مش��ترك ك��ار GITR1: اطالع��ات فن��اوري جه��اني -ش��اخص1-3-1���اوري جه���اني گ���زارش ن���ام با و استWEF2 و ه���اروارد دانش���گاه فن،2001-2002 ه��اي س��ال در اطالع��ات س��وي از ج��اري س��ال در با كه مطالعه اين اس��ت. در ش��ده چ��اپ آكس��فورد دانشگاه انتشارات

ن��ام به بندي رتبه مدل يك ساختن از پس شود مي آغاز نظري مباحثNRI3جمعيت درصد هش��تاد كه دنيا كش��ور75 اطالع��ات روي بر را آن

س��ازند، مي را جه��ان تولي��دات درصد نود و دهند مي تشكيل را جهان مجري مديران ميان است. در شده بيان و تحليل نتايج و گرديده اعمال

ه��اروارد، دانشگاه اساتيدمجرب هستند، نفر بربيست بالغ كه طرح اين س��ازمان جه��اني، بانك پ��ول، المللي بين ص��ندوق خبره كارشناسان

حض��ور دانش��گاهي اس��اتيد ( وUNDPملل) سازمان توسعه برنامه و ملل و دس��ترس در اطالع��ات براساس ها آن گزارش اولين اين و اند داشته

كش��ورها تم��امي روي بر است ق��رار كه است ب��وده ش��ده آوري جمع منتشر مجموعه اين ديگر گزارش��ات بعد ه��اي س��ال در و ش��ده اعمال

تحليل نت��ايج و م��دل اين مشخص��ات مهم��ترين به بخش اين ش��ود. در آن سهم و افزار نرم معتبر و واقعي نقش به بتوان تا شود مي پرداخته

1برونوالنوين آق��اي شد. واقف علمي منظري از اطالعات فناوري در

جه��اني بانك در 2توس��عه برنامه ب��راي اطالعات ط��رح مجريان از كه گزارش اين پيشگفتار در است ب��راي ابزاري راICT هاي برنامه صريحا ش���كاف بت���وان آن كمك به كه داند مي ش���دن جه���اني برنامه تحقق

دش�واري كه دارد اذع�ان نم�ود. اما تبديل 4رقمي مزيت به را 3رقمي قابل روي��دادي كه ش��ود مي بي��ان اي گونه به كه است اين برنامه اين

آن بايد ديگران با آن گذاردن مشاركت به براي كه است تحقق و تصور به را آن بايد آن ب��اب در رس��اني اطالع ب��راي و نم��ود تبديل تجربه به را

اين كه ش��ود مي آغ��از وق��تي اص��لي دشواري تازه و داد ارتقاء معرفت و متف��اوت مردم��ان با مختلف كش��ورهاي براي سازي پياده در معرفت مي النوين . آق��اي طلبد مي محلي ه��اي روايت گون��اگون هاي زندگي

1 .GITR: Global Information Technology Report

2 .WEF: Word Economic Forum

3.NRI: Network Readiness Index

1.Bruno Lanvin

2.Infdere : The Information for Development Program (www.infodere.org)

3.Digital Divide

4.Digital Dividends

با بايد ها دولت را 5اي ش����بكه اقتص����اد س����مت به : ح����ركت نويسد با تا كنند آغ��از دول��تي محلي بخش يك از ق��انوني و اقتص��ادي اصالحات

ب��راي را آن تج��اري تج��ارب كسب و انس��اني ابزاري، سازماني، ارتقاء ICTه��اي برنامه مبنا همين . بر نمايند آم��اده خارجي گذاري سرمايه

توس��عه مركز از7من ك��رك . آق��اي جديدند 6اجتم��اعي قرارداده��اي : نويسد مي ط��رح اج��رائي خالصه در ه��اروارد دانش��گاه 8المللي بين ترس��يم تا داريم پيش در طوالني راهي هنوز ما كه است مهم بسيار نكته اين

چالشي بزرگترين در تواند مي ICT چگونه نمائيم كمك ما به داريم جه��اني رف��اه ب��راي كه چالشي بزرگ��ترين در رفاه براي كه

