1

การระบความเสยงดวย SWOT Analysis Risk identification by SWOT Analysis

ชยางกร จนทะวน1 รจรา แหวนนล2 ธปไตย พงษศาสตร3

บทคดยอ

ความเสยงนบเปนเรองทส าคญขององคกรสามารถแบงความเสยงไดเปน 2 ปจจย ไดแกปจจยเสยงภายในและภายนอกองคกร ทงสองปจจยนอาจสงผลในดานเชงลบใหองคกร ดงนนในการท าสมมนานจงไดวเคราะหบทความวชาการทเนอหาเกยวของกบความเสยง โดยพบวาขนตอนการระบความเสยงเปนขนตอนพนฐานในการบรหารความเสยงขององคกรซงการระบความเสยงนนจะสามารถลดความเสยงไดหากการระบความเสยงมความชดเจนและครอบคลม จากบทความวชาการระบวาหลายองคกรไดมการจดท าแผนการบรหารความเสยงแตในบางองคกรยงไมไดมการน าเครองมอหรอเทคนคการระบความเสยงเขามาใช ดงนนบทความนผเขยนจงมวตถประสงคทเนนถงการระบความเสยงโดยน า SWOT Analysis มาเปนเครองมอชวยวเคราะหปจจยเสยงทงปจจยภายในและภายนอก จากนนองคกรสามารถน าไปเปนแนวทางเพอใชในการระบความเสยงโดยใช SWOT Analysis ได ซงจะชวยใหแผนการบรหารความเสยงมประสทธภาพมากยงขน ค าส าคญ: แผนบรหารความเสยงองคกร ,การระบความเสยง ,ประเภทความเสยง, SWOT Analysis

Abstract Risk is an important part of the organization. Risk can be divided into two risk factors as internal risk factors and external risk factors. Both of risk factors may be consequence negative impact to the organization. So this seminar has analyzed the articles that related to the risks. According to studies, it has been found that the risk identification process is a fundamental process in managing an organization's risk. Risk identification can reduce the risk if the risk identification is clear and comprehensive. Many organizations have risk management plan but some organizations do not use tools or techniques to identify risks. So that the objective of this study is focus on the risk identification based on SWOT Analysis as a tool to analyze internal risk factors and external risk factors. So the organization can be used a risk identification tool using SWOT Analysis as a risk identification tool. It can be help the organization have more efficient in risks management plan. Keywords: Risk management plan, Risk identification, Risk type, SWOT Analysis. 1 สาขาสารสนเทศสถต คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน 2 สาขาสารสนเทศสถต คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

3 อาจารย ภาควชาสถต คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

2

1. บทน า การบรหารความเสยงในองคกรเปนภารกจหนงททกองคกรควรใหความส าคญซงมความจ าเปนท

จะตองมการด าเนนการในทกปเพอใหองคกรไดมความมนใจวาผลงานทองคกรนนไดท าเกดผลลพธทพงประสงคมากทสดโดยผบรหารขององคกรนนจะเปนผก าหนดนโยบายขนมาเพอใชเปนเครองชน าใหคนภายในองคการถอปฏบตเพอใหบรรลวตถประสงคทวางไวใหกาวเดนอยางมทศทางและมเปาหมายชดเจน ความเสยงอาจเปนเรองไมแนนอนทอาจเกดขนในสถานการณตางๆทงดานของเทคนค มนษย สงคม การเมอง ซงสงเหลานสะทอนถงการเกดขนของการเปลยนแปลงโดยอาจเกดการสญเสยขนและไมสามารถแกไขได การบรหารความเสยงจงนบวาเปนสวนส าคญทใชในการวางแผนธรกจและแผนการบรหารความเสยงไดรบการออกแบบมาเพอลดหรอขจดความเสยงของสถานการณบางอยางทเกดขนหรอมผลเชงลบตอธรกจ (Dinu, 2012) การระบความเสยงเปนกระบวนการหนงในแผนบรหารความเสยง โดย Susanne, Iris, Magdalena (2016) กลาววาความผนผวนในสภาพแวดลอมธรกจทเกดขนสงเสรมใหการระบความเสยงมความส าคญ ขนตอนในการระบความเสยงนเปนสวนหนงของแผนบรหารความเสยงและเปนขนตอนพนฐานทจะตองด าเนนการในล าดบแรก ความเสยงทคาดวาอาจจะเกดขนจะตองไดรบการวเคราะหอยางละเอยดถถวน นนคอองคกรจะตองใชเครองมอและเทคนคการระบความเสยงเพอเตรยมรบมอความเสยงทอาจจะเกดขนซงสวนส าคญของการระบปจจยเสยงทองคกรจะตองระบจะตองครอบคลม ชดเจน ทงปจจยเสยงทเกดจากปจจยภายในและภายนอก

การระบปจจยเสยงจะตองระบใหครอบคลมหมดทงปจจยภายในและภายนอกโดยใหสมพนธกบประเภทของความเสยงอนไดแกความเสยงดานการเงน (Financial Risk), ความเสยงดานกฎหมาย (Legal Risk), ความเสยงดานการเมอง (Political Risk), ความเสยงดานสงแวดลอม (Environment Risk), ความเสยงดานเหตสดวสยอน (Force Majeure Risk) และความเสยงดานการด าเนนการ (Operating Risk)

งานวจยทด าเนนการวจยโดย Gorzén-Mitka, (2013) ; Dinu, (2012) กลาววาเครองมอทใชทวไปคอการระดมความคด สมภาษณและ SWOT-Analysis

SWOT Analysis สามารถวเคราะหปจจยภายในและภายนอกโดยการวเคราะหสามารถแบงออกเปน 2 กลม ไดแกกลมภายในคอ จดแขง, จดออน และกลมภายนอกคอ โอกาส, อปสรรค เมอวเคราะหจดออนและอปสรรค แลวจะเหนมมมองของความเสยงทองคกรจะตองเผชญ

