1396 مرداد و شهريور، 3 شماره ،14دوره دوماهنامه

_____________________________________________________________________________________________________ دانشگاه اصفهان، اصفهان، ايران. شناسي،دانشجوي دكتراي روان -1 dr.oreyzi@edu.ui.ac.irشناسي، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ايران. (نويسنده مسئول) استاد، گروه روان -2 استاد، گروه مشاوره، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ايران. -3

و استرس با شغلي تقاضاهاي يرابطه در گراييبرون و شناختيروان سرسختي ميانجي نقش شاغل مردان افسردگي

3عابدي محمدرضا، *2ساماني عريضي سيدحميدرضا، 1ديباجي سيدميثم

14/10/95: رشيپذ خيتار 11/06/95: شيرايو خيتار 20/02/95: افتيدر خيتار

چكيده سـخت بسيار شغلي زاياسترس عوامل تغيير كه اين به توجه با. هستند كار در انساني نيروي وريبهره كاهش عمده داليل از افسردگي و استرس :زمينه و هدف

يسرسـخت يانجيـم نقـش يسـبرر هـدف با پژوهش نيا. است اهميت حايز بسيار كنند تعديل را عوامل اين اثرات بتوانند كه شخصيتي متغيرهاي نقش باشند،مي .است شده انجام يافسردگ و استرس با يشغل يتقاضاها يرابطه در گراييبرون و شناختيروان

روش از استفاده با اصفهان استان در شاغل مردان بين از كه بودند شاغل مرد 184 پژوهش نيا ينمونه. بود تحليلي-توصيفي نوع از پژوهش نيا: روش بررسي و هيسـتد( نـروژي ينسـخه-سرسختي يشدهاصالح مقياس ،)2006(هامفري و مورگسون دانشي هايويژگي مقياس به و شدند انتخاب دسترس در گيرينمونه

برونگرايـي قيـاسم و) 2013( همكـاران و وارتيـگ شـدهادراك اسـترس مقيـاس ،)BDI-II) (1996( بـراون و استير بك، افسردگي فهرست ،)2010 همكاران، .دادند پاسخ) 1989 كرا،مك و كاستا( NEO_FFI يپرسشنامه

گرايـيرون) و ب-=005/0P< ،366/0Bشـناختي(ي تقاضاهاي شغلي و استرس كاركنان، سرسـختي روانهاي اين پژوهش نشان داد كه در رابطهيافته: هايافته)005/0P< ،155/0B=-005/0( شـناختيي تقاضاهاي شغلي و افسردگي، سرسختي روانكنند و در رابطه) فرد نقش ميانجي كامل را ايفا ميP< ،399/1B=- (

؛ =953/0TLI؛ =945/0GFI( هـاي مطلـق، تطبيقـي و مقتصـد بـرازش داشـتهـا از نظـر شـاخصميانجي كامل بود. همچنين مدل نهايي پـژوهش بـا داده056/0RMSEA=.(

و ننـدك دايپ كنترل آن بر و شوند ريدرگ نآ با ديبا كه كننديم ادراك يچالش عنوان به را يشغل يتقاضاها باال، يسرسخت با افراد ج،ينتا به توجه با: با گيرينتيجه هب شيگرا و ياجتماع تيحما مثبت، اطفعو به توجه با زين گرابرون افراد. گردد يافسردگ و استرس به منجر لزوما تواندينم افراد نيا مورد در يشغل يتقاضاها لذا

پيشـنهاد هـاسـازمان و هـاشركت هب پژوهش اين نتايج به توجه با. گرددينم آنان در استرس به منجر تقاضاها نيا و شونديم سازگار يشغل يتقاضاها با ت،يموفق .دهند قرار توجه مورد را آنان گراييبرون و شناختيروان سرسختي باال، شغلي تقاضاهاي با مشاغل در خود آموزش و گزينش فرآيند در كه گرددمي

.گراييبرون ،شناختيروان يسرسخت ،يشغل يتقاضاها ،يشغل يافسردگ ،يشغل استرس: هاكليدواژه

مقدمهتـر با پيشرفت تكنولوژي، مشاغل بـه تـدريج پيچيـده

زايش تقاضـاهاي شـغلي از اند و اين پيچيدگي با افشدهفرد همراه بـوده اسـت. تقاضـاهاي شـناختي و عـاطفي

وري بـاال مشاغل در كار بر اثر فشار براي افزايش بهـره، مهــارت و اســتعدادهاي گذشــته رفتــه اســت و دانــش

ي تواند فـرد را در مواجهـه بـا تقاضـاهاي فزاينـدهنمي]. الگوي كنترل جبراني روبـرت 1محيط كار ياري دهد[

كنـد تقاضـاهاي شـغلي بـاال ) بيـان مي1997( و هاكينيازمند تالش جسمي و ذهني مداوم براي جلـوگيري از كاهش عملكرد و دستيابي به اهداف شـغلي اسـت كـه

هـاي روانـي و فيزيولـوژيكي همچـون منجر به هزينـه ].2[ گردداسترس و افسردگي براي فرد مي

توانـد اي چندوجهي است كه مياسترس در كار پديدهمنجر به تغييرات فيزيولوژيكي، رواني و رفتاري در فـرد گردد كه با كاهش سالمت فردي و شغلي همراه اسـت.

ي سالمت فردي، استرس مداوم سبب فعاليـت در حيطهآدرنـال شـده - هيپوفيز- بيش از حد محور هيپوتاالموس

(بـراي مثـال، كه اين امر با افزايش گلوكوكورتيكوئيدهاسبب پيري زودرس و نـامنظمي درسيسـتم كورتيزول)،

قلبي گردد. همچنين استرس، احتمال ديابـت نـوع دومدهـد و ] را افزايش مي4[ ] و دمانس در اواخر زندگي3[

Dow

nloa

ded

from

ioh.

ium

s.ac

.ir a

t 0:1

8 IR

DT

on

Sun

day

Aug

ust 2

3rd

2020

1396 مرداد و شهريور، 3، شماره 14دوره دو ماهنامه

انو همكار ديباجي سيدميثم106

ــل پيش ــكلتياز عوام ــتالالت اس ــين اخ ــالني - ب عضي شغلي نيز استرس منجر به كاهش ]. در زمينه5است[دگيري در يـي يـا ]، توانـا7]، عملكرد شغلي[6وري[بهره]، تمايـل بـه 9و افزايش جراحات ناشـي از كـار[ ]8كار[

] گردد. با توجـه 13و 12] و غيبت [11و 10ترك شغل[هـاي بـاالي به پيامدهاي نـامطلوب اسـترس و هزينـه