كند. شاخص عنوان با گزارش اين كليدي مقاالت از يكي در من كرك آقاي

جه��ان ب��راي ها ملت س��ازي آماده گيري اندازه اي شبكه آمادگي دهد مي نش��ان كه است معي��اري اي شبكه : آمادگي نويسد مي اي شبكه معي��ار كن��د. اين مش��اركت اي شبكه جهان در دارد آمادگي ميزان چه جامعهبسنجيم. هم كنار در را آن توسعه و شبكه از استفاده امكان كند مي كمك

: اي ش��بكه آم��ادگي ش��اخص اس��اس بر كشورها بندي طبقه - نتايج1-3-1-1 در كه اي ش��بكه آمادگي شاخص براساس كشورها بندي طبقه نتايج

خالصه قس��متي دو ج��دول5 ق��الب در آم��ده پراكن��ده بطور گزارش-4( ج- دوم و اول )قس��مت-1-1-18-4اس�ت.ج- ش�ده

-4(ج-دوم و اول )قس��مت-�� 3-1-18-4 ج-دوم( و اول )قس��مت18-1-2 يك . در دوم( و اول )قسمت5-1-18-4(ج-ودوم اول )قسمت 18-1-4

ب��االي س��وم )يك است كشور25 شامل كه بندي رده اين باالي سوم: دارد وجود تركيب اينبندي( رده

كش��ورهاي ب��راي امتي��ازات به��ترين با غربي اروپاي از كشور الف-چهارده اسكانديناوي.

سنگاپور(. رهبري )به اقيانوسيه و آسيا از كشور ب- هفتكانادا( و )امريكا شمالي آمريكاي از كشور پ- دوافريقا)اسرائيل( شمال و خاورميانه از كشور ت- يكغربي)استوني( و مركزي اروپاي از كشور ث- يك

اين پاي��اني، كش��ور25 يع��ني بن��دي، رده اين انتهاي سوم يك بين دردارد: وجود تركيب

5.Network Economy

6.Social Contracts

7.Kirkman

8.Center for International Development

8

پرو( رهبري التين)به امريكاي كشور الف- دههند( رهبري آسيائي)به كشور ب- هفتبلغارستان( رهبري سابق)به شوروي اتحاد و غربي اروپاي كشور پ- چهارموريس( سنت رهبري افريقايي)به كشور ت- سهشمالي)مصر( افريقاي و خاورميانه از كشور ث- يك

يك ح��داقل جمعيت با كش��ور151 بين از ش��ده بررسي كش��ور75 250 ح��دود جمعيت با ايس��لند اض��افه به كشور هر براي نفر ميليون

است. شده انتخاب نفر هزار در ب�ار اولين ب�راي گ�زارش اين چ�ون كه است آمده گزارش اين در

بررسي ب��راي اطالع��اتي زم��اني هاي سري شده، مي تهيه سال اين در ما دش��واري مش��ابه) است نب��وده دس��ترس در كش��ورها در روندها گزارشات در است اميد( اف��زاري ن��رم ه��اي شركت اطالعات بررسي

به هند و ايس��لند مقايسه نت��ايج ش��ود. تحليل ج��بران اي��راد اين بعدي و )پنج��اه هند جايگ��اه )دوم( با ايرلند جايگ��اه مقايسه در مهمي نكته

كشورهاس��ت، اين جمعي��تي ان��دازه آن و است ش��ده چهارم( اشاره يك از بيش با وهند جمعيت نفر ه���زار پنج���اه و دويست با ايس���لند

طلبد. مي جداگانه تحليلي كه جمعيت نفر ميليارد

اي)1-2 آمادگي شبكه بندي شاخص مدل طبقه -NRI: �) معماري - ، آمده است1-1-18-4اين شاخص كه در شكل ش-

نشان از دو شاخص پايه، پنج شاخص جزئي و هشتشاخص خرد دارد.