บทความฉบบนจะกลาวถงความหมายและความส าคญของการระบความเสยง ความหมายและความส าคญของ SWOT Analysis เครองมอทใชในการวเคราะห SWOT เพอระบความเสยง การจ าแนก SWOT ตามประเภทความเสยง 6 ประเภท แนวทางการระบความเสยงโดยใช SWOT เพอเปนแนวทางใหองคกรน า SWOT Analysis มาใชเปนเครองมอในการระบความเสยงและเพอใหการะบความเสยงครอบคลมชดเจนทงปจจยเสยงทเกดจากปจจยภายในและภายนอก

3

2. ความหมายและความส าคญของการระบความเสยง ความหมายของการระบความเสยงโดย Anca, Cezar, Adrian (2015) กลาววา การระบความเสยง

คอ ขนตอนการในการพจารณาความเสยงทอาจสงผลตอองคกรและบนทกลกษณะของแตละความเสยงเพอน ามาใชในการพจารณาและวเคราะห สงทเปนประโยชนหลกของกระบวนการนคอเอกสารทของเกยวกบความเสยง ความรและทกษะของผบรหารองคกร ผมสวนเกยวของในการระบความเสยงนไดแก ผบรหาร/ผจดการองคกร สมาชกในองคกร ทมจดการความเสยง ลกคา ผเชยวชาญจากภายนอก ผบรหาร/ผจดการคนอนๆ ผทมสวนไดสวนเสยและผเชยวชาญดานการบรหารความเสยง

กลาวโดยสรป การะบความเสยง คอ ขนตอนในการพจารณาความเสยงทอาจจะเกดกบโครงการหรอองคกร โดยผทจะเขารวมพจารณาความเสยงนไดแก ผบรหาร/ผจดการองคกร สมาชกในองคกร ทมจดการความเสยง ลกคา ผเชยวชาญจากภายนอก ผบรหาร/ผจดการคนอนๆ ผทมสวนไดสวนเสยและผเชยวชาญดานการบรหารความเสยง

การระบความเสยงมความส าคญเพราะขนตอนนเปนขนตอนแรกและอาจเปนขนตอนทมความส าคญทสดในแผนบรหารความเสยง หากการระบความเสยงเกดความผดพลาดขนตอนอนๆในการบรหารความเสยงอาจจะด าเนนการไมได (Dinu, 2012) โดยเฉพาะความผนผวนทเพมขนในสภาพแวดลอมของธรกจปจจบนสงเสรมใหการระบความเสยงมความส าคญ ซงความเสยงทคาดวาอาจจะเกดขนตองไดรบการวเคราะหอยางใกลชด (Baumann et al.,2016)

วธการระบความเสยงจะใชเครองมอและเทคนคทมกถกก าหนดโดยอตสาหกรรม วธการระบความเสยงมวธการหลายวธไดแก การระดมความคด, SWOT Analysis, แบบสอบถามความเสยงและแบบส ารวจความเสยง (Dinu, 2012) เครองมอทใชบอยทสดและใชโดยทวไปคอ การระดมความคด สมภาษณและ SWOT Analysis เครองมอเหลานใชวเคราะหสวนทเปนความเสยงขององคกรเพอรางจดออนทจะมผลตอองคกร (Gorzén-Mitka, 2013 ; Dinu, 2012)

ดงนนจากการศกษาพบวาเครองมอ “การวเคราะห SWOT” ทสามารถวเคราะหจดแขง,จดออน, โอกาสและอปสรรค จะเปนเครองมอทสามารถวเคราะหสวนทเปนความเสยงขององคกรเพอรางจดออนและสามารถวเคราะหอปสรรคไดด

3. ความหมายและความส าคญของ SWOT Analysis SWOT Analysis เปนเครองมอทมกใชในการก าหนดกลยทธ โดยการวเคราะหสภาพแวดลอมภายในคอ จดแขง จดออน รวมถงโครงสราง ทรพยากรทางการเงน ทรพยากรบคคลขององคกรและพจารณาจดเดนทส าคญขององคกรคอการรวมเอาความสามารถหลกทเปนพนฐานเพอใหบรรลเปาหมายจงถอเปนขอไดเปรยบทางการแขงขน ในสภาพแวดลอมภายนอกคอ โอกาส อปสรรค โดยทวไปแลวจะไมอยในการควบคมของผบรหารองคกร เชน ความหลากหลายในความเสยงทางสงแวดลอม สงคม การเมองและอตสาหกรรม ซงการระบความเสยงตองใชเวลาพอสมควรในการด าเนนการใหมประสทธภาพ (Opran, C., Paraipan, L., & Stan, S., 2012) โดย Ommani (2011) ยงกลาวอกวา SWOT Analysis เปนกรอบชวยใหผวางแผนระบกลยทธให

4

บรรลเปาหมาย, เปนเทคนคทใชในการวเคราะหความเสยงขององคกร นอกจากนผบรหารยงใชเปนเครองมอประเมนจดแขง, จดออน, โอกาสและอปสรรค ทของเกยวกบการด าเนนการขององคกรและธรกจตางๆ สามารถชวยใหผบรหารรบทราบขอมลเชงลกในอดตและขอมลทเปนไปไดในอนาคต

เครองมอนใชเพอระบอปสรรค ขอไดเปรยบและใชประโยชนจากโอกาสในหลากหลายเหตการณ องคกรสามารถก าหนดวธการใชประโยชนจากการวเคราะหเพอลดจดออน ควาโอกาสและหลกเลยงอปสรรคทอาจเปนอนตราย SWOT Analysis สามารถใชในการประเมนหลายรปแบบเชนการประเมนผลผลต การประเมนความคดทางธรกจทเปนนวตกรรมใหม (Karvelli et al. 2008, 4)

