02_Tarih_Cozum_TG_5

Bu testlerin her hakk sakldr. Hangi amala olursa olsun, testlerin tamamnn veya bir ksmnn htiya Yaynclkn yazl izni ol-madan kopya edilmesi, fotorafnn ekilmesi, herhangi bir yolla oaltlmas, yaymlanmas ya da kullanlmas yasaktr. Bu yasaa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluu ve testlerin hazrlanmasndaki mali klfeti peinen kabullenmi saylr.

TG 5

ABT TARH

12 13 Nisan 2014

KAMU PERSONEL SEME SINAVIRETMENLK ALAN BLGS TEST

TARH RETMENL

AIKLAMA

DKKAT!

ZMLERLE LGL AAIDA VERLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ.

1. Snavnzbittiindehersorununzmntektekokuyunuz.

2. Kendicevaplarnziledorucevaplarkarlatrnz.

3. Yanlcevapladnzsorularnzmlerinidikkatleokuyunuz.

TG 5

Dier sayfaya geiniz.3

TARH RETMENL2014 ABT / TAR

1. Nmismatik; Eski metal paralar, sikke ve madalyonlarn tarihini ve bunlarn tanmla-np snflandrlmas ile uraan bilim dal-dr. Nmismatike sikkecilik de denilmek-tedir. Madeni para anlamna gelen Latince nomisma kelimesinden tremitir. Nmis-matik bilim dalyla uraan kiilere Nmis-mat ad verilir. Nmismatlar

madeni ve kat paralar,

madalyonlar,

nianlar,

hatra madalyonlar

ile ilgilenirler.

Nmismatiin tarih aratrmalarna katk-lar:

Parann basmnda kullanlan madenin trne gre o toplumun, o dnemdeki ekonomik durumu konusunda ipular salar.

Kaybolmu uygarlklarn, kentlerin ve yerleim yerlerinin kesin olarak belirlen-mesine katk salar.

Soyu tkenmi bitki ve hayvanlarn var-lklarn bildirir ve kantlar.

zellikle tarihsel sre iinde egemen-lii elinde tutmu kiilerin ve ailelerin soylarn bildirir.

Yazl tarihlerde anlatlan olaylarn kant-lanmasna yardm eder.

eitli nedenlerle tarihsel sre iinde yok olmu ant ve yaplara ilikin kant-lar sunar.

Sikkeyi basan devletin egemenlik alan-larnn tespitinde ciddi delil nitelii tar.

Yneticilere verilmi ad ve unvanlar gsterir.

Sikkenin basld dnemin dinsel inanlar ve sanat anlay konusunda bilgi verir.

Hkmdarlarn saltanatlarnn balang tarihlerinin, alm olduklar unvanlarn, dnemleri boyunca yaptklar ilerin, kazandklar zaferlerin ya da yenilgile-rin kesin biimde belirlenmesine yardm eder.

A B C D E

2. Nakl veya rivayeti tarih: Hadiseleri hibir yoruma tbi tutmakszn olduu gibi aktar-maktr. Rivayeti tarih yazmnda tarihi va-kalar sistemletirmek, onlar kronolojik bir tasnife tbi tutmak kaygsn tamaz. Ha-diseyi nasl duydu, grd veya okuduysa o ekilde szl veya yazl olarak aktarr.

Rivayeti tarih yazm hadiselerin bir nevi etelesini tutmaktr ve dier tarih yazm ku-rallarna malzeme oluturmas bakmndan nemlidir. Taberi ve bn-l sirin tarihleri, Heredot tarihi bu tr tarih yazmna rnek tekil ederler.

Pragmatik veya retici tarih: Tarihinin ta-rihi hadiselerden faydal sonular karma gayesine uygun olarak yazlr. Biyografiler, siyer kitaplar, menakbnmeler bu gayeye matuf olarak yazlm tarih kitaplar olarak telkki edilebilir.

Tekevvn veya genetik tarih: Hadisele-rin dou sebeplerini aratrmak, nasl olduunu belirlemek gayesini gden tarih yazm eklidir. Bu usule gre tarih, bir ba-kma tarih vakalara ynelttiimiz nasl sorusuna cevap aramaktr. Neden-naslc tarih olarak da isimlendirilmektedir.