ه���اي ش���اخصمعيار شاخصپايه

ه��اي ش��اخصجزئي

خرد هاي شاخص

دهي به��ره2شبكه

ش��اخص متغ��ير پنج با كيفيت و كميت

ICTاز استفاده

دسترسي4شبكه

اطالعاتي شالوده

اف��زار ن��رم افزار، سختپشتيباني و

ش������اخص آم�����ادگي

1اي شبكه

مشي5اي شبكه

ICT مشي

گيري بهره3شبكه

و تج����������اري محيطاقتصاد

جامعه6اي شبكه

اي شبكه يادگيريICT هاي فرصت8جمعي سرمايه

اقتص����اد7اي شبكه

الكترونيكي تجارتالكترونيكي دولت

عمومي شالوده

ش��بكه آمادگي شاخص - معماري1-1-18-4ش-اي

گ��يري به��ره و 1ش��بكه دهي به��ره يع��ني پايه ش��اخص دو ترجمه در ه�اي مع�ادل و نش�ده قن�اعت عب�ارات اللفظي تحت معني به 2شبكه

بالقوه امكانات به اولي كه مدل در ها آن مفهوم به توجه با مربوطه انتخ���اب دارد، نظر آتي گس���ترش يا و بالفعل امكان���ات به دومي و

رده معي��ار عن��وان به اي ش��بكه آم��ادگي ش��اخص ان��د. م��دل گرديده با اي شبكه آمادگي شاخص بازبيني از كشور اطالعات فناوري بندي

21.Network Readiness Index

2.Network Use

3.Enabling Factors

4.Network Access

45.Network policy

16.Network Society

57.Network Economy

38.Social Capital

1 .Network Use

2 .Enabling Factors

اطالعات نوع دو از استفاده با و متغير65 به آن تقليل و متغير135 صنعتي استنتاجي اطالعات و 3سخت داده عنوان به موجود و اعالني

ك�اهش اين اس�ت. در ش�ده حاصل 4مطالع�اتي ه�اي داده عن�وان به اند ب��وده اس��تنتاج قابل ديگ��ري برمبن��اي كه ه��ايي آن متغيره��ا،

اطالع��ات فناوري موضوع بابت مشخصي معيارهاي و گرديده حذف طريق از هفت تا يك ب��ازه در س��خت ه��اي ان��د. داده ش��ده جايگزين اين در كه مطالع��اتي ه��اي داده با بتواند تا اند ش��ده درج زير فرمول

گردند. همساز اند دامنه كمين��ه-مق��دار )نمونه

كشوري( كمين���ه-نمونه )نمونه

بيشينه(

5خ�رد ه�اي ش�اخص عن�وان به مجزا گروه يازده در متغير65 سپس

دهي به��ره معي��ار عن��وان به اول خ��رد اند. شاخص شده بندي دسته عن��وان به ديگر خ��رد ش��اخص ده و است ش��ده گرفته نظر در شبكه اقتص���اد و اي ش���بكه جامعه ش���بكه، دسترسي اي، ش���بكه مشياند: ساخته را جزئي هاي شاخص اي شبكه

اي شبكه آمادگي = شاخص5/0شبكه( × دهي +)بهره5/0شبكه(× گيري )بهره

: شبكه دهي الف- بهره

شبكه دهي = بهره8/0اعالني(× هاي +)داده2/0مطالعاتي(× هاي )داده

: اعالني هاي - داده1الف-2000 درسال اينترنت به متصل هاي رايانه - درصد1-1الف-2000 سال در اينترنتي پايگاه هر كاربران - ميانگين2-1الف-2000 سال در شهروندان بين در اينترنت كاربران درصد - تخمين3-1الف-

س��ال در هم��راه تلفن دري��افت منتظر كنن��دگان ن��ام ثبت - درصد4-1ال��ف-2000

: مطالعاتي هاي -داده2الف-اينترنت به عمومي دسترسي - امكان1-2الف-

شبكه: گيري ب-بهره

ش��بكه(× +)دسترسي25/0ش��بكه(× +)مشي25/0اي(× ش��بكه +)جامعه25/0اي(× ش��بكه )اقتصادشبكه گيري =بهره25/0

: اي شبكه دسترسي جزئي هاي -شاخص1ب-3.Hard Data

4.Survey Data

5.Micro-Indexes

1+

×6

=دسترسي5/0اطالع��اتي(× +)ش��الوده5/0پش��تيباني(× و اف��زار ن��رم و اف��زار )س��خت شبكه