]، بررسـي 15و 14ها و جوامـع[جبران آن براي شركتهـاي اخيـر عوامل اثرگذار بر استرس بـه ويـژه در دهـه

.]16[افزايش كرده استر هـاي رو بـه افـزايش دافسردگي نيز يكي از بيماري

هـا، جهان است كه بار مـالي زيـادي را بـراي سـازماني نهجا كه هزيها به همراه دارد تا آنمشاغل و حكومت

وري در آمريكـا، افسردگي و بـه تبـع آن كـاهش بهـره 6/12يا ] و در اسـترال17ميليارد دالر آمريكـا[ 36ساالنه ازمان ستخمين زده شده است. ]18دالر استراليا[ميليارد

ر دجهاني بهداشت، افسردگي را چهارمين علت نـاتواني هـا، نقـش ] و پـژوهش19سراسر جهـان اعـالم كـرده[

هـايي همچـون بـين افسـردگي در بـروز بيمـاريپيشو ]22هــاي قلبــي[]، بيمــاري21]، آلزايمــر[20ســكته[ارهاي افسرده رفت اند. كاركنان] را نشان داده23سرطان[

لـت ]، حضـور در كـار بـا حا24روي از كار بـاالتر[طفرهي تـر] و همچنين عملكردكاري پايين25[ بيماري بيشتر

و 26[ دهندرا نسبت به كاركنان عادي از خود نشان مي27.[

تـرين ) به عنوان قـوي1966الگوي تبادلي الزاروس( كنـد كـهاجتماعي اسـترس، بيـان مـي- ي روانينظريه

خاستگاه استرس نه در فرد و نه در محـيط بـه صـورت منفرد وجود ندارد، بلكه حاصل تبادل اين دو با يكـديگر

)، دو نـوع 2001ي تبادلي الزاروس(]. در نظريه28است[ارزيابي وجـود دارد:ارزيـابي اوليـه و ارزيـابي ثانويـه. در

شـود و در ارزيابي اوليه، فـرد متوجـه وجـود خطـر مـيتواند در مـورد آن خطـر ويه، به كاري كه ميارزيابي ثان

كند و آن را بـا توانـايي سـازگاري و انجام دهد فكر ميدهـد. در ايـن نظريـه، كنارآمدن خود با آن تطـابق مـي

ــوژيكي اســترس نتيجــه ي ادراك عــدم حــاالت فيزيول]. 29تطابق توانايي سازگاري فرد با عامل استرس است[

زا فرد با رويداد اسـترسطبق اين نظريه، سازگاري موثر تابعي از تركيب ماهيت آن رويداد، ارزيابي شناختي فـرد از آن رويداد، منابع سازگاري فرد در مقابله با آن رويـداد

با توجه به اين .]30و راهبرد واقعي كنارآمدن فرد است[زايي منجـر بـه اسـترس امر، لزوما هر رويـداد اسـترس

بطه نقش ميانجي را ايفا شود و متغيرهايي در اين رانميدهد ها نشان ميكنند. در مورد افسردگي نيز پژوهشمي

]31شده[كه متغيرهاي متفاوتي از جمله استرس ادراكي منابع افسـردگي توانند در رابطه] مي32و عزت نفس[

و وجود آن در فرد ميانجيگري كنند.نـد توانرغم اين كه تقاضاهاي شغلي، ميدر واقع علي

، ] را ايفـا كننـد34] و افسردگي[33امل استرس[نقش عاد ل، افـرتواند مستقيم نباشد. براي مثـااما اين رابطه مي

و لـذا ]35گرا به دنبال تحريك و هيجان هسـتند[برونشـي تواند براي آنان تبديل بـه چالتقاضاهاي شغلي مي

رايـي گي برونخوشايند شود. به عالوه با توجه به رابطه و]، سالمت روان 38]، شادي[37و 36ت[با عواطف مثب

ين ي درجات پـاي) و رابطه2012بهزيستي رواني(المرز، ماعي ها مثل اضطراب اجتگرايي با بسياري بيماريبرون

ي طـهتوانـد در رابگرايي مي]، برون39[ خوييو افسرده تقاضاهاي شغلي به عنوان منبع اسـترس و افسـردگي و

ــروز آن ــانجي را ب ــا نقــش مي ــد. سرســختي ه ــا كن ايفغلي با ي تقاضاهاي شتواند در رابطهشناختي نيز ميروان

قـع استرس و افسردگي نقش ميانجي را ايفا كنـد. در وااال شـناختي بـباتوجه به اين كه افراد با سرسـختي روان

د و بـهتوانند منابع استرس را كنترل كننمعتقدند كه ميري ]، اثرگـذا40كننـد[تغييرات به عنوان چالش نگاه ميد توانـد بـا سـاير افـرااسترس و افسردگي بر آنـان مـي

متفاوت باشد.و با توجه به مطالب فوق اين پژوهش، اثرات مستقيم

غيرمستقيم تقاضاهاي شغلي بر استرس و افسـردگي رابررسي كرده اسـت. در آزمـون اثـرات غيرمسـتقيم، دو

ظـر گرايي و سرسختي به عنوان ميانجي درنمتغير برون 1گرفته شدند. مدل مفهـومي ايـن پـژوهش در شـكل

آورده شده است.

Dow

nloa

ded

from

ioh.

ium

s.ac

.ir a

t 0:1

8 IR

DT

on

Sun

day

Aug

ust 2

3rd

2020

1396 مرداد و شهريور، 3، شماره 14دوره دو ماهنامه

107 ...شغلي تقاضاهاي يرابطه در گراييبرون و شناختيروان سرسختي ميانجي نقش

روش بررسي - روش، جامعه و نمونه: اين پژوهش از نوع توصـيفي

ان ي مردي اين پژوهش، كليهبوده است. جامعه تحليلي 30 ي مقدماتيشاغل استان اصفهان بود كه ابتدا نمونه

رمـول فاستفاده از ها گرفته شد و سپس با اي از آننفرهه از ) براي تعيين حجم نمونه و با اسـتفاد1977كوكران(

نفـر بـراي 184واريانس صفت و تـوان آمـاري، تعـداد ش، ي اين پـژوهگيري كافي ارزيابي گرديد. نمونهنمونهه نفر از مردان شاغل استان اصفهان بوده اسـت كـ 184

ز با توجه به هدف پژوهش كه مستلزم انتخـاب نمونـه ا ود ازبـانواع مشاغل توليدي، خـدماتي، آزاد، دولتـي و ..