A B C D E

3. Dnyann en nemli Smerologlarndan biri olan Muazzez lmiye , 20 Haziran 1914te Bursada dodu. 1935te Ankara Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi Smero-loji blmne girdi. 1940 ylnda mezun olan , stanbul Arkeoloji Mzesine tayin edildi. Burada, dnya iin ok byk nem tayan bir ie imza att ve Smer, Akad ve Hitit dillerinde yazlm 74 bin tabletten oluan ivi yazl belgeler arivini oluturdu ve katalog haline getirdi. Philadelphia ni-versitesi Mzesi Tabletler Blm Bakan Prof. Kramer ile yapt almalar ile S-mer edebiyatna yeni konular kazandrld, eksik olanlar tamamland.

1957de Mnihte dzenlenen Oryantalist-ler Kongresine katld. 1960 ylnda Heidel-berg niversitesinden ald davet zerine 6 ay burada aratrma yapt. 1965 ylnda Romada sergilenen Hitit sergisine bakan-lk ederek sergiyi Londraya gtrd.

Smer ve Hitit kltrlerinin en nemli ara-trmaclarndan olan Muazzez lmiye , on kitap ve birok bilimsel makale yazd. Bir ok dl alan Smerolog almalarna hl devam etmektedir.

A B C D E

4. Ahmet Zeki Velidi Togan: Tarih almala-rnda yardmc bilimlerin nemine vurgu yaparken zellikle bunlardan arkeolojiyi tarihin ei eklinde nitelendirmektedir.

A B C D E

5. M II. binyln ortalarnda Orta Asyadan Hindistana gelen Ariler siyasi, sosyal ve kltrel yaplarn bu blgeye tamlar ancak burada merkez bir otorite salaya-mamlardr. Bu nedenle Hindistan raca-lk ad verilen kk prenslikler tarafndan ynetilmitir.

A B C D E


2014 ABT / TAR TG 5

6. Asklepedio Salk Merkezi: Helen uygarl-na ait salk merkezi

Byk skender: Helen mparatoru

Arimed: Eski Yunan ve Helen uygarlkla-rnda yapt almalar ile tannan bilim insan

Bergama Ktphanesi: Dier ad Perga-mon olan Helenistik dnem ktphanesi

Beyzler Meclisi: Eski Yunanda 30 yan doldurmu kiilerin katld meclis

A B C D E

7. Avrupa Hun Hkmdarlar

Kama Tarkan

Balamber(Balamir)

Alypbi (Baltazar)

Muncuk

Uldz

Karaton

Oktar

Rua

Attila

Bleda

lek

Tuldila

Dengizik

rnek

Ancak Kubrat Han Bulgar hkmdardr.

A B C D E

8. Gktrk alfabesinde kullanlan iaretler, Runik diye adlandrlan eski skandinav yazsndaki iaretlere benzedii iin Ru-nik karakterli saylm ve o alfabeyle ilikili olabilecei ne srlmtr. Yazy zen Thomsen, bu Trk alfabesinin Arani al-fabesinden tremi olabilecei grn savunmutu. Buna karn Aristov gibi Rus bilginleri, bu yazdaki iaretlerin eski Trk damgalarndan alnm olabileceine dik-katleri ekmitir. A. Cevat Emre ise, Gk-trk yazsnn Smer yazs ile ayn kkten gediini varsaymtr. Btn bu, birbiriyle elien savlar arasnda Thomsen tarafn-dan ileri srlen grn bilim dnyasnda daha ok itibar grd anlalmaktadr.

A B C D E

9. Verilen eserler Rusyann Ermitaj Mzesin-de bulunmaktadr. Ayrca bunun dnda

Trk silah ve sikkeleri,

Osmanl dnemine ait deerli taklar,

Rusya ve Osmanl imparatorluklar ara-snda yaanan savalarda elde edilen ganimetler,

Sultan II. Mahmut tarafndan mparator Nikolaya hediye edilen at koum takm,

Sultan II. Murat Hann isminin yazld altn ve gmle ilenmi bronz kse,

Trk silah koleksiyonu (kllar, haner-ler, palalar),

Sultan III. Selim Han tarafndan, Ya An-lamas vesilesiyle Rus ariesi II. Ka-tarinaya hediye edilen adr

bulunmaktadr.

