1. ยทธศาสตร : การเปนตลาดและฐานการผลตเดยวกน

• การอานวยความสะดวกทางการคาในอาเซยน

อาเซยนไดใหความสาคญตอการเสรมสรางการคาระหวางกน เพออานวยความสะดวกการเคลอนยายสนคาเสรและสงเสรมเครอขายการผลตในอาเซยน โดยประเทศสมาชกอาเซยนไดใหการรบรองแผนงานดานการอานวยความสะดวกทางการคา ในป 2551 และตอมาไดใหการรบรองตวชวดการอานวยความสะดวกทางการคา ในป 2552 เพอรองรบการเปดเสรการคาสนคาของอาเซยน นบตงแตวนท 1 มกราคม 2553 อาเซยน (6 ประเทศ) ไดแก บรไน ดารสซาลาม อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย ไดยกเลกภาษนาเขาสนคารอยละ 99.65 ของจานวนรายการสนคา ขณะทอาเซยน (4 ประเทศ) ไดแก กมพชา ลาว พมา และเวยดนาม ไดลดภาษนาเขาสนคารอยละ 98.86 ของจานวยรายการสนคา ลงเหลอรอยละ 0-5

การลด/ยกเลกภาษศลกากรในอาเซยน

เมอวนท 1 มกราคม 2553 อาเซยน(6 ประเทศ) ไดยกเลกภาษนาเขาสนคาเพมเตมจานวน 7,881 รายการ ทาใหรายการสนคาทมอตราภาษนาเขาเปนรอยละ 0 มจานวนรวมทงสน 54,467 รายการหรอคดเปนรอยละ 99.65 ของจานวนรายการสนคาภายใตความตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (CEPT-AFTA) การยกเลกภาษนาเขาสนคาเพมเตมดงกลาว ทาใหอตราภาษนาเขาเฉลยของอาเซยน (6 ประเทศ) ลดลงจากรอยละ 0.79 ในป 2552 เหลอรอยละ 0.05 ในป 2553 สาหรบกมพชา ลาว พมา และเวยดนาม ไดลดภาษนาเขาเพมเตมเหลอรอยละ 0-5 จานวน 2,003 รายการ ทาใหจานวนรายการสนคาทมอตราภาษนาเขารอยละ 0-5 มจานวนรวมทงสน 34,691 รายการ หรอคดเปนรอยละ 98.96 ของจานวนรายการสนคา นอกจากน สนคา เชน อาหารสาเรจรป เฟอรนเจอร พลาสตก กระดาษ ซเมนต เซรามค แกว และอะลมเนยมทมถนกาเนดสนคาในอาเซยนยงไดรบการยกเวนภาษนาเขาไปยงบรไนฯ อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย

การปรบปรงเรองความโปรงใสทางการคา

อาเซยนอยระหวางการจดตงฐานขอมลทางการคา (ASEAN Trade Repository: ATR) ภายในป 2558 ซงจะเปนประตเขาถงขอมลกฎระเบยบตางๆ ของอาเซยน ทงในระดบภมภาคและระดบประเทศ ตวอยางขอมลทจะบรรจไวใน ATR เชน การจาแนกพกดอตราภาษศลกากร (tariff nomenclature) สทธประโยชนทางภาษศลกากรภายใตความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) กฎวาดวยถนกาเนดสนคา (RoO) มาตรการการคาทมใชภาษ กฎหมายและกฎระเบยบทางการคาและศลกากร ขอกาหนดดานเอกสาร และรายชอผทาการคาทไดรบอนญาตของประเทศสมาชกอาเซยน เปนตน ปจจบนอาเซยนอยระหวางการพฒนารปแบบและกลไกการบรหารจดการ ATR เมอการจดตง ATR ทาไดสมบรณแลว ผประกอบธรกจ เชน ผสงออก ผนาเขา รวมถงหนวยงานภาครฐ สาธารณชนทสนใจ และนกวชาการ จะสามารถเขาถง ATR และขอมลทบรรจอยไดผานทางเวบไซด

การปฏรปกฎวาดวยถนกาเนดสนคาอยางตอเนอง

อาเซยนอยระหวางการพฒนาระบบศลกากรอเลกทรอนกส ณ จดเดยวของอาเซยน (ASEAN Single Window: ASW) ซงเปนการบรณาการเชอมโยงระหวางหนวยงานภาครฐในการเคลอนยายสนคาระหวางกนในอาเซยน เพอเรงรดกระบวนการตรวจปลอยสนคาของศลกากรใหเรวยงขน นอกจากน อาเซยนไดดาเนนการ

2 

 

ปฏรปกฎวาดวยถนกาเนดสนคาอยางตอเนอง เพอตอบสนองตอการเปลยนแปลงกระบวนการผลตของโลก โดยมวตถประสงคเพออานวยความสะดวกทางการคาใหมากขน และอยางนอยใหเสรเทยบเทากบกฎวาดวยถนกาเนดสนคาในความตกลงเขตการคาเสรของอาเซยนกบประเทศคเจรจา การทบทวนกฎวาดวยถนกาเนดสนคาจนถงปจจบนอาเซยนไดนาเกณฑการไดถนกาเนดสนคาอนมาใชเปนทางเลอก แทนเกณฑเดมของอาเซยน คอ เกณฑสดสวนมลคาการผลตในภมภาค (Regional Value Content: RVC) รอยละ 40 ทาใหผทาการคามทางเลอกเพมขนในการไดถนกาเนดสนคาของอาเซยนสาหรบสนคาทมการซอขายในภมภาคดวยวธ co-equal นอกจากน อาเซยนยงอยระหวางการพฒนาระบบการรบรองถนกาเนดสนคาดวยตนเอง (Self Certification) ซงระบบดงกลาวจะอนญาตใหผประกอบธรกรรมทางเศรษฐกจทจดทะเบยน (certified economic operator) เชน ผสงออก ผทาการคา และผผลต ทมคณสมบตตามเกณฑทกาหนดสามารถรบรองการไดถนกาเนดสนคาดวยตนเอง แทนการยนใบรบรองถนกาเนดสนคาทออกโดยหนวยงานภาครฐ นบเปนความพยายามสาคญลาดบแรกในการไปสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

3 

 

• ความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ASEAN Trade in Goods: ATIGA)

ในการบรรลเปาหมายการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนภายในป 2558 อาเซยนจงกาหนดใหมตลาดและฐานการผลตเดยวกน เพอใหเกดการเคลอนยายสนคาเสร ซงจาเปนตองบรณาการองครวม โดยการรวมมาตรการทมอยเดมและมาตรการใหม ๆ ทเกยวของกบการคาสนคามาไวภายใตความตกลงเดยว ในเดอนสงหาคม 2550 รฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนจงไดตกลงใหมปรบปรงความตกลงวาดวยอตราภาษพเศษทเทากนสาหรบเขตการคาเสรอาเซยน (The Common Effective Preferential Tariff Scheme for the ASEAN Free Trade Area: CEPT-AFTA) เปนความตกลงทมเนอหาครอบคลมกวางขวางขน และตอมารฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนไดลงนามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) เมอเดอนกมภาพนธ 2552

องคประกอบหลกของ ATIGA (1) เปนความตกลงทรวมทกขอบทใน CEPT-AFTA และนามาปรบใหชดเจนและรดกมมากขน ทาให ATIGA

เปนความตกลงของภาครฐทมผลบงคบใชทางกฎหมาย และเปนประโยชนตอภาคเอกชน (2) ภาคผนวกแนบทายความตกลง ATIGA แสดงตารางการลดภาษของสมาชกอาเซยนแตละประเทศ โดยแจกแจงรายละเอยดอตราภาษนาเขาสาหรบสนคาแตละรายการในแตละปจนถงป 2558 เพอความโปรงใสและภาคธรกจคาดการณได

(3) ประกอบดวย มาตรการตางๆ ทนาไปสการบรรลเปาหมายการเคลอนยายสนคาเสรในอาเซยน ไดแก การ ลด/ยกเลกภาษ การยกเลกอปสรรคทางการคาทมใชภาษ กฎวาดวยถนกาเนดสนคา การอานวยความสะดวกทางการคา ศลกากร มาตรฐานและความสอดคลอง และมาตรการสขอนามยและสขอนามยพช ATIGA จงเปนความตกลงทครอบคลมพนธกรณทเกยวของกบการคาสนคาทงหมด มกลไกการดาเนนงาน และการจดโครงสรางองคกรทชดเจน เพอชวยใหการดาเนนงานของคณะทางานรายสาขาของอาเซยนสอดคลองกน

(4) ไดปรบปรงขอบทเรองมาตรการทางการคาทมใชภาษ (Non-tariff measures: NTMs) โดยการจดประเภท NTMs และจดตงกลไกการตดตามการปฏบตตามพนธกรณการยกเลกอปสรรคทางการคาทมใชภาษ (Non-tariff barriers: NTBs)

(5) ใหความสาคญมาตรการดานอานวยความสะดวกทางการคา โดยรวมกรอบงานการอานวยความ สะดวกทางการคาไวภายใตความตกลง ATIGA โดยอาเซยนไดจดทาแผนงานดานการอานวยความสะดวกทางการคาสาหรบป 2552-2558 การบงคบใช ATIGA

ATIGA มผลบงคบใชเมอวนท 17 พฤษภาคม 2553 โดยมชวงระยะเวลาเปลยนผาน 180 วน เพอใหเกดความราบรนในการเปลยนจาก CEPT scheme ไปเปน ATIGA ภายหลงจากชวงเปลยนผานไปแลว จะไมมการออก CEPT Form D อกตอไป โดยเปลยนมาใช ATIGA Form D แทน

ภายหลงจากการบงคบใช ATIGA แลว จะมผลแทนทความตกลงตางๆของอาเซยนเดมทเกยวของกบการคาสนคา เชน ความตกลง CEPT และพธสารตางๆทเกยวของ

4 

 

• การพฒนาศลกากรอาเซยนใหทนสมย (ASEAN Customs Modernisation)

ศลกากรของอาเซยนไดเรงรดปรบปรงดานเทคนคและพฒนาพธการทางศลกากรใหทนสมยโดยยดหลกการเสรมสรางการอานวยความสะดวกทางการคา และการคมครองสงคม และระบเปาหมายทชดเจนไวภายใตแผนยทธศาสตรการพฒนาศลกากร (Strategic Program of Customs Development: SPCD) คอ การใชเวลาในการตรวจปลอยสนคาภายใน 30 นาท เพอใหบรรลเปาหมายดงกลาว ศลกากรอาเซยนไดนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในกระบวนการตรวจปลอยสนคาใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล ซงจะชวยลดทงเวลาและตนทนในการตรวจปลอยสนคาออกจากดานศลกากร นอกจากน ศลกากรอาเซยนยงทางานรวมกบกลมอตสาหกรรมและภาคธรกจเพอพฒนาและยกระดบการใหบรการและการปฏบตตามกฎระเบยบตางๆ

โดยทจานวนสนคารอยละ 99.65 ของอาเซยน-6 ประเทศ (บรไน ดารสซาลาม อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย) มภาษนาเขาทลดลงเปนรอยละ 0 และจานวนรายการสนคารอยละ 98.86 ของอาเซยน 4 ประเทศ (กมพชา ลาว พมา และเวยดนาม) มภาษลดลงเหลอรอยละ 0-5 ตงแตวนท 1 มกราคม 2553 ศลกากรอาเซยนจงไดเรงรดเสรมสรางการอานวยความสะดวกทางการคา ดวยการรนระยะเวลาในการตรวจปลอยสนคาใหเรวขน

ความคบหนาและผลสาเรจ

ศลกากรอาเซยนไดใหการรบรองวสยทศนศลกากรอาเซยน ป 2558 (ASEAN Customs Vision 2015) ใน การประชมอธบดกรมศลกากรอาเซยน ครงท 17 ณ กรงเวยงจนทน สปป.ลาว เมอเดอนมถนายน 2551

มความกาวหนาในการทบทวนความตกลงอาเซยนวาดวยศลกากร (ป ค.ศ. 1997) เพอสนบสนนการบรรล เปาหมายประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ขอบทใหมชวยใหการปฏบตงานของศลกากรอาเซยนสอดคลองกบสนธสญญาและมาตรฐานระหวางประเทศ เชน Revised Kyoto Convention, WTO Agreement on Customs Valuation และการดาเนนงานตาม World Customs Organization SAFE Framework of Standards

ประเทศสมาชกอาเซยนอยระหวางทบทวนการจาแนกพกดอตราภาษศลกากรฮารโมไนซของอาเซยน(ASEAN Harmonized Tariff Nomenclature: AHTN) ป 2007 เปน AHTN ป 2012 ซงจะทาใหระบบการจาแนกพกดศลกากรของอาเซยนมความสอดคลองยงขนกบขององคการศลกากรโลก (Harmonized Commodity Description and Coding System: HS) ป 1997 ทแกไขแลวเปน HS ป 2012 นอกจากน ศลกากรอาเซยนยงไดใหการรบรอง ขอบทการใหบรการดานศลกากร (Client Service Charters) ซงเปนพนธกรณในการปฏบตตามหลกธรรมาภบาล

ศลกากรอาเซยนไดใหการรบรองพมพเขยวการบรณาการระบบศลกากร (Customs Integrity Blueprint) และแผนงานดานการพฒนาทรพยากรมนษย ซงเปนสญญาณทชดเจนของการใหบรการทดขนตอสาธารณะ

มการจดทาแนวปฏบตการประเมนราคาศลกากรของอาเซยน (ASEAN Customs Valuation Guide), และ การทาคมอตาง ๆ ไดแก ASEAN Cargo Processing Model และ Customs Post Clearance Audit Manual เพอใหศลกากรของประเทศอาเซยนสามารถนาไปใชเปนคมอในการปฏบตงาน

5 

 

ศลกากรอาเซยนไดเรงรดการอานวยความสะดวกการเชอมโยงระหวางกนในอาเซยนและการทาใหระบบ ศลกากรผานแดนอาเซยนดาเนนงานได ภายใตกรอบความตกลงอาเซยนวาดวยการอานวยความสะดวกในการขนสงสนคาผานแดน โดยคาดวาอธบดกรมศลกากรอาเซยนจะสามารถลงนามในพธสาร 7 แนบทายความตกลงดงกลาว ภายในป 2553

ศลกากรอาเซยนมบทบาทหลกในการพฒนาระบบศลกากรอเลกทรอนกส ณ จดเดยวของอาเซยน (National Single Window และ ASEAN Single Window) ซงเปนการบรณาการการเชอมโยงระบบขอมลระหวางหนวยงานภาครฐและผประกอบธรกรรมทางเศรษฐกจเพอเรงรดกระบวนการตรวจปลอยสนคาของศลกากรใหเรวยงขน

ศลกากรอาเซยนไดใหการรบรองคมอการบรหารจดการความเสยงดานศลกากรของอาเซยน (ASEAN Customs Risk Management Guide) ในการประชมอธบดกรมศลกากรอาเซยน ครงท 19 เพอใหประเทศสมาชกอาเซยนใชเปนคมอการทางานเพอเรงรดกระบวนการตรวจปลอยสนคา ขณะเดยวกนยงสงเสรมการปฏบตตามกฎหมายและกฎระเบยบตางๆ

ศลกากรอาเซยนประสบความสาเรจในการนาใบขนสนคาของอาเซยน (ASEAN Customs Declaration Document) มาใชในการตรวจปลอยสนคา ทศทางในอนาคต

อาเซยนจะยงคงปรบปรงเทคนคดานศลกากรใหทนสมยขน และยกระดบการใหบรการดานศลกากรแกสาธารณะตามแนวทางทระบไวในแผนงานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC Blueprint) โดยมเปาหมายคอ ดาเนนการตามขอบทเรองศลกากรและการอานวยความสะดวกทางการคาภายใตความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) เพอมงไปสการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

6 

 

• ระบบศลกากรอเลกทรอนกส ณ จดเดยวของอาเซยน (ASW)

อาเซยนอยระหวางการพฒนาระบบศลกากรอเลกทรอนกส ณ จดเดยว (ASEAN Single Window: ASW) โดยมวตถประสงคเพอสนบสนนการอานวยความสะดวกทางการคาและการเคลอนยายสนคา โดยการเชอมโยงระบบขอมลแบบบรณาการระหวางหนวยงานภาครฐและผใช อาท ผประกอบธรกรรมทางเศรษฐกจ และผใหบรการดานขนสงและโลจสตกส

ประเทศสมาชกอาเซยนไดใชความพยายามอยางมากในการพฒนา ASW โดยการวางรากฐานเพอทาใหเกดการเชอมโยงระหวางระบบการปฏบตงาน และระหวางระบบขอมลสารสนเทศ (inter-operability และ inter-connectivity)

ปจจบน บรไน ดารสซาลาม อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย ไดเรมดาเนนงาน National Single Window (NSW) แลว และอยระหวางการพฒนาในระดบทตางกน สาหรบกมพชา ลาว พมา และเวยดนาม ไดเรมวางแผนการพฒนา NSW ในประเทศ

ในระดบประเทศ หนวยงานภาครฐหลายหนวยงานไดทาการเชอมโยงระบบขอมลระหวางกนภายใต NSW โดยมวตถประสงคเพอเรงรดกระบวนการตรวจปลอยสนคา

ภาคธรกจและอตสาหกรรมของอาเซยนไดใชงาน NSW ในการตรวจปลอยสนคาออกจากดานศลกากรเพมขน สวนในกมพชา ลาว พมา และเวยดนาม เรมมการประยกตใช e-Customs

อาเซยนไดใหการรบรอง ASEAN Data Model (Work base 1.0) ในเดอนเมษายน 2551 และอยระหวางยกระดบเปน ASEAN Data Model (Version 2.0) โดยสอดคลองกบมาตรฐานระหวางประเทศขององคกรระหวางประเทศทเกยวของ ไดแก World Customs Organization (WCO), International Organization for Standardization (ISO) และ The United Nations Economic Commission for Europe (UNECE) รปแบบขอมลดงกลาวจะทาใหมการใชภาษาเดยวกนภายในและระหวาง NSW และระบบการคาระหวางประเทศ

ในระดบภมภาค เรมดาเนนโครงการนารอง ASW ในป 2553 โดยมวตถประสงคเพอออกแบบ ASW Technical Prototype อาเซยนไดสรปผลการจดทาบนทกความเขาใจในการดาเนนโครงการนารอง ASW แลว เปนการวางรากฐานทางกฎหมายในการดาเนนกจกรรมภายใตโครงการนารอง ASW ทผานมา บรไน ดารสซาลาม อนโดนเซย มาเลเซย และฟลปปนส ประสบความสาเรจในการแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกสของ CEPT Form D โดยใชเวทระดบภมภาค

อาเซยนยงไดใหการรบรองแนวคดการทาธรกจเพอมงไปสการพฒนาการประมวลผลทางอเลกทรอนกสของ ASEAN Customs Declaration Document ประเดนหลกบางประการทประเทศสมาชกอาเซยนพจารณาในการจดตง ASW เชน ขนตอนการทาธรกจ การปรบประสานขอมล รปแบบการตดตอสอสาร กรอบกฎหมายและความมนคง

ในทายทสดการมสวนรวมของภาคเอกชนและผดาเนนธรกรรมทางเศรษฐกจจะมบทบาทสาคญตอการบรรลเปาหมายการจดตง ASW ตามทระบไวชดเจนในความตกลงวาดวยการอานวยความสะดวกดานศลกากรดวยระบบอเลกทรอนกส ณ จดเดยวของอาเซยน (Agreement to Establish and Implement the ASEAN Single Window) และพธสารทเกยวของ

7 

 

• การตรวจสอบและรบรองในอาเซยน (MRAs)

การจดทาความตกลงยอมรบรวม (Mutual Recognition Arrangements: MRAs) เปนความตกลงระหวางประเทศภาค 2 ประเทศหรอมากกวา เพอใหมการยอมรบรวมบางสวน หรอทงหมดของผลการตรวจสอบและรบรองมาตรฐานสนคาของแตละฝาย

การจดทา MRAs ในสาขาการตรวจสอบและรบรองมาตรฐานของอาเซยนดงกลาว จะชวยลดความจาเปนในการทดสอบสนคาหลายครงกอนทจะนามาวางจาหนายหรอใชงานในประเทศสมาชกอาเซยนอน ดงนน MRAs จงชวยลดตนทนทางธรกจในการจดทารายงานผลการทดสอบ และเพมความแนนอนในการเขาตลาดของสนคา ขณะเดยวกน ผบรโภคยงมความเชอมนตอคณภาพของสนคาในตลาด ซงไดผานการทดสอบแลวตามขอกาหนดของ MRAs

MRAs ของอาเซยนเปนความตกลงระหวางภาครฐกบภาครฐ สาหรบกลมสนคาทอยภายใตการกากบดแลของรฐ โดยอาเซยนไดลงนามกรอบความตกลงอาเซยนวาดวยความตกลงยอมรบรวม (The ASEAN Framework Agreement on Mutual Recognition Agreement) เมอป 2541 เพอกาหนดกรอบการดาเนนงานสาหรบประเทศสมาชกอาเซยนในการจดทา MRAs ในสาขาตางๆ

การสรปผล MRAs ใน 2 สาขา

จนถงปจจบน อาเซยนไดสรปผลการจดทา MRAs ใน 2 สาขา ไดแก สาขาไฟฟาและอเลกทรอนกส และสาขาเครองสาอาง โดยอาเซยนไดลงนามความตกลงวาดวยการยอมรบรวมสาหรบผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส (The ASEAN Electrical and Electronic MRA: EEE) ในเดอนเมษายน 2545 และความตกลงยอมรบรวมของการอนมตการจดทะเบยนสาหรบสนคาเครองสาอาง (The ASEAN MRA of Product Registration Approvals for Cosmetics) ในเดอนกนยายน 2546

MRAs สาขาไฟฟาและอเลกทรอนกส ครอบคลมผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกสทเชอมตอกบแหลงจายไฟแรงดนตา หรอใชพลงงานจากแบตเตอร ปจจบนมหองปฏบตการทดสอบ 13 แหง และหนวยรบรองมาตรฐาน 2 แหง ตามรายชอแนบทาย EEE MRA โดยสนคา EEE ทผานการทดสอบ และ/หรอ ไดรบการรบรองจากหองปฏบตการทดสอบ หรอ หนวยรบรองมาตรฐานตามรายชอดงกลาว จะไดรบการยอมรบวาเปนไปตามขอกาหนดของประเทศสมาชกอาเซยนทกประเทศ

MRA สาขาเครองสาอาง ความตกลงยอมรบรวมของการอนมตการจดทะเบยนสาหรบสนคาเครองสาอาง เปนไปตามความสมครใจของประเทศสมาชกอาเซยน อยางไรกตาม การเขารวมและดาเนนการตามความตกลงดงกลาว ถอวาเปนขนตอนในการเตรยมการกอนทประเทศสมาชกอาเซยนจะเขารวมใน ASEAN Cosmetics Directive ซงไดเรมบงคบใชตงแตวนท 1 มกราคม 2551 เพอใชเปนกรอบกฎระเบยบในการกากบดแลสนคาเครองสาอางในอาเซยน

ปจจบน อาเซยนอยระหวางการจดทา MRA สาหรบสนคาอาหารแปรรปและยานยนต คาดวาจะสรปผลไดภายในป 2553

8 

 

ขนตอนในอนาคต

อาเซยนอยระหวางการพฒนาเครองหมายอาเซยน (Marking Scheme) เพอระบวาสนคานนมมาตรฐานสอดคลองกบกฎระเบยบ/ขอกาหนดดานเทคนคของอาเซยนตามความตกลงอาเซยนทเกยวของ กลาวอกนยหนง คอ เครองหมายอาเซยนแสดงใหเหนวา สนคานนมคณลกษณะสอดคลองกบขอกาหนดทมการปรบประสานแลวของประเทศสมาชกอาเซยน

9 

 

• การปรบประสานมาตรฐานและกฎระเบยบดานเทคนค

การกาหนดมาตรฐาน/กฎระเบยบดานเทคนคทแตกตางกน โดยไมมเหตผลความจาเปน ถอวาเปนอปสรรคทางเทคนคตอการคา ดงนน การปรบประสานมาตรฐาน กฎระเบยบดานเทคนค และการตรวจสอบรบรอง จงมบทบาทสาคญในการอานายความสะดวกทางการคา

นบตงแตป 2535 อาเซยนไดดาเนนการเพอไปสการเคลอนยายสนคาอยางเสรในภมภาค โดยการขจดอปสรรคทางการคาทมใชภาษ ดาเนนการดานปรบประสานมาตรฐาน กฎระเบยบดานเทคนค และกระบวนการตรวจสอบรบรอง

การปรบประสานเขากบมาตรฐานและแนวทางปฏบตระหวางประเทศ

แนวทางของอาเซยนในการเตรยมการ การทบทวน หรอการประยกตใชมาตรฐานและกฎระเบยบดานเทคนค รวมถงกฎระเบยบดานการตรวจสอบรบรอง ดาเนนการบนพนฐานการใชมาตรฐานและแนวทางปฏบตระหวางประเทศ รวมทงการปรบใหสอดคลองกบพนธกรณตามขอตกลงขององคการการคาโลกวาดวยอปสรรคทางเทคนคตอการคา (WTO/TBT obligations) เทาทจะเปนไปได เวนแตในกรณทมเหตอนสมควร

ในป 2548 อาเซยนไดใหการรบรองแนวนโยบายของอาเซยนดานมาตรฐานและการรบรอง (The ASEAN Policy Guideline on Standards and Conformance) ซงกาหนดหลกการในการดาเนนการของประเทศสมาชกอาเซยนในดานมาตรฐานและการรบรอง ทงในสาขาทภาครฐกากบดแลและไมไดกากบดแล

หลกปฏบตทดของอาเซยนดานกฎระเบยบทางเทคนค (The ASEAN Good Regulatory Practice Guide) เปนแนวทางปฏบตของหนวยงานภาครฐทกากบดแลดานมาตรฐานและการตรวจสอบรบรองของประเทศสมาชกอาเซยน ในการเตรยมการและการนากฎระเบยบดานเทคนคมาใชอยางมประสทธภาพ ซงจะชวยปรบปรงความสอดคลองและความโปรงใสของกฎระเบยบดานเทคนค และลดอปสรรคดานกฎระเบยบตอการคา

การปรบประสานมาตรฐาน

อาเซยนไดเรมดาเนนการปรบประสานมาตรฐานสาหรบสนคาทมความสาคญลาดบแรก 20 รายการ ในป 2540 ทาใหมการปรบประสานมาตรฐานสาหรบเครองใชไฟฟา 58 มาตรฐาน และผลตภณฑยาง 3 มาตรฐาน ซงไดรายงานผลความคบหนาในสาขาเภสชกรรม

สนคาและมาตรฐานทเกยวของ ความคบหนา

เครองใชไฟฟา ISO, IEC & ITU ความปลอดภยทางไฟฟา IEC มาตรฐานสาหรบองคประกอบดานแมเหลกไฟฟา

58 มาตรฐาน 71 มาตรฐาน 10 มาตรฐาน

10 

 

สนคาและมาตรฐานทเกยวของ ความคบหนา

CISPR ผลตภณฑยาง ISO

3 มาตรฐาน

เภสชกรรม International Conference on Harmonisation Requirements (ICH)

อาเซยนไดจดทาขอกาหนดดานมาตรฐานชดเอกสารการข นทะ เบ ยบต า ร บย าของอา เซ ยน (ASEAN Common Technical Dossiers: ACTD) และขอกาหนดดานคณภาพมาตรฐานของยาของอาเซยน (ASEAN Common Technical Regulations: ACTR) เสรจแลว

ณ ปจจบน อาเซยนอยระหวางปรบประสานมาตรฐานสาหรบสาขาทมความสาคญลาดบแรกในการรวมกลมเศรษฐกจ ไดแก ผลตภณฑเกษตร เครองสาอาง สนคาประมง เภสชกรรม ผลตภณฑยาง ผลตภณฑไม ยานยนต วสดกอสราง เครองมอแพทย ยาแผนโบราณ และผลตภณฑอาหารเสรม

การปรบประสานกฎระเบยบดานเทคนค

อาเซยนไดปรบประสานกฎระเบยบดานเทคนคสาหรบสาขาเครองสาอาง และสาขาผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส โดยอาเซยนไดลงนามขอตกลงวาดวยแผนการปรบกฎระเบยบเครองสาอางใหสอดคลองกนของอาเซยน (Agreement on ASEAN Harmonized Cosmetic Regulatory Scheme) เมอวนท 2 กนยายน 2543 และขอตกลงวาดวยแผนการปรบกฎระเบยบเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสใหสอดคลองกนของอาเซยน (Agreement on ASEAN Harmonized Electrical and Electronic Equipment Regulatory Scheme) เมอวนท 9 ธนวาคม 2548

ณ ปจจบน อาเซยนอยระหวางปรบประสานกฎระเบยบดานเทคนคสาหรบผลตภณฑเกษตร ยานยนต เครองมอแพทย ยาแผนโบราณ และผลตภณฑอาหารเสรม

11 

 

• ความปลอดภยของสนคาเภสชกรรมในอาเซยน (GMP)

ความแตกตางของมาตรฐานสนคาในแตละประเทศมกจะเปนอปสรรคตอการคา ดงนน เพอสงเสรมการรวมกลมทางเศรษฐกจทลกยงขน เพอไปสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ภายในป 2558 อาเซยนจงจาเปนตองดาเนนการปรบประสานมาตรฐานสนคา กฎระเบยบดานเทคนค และจดทาความตกลงวาดวยการยอมรบรวมในผลการทดสอบและรบรอง

ในสาขาสขภาพ ซงเปนหนงในสาขาทมความสาคญลาดบแรกเพอเรงรดการรวมกลมทางเศรษฐกจ รฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนไดลงนามความตกลงวาดวยการยอมรบรวมรายสาขาสาหรบการตรวจสอบแนวทางการผลตทดของผผลตสนคาเภสชกรรม (ASEAN Mutual Recognition Arrangement (MRA) for Good Manufacturing Practice (GMP) Inspection of Manufacturers of Medicinal Products) เมอวนท 10 เมษายน 2552 ในชวงการประชมสดยอดอาเซยน ครงท 14 ณ เมองพทยา ประเทศไทย ความตกลงวาดวยการยอมรบรวมรายสาขาสาหรบการตรวจสอบแนวทางการผลตทดของผผลตสนคาเภสชกรรม

เปนการยอมรบรวมในใบรบรอง GMP และ/หรอ ผลการตรวจสอบซงออกโดยหนวยงานตรวจสอบจดทะเบยนทไดรบอนญาตของประเทศภาค ทงน ใบรบรอง และ/หรอ ผลการตรวจสอบดงกลาวจะใชเปนพนฐานสาหรบการบงคบใชกฎระเบยบภายในประเทศ เชน การออกใบอนญาตใหแกผผลตสนคาเภสชกรรม การสนบสนนการประเมนความสอดคลองของสนคาหลงออกสตลาด และการใหขอมลเกยวกบสงอานวยความสะดวกของผผลต เชน หองทดลองปฏบตการ รายงานดงกลาวยงใหขอมลเกยวกบรปแบบของขนาดยาทผลตและชวยใหทราบวาผผลตดาเนนการตามขอกาหนด GMP หรอไม

ภายใต MRA ดงกลาว โรงงานทผลตสนคาเภสชกรรมจะตองแนใจวาเปนโรงงานทไดรบอนญาตใหผลตสนคาเภสชกรรม หรอ ดาเนนกระบวนการผลตสนคาดงกลาวได และจะตองถกตรวจสอบอยางสมาเสมอวาสอดคลองกบมาตรฐาน GMP รวมทงตองแสดงใหเหนวามความสอดคลองกบ Pharmaceutical Inspection Cooperation Scheme (PIC/S) Guide to GMP สาหรบสนคาเภสชกรรม หรอ มาตรฐานทเทยบเทากบ GMP code เพอใหเปนไปตามพนธกรณภายใต MRA น MRA น มผลบงคบใชโดยสมาชกอาเซยนทกประเทศ ภายในวนท 1 มกราคม 2554 ประโยชนทไดรบ

MRA ดงกลาวจะเปนประโยชนตอทงผผลตและผบรโภค สาหรบผผลตสนคาเภสชกรรม โดยเฉพาะผลตภณฑยา ทาใหแนใจไดวาความปลอดภย คณภาพ และประสทธภาพของยาเปนเรองสาคญลาดบแรก ซงความสอดคลองกบ MRA แสดงใหเหนวาสนคาเภสชกรรมในอาเซยนถกผลตและควบคมตามหลกการของแนวทางการผลตทดและมาตรฐานดานคณภาพทตกลงรวมกนในอาเซยน ซงจะชวยเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของผผลต รวมทงเพมความมนใจของผบรโภคในคณภาพมาตรฐานของสนคา ขณะเดยวกน ยงทาใหตนทนทางธรกจลดลง เนองจากผผลตไมจาเปนตองนาสนคาไปผานกระบวนการทดสอบ หรอการขอใบรบรองซากนหลายครง สาหรบผบรโภค จะไดรบประโยชนจากความมนใจวาผลตภณฑเภสชกรรมทบรโภคนน มความปลอดภย

 

12 

 

• ความตกลงการคาบรการของอาเซยน (AFAS)

รฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนไดลงนามกรอบความตกลงการคาบรการของอาเซยน (ASEAN Framework Agreement on Service: AFAS)เมอวนท 15 ธนวาคม 2538 ณ กรงเทพฯ ประเทศไทย โดยมเปาหมาย คอ

1) สงเสรมความรวมมอดานการคาบรการระหวางสมาชกอาเซยน เพอปรบปรงประสทธภาพและความ สามารถในการแขงขนของการคาบรการของอาเซยน และกระจายศกยภาพดานการผลต และการใหบรการในอาเซยน

2) ขจดอปสรรคตอการคาบรการอยางมนยสาคญ 3) เปดเสรการคาบรการ โดยการขยายขอบเขตและความลกของการเปดเสร นอกเหนอจากทผกพนไว

ภายใตความตกลงการคาบรการขององคการการคาโลก (WTO) ภายใต AFAS ประเทศสมาชกอาเซยนไดเขารวมการเจรจาเปดเสรการคาบรการเปนรอบๆ มวตถประสงค

เพอเปดตลาดการคาบรการ โดยจะมงเนนลดหรอยกเลกขอกาหนดหรอกฎระเบยบทเปนอปสรรคตอการเขาถงตลาด และการแขงขนดานราคาระหวางผใหบรการตางชาตและในประเทศ การเจรจาดงกลาวทาใหไดตารางขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการ ซงจะนาตารางดงกลาวมาแนบทายความตกลงฯ

สาขาบรการเปนองคประกอบหลกของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ของประเทศสมาชกอาเซยน โดยมสดสวนรอยละ 40-60 ของ GDP ของประเทศอาเซยน ขณะเดยวกน มลคาการสงออกและนาเขาการคาบรการของอาเซยนยงขยายตวเพมขนอยางตอเนองจาก 182 พนลานเหรยญสหรฐฯ ในป 2546 เปน 343 พนลานเหรยญสหรฐฯ ในป 2552

ผลสาเรจ ณ ปจจบน

อาเซยนไดสรปผลการเจรจาการคาบรการไปแลว 5 รอบ และจดทาขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการภายใต AFAS ไปแลว 7 ชด ลงนามโดยรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน ไดแก

พธสารอนวตขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการชดท 1 ลงนามเมอวนท 15 ธนวาคม 2540 ณ กรง กวลาลมเปอร

พธสารอนวตขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการชดท 2 ลงนามเมอวนท 16 ธนวาคม 2541 ณ กรง ฮานอย

พธสารอนวตขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการชดท 3 ลงนามเมอวนท 31 ธนวาคม 2544 พธสารอนวตขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการชดท 4 ลงนามเมอวนท 3 กนยายน 2547 ณ กรง

จาการตา พธสารอนวตขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการชดท 5 ลงนามเมอวนท 8 ธนวาคม 2549 ณ เมองเซบ พธสารอนวตขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการชดท 6 ลงนามเมอวนท 19 ธนวาคม 2550 ณ

ประเทศสงคโปร พธสารอนวตขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการชดท 7 ลงนามเมอวนท 26 กมภาพนธ 2552 ณ

อาเภอชะอา จงหวดเพชรบร

13 

 

โดยมเปาหมายการเปดเสรสาขาบรการสาคญ 4 สาขา ภายในป 2553 ไดแก สขภาพ ICT ทองเทยว และการบน สวนสาขาโลจสตกสภายในป 2556 สาหรบสาขาบรการอน ๆ จะเปดตลาดบรการทงในเชงลกและกวาง เพอไปสการเคลอนยายบรการอยางเสร โดยมความยดหยนได ภายในป 2558 เชน การบรการธรกจ การบรการวชาชพ กอสราง การจดจาหนาย การศกษา และโทรคมนาคม เปนตน

นอกจากน อาเซยนยงไดจดทาขอผกพนการเปดตลาดบรการทางการเงน 4 ชด ลงนามโดยรฐมนตรคลงอาเซยน และขอผกพนการเปดตลาดการขนสงทางนา 6 ชด ลงนามโดยรฐมนตรขนสงอาเซยน

ขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการชดท 7 ภายใต AFAS เปนพนธกรณทมความกาวหนามากทสด ซงสอดคลองกบเปาหมายทกาหนดไวภายใตแผนงานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ดงน

ยกเลกขอจากดการใหบรการขามพรมแดน (Mode 1 และ 2) ผกพนการเพมสดสวนการถอหนของตางชาต (Mode 3) ยกเลกขอจากดอนแบบกาวหนา

ขณะน อาเซยนอยระหวางจดทาขอผกพนฯ ชดท 8 โดยรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนไดลงนามพธสารเพออนวต ขอผกพนฯ ชดท 8 ภายใต AFAS ในชวงการประชมสดยอดอาเซยนครงท 17 เมอ 28 ตลาคม 2553 ณ ประเทศเวยดนาม

14 

 

• การจดทาขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาบรการ (MRA)

การจดทาขอตกลงการยอมรบรวม (Mutual Recognition Arrangements: MRA) ในสาขาบรการ เปนพฒนาการลาสดของความรวมมอดานการคาบรการของอาเซยน โดย MRA หมายถง การทผใหบรการทไดรบการรบรองคณสมบตวชาชพโดยหนวยงานทมอานาจในประเทศตน จะไดรบการยอมรบโดยหนวยงานทมอานาจในประเทศอาเซยนอน โดยสอดคลองกบกฎระเบยบภายในประเทศทเกยวของ ซงจะชวยอานวยความสะดวกการเคลอนยายผใหบรการสาขาวชาชพในภมภาค MRA ในสาขาบรการของอาเซยน

กรอบความตกลงการคาบรการของอาเซยน(AFAS) ซงลงนามโดยรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนเมอ วนท 15 ธนวาคม 2538 ณ กรงเทพฯ ตระหนกถงความสาคญของการรวมกลมสาชาบรการโดยรวมในอาเซยน ตามทระบไวในมาตรา 5 ภายใต AFAS ดงน

“ สมาชกอาเซยนแตละประเทศจะใหการยอมรบในวฒการศกษาหรอประสบการณทไดรบ และ คณสมบตทเปนไปตามขอกาหนด หรอ ใบอนญาตหรอใบรบรองทไดรบในประเทศสมาชกอน เพอวตถประสงคในการออกใบอนญาตหรอใบรบรองใหแกผใหบรการ การยอมรบดงกลาวจะตองทาอยบนพนฐานของความตกลงกบประเทศสมาชกทเกยวของ หรออาจใหการยอมรบโดยอสระ”

ในการประชมสดยอดอาเซยน ครงท 7 เมอวนท 5 พฤศจกายน 2544 ณ กรงบนดาร เสรเบกาวน ประเทศบรไนฯ ผนาอาเซยนไดมมตใหเรมการเจรจาจดทา MRA เพออานวยความสะดวกการเคลอนยายบคลากรวชาชพภายใต AFAS ในการน คณะกรรมการประสานงานอาเซยนดานบรการ (ASEAN Coordinating Committee on Services: CCS) จงไดจดตงคณะผเชยวชาญเฉพาะกจวาดวย MRA ภายใตคณะทางานรายสาขาบรการธรกจ ในป 2546 เพอเรมการเจรจาจดทา MRA ดานบรการ ตอมา CCS ไดจดตงคณะทางานสาขาบรการดานสขภาพ ในเดอนมนาคม 2547 เพอเจรจาจดทา MRA ในสาขาบรการดานสขภาพ ผลสาเรจ ณ ปจจบน

ณ ปจจบน อาเซยนไดสรปผลการจดทา MRA และลงนามโดยรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนแลว ดงน ขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาบรการวชาชพวศวกรรม ลงนามเมอวนท 9 ธนวาคม 2548 ณ

กรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย ขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาบรการวชาชพพยาบาล ลงนามเมอวนท 8 ธนวาคม 2549 ณ

เมองเซบ ประเทศฟลปปนส ขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาบรการวชาชพสถาปตยกรรม และกรอบความตกลงสาหรบการ

ยอมรบรวมในคณสมบตวชาชพดานการสารวจ ลงนามเมอวนท 19 พฤศจกายน 2550 ณ ประเทศสงคโปร และ กรอบความตกลงวาดวยขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาบรการวชาชพบญช ขอตกลงการ

ยอมรบรวมในสาขาบรการวชาชพแพทย และขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาวชาชพทนตแพทย ลงนามเมอวนท 26 กมภาพนธ 2552 ณ อาเภอชะอา ประเทศไทย

นอกจากน รฐมนตรขนสงอาเซยนยงไดใหการรบรองขอตกลงการยอมรบรวมในสาขาวชาชพการทองเทยว ในการประชมรฐมนตรขนสงอาเซยน ครงท 12 เมอวนท 9 มกราคม 2552 ณ กรงฮานอย ประเทศเวยดนาม

15 

 

ขณะน อาเซยนอยระหวางจดตงกลไกในการดาเนนการตาม MRA ดงกลาว การสรปผล MRA ดงกลาวเปนการสนสดการเจรจา MRA ณ ปจจบน ขณะเดยวกน อาเซยนอาจ

พจารณาเรมการเจรจา MRA ในสาขาวชาชพอนในอนาคต ซงขณะนจะใหความสาคญกบการดาเนนการตาม MRA ทเสรจแลวกอน เพอใหผประกอบวชาชพในภมภาคไดรบประโยชนอยางเปนรปธรรมจากขอตกลงดงกลาว

การจดทาขอตกลงยอมรบรวมในคณสมบตวชาชพ MRA มความแตกตาง ๆ กนในรายละเอยด ดงน สาหรบวชาชพวศวกรรมและสถาปตยกรรมเปนการสรางกลไกในการประสานงานระหวางประเทศสมาชกอาเซยน ขณะท MRA สาหรบวชาชพแพทยและทนตแพทยใหความสาคญเรองความรวมมอในการอานวยความสะดวกการยอมรบคณสมบตวชาชพดงกลาวในประเทศอาเซยนอน สวน MRA สาหรบวชาชพบญชมแนวทางคลายคลงกบ MRA สาหรบวชาชพดานการสารวจ คอ เปนการกาหนดกรอบหลกการกวางๆ สาหรบการเจรจาขอตกลงทวภาค/พหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยนตอไป

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

16 

 

• ความตกลงการลงทนของอาเซยน(ACIA)

ความตกลงดานการลงทนอยางเตมรปแบบของอาเซยน (ASEAN Comprehensive Investment Agreement) ลงนามโดยรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนเมอวนท 26 กมภาพนธ 2552 ACIA เปนผลมาจากการรวมและการทบทวนความตกลงดานการลงทนของอาเซยน 2 ฉบบ ไดแก ความตกลงวาดวยเขตการลงทนอาเซยน ป ค.ศ. 1998 (Framework Agreement on ASEAN Investment Area: AIA Agreement) และความตกลงอาเซยนวาดวยการสงเสรมและการคมครองการลงทน ป ค.ศ. 1987 (ASEAN Investment Guarantee Agreement: ASEAN IGA) รวมทงพธสารตาง ๆ ทเกยวของ วตถประสงคของการรวมความตกลง 2 ฉบบดงกลาว เพอตอบสนองตอสภาพแวดลอมในโลกทมการแขงขนเพมขน และทาใหอาเซยนสามารถเปนฐานการลงทน โดยปรบปรงนโยบายการลงทนใหเสรและเปดกวางมากขน เพอใหบรรลเปาหมายการรวมกลมทางเศรษฐกจของอาเซยน

ACIA เปนความตกลงดานการลงทนของอาเซยนทมขอบเขตกวางขวาง ครอบคลมสาขาการผลต การเกษตร ประมง ปาไม เหมองแร และบรการเกยวของกบ 5 สาขาดงกลาว อาเซยนกาหนดใหมการเปดเสรการลงทนแบบกาวหนา เพอมงไปสการมสภาพแวดลอมการลงทนทเสรและเปดกวาง โดยสอดคลองกบเปาหมายของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน นอกจากน ACIA ยงสามารถใหมการเปดเสรการลงทนในสาขาอนไดในอนาคต

ACIA ประกอบดวย ขอบทดานการลงทน ครอบคลมทง 4 ดาน คอ การเปดเสร การคมครอง การอานวยความสะดวกและการสงเสรม มสาระสาคญ ดงน

กาหนดเวลาชดเจนในการเปดเสรการลงทน ผลประโยชนสาหรบนกลงทนตางชาตทเขามาลงทนในอาเซยน ขอสงวนในการใหการปฏบตทเปนพเศษภายใต AIA การยนยนพนธกรณตามขอบทใน AIA และ ASEAN IGA เชน การใหการปฏบตเยยงคนชาต

(National Treatment) และหลกปฏบตเยยงชาตทไดรบความอนเคราะหยง (Most-Favoured-Nation Treatment)

ACIA ขอบทใหมทมองไปขางหนา การปรบปรงสภาพแวดลอมการลงทนใหมความเสร อานวยความสะดวก โปรงใส และมการแขงขน

กนมากขน ตามแนวทางปฏบตทดของสากล การปรบปรงขอบทใน AIA และ ASEAN IGA ทมอยใหดขน เชน เรองชอพพาทระหวางนกลงทนกบ

ประเทศสมาชกอาเซยน การโอนเงนลงทน การเพมขอบทใหมเรองการหามกาหนดเงอนไขในการปฏบต (Prohibition of Performance

Requirement) โดยใหมการประเมนรวมเพอพจารณาพนธกรณเพมเตม ขอบทเรองผบรหารอาวโสและกรรมการบรหาร ซงจะชวยอานวยความสะดวกการเคลอนยาย

บคลากรดงกลาว

17 

 

ขอดของ ACIA การมขอบเขตทครอบคลมกวางขวางของ ACIA ชวยเสรมสรางการคมครองการลงทนและเพมความ

มนใจใหแกนกลงทนตางชาตในการเขามาลงทนในอาเซยน นอกจากน ยงชวยสงเสรมการพฒนาการลงทนระหวางกนในอาเซยน โดยเฉพาะในบรษทขามชาตทมฐานการลงทนในอาเซยน โดยการขยายกจการ ความรวมมอดานอตสาหกรรม และการผลตตามความเชยวชาญเฉพาะ อนนาไปสการเสรมสรางการรวมกลมเศรษฐกจ

เงนลงทนทเขามายงอาเซยนมแนวโนมขยายตวเพมขนในชวงปทผานมา เนองจากภาวะเศรษฐกจโลกและภมภาคทเขมแขงขนกอนทวกฤตการณทางเศรษฐกจโลกจะทาใหเงนลงทนเขามายงอาเซยนลดลงในป 2551 และ 2552 แหลงเงนลงทนหลกทเขามายงอาเซยนยงคงเปนสหภาพยโรป มสดสวนรอยละ 18.3 ญปน รอยละ 13.4 และสหรฐอเมรกา รอยละ 8.5 นอกจากแหลงเงนลงทนดงกลาว การลงทนระหวางกนในอาเซยนยงมความสาคญ มสดสวนรอยละ 11.2 ของเงนลงทนทเขามายงอาเซยน ในป 2552 ทาใหอาเซยนเองเปนแหลงเงนลงทนใหญอนดบ 3 ของอาเซยน ขณะเดยวกน สดสวนการลงทนจากตางประเทศในอาเซยนตอการลงทนจากตางประเทศในโลก ยงเพมขนจากรอยละ 2.8 ในป 2551 เปนรอยละ 3.6 ในป 2552 สะทอนใหเหนวา อาเซยนยงคงเปนภมภาคทสามารถดงดดการลงทนในสดสวนทเพมขนแมวาจะมภาวะเศรษฐกจถดถอย

เพอใหสามารถดงดดการลงทนไดทามกลางการแขงขนทเพมขน อาเซยนจะยงคงใชความพยายามในการดาเนนการเพอสรางสภาพแวดลอมการลงทนทเออประโยชนตอการลงทนมากขน อาเซยนยนยนพนธกรณทจะมงไปสการมสภาพแวดลอมการลงทนทเสรและโปรงใสมากขน โดยมวตถประสงคเพอสงเสรมการลงทนและดงดดใหนกลงทนเขามายงอาเซยนเพมขน นาไปสการขยายตวและการพฒนาทางเศรษฐกจในภมภาค

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

18 

 

• การรวมตวทางการเงนในอาเซยน

ภายใตแผนงานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน อาเซยนตงเปาหมายการรวมตวของตลาดเงนและตลาดทน ภายในป 2558 เนองจากระบบการเงนทมการรวมตวกนและทางานไดอยางราบรน โดยมระบบการบรหารจดการบญชทน (capital account regime) ทเสรขน และมตลาดทนทเชอมโยงระหวางกน จะชวยอานวยความสะดวกการคาการลงทนและการเคลอนยายเงนทนในภมภาคเพมขน

แผนงานการรวมกลมทางการเงนและการคลงของอาเซยน (Roadmap for Monetary and Financial Integration of ASEAN: RIA-Fin)

ตามแผนงานการรวมกลมทางการเงนและการคลงของอาเซยน อาเซยนจะดาเนนมาตรการตาง ๆ ดงน 1) การเปดเสรการคาบรการทางการเงน (Financial Service Liberalization) โดยการเปดเสรการคา

บรการทางการเงนแบบกาวหนา ภายในป 2558 ยกเวนสาขายอยบางสาขาและธรกรรมบางรายการ โดยมความยดหยนท ตกลงกนไวลวงหนา ณ ปจจบน อาเซยนไดสรปผลการเจรจาจดทาขอผกพนการเปดตลาดบรการทางการเงนไปแลว 4 รอบ การเจรจารอบท 5 จะสรปผลภายในป 2553

2) การเปดเสรการเคลอนยายบญชทน (Capital Account Liberalisation) โดยการยกเลกมาตรการ การควบคมเงนทนเคลอนยาย (capital controls) และขอจากดตางๆเพออานวยความสะดวกการเคลอนยายเงนทนทเสรขน โดยครอบคลมถงการยกเลกขอจากดในการเคลอนยายเงนบญชเดนสะพดและเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศ รวมถงเงนลงทนในหลกทรพย (portfolio flows)

3) การพฒนาตลาดทน (Capital Market Development) โดยการเสรมสรางศกยภาพและพฒนา โครงสรางพนฐานในระยะยาวสาหรบการพฒนาตลาดทนของอาเซยน โดยมเปาหมายระยะยาว คอ เพอใหเกดความรวมมอของตลาดทนระหวางประเทศในอาเซยน โดยไดมการจดทาแผนปฏบตการเพอไปสการพฒนาตลาดทนของอาเซยนอยางบรณาการ (“Implementation Plan for an Integrated Capital Market”) เพอเสรมสรางการเขาถงตลาด ความเชอมโยงกน และการมสภาพคลอง

4) ความมเสถยรภาพและการรวมตวทางการเงนในเอเชยตะวนออก อาเซยนไดดาเนนหลายมาตรการ เพอสนบสนนเสถยรภาพทางการเงนในเอเชยตะวนออก เพอมงสการรวมตวทางการเงนมากขนกบจน ญปน และสาธารณรฐเกาหล มาตรการสาคญประการหนง ไดแก ความคดรเรมเชยงใหมพหภาค (Chiang Mai Initiative Multilateralisation: CMIM) ซงเปนความตกลงการแลกเปลยนเงนตราแบบพหภาค เพอใหความชวยเหลอประเทศสมาชกทประสบปญหาสภาพคลองระยะสน มวงเงน 1.2 ลานเหรยญสหรฐฯ โดยไดเรมดาเนนโครงการ CMIM ตงแตวนท 24 มนาคม 2553 ความรเรมอน ไดแก การพฒนาตลาดตราสารหนเอเชย (Asian Bond Market Initiative: AMBI) ซงรเรมขนในป 2548 โดยมเปาหมายเพอพฒนาตลาดตราสารหนสกลเงนตราทองถนทลกซงในประเทศสมาชกอาเซยน+3 (จน ญปน และสาธารณรฐเกาหล) ภายใตแผนงานการพฒนาตลาดตราสารหนเอเชย มาตรการทสาคญลาดบแรก คอ การเสรมสรางความเขมแขงในการออกตราสารหน การอานวยความสะดวกความตองการของผซอ การเสรมสรางดานกฎระเบยบ และการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบการพฒนาตลาดตราสารหน โดยเมอเดอนพฤษภาค 2553 อาเซยนไดจดตงองคกรคาประกนสนเชอและการลงทน

19 

 

(Credit Guarantee and Investment Facility: CGIF) เพอสนบสนนการออกพนธบตรตราสารหนของภาคเอกชนในอาเซยน+3

5) การเสรมสรางความเขมแขงของระบบระวงภยทางเศรษฐกจของภมภาคและการเฝาตดตาม อาเซยนไดเรมกระบวนการระวงภยทางเศรษฐกจตงแตป 2542 รวมทงสนบสนนการหารอเชงนโยบาย

ระดบภมภาค ทบทวนประเดนดานเศรษฐกจ และสนบสนนการรวมกลมทางเศรษฐกจและการเงนในภมภาคอยางตอเนอง ปจจ บน อาเซยนอย ระหวางจดต งหนวยระวงภยทางเศรษฐกจและการเงนของอาเซยน (Macroeconomic and Finance Surveillance Office: MFSO) ณ สานกงานเลขาธการอาเซยน มวตถประสงคเพอเสรมสรางศกยภาพในการตดตามและเฝาระวงภยในการรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาค

20 

 

• ความรเรมเชยงใหมพหภาค (CMIM)

ความรเรมเชยงใหมพหภาค (Chiang Mai Initiative Multilateralisation: CMIM)เปนความตกลงการแลกเปลยนเงนตราแบบพหภาค ซงถกออกแบบมาเพอ (1) แกไขปญหาสภาพคลองระยะสนในภมภาค (2) เปนสวนเสรมระบบการบรหารจดการทางการเงนระหวางประเทศทมอย ปจจบน CMIM มผลบงคบใชแลว ตงแตวนท 24 มนาคม 2553 หลงจากทสมาชกอาเซยน 5 ประเทศและประเทศ+3 (จน ญปน และเกาหลใต) ไดใหสตยาบนความตกลงฯ

อาเซยนไดตกลงใหมความรเรมเชยงใหม (Chiang Mai Initiative: CMI) ครงแรก เมอวนท 6 พฤษภาคม 2543 ณ จงหวดเชยงใหม ประเทศไทย เพอใชเปนกรอบงานในการสนบสนนสภาพคลองในภมภาค โดยการจดทาขอตกลงแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศของอาเซยน (ASEAN Swap Arrangement: ASA) และการสรางเครอขายการแลกเปลยนเงนตราทวภาค (Bilateral Swap Arrangements: BSAs) ระหวางอาเซยนกบประเทศ+3 ตอมาในเดอนพฤษภาคม 2549 รฐมนตรคลงอาเซยน+3 ไดมมตเหนชอบใหขยายกรอบงานดงกลาวใหเปนความรเรมเชยงใหมพหภาค (CMI Multilateralisation) เพอเสรมสรางประสทธภาพของ BSAs ในการเสรมสภาพคลองในภมภาค ตอมาในป 2550 รฐมนตรคลงอาเซยน+3 เหนชอบให CMIM มการบรหารจดการโดยการใหประเทศสมาชกกนเงนสารองระหวางประเทศ มาสมทบรวมกนไวเปนกองกลาง (“self-managed reserve pooling”) โดยแตละประเทศภาคยงมอานาจในการบรหารจดการเงนทนสารองในสวนของตน

ประเทศภาคและการกนเงนสมทบ

ประเทศภาคใน CMIM ประกอบดวย สมาชกอาเซยน 10 ประเทศและประเทศ+3 (จน ญปน เกาหลใต รวมถง ฮองกง) จากวงเงน CMIM รวม 1.2 พนลานเหรยญสหรฐฯ เปนเงนสมทบจากประเทศสมาชกอาเซยน 10 ประเทศ และประเทศ +3 จานวน 0.24 และ 0.96 พนลานเหรยญสหรฐฯ ตามลาดบ ทงน เนองจาก CMIM เปนการกนเงนทนสารองระหวางประเทศของแตละประเทศภาคมาสมทบไวเปนกองกลาง ประเทศภาคจงมภาระผกพนเพยงการยนยนการสมทบเงน ทงน ภาคผใหความชวยเหลอ (Contributing Party) แตละประเทศจะโอนเงนตามทผกพนไวใหแกภาคผขอรบความชวยเหลอ (Requesting Party) ตามสดสวนทตกลงกนไว กตอเมอมการอนมตการแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ หากไมมการขอแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศโดยประเทศภาคใด ภาคแตละประเทศจะยงคงมอานาจหนาทบรหารจดการเงนทนสารองระหวางประเทศของตนตอไป

ขอตกลงและเงอนไขของการแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ

ภาคทกประเทศสามารถเขาถงกองทน CMIM โดยวงเงนสงสดทแตละประเทศสามารถเบกถอนจากกองทนได ขนอยกบจานวนเทาทกาหนดของวงเงนทภาคนนยนยนการสมทบไว ทงน ภาคผขอรบความชวยเหