Embed Size (px)
Citation preview
Co-producing knowledge towards organic rice production in
Savannakhet Province, Lao
ການຮຽນຮຮວມກນ ກຽວກບການຜະລດເຂາກະສກຳາອນຊ ຂອງຊາວກະສກອນ ໃນເມອງ ໄຊບລ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ
ທານ ປອ. ອໄທ ສກຂ, ທານ ແກວອດອນ ເພດຊມພ, ທານ ສວໄລ ອນທະລໄຊ ຫວໜາຫອງການກະສກາ ເມອງໄຊບລທານ ສນທະໄລ ນນນາໂສພາ ທານ ແສງມາແລງ ວພງໄຊ ທານ ນາງ. ດາລາເພດ ສກຂ
1
1.2 ຄຮວມງານ 1) ພະແນກກະສກາ ແລະ ປາໄມ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ2) ຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມ ເມອງໄຊບລ3) ຫອງການກອງເລຂາຄມການຍກຍາຍຈດສນ ແຂວງຄາມວນ4) ບລສດເຂອນໄຟຟານາເທນ II (NTPC2)5) ກມຊາວບານຈາກ ບານໂພນທນ, ເມອງໄຊບລ 6) ຫວໜາກມ ຈາກບານດງຍາງ, ເມອງໄຊບລ 7) ນາຍບານ
ບດຄດຫຍຳແຂວງສະຫວນນະເຂດ ເປນອເຂາອປາ ທສາຄນຫາຍໃນປະເທດລາວເຮາ, ໃນຫາຍສບປທ
ຜານມາ ການນາໃຊ ປຍເຄມເຂາໃນການຜະລດຖວາເຂາແມນຫາຍ ໂດຍສະເພາະການຜະລດເຂານາແຊງ ແມນໄດມການໃຊປຍ ແລະ ຢາເຄມເຂາໃນການຜະລດຄອນຂາງສງ ເມອທຽບກບການຜະລດເຂານາປ. ປະຈບນນະໂຍບາຍລດຖະບານຂອງລາວແມນຊກຍການຜະລດທເປນມດຕສງແວດລອມ ແລະ ປອດໄພຕຜບລໂພກ, ເຊງນະໂຍບາຍດງກາວເອນວາ” ກະສກາສະອາດ ທມຊພາສາອງກດ ເອນວາ “ Good Agriculture Practices”(GAP). ເພອຜະລດເຂາອນຊສງອອກຂາຍໃຫປະເທດຈນ ແລະສະຫະພາບຢຮບ.
2
ເອກະສານສະບບນ ແມນສງລວມເອາຜນສາເລດຂອງການທດລອງໃນສອງບານ ທມຊາວນາເຂາຮວມ 25 ຄອບຄວ, ໃນການຜະລດເຂາອນຊ ຢເມອງໄຊບລ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ, ຂນຕອນກອນການເລມຕນໂຄງການ ແມນໄດມການຈດກອງປະຊມ ລະດມແນວຄວາມຄດ ແລະ ຄວາມຕອງການຈາກຊາວກະສກອນເອງ. ໂດຍທາງໂຄງການ “SUMERNET” ແລະ ຫອງການກະສກາເມອງໄຊບລ ຊວຍບນທກກອງປະຊມລະດມແນວຄວາມຄດ, ຜນສາເລດຂອງກອງປະຊມ ແລະ ຈາກຄວາມຕອງການຂອງຂອງຊາວກະສກອນເອງ ໂດຍອງໃສບດຮຽນ, ທາແຮງ ຂອງຊາວກະສກອນທມມາແຕກອນໃນການປກເຂາ. ດວຍເຫດຜນດງກາວ, ທາງໂຄງການພດທະນາແບບຍນນານ ໃນລມແມນຂອງ “SUMERNET” ຈງໄດປະສານກບຫອງການກະສກາເມອງໄຊບລ” DAFO” ເປນຜສະໜບສະໜນທາງດານເຕກນກວຊາການ ແລະ ຈດຕງການປະຕບດໃນພາກສະໜາມຂອງຊາວກະສກອນເອງ.
ຜນສາເລດຂອງໂຄງການ ການຜະລດກະສກາສະອາດໃນເນອທ 4.02 ເຮກຕາ ແລະ ສາມາດເກບກຽວຜນຜະລດໄດ 9,288 ກໂລກາມໃນປ 2015. ຊາວກະສກອນທງສອງບານຄ: ບານດງຍາງ ແລະ ບານ ໂພນທນ ໄດມຄວາມພໃຈຫາຍຕກບການຜະລດກະສກາສະອາດ ໂດຍສະເພາະການຜະລດທໃຊຕນທນຕາ, ນາໃຊວດສະດທມໃນທອງຖນເຂາໃນການຜະລດເຊນ: ມນສດ, ເສດເຟອງ, ເສດພດຕາງໆ ເຂາໃນການຜະລດຝນບມ. ນອກຈາກນນຜນຜະລດກບໄດນາໃຊຢາປາດສດຕພດ, ຝນເຄມ ແລະ ຢາເຄມ ຊງມຄວາມປອດໄພຕຜບລໂພກ, ເປນມດຕສງແວດລອມ ແລະ ຍງຊວຍປບປງຄນນະພາບຂອງດນໃຫຄອຍໆດຂນ ໂດຍໄດຮບການຝກອບຮມຂນຕອນການຜະລດຝນຄອກ, ຝນບມ ແລະ ນາສະກດຊວະພາບຈາກຫອງການກະສກາເມອງ.
ການຜະລດກະສກາສະອາດໃນຄງນ ກປະສະຈາກບໄດຂຫຍງຍາກຄ ເປນໄລຍະຂາມຜານຈາກການທຊາວກະສກອນເຄຍໃຊຝນເຄມຫາຍມາກອນ ແລະ ຜນກະທບຂອງການລະບາຍນາຈາກເຂອນໄຟຟານາເທນຫນບນ 2 ຊງມຜນກະທບຕເນອທການຜະລດຂອງຊາວກະສກອນ ທຢໃຕເຂອນ, ເຮດໃຫນາຖວມທງນາໄວຂນກວາເກາ. ແຕ ຍອນນະໂຍບາຍຂອງລດຖະບານ ກຽວກບການຜະລດກະສກາອນຊ ແລະ ກະສກາສະອາດ, ຈາກບດຮຽນທຖອດຖອນໄດໃນການຈດຕງປະຕບດ ພວກເຮາສາມາດສະຫລບໄດວາ ຄວາມຮວມມລະຫວາງຊາວກະສກອນ ແລະຫອງການກະສກາເມອງໄຊບລ ໂດຍແມນຊາວກະສກອນເປນຜຈດຕງປະຕບດໃນເນອທຂອງເຂາເຈາ ສວນທາງໂຄງການ ແລະ ຫອງການກະສກາເມອງໄຊບລ ເປນຜຊວຍເສມບາງເຕກນກກຽວກບກະສກາສະອາດ ເພອໃຫເຂາເຈາສາມາດສບຕປະຕບດດວຍຕນເອງ ພາຍຫງໂຄງການສາເລດ ແລະ ເພອການຮາຮຽນເອາບດຮຽນໃໝຮວມກນ ແລະເພອຄວາມຍນນານ ເມອຊາວກະສກອນສາມາດຜະລດໄດດວຍຕນເອງ.
ບດນຳາຄວາມຄາດຫວງຂອງໂຄງການ ແມນເພອສະໜບສະໜນແນວຄວາມຄດຂອງຊາວກະສກອນ
ທຕອງການຜະລດເຂາກະສກາອນຊ ໂດຍຜານການຊວຍເຫອຈາກຫາຍພາກສວນ ລວມທາງພາກລດ ແລະ ເອກະຊນ ຜທມບດຮຽນທາງດານນ. ພອມນນກຍງໄດເນນການນາໃຊຄວາມຮທອງຖນຂອງຊາວກະສກອນທເຄຍມມາກຄການເຮດນາປກເຂາ ເພອນາເອາຜນສາເລດໃນການຈດຕງປະຕບດ ໄປຜນຂະຫຍາຍໃຫກວາງອອກ, ໂດຍການປະສານສມທບ ຄວາມຮທາງວທະສາດ ປະສມປະສານກບຄວາມຮທອງຖນໃນການຜະລດເຂາກະສກາອນຊ.