A B C D E

10. Emevi Halifesi Muaviye, lmeden nce Ha-lifelii olu Yezite vererek, bu makama rsi nitelik kazandrmtr.

A B C D E

11. Badat ilk defa Abbasi Halifesi Ebu Cafer el-Mansur tarafndan Badat adl eski bir Sasani kynn yerine Dars-Selm adyla kuruldu (MS 766). Daha sonra Medinets-Selm adn alan ehir, halk arasnda Badat adyla anld. Harun Re-id Devrinde byk bir kltr merkezi ve Abbasilerin bakenti oldu. Bundan sonra-ki dnemlerde de Badat kltr ve ticaret merkezi olarak nemini srdrd.

A B C D E

12. Abbasi topraklar zerinde

Samaniler

Karahanllar

Fatmiler

Tolunoullar

Hamdaniler

Tahiriler

hidiler

gibi bamsz devletler kuruldu.

Ancak Eretnallar Anadoluda kurulmu II. Beylikler Dnemi olarak anlan srete varln srdrm bir beyliktir.

A B C D E

13. Seluk Beyin olu Arslan Yabgunun y-netiminde, Karahanllar ve Gaznelileri endielendirecek kadar glendiler. Arslan Yabgunun Gaznelilerce esir edilmesi ve 1032de lmesinden sonra, Seluk Beyin torunlar Turul Bey ve ar Bey bam-szlklarn elde etmeye giritiler. Seluklu-larn tekilatl devlet dzenine girmesi bu dnemde oldu. Devletin ilk yneticisi Tu-rul Beydi. Seluklular 1035te byk bir Gazneli ordusunu yenerek Horasan ileri-ne doru ilerlediler. 1037de de, bugnk Trkmenistanda yer alan Merv kentini ele geirdiler. 1038de Gaznelileri ikinci kez yendiler ve Niabur kentine girerek bam-szlklarn ilan ettiler. Turul Bey sultan sanyla hkmdar ilan edildi ve Byk Sel-uklu Devleti de bylece kurulmu oldu.

A B C D E

14. Abbasilerin varlna son veren Altn Orda Devleti deil lhanllardr.

A B C D E

15. Divan- Risalet: Elilerin kabul edildii di-van

Divan- Pervane: Toprak kayt ve datm ileri ile ilgilenen divan

Divan- stifa: Mali ilerle ilgilenen divan

Divan- Arz: Askeri ilerle ilgilenen divan

Divan- na: Yazma ilerini yrten divan

A B C D E


2014 ABT / TAR TG 5

16. Vitray kelimesi hem renkli camlarn birle-mesiyle oluturulan yapy hem de bunu yapma sanatn ifade etmek iin kullanlr. Vitray genel olarak renkli cam paralarnn kurun dolgu malzemesiyle birletirile-rek lehimlenmesiyle yaplsa da; tasarmn zenginletirmek iin boyanm camlar ve pirin renkli birletirme malzemesi de kul-lanlabilir. Bu sanatta emsiye nemli bir trdr.

A B C D E

17. Robert Grosseteste: ngiliz devlet adam, skolastik filozof, ilahiyat, bilim adamdr. bn Sndan etkilenen Grosseteste, doa-y tanmaya ynelik bilimsel aratrmalar srasnda kullanlmas maksadyla nce resolutio (zme) ve sonra compositio (bir-letirme) ilemlerinin yaplmasn gerekti-ren iki aamal yeni bir aratrma yntemi gelitirmi ve bylece Descartestan drt yzyl nce Descartes yntemin temelle-rini atmtr. Ona gre, zmeden sonraki birletirme aamasnda, yani olgularn olu biimlerini anlamlandrmaya ynelik var-saymlarn kurulmas srasnda, deneyden yararlanmak gerekir. Deney, birletirme i-leminin doru bir biimde yaplp yaplma-dn gsterecek yegne lttr.

Optiin Yunanllardan beri matematiksel bir bilim olarak deerlendirilmesinden esinle-nen Grosseteste, ilgin bir yaklamla fizik ile matematik arasnda bir balant kurmu ve sonradan rencisi Roger Bacon tara-fndan da benimsenecek olan bu yaklam araclyla, fiziksel olgularn matematiksel modellerle betimlenebileceini gstermi-tir. Ona gre, n devinimi geometrinin kurallarna uygun bir biimde gerekleti-inden, doadaki dier btn devinimlerin de geometrinin kurallarna uygun bir biim-de gereklemesi gerekir.