SWOT Analysis วเคราะหดวยการใชเมทรกซทมสแฉกคอจดแขง, จดออน, โอกาส, อปสรรค จะท าการเรมตนดวยเมทรกซวางและในขนตอไปคอการกรอกขอมลลงในกรอบสเหลยม สมม ในหลายๆ กรณการระดมความคดจะชวยใหสรางสงทเปนไปได เมอมขอสรปทคลายกนควรสรปและจดอนดบตามความส าคญและเรมตนดวยสงทส าคญทสด (Rauch 2007, 416)

เปนประโยชน เปนอนตราย

แหลง

ก าเน

ด ภา

ยในอ

งคกร

S Strengths

W Weaknesses

แหลง

ก าเน

ดจาก

ภา

ยนอก

องคก

ร

O Opportunities

T Threats

SWOT Analysis แสดงผลใหเหนถง "ภาพรวม" ในชวงเวลาหนงในอดตจนถงปจจบน สามารถขยาย

ไดทงมมมองทกวางขนและรวมถงการสมภาษณผมสวนไดเสยในบรษทหลก ผน ารฐบาลและผทก าหนดนโยบายอนๆ (Helms et al. 2011, 283).

โอกาสและอปสรรคประกอบดวยปจจยทอยภายนอกและมกไมไดอยภายใตการควบคมของฝายบรหาร เชนความเสยงดานสงคม สงแวดลอม การเมองและอตสาหกรรม เพอใหเกดประสทธภาพในการระบความเสยงจะตองใชความพยายามและเวลาทเหมาะสมคดเกยวกบจดออนและอปสรรคขององคกร

แผนทความเสยงตามมตเปนเอกฉนทจะชวยใหมนใจวาผลการอภปรายเหลานมการวเคราะหอยางถถวน ในกรณการเขาซอกจการ SWOT-Analysis ควรระบถงความเสยง (Shenkir and Walker 2007, 7)

หากตองการใหประสทธผลมแนวโนมทมากขนผรวมการวเคราะห SWOT จะตองมาจากหนวยงาน/ฝาย/แผนกตางๆขององคกรเพอใหมความหลากหลายเพราะมบางอยางเกยวของกบประวตความเปนมาและประสบการณ ผรวมการวเคราะห SWOT จะตองสอสารอยางเปดเผยและในการท างานตองมความสมพนธในการท างานทดหรอใกลชด เผชญกบจดออนและอปสรรคทเปนไปไดและคาดวาจะเกดขน (Karvelli et al. 2007, 10).

5

ดงนน Sartor and Bourauel, (2013) ไดใหขอสรปและมการแสดงความคดเหนถง SWOT Analysis วาขอดของการใช SWOT Analysis มดงน 1. SWOT Analysis เปนวธทรจกกนทว , 2. SWOT Analysis สามารถลางกรอบขอมล, 3. SWOT Analysis สามารถพจารณามมมองทงมมมองภายในและภายนอกองคกรและ 4. SWOT Analysis ใหภาพโดยรวมของสถานการณของบรษท (Sartor and Bourauel 2013, 42)

4. เครองมอทใชในการวเคราะห SWOT เพอระบความเสยง

โดยทวไปในการวเคราะหและพจารณาจดแขง จดออนจะรวมถงภาพลกษณทมความส าคญเกยวกบความสามารถทกษะพนฐาน ผลลพธของ SWOT Analysis จะแสดงออกมาในรปแผนงานเชงกลยทธและชวยในการวางแผนกลยทธลวงหนาในอนาคต ตวอยางเชน วธการสรางจดแขง วธลดจดออน ใชประโยชนจากโอกาสและวธทลดอปสรรค

ความเสยงมแหลงทมา 2 ปจจยคอปจจยเสยงภายในทองคกรสามารถจดการควบคมไดและปจจยเสยงภายนอกทอยเหนอการควบคมขององคกรและใน SWOT Analysis จะมเครองมอทใชในการวเคราะหปจจยภายในและภายนอก เครองมอเหลานจะใชการวเคราะหตางกนโดยแยกเครองมอเปน 2 สวนเพอวเคราะห 2 ปจจยนนเอง โดยผเขยนจะขอยกเครองมอตวอยางทใชในการวเคราะหปจจยภายในและภายนอกโดยเครองมอ McKinsey 7-S Framework จะใชวเคราะหปจจยภายในคอจดแขง จดออนและเครองมอ PESTLE Analysis จะใชวเคราะหปจจยภายนอกคอ โอกาส อปสรรค

เครองมอทใชในการวเคราะหปจจยเสยงภายใน การวเคราะหปจจยหรอสภาพแวดลอมภายในตองใชเครองมอทมความเหมาะสมจะแสดงใหเหน

ผลลพธทเกดขนในการวเคราะหไดชดเจนและการวเคราะหแบบนสามารถบงบอกใหทราบไดวาองคกรมจดแขงอยทปจจยตวใดและปจจยตวนนมความส าคญมากนอยเพยงใด แตจะไมสามารถบอกไดวาจะเปนฝายไดเปรยบในเชงการแขงขนหรอไม จนกวาจะไดทราบขอมลของคแขงองคกรแลวจะน ามาวเคราะหเพอเปรยบเทยบกน (สปญญา ไขยชาญ, 2551 : 170) ซงเครองมอตวอยางทผศกษาน ามาใชในการวเคราะห คอ McKinsey 7-S FrameWork

McKinsey 7-S FrameWork เปนเครองมอทใชวเคราะหองคกรหรอโครงรางองคกร ซง Mckinsey คอ ชอของบรษททมชอเสยงและรบปรกษาธรกจ ไดท าการศกษาโครงรางขององคกรและประสบความส าเรจอยางมากในการด าเนนงาน พบวามองคประกอบส าคญอย 7 อยาง ไดแก