ຕາຕະລາງທ 1. ເນອທນາທວປະເທດ (ແບງຕາມແຕລະພາກ) ຂອງລາວ ປ 2015
ພາກເນອທປກ
ເນອທເກບກຽວ
ຜນຜະລດສະເລຍ (t/ha)
ຜນຜະລດລວມ (tons)
% ແບງຕາມພາກ
ພາກເໜອ106,987 105,973 4.70 497,800 12
3
ພາກກາງ441,592 429,418 4.41 1,982,275 46
ສະຫວນນະເຂດ
200,050 200,050 4.32 863,890 20
ພາກໃຕ220,614 219,852 4.40 967,565 22
ລວມ969,243 955,293 4,311,530 100
ແຫລງຂມນ: DOA, 2016a; 2016b.
ໃນປ 2015 ການຜະລດເຂາຢພາກກາງຂອງລາວ ແມນກວມເອາເກອບຮອດເຄງໜງຂອງຜນຜະລດໃນທວປະເທດ ໂດຍສະເພາະແຂວງສະຫວນນະເຂດ ແມນສາມາດຜະລດໄດ 44% ສາລບພາກກາງ ຫ ເທາກບ 20% ຂອງເນອທການຜະລດເຂາຂອງທວປະເທດ ສະເພາະສະຫວນນະເຂດແຂວງດຽວ.
ສະຖານທການທດລອງ ແລະ ສະຖານະຂອງຄອບຄວສະຖານທ
ຂມນທໃຊໃນເອກະສານສະບບນ ແມນອງໃສກລະນສກສາໃນສອງບານຢເມອງໄຊບລ ແຂວງສະຫວນນະເຂດຄ: ບານໂພນທນ ແລະ ບານດງຍາງ. ສອງບານນແມນຕງຢໃນທງຮາບເຊບງໄຟ ມບງ ແລະ ທາມລອມຮອບ ແລະຍງຕງຢລມເຂອນໄຟຟານາເທນຫນບນ 2 ອກ. ເຖງແມນວາການຕງຖນຖານຂອງສອງບານນຈະຫາງໄກຈາກເຂອນໄຟຟານາເທນຫນບນ 2, ແຕກຍງໄດຮບຜນກະທບ ເມອເວລາປອຍນາອອກຈາກເຂອນ ໃນການຜະລດກະແສໄຟຟາເພອສງອອກ ຊງເປນເຫດຜນໜງທເຮດໃຫເກດນາຖວມທງນາຂອງຊາວກະສກອນ. ເມອງໄຊບລ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ ມທຕງຢໃນພາກກາງຂອງ ສ. ປ. ປ. ລາວ, ເຊງຫາງໄກຈາກຕວເມອງສະຫວນນະເຂດ ປະມານ 130 ກໂລແມດ, ມເນອທດນທງໝດ 109 Km 2. ມປະຊາກອນອາໄສຕາມລອງແມນາເຊບງໄຟ, ໃນເຂດພາກເຫນອ ມຊາຍແດນຕດກບ ເມອງໜອງບກ ແຂວງຄາມວນ ແລະ ທາງພາກຕາເວນອອກ ມຊາຍແດນຕດກບ ເມອງ Assaphone, ເມອງປະທມພອນ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ, ທາງພາກໃຕມຊາຍແດນຕດກບ ເມອງໄກສອນພມວຫານ ແລະ ໃນພາກຕາເວນຕກຕດກບແມນາຂອງ (ປະເທດໄທ). ເມອງນແມນອດມສມບນໄປດວຍຊບພະຍາກອນທາມະຊາດ, ໂດຍສະເພາະແມນປາໄມ, ທດນ ແລະ ຊບພະຍາກອນນາ. ເມອງນແມນເມອງສາຄນທມພນທທາການຜະລດສະບຽງອາຫານຂອງແຂວງສະຫວນນະເຂດ ແລະ ມທຕງຢພາກກາງຂອງ ສ. ປ. ປ. ລາວ. ໃນ
4
ທກໆປ, ການຜະລດເຂາໄດຮອຍພນໂຕນ, ຜກ, ປາ ແລະ ຊນ ໄດຖກສງອອກໄປແຂວງພາກກາງຂອງ ສ. ປ. ປ. ລາວ. ໃນໄລຍະຫນງຮອຍພນ ທດາລງຊວດຢໃນເມອງ.
5
6
ຮບທ 1 ແຜນທ ເມອງເມອງໄຊບລແມນາເຊບງໄຟ ໄຫຜານແຂວງຄາມວນ ແລະ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ, ເລມແຕປ 2010 ທາງ
ບລສດເຂອນໄຟຟານາເທນຫນບນ 2 ໄດປຽນການໄຫຂອງນາເທນຫນບນ ຈາກການຜະລດກະແສໄຟຟາໃຫໄຫລງສແມນາເຊບງໄຟ ເຊງປະລມານນາທປອຍອອກຈາກເຮອນຈກໃນການຜະລດກະແສໄຟຟາແມນ 1 ວນາທ/200 cm3. ການປຽນການໄຫຂອງນາເທນຫນບນ ຈາກການຜະລດກະແສໄຟຟາໃຫໄຫລງສແມນາເຊບງໄຟ ແມນເລມແຕເມອງມະຫາໄຊ ແຂວງຄາມວນ. ທາງບລສດເຂອນໄຟຟາ ນາເທນຫນບນ 2 ໄດເວາວາ ເວລາລະດບນາຂນສງເຖງເຂດອນຕະລາຍ, ທາງບລສດກຈະບຜະລດກະແສໄຟຟາສງອອກ ເພອຫກເວນການລະບາຍນາອອກເຮອນຈກ ແລະ ຈະບໃຫເກດນາຖວມແກຊາວກະສກອນທຢກອງເຂອນ. ເນອງຈາກການຜະລດກະແສໄຟເພອສງອອກ ແລະ ການລະບາຍນາຈາກເຮອນຈກໃນໄລຍະຜານມາ ແມນໄດມຜນກໃຫເກດນາຖວມແກບານຕາງໆທຢໃຕເຂອນ. ໃນເມອກອນຢບານ ກາງປາ, ໂພນທນ ແລະ ບານດງຍາງ ແມນມນາຖວມຂງເປນເວລາຍາວນານ ບເໝອນກບໃນປດຈບນ. ໃນຂະນະດຽວກນ, ພາຍຫງທມຝນຕກໜກໃນຊວງລະດຝນນນ ແມນໄດມນາຖວມຂງເປນເວລາ 7-8 ວນ, ແຕປດຈບນມນໃຊເວລານາຂງເຂານາທປກພຽງ 2-3 ວນ. ຊງນາຖວມຂງແບບໃໝນ ໄດສງຜນກະທບຕວຖຊວດຂອງປະຊາຊນໃນບນດາບານເຫານ. ບານໂພນທນ ກເປນບານໜງທມຊນເຜາລາວລມ ແລະ ຕດພນກບດານກະສກາໃນການປກເຂານາ, ມຈານວນ 75 ຄວເຮອນ, 105 ຄອບຄວ ແລະ ມພນລະເມອງ 452 ຄນ. ບານດງຍາງ ກເປນອກບານໜງຂອງຊນເຜາລາວລມ, ມ 56 ຄວເຮອນ, 70 ຄອບຄວ ແລະ ມພນລະເມອງ 321 ຄນ. ທງສອງບານນ ແມນຕດພນກບການກະສກາເປນຕນຕ ໂດຍສະເພາະແມນການຜະລດເຂາດງຂມນໃນຕາຕາລາງລມນ:
ຮບທ 2 ການປກເຂາແລະເກບກຽວເຂາອນຊ ບານດງຢາງ ເມອງເມອງໄຊບລປ 2016
ກອງປະຊມລະດມແນວຄວາມຕດ ເພອແກໄຂດນກະສກຳາ ໃນເຂດລມເຂອນໄຟຟາ ເຊບງໄຟ(ດນທາມ ):
- ການປຽນແປງທສາຄນທສດທໄດຮບເຂາໃນການຄດເລອກ ໂດຍທມງານໂຄງການນ ເພອທຈະເຊອມຕເຂາກບອງການຈດຕງຂອງລດຖະບານ, ຫນວຍບລການການຄມຄອງຍກຍາຍຈດສນ ແລະ ບລສດເຂອນໄຟຟານາເທນ 2 ກບປະຊາຊນທຖກຜນກະທບຈາກການສາງເຂອນໄຟຟາ ໄດມການແກໄຂບນຫາຂຂດແຍງໃນໄລຍະການສາງເຂອນ, ຫນວຍບລການການຄມຄອງຍກຍາຍຈດສນໄດມກດຈະກາເພມເຕມໃຫ ເຊນ: ການປອຍສນເຊອເງນຝາກປະຢດ, ລຽງສດ, ຫດຖະກາ.