گيري در دسترس انتخاب شد.روش نمونهدهي بـه سـواالت، هـدف ابزار پژوهش: قبل از پاسخكننـدگان شـرح داده شـد و كلي مطالعه بـراي شـركت

كنندگان با رضـايت آگاهانـه در پـژوهش ي شركتهمهسـنجش شركت كردنـد. در ايـن پـژوهش بـه منظـور

هـاي كنندگان به پرسشـنامهمتغيرهاي پژوهش، شركت زير پاسخ دادند:

هــاي دانشــي مورگســون و مقيــاس ويژگــي-الــفتقاضاهاي دانشي شغل كه نـاظر بـر ):2006هامفري(

هايي است كه در شغل مـورد ها و تواناييدانش، مهارت

ي طراحـي شـغل پرسشـنامهسـوال از 20نياز است بـا هـا ]. پاسخ41) سنجيده شد[2006مورگسون و هامفري(

=كامالمخـالفم، 1اي (درجـه 5روي يك طيف ليكـرت ـــي5 ـــرار م ـــامالموافقم) ق ـــد. مورگســـون و =ك گيرن

هـاي ايـن ي زيرمقيـاس) پايـايي همـه2006هامفري(اند و روايـي آن را گزارش داده 84/0مقياس را باالتر از

در ايران نيـز روايـي ]. 41اند[عاملي تاييد كردهبا تحليل همگرا و واگراي اين پرسشنامه مورد تاييد قرار گرفته و

.]42[گزارش شده است 8/0پايايي ابعاد آن باالتر از ي نسـخه-ي سرسـختيشـدهمقياس اصـالح -ب

اين مقياس شـامل ):2010نروژي(هيستد و همكاران، يزان موافقت خـود دهندگان معبارت است كه پاسخ 15

اي از بـه هـيچ درجـه4را با هر عبارت روي يك طيـف دهند. وجه درست نيست تا كامال درست است نشان مي

اين مقياس داراي سه زيرمقياس تعهد، چالش و كنتـرل ــدام ــه هرك ــن 5اســت ك ــد. ســازندگان اي ســوال دارن

79/0پرسشنامه، پايايي دروني آن را با آلفاي كرونبـاخ، ســندويك، بــارتون، هيســتد، . ]43[انــدردهبــه دســت آو

) نيـز پايـايي كلـي ايـن 2013فيليپس، تاير و جانسـن(، پايايي كنترل 69/0و پايايي تعهد را 79/0پرسشنامه را

ــز 71/0را ــالش را ني ــايي چ ــزارش داده 71/0و پاي -گ

مدل مفهومي اوليه پژوهش -1 شكل

Dow

nloa

ded

from

ioh.

ium

s.ac

.ir a

t 0:1

8 IR

DT

on

Sun

day

Aug

ust 2

3rd

2020

1396 شهريور مرداد و، 3، شماره 14دوره دو ماهنامه

انو همكار ديباجي سيدميثم108

در ايــران نيــز روايــي همگــرا و واگــراي ايــن ].44انــد[ه و پايايي ابعاد آن باالتر پرسشنامه مورد تاييد قرار گرفت

.]42[گزارش شده است 7/0از ) 1996فهرست افسردگي بك، استير و بـراون(-ج

)BDI-II:( ،21يك شاخص خودگزارشـي اين فهرست ت هاي افسردگي تجربه شده اسـاي از شدت نشانهماده

توسـط بـك و همكـاران طراحـي 1996كه در سـال ي هر گـروه داراگروه جمله است كه 21گرديد و شامل

گردد گذاري ميچهار گزينه است و بين صفر تا سه نمرهــين ــرات ب ــوع نم ــا 0و مجم ــك و 63ت ــرار دارد. ب ق

ــاران( ــراد 1996همك ــراي اف ــنامه را ب ــايي پرسش ) پايييــد انــد و روايــي آن را تاگــزارش داده92/0غيربيمــار،

با شـيوه ]. پايايي اين پرسشنامه را در ايران45اند[كردهو بــا روش آلفــاي كرونبــاخ، 80/0ســازي و نيمــهد

].46اند[گزارش داده90/0ـــترس ادراك-د ـــاس اس ـــگ و مقي ـــده وارتي ش

اين پرسشنامه بـه بررسـي اسـترس ):2013همكاران(ز اهـا بنـدي پاسـخپـردازد. درجـهشده در فرد ميادراك

پذيرد كـه ازاي صورت ميگزينه 5طريق طيف ليكرتي ندگان گيرد. سـاز) را در بر مي4ات() تا اغلب اوق0هرگز(

ه بـ 77/0اين پرسشـنامه، پايـايي درونـي پرسشـنامه را . در ]47انـد[انـد و روايـي آن را تاييـد كـردهدست آورده

7/0 ) پايايي ايـن پرسشـنامه را1394ايران نيز ديباجي(ايـي گزارش داده است و روايـي آن را بـا اسـتفاده از رو

].42رار داده است[همگرا و واگرا مورد تاييد ق :NEO_FFIي مقيــاس برونگرايــي پرسشــنامه-ه

گيـري بـرون گرايـي از مقيـاس برونگرايـي براي اندازه-فرم كوتاه استفاده شد. كاستا و مـك- ي نئوپرسشنامه

گرايي را با اسـتفاده از سوال برون 12) روايي 1989كرا( اند و پايايي آنروش تحليلي عاملي مورد تاييد قرار داده

]. اين 48[ اندبيان كرده 76/0را از طريق آلفاي كرونباخ اي از كـامال درجهپرسشنامه روي يك طيف ليكرتي پنج

گـردد. در ايـران گذاري ميمخالفم تا كامال موافقم نمرهنيز پزوهشگران، پايايي اين پرسشنامه را بـا اسـتفاده از

و بـراي زنـان 7/0ضريب آلفاي كرونباخ بـراي مـردانانـد و روايـي آن را از طريـق روايـي گزارش داده 71/0

.]49اند[مالكي مورد تاييد قرار دادهبه منظـور تحليـل داده هـاي ايـن پـژوهش از روش

سازي معادالت ساختاري استفاده گرديد. با استفاده مدلاز اين روش مي توان عالوه بر تعيين شدت و معناداري

شـناختي در نگرايي و سرسختي روانقش ميانجي بروني تقاضاهاي شغلي با استرس و افسردگي، برازش رابطه

گيري را نيز بررسي نمود. در كلي مدل و خطاهاي اندازه AMOSو SPSS 20 اين پژوهش از نرم افزارهـاي

ها استفاده گرديد.به منظور تجزيه و تحليل داده 20

هايافته 25شناختي بيشتر نمونه انتخـابي بـين از نظر جمعيت

سني سال و كمترين فراواني مربوط به دامنه 35سال تا راواني سال بود. از نظر تحصيالت بيشترين ف55باالتر از

ين تـر و كمتـرنمونه مربوط به تحصيالت ديپلم و پايينتر فراواني مربوط به تحصيالت كارشناسي ارشـد و بـاال