Strategy = กลยทธมความเหมาะสม บงบอกภารกจองคกรไวชดเจน Structure = การจดองคกรทเหมาะสม งายๆไมซบซอน System = ระบบการจดการเขาไปสนบสนนการท างานตางๆ Skill = คนในองคกรมความช านาญในงาน Staff = คนในองคกรมความรความสามารถ งานกบคนเหมาะสมกน Style = คนในองคกรมความคด/พฤตกรรมในท านองเดยว Shared Values = คนในองคกรไดรบแจงคานยมเปนแนวทางในการปฏบต ตองท าใหคนใน

องคกรเกดความภมใจในงาน

6

เครองมอทใชในการวเคราะหภายนอก สภาพแวดลอมในทางดานธรกจนนมการเปลยนแปลงทกๆชวงเวลา การเปลยนแปลงบางประเดน

อาจจะรวดเรวและรนแรง ซงธรกจจะไดรบผลกระทบอยางมากและบาง “โอกาส” อาจกลบกลายเปน “อปสรรค” หรอกลบกน ดงนนแมจะวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกในทางธรกจแลวกควรทจะตดตามสถานการณตางๆตอไปอยางใกลชดและตองพรอมทจะปรบกลยทธเมอเกดการเปลยนแปลงสถานการณโดยการวเคราะหจะใชเครองมอทสามารถแสดงผลลพธ แยกประเดนของปญหาแตละดานไดอยางชดเจน (นนทยา หตานวตร และณรงค หตานวตร, 2551 : 65) การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกทกองคกรมอยแลวซงเปนเครองมอทมประโยชนส าหรบการศกษา ท าความเขาใจในทางเศรษฐกจ สงคมวฒนธรรม การเมอง และเทคโนโลยทองคกรด าเนนการมาใชส าหรบการประเมนการเตบโตของตลาดหรอการลดลงของศกยภาพและทศทางของธรกจ ซงเครองมอตวอยางทผศกษาน ามาใชในการวเคราะห คอ PESTLE Analysis (Team FME, 2013)

PESTLE Analysis คอ เครองมอท ใช เปนเทคนคในการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกท มประสทธภาพ ใน SWOT Analysis สามารถใชจ าแนกโอกาสและอปสรรค ซง PESTLE มความสามารถในการระบถงปจจยการเปลยนแปลงทมตอองคกร ดงน

Political – ปจจยทางดานการเมองควรเตรยมรบการเปลยนแปลงนโยบายทอาจเกดขนของทางรฐบาลเพราะแมแตในเหตการณทมความเสถยรภาพกอาจมการเปลยนแปลงในระดบสงสดและอาจมผลกระทบอยางรนแรง ระดบขนของรฐบาลระดบสงอาจมการเปลยนแปลง นนหมายถงจะมการเปลยนระเบยบการคา การเกบภาษ อาจรวมถงการเปลยนแปลงในกฎหมายจางงาน กฎหมายคมครองผบรโภค ขอจ ากดทางการคาเปนตน

Economic – ปจจยดานเศรษฐกจซงอาจกอใหเกดปญหาขนกบองคกร ไดแก: การเปลยนแปลงอตราเงนเฟอของเศรษฐกจ, ภาษอตราดอกเบย, อตราแลกเปลยน, กฎการซอขายและภาษสรรพสามต

Social – ปจจยทางดานสงคมจะตองพจารณาคอปจจยทางสงคมทสงผลกระทบตอตลาดขององคกร ไดแก: การกระจายอาย, การเตบโตของประชากร, อตราการจางงาน, สถตรายได, สถตการศกษาและแนวโนมอาชพ, ความเชอทางศาสนาอนสญญาดานวฒนธรรมและสงคม นอกจากนองคกรควรพจารณาทศนคตตอสงตางๆเชนปญหาสงแวดลอมและสขภาพการท างานและบทบาทส าคญในตลาดสากล, ระหวางประเทศคอการสอสารขามวฒนธรรม

Technological - ปจจยดานเทคโนโลยนสามารถแบงไดเปน 2 สวน คอดานการผลตและดานโครงสรางทเปนพนฐานองคกร เทคโนโลยนอาจจะเปนปจจยส าคญขององคกรในการประเมนและระบปญหา

Legal - ปจจยทางดานกฎหมายทควรจะพจารณา ไดแก กฎหมายปจจบนและในอนาคตทจะมผลตออตสาหกรรมในดานตางๆเชนการจางงาน การแขงขน ความปลอดภยและสขภาพ การเปลยนแปลงทอาจจะเกดขนในกฎหมายในประเทศคคาหลกควรจะไดรบการตรวจสอบในปลาสด

7

มการตดตามและตรวจสอบการปฏบตตามกฎหมายของหนวยงานตางๆทมสวนเกยวของกบการด าเนนงานทงหมดรวมถงการคมครองผบรโภค, สวสดการของพนกงาน, การก าจดของเสยและรายไดและการลงทนวาจะถกเกบภาษอยางไร นอกจากนยงมขอจ ากดในภาษสรรพสามตทจะตองพจารณา

Environment - ปญหาดานการคมครองสงแวดลอมปจจบนมความส าคญมากขนอยางในชวงหลายๆปทผานมาเนองจากความส าคญของการเคลอนตวทางเศรษฐกจทควบคมไมไดในปจจบน เรองนมความส าคญมากขนกบยคโลกาภวตนเนองจากผลทเกดจากการกระท าขององคกรอาจเกดขนนอกประเทศของตนและอาจตองเสยคาปรบทไมสามารถตกลงได

จากในบทความขางตนสามารถสรปเปนรปภาพเครองมอทใชในการวเคราะห SWOT ไดดงน

ปจจ

ยภาย

ใน

Strength (จดแขง) Weakness (จดออน)

ปจจย

ภายน

อก

Opportunities (โอกาส) Threats (อปสรรค)

McKinsey 7-S Framework Strategy กลยทธขององคกร Structure โครงสราง System ระบบปฏบตการ Skill ทกษะ ความร ความสามารถ Staff คนในองคกร Style รปแบบการจดการองคกร Shared Values คานยมรวม