- ຫນວຍບລການການຄມຄອງຍກຍາຍຈດສນໄດມການໃຫສນເຊອ, ຝກອບຮມສາລບເຂດທອາໄສກອງເຂອນ (ຫດຖະກາ, ການລຽງສດ ແລະ ການຜະລດພດຜກ).
- ເຂອນໄຟຟານາເທນ 2, ຫນວຍບລການການຄມຄອງຍກຍາຍຈດສນ, ພະແນກກະສກາ ແລະ ປາໄມ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ, ຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມເມອງ, ຊາວກະສກອນໄດຈດ 2 ກອງປະຊມ ໃນຄງວນທ
7
(10 ເມສາ, 2015) ທ ແຂວງຄາມວນ ສາລບການຄວບຄມການປອຍນາ ແລະ ການຕກລງ ຂອງເຂອນໄຟຟານາເທນ 2, ຫນວຍບລການການຄມຄອງຍກຍາຍຈດສນ ແລະ ພະແນກກະສກາ ແລະ ປາໄມ
- ຄວາມສາພນໃກຊດລະຫວາງຊມຊນຊາວກະສກອນ ແລະເຂອນໄຟຟານາເທນ 2 ທຈະມການດາເນນການປອຍນາ ແລະ ເພອຫດຜອນຜນກະທບຂອງນາຖວມທສາງຄວາມເສຍຫາຍໃນດນທາມໄດ.
- ຄວາມສາພນໃກຊດລະຫວາງ ພະແນກກະສກາ ແລະ ປາໄມ, ຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມເມອງ ແລະ ຊມຊນຊາວກະສກອນ, ຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມເມອງສະໜບສະໜນດານວຊາການໃນການຜະລດເຂາອນຊ, ການຜະລດເຫດ, ການຜະລດພດຜກ. ເທກນກການປບປງດນ
- ຊາວກະສກອນສາມາດເຮດຝນບມ, ການຜະລດເຫດ, ນາສະກດຊວະພາບ, ແລະ ການປບປງດນຫງຈາກທເຂາຮວມການຝກອບຮມ, ພະນກງານສງເສມກະສກາໄດສະຫນບສະຫນນດານວຊາການໃນການຜະລດໄດ 2 ລະດ.
- ສະຫນບສະຫນນນະໂຍບາຍຈາກ ພະແນກກະສກາ ແລະ ປາໄມ ແລະ ຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມເມອງ ກຽວກບການຜະລດອນຊ.
- ຊາວກະສກອນສາງຕງຂນແບບການຜະລດປອດສານພດ ແລະ ມຄວາມເປນຜນາເຂມແຂງທສດ.- ເດອນພດສະພາ, 2016 ຊາວກະສກອນ 25 ຄນ ຍງສບຕຜະລດເຂາອນຊ ການປກພດ 3 ນບຕງແຕເດອນ
ພດສະພາ, 2015 (ລະດຝນ) ເດອນທນວາ, 2015 (ລະດແລງ) ແລະ ເດອນພດສະພາ, 2016 (ຊວງເວລາຝນ).
- ຊາວກະສກອນ 4 ຄນ ໄດເລມຕນການຜະລດເຫດ.
ຮບພາບ: ການຜະລດເຫດເຟອງທບານດງຍາງ 2016
ທ 13 / 5/2015 ອາຈານ Carl Middleton ແລະ ອາຈານ ອໄທ ໃຫຄວາມສະດວກກບຊາວກະສກອນແບບວທການຊອກຫາບນຫາ ແລະນບນທກຄາເຫນ.
ຕາຕາລາງທ 2. ຂມນຂອງສອງບານໃນກລະນສກສາ
ບານ ຈຳານວນ ຈຳານວນພນ ວຖການ ຊນເຜາ ເນອທຂອງບານ
8
ຄວເຮອນ ດຳາລງຊວດ (ເຮກຕາ)
ໂພນທນ 75 (105 ຄອບຄວ)
452 (ຍງ 233)
ເຮດນາເປນຕນຕ
ລາວລມ 89.87 (ພນທນາ) ແລະ 78 (ພນທໄຮ)
ດງຍາງ 56 (70 ຄອບຄວ)
321 (ຍງ 154)
ເຮດນາເປນຕນຕ
ລາວລມ 164 (ພນທນາ) ແລະ 164 (ພນທໄຮ)
ຈຳານວນຄວເຮອນທສກສາມທງໝດ 37 ຄວເຮອນທກຽວຂອງກບໂຄງການ (27 ຄວເຮອນຢບານໂພນທນ ແລະ 10
ຄວເຮອນແມນຢບານດງຍາງ). ທງສອງບານແມນມທາແຮງທາງດານເສດຖະກດ-ສງຄມຄາຍຄກນ, ອາຍສະເລຍຂອງຊາວນາແມນ 47.5 ປ (ໂພນທນ 47 ແລະ ດງຢາງ 48). ຈານວນລກຕຄອບຄວ ໂດຍສະເລຍແລວຢລະຫວາງ 3-4 ຄນ ແລະ ຈານວນປທໄດເຮດນາປກເຂາແມນ 36 ຫາ 37 ປ. ລະດບການສກສາຂອງຊາວນາແມນຍງຢໃນລະດບທຕາຫາຍ ແລະ ມການສກສາສງສດທມດທະຍມປາຍເທານນ, ຊງບາງຢາງໄດມຄວາມແຕກຕາງທໂດດເດນ. ລາຍຮບສະເລຍແມນ 17,220,000 ກບ ຢດງຍາງ ທສງກວາຢໂພນທນ 13,444,889 ກບ. ບນຫານແມນໄດອະທບາຍໃນເນອທດນ ທໄດມການດາເນນການຜະລດເຊນ: ບານໂພນທນແມນມເນອທພຽງແຕ 11,563 ຕາແມດຕຄອບຄວ ໃນຂະນະທບານດງຍາງແມນມເນອທ 30,300 ຕາແມດຕຄອບຄວ. ນໝາຍຄວາມວາການເຂາເຖງຊບພະຍາກອນທມປະສດທຜນ, ກລະນນດນຈະເປນຕວສາຄນໃນການການດເລອງລາຍໄດຂອງແຕລະຄນ.
