08_Bab8_F4(132-146)

Bahan Kimia dalamPerindustrian8

B a b

Aloi – AlloyProses Haber – Haber process

Aloi superkonduktor – Superconductor alloy

Baja urea – Urea fertiliser

ISTILAH!

Konsep

Tahun Kertas 1Kertas 2

Soalan Tahun-tahun Lepas SPM

Bhg. A Bhg. B Bhg. C

2006 S22, S23 S10

2007 S23, S24 S10, S11(a) 2008 S20 – S22 2009 S23 – S24 S11, S12(a)

2010 S23–S24 S2

Bahan kimia dalam perindustrian

• Gas berasid• Jerebu dan debu• Karbon dioksida• Karbon monoksida

Aloi

Keluli

Urea

melibatkan

contoh

contoh• Keras• Permukaan berkilat• Tahan kakisan

• Pengangkutan• Perindustrian• Perubatan

200–500tekanan

atmosfera

Ammonia

450–500 ℃Serbuk besi

Pencemaran

Bajabernitrogen

Pembakaranbahan api

fosil

Sisaindustritoksik

Sisaindustri

pertanian

AloiSuper-

konduktor

membuat

memerlukan

suhu

tekanan

mangkin

menghasilkan

punca

ciri-ciri

menyebabkan

ProsesHaber

digunakan dalam bidang

dihasilkanmelalui

132

M-Ch8(132-146)3rd.indd 132M-Ch8(132-146)3rd.indd 132 7/5/11 9:38:01 PM7/5/11 9:38:01 PM

133

8B

AB

8.1 HP • Menerangkan pembentukan aloi boleh mengubah sifat logam • Menghubungkait perubahan sifat logam apabila dijadikan aloi

dengan susunan zarah dalam aloi

Mengkaji proses pengaloian

Pita magnesium

1 Anda dibekalkan dengan pita magnesium. 2 Bengkokkan logam tulen tersebut dan catat pemerhatian anda. 3 Kaitkan apa yang anda perhatikan kepada susunan atom-atom logam tersebut.

Pita magnesium mudah dibengkokkan .

1 Nyatakan satu sifat bagi logam-logam tulen. Mudah dilentur/lembut

2 Terangkan sifat logam-logam tulen yang anda nyatakan dari segi susunan atom.

TUJUAN

BAHAN

PROSEDUR

PEMERHATIAN

ANALISIS

Rujuk kepada Esensi Sains Tingkatan 4, Hubungan antara sifat-sifat aloi dengan susunan zarahnya, hlm. 210; Essential Science SPM, Relationship between the properties of alloys and the arrangement of their particles, p. 210

Daya

atom logam tulen Atom-atom logam tulen

mempunyai saiz

dan bentuk yangsama. Apabila daya dikenakan, atom-atom logam

mudah menggelongsor

di atas satu sama lain.

4 Lengkapkan jadual di bawah tentang kandungan aloi.

Aloi Atom logam tulen Atom asing

Keluli Besi Karbon

Gangsa Kuprum Timah

Loyang Kuprum Zink

Piuter Timah Kuprum

Duralumin Aluminium Kuprum

3 Bagaimanakah anda dapat menguatkan logam tulen? Terangkan dari segi susunan atom yang lebih kuat dalam logam (aloi). Kemudian, lukis rajah yang berlabel bagi aloi yang terbentuk dalam ruang yang disediakan.

atom logam tulen

atom asing(bendasing)

Dengan memasukkan atom-atom asing ke dalam ruang

antara atom-atom logam tulen , atom-atom asing menghalang atom-atom logam tulen daripada

menggelongsor di antara satu sama lain.

Objektif Pembelajaran8.1 Memahami sifat aloi dan penggunaannya dalam industri

Inkuiri-penemuanProses pengaloian Inkuiri-penemuan8.1

EksperimenINKUIRI

Bhg. B, S72005 Bhg. C, S11(b)2009


134

8B

AB

8.2 HP • Menyatakan maksud aloi • Memberi contoh aloi • Menerangkan pembentukan aloi boleh mengubah sifat logam

Mengkaji kekerasan aloi berbanding logam tulen

Adakah loyang (aloi kuprum) lebih keras daripada kuprum tulen?

Diameter lekuk pada loyang lebih kecil daripada diameter lekuk pada kuprum tulen.