PESTLE Analysis P = Political Component การเมอง E = Economical Component เศรษฐกจ S = Social cultural Component สงคม T = Technological Component เทคโนโลย L = Legal Component กฎหมาย E = Environment Component สงแวดลอม

8

โดย เอกชย บญยาทษฐาน (2553) ไดยกตวอยางการวเคราะหสภาพแวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอก ดงในตารางทกรอกขอมลแลวโดยวเคราะหองคกร บรษท กขค จ ากด ดงน

การวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน ชอองคกร : บรษท กขค จ ากด วนทวเคราะห : 20 มกราคม 2552 ผวเคราะห : นายเขยว สดใส ผอนมต : นายขาว ขาวด วนทอนมต : 3 กมภาพนธ 2552

ปจจยสภาพแวดลอมภายใน ลกษณะ จดแขง/จดออน

1. Strategy – กลยทธ 1.1 ระบบการบรหารเชงกลยทธ การปรบปรงแผนกลยทธ 2. Structure – โครงสราง 2.1 โครงสรางองคกร 2.2 ล าดบชนการบงคบบญชา 3. System – ระบบ 3.1 เครอขายการขายและการบรการ 3.2 ระบบการผลต 3.3 ระบบงาน 3.4 ตนทน

- มการวางระบบการบรการเชงกลยทธทไดจากการ วเคราะหสภาพแวดลอม,วสยทศน,พนธกจ,กลยทธ - การปรบปรงแผนกลยทธมความลาชาไมสอดคลอง กบขอมลการปฏบตงานทไดมา - การแบงโครงสรางองคกรมความชดเจน บคลากรม ความเขาใจวาตนเองอยทสวนไหนขององคกร - แมจะมโครงสรางองคกรทชดเจนแตงานระดบลาง ไมไดมการก ากบดแลจงท าใหมการแบงล าดบชนการ บงคบบญชายอยกนเองท าใหล าดบชนโดยรวมท ปฏบตอยจรงมมากชนสรางปญหาความลาชาในการ ตดสนใจ - มเครอขายการขายและการบรการมากมายท าใหม ชองทางการขายและการใหการบรการทกวางขวาง และมประสทธภาพ - มระบบการผลตมประสทธภาพสงการวางผงโรงงาน ใหมเสนทางการเดนของงานไมตดขด เครองจกร ทนสมยผลตไดในปรมาณมาก - มการน าเอาระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาใชนอย มากท าใหทางเดนของขอมลขาวสารไมแมนย า และเกดความลาชา - ตนทนการผลตคอนขางสงเพราะวตถดบคอนขางม ราคาแพงและแรงงานขาดทกษะท าใหผลตไมไดตาม เปาหมาย

- จดแขง - จดออน - จดแขง - จดออน - จดแขง - จดแขง - จดออน - จดออน

9

การวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน (ตอ)

ปจจยสภาพแวดลอมภายใน ลกษณะ จดแขง/จดออน 4. Style – รปแบบ 4.1 ผบรหาร 5. Staff – บคลากร 5.1 การใชแรงงาน 6. Skill – ทกษะ 6.1 งานวจยและพฒนา 6.2 ทกษะในทท างาน 7. Share Value – คานยมรวม 7.1 ความพงพอใจของลกคา

- รปแบบการท างานของผบรหารไมคอยมความชดเจน การสงงานซ าซอนขามเสนทางการบงคบบญชา บอยครงสรางความสบสน - บรษทมการจางงานคนตางดาวเปนจ านวนมาก ท าใหเกดปญหาดานการสอสารและการฝกฝนทกษะ - มความเชยวชาญดานการวจยและพฒนาสงมาก เพราะมเครองมอททนสมยและบคลากรมความ เชยวชาญดานงานวจยท างานกบบรษทมาหลายป - ผลตภณฑหลกของบรษทมเพยงชนดเดยวซง นอกจากนนเปนผลตภณฑทมมลคาการสงซอไมมาก - จากการทองคกรไดปลกฝงความรความเขาใจและ ทศนคตในการสรางความพงพอใจใหกบลกคาท าให เกดเปนคานยมทคนสวนใหญมความเชอ

- จดออน - จดออน - จดแขง - จดออน - จดแขง

การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก

ชอองคกร : บรษท กขค จ ากด วนทวเคราะห : 20 มกราคม 2552 ผวเคราะห : นายแดง ด าด ผอนมต : นายขาว ขาวด วนทอนมต : 3 กมภาพนธ 2552

ปจจยสภาพแวดลอม ลกษณะ โอกาส/ภยคกคาม

1. ปจจยทางการเมอง 1.1 เสถยรภาพการเมองในประเทศ 1.2 การสนบสนนของรฐบาล

- การเมองในประเทศยงไมมเสถยรภาพเทาทควร มการประทวงและเดนขบวนบอยครงมากใน 1 ป - สนคาทผลตอยท ารายไดใหประเทศในการสงออก อยในล าดบทสองของประเทศรฐจงใหการ สนบสนนดานภาษอากรอยางเตมทโดยมการ จดเกบในอตราต าเมอเทยบกบสนคาประเภทอน

- ภยคกคาม - โอกาส

10

การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก (ตอ)

ปจจยสภาพแวดลอม ลกษณะ โอกาส/ภยคกคาม 1.3 ปญหากบประเทศเพอนบาน 2. ปจจยทางเศรษฐกจ 2.1 เชอเพลงมราคาสง 2.2 ตลาดมความตองการผลตภณฑสง 2.3 ตลาดมความตองการผลตภณฑสง 2.4 ลกคาเปาหมายมความหลากและนยมผลตภณฑตามแฟชน 2.5 คาเงนแขง 3. ปจจยทางสงคม 3.1 วฒนธรรมของคนในชาต 3.2 วฒนธรรมของคนในชาต 4. ปจจยทางเทคโนโลย 4.1 เทคโนโลยทสนบสนนชองทางการตลาด 4.2 ตนทนทางเทคโนโลย 4.3 การวจยและพฒนาสงใหม