A B C D E

18. I. Hal seferi ile znik, Anadolu Seluklu Devletinin elinden karak Hallarn eline gemitir.

A B C D E

19. Osmanl kara ordusunda

Canbazlar Yrkler Ulufeciler Beliler

bulunmaktadr.

Ancak Levendler Osmanl donanmasn-da grev yapan denizcilerdir.

A B C D E

20. Nakibleraf, ilk olarak Abbasi Halifesi Mtevekkil zamannda oluturulan bir ku-rumdur. Bu zamandan itibaren dier slm devletlerinde nikbet tekilat varln sr-drmtr. Nakibleraf, Osmanl Devle-tinde protokole tbi deildir. Vastasz ola-rak ve vaktini kendi belirleyerek padiahla grebilir. Padiahn bakanlk ettii di-vanlarda dier devlet erknndan ayr ola-rak padiah ile ayn sedire oturur. Osmanl Devletinde de ilk olarak sdt nikbeti Yldrm Bayezid zamannda Mays 1400 tarihinde tesis edilmitir. lk Nakibleraf da Seyyid Ali Nata b. Muhammed olmutur.

Nakibleraflk, ilmiye snfnn en st seviyesine kan seyyidlere veriliyordu. Nakibleraflar, kadlar gibi belirli bir sre iin grevlendirilmiyor, kendi rzalar ile ekilmedikleri srece mr boyu grevde kalabiliyorlard. Resmi giysileri, konaklar ve kendilerine hizmet eden adamlaryla saygn bir yere sahiplerdi.

Nakiblerafn balca grevi, Hz. Muham-metin soyundan geldiklerine ilikin elle-rinde belgeleri bulunan seyyid ve eriflere tannm olan ayrcalklar korumakt.

A B C D E

21. Ermeni aznla ait ilk okul, XVIII. yzyln sonunda stanbulda almt. O zamana kadar, eitim, kiliselerde papazlarn gay-retiyle yaplan bilgi aktarm eklindeydi. Daha ok, Ermenice retiliyor ve din bilgiler veriliyordu. XIX. yzyln bandan itibaren, Ermeni aznln at okullarn says oalmaya balad. Ermeni Pat-rikhanesi 1824te bir emir yaynlayarak, Anadoluda Ermenilerin yaad en kk yerlerde bile okul almasn istedi. Bunun zerine Anadoluda da Ermeni okullarnn birbiri ardna ald grld. Bu okullarn says on yl iinde 120ye ulat.

A B C D E

22. 1699 ylnda imzalanan Karlofa Antlama-s ile Osmanl Devleti ilk ciddi toprak kay-bna uramtr. Bu antlama ile Trklerin Avrupadan geri ekili sreci balamtr.

A B C D E

23. A, B, C ve D seeneklerinde verilen bilgiler III. Selim Dnemi yani Nizam- Cedit Dne-mi reformlarndandr. Ancak Reislkttap-lk yerine Hariciye Nazrlnn kurulmas II. Mahmut Dnemi reformudur.

A B C D E

24. Tekil-i Vilayet Nizamnamesi 8 Ekim 1864 ylnda Abdlaziz tarafndan kabul edilen nizamnamedir. Bu dzenleme ile sancak-larn yerine livalar kurulmutur.

A B C D E


2014 ABT / TAR TG 5

25. Ermeni syanlar

Musa Bey Olay

Erzurum Olay

Kumkap Gsterisi

Birinci Samsun syan

Zeytun syan

Van syan

Osmanl Bankas Baskn

Yldz Suikast

Adana Olay

Bursa Olay

Fndkk Olay

Musada Olay

ebinkarahisar Olay

Urfa Olaylar

zmit ve Adapazar Olaylar

A B C D E

26. Takvim-i Garbi: II. Merutiyet Dneminde ttihatilerin etkisi ile kullanlmaya bala-nan takvimdir.

A B C D E

27. I. Dnya Sava ncesinde ngilterede bulunan zel tersanelere sipari edilen iki gemi, Osmanl Dnya Savana girdii iin ngiltere tarafndan gnderilmedi.

A B C D E

28. Mustafa Kemalin manevi evlatlar

Afet nan

Sabiha Gken

lk Adatepe

Abdurrahim Tuncak

Fikriye Hanm

Nebile Hanm

Rukiye Hanm

Zehra Hanm

oban Mustafa

hsan Bey

Ancak Halide Edip bunlar arasnda yoktur.