(a) yang dimalarkan: Tinggi pemberat dari bongkah logam/jisim pemberat

(b) yang dimanipulasikan: Jenis bongkah logam/Blok kuprum dan loyang

(c) yang bergerak balas: Diameter lekuk

Bongkah kuprum, bongkah loyang, bebola keluli (bebola logam), pita selofan, benang

Pembaris meter, pemberat 1 kg, kaki retort

1 Lekatkan sebiji bebola keluli pada permukaan bongkah loyang dengan menggunakan pita selofan.

2 Gantung satu pemberat 1 kg setinggi 50 cm dari permukaan bongkah loyang.

3 Lepaskan pemberat itu supaya ia jatuh pada bebola keluli.

4 Ukur diameter lekuk yang terhasil pada per mukaan bongkah loyang dengan meng gunakan pembaris meter dan catat dalam jadual.

5 Ulang langkah 1 hingga 4 dengan menggunakan bongkah kuprum tulen.

Jenis bongkah Diameter lekuk (mm)

Loyang 3.1

Kuprum 4.3

(Jawapan pelajar)

TUJUAN

PERNYATAAN MASALAH

HIPOTESIS

PEMBOLEH UBAH

BAHAN

RADAS

PROSEDUR

KEPUTUSAN

kaki retort

50 cm

pembaris meter

benang

pemberat

bebola keluli

pita selofanbongkah logam

Rujuk kepada Esensi Sains Tingkatan 4, Zon Eksperimen 8.1, hlm. 211; Essential Science SPM, Experiment Zone 8.1, p. 211

1 Bongkah logam yang manakah mempunyai lekuk yang lebih kecil? Bongkah loyang

2 Antara loyang dan kuprum tulen, yang manakah lebih keras? Loyang

3 Apakah yang membentuk loyang?

Campuran kuprum dan zink

4 Apakah nama yang diberi kepada loyang? Aloi

5 Berikan definisi secara operasi bagi aloi.

Aloi ialah bahan yang padanya lekukan kecil terhasil

6 Adakah hipotesis yang dibuat dapat diterima? Ya

Apakah kesimpulan yang dapat dibuat?

Aloi lebih keras daripada logam tulen.

ANALISIS

KESIMPULAN

Bhg. C, S102007

Inkuiri-penemuanKekerasan aloi berbanding logam tulen Inkuiri-penemuan8.2

EksperimenTERBIMBING


135

8B

AB

8.3 HP • Menyatakan maksud aloi • Memberi contoh aloi • Menerangkan pembentukan aloi boleh mengubah sifat logam

Aloi yang terbentuk daripada campuran logam adalah tahan terhadap kakisan. Misalnya, keluli iaitu sejenis aloi yang tahan terhadap kakisan, digunakan untuk membuat jambatan dan landasan kereta api.

Mengkaji ketahanan keluli (aloi) terhadap kakisan (pengaratan) C1P1

Paku keluli (aloi) lebih tahan karat berbanding paku besi (logam tulen). C1P2

(a) yang dimalarkan: Isi padu dan kepekatan larutan natrium klorida

(b) yang dimanipulasikan: Jenis paku

(c) yang bergerak balas: Pengaratan paku/Kadar pengaratan C1P3

Larutan natrium klorida 0.5 mol dm–3, paku besi, paku keluli

Rak tabung uji dan tabung uji C1P4

TUJUAN

HIPOTESIS

PEMBOLEH UBAH

BAHAN

RADAS

1 5 cm3 larutan natrium klorida dituang ke

dalam dua tabung uji yang berasingan.

2 Sebatang paku besi dan sebatang paku keluli

dimasukkan masing-masing ke dalam tabung uji.

3 Kedua-dua tabung uji itu dibiarkan pada rak

tabung uji selama dua hari.

4 Pemerhatian tentang keadaan paku dicatat

selepas dua hari.

Berdasarkan rajah pada ruang di bawah, rancangkansatu eksperimen untuk meng kaji ketahanan keluli (aloi) terhadap kakisan. Se narai kan langkah-langkah untuk eksperimen yang dirancang.