- สถานการณความขดแยงกบประเทศเพอนบานยงม ใหเหนอยบอยครงบางครงจะเหนมการตอสกนดวย อาวธท าใหทหารเสยชวต - จากการทประเทศไมมแหลงพลงงานของตวเอง จ าเปนตองสงเขามาจากตางประเทศและไม สามารถควบคมราคาไดท าใหเชอเพลงมราคาสง - จากการทมผผลตทมคณภาพสงไมมากรายท าให ตลาดระดบกลางและระดบสงมความตองการ สนคาของเราเปนอยางมาก - ประเทศไดมการท าสนธสญญาตางๆกบประเทศ ตางๆในโลกหลายสนธสญญาเปดโอกาสใหมการลด อตราภาษน าเขาท าใหสนคาจากตางประเทศทะลก เขามาในประเทศมากมาย - สนคาของเรามความหลากหลายท าใหมลกคาไดหลายระดบทงวยรนและวยคนท างาน - คาเงนในประเทศแขงกวาคาเงนสกลอนจากการท สนคาเราตองสงออกเปนหลกท าใหราคาสกบ ประเทศอนไมได - คนในชาตมวฒนธรรมไมกระตอรอรนชอบความ เปนอยทสบายไมคอยมระเบยบ - คนในชาตมความเชอมนตอหลกปฏบตของศาสนา ทสอนใหคนเปนคนด - ประเทศทมเทคโนโลยททนสมยสามารถน ามา ประยกตใชในดานโลจสตคสและขยายชองทางทาง การตลาดไดสะดวกและรวดเรว - เทคโนโลยทมราคาแพงสงผลกระทบใหตนทนการ ผลตสง - มการวจยและพฒนาสงใหมขนตลอดเวลาและ สามารถน ามาใชในเชงพาณชยไดอยางเหมาะสม

- ภยคกคาม - ภยคกคาม - โอกาส - ภยคกคาม - โอกาส - ภยคกคาม - ภยคกคาม - โอกาส - โอกาส - ภยคกคาม - โอกาส

11

การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก (ตอ)

ปจจยสภาพแวดลอม ลกษณะ โอกาส/ภยคกคาม 5.ปจจยทางกฎหมาย 5.1 การบงคบใชกฎหมาย 5.2 การออกกฎหมาย 6.ปจจยทางสภาพแวดลอม 6.1 ปญหามลพษ 6.2 ความตระหนกของคนในชาต

- การบงคบใชกฎหมายมความชดเจนสรางความเปน ธรรมใหกบสงคมคนในชาตเคารพตอกฎหมาย - ฝายนตบญญตมการออกกฎหมายทถมากกฎหมาย หลายฉบบมความซ าซอนสรางความสบสนใหกบผ ทตองปฏบตตามกฎหมายและสงผลกระทบใหกบ ธรกจ - ประเทศกาวเขาสความเปนประเทศอตสาหกรรม ใหมมโรงงานอตสาหกรรมเกดขนมากมาย สราง ปญหาดานมลพษทงในอากาศและทางน า สาธารณะ - คนในชาตมความตระหนกในเรองของสงแวดลอม มการรณรงคผานทางสอตางๆอยางสม าเสมอ ท าใหผทเปนตนตอของการท าลายสงแวดลอมตอง คอยระมดระวงกจกรรมของตนเอง

- โอกาส - ภยคกคาม - ภยคกคาม - โอกาส

5. การจ าแนก SWOT ตามประเภทความเสยง 6 ประเภท

ความเสยงแยกประเภทจ าแนกไดดงน Satish K.Kamane, Sandip A.Mahadik., n.d. 1. ความเสยงทางการเงน (Financial Risk)

ความเสยงประเภทนเปนความเสยงทของเกยวกบการพฒนาดานการเงนภายนอกขององคกรซงอยนอกเหนอการควบคมของผบรหารองคกรซงเปนผลมาจากผลกระทบดานเศรษฐกจทไมพงประสงค ความเสยงนเปนเรองส าคญเพราะเนองมาจากอตราการแลกเปลยนมความไมแนนอนจะเกดขนมากโดยเฉพาะในหลายประเทศทก าลงพฒนา 2. ความเสยงทางการเมอง (Political Risk) ความเสยงประเภทนเปนผลทเกดจากการกระท าของตางหนวยงานหรอหนวยงานรฐบาล ความเสยงทางการเมองอาจรวมไปถงการเปลยนแปลงกฎหมาย การลมละลายของรฐบาล การปรบเปลยนการขนภาษของรฐบาล

12

3. ความเสยงทางกฎหมาย (Legal Risk)ความเสยงประเภทนเปนความเสยงทเกดขนจากการไมปฏบตตามขอก าหนดหรอขอบงคบทระบไวของกฎหมาย ซงโดยปกตกฎหมายสวนใหญจะมผลบงคบใชกบทกองคกร เชน กฎหมายการจางงาน กฎหมายดานความปลอดภยขององคกร 4. ความเสยงทางสงแวดลอม (Environment Risk) ความเสยงประเภทน เปนความเสยงทเกดขนจากธรรมชาต ภยธรรมชาตตางๆทเกดขนในระหวางการด าเนนการขององคกร โดยทวไปมกอยภายใตการควบคมของการควบคมการกอสรางและการบ ารงรกษา ซงอาจมผลกระทบในดานลบขององคกรในการด าเนนโครงการ 5. ความเสยงทางเหตสดวสยอน (Force Majeure Risk) ความเสยงประเภทนเปนความเสยงทอยนอกเหนอการควบคมขององคกรในฝายหนงฝายใด อาจไมสามารถปองกนความเสยงประเภทนไดทงหมดเพราะสาเหตทเกดขนมกจะอยภายนอกองคกร ความเสยงดานเหตสดวสยอาจจะรวมไปถงเหตสดวสยทางธรรมชาต เชน แผนดนไหว เหตการณทางการเมองทไมสามารถควบคมดแลได ซงอาจจะเกดขนไดทงโดยทางตรงหรอโดยทางออม 6. ความเสยงทางการด าเนนการ (Operating Risk) ความเสยงประเภทนเปนความเสยงทเกดขนในองคกรในระหวางด าเนนการโครงการหรอในขณะองคกรอยในการปดปรบปรงเพอบ ารงรกษา ความเสยงในการด าเนนการจะสามารถบอกไดวานเปนความเสยงของการสญเสยทเกดจากการท างานภายในบคคลหรออาจจะเปนการลมเหลวของระบบและสามารถเรยกรองคาเสยหายจากบคคลได