ເພອການການດບນດາຄວເຮອນເຫານໃນບານຂອງເຂາເຈາແມນເຫນວາ ຊາວນາຢບານໂພນທນ ແລະ ດງຍາງ ແມນມອາຍສະເລຍ 43 ແລະ 41 ປ, ໃນຂະນະທຈານວນລກຂອງຊາວນາຢບານໂພນທນ ແລະ ດງຢາງ ແມນມ 6 ແລະ 5 ຄນຕຄອບຄວ ຕາມລາດບ. ຊາວນາຢບານໂພນທນໄດເຮດນາສະເລຍໃນເນອທ 0.85 ເຮກຕາ ພອມມລາຍໄດ ທ 18,000,000 ກບ, ເມອທຽບກບການເຮດນາຂອງຊາວນາທບານດງຍາງສະເລຍ 2.34 ເຮກຕາ ແລະ ມລາຍໄດພຽງແຕ 15,000,000 ກບເທານນ.
9
ຕາຕາລາງທ 3. ລກສະນະທາງດານເສດຖະກດ-ສງຄມຂອງຊາວນາ ຜທເຮດການຜະລດເຂາອນຊທບານໂພນທນ
ລ/ດຊ ແລະ ນາມສະກນ
ອາຍ
ຈຳານວນລກ
ແຫງລາຍຮບຫກ (1=ການປກເຂາ;2=ການລຽງສດ;3=ການຜະລດພດຜກ;4=ການໄປເຮດວຽກຢໄທ)
ປການເຮດນາ
ລະດບການສກສາ
ລາຍຮບທງໝດ (ກບ/ປ)
ເນອທນາທງໝດ (ຕາແມດ)
ເນອທກະສກາສະອາດທງໝດ (%)
1 ທ. ທດໄຊ 56 5 1,2 46 ປະຖມ 12,000.00 11,000 30%2 ທ. ບນມາ 62 4 1,2 50 ມດທະຍມປາຍ 10,000,000 6,000 25%3 ທ. ສມສະຫວນ 34 2 1,2 20 ມດທະຍມຕນ 15,200,000 9,000 10%4 ທ. ສງທອງ 65 4 1,2 55 ມດທະຍມປາຍ 20,000,000 14,000 10%5 ທ. ອນທະສອນ 61 2 1,2,3 50 ມດທະຍມຕນ 9,000,000 8,000 10%6 ທ. ສມດ 58 7 1 48 ມດທະຍມຕນ 5,500,000 7,000 30%7 ທ. ຄາສງ 46 2 2,1,3 36 ມດທະຍມຕນ 7,000,000 8,000 10%8 ທ. ເກດ 57 2 1,2 45 ປະຖມ 7,200,000 6,000 20%9 ທ. ຄາຕາ 52 4 2,1 42 ປະຖມ 9,000,000 6,000 20%
10 ທ. ຈອນ 43 3 2,1,3 30 ມດທະຍມຕນ 5,000,000 4,000 30%11 ທ. ໄກສອນ 54 4 1,2 40 ປະຖມ 9,100,000 24,000 10%12 ທ. ບນຄາ 41 3 1,2 25 ປະຖມ 12,000,000 20,000 10%13 ທ. ແອເກດ 37 4 2,1,3 28 ມດທະຍມຕນ 10,000,000 25,000 20%14 ທ. ທນມາ 45 3 2,1,3 35 ປະຖມ 17,000,000 10,000 17%15 ທ. ອອນສ 48 3 2,1,3 30 ປະຖມ 20,000,000 15,000 11%16 ທ. ອນດາ 36 2 2,1,3 20 ປະຖມ 12,000,000 12,000 13%
10
17 ທ. ຕນ 46 2 2,1,3 30 ປະຖມ 13,000,000 6,000 27%18 ທ. ນວນ 45 2 2,1,3 35 ປະຖມ 24,000,000 28,000 6%19 ທ. ຄາຊາຍ 42 4 2,1,3 31 ປະຖມ 35,000,000 10,000 14%20 ນ. ຕມພອນ 41 2 2,1 30 ປະຖມ 16,000,000 10,000 11%21 ທ. ໄພວນ 44 2 2,1,3 34 ປະຖມ 20,000,000 6,000 27%22 ທ. ແວວຄາ 45 2 2,1 35 ປະຖມ 9,000,000 6,000 27%
23ທ. ສງຫວດ ທອງສະຫວນ 55 5 2,1 48 ມດທະຍມຕນ 40,000,000 30,000 17%
24 ທ. ອນຕາ ສພມະນຈນ 36 3 2,1,3 25 ມດທະຍມຕນ 15,000,000 10,000 16%
25 ທ. ບນສະຫວນ ແສງວໄລສກ 37 4 2,1 23 ມດທະຍມຕນ 15,000,000 9,200 17%
26 ນ. ພທອງ ແສງວໄລສກ 46 1 1 39 ມດທະຍມປາຍ 3,000,000 4,000 40%
27 ນ. ປນມາ ແສງສພນ 38 5 1,4 30 ປະຖມ 5,000,000 8,000 50%ສະເລຍ 47 3 36 13,444,889 11,563
ຕາຕາລາງທ 4. ລກສະນະທາງດານເສດຖະກດ-ສງຄມຂອງຊາວນາ ຜທເຮດການຜະລດເຂາອນຊທບານດງຍາງ
ລ/ດຊ ແລະ ນາມສະກນ ອາຍ
ຈຳານວນລກ
ແຫງລາຍຮບຫກ (1=ການປກເຂາ;2=ການລຽງສດ;3=ການຜະລດພດຜກ;4=ການໄປເຮດວຽກຢໄທ5= ຫາປາ)
ປການເຮດນາ
ລະດບການສກສາ
ລາຍຮບທງໝດ (ກບ/ປ)
ເນອທນາທງໝດ (ຕາແມດ)
ເນອທກະສກາສະອາດທງໝດ (%)
1 ທ. ຈນສ ຈງມະນ 54 5 1,5 44 ມດທະຍມຕນ 15,000,000 48000 311
2 ທ. ທອງສນ 46 4 1,2,5 36 ມດທະຍມປາຍ 15,200,000 17000 93 ທ. ຄາຫາ 65 6 1,2,5 55 ປະຖມ 18,000,000 18000 94 ທ. ຍນ 44 3 1,2,5 34 ມດທະຍມປາຍ 19,000,000 35000 55 ທ. ທອງມ 38 3 1,2,5 28 ມດທະຍມຕນ 20,000,000 40000 46 ທ. ທອງດາ 49 6 1,2,5 35 ປະຖມ 20,000,000 40000 107 ທ. ເປດວງ 38 4 1,2,5 21 ມດທະຍມຕນ 15,000,000 40000 58 ທ. ກຮງ 45 5 1,2,5 32 ປະຖມ 15,000,000 20000 159 ນ. ໄຄກາ 62 6 1,2,5 52 ປະຖມ 15,000,000 30000 510 ທ. ເດດ 41 2 1,2,5 31 ປະຖມ 20,000,000 15000 11ສະເລຍ 48 4 37 17,220,000 30,300
12
ວທການໂດຍທວໄປແລວ ແນວທາງຂອງພວກເຮາແມນເປນທດຊນາໂດຍກອບການເຮດວຽກກບສງ
ທາທາຍ ແລະ ການຮຽນຮໃໝທໄດພດທະນາໂດຍ CSIRO (Smagjl ແລະ Ward, 2013). ສາລະທສາຄນຂອງກອບການເຮດວຽກຄການທາຄວາມເຂາໃຈກບວໄສທດຂອງຄປະສານງານ, ການທາຄວາມເຂາໃຈຂອງບນຫາ, ຈດປະສງໃນການແກໄຂບນຫາ ລວມທງຂສມມດຕຖານໂດຍທາມະຊາດຂອງພວກມນ, ພວກເຮາສາມາດອອກແບບຮວມກນລະຫວາງຄປະສານງານໃນໂຄງການຄນຄວາວາສາງຄວາມເຂາໃຈຂອງວໄສທດ, ບນຫາ ແລະ ການແກໄຂ. ຊງເມອວນທ 19-22 ມງກອນ 2015, ພວກເຮາໄດມການດາເນນການສາຫວດ ເພອຫາຂມນເພມເຕມດງນ.