اطالعاتي: شالوده خرد -شاخص1-1ب-

اطالعاتي =شالوده]9/5[اعالني(× هاي +)داده]9/4[مطالعاتي(× هاي )داده

اعالني: هاي - داده1-1-1ب-2000 سال در 1دور از كار - چگالي1-1-1-1ب-شده اندازي راه همراه تلفن اولين از زماني - فاصله2-1-1-1ب-تلفني خطوط براي انتظار - ليست3-1-1-1ب- خط ه��زار هر ازاي به ازدور ارتباط��ات كاركنان - تعداد4-1-1-1ب-

اصلي خط يكصد هر ازاي به تلف��ني خط��وط اش��غال - ميزان5-1-1-1ب-

اصليمطالعاتي: هاي -داده2-1-1ب-

تجارت براي تلفني خطوط بودن دسترس - در1-2-1-1ب- گس����ترده دامنه ه����اي دسترسي ارزش - ش����ناخت2-2-1-1ب-

اينترنتياينترنتي اتصاالت كيفيت و - بها3-2-1-1ب-همراه تلفن هزينه و بودن دسترس - در4-2-1-1ب-

پشتيباني: و افزار نرم افزار، سخت خرد -شاخص2-1ب-

پشتيباني و افزار نرم افزار، =سخت4/0اعالني(× هاي +)داده6/0مطالعاتي(× هاي )داده:اعالني هاي -داده1-2-1ب-

شهروند يكصد هر ازاي به شخصي هاي رايانه - تعداد1-1-2-1ب-2افزار نرم غيرمجاز تكثير - نرخ2-1-2-1ب-

مطالعاتي: هاي - داده2-2-1ب-اطالعات فناوري ويژه خدمات بودن دسترس - در1-2-2-1ب- نيازه��اي بر اف��زاري ن��رم داخلي تولي��دات - پوش��ائي2-2-2-1ب-

داخليافزار نرم محلي بازار در - رقابت3-2-2-1ب- : اي شبكه مشي جزئي - شاخص2ب-

اي شبكه =مشي5/0(×ICT +)مشي5/0(× واقتصادي تجاري )محيط

:ICT مشي خرد - شاخص1-2ب-

ICT=مشي2/0اعالني( × هاي +)داده8/0مطالعاتي(× هاي )داده

اعالني: هاي - داده1-1-2ب-اينترنت به دسترسي - هزينه1-1-1-2ب-

مطالعاتي: هاي - داده2-1-2ب- و كيفيت در دور از ارتب��اط در رق��ابت ت��أثير - مش��اهده1-2-1-2ب-

خدمات قيمت قيمت و كيفيت در هاISP رق���ابت ت���أثير - مش���اهده2-2-1-2ب-

خدمات��اوري ه��اي تج��ارت از حم��ايت ق��انوني - چ��ارچوب3-2-1-2ب- فن

اطالعات1.Teledensity

2.Software Piracy

ها دولت براي اولويت باICT - نقش4-2-1-2ب-: واقتصادي تجاري محيط خرد - شاخص2-2ب-

اقتصادي و تجاري =محيط1/0اعالني(× هاي +)داده9/0مطالعاتي(× هاي )داده

: اعالني هاي -داده1-2-2ب-سرانه - درآمد1-1-2-2ب-

: مطالعاتي هاي - داده2-2-2ب-1حقوقي - قوانين1-2-2-2ب-

2دولت -كارآئي2-2-2-2ب-

(3قوا )تفكيك ها مسئوليت وتقسيم - تنظيم3-2-2-2ب-جديد شركت يك ايجاد براي روزها( الزم )تعداد - زمان4-2-2-2ب-اقتصاد در زنان - مشاركت5-2-2-2ب-اقتصاد در اقليت هاي گروه - مشاركت6-2-2-2ب- درفناوري كشور نسبي - سهم7-2-2-2ب- جديد دولت توسط قبلي دولت تعهدات - رعايت8-2-2-2ب- عمومي پست سامانه در - امنيت9-2-2-2ب-

: اي شبكه جامعه جزئي -شاخص3ب- اي شبكه =جامعه]3/1[اي(× شبكه +)آموزش]3/1[(×ICT هاي +)فرصت]3/1[جمعي(× )سرمايه