C2P4C1P5

5 cm3

larutannatriumklorida

pakubesi

pakukeluli

Senarai Semak

2. Adakah guru anda setuju dengan rancangan eksperimen anda?

1. Adakah semua bahan dan radas telah disediakan?

C1P

1 2 3 4 5 S


C2P

1 2 3 4 S

Inkuiri-penemuanKetahanan aloi terhadap kakisan Inkuiri-penemuan8.3

Eksperimen PEKA

TAK TERBIMBINGBhg. C, S102006 Bhg. A, S22010

CARA KERJA

MERANCANG EKSPERIMEN

Jenis paku

Paku besi

Paku keluli

Pengaratan paku

Berkarat

Tidak berkaratC3P3C3P2C3P1

C3P

1 2 3 S

PEMERHATIAN

1 Apakah fungsi larutan natrium klorida? Mempercepatkan proses pengaratan.2 Berdasarkan keputusan aktiviti ini, paku yang manakah lebih tahan terhadap

pengaratan? Paku keluli

ANALISIS

C2P3C2P2C2P1


136

8B

AB

8.4 HP • Menghubungkait sifat aloi dengan kegunaannya dalam kehidupan harian

• Menghuraikan kepentingan aloi dalam industri

8.4 HP • Menyatakan apakah itu aloi superkonduktor

1 Nyatakan jenis aloi berdasarkan barangan yang dihasilkan.

Keluli nirkarat Loyang Piuter Duralumin Kupronikel Keluli Gangsa

Aloi Barangan yang dihasilkan

(a) Keluli Kenderaan, jambatan, landasan kereta

(b) Keluli nirkarat Periuk, kuali, pisau, garpu

(c) Piuter Piala, bingkai gambar

(d) Loyang Kunci, alatan muzik

(e) Duralumin Bahagian kapal terbang dan basikal lumba

(f) Gangsa Duit syiling, pingat, patung

(g) Kupronikel Duit syiling

2 Apakah sifat pada duralumin yang membolehkannya digunakan untuk membuat barangan di (1)?Ringan dan kuat

3 Apakah sifat yang ada pada aloi bagi membolehkannya sesuai digunakan secara meluas?

Sifat aloi yang lebih kuat , keras , tahan kakisan dan lebih berkilau

4 Apakah aloi superkonduktor?

Aloi yang mengalirkan elektrik dalam keadaan tanpa rintangan

5 Nyatakan tiga bidang yang menggunakan aloi superkonduktor.

(a) Pengangkutan (b) Telekomunikasi (c) Elektronik

3 Apakah inferens kepada jawapan anda di (2)?

Aloi adalah bahan yang lebih tahan terhadap kakisan/pengaratan.

4 Berikan definisi secara operasi bagi aloi. C4P1

Aloi ialah bahan yang tidak mudah berkarat

5 Ramalkan keadaan paku keluli selepas satu minggu.

Paku keluli tidak berkarat

6 Adakah hipotesis diterima atau ditolak? DiterimaC4P2

Apakah kesimpulan yang dapat dibuat? Keluli (aloi) lebih tahan kakisan daripada besi (logam tulen).

C4P3

KESIMPULAN

KontekstualSifat aloi dan kegunaannya Kontekstual8.4

Aktiviti Pustaka

PENYELIDIKANBhg. C, S11(a)2009


137

8B

AB

8.5 HP • Menghuraikan penghasilan ammonia dalam industri • Menyatakan faktor yang mempengaruhi penghasilan ammonia

dalam industri

Teliti dan lengkapkan rajah di bawah yang menunjukkan penghasilan ammonia secara industri. Seterusnya, jawab soalan-soalan yang diberi.

hidrogennitrogen

campuran gas yang dimampatkan

campuran gas yang ditulenkan dan dikeringkan

ammoniacecair

kondenser

mangkin besikebuk mangkin

pam

pili

kondenser kebuk mangkin campuran gas yang dimampatkanmangkin besi ammonia cecair campuran gas yang ditulenkan dan dikeringkan

1 Apakah nisbah isi padu nitrogen kepada hidrogen dalam proses ini?1 : 3

2 Mengapakah mangkin besi digunakan?

Mempercepatkan kadar tindak balas bagi penghasilan ammonia.