و ي نمونـه متاهـل بودنـد و اكثريـت نمونـه دبود. همه وط بـهاشتند و كمترين فراواني تعـداد اوالد مربـفرزند د

تعدا فرزند سه يا بيشتر بود. هاي توصيفي و ماتريس همبستگي، آماره1در جدول

متغيرهاي پژوهش آورده شده است.ماتريس همبستگي بـين متغيرهـاي پـژوهش نشـان

ــترس ادراكمي ــه اس ــد ك ــدار ده ــترين مق ــده بيش شصــورت معكــوس) و گرايي(بــه همبســتگي را بــا بــرون

ر دافسردگي، بيشترين همبستگي را با زيرمقياس تعهـد شناختي (به صورت معكوس) دارد. سرسختي روان

ي پـژوهش از به منظور آزمون الگوي مفهومي اوليـهن در سازي معادله ساختاري استفاده شد كه نتايج آمدل

آورده شـده اسـت. در ايـن مـدل، 3و جـداول 2شكل زا، اسـترس و به عنـوان متغيـر بـرونتقاضاهاي شغلي

و گرايـيزا و بـرونافسردگي به عنوان متغيرهاي درونر شناختي به عنوان متغيرهـاي ميـانجي دروانسرسختي

ن ضرايب مسير اسـتاندارد بـي 2نظر گرفته شدند. شكل ن دهد و معنـاداري مسـيرهاي بـيمتغيرها را نمايش مي

ي برازش مدل هاي نيكويو شاخص 3متغيرها در جدول آورده شده است. 4در جدول

Dow

nloa

ded

from

ioh.

ium

s.ac

.ir a

t 0:1

8 IR

DT

on

Sun

day

Aug

ust 2

3rd

2020

1396 هريورشمرداد و ، 3، شماره 14دوره دو ماهنامه

109 ...شغلي تقاضاهاي يرابطه در گراييبرون و شناختيروان سرسختي ميانجي نقش

آمـده 2ضرايب مسير استاندارد بين متغيرها در شكل است. به منظور بررسي معناداري ضرايب مسير، جـدول

ارايه شده است. 3دهـد كـه سازي معادله ساختاري نشان مينتايج مدل

تمامي مسيرهاي مدل در 9و 7، 6، 5غير از مسيرهاي هـاي شـاخص 3معنادار هستند. در جـدول 05/0سطح

نيكويي برازش مدل مفهومي اوليه پژوهش آورده شـده ي خـي اسـكوئر دهد كه آمـارهنشان مي 3است. جدول

تـر بـودن بزرگ است و مدل با توجه بـه پـايينبهنجار RMSEAتر بـودنو بزرگ 9/0هاي تطبيقي ازشاخص

ها دارد. بدين منظور عالوه برازش ضعيفي با داده 1/0از بر حذف مسيرهاي غيرمعنادار بايد در مـدل اصـالحاتي

3ها به عمـل آيـد. شـكل به منظور برازش مدل با دادهمسير استاندارد را نشـان مدل اصالحي همراه با ضرايب

دهد. نتايج آزمون معناداري مسيرهاي بـين متغيرهـا مي آورده شده است. 4در جدول

ماتريس همبستگي متغيرهاي پژوهش - 1جدول

غيرمت

گين ميان

عيار ف م

حراان

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

1 72/12 62/3 1 **36/0 069/0 - **29/0 *36/0 06/0 03/0 01/0 08/0 02/0 01/0 - 2 99/13 49/3 1 *49/0 **63/0 **62/0 **19/0 13/0 03/0 **31/0 *15/0 - 13/0 - 3 72/12 68/2 1 **53/0 **37/0 01/0 07/0 03/0 **27/0 - **22/0 - 38/0 - 4 51/14 44/3 1 **74/0 *15/0 **19/0 *16/0 **32/0 **25/0 - *17/0 - 5 15/13 39/4 1 13/0 **21/0 *15/0 **37/0 **31/0 - **23/0 - 6 31/13 29/2 1 **26/0 08/0 **31/0 12/0 - *18/0 - 7 14/15 47/2 1 **51/0 **59/0 **46/0 - **53/0 - 8 07/14 53/2 1 **39/0 - **47/0 - **34/0 - 9 12/41 05/6 1 **48/0 - **34/0 - 10 57/9 33/3 1 **43/0 11 69/10 46/27 1

استرس -10گرايي، برون -9كنترل، - 8تعهد، -7چالش، -6تخصصي بودن، - 5تنوع مهارتي، -4حل مساله، -3پردازش اطالعات، - 2پيچيدگي شغل، -1 افسردگي -11شده، ادراك

متغيرها بين استاندارد مسير ضرايب -2شكل

Dow

nloa

ded

from

ioh.

ium

s.ac

.ir a

t 0:1

8 IR

DT

on

Sun

day

Aug

ust 2

3rd

2020

1396 شهريور مرداد و، 3، شماره 14دوره دو ماهنامه

انو همكار ديباجي سيدميثم110

ي مسـيرهاي دهد كـه كليـهنشان مي 4نتايج جدول بين متغيرها در مدل اصالحي معنادار است. بـه منظـور

هـاي بررسي برازش مدل اصالحي پژوهش از شـاخصآورده 6ت كه در جدول نيكويي برازش استفاده شده اس

شده است.هاي برازش به وضوح افزايش شاخص 5نتايج جدول

ــي ــان م ــدل را نش ــرفتن م ــه قرارگ ــه ب ــا توج ــد. ب ده ي قابـل قبـولهاي نيكويي برازش در محدودهشاخص

، مقتصـد از9/0هـاي تطبيقـي از (باالتر بودن شـاخصــودن 5/0 ــوچكتر ب ــدل از 05/0از RMSEAو ك )، م

ها برخوردار است.برازش خوبي با داده

گيريبحث و نتيجهــتقيم و ــرات مس ــي اث ــژوهش بررس ــن پ ــدف اي ه

گرايـي غيرمستقيم تقاضاهاي شغلي با ميانجيگري برونشناختي بر استرس و افسردگي مردان و سرسختي روان

بــود. بــا توجــه بــه مــدل نهــايي پــژوهش، اثــر شــاغل

تقاضاهاي شغلي بر استرس و افسردگي مستقيم نيست. ي تقاضــاهاي شــغلي و اســترس، سرســختيدر رابطــه

گرايي نقش ميانجي كامـل را ايفـا شناختي و برونروانكنند؛ بدين معنا كـه وجـود رابطـه بـين تقاضـاهاي مي

ختي و شغلي با اسـترس و افسـردگي، بـه مقـدار سرسـجـا كـه سرسـختي گرايي فرد بسـتگي دارد. از آنبرون