ວທການຂອງໂຄງການໄດກວມເອາແນວທາງຕາງໆດງຕໄປນ:1) ໃນໄລຍະຕນໆຂອງການຄນຄວາທດລອງ ແມນໄດມການສາພາດແຕລະຄນ ແລະ ກໄດ
ມການປະຊມຄປະສານງານ ເພອການດບລມະສດຂອງກດຈະການຕາງໆ ທມຄວາມສາຄນ ແລະ ອາດມການຮວມມກນ (ໂດຍສະເພາະການຜະລດເຂາກະສກາອນຊ)
2) ກດຈະການການສງເສມທາງການກະສກາ ຊງລວມເຖງການຈດຫາວດຖດບອນຊ ແລະ ການຝກອບຮມສາລບຊາວກະສກອນ.
3) ສາຫວດເຖງຜນປະໂຫຍດຂອງການຜະລດເຂາອນຊ ໃນທາງຜນຜະລດ ແລະ ຄານຍມອນໆ.
ໃນໂຄງການຂອງພວກເຮາ ແມນໄດມການເຮດວຽກກບຄຄາຂອບເຂດແດນດງລມນ: ພະແນກກະສກາ ແລະ ປາໄມແຂວງ ແລະ ຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມເມອງ ຕວແທນຂອງກມຊາວນາ 15 ຄນຈາກບານໂພນທນ ແລະ 10 ຄນ ຈາກບານດງຍາງ ຕວແທນຂອງໜວຍການຈດສນການຍກຍາຍໃໝຂອງບລສດເຂອນໄຟຟານາເທມ 2
ໄລຍະທ 1: ບລມະສດຂອງໂຄງການໃນໄລຍະເລມຕນຂອງໂຄງການ ແມນໄດມກອງປະຊມ ສາພາດກມຜມສວນໄດ ສວນເສຍ
ເພອການດມນຄາ ແລະ ວໄສທດ ໃນການຟນຟພນທນາຈາກມມມອງຂອງຄຄາຂອບເຂດເຮາ, ສອງແມນການດວໄສທດທໃຊຮວມກນ, ແລະ ສາມແມນເພອອອກແບບໂຄງການຍອຍທຈະຊວຍໃຫມການທາງານຕກບວໄສທດຕາງໆທແບງປນເຫານ.
1) ການສາຫວດໃນເບອງຕນຢແຂວງສະຫວນນະເຂດ ແຕວນທ 19-22 ມງກອນ 2015 ແມນໄດມການສາພາດພາກສວນຕາງໆ ຊງມພະນກງານທອງຖນ (ລວມທງພະນກງານຫອງການກະສກາເມອງ), ຕວແທນຊາວກະສກອນ, ຕວແທນຈາກເຂອນໄຟຟານາເທມ 2 ແລະ ໜວຍງານຈດສນການຍກຍາຍປະຊາຊນ. (ມບດລາຍງານມາພອມນ).
2) ການປະຊມເຊງປະຕບດການໃນຫວຂ: “ການສະໜບສະໜນພນທການຜະລດກະສກາຕອນລມຂອບເຂດເຂອນໄຟຟານາເທມ 2 ບວກກບຄວາມຮພນຖານຂອງຊາວກະສກອນ ເພອການນາໃຊ” ຊງໄດຮບການຍອມຮບໃນຄງວນທ 23 ມນາ 2015 ຢໜວຍງານພວພນ ແລະ ການຮວມມ ຫອງການກະສກາເມອງໄຊບລ, ແຂວງສະຫວນນະເຂດ. ຊງມຜເຂາຮວມທງໝດ 16 ຄນ ລວມທງໜວຍງານຈດສນຍກຍາຍຈາກເຂອນນາເທມ 2, ພະນກງານທອງຖນ ແລະ ຊາວກະສກອນທມາຈາກບານໂພນທນ ແລະ ບານດງຍາງ. (ຊງວາລະກອງປະຊມ ແລະ ບດລາຍງານກອງປະຊມ ຕດຄດມາພອມນ)
3) ໄດມການຝກອບຮມໃຫຊາວກະສກອນໃນເດອນສງຫາ 2015 ໂດຍພະນກງານຫອງການກະສກາເມອງໄຊບລ.
ຈາກກອງປະຊມນ ໄດມການຕກລງເຫນດເຮດງານຄນຄວາທດລອງການປກເຂາອນຊຢບານໂພນທນ ແລະ ດງຍາງ ຂອບເຂດອອມຮອບແມນາເຊບງໄຟ. ເພອຈດທາເອກະສານນ, ຊາວກະສກອນກໄດມການຈດບນທກຂມນ ແລະ ກດຈະກາທງໝດໃນການຜະລດເຂາອນຊ ພອມທງຄາແນະນາຕາງໆ.ໄລຍະທ 2: ການດຳາເນນໂຄງການ
13
1) ເມອວນທ 13 ພດສະພາ 2015, ໄດພາຊາວກະສກອນຈາກບານໂພນທນ 15 ຄນ ແລະ ບານດງຍາງ 10 ຄນ ໄປປະຊມກບພະນກງານກະສກາຢຫອງການກະສກາເມອງໄຊບລ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ. ຈດປະສງຂອງກອງປະຊມແມນ ວາງແຜນຍດທະສາດ ເພອການຜະລດເຂາອນຊ ຕາມທຕກລງກນໃນຄງວນທ 23 ມນາ 2015.- ການຕກກາເຂາ (ພນ TSN 3; TDK 1-1) ແມນໄດຕກກາເມອວນທ 18 ພດສະພາ 2015 ແລະ ໄດມການປກດາເມອວນທ 22 ມຖນາ 2015. ຊງມ 15 ຄອບຄວ, ແຕລະຄອບຄວຕອງປກໃນເນອທ 1600 ຕາແມດ ແລະ ກຍງຕອງມການຜະລດຝນບມ ແລະ ນາສະກດຊວະພາບ ເພອໃຊເຂາໃນການຜະລດເຂາອນຊຂອງເຂາເອງ.
2) ວນທ 24 ແລະ 25 ມຖນາ 2015, ທານ ອາຈານ ອໄທ ສກຂ ໄດລງຢຽມຢາມຕດຕາມຊາວກະສກອນດາເນນກດຈະກາຕາງໆ ພາຍຫງການປກດາ. ໄດຈດກຽມເອາຝນອນຊ ແລະ ຄາແນະນາທາງດານເຕກນກວຊາການ ແລະ ກຽມວດສະດໃນການເຮດຝນບມ ແລະ ນາສະກດຊວະພາບ.
3) ວນທ 2 ສງຫາ 2015, ພະນກງານກະສກາເມອງໄຊບລ ໄດມການຝກອບຮມຊາວກະສກອນ 15 ຄນ ຈາກບານໂພນທນ ໃນຫວຂ: ຫກການການຜະລດກະສກຳາອນຊ; ການຜະລດຝນບມອນຊ ແລະ ການເຮດຝນຂຽວ ພອມວທການນຳາໃຊ; ເຕກນກການປບປງດນ; ການຜະລດນຳາສະກດຂບໄລແມງໄມ; ເຕກນກການປກພດໝນວຽນ ແລະ ການປກພດປະສມປະສານ; ແລະ ການປກພດຄມດນ.