3 Lengkapkan persamaan perkataan di bawah untuk menunjukkan proses Haber.

Nitrogen + hidrogen ⎯→ ammonia

4 Nyatakan keadaan-keadaan yang diperlukan untuk proses Haber.

Mangkin: Serbuk besi Suhu: 450–500 °C Tekanan: 200–500 tekanan atmosfera

5 Lengkapkan persamaan kimia di bawah ini untuk menunjukkan pembentukan garam ammonium (baja).

(a) larutan ammonia + asid sulfurik ⎯→ larutan ammonium sulfat

(b) larutan ammonia + asid fosforik ⎯→ larutan ammonium fostat

(c) larutan ammonia + asid nitrik ⎯→ larutan ammonium nitrat

6 Nyatakan tiga kegunaan ammonia.

Untuk menghasilkan asid nitrik , agen pencuci dan baja

Kontekstual

Objektif Pembelajaran8.2 Menganalisis penghasilan dan penggunaan ammonia dalam industri

Proses Haber STM8.5Aktiviti

PERBINCANGANBhg.C, S2(c)2004

SOALAN


138

8B

AB

8.6 HP • Menghuraikan penggunaan ammonia untuk menghasilkan baja garam ammonium dan urea

Menyediakan garam ammonium sulfat di dalam makmal.

Bagaimanakah garam ammonium sulfat disediakan di dalam makmal?

Garam ammonium sulfat disediakan melalui tindak balas larutan ammonia hidroksida dengan asid sulfurik dan kemudian penghabluran semula dilakukan.

(a) yang dimalarkan: Kepekatan asid dan alkali

(b) yang dimanipulasikan: Bahan kimia

(c) yang bergerak balas: Garam ammonium

Kertas litmus merah, larutan ammonia 2 mol dm–3, asid sulfurik cair 1 mol dm–3

Bikar 100 cm3, rod kaca, tungku kaki tiga, penunu Bunsen, kasa dawai, corong turas, kertas turas, silinder penyukat, kepingan asbestos, mangkuk penyejat

1 Sukat 25 cm3 asid sulfurik cair 1 mol dm–3 dengan silinder penyukat dan tuang ke dalam bikar 100 cm3.

2 Sambil dikacau, titis larutan ammonia 2 mol dm–3 setitik demi setitik dari penitis ke dalam bikar tadi.

3 Uji larutan yang terbentuk dengan kertas litmus merah dari semasa ke semasa. Jika kertas litmus merah bertukar kepada biru, hentikan pencampuran larutan ammonia.

4 Tuang campuran yang berada dalam bikar ke dalam mangkuk penyejat. Panaskan campuran sehingga tepu. (Isi padu larutan menjadi 1

3 atau 14

daripada isi padu asal.)

5 Sejukkan larutan tepu ini pada suhu bilik. Hablur-hablur putih ammonium sulfatakan terbentuk.

6 Turas hablur-hablur dan bilas dengan sedikit air suling yang sejuk.7 Keringkan hablur-hablur yang terbentuk di atas kertas turas.

1 Apakah yang berlaku apabila kertas litmus merah bertukar warna menjadi biru?Larutan ammonia yang berlebihan telah ditambahkan.

2 Mengapakah larutan tepu perlu disejukkan pada suhu bilik?

Membolehkan penghabluran berlaku.

3 Nyatakan definisi secara operasi bagi penghabluran.

Penghabluran adalah satu proses penghasilan garam ammonium

4 Adakah hipotesis diterima atau ditolak? Diterima

Garam ammonium sulfat boleh disediakan daripada tindak balas antara larutan

ammonia dan asid sulfurik

Baja garam ammonium digunakan secara meluas dalam sektor pertanian

TUJUAN

PERNYATAAN MASALAH

HIPOTESIS

PEMBOLEH UBAH

BAHAN

RADAS

PROSEDUR

ANALISIS

KESIMPULAN

APLIKASI IDEA


Inkuiri-penemuanPenghasilan baja garam ammonium Inkuiri-penemuan8.6

EksperimenTERBIMBING

Ammonium karbonat digunakan untuk memulihkan seseorang daripada pengsan.

BLOG Sains!


139

8B

AB

Urea dapat digunakan untuk

menggantikan garam ammonium sebagai bajabernitrogen . Urea mengandungi

peratus nitrogen dalam sebatian yanglebih tinggi berbanding garam ammonium.

Kini, urea merupakan baja pepejal yang paling penting di dunia.

bernitrogen urea baja lebih tinggiREFLEKSI

Kumpulkan maklumat daripada pusat sumber atau Internet. Kemudian, lengkapkan carta di bawah tentang punca pencemaran daripada aktiviti perkilangan dan kesan pembuangan bahan sisa industri terhadap alam sekitar.