الگويي نگرشي و راهبردي است كه ادراك فرد در مورد ي بالقوه بـه فرصـتي بـراي زا را از فاجعهعامل استرستوانـد ادراك ]، سرسـختي مـي50سـازد[رشد فراهم مي

استرس را در فرد تحت تاثير قرار دهد. نقش ميانجي سرسـختي يك تبيين احتمالي در مورد

ي تقاضاهاي شغلي و استرس با تاكيد بر نقش در رابطهشـناختي بعد چالش اين است كه افراد با سرسختي روان

آور و تقاضاهاي شـغلي را باال، مجموع زندگي را استرسكننـد كـه پيـروز براي خود به شكل چالشي فرض مـي

گـردد و شدن بر آن منجر به ايجاد احساس كفايت مـيدهـد. اگـر ساس خودكارآمدي در فرد را افزايش مـياح

ضرايب مسيرمستقيم استاندارد و غيراستاندارد مدل تدويني -2جدول

هاي نيكويي برازش مدل مفهومي اوليه پژوهششاخص -3 جدولشاخص برازش

اسكوئر -خي مقتصد تطبيقي مطلق بهنجار

2X df GFI AGFI CFI TLI IFI PGFI PNFI PCFI RMSEA شاخص 672/152 38 883/0 797/0 835/0 761/0 839/0 508/0 55/0 577/0 128/0 018/4

Dow

nloa

ded

from

ioh.

ium

s.ac

.ir a

t 0:1

8 IR

DT

on

Sun

day

Aug

ust 2

3rd

2020

1396 هريورشمرداد و ، 3، شماره 14دوره دو ماهنامه

111 ...شغلي تقاضاهاي يرابطه در گراييبرون و شناختيروان سرسختي ميانجي نقش

شناختي بگذاريم، تاكيد را بر بعد تعهد در سرسختي روانشناختي باال به فرآيند درگيرشدن افراد با سرسختي روان

دهنـد و از ي آن، بها مـيزا و نه نتيجهبا عوامل استرسچه در درگيرشدن با تقاضاهاي شغلي با اين تفكر كه آن

دهند و مسـوول نتيجـه نيسـتند، ارند را انجام ميتوان دزاي تقاضاهاي شـغلي بـاال را كـاهش سطح اثر استرس

ــانجي سرســختي مــي دهنــد. اگــر در تبيــين نقــش ميشناختي، تاكيد را بر بعد كنترل بگذاريم، اين افـراد روان

بــه هــيچ عنــوان حاضــر نيســتند در برابــر تقاضــاهاي و لـذا تقاضـاهاي شناختي موضـع منفعـل بگيرنـد روان

شغلي را فرصـتي بـراي افـزايش قـدرت خـود در نظـر گيرند. در نهايت اگر فردي تقاضـاهاي شـغلي را بـه مي

عنوان چالش در نظر گيرد، بر آن احساس كنترل كند و

به سعي كردن در به انجام رساندن آن ادامه دهـد، ايـن ي كند. مفهـوم اوليـهتقاضاها در وي ايجاد استرس نمي

ي كه در ديدگاه اگزيستانسياليست مطرح شده و سرسختنيـز ]51كنـد[سرسختي را شجاعت وجودي تعريف مي

مويد همين مطلب است. مـدي نيـز در كتـاب خـود بـا زا بـه رشـد سرسختي: تبـديل شـرايط اسـترس"عنوان

ــذيرانعطــاف ــذيري ي انعطــاف، سرســختي را پايــه"پ پداند. س مي] و آن را عامل تغيير ادراك استر52داند[مي

شـناختي هاي ديگري نيز نقش سرسـختي روانپژوهشرا در كاهش استرس بر اثر تقاضاهاي شغلي مورد تاييـد

].52اند[قرار دادهــه ــختي در رابط ــانجي سرس ــش مي ــورد نق ي در م

تقاضاهاي شغلي و افسردگي نيز يـك تبيـين احتمـالي

استاندارد مسير ضرايب با همراه اصالحي مدل -3شكل

ضرايب مسيرمستقيم استاندارد و غيراستاندارد مدل اصالحي پژوهش -4جدول

پژوهش اصالحي مدل برازش نيكويي هايشاخص -5 جدولشاخص برازش

اسكوئر -خي مقتصد تطبيقي مطلق بهنجار

2X df GFI AGFI CFI TLI IFI PGFI PNFI PCFI RMSEA شاخص 879/59 38 945/0 905/0 968/0 954/0 969/0 544/0 636/0 669/0 056/0 576/1

Dow

nloa

ded

from

ioh.

ium

s.ac

.ir a

t 0:1

8 IR

DT

on

Sun

day

Aug

ust 2

3rd

2020

1396 شهريور مرداد و، 3، شماره 14دوره دو ماهنامه

انو همكار ديباجي سيدميثم112

خواهي و احساس كنتـرل اين است كه با افزايش چالشو تعهد نسبت به انجام تقاضاهاي شغلي، فـرد سـعي در

كنـد. ايـن دهي به تقاضاهاي شـغلي مـيتعيين و جهتانگيزه مستلزم داشتن انرژي و هدف براي فرد است كه

در تضـاد اسـت. بـه عـالوه اساسا با حاالت افسـردگي زماني كه فرد سرسختي بـااليي دارد حتـي در صـورت

كه شكست، به دنبال يادگيري از تقاضاهاي شغلي استكنـد.با چنين نگرشي از ابتال به افسردگي جلوگيري مـي

پذيرش اين موضوع كه منبع و جهت معنويتِ نهفتـه در د سرسختي، در ذات خود فرد است و در نياز انتزاعي فـر

ــازمان ــير، س ــه تفس ــان ب ــه جه ــي ب دهي و معنابخش]، لذا فرد در اين فرآيند كـامال نقـش فعـال را 53است[

دارد كه با افسردگي در مسيري متفاوت است. نتايج اين پژوهش با نتايج پيترزاك، جانسون، گلدشـتاين و مـالي در مــورد نقــش ميــانجي سرســختي در وجــود عاليــم

و 54و آدلر همراستاست[افسردگي در سربازان و دوالن 55.[

ــرون ــانجي ب ــورد نقــش مي ــي در رابطــهدر م ي گرايهـاي گرايـي بايـد بـه هيجـانتقاضاهاي شغلي و برون

گرا بودن فرد توجه كـرد. اجتمـاعي مثبت ناشي از برونبودن، پرحرف بودن، ابرازكنندگي، پرانرژي و گرم بودن

ت گرايـي در ادبيـاهاي اساسـي بـرونبه عنوان شاخصه]؛ مواردي كه از جملـه 57و 56اند[مطرح شده پژوهشي