4) ຕມາ ວນທ 9 ສງຫາ ກໄດນາເອາຫວຂຂາງເທງນໄປຝກໃຫແກຊາວກະສກອນທບານດງຍາງ.- ຊາວກະສກອນໄດເກບກຽວຜນຜະລດເຂາອນຊ ເມອວນທ 17 ຕລາ 2015
5) ວນທ 7-12 ພດສະພາ 2016, ທານ ອາຈານ ອໄທ ໄດລງຢຽມຢາມ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ
6) ວນທ 16-20 ທນວາ 2016, ທານ ອາຈານ ອໄທ ກໄດລງຢຽມຢາມ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ
7) ວນທ 17-19 ມງກອນ 2017, ທານ ອາຈານ ອໄທ, Albert ແລະ Carl ໄດລງຢຽມຢາມ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ
ຜເຂາຮວມການຄນຄວາທດລອງຜະລດເຂາກະສກຳາອນຊຊາວກະສກອນທກຽວຂອງໃນງານທດລອງຜະລດເຂາອນຊໃນສລະດການປກພດ ເຊນ:
ລະດຝນ (ພດສະພາ-ຕລາ, 2015), ລະດແລງ (ພະຈກ 2015-ມນາ 2016), ລະດຝນ (ພດສະພາ-ຕລາ 2016) ແລະ ລະດແລງ (ພະຈກ 2016-2017). ໃນຊວງການຜະລດທາອດຄ: ລະດຝນ ປ 2015, ມ 24 ຄອບຄວ (ຢໂພນທນ 15 ແລະ ດງຍາງ 9) ເຮດໃນເນອທທງໝດ 3.84 ເຮກຕາ. ການທດລອງຄງທສອງ, ມ 25 ຄອບຄວ (ຢໂພນທນ 15 ແລະ ດງຍາງ 10) ເຮດໃນເນອທ 4 ເຮກຕາ. ຊວງການທດລອງໃນປ 2016 ແມນໄດມຊາວກະສກອນເຂາຮວມການທດລອງການຜະລດເຂາອນຊຫາຍຂນກວາເກາ ທກວມເອາ 4.8 ເຮກຕາ. ເຫດຜນທມການຜະລດເພມຂນ ກເນອງມາຈາກຄວາມຕອງການຂອງບລສດຈນ ທຕອງການຊເຂາອນຊຂອງລາວເຮາ. ເຂາອນຊທສງອອກໄປຍງປະເທດຈນຢາງເປນທາງການ ເມອເດອນທນວາ ປ 2015 ຈາກທາງທດໃຕຂອງແຂວງສະຫວນນະເຂດ (ຕາມຂາວ Xinhua News Agency 2016). ນເປນສງໃໝທປະເທດຈນມຄວາມຕອງການຈະຊເຂາອນຊຂອງລາວເພມຂນ, ຊງນເປນທາແຮງໃນການຜະລດເຂາອນຊໃຫຫາຍຂນ (Latsaphao 2017).ເຫດຜນໃນການຜະລດເຂາອນຊ
ຈາກມມມອງຂອງຊາວກະສກອນ ໃນການຍອມຮບການຜະລດກະສກາອນຊ ໄດເຮດໃຫມເສດຖະກດທດ ແລະ ເປນທາງເລອກທດຄມຝນຄອກຕາມບານທຫາໄດ, ບຄກບການຜະລດແບບອະນນຊທມຄາໃຊຈາຍແພງໃນການຊສງນາເຂາຕາງໆ. ນຄໃນກລະນຂອງ ທານ ຈນສ ມາຈາກ, ຜທເຄຍເຮດນາມາຕະຫອດກບການໃຊຝນເຄມ ເພອຮບປະກນໃຫໄດຜນຜະລດສງ ຈນກວາຄາໃຊຈາຍຕາງໆກບກາຍມາເປນສງທຕອງຫາມຕນເອງ. ເຮດໃຫລາວເອງເຊອວາຝຍຄອກແມນມຢທວທງນາ ແລະ ລາວຈະຕອງໃຊມນເປນຝນໃນຟາມຂອງລາວ (ສາພາດວນທ).
14
ຜນໄດຮບໃນໄລຍະກອນໆຂອງໂຄງການ ພວກເຮາໄດລະບວາ “ລາຍຈາຍສງທາທາຍ” ສາລບຄ
ປະສານງານຂອງໂຄງການດງຕາຕາລາງລມນ:
ຄຄາເຂດແດນດນ ລາຍຈາຍສງທາທາຍ
ພະແນກກະສກາ ແລະ ປາໄມ ແລະ ຫອງການກະສກາເມອງ
- ຄວາມສາມາດໃນການດາເນນໂຄງການປກເຂາອນຊທເພມຂນ (ຊງມນກຽວໂຍງກບການສາງຄວາມຢດໂຍງໃນການປຽນແປງທາງເສດຖະກດ-ສງຄມຢໃນພນທປຽກ)
- ການສາງຄວາມເຊອມໂຍງລະຫວາງຊມຊນທອງຖນ ກບ ພະແນກກະສກາແຂວງ ແລະ ຫອງການກະສກາເມອງ ເພອຊວຍສະໜບສະໜນທາງດານເຕກນກ
ຊາວກະສກອນ - ເພມຂດຄວາມສາມາດໃນການປກເຂາອນ ເພອເພມການຜະລດ ແລະ ເປນການສາງລາຍໄດ
- ຄວາມຮພນຖານທເພມຂນນນໄດເປນເອກະສານ ເພອປະເມນຜນປະໂຫຍດທຫາກຫາຍສາລບການຜະລດເຂາອນຊ
ຕວແທນຂອງ RMU, NTPC
- ເປນຕວຮວມມ ແລະ ສສານ ກບ ພາກສວນທອງຖນອນທມສວນໄດສວນເສຍ
ໃນໄລຍະສນ, ສາມາດໃຫຄວາມສະດວກໃນການປະສານງານທດດານກດຈະກາການສາງລາຍໄດຕາງໆເຊນ: ການລຽງສດ, ການອອມຊບ ແລະ ການຕາຫກ
ໃນໄລຍະຍາວ, ສາມາດເຈລະຈາຕລງໃນການປອຍນາອອກຈາກເຂອນທປອດໄພ
ໄລຍະທ 1: ການຈດບລມະສດຂອງໂຄງການຈາກກອງປະຊມໃນຄງວນທ 13 ພດສະພາ ປ 2015, ຊາວກະສກອນໄດຕງຈດປະສງໄວວາ
ເຫດຜນທເຂາເຈາຢາກປກເຂາອນຊຄ:1) ຊາວກະສກອນໄດຜານປະສບການຈາກໂຄງການນ ເຖງແມນວາຈະຕອງມການຟນຄນ;
ມຊບພະຍາ ກອນທາມະຊາດທຫາໄດຕາມທອງຖນເຊນ: ມນງວ-ຄວາຍ, ມນສດປກ, ຝຍຂຽວ ແລະ ພດຕະກນຖວຕາງໆ.
2) ເຂາເຈາຄາດວາມນຈະໃຊຕນທນຕາ3) ມນເປນສຽງທາງສງແວດລອມ4) ອາຫານອນຊແມນດຕສຂະພາບ5) ມໂອກາດໃນການສາງລາຍໄດ6) ລດມນະໂຍບາຍສະໜບສະໜນໃຫເພອຈດທາເອກະສານນ, ຊາວກະສກອນກໄດມການຈດບນທກຂມນ ແລະ ກດຈະກາທງໝດ
ໃນການຜະລດເຂາອນຊ ພອມທງຄາແນະນາຕາງໆ.