Akuatik Sulfur dioksida Asid Plumbum Merkuri Tidak suburJerebu Nitrogen dioksida Debu Nikel Hujan asid ArsenikKadmium Karbon monoksida Alkali Nitrat Karbon dioksida Fosfat

Bhg. C, S12(a)2009Bhg. C, S11(a)2007

Kontekstual

Objektif Pembelajaran8.3 Menganalisis kesan pembuangan bahan sisa industri terhadap alam sekitar

Punca pencemaran daripada aktiviti perkilangan STM8.7Aktiviti Pustaka

PENYELIDIKAN

8.7 HP • Mengenal pasti aktiviti perkilangan sebagaipunca pencemaran

8.7 HP • Menerangkan kesan daripada pembuangan sisa industri yang tidak bertanggungjawab.

Pencemaran udara Pencemaran air

(a) Gas berasid seperti sulfur dioksida dan

nitrogen dioksida menyebabkan

hujan asid yang merendahkan nilai pH (i) air: Mengganggu keseimbangan

ekosistem akuatik

(ii) tanah: Menjadikan tanah tidak subur

(b) Jerebu dan debu mengaburi pandangan.

(c) Karbon dioksida menyebabkan kesan rumah hijau.

(d) Karbon monoksida mengurangkan kebolehan darah untuk mengangkut oksigen dalam badan.

(a) Asid dan alkali mengubah nilai pH air dan membahayakan hidupan akuatik.

(b) Nitrat dan fosfatmenambahkan kandungan mineral di dalam air sungai atau air kolam.

(c) Logam berat toksik:

(i) Plumbum dan merkuri meracuni otak dan sistem saraf.

(ii) Nikel menyebabkan kanser peparu.

(iii) Arsenik dan kadmium meracuni peparu dan ginjal.

Kesan pembuangan bahan sisa industri terhadap alam sekitar

Pembakaran bahan api fosil Bahan sisa industri


140

8B

AB

8.8 HP • Menghubungkait kesan pembuangan bahan sisa industri dengan kemandirian hidupan

8.8 HP • Menyatakan dengan contoh kaedah pengawalan pembuangan bahan sisa industri untuk menghindar pencemaran

KESAN UTAMA TERHADAP HIDUPAN

Sisa kelapa sawit Sisa getah

Cara pengawalan

• Sisa-sisa seperti tangkai buah, kulit buah dan hampas boleh diolah kepada bahan-bahan seperti makanan ternakan dan bahan api.

• Gunakan sisa-sisa tersebut untuk menghasilkan vitamin E

Bahan sisa boleh digunakan semula untuk membuat bahan-bahan seperti tapak kasut dan selipar.

Contoh:

Bahan kimia seperti fosfat dan larutan ammonia dan organik getah.

Contoh:

Tangkai kelapa sawit, hampas serabut dan kulit buah

Pembakaran terbuka

tangkai, kulit buah dan hampas mencemarkan udara.

Pencemaran udara

• Tumpahan

minyak di dalam air menutupi permukaan sungai, tasik atau kolam.

• Sisa organik yang direput oleh

bakteria mengurangkan

kandungan

oksigen di dalam air.

Pencemaran air

Gas berbau busuk dan beracun terbebas.

Pencemaran udara

• Pereputan sisa organik mengurangkan kandungan oksigen di dalam air.

• Bahan kimia menjadikan air tidak sesuai untuk organisma akuatik.

Pencemaran air

Anda dikehendaki berbincang sesama rakan-rakan anda sebelum melengkapkan carta di bawah mengenai kesan utama pen cemaran sisa daripada industri pertanian terhadap kemandirian hidupan.

Beracun Busuk Tumpahan minyak Sisa organik Diolah Pereputan Bahan kimia Vitamin E Pembakaran terbuka Digunakan semula Bakteria Oksigen

Inkuiri-penemuanKesan pencemaran sisa daripada industri pertaniandan cara pengawalannya Masteri

8.8Aktiviti

PERBINCANGAN


141

8B

AB

8.9 HP • Menghuraikan akibat pembuangan bahan sisa industri yang tidak terkawal dan tidak terancang

8.9 HP • Menerangkan kepentingan mempraktikkan cara pembuangan bahan sisa industri yang bertanggungjawab

Kesan pembakaran bahan api fosil

Kesan sisa industri toksik

Kesan sisa industri pertanian

Langkah pengawalan yang perlu diambil

3 Satu pelan tindakan aktiviti pengumpulan maklumat dicadangkan di bawah.

Peringkat Aktiviti Tempoh masa (Tarikh) Tindakan

I Mengumpulkan maklumat tentang kesan pembakaran bahan api fosil terhadap alam sekitar

