลวกวนจง แมวาหลวกวนจงจะไดสรางสรรคงานวรรณกรรมทยงใหญไวกตาม แตประวตชวตของเขากไมชดเจน(สวนใหญจะกลายเปนต�านานไป)เชนเรองบานเกดของเขากมขอมลไมตรงกนบางวาเกดทเมองตงผง(東平)มณฑลซานตงบางวาเมองไทเหวยน(太原)มณฑลซานซ(山西省)บางวาเมองหงโจว(杭州) มณฑลเจอเจยง(浙江省)

หล ซวน (魯迅 ) นกเขยนผ ยงใหญยคปฏวตประชาธปไตย คนควาขอมลไดวา หลวกวนจงมชวตอยในชวงระหวาง ค.ศ. 1330-1400 นกวชาการรนตอมาระบไดแคบลงอกวาเกดในชวงประมาณค.ศ.1315-1318ตายในชวงประมาณค.ศ.1385-1388 ผลงานนยายองประวตศาสตรเรองสามกกของหลวกวนจง นบเปนรปแบบใหม กาวพนรปแบบการเลานทานประวตศาสตรแบบดงเดม สรางภาพตวละครแบบวรรณกรรมไดเปนทประทบใจผอาน

รปปนหลวกวนจง

ทอ�าเภอชงสว มณฑลซานซ

25

แตกอยางทเขยนเลาไวขางตนแลววา นยายองประวตศาสตรสามกก ทแพรหลายอย ในปจจบนไดผานการปรบปรง ช�าระแกไข ปรงแตง ของปราชญคนอนอก แลวตนฉบบทหลวกวนจงเขยนขนครงแรกนนเปนอยางไรกนแนเลา

ซานกวอจวอจวน และ ซานกวอจวอทงสเหยยนอ นยายองประวตศาสตรเรองสามกกทเชอกนวาเปนส�านวนของหลวกวนจงมตนฉบบตวพมพไมแกะทเกาทสดคอฉบบท ใช ชอว า ซานกว อจวอทงส เหยยนอ หรอเรยกกนทวไปวา “ฉบบ เจยจง”พมพเมอค.ศ.1522แบงเปน240ตอน นกวชาการสวนหนงเชอวาซานกวอ จวอทงสเหยยนอ ฉบบนแหละ นาจะใกลเคยงกบเรองทหลวกวนจงเขยนไวมากทสด แต นนกยงไม แน เพราะยงมวรรณกรรมสามกกอกเรองหนง ทแมวาเราจะพบฉบบพมพทไมเกาเทา “ฉบบเจยจง”แตส�านวนภาษาดเกากวานนคอฉบบทใชชอวาซานกวอจวอจวน《三國誌傳》

เรอง ซานกวอจอจวน มฉบบพมพทเกาแกทสดคอ ฉบบท หลวหลงเถยนเฉยวซานถาง (劉龍田喬山堂)พมพเมอค.ศ.1592เรองซานกวอ จวอจวน มเนอหาหลายตอนไมตรงกบซานกวอจวอทงสเหยยนอส�านวนภาษากยงไมเปนแบบ“ภาษาเขยน”* เทากบฉบบเจยจง ฉบบจวอจ วนน ไม เป นทแพร หลาย และแตกอนนกวชาการไมคอยเหนความส�าคญ ตอมาจงไดพจารณา ใหมวา ฉบบจวอจวนนาจะเกาแกและเปนตนแบบของ “ฉบบเจยจง” อกท ดงนนฉบบจวอจวนจงนาจะใกลเคยงกบสงทหลวกวนจงเขยนขนมากทสด

ฉบบ หลผงเปน หลงจากมฉบบเจยจงแลวตอมากมผ ปรบปรงฉบบเจยจ งอกคร ง ผ ปรบปรงและเขยนค�าอรรถาธบายคอเยโจว(葉晝)ชาวเมองอซ(無錫)แตเยโจวอางชอผ เขยนค�าอรรถาธบายวาหลจวอ(李卓吾)เปนผเขยนฉบบนใชชอวาหลจวอเซยนเซงพผงซานกวอจวอ 《李卓吾先生批評三國誌》 เรยกยอๆวาฉบบหลผงเปน(李評本)

*ในสมยโบราณภาษาของคนจนแบงเปน“ภาษาพด”กบ“ภาษาเขยน”แยกกนชดเจนจนกระทงถงสมยการ

ปฏวตประชาธปไตยเมอรอยกวาปกอนมวลชนปฏวตจงเคลอนไหวใหลมเลก“ภาษาเขยน”เปลยนมาใช“ภาษาพด”