ໄລຍະທ 2: ການສະໜບສະໜນການດຳາເນນໂຄງການ ປະຫວດການປຽນແປງ:
1. ທາວ ສາງຫວດ, ຫວໜາກມຊາວກະສກອນ ບານໂພນທນທາວ ສາງຫວດ ເປນນາຍບານ ແລະ ທງເປນຫວໜາກມຊາວກະສກອນ ບານໂພນ
ທນ, ຊງເປນຜໜງໃນບານທໄດຮບຜນກະທບຈາກການສາງເຂອນນາເທມ 2 (NTPC) ຂອງບລສດ. ທານໄດມສວນຮວມການຟນຄນໃນໂຄງພດທະນາແບບຍນນານ ໃນລມແມນາຂອງ
15
(SUMERNET) ພນທນາ ຕງແຕເລມດາເນນໂຄງການ ແລະ ເປນຜໜງໃນ 15 ຄນ ທໄດຝກການຜະລດເຂາອນຊຢໃນບານ ລະຫວາງເດອນພດສະພາ ຫາ ເດອນພະຈກ ປ 2015 ທເປນຜນໄດຮບໜງຂອງໂຄງການ.
ລາວໄດເນນໃຫເຫນວາການປຽນແປງທສາຄນທສດທໄດຮບສງອານວຍຄວາມສະດວກ ໂດຍທມງານໂຄງການ RECOVER ໄດເປນການຊກດນເຊອມໂຍງກບຕວແທນລດ, ແລະ ໜວຍງານຈດສນການຍກຍາຍປະຊາຊນທໄດຮບຜນກະທບຈາກເຂອນນາເທມສອງ ເພອເຮດວຽກໄປພອມກບການແກໄຂບນຫາຄວາມຂດແຍງໃນເຂອນ ແລະ ເພອຈດຫາກດຈະກາພນບານໃຫຊາວກະສກອນເຊນ: ການອອມສນເຊອ, ການລຽງສດ ແລະ ການຫດຖະກາ.
ໂຄງການ RECOVER ໄດດາເນນການສາຫວດຂອບເຂດເມອວນທ 14 ມງກອນ 2015 ແລະ ນາສະເໜແນວຄວາມຄດໃໝໆໃຫແກຊາວກະສກອນກຽວກບການຜະລດເຂາອນຊ ຊງໄດມຈດປະສງເຮດຢ 2 ບານຄ: ບານໂພນທນ (15 ຄອບຄວ) ແລະ ບານດງຍາງ (10 ຄອບຄວ). ການຟນຄນ ພນທນາ ໃຫເປນຈດເລມຕນທດ ເພອການດ ແລະ ຈດພນທການຜະລດເຂາອນຊ.
ລາວໄດຫວງວາການຜະລດເຂາອນຊ ມໂອກາດທຈະກາຍເປນເສດຖະກດການຕະຫາດໃນອະນາ ຄດໄດ. ນອກຈາກນແລວ, ທາວ ສາງຫວດ ຍງໄດກາວເຖງການຜະລດເຂາອນຊທນາໃຊຊບພະຍາກອນທາມະ ຊາດທມ (ຕວຢາງເຊນ: ຂໄກ ແລະ ຂງວ ເຂາໃນການເຮດຝນບມ) ທມຄາໃຊຈາຍຕາ ແລະ ປອດໄພຕສງແວດລອມ ແລະ ມນຍງເປນອາຫານທດຕສຂະພາບອກ. ພາຍຫງການເກບກຽວເຂາອນຊທຜະລດ, ເຫນໄດວາທງຜນຜະລດ ແລະ ນາໜກເມດ ແມນມນາໜກກວາແຕກອນ. ດວຍເຫດນ ເຂາເຈາຈະສບຕຜະລດເຂາ ແລະ ພດຜກອນຊໃນຊວງລະດແລງ ເຊງເລມຈາກເດອນທນວາ ປ 2015 ຫາ ເດອນເມສາ ປ 2016.
ລາວຍງໄດເນນວາ ມນເປນສງທດ ທທາງໂຄງການໄດໃຊລະບບ PAR ເປນວທຄດເລອກເອາຂມນ ເພອເຮດໃຫຂມນພາກສະໜາມທໄດຮບຢໃນເລອງເສດຖະກດ-ສງຄມ ແລະ ດານນເວດວທະຍາຂອງພນທນາ ແລະ ເພອກະຕນໃຫຊາວກະສກອນ ແລະ ໜວຍງານຢທອງຖນເຊອຖໄດຄວາມສາຄນ ແລະ ຄນຄາຂອງຊບພະຍາກອນໃນພນທນາ.
ເຖງຢາງໃດກຕາມ ລະບບ PAR ຍງມຂຈາກດເລກໆນອຍໆເຊນ: ການປຽນແປງຈາກການນາໃຊຝຍເຄມໄປນາໃຊຝນອນຊ ແມນຕອງໃຊເວລາໃນການປບປງດນ. ພອມນຊາວກະສກອນກຍງຂາດດານປະສບປະການໃນການເຮດຝນບມ, ນາສະກດຊວະພາບ ແລະ ເຕກນກການປບປງດນເຊນ: ການປກພດປະສມປະສານ, ການປກພດຄມດນ ແລະ ການປກພດໝນວຽນ ເພາະວາໃນໄລຍະທຜານມາ ຊາວກະສກອນມແຕການປກພດພຽງຊະນດດຽວເທານນ.
2. ນາງ ໄກກາ, ຜເປນຫວໜາກມຂອງກມແມຍງ ຢບານດງຍາງບານດງຍາງ ກເປນອກບານໜງທໄດຮບຜນກະທບຈາກການກສາງເຂອນໄຟຟານາ
ເທມ, ນາງ ໄກກາ ກເປນຜໜງທມສວນຮວມຢໃນໂຄງການ RECOVER ຕງແຕດາເນນການ ແລະ ນາງ ຍງແມນໜງໃນ 10 ຄອບຄວ ຜຜະລດເຂາອນຊ ຢບານດງຍາງ ໃນເດອນພດສະພາ ຫາ ພະຈກ ປ 2015. ນາງກໄດຄາເຫນຄກນກບ ທາວ ສາງຫວດ ຢຂາງເທງກຽວກບໂຄງການ ຈນເຖງປດຈບນ ໃນດານການສສານອານວຍຄວາມສະດວກ ກບພາກລດ ແລະ ຜນປະໂຫຍດຂອງການຜະລດເຂາອນຊ.
ນອກຈາກນແລວ, ນາງກຍງໄດລະບວາໄດຮບການສະໜບສະໜນຈາກພະນກງານ ກະສກາເມອງ ແລະ ຮວທໃນການເຮດຝນບມ ແລະ ນາສະກດຊວະພາບ. ນາງຍງໄດກາວວາ ຫວຂທທາງກະສກາເມອງເອາໃຫນນແມຍງເກອບທງໝດແມນສາມາດເຮດໄດ ແລະ ມນເປນວຽກເຮດໄດຢາງງາຍດາຍ.
3. ທາວ ແສງມະເກງ ວພງໄຊ, ພະນກງານເຕກນກ, ຫອງການກະສກຳາ ແລະ ປາໄມ ເມອງໄຊບລ ທາວ ແສງມະເກງ ວພງໄຊ ຍງເປນຮອງຫວໜາໜວຍງານປກຝງ ຫອງກະສກາ
ແລະ ປາໄມ ເມອງໄຊບລ. ທານກໄດເຂາຮວມໃນໂຄງການຟນຄນພນທນາຕງແຕເລມໂຄງການ ແລະ ຍງໄດຮບການມອບໝາຍຈາກຫອງການກະສກາເມອງ ແລະ ພະແນກກະສກາແຂວງ
16
ໃຫເປນພະນກງານດານເຕກນກສາລບການຜະລດເຂາອນຊ ເພອສະໜບສະໜນຄວາມຮດານເຕກນກໃຫແກຊາວກະສກອນທບານໂພນທນ ແລະ ດງຍາງ.