II Mengumpulkan maklumat tentang kesan pembuangan sisa industri toksik terhadap alam sekitar

III Mengumpulkan maklumat tentang kesan pembuangan sisa industri pertanian daripada industri getah dan kelapa sawit terhadap alam sekitar

IV Mengumpulkan maklumat tentang langkah pengawalan yang perlu diambil

4 Pelajar dikehendaki mengikut pelan tindakan. Pelan ini dibahagikan kepada empat peringkat untuk memudahkan pengumpulan maklumat daripada pusat sumber atau Internet.

5 Kemudian, satu folio yang mempunyai kira-kira 15 muka surat disediakan dan folio anda perlu mengandungi perkara-perkara mengikut urutan seperti di bawah:

(a) Tajuk (e) Pelan tindakan projek(b) Senarai nama ahli kumpulan (f) Isi kandungan(c) Pendahuluan dan penghargaan (g) Penutup(d) Objektif projek (h) Lampiran (bahan rujukan)

6 Rancang dan buat satu lawatan ke kawasan perindustrian yang berhampiran. Ambil gambar foto tentang pencemaran yang dapat anda perhatikan dan masukkan ke dalam folio anda.

7 Folio perlu dibuat dengan menggunakan perisian komputer. 8 Tempoh masa selama dua minggu diberi untuk menyiapkan folio ini. 9 Setiap kumpulan dikehendaki membentangkan hasil projek dalam kelas.

Jika pengurusan bahan sisa tidak dilakukan dengan betul, ia boleh mengakibatkan kesan buruk ke atas alam sekitar dan kesihatan orang awam hasil daripada pencemaran tanah, air dan udara. Kesan buruk ini juga boleh diakibatkan oleh penyakit yang merebak melalui vektor yang hidup dengan memakan bahan sisa.

BLOG Sains!

Menimbulkan kesedaran pelajar tentang keperluan untuk mencintai alam sekitar

1 Jalankan projek dalam kumpulan yang terdiri daripada dua atau tiga orang. 2 Setiap kumpulan dikehendaki mengumpulkan maklumat tentang kesan pembuangan bahan sisa

industri terhadap alam sekitar.

Bhg. C, S112007

TUJUAN

Kontekstual

Objektif Pembelajaran8.4 Menyedari kepentingan pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar dan pencemaran bahan sisa industri

untuk kesejahteraan hidup manusia

Kesan pembuangan bahan sisa industri terhadap alam sekitar STM8.9Aktiviti Kolaboratif

PROJEK


142

8B

AB

SPM Kunci KejayaanSoalan-soalan berikut melibatkan konsep atau fakta yang kerap ditanya dalam peperiksaan PMR. Pastikan anda boleh menjawab semua soalan berikut.

1 Rajah 1 menunjukkan susunan atom dalam suatu aloi. Tentukan atom X dan atom Y.

atom X

atom Y

Rajah 1

Aloi Atom X Atom Y

Keluli Besi Karbon

Gangsa Kuprum Stanum/timah

Loyang Kuprum Zink

Piuter Stanum/timah Kuprum

Duralumin Aluminium Kuprum

2 (a) Berikan satu hasil buatan (kegunaan) setiap aloi dalam jadual di bawah.

Aloi Hasil buatan

Keluli Jambatan

Gangsa Pingat

Loyang Kunci

Piuter Bingkai gambar

Duralumin Kapal terbang

(b) Nyatakan tiga tujuan pengaloian.

(i) Menambahkan kekerasan logam

(ii) Mencegah kakisan

(iii) Membaiki rupa bentuk logam

3 Lengkapkan proses Haber di bawah.

Nitrogen + hidrogen ⎯→ ammonia

4 Lengkapkan persamaan kimia di bawah untuk menunjukkan pembentukan garam ammonium (baja).

(a) Larutan ammonia + asid nitrik ⎯→ ammonium nitrat

(b) Larutan ammonia + asid sulfurik ⎯→ ammonium sulfat

(c) Larutan ammonia + asid fosforik ⎯→ ammonium fosfat

Suhu = 500 °C

Tekanan = 200–500 atmosfera

Mangkin = serbuk besi


143

1 Rajah 1 menunjukkan suatu aloi gangsa dengan atom-atom nya.

Y

X

Rajah 1

Antara yang berikut, yang mana-kah mewakili atom X dan Y? X YA Karbon BesiB Kuprum TimahC Kuprum AluminiumD Plumbum Timah B