: اي شبكه آموزش خرد -شاخص1-3ب-اعالني: هاي -داده1-1-3ب-

��اوري ه��اي مه��ارت اف��زايش در گ��ذاري - س��رمايه1-1-1-3ب- فنانساني منابع اطالعات

اطالعات فناوري تعليمي و آموزشي برنامه -كيفيت2-1-1-3ب-مدارس در اينترنت به - دسترسي3-1-1-3ب-

:ICT هاي فرصت خرد -شاخص2-3ب-ICT هاي =فرصت مطالعاتي هاي داده ميانگين

: مطالعاتي هاي -داده1-2-3ب- م��اهر ك��اري نيروه��اي 1فك��ري ت��وان از گ��يري - به��ره1-1-2-3ب-

اطالعات فناوريمهندسان و محققان فكري توان از گيري - بهره2-1-2-3ب-

: جمعي سرمايه خرد -شاخص3-3ب-)اجتماعي( جمعي =سرمايه]6/3[اعالني(× هاي +)داده]6/3[مطالعاتي(× هاي )داده

اعالني: هاي -داده1-3-3ب-آموزش امكان فاقد التعليم واجب افراد - ميزان1-1-3-3ب-اي مدرسه تحصيل هاي سال متوسط - ميزان2-1-3-3ب-سوادي - بي3-1-3-3ب-

مطالعاتي: هاي -داده2-3-3ب-سياسي -حقوق1-2-3-3ب-عمومي مدارس -كيفيت2-2-3-3ب-فقرا و مرفهين مدارس كيفيت - تفاوت3-2-3-3ب-

اي: شبكه اقتصاد جزئي -شاخص4ب-

شبكه =اقتصاد]3/1[الكترونيكي(× +)تجارت]3/1[الكترونيكي(× +)دولت]3/1[عمومي(× )شالودهاي

1.Rule of Low

2.Goverment Effectivness

3.Regulatory Burder

1.Brain Drain

: الكترونيكي تجارت خرد -شاخص1-4ب-الكترونيكي مطالعاتي=تجارت هاي داده ميانگين

مطالعاتي: هاي -داده1-1-4ب-الكترونيكي تجارتB2C هاي - تراكنش1-1-1-4ب-الكترونيكي تجارتB2B هاي - تراكنش2-1-1-4ب-تجاري هاي اينترانت - پيچيدگي3-1-1-4ب- تجاري ابرمتني هاي -پايگاه4-1-1-4ب- در داخلي 2خطرپ�ذير ه�اي سرمايه گذاري سرمايه ميزان-� 5-1-1-4ب-

الكترونيكي تجارتاينترنتي درتجارت - رقابت6-1-1-4ب- ايتنرنتي هاي فعاليت شروع به تمايل 2- رواج7-1-1-4ب- و حق��وق اين��ترنت بر مبت��ني ه��اي سامانه از - استفاده8-1-1-4ب-

دستمزد اي لحظه بازاريابي بودن - پيشرفته9-1-1-4ب-

: الكترونيكي دولت خرد -شاخص2-4ب-الكترونيكي مطالعاتي= دولت هاي داده ميانگين

مطالعاتي: هاي -داده1-2-4ب-ICT از استفاده ترويج در دولت -كارآئي1-1-2-4ب-اي لحظه دولتي خدمات بودن دسترس - در2-1-2-4ب- دولتي ابرمتني هاي پايگاه -گسترش3-1-2-4ب-دولت با تجاري ابرمتني - تعامل4-1-2-4ب-

عمومي: شالوده خرد - شاخص3-4ب-عمومي =شالوده]7/4[اعالني(× هاي +)داده]7/3[مطالعاتي(× هاي )داده

: اعالني هاي -داده1-3-4ب-برق - مصرف1-1-3-4ب-توزيع و انتقال در الكتريكي انرژي رفتگي - هدر2-1-3-4ب-1شوسه هاي جاده - درصد3-1-3-4ب-