ดงนนจากความหมายของประเภทความเสยง ผเขยนบทความนจงขอแสดงความคดเหนวาเราสามารถจ าแนกเครองมอทใชในการวเคราะห SWOT โดยน ามาจ าแนกตามประเภทความเสยงได มความส าคญกบการบรหารความเสยงเพราะจะทราบไดวาความเสยงประเภทใดทจะมความเปนไปไดในการเกดมากทสดจะไดมวธปองกนทเขมงวด ครอบคลมแตกตางกน โดยสามารถจ าแนกไดดงตารางท 1 ตารางท 1 การจ าแนกเครองมอการวเคราะห SWOT ตามประเภทความเสยง

ประเภทความเสยง ปจจยภายใน S , W ปจจยความเสยงภายนอก O,T ดานการเงน (Financial Risk) Economical

ดานการเมอง (Political Risk) Political

ดานกฎหมาย (Legal Risk) Legal ดานสงแวดลอม (Environment Risk) Environment

ดานเหตสดวสยอน (Force Majeure Risk) Social cultural

ดานการด าเนนการ (Operating Risk) McKinsey 7-S FrameWork Technological

13

6. แนวทางการระบความเสยงโดยใช SWOT Analysis Mango, (2010) ไดกลาววาหลงจากใชเครองมอการวเคราะห SWOT ระบถงความเสยงแลว ขนตอน

ตอไปคอการประเมนความส าคญเพอใหสามารถก าหนดแผนกลยทธความเสยงได ในแนวทางหนงกคอการท าแผนทความเสยงซงใชวธการระบคะแนนเพอระบความเปนไปไดทจะเกดความเสยงและระดบของผลกระทบหากเกดขน แตละความเสยงทระบจะถกประเมนโดยใชระบบการใหคะแนนแบบงายๆ ดงน

1.โอกาสทจะเกดความเสยง

คะแนน ความเปนไปได ค าอธบาย

3 อาจจะเกดขน เปนไปไดทจะเกดขน มโอกาสทจะเกดคอนขางมาก 2 เปนไปได เปนไปไดทจะเกดขน แตมโอกาสทจะเกดปานกลาง

1 เปนไปไดนอย เปนไปไดทจะเกดขน แตมโอกาสทจะเกดนอยมาก

2.ผลกระทบของความเสยง

คะแนน ผลกระทบ ค าอธบาย 3 วกฤต มผลกระทบซงสามารถสรางความแตกตางอยางมนยส าคญ

2 มาก มผลกระทบซงสามารถสรางความแตกตางได 1 สามารถจดการได มผลกระทบซงสามารถควบคม จดการได

ซงหลงจากทผศกษาไดศกษาความหมายของเครองมอทใชในการวเคราะห SWOT โดยทปจจยภายใน

มการยกตวอยางเครองมอการวเคราะหคอ McKinsey 7-S Framework และปจจยภายนอกมการยกตวอยางเครองมอการวเคราะหคอ PESTLE จากนนแลวผเขยนไดน าตวอยางการวเคราะหบรษท กขค จ ากด มาเปนแนวทางในการระบความเสยงโดยใช SWOT Analysis เพอใหองคกรน าไปเปนแนวทางในการระบไดดงตารางท 2

ตารางท 2 แนวทางการระบความเสยงดวย SWOT Analysis

ปจจย ประเภทความเสยง เครองมอ SWOT ระบความเสยง โอกาสทจะเกด

ความเสยง ผลกระทบความเสยง

ปจจย

ภายใ

น

ดานการด าเนนการ

Strategy การปรบปรงแผนกลยทธมความลาชาไม สอดคลองกบขอมลการปฏบตงานทไดมา

3 3

Structure การแบงโครงสรางองคกรมความชดเจน บคลากรมความเขาใจวาตนเองอยทสวนไหนขององคกร

1 1

System มเครอขายการขายและการบรการมาก มายท าใหมชองทางการขายและการใหการบรการทกวางขวางและมประสทธภาพ

1 1

14

ตารางท 2 แนวทางการระบความเสยงดวย SWOT Analysis (ตอ)

ปจจย ประเภทความเสยง เครองมอ SWOT ระบความเสยง โอกาสทจะเกด

ความเสยง ผลกระทบความเสยง

ปจจย

ภายใ

น

ดานการด าเนนการ

Skill มความเชยวชาญดานการวจยและพฒนาสงมาก

1 1

Staff บรษทมการจางงานคนตางดาวเปนจ านวนมากท าใหเกดปญหาดานการสอสารและการฝกฝนทกษะ

3 2

Style

รปแบบการท างานของผบรหารไมคอยมความชดเจนการสงงานซ าซอนขามเสนทางการบงคบบญชาบอยครงสรางความสบสน

3 2

Shared Values

จากการทองคกรไดปลกฝงความรความเขาใจและทศนคตในการสรางความพงพอใจใหกบลกคาท าใหเกดเปนคานยมทคนสวนใหญมความเชอ