2 Apakah logam utama yang diguna-kan dalam pembentukan gangsa?A Kuprum B Aluminium

KLON2006

C Timah D Besi

3 Antara proses-proses yang berikut, yang manakah menambahkan kekerasan logam?A PenghabluranB Pengaloian

KLON2005

C PempolimeranD Elektrolisis B

4 Antara kesan-kesan yang berikut, yang manakah disebabkan oleh pelupusan bahan toksik dari industri kimia ke alam sekitar? A Penipisan lapisan ozonB Kemusnahan hidupan akuatikC Peningkatan suhu duniaD Gangguan ke atas fotosintesis

pada tumbuhan hijau B

5 Antara cara yang berikut, yang manakah menjadikan suatu logam tulen supaya menjadi lebih keras?A Menambahkan logam tulen

yang lebih banyakB Menyadurkan satu lapisan

logam yang lainC Merendamkan di dalam

asid pekatD Dilebur dan unsur lain ditambah

NNND

6 Antara campuran yang berikut, yang manakah membentuk loyang?A Aluminium dan kuprumB Timah dan kuprum KKKLLLOOONNN

2008C Besi dan karbonD Kuprum dan zink D

7 Maklumat yang berikut menunjukkan kegunaan bahan Y.

• Untuk menghasilkan baja• Untuk menghalang penggumpalan

lateks

Antara yang berikut, yang manakah Y?A Asid sulfurik B Etanol

KLON2008

C Ammonia D Natrium klorida C

8 Persamaan perkataan di atas menun jukkan tindak balas yang menghasilkan baja X.

Ammonia + asid nitrik → baja X

Apakah baja X?A Ammonium sulfatB Ammonium nitrat

KLON2005

C Ammonium kloridaD Ammonium fosfat B

9 Antara yang berikut, yang mana-kah merupakan kesan buruk pembakaran bahan api fosil?A Menyebabkan hujan asid dan

pemanasan globalB Menipiskan lapisan ozonC Merendahkan suhu duniaD Mengurangkan kandungan

oksigen dalam air AKLON2007

KLON2008

10 Antara bahan yang berikut, yang manakah sesuai digunakan untuk membina badan kapal terbang yang ringan dan kuat?A AluminiumB Duralumin C KeluliD Gangsa B

11 Persamaan perkataan bagi proses Haber di bawah menunjukkan penghasilan sebatian P dalam industri.

Nitrogen + Hidrogen → Sebatian P

Apakah sebatian P? A Asid nitrikB Etanol C AmmoniaD Asid sulfurik C

AKLON2010

KLON2007

KLON2007

KLON2009

KLON2010

Tiap-tiap soalan yang berikut diikuti oleh empat pilihan jawapan, A, B, C dan D. Pilih jawapan yang terbaik.

KERTAS 1

SPM Sudut Pengukuhan 1


144

8B

AB

Bahagian BJawab semua soalan dalam bahagian ini.

KERTAS 2

1 Gangsa dan keluli adalah dua contoh aloi. Gangsa yang terdiri daripada kuprum dan unsur-unsur lain adalah lebih keras daripada kuprum tulen.

(a) Apakah unsur utama yang dicampur kepada kuprum untuk membentuk gangsa? Stanum/timah

(b) Apakah jenis zarah yang terdapat dalam kuprum tulen? Atom

(c) Lukis dan labelkan susunan zarah yang terdapat dalam kuprum dan gangsa. (i) Kuprum tulen (ii) Gangsa

atom kuprum

atom kuprum

atom stanum

(d) Terangkan mengapa gangsa lebih keras daripada kuprum tulen. Dalam gangsa, atom-atom stanum menghalang atom kuprum daripada tergelongsor antara satu sama lain.

2 Rajah 1 menunjukkan pembuangan bahan sisa industri daripada kilang kimia yang mengeluarkan bahan kimia yang diperlukan untuk pertumbuhan tanaman.

KLON2008 Bhg. B, S7

kilang kimia

sungai

pembuangan bahansisa industri

Rajah 1

(a) Nyatakan satu bahan yang dihasilkan oleh kilang itu.