تلويزيون نفوذ - ضريب4-1-3-4ب-: مطالعاتي هاي -داده2-3-4ب-

شهرها بين رانندگي - سرعت1-2-3-4ب-گمركات و آبي هاي راه -كيفيت2-2-3-4ب-هوائي ونقل حمل -كيفيت3-2-3-4ب-

پ��ارامتر65 عن��اوين به نگ��اهي : پ��روژه با رابطه در مدل - تحليل1-3-1-3��اوري تأييد بر عالوه مدل، اين در مطروحه ارتباط��ات و اطالع��ات فن

ب��رادر ظه��ور هراس (،ك��ردن! جه��اني ياشدن) جهاني ابزار عنوان به موجه را (1984 كت�اب بايادآورياورولي) ترس يك عنوان به 2بزرگتر

بررسي به پارامترها اين از ت��وجهي قابل تع��داد زيرا دهند، مي جلوه

2.Venture Capital 23.Prerealence

1.Paved

2.Big Brother

پ��ردازد مي ف��راملي نيروي يك منظر از ملي هاي دولت كاركردنمايد. مي آور رعب كه مالحظه قابل پ��روژه اين با رابطه در كه م��دل اين از م��واردي اما

است:��اوري ت��أثير و توان گيري اندازهالف- ه��اي م��دل به ني��از اطالع��ات، فن

گيرند. مي شكل تدريج به كه دارد علي از كم��تر م��دل اين شهادت به اطالعات فناوري در افزار نرم نقشب-

مي بي��ان آن به راجع ما داخلي ه��اي گقتم��ان در كه است م��يزاني ن��رم به زير عن��اوين با پ��ارامتر هفت تنها ف��وق پ��ارامتر65 شود. از

: هستند مرتبط افزارافزار نرم غيرمجاز تكثير نرخ- 1داخلي نيازهاي بر افزاري نرم داخلي توليدات - پوشائي2افزار نرم محلي بازار در - رقابت3دستمزد و حقوق اينترنت بر مبتني هاي سامانه از - استفاده4اي لحظه بازاريابي بودن - پيشرفته5 اي لحظه دولتي خدمات بودن دسترس - در6دولت با تجاري ابرمتني -تعامل7

ج��زئي شاخص پنج پايه، شاخص دو بين در مزبور مدل معماري در و عن��وان با خرد شاخص يك داخل در افزار نرم خرد، شاخص هشت و

حض��ور ج��زء يك عن��وان به پش��تيباني و افزار نرم ، افزار سخت و اي ش��بكه دسترسي ج��زئي ش��اخص مجموعه زير خ��ود كه دارد

كش��ورها بن��دي است.رده شبكه از گيري بهره پايه شاخص از جزئي ش��ده - درج6-1-18-4ج- ج��دول در خ��رد ش��اخص اين با رابطه در

است.

رتب��ه

امتيازكشور نام

123456789

1011121314151617181920

امريكا متحده اياالتسوئدفنالند

انگلستانآلمان

دانماركسوئيساستراليا

نروژهلند

كانادافرانسه

ايرلندزالندنو

اسرائيلسنگاپور

ايسلندبلژيكژاپن

اطريش

76/616/605/694/588/583/583/572/566/563/559/558/553/547/544/540/538/538/537/531/5

ن��رم اف��زار، س�خت خ��رد ش�اخص به توجه با ها ش�ركت بن�دي -رده6-1-18-4ج- ج��دولپشتيباني و افزار

س��يزدهم رتبه و آس��يا از ژاپن و س��نگاپور حض��ور تنها مي��ان اين در كه توجه قابل دارد، را جه��ان در اف��زار نرم صادرات در اول رتبه كه ايرلند رتب��ه، اين به توجه با ايرلند ب��ازار در جه��اني ه��اي سرمايه وجود است،است. كشور اين در افزار نرم صادرات رشد ميزان اين توجيه گذار يك به كه است اي اشاره گزارش، اين از نقل به مهم نكته آخرين

بحث80 دهه در كه دارد جوامع در اطالع��ات فناوري تأثير در مفهومي جامعه س��مت به ح��ركت90 دهه در و اطالعاتي جامعه سمت به رفتن

س��مت به ح��ركت فناورانه ش��عار امروزه و است شده مطرح معرفتياست. خالق جامعه