หรอไปฮวา(白話)เขยนหนงสอแทน

กว�จ

ะม�เ

ปนว

รรณ

คดเร

องส�

มกก

26

ส�มก

กฉบ

บยอ

ดยท

ธ เยโจวรวมเนอเรองเดมสองตอนเปนหนงบท สามกกฉบบหลผงเป นจง กลายเปน120บท(เทากบปจจบน) ค�าวจารณและอรรถาธบายสวนใหญเนนวจารณทางดานการเมองจรยธรรมและแนวคดของตวละคร ไมมการวจารณถงเรองวรรณศลป และทส�าคญฉบบ หลผงเปนนวพากษขงเบงไวอยางแรงเสยดวย

ซานกวอเหยยนอ ตอมาเหมาหลน เหมาจงกาง สองพอลก ไดช�าระ ดดแปลง เขยนค�าอรรถาธบายใหมอกครงโดยยดฉบบ หลผงเปนเปนตวตง เหมาจงกางยงคงแบงเนอเรองเปน120บทตามแบบของเยโจว เพมเตมค�าวจารณดานวรรณศลป และทส�าคญคอเปลยนแปลงส�านวนภาษาดดแปลงบทกวประกอบเรอง และบทบาทของตวละคร เหมาจงกางชประเดน“เจวงถง”(正統)การสบทอดสนตตวงศทถกตองเปนแนวคดหลกของเรอง ดงนนจงตองแกไขบทบาทของตวละครใหสอดคลองกบหลกจรยธรรมนน นอกจากนนยงใชชอกมเสยถาง(金聖嘆 จนเซงทน) เขยนบทน�าอกดวย (ด ต�านานหนงสอสามกก ฉบบเจาพระยาพระคลง) ปจจบนนกวชาการจนประกาศแนชดแลววาบทน�าชนนนไมใชขอเขยนของจนเซงทน จนเซงทนไมเกยวของอะไรกบซานกวอเหยยนอ

ซานกวอเหยยนอทเหมาจงกางปรบปรง มคณภาพดานวรรณศลป สงขน จงไดรบความนยมสงสด และ เปนฉบบทแพรหลายซงคนทวๆ ไปอานกนอย แตอยางไรกตามในชวงหลง ๆ มาน นกวชาการไดกลบไปตรวจสอบเปรยบเทยบซานกวอจวอทงสเหยยนอ ฉบบดงเดมของหลวกวนจงกบซานกวอเหยยนอ ทเหมาหลน เหมาจงก างปรบปรง ตรวจไปตรวจมา กปรากฏวาเกดความเหนแตกตางกน บางกวาฉบบเดมของหลวกวนจงมคณภาพดกวาท เหมาจงกางแกเสยอกบางกวาเหมาจงกางแกไขใหดขนจรงๆ ตางฝายตางมเหตผล แตกพอสรปไดวาสงทเหมาจงกางแกไขนนมทงทท�าใหดขนคอเกดผลดานบวกและมทงทเลวลงคอเกดผลดานลบ เราจงนาจะรบทราบขอมลเรองนทนกวชาการชาวจนเขาคนควากนไวสกเลกนอย เหมาหลนเหมาจงกางสองพอลกนเปนคนในยคราชวงศชงเหมาหลนผพอนาจะเกดเมอ พ.ศ. 2158 เหมาจงกาง

27

เรองส�มกกน บดเบอนประวตศ�สตรเข�ข�งเล�ป

เขยนใหฝ�ยเล�ปเปนฝ�ยธรรมะฝ�ยโจโฉเปนฝ�ยม�รนน

จดสำ�คญกม�จ�กสงทเหม�จงก�งไปเปลยนแกนนเอง

แตทวาเหมาจงกางกถกต�าหนหลายจดเหมอนกน ทเดนชดทสดคอการทเหมาจงกางไปเปลยนแกบทบาทและค�าพดบางตอนของตวละคร เหมาหลน เหมาจงกางยดมนในแนวคด“เจวงถง”คอการสบสายสนตตวงศทถกตอง เหมาหลน เหมาจงกางจง

ตองเอยงขางเลาปอยางเตมท ทมการวจารณกนว า ซานกวอเหยยนอ นบดเบอนประวตศาสตรเขาขางเลาป เขยนใหฝายเลาป เปนฝายธรรมะฝาย โจโฉเปนฝายมารนน จดส�าคญกมาจากสงทเหมาจงกางไปเปลยนแกไขนนเอง นกวชาการจนบอกว า เรอง ซานกวอจวอทงสเหยยนอฉบบดงเดม

นาจะเกดเมอพ.ศ.2182ทงคเปนบณฑตหร(ปญญาชนขงจอ)มความรดแตกมไดรบราชการและมชวตทยากจน ชวงเวลาทสองพอลกด�าเนนการแกไขปรบปรงเรองซานกวอจวอทงสเหยยนอ ของหลวกวนจงคาดวานาจะอยในระหวางพ.ศ.2207-2209(รชกาลคงซฮองเต) สงทเหมาจงกางปรบปรงไปสรปอยางกวางๆ คอปรบปรงการวางฉากด�าเนนเรองจดเนอหาแบงเปน120บท(เดมม240ตอน)ขดเกลาภาษาปรบปรงทาทและค�าพดของตวละคร(กระทงเปลยนแกบทบาทบางตอนเลยกม) จดทเหมาจงกางไดรบการยกยองชมเชยคอ การจดวางโครงสราง วางล�าดบฉาก การตดฉาก การวางจงหวะของเรอง จดนท�าให ซานกวอเหยยนอ กลายเปนนยายส�าหรบอานทเปนอมตะ ถงทกวนนกยงอานสนกไมเยนเยอยดยาดแบบนยายโบราณ