Baja

(b) Nyatakan dua bahan pencemar yang mungkin dibuang daripada kilang itu ke dalam sungai.

Nitrat dan fosfat

(c) Nyatakan satu kesan buruk bahan pencemar di (b) terhadap alam sekitar.

Mengganggu keseimbangan ekosistem akuatik

(d) Kilang itu menggunakan petroleum sebagai sumber tenaga.

(i) Nyatakan satu gas berasid yang dihasilkan daripada pembakaran bahan api fosil itu. Sulfur dioksida/Nitrogen dioksida

(ii) Nyatakan satu kaedah untuk mengawal pencemar udara di (d)(i) daripada kilang ini. Melarutkan gas itu dengan menggunakan sistem pembersih udara sebelum melepaskannya ke dalam udara.

KLON2010 Bhg. B, S8


145

8B

AB

Bahagian CJawab soalan-soalan yang berikut.

3 Paku besi berkarat lebih cepat daripada paku keluli.

(a) Berdasarkan pernyataan di atas, cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat pernyataan di atas. [1 markah](b) Huraikan satu eksperimen yang boleh anda jalankan di makmal untuk menguji hipotesis itu. Huraian anda

hendaklah mengandungi perkara berikut: (i) Tujuan eksperimen [1 markah] (ii) Mengenal pasti pemboleh ubah [2 markah] (iii) Senarai radas dan bahan [1 markah] (iv) Kaedah [3 markah] (v) Penjadualan data [1 markah](vi) Kesimpulan [1 markah]

4 (a) Loyang merupakan aloi kuprum. Nyatakan dua persamaan dan dua perbezaan bagi loyang dan kuprum.[4 markah]

(b) Rajah 2 menunjukkan susunan atom dalam aloi. KLON2009 Bhg. C, S11

atomtulen

atom asing

KeluliLoyang

Gangsa Piuter

Rajah 4

Teliti maklumat yang diberi dalam Rajah 2. Bina konsep aloi. Penerangan anda hendaklah berdasarkan aspek-aspek berikut:

(i) Kenal pasti dua ciri sepunya. [2 markah] (ii) Berikan satu contoh lain bagi aloi. [1 markah] (iii) Berikan satu contoh bukan aloi dan berikan satu sebab. [2 markah] (iv) Nyatakan konsep aloi berdasarkan ciri-ciri sepunya. [1 markah]

KLON2006 Bhg. C, S10


146

8B

AB

Jawapan:3 (a) Hipotesis: Paku besi mudah terkakis dibandingkan dengan paku keluli

(b) (i) Tujuan: Mengkaji pengaratan paku besi dan paku keluli (ii) Pemboleh ubah yang

• dimalarkan: Isi padu dan kepekatan larutan natrium klorida• dimanipulasikan: Jenis paku• bergerak balas: Pengaratan paku

(iii) Senarai radas dan bahan: Larutan natrium klorida 0.5 mol dm–3, paku besi, paku keluli, tabung uji, rak tabung uji

(iv) Kaedah:

larutannatriumklorida

paku kelulipaku besi

1) Paku besi dan paku keluli masing-masing dimasukkan ke dalam dua tabung uji.2) Larutan garam biasa dimasukkan ke dalam

kedua-dua tabung uji.3) Tabung uji dibiarkan selama tiga hari.4) Pemerhatian tentang pengaratan paku dicatat.

(v) Penjadualan data:

Jenis paku Pengaratan paku

Paku besi

Paku keluli

(vi) Kesimpulan: Paku besi kurang tahan kakisan berbanding paku keluli.

4 (a) Persamaan: Mengkonduksikan elektrik dan mengkonduksikan haba/takat lebur tinggi Perbezaan: Loyang adalah lebih kuat dan tahan kakisan/lebih berkilat Kuprum adalah kurang kuat dan senang terkakis/kurang berkilat. (b) (i) Ciri-ciri sepunya: – Aloi adalah lebih keras – Aloi adalah lebih tahan terhadap kakisan/lebih berkilat (ii) Satu contoh lain aloi: Piuter/Duralumin (iii) Satu contoh bukan aloi: Kuprum/timah/besi/aluminium Sebab: Mengandungi sejenis unsur sahaja (iv) Aloi ialah bahan yang lebih keras dan lebih tahan terhadap kakisan/lebih berkilat


Documents

08_Bab8_F4(132-146)