آينـد. راهكارهاي مقابله با اسـترس نيـز بـه شـمار مـيگرايي هايي كه ارتباط برونهمچنين با توجه به پژوهش

دهنـد، افـراد سازي رفتاري را نشان مـيبا سيستم فعالگرا به دنبال تشويق هستند و لـذا بـراي موفقيـت برون

كه اين گرايش به موفقيـت، بـا ويژگـي كنندتالش مي] 58گـرا[هاي مثبت در افراد برونتوجه انتخابي به جنبه

شـود. منجر به مقاوم شدن آنان در برابـر اسـترس مـيريزي كالمي و عاطفي اين افـراد بودن و بروناجتماعي

تواند احتمال دريافـت حمايـت اجتمـاعي را در جمع مياجتماعي به عنوان سپري باال ببرد و فرد از اين حمايتهـاي نمايد. نتـايج پـژوهشدر برابر استرس استفاده مي

گرايـي را بـه عنـوان يكـي از پـنج ديگر نيز نقش برونعامل بزرگ شخصيت در كاهش ادراك اسـترس تاييـد

انـد كـه افـراد ] و بـراين نكتـه تاكيـدكرده59كننـد[مي گرا به علت داشتن انرژي بيشـتر و فعـال بـودن وبرون

تمايل به وجود تحريك در محيط اطـراف، تحـت تـاثير هاي اجتماعي به عنوان يكي از مهمترين انـواع استرس

گيرند.استرس قرار نمي با توجه به نتايج اين پژوهش بايـد توجـه داشـت كـه

جـر لزوما مشاغلي كه تقاضاهاي شغلي بااليي دارنـد منشــوند و متغيــر بــه اســترس و افســردگي در فــرد نمــي

كنـد كـه ممكـن تي به عنوان سپري عمـل مـيسرسخاست حتي اين تقاضاهاي شغلي بـاال منجـر بـه ادراك اســترس و افســردگي در فــرد نيــز نگردنــد و در مــورد

جـاد گـرا بـا اياسترس حتي اگر ادراك شوند، افراد بروناعي هاي ارتباطات اجتماعي و دريافت حمايت اجتمحلقه

رل نمايند. ها اثرا استرس را كنتاز اين حلقههـا بايـد توجـه داشـته ها و سـازمانهمچنين شركت

و باشند در مشاغلي كه تقاضاهاي شغلي بـااليي دارنـداقـع وهاي شغل وجود نـدارد و در امكان تغيير در مولفه

ا بـا گـرناپذير است، بايـد از افـراد بـروناسترس اجتنابر شناختي باال استفاده شـود. همچنـين دسرسختي روان

هاي با محوريـت سرسـختي مشاغل بايد به آموزشاين براي كاهش احتمال افسردگي در شاغل - شناختيروان

ي آن كاهش عملكرد و افزايش ترك شـغل و كه نتيجه اي گردد.توجه ويژه- ] است60غيبت شغلي [

ي آن بود كه مهمترين محدوديت اين پژوهش، نمونهن كـار رغم هدف ايشد. عليبه مردان شاغل محدود مي

براي كنترل نقش جنسيت در پژوهش، به پژوهشـگران گـردد كـه نقـش ميـانجي سرسـختي آتي پيشنهاد مـي

ي تقاضـاهاي گرايـي را در رابطـهشناختي و بـرونروانشغلي با استرس و افسردگي در مورد زنان شاغل تكـرار

گيــري كننــد. محــدوديت ديگــر ايــن پــژوهش، انــدازههـاي دانشـي ده از ويژگيتقاضاهاي شغلي تنها با استفا

هـا مهمتـرين رغم اين كـه ايـن ويژگـيشغل بود. عليباشند، اما شـرايط پيرامـوني بخش تقاضاهاي شغلي مي

شغل از جمله نحوه برخورد سرپرست، همكاران، و ساير متغيرهايي كه در محيط شغلي و نه لزوما در خود شـغل

رسـي وجود دارند، نيز بايد به عنوان تقاضاهاي شغلي بر

Dow

nloa

ded

from

ioh.

ium

s.ac

.ir a

t 0:1

8 IR

DT

on

Sun

day

Aug

ust 2

3rd

2020

1396 هريورشمرداد و ، 3، شماره 14دوره دو ماهنامه

113 ...شغلي تقاضاهاي يرابطه در گراييبرون و شناختيروان سرسختي ميانجي نقش

گردد، تقاضـاهاي شوند. به پژوهشگران آتي پيشنهاد مي پيراموني شغل را نيز در پژوهش خود در نظر گيرند.

منابع

1. Ployhart RE, Moliterno TP. Emergence of the human capital resource: A multilevel model. Academy of Management Review; 2011, 36(1):127-50.

2. Robert G, Hockey J. Compensatory control in the regulation of human performance under stress and high workload: A cognitive-energetical framework. Biological psychology; 1997, 45(1):73-93.

3. Cosgrove MP, Sargeant LA, Caleyachetty R, Griffin SJ. Work-related stress and Type 2 diabetes: systematic review and meta-analysis. Occupational Medicine; 2012, 62(3):167–73.

4. Wang HX, Wahlberg M, Karp A, Winblad B, Fratiglioni L. Psychosocial stress at work is associated with increased dementia risk in late life. Alzheimer's & Dementia; 2012, 8(2):114-20.

5. Kim MG, Kim KS, Ryoo JH, Yoo SW. Relationship between occupational stress and work-related musculoskeletal disorders in Korean male firefighters. Annals of occupational and environmental medicine; 2013, 25(1):1.

6. Lundberg U, Cooper C L. The Science of Occupational Health: Stress, Psychobiology and the New World of Work. Oxford: Wiley-Blackwell; 2011.

7. Gilboa S, Shirom A, Fried Y, Cooper C. A meta-analysis of work demand stressors and job performance: Examining main and moderating effects. Personnel Psychology; 2008, 61(2):227–272.

8. Lepine JA, Lepine MA, Jackson CL. Challenge and hindrance stress: Living with exhaustion, motivation to learn, and learning performance. Journal of Applied Psychology; 2004, 89(5):883–895.

9. Dickens S, Dotter E, Handy M, Waterman L. Reducing Stress to Minimize Injury: The Nation’s First Employee Assistance Program for Dairy Farmers. Journal of agromedicine; 2014,19(2):103-6.

10. Mosadeghrad AM. Occupational stress and turnover intention: Implications for nursing management. International journal of health policy and management; 2013, 1(2):169-76.

11. Bridger RS, Day AJ, Morton K. Occupational

stress and employee turnover. Ergonomics; 2013, 56(11):1629-39.

12. Trybou J, Germonpre S, Janssens H, Casini A, Braeckman L, Bacquer DD, Clays E. Job‐Related Stress and Sickness Absence Among Belgian Nurses: A Prospective Study. Journal of nursing scholarship; 2014, 46(4): 292-301.

13. Elstad JI, Vabø M. Job stress, sickness absence and sickness presenteeism in Nordic elderly care. Scandinavian Journal of Public Health; 2008, 36(5):467-74.

14. Savery LK, Luks JA. Long hours at work: are they dangerous and do people consent to them? Leadership & Organization Development Journal; 2000, 21(6):307-10.

15. HSE.The Costs to Britain of Work Place Accidents & Work-related Ill Health in 1995/96. Health and Safety Executive; 1999, HMSO, Norwich.

16. Corbiere M, Shen J, Rouleau M, Dewa CS: A systematic review of preventive interventions regarding mental health issues in organizations. Work; 2009, 33: 81-116.

17. Kessler RC, Aguilar-Gaxiola S, Alonso J, Chatterji S, Lee S, Ormel J, Üstün TB, Wang PS. The global burden of mental disorders: an update from the WHO World Mental Health (WMH) surveys. Epidemiologia e psichiatria sociale; 2009, 18(01):23-33.

18. Sanderson K, Tilse E, Nicholson J, Oldenburg B, Graves N. Which presenteeism measures are more sensitive to depression and anxiety?. Journal of affective disorders; 2007, 31;101(1):65-74.

19. Murray CJ, Lopez AD. Evidence-based health policy--lessons from the Global Burden of Disease Study. Science; 1996, 274(5288):740.

20. Dong JY, Zhang YH, Tong J, Qin LQ. Depression and risk of stroke a meta-analysis of prospective studies. Stroke; 2012, 43(1):32-7.

21. Gao Y, Huang C, Zhao K, Ma L, Qiu X, Zhang L, et al. Depression as a risk factor for dementia and mild cognitive impairment: a meta-analysis of longitudinal studies. Int J Geriatr Psychiatry. 2013, 28: 441-449.

22. Nicholson A, Kuper H, Hemingway H. Depression as an aetiologic and prognostic factor in coronary heart disease: a meta-analysis of 6362 events among 146 538 participants in 54 observational studies. European Heart Journal; 2006,27(23):2763-74.

23. chida Y, Hamer M, Wardle J, Steptoe A: Do stress-related psychosocial factors contribute to cancer incidence and survival?. Nat Clin Pract

Dow

nloa

ded

from

ioh.

ium

s.ac

.ir a

t 0:1

8 IR

DT

on

Sun

day

Aug

ust 2

3rd

2020

1396 شهريور مرداد و، 3، شماره 14دوره دو ماهنامه

انو همكار ديباجي سيدميثم114

Oncol. 2008, 5: 466-475. 10.1038/ncponc1134. 24. Laitinen-Krispijn S, Bijl RV. Mental disorders

and employee sickness absence: the NEMESIS study. Social psychiatry and psychiatric epidemiology; 2000,35(2):71-7.

25. Hawthorne G, Cheok F, Goldney R, Fisher L. The excess cost of depression in South Australia: a population-based study. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry; 2003, 37(3):362-73.

26. Wang PS, Beck AL, Berglund P, McKenas DK, Pronk NP, Simon GE, Kessler RC. Effects of major depression on moment-in-time work performance. American Journal of Psychiatry; 2014, 22.

27. Nigatu YT, Reijneveld SA, Penninx BW, Schoevers RA, Bültmann U. The Longitudinal Joint Effect of Obesity and Major Depression on Work Performance Impairment. American journal of public health; 2015,105(5): 80-86.

28. Lazarus R S. Psychological stress and the coping process. New York: McGraw-Hill;1966.

29. Lazarus, R S. Relational meaning and discrete emotions. In K. R. Scherer, A. Schorr, & T. Johnstone (Eds.), Appraisal processes in emotion (pp. 37–67). Oxford, England: Oxford University Press, 2001.

30. Lazarus RS, Folkman S. Stress, appraisal, and coping. Springer publishing company; 1984.

31. Lee JS, Joo EJ, Choi KS. Perceived Stress and Self‐esteem Mediate the Effects of Work‐related Stress on Depression. Stress and Health; 2013, 29(1):75-81.

32. Dishman RK, Hales DP, Pfeiffer KA, Felton GA, Saunders R, Ward DS, Dowda M, Pate RR. Physical self-concept and self-esteem mediate cross-sectional relations of physical activity and sport participation with depression symptoms among adolescent girls. Health Psychology; 2006, 25(3):396.

33. Bakker AB, Demerouti E. The job demands-resources model: State of the art. Journal of managerial psychology; 2007, 22(3): 309-28.

34. Hakanen JJ, Schaufeli WB, Ahola K. The Job Demands-Resources model: A three-year cross-lagged study of burnout, depression, commitment, and work engagement. Work & Stress; 2008, 22(3):224-41.

35. Costa PT, McCrae RR. Four ways five factors are basic. Personality and individual differences; 1992,13(6):653-65.

36. Smillie LD, Wilt J, Kabbani R, Garratt C, Revelle W. Quality of social experience explains the relation between extraversion and positive

affect. Emotion; 2015,15(3):339. 37. Xueying T, Jiamei L. Why Extraverted People

Have More Positive Emotion: The Mediating Effect of the Regulatory Emotional Self-efficacy. Journal of Psychological Science; 2012, 3: 20.

38. Lucas RE, Le K, Dyrenforth PS. Explaining the extraversion/positive affect relation: Sociability cannot account for extraverts’ greater happiness. J Pers; 2008, 76: 385–414. doi:10.1111/j.14676494.2008.00490.x. pmid:18399958

39. Kotov R, Gamez W, Schmidt F, Watson D. Linking “big” personality traits to anxiety, depressive, and substance use disorders: a meta-analysis. Psychological bulletin; 2010, 136(5):768.

40. Kobasa, S. C. (1979). Stressful life events, personality and health: an inquiry into hardiness. Journal of Personality and Social Psychology, 37, 1–11.

41. Morgeson FP, Humphrey SE. The Work Design Questionnaire (WDQ): developing and validating a comprehensive measure for assessing job design and the nature of work. Journal of applied psychology; 2006,91(6):1321-1339.

42. Dibaji S M. Development spillover-crossover model in positive and negative work and family variables and assess the effect of the resulting intervention of model. [Dissertation]. Isfahan: faculty of educational sciences and psychology, University of Isfahan, 2016.[Persian]

43. Hystad SW, Eid J, Johnsen BH, Laberg JC, Thomas Bartone P. Psychometric properties of the revised Norwegian dispositional resilience (hardiness) scale. Scandinavian Journal of Psychology; 2010, 51(3):237-45.

44. Sandvik AM, Bartone PT, Hystad SW, Phillips TM, Thayer JF, Johnsen BH. Psychological hardiness predicts neuroimmunological responses to stress. Psychology, health & medicine; 2013,18(6):705-13.

45. Beck AT, Steer RA, Brown GK. Beck depression inventory-II. San Antonio, TX: Psychological Corporation. 1996:b9.

46. Rafie M, Seifi, A. Assess the reliability and validity of the Beck Anxiety Inventory among students. Thoughts and behavior in clinical psychology; 2013, 27(7), 37-48.[Persian]

47. Warttig SL, Forshaw MJ, South J, White AK. New, normative, English-sample data for the short form perceived stress scale (PSS-4). Journal of health psychology; 2013,18(12):1617-28.

48. Costa PT, McCrae RR. Neo Five-Factor

Dow

nloa

ded

from

ioh.

ium

s.ac

.ir a

t 0:1

8 IR

DT

on

Sun

day

Aug

ust 2

3rd

2020

1396 هريورشمرداد و ، 3، شماره 14دوره دو ماهنامه

115 ...شغلي تقاضاهاي يرابطه در گراييبرون و شناختيروان سرسختي ميانجي نقش

Inventory (NEO-FFI). Odessa, FL: Psychological Assessment Resources; 1989.

49. RoshanChesley R, Shayiri, M, Atrifard M, Nikkhah A, GhayemMaghami B, Rahimirad, A. Investigation the psychometric properties of five factor Personality Inventory, Thoughts and behavior; 1385, 13(16), 27-36.

50. Maddi SR. Hardiness: Turning stressful circumstances into resilient growth. Springer Science & Business Media; 2012 .

51. Maddi SR. Hardiness: An operationalization of existential courage. Journal of humanistic psychology; 2004, 44(3):279-98.

52. Maddi SR. Hardiness: Turning stressful circumstances into resilient growth. Springer Science & Business Media; 2012 Sep 20.

53. Britt TW, Adler AB, Bartone PT. Deriving benefits from stressful events: the role of engagement in meaningful work and hardiness. Journal of occupational health psychology. 2001 Jan;6(1):53.

54. Pietrzak RH, Johnson DC, Goldstein MB, Malley JC, Southwick SM. Psychological resilience and postdeployment social support protect against traumatic stress and depressive symptoms in soldiers returning from Operations Enduring Freedom and Iraqi Freedom. Depression and anxiety. 2009 Aug 1;26(8):745-51.

55. Dolan CA, Adler AB. Military hardiness as a buffer of psychological health on return from deployment. Military Medicine. 2006 Feb;171(2):93-8.

56. Maddi SR. The story of hardiness: Twenty years of theorizing, research, and practice. Consulting Psychology Journal: Practice and Research; 2002, 54(3):173-185.

57. McCrae RR, John OP. An introduction to the five‐factor model and its applications. Journal of personality. 1992 Jun 1;60(2):175-215.

58. Watson D, Clark LA. Extraversion and its positive emotional core. In R. Hogan, J. Johnson, & S. Briggs (Eds.), Handbook of Personality Psychology (pp767-794). San Diego, CA: Academic Press, 1997.

59. Noguchi K, Gohm CL, Dalsky DJ. Cognitive tendencies of focusing on positive and negative information. Journal of Research in Personality.

2006 Dec 31;40(6):891-910. 60. Brouwer AM, Van Schaik MG, Korteling JH,

van Erp JB, Toet A. Neuroticism, extraversion, conscientiousness and stress: Physiological correlates. IEEE transactions on affective computing. 2015 Apr 1;6(2):109-17.

61. Wang PS, Beck AL, Berglund P, McKenas DK, Pronk NP, Simon GE, Kessler RC. Effects of major depression on moment-in-time work performance. American Journal of Psychiatry. 2014 Dec 22.

Dow

nloa

ded

from

ioh.

ium

s.ac

.ir a

t 0:1

8 IR

DT

on

Sun

day

Aug

ust 2

3rd

2020

__________________________________________ Iran Occupational Health, Vol. 14, No. 3, Agu-Sep 2017

116Abstract

The mediating role of psychological hardiness and extraversion in the

relationship of job demands with stress and deoression of working men

Sayyed Meysam Dibaji1, Sayyed HamidReza Oreyzi2, MohammadReza Abedi3

Received: 2016/05/09 Revised: 2016/09/01 Accepted: 2017/01/03

Abstract Background and aims: Stress and depression are the main reasons for the decline in labor productivity. Due to the changes are very difficult in job stress factors, the role of personality variables that can soften the effects of these factors is very important.This study examined the mediating role of psychological hardiness and extraversion in the relationship between job demands and stress and depression have been conducted. Methods: This study was descriptive-analytical study. The research sample consisted of 184 working men that selected via convenience sampling in Isafahan province and were completed the Morgeson and Humphrey’s knowledge characteristics(2006), revised Norwegian hardiness scale(Hystad et al, 2010), Beck depression inventory(1996), Warttig et al perceived stress (2013) and extraversion subscale in NEO_FFI (Costa & McCrae, 1989). Results: The findings of this research showed that in the relationship between job demands and job stress, hardiness (B=-0.366, p=0.05) and extraversion (B=-0.155, p=0.05) play perfect mediator role and psychological hardiness mediates perfectly the relationship between job demands and depression (B=-1.399, p=0.05). In the basis of absolute, comparative and parsimony fit index; the final version of the research model has goodness of fit (GFI=0.925; TLI= 0.953, RMSEA= 0.056). Conclusion: According to the results, for people with high hardiness, job demands are perceived as a challenge that must be engaged and control them. Therefore job demands for these people can't necessarily lead to stress and depression. Extroverts also due to positive emotions, social support and orientation to success, are consistent with job demands and these demands will not lead to stress in them. According to the results, it is recommended that companies and organizations in the process of selection and training in jobs with high job demands consider hardiness and extraversion. Keywords: Job stress, Job depression, Job demands, Psychological hardiness, Extraversion. ________________________________ 1. PhD candidate of Psychology, Psychology Department, University of Isfahan, Isfahan, Iran. 2. (Corresponding author) Professor of Psychology, Psychology Department, University of Isfahan, Isfahan, Iran. dr.oreyzi@edu.ui.ac.ir 3. Professor of Counseling, Counseling Department, University of Isfahan, Isfahan, Iran.

Dow

nloa

ded

from

ioh.

ium

s.ac

.ir a

t 0:1

8 IR

DT

on

Sun

day

Aug

ust 2

3rd

2020