ທານກໄດລງໃກສດຕດຕາມໂຄງການຜະລດເຂາອນຊໃນລະຫວາງເດອນພດສະພາ ຫາ ພະຈກ ປ 2015. ທານໄດເປນຜສອນຊາວກະສກອນກຽວກບວທການໃຊສງຕາງໆເຂາໃນການຜະລດເຂາອນຊ, ຊງຕອງປະເຊນກບຄວາມຫຍງຍາກເຊນ: ເຕກນກທກຽວຂອງກບການຕກກາ, ການປກດາ ແລະ ການເກບກຽວ. ທານໄດຝກອບຮມໃຫຊາວກະສກອນ 2 ຄງຄ: ເຕກນກການເຮດຝນບມ, ການຜະລດນາສະກດຊວະພາບ ແລະ ເຕກນການປບປງດນ. ນອກຈາກນແລວ, ທານຍງໄດເວາເຖງຂດ, ຂເສຍ ແລະ ການແນະນາຊາວກະສກອນໃນການຜະລດເຂາອນຊອກ.
ທານຍງໄດເວາວາ, ທານມຄວາມຮສກພມໃຈຫາຍໃນການເຮດວຽກກບຊາວກະສກອນ ແລະ ມນເປນເລອງງາຍ ເພາະວາຊາວກະສກອນແມນມຄວາມກະຕລລນ ແລະ ມກຮຽນຮສງໃໝ. ນອກຈາກສງດງກາວແລວ, ທານຍງໄດກາວເພມເຕມວາຊາວກະສກອນກມບາງປະສບປະການໃນການຜະລດເຂາອນຈາກເວລາທຜານໄປ. ທານຍງໄດກາວເພມເຕມອກວາ ພະແນກກະສກາ ແລະ ປາໄມແຂວງ ແລະ ພາກສວນລດ ແມນມການສະໜບສະໜນເປນຢາງດຕກບການຜະລດເຂາອນຊ, ພອມນປະເທດລາວເຮາແມນກາລງກຽມເຂາສປະຊາຄມເສດຖະກດອາຊຽນໃນທາຍເດອນທນວາ ປ 2015 ນ.
ວຈານໂຄງການໄດມສວນສາຄນຕກບການຜະລດເຂາອນຊ, ຊງການເຮດວຽກຂອງທມງານ
ໂຄງການ ແລະ ທມງານຊາວກະສກອນແມນເຕມໄປດວຍບນຍາກາດທຟດຟນ, ເປນເພອນມດຢາງດ ແລະ ເປດກວາງ ໂດຍສະເພາະພະນກງານກະສກາເມອງແມນໄດມການຝກອບຮມໄດຕາມຄວາມຕອງການຂອງຊາວກະສກອນໃນບານໂພນທນ ແລະ ດງຍາງ. ໃນປ 2017 ນ, ຈານວນຊາວກະສກອນທຢາກຈະເຂາຮວມກບການຜະລດເຂາອນຊແມນໄດເພມຂນເຖງ 30 ຄອບຄວ.
ໂຄງການໄດຊວຍສາງຄວາມສາພນໄມຕຈດລະຫວາງພະນກງານກະສກາເມອງ ແລະ ຊາວກະສກອນ ເພອການປກເຂາອນຊໃນສອງບານດງກາວໃຫປະສບຜນສາເລດ, ເຮດໃຫຊາວກະສກອນມແນວຄວາມຄດທຈະປກເຂາອນຊດວຍຕວເຂາເອງ. ນອກຈາກການຜະລດເຂາອນຊແລວ, ການສະໜບສະໜນຄວາມສາພນລະຫວາງພະນກງານກະສກາເມອງ ແລະ ຊມຊນນຈະມປະໂຫຍດໃນແງຂອງອທກກະໄພທມາຈາກການສາງເຂອນໄຟຟານາເທມເຊບງໄຟ 2.
ສະຫບຄຳາຂອບໃຈຄວາມຮບນຄນ
ວາລະສານສະບບນເປນສວນໜງຂອງໂຄງການຄນຄວາທດລອງ “ການຟນຄນ ແລະ ປະເມນລະບບນເວດທາງການກະສກາ ແລະ ຄວາມຮທອງຖນ ເພອຄວາມໝນຄງ ແລະ ຄວາມຢດຍນຂອງຊມຊນ ໃນເມອງໄຊບລ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ ເຂດລມແມນາຂອງ ” (RECOVER) ໄດຮບທນຈາກເຄອຄາຍການຄນຄວາທດລອງເຂດລມແມນາຂອງທຍນຍງ (SUMERNET). RECOVER ໄດມການປະສານງານກບມະຫາວທະຍາໄລ ຈລາລງກອນ (ປະເທດໄທ) ແລະ ກຽວໂຍງກບມະຫາວທະຍາໄລ ແອນຈຽງ (ປະເທດຫວຽດນາມ) ແລະ ມະຫາວທະຍາໄລ ອບນລາດຊະທານ ປະເທດໄທ.
ເອກະສານອາງອງ1. Smagjl, A and Ward, J. (2013) “A framework to bridge science and
policy in complex decision making arenas” Futures 52: 52-582. Department of Agriculture, 2016a (DOA) Crop Statistics in Rainy
Season, Vientiane: Department of Agriculture, Ministry of Agriculture and Forestry, 120 pp.
17
3. Department of Agriculture, 2016b (DOA) Crop Statistics in Dry Season, Vientiane: Department of Agriculture, Ministry of Agriculture and Forestry, 128 pp.
4. Latsaphao, K. (2017) China to Buy 20,000 Tonnes of Organic Rice From Laos. http://www.vientianetimes.org.la/FreeContent/FreeConten_China_12.htm
5. Xinhua News Agency (2016) "Lao organic rice eyes Chinese market". XinHua | Asia Pacific Daily , 2016. http://en.apdnews.com/xin-hua/435361.html
6. Sangkeo, Sayavong (2014) Organic Agriculture In Lao PDR. Powerpoint presentation during the Lao Party Meeting on Village Development, Km6, Vientiane. Ministry of Agriculture and Rural Development
ຕດຕສາລບຂມນເພມເຕມ
ເລກ ຊ ແລະ ນາມສະກນ ພາກສວນ ເບໂທຕດຕ ໝາຍເຫດ
ທານ. ປອ ອໄທ ສກຂ ວກປໜ (865-71)2055571828
1 ທານ. ແກວອດອນ ພະແນກແຜນການ ແລະ ການຮວມມ
2 ທານ ສວໄຊ ສກຄາລດ ຜອານວຍການໂຄງການການຄມຄອງ ຍກຍາຍຈດສນ
(865-71) 22163771
3 ທານ ນາງ. ແກວອລາ ສລຍະເດດ
ຮອງອງການຈດຕງ ສະຫະພນແມຍງ
22409244 [email protected]
4 ທານ ວໄລຮກ ສມສລວງ
ອານວຍກາ
18
ນ Director of NTPC ROI
5 ທານ ຈນສ ຈງມະນ ນາຍບານ ບານດງຍາງ
0309861146 NA
6 ທານ ສວໄລ ອນທະລໄຊ
ຫວໜາຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມ
55866495 NA
7 ທານ ສນທະໄລ ນນນາໂສພາ
ຮອງຫວໜາຫອງການກະສກາ ແລະ ປາໄມ
98652277
55441474
NA
8 ທານສສມາ ວນສນທນ ຫວໜາກມ 3 ໝບານ
(ບານ ກາງປາ, ບານ ທາບ, ບານ ທາດອກຄາ)
98428480 NA
9 ທານ ຈນທາບອນ ລດສະວງ
KP S of 3 ໝບານ
(ບານ ກາງປາ, ບານ ທາບ, ບານ ທາດອກຄາ)
59132254 NA
10 ທານ ບນແພງ ສສພນ ກມປອງກນ 3 ໝບານ (ບານ ກາງປາ, ບານ ທາບ, ບານ ທາດອກຄາ)
99753587 NA
11 ທານ ສງວດ ອານາດປກຄອງບານ ໂພນທນ
92055453526
12 ທານ ທອງສນ ອານາດປກຄອງບານ ດງຍາງ
0309459160
19
20