กว�จ

ะม�เ

ปนว

รรณ

คดเร

องส�

มกก

28

ส�มก

กฉบ

บยอ

ดยท

ธ ของหลวก วนจง มได เอยงข างหรอล�าเอยงเขยนชวยฝายเลาปมากขนาดนเหมาจงกางนแหละ มาแกไข เขยนชวยฝายเลาปเสยจนนาเกลยด นคอดานลบทเกดจากฝมอเหมาจงกาง คณหนงซเหวยน (寧希元 ) วพากษขอพลาดของเหมาจงกางไวสามจดคอ 1. เหมาจงกางดดแปลงภาพลกษณของตวละครใหเปลยนไปจากฉบบเดมของหลวกวนจงอยางจงใจเพราะ ความยดมนในแนวคด“เจวงถง”เปนการน�าเอาแนวความคดของตนเองยดเยยดสตวละคร ขณะทบทบาทของ ตวละครในฉบบดงเดมของหลวกวนจงนน คอนขางทจะเทยงตรงตามขอมลประวตศาสตร 2. เหมาจงก างแก ไขถ อยค�าส�านวนภาษามากไป ส�านวนภาษาทหลวกวนจงใชนนเปนส�านวนภาษาพดมากกวาภาษาเขยนและส�านวนพดของตวละครแตละตว คอนขางจะมลกษณะเดนจ�าเพาะของตนนอกจากนนแลวกยงเปนส�านวนภาษาทใช กนอย ในยคราชวงศหยวน จรงๆอกดวย เหมาจงกางมาแกไขใหมลกษณะใกลเปนภาษาเขยนมากขน บางคนกยกยองวาดวยเหตนแหละสามกกจง

กลายเปนวรรณกรรมอมตะเพราะภาษาวจตรไพเราะมาก แตพวกทไมชอบกวาเปนการท�าลายเอกลกษณทางส�านวนภาษาของตวละครและท�าลาย “ยคสมย” ของผเขยนเรอง (คอกลายเปนส�านวนภาษายคราชวงศชงแทนทจะเปนส�านวนภาษายคราชวงศหยวน) 3.รายละเอยดหลายสงทเหมาจงกางเปลยนแกอยางผดพลาดไดแก ชอต�าแหนงขนนางชอสถานท ฉบบดงเดมของหลวกวนจงใชชอต�าแหนงขนนางและสถานทคอนขางตรงกบขอเทจจรงในประวตศาสตรยคสามกกแตเหมาจงกางกลบแกไขตามสมยนยม(ราชวงศชง)ท�าใหสบสนวนวาย และคณหนงซเหวยนยงย�าอกวาซานกวอเหยยนอ ฉบบเหมาจงกางนนได เปลยน “โฉมหนา” และแนวคด“สมจรง”ในเรองเดมของหลวกวนจงไปอยางสนเชง ใครอยากรวา “สามกก” ตามแนวคดของหลวกวนจงเปนอยางไรกตองหนกลบไปหาฉบบโบราณมาอานกน เพราะฉบบทแพรหลายกนอยทกวนนนน เปนสามกกของนายเหมาหลนกบเหมาจงกาง

©ºÑºÂÍ´ÂØ·¸�

SukkhapabjaiPUB

·Í§á¶Á

¹Ò¶¨íÒ¹§

จน

อยากร�เรอง

นกถง

·Í§á¶Á ¹Ò¶¨íÒ¹§

·Í§á¶Á ¹Ò¶¨íÒ¹§

©ºÑºÂÍ´ÂØ·¸�

©ºÑºÂÍ´ÂØ·¸�

·Í§á¶Á ¹Ò¶¨íÒ¹§·Í§á¶Á ¹Ò¶¨íÒ¹§I S BN 978-616-7105-84-0

9 7 8 6 1 6 7 1 0 5 8 4 0

FA 0094 สามกก ฉบบยอดยทธ

www.booktime.co.th

180.-

©ºÑºÂÍ´ÂØ·¸�

ไขความกระจางในแงมมทอาจไมเคยร หรอรอยางเขาใจผด

จากความจรงหลากคมภร ทสงสมมานานนบพนป

� ทาไมกวนอถงหนาแดง� เหตใดกวนอไมกนเตาห� มาเฉยว-ขนพลอาภพ� อยเอยนเปนกบฏจรงหรอ

และอกมากทจะทาใหเปนผยอดยทธ เรองสามกก

เยยมยทธ ยอดขนพล

รลกรจรง เบองหลงสามกก