1 1

ปจจย

ภายน

อก

ดานการเงน Economical

ประเทศไดมการท าสนธสญญาตางๆกบประเทศตางๆในโลกหลายสนธสญญาเปดโอกาสใหมการลดอตราภาษน าเขาท าใหสนคาจากตางประเทศทะลกเขามาในประเทศมากมาย

3 3

ดานการเมอง Political การเมองในประเทศยงไมมเสถยรภาพเทาทควรมการประทวงและเดนขบวนบอยครงมากใน 1 ป

3 2

ดานกฎหมาย Legal การบงคบใชกฎหมายมความชดเจนสรางความเปนธรรมใหกบสงคมคนในชาตเคารพตอกฎหมาย

3 3

ดานสงแวดลอม Environment

คนในชาตมความตระหนกในเรองของสงแวดลอมมการรณรงคผานทางสอตางๆอยางสม าเสมอท าใหผทเปนตนตอของการท าลายสงแวดลอมตองคอยระมดระวงกจกรรมของตนเอง

2 2

ดานเหตสดวสยอน Social cultural คนในชาตมวฒนธรรมไมกระตอรอรนชอบความเปนอยทสบายไมคอยมระเบยบ

2 1

ดานการด าเนนการ Technological เทคโนโลยทมราคาแพงสงผลกระทบใหตนทนการผลตสง

3 2

15

หลงจากไดคะแนน 'โอกาส' และ 'ผลกระทบ' แลว ตวเลขสองตวนจะถกคณเพอประเมนความเสยงเปนตวเลข ความเสยงแตละประเภทจะถกปอนลงในชองในตารางทเรยกวา Risk Map ดงตารางท 3 ตารางท 3 Risk Map

REMOTE (1) POSSIBLE (2) LIKELY (3) CRITICAL (3)

MAJOR (2) MANAGEABLE (1)

ในแผนทความเสยงดานบน พนททมด หมายถงผลความเสยงทสงทสด (9 คะแนน) พนททมแสงนอย

แสดงถงความเสยงปานกลาง (4 หรอ 6 คะแนน) พนททไมมการแรเงาแสดงผลความเสยงต า (1 , 2 หรอ 3 คะแนน) เมอความเสยงทงหมดไดรบการระบและบนทกลงในแผนทความเสยงแลวทมผบรหารจะตองมงมนในการจดท าแผนการด าเนนงานเพอลดความเสยงทงหมดทปรากฏในกลองแรเงา การละเลยความเสยงเหลานจะขาดความรบผดชอบและอาจสงผลใหองคกรนนลมละลาย ตวอยางสถานการณ

บรษท กขค จ ากด มการปรบปรงแผนกลยทธความลาชาและแผนกลยทธไมสอดคลองกบขอมลการปฏบตงานทไดมา

การประเมน : 1. โอกาสทจะเกดความเสยงเมอมการปรบปรงแผนกลยทธความลาชาและแผนกลยทธไมสอดคลอง

กบขอมลการปฏบตงานทไดมาไดคะแนน 3 คะแนน 2. ผลกระทบความเสยงหากมการปรบปรงแผนกลยทธความลาชาและแผนกลยทธไมสอดคลองกบ

ขอมลการปฏบตงานทไดมาไดคะแนน 3 คะแนน ผล : 3 x 3 = 9 คะแนน ความเสยงนจะปรากฏในชองขวาบนเมทรกซแผนทความเสยงหมายถงผล

ความเสยงทสงทสด 7. สรป การระบความเสยงเปนขนตอนหนงทนบวาส าคญทสดในแผนบรหารความเสยงเพราะเปนขนตอนแรกและหากวางรากฐานขอมลของการระบความเสยงไมครบถวนและสมบรณกจะสงผลใหขนตอนอนขาดความถกตองสมบรณได การบรหารความเสยงเปนแผนงานทส าคญแตในบางองคกรยงไมมการน าเครองมอทชวยระบความเสยงเขามาใชงาน เพอเปนแนวทางใหองคกรทตองการระบความเสยงดวยเครองมอ จงเขยนบทความนขนมาเพอเปนแนวทางในการใชเครองมอระบความเสยงดวย SWOT Analysis อยางไรกตามในเครองมอทใชระบความเสยงโดย SWOT ทเปนทงปจจยเสยงไมวาจะปจจยภายในหรอภายนอกสามารถเพมเตมเทคนคหรอเครองมอการวเคราะหอนๆไดอกตามลกษณะงานขององคกร

16

บรรณานกรม

สปญญา ไชยชาญ. (2551). การบรหารการตลาด. กรงเทพมหานคร : บรษท พ.เอ.ลฟวง จ ากด นนทยา หตานวตร และณรงค หตานวตร. (2551). คดกลยทธดวย SWOT. (พมพครงท 7). อบลราชธาน : โรงพมพมหาวทยาลยอบลราชธาน. เอกชย บญยาทษฐาน. (2553). คมอการวเคราะห SWOT อยางมออาชพ. กรงเทพมหานคร : ปญญาชน BAUMANN, S., ERBER, I., & GATTRINGER, M. (2016). SELECTION OF RISK IDENTIFICATION INSTRUMENTS. ACRN Oxford Journal of Finance and Risk Perspectives 5.2, 25-41 Dinu, A.-M. (2012). Modern Methods of Risk Identification in Risk Management. International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 1(6), 67-71. Mango. (2010). Risk analysis. 1-3. Satish K.Kamane, Sandip A.Mahadik. n.d. Risk Management in construction Industry. India. College of Engineeing, Jaysinpur Team FME. (2013). PESTLE Analysis. PESTLE Analysis Strategy Skills, 7-20. Ungureanu, A., Braicu, C., & Ungureanu, A. (2015). Risk Identification in Project Management. Procedia of Economics and Business Administration, 259-266.