A B C D E

29. I. nn Muharebesinin sonular:

Yunanllarn ilerleyii durduruldu.

Daha iyi hazrlanmak iin, zaman kaza-nld.

Trk halknn kurtulu midi artt.

Dzenli orduya olan gven ve katlm artt.

Cephe komutan smet Paa generallie ykseldi.

erkez Ethem ve kardelerinin isyan bastrld.

TBMM ile ilikilerde ekingen davranan Sovyet Rusya, TBMM ile ilikilerine nem verdi. Moskova Antlamas im-zaland.

Sevrin Trk milletine kolayca kabul etti-rilemeyecei gsterildi.

tilaf Devletleri arasnda gr ayrlklar iyice su yzne kt.

tilaf Devletleri Sevr Antlamas artlar-nn yeniden gzden geirilmesini gr-mek iin TBMM hkmetini Londrada topladklar konferansa davet ettiler.

Yeni bir devletin kurulduunu gstermek ve yapt ileri hukuk zemine oturtmak iin TBMM ilk anayasasn kabul etti.

Trk-Afgan Dostluk Antlamas imza-land.

Ancak Gmr Antlamas I. nn Muhare-besi ncesinde imzalanmtr.

A B C D E

30. Sivas Kongresi, her bakmdan ulusal tek kongredir. Bu nedenle tm lkeyi ilgilendi-ren kararlar alnmtr.

A B C D E

31. Lozan Antlamasnda Bat Trakyann Yunanistana braklmas maddesi yoktur. Zaten bu topraklarn bir ksm Yunanistan ve bir ksm da Bulgaristann kontrol al-tndadr.

A B C D E

32. zmir suikast giriimi sanklarnn yarglan-mas iin kurulan mahkemelere Aliler Mah-kemesi ad verilmiti.

A B C D E

33. Atatrk Dneminde okur yazar orann ar-trmak iin;

Harf Devrimi yapld

Ky Yat Okullar ald

Halk Okuma Odas kuruldu

Millet Mektepleri kuruldu

A B C D E

72014 ABT / TAR TG 5

34. Serbest Cumhuriyet Frkas 1930 ylnda Ali Fethi Okyar tarafndan kurulmutur. Yeni Trk Devletinin nc partisi olan bu frkann kuruluunda Mustafa Kemalin byk rol vardr. Frka yine ayn yl

eski rejim taraftarlarnn merkezi haline gelmesi,

adnn belediye seimlerinde adnn yol-suzlua karmas,

zmir mitinginde yaanan gelimeler

nedeni ile kendini feshetmitir.

A B C D E

35. Kreselleme sreci Uluslar alanda at-malarn azalmasna yol amamtr. Hatta kreselleme bir ok sorunun genel boyut kazanmasna yol amtr.

A B C D E

36. Trkiye ve Yunanistan arasnda, Ege De-nizindeki ulusal snrlarn saptanmasnda, geleneksel deniz hukuku ilkeleri gz nn-de bulundurularak, 3 millik kural temel ka-bul edilmi ve Lozan Bar Antlamas sra-snda iki lke arasndaki denge ve snr, bu 3 millik kurala gre saptanmtr.

Trkiye ve Yunanistan arasnda fiili olarak saptanan 3 millik ulusal karasular snr, 1930larn ikinci yarsndan itibaren dei-mitir. Yunanistan, 1936 ylnda alm oldu-u bir kararla ulusal karasular snrn 6 mil olarak saptamtr.

Yunanistann bu karar, Trkiye ve Yuna-nistan arasndaki yaknlamann dorukta olduu ve talyann Akdenizde bir tehlike olarak belirdii dnemde, pek fazla nem-senmemitir. Trkiye asndan ulusal ka-rasularnn 6 mile geniletilmesi durumu ise, ancak 1964 ylnda gerekleebilmitir.

Ancak bu konuda Yunanistann bunu 12 mile karma istei soruna yol amaktadr.

A B C D E

37. Pearl Harbor Saldrs, Japon mparatorluk Deniz Kuvvetlerinin 7 Aralk 1941 sabah Hawaii adalarnn Oahu adasnda bulunan Pasifik Filosu ve Pearl Harbor asker s-lerine kar dzenledii srpriz saldrdr. Operasyonun amac, Byk Okyanusta kuvvetle muhtemel olan bir Amerikan aske-ri mdahalesini nlemektir. Japon saldrs sonucu 12 Amerikan sava gemisi ciddi e-kilde hasara uram veya batm ve 188 sava ua imha olmu, 403 Amerikan askeri ile 68 sivil hayatn kaybetmitir. Bu saldr ABDnin II. Dnya Savana dahil olmasna yol amtr.

A B C D E

38. Baas Partisi, Arap ulusunun tek bir sosya-list devlette birlemesini amalayan siyasal milliyeti sol partidir. Parti, Arap dnyasn-da birlik, zgrlk ve sosyalizmi gerekle-tirmeye almaktadr.

lk kongresi 1947de amda yaplan Baas, ksa sre iinde Arap lkelerinin byk blmnde ve br lkelerdeki Arap top-luluklar arasnda rgtlendi. Baas Partisi Suriye ve Irakta yaptklar devrimlerle ik-tidar ele geirmilerdir. Daha tutucu ve ulusu olan asker kanad, 1968de Irakta, 1970de Suriyede iktidar ele geirdi. Baas, Suriyede iktidarn koruduysa da Iraktaki Baas iktidar 2003 ylndaki ABD igaliyle son buldu.

Irakta Saddam Hseyin, Suriyede Hafz Esed Baas akmnn son byk savunu-culardr.

A B C D E

39. Trkiyenin doal gaz ithal ettii devletler arasnda Irak yer almamaktadr.

A B C D E

40. Ulu nderin 15 yl sre ile kald Etnog-rafya Mzesindeki geici kabri 4 Kasm 1953de ald. Geici kabrin almasnda; Meclis Bakan Refik Koraltan, Babakan Adnan Menderes, Genelkurmay Bakan Nuri Yamut, Eski Meclis Bakan Abdlha-lik Renda, Cumhurbakanl Genel Katibi Nurullah Tolon, Eski Genel Katip Kemal Gedele, Ankara Valisi Kemal Aygn ve Belediye Bakan Atf Benderliolu hazr bulundular. Kabrin almasnda, Erkek Tek-nik Sanat Okulu ve Yap Enstits ret-men ve rencileri de grev ald.

Kabrin almasna saat 09. 05de baland. Atatrkn naa Etnografya Mzesindeki katafalka konuldu. Tabut katafalka kon-duktan sonra, kabrin almasnda hazr bulunan resmi heyet tarafndan bir protokol hazrlanarak imzaland. Daha sonra Kz Teknik retmen Okulu rencilerinin ha-zrlad Trk Bayra, katafalkn zerine serildi.

Ulu nder Atatrkn aziz nann nnde, 4 Kasmdan 9 Kasma kadar yksek re-tim rencileri, subaylar, sivil erkan ve ge-neraller sayg nbeti tuttular. Yaplan tren-lerin ardndan Ulu nderin cenazesi ebedi istirahatgah olan Antkabire defnedildi.

A B C D E


2014 ABT / TAR TG 5

41. nklap Tarihi dersi ilk defa stanbul ni-versitesi bnyesinde verilmeye balan-mtr. Daha sonra bu dersin sorumluluu Ankara niversitesi Dil ve Tarih Corafya Fakltesine bal olarak kurulan Trk nk-lap Tarihi Enstitsne verilmitir.

A B C D E

42. Matematik retmeni olmak isteyen Fatma Refet Angn, Atatrkn de istei ile tarih retmeni olmaya karar vermitir. Trkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk kadn retmen-lerindendir. Ankara Bahelievler Deneme Lisesi mdrelii yapmtr. 1982de tarih retmenliinden emekli olmutur. Yldz Teknik niversitesinin 2006da ald ka-rarla onursal doktora nvann almtr. 2010 ylnda 95 yandayken hayatn kay-betmitir.

A B C D E

43. Bir boyutunda zellikleri zmlenecek kavramlarn, dier boyutunda ise zm-lenecek kavram zelliklerinin sraland iki boyutlu grsellere anlam zmleme tablosu denir. Bu tablonun geliim basa-maklar yledir.

Konunun bal tahtaya yazlr.

Tablonun ilk stununa retilmek iste-nen kavramlar yazlr. lk satra ise zel-likleri sralanr.

rencilerden, tabloda bulunan sol stundaki kavramlarla yatay ksmdaki zelliklerin doru eletii hllerde kar-sna x ya da iareti koymalar istenir.

A B C D E

44. Corney ve Levine gre bir metin ierisin-de kullanlan resimler kullanm amalarna ve gsterdikleri etkiye gre be grupta ele alnr.

Yorumlayc resimler: Zorluk derecesi yksek olan resimlerin aklanmasnda kullanlr.

Dntrc resimler: Metinde yer alan bilginin okuyucu tarafndan hatrlanmasn kolaylatrc ilev gren resimlerdir.

Dzenleyici resimler: Metnin atsn oluturan resimlerdir.

Aklayc resimler: Metnin ieriini ya da tamamn yanstan resimlerdir.

Ssleyici resimler: Metnin ierii ile ok az ya da hi ilikisi olmayan resimlerdir.

A B C D E

45. Tarih artlara bal olarak nesne ve olay-lar, ortaya kma ve gelimeleri asndan inceleme historizm ile ifade edilir. Histo-rizm, tarihin koullarna gre tarihi yorum-lama bilimidir.

Anakronizm: Bir olayn, olgunun ya da var-ln kronolojik adan iinde bulunduu dnem ile uyumsuz olmasdr. rnein, 1900l yllar konu alan bir filmde helikop-ter olmas.

Diyakronizm (art zamanl), ncelik sonralk ilikisidir.

Senkronizm (e zamanl), tarihin e za-manl alglanmasdr.

Analoji, benzerliklere dayanarak karm yapmadr.

A B C D E

46. Snfta ilenen konularla ilgili olarak yap-lan planl ziyaretlere gezi denir. Sleyman retmen, snfta ileyecei konuyu -renciler iin daha anlaml hle getirmek zere gerekli yerlerden izin alarak onlar Antkabire gtrmtr. Gezi tekniinin baz zellikleri unlardr:

rencilerin ilk elden tecrbe yaama-larn salar.

renciler konuyu ok sayda duyu or-ganlarn kullanarak renirler.

Sorunlar analiz etme, eletirel dn-me, i birlii, grupla alma, kurallara uyma yeterlilikleri kazandrr.

A B C D E

47. Soru sorma, rencilerin renme sreci-ne katlmasn salar ve karlkl etkileim srecini balatr. Sorular bilisel alann bilgi, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve deerlendirme dzeylerinin her biri iin olabilir. Bunlardan bilgi, kavrama ve uygu-lama basamandaki sorular alt dzeydeki sorular; analiz, sentez ve deerlendirme basamandaki sorular st dzey sorular-dr. st dzey sorular genellikle ak uu sorulardr. kim, nerede, ne, ne zaman, na-sl sorular bilgi basamandaki sorulardr.

A B C D E

48. Atatrkn manevi kz olan Afet nan, Cumhuriyetin ilk tarih profesrlerindendir. Ayrca sosyoloji ile de ilgilenmitir. Trk Tarih Kurumunun asbakanln yapm-tr. Soruda verilen zelliklerinin dnda Piri Reis Haritasn dnyaya tantmaya al-mtr. Trk rknn kafatasn tespit etme almalarnda yer almtr. Birok niver-sitede akademik dersler vermitir.

A B C D E

49. soteg tekniinin blmleri unlardr:

nceleme: Okumaya balamadan nce konu, ana balk ve alt balklar, grsel-leri, zet bilgileri hazrlk ve deerlendirme sorular incelenir.

Soru sorma: Kitapta bulunan bilgilere Ne, nerede, niin, ne zaman, kim? sorular yneltilir.

Okuma: Metin okunur. Okuma srasnda dikkat eken yerler kaydedilir.

Tekrar etme: Birey kendine soru sorarak cevab kendi verir.

Gzden geirme: Okunan metin batan sona gzden geirilir.

A B C D E

50. A, B, C ve E seenekleri tarihsel analiz ve yorum becerisine sahip bir rencinin gs-terecei davranlardr. Bu beceriler ren-cilerin tarihsel metinleri incelerken analitik bir biimde dnmelerini gerektirir. Bu metinler incelenirken renciler farkl see-neklerin tarihte nasl sonulara yol aaca-n irdelemesi ve tarihte mutlak, deimez sonularn olmadnn farkna varmaldr. Bu balamda rencinin D seeneindeki ifadeyi yapmas beklenemez.

A B C D E

Documents

02_Tarih_Cozum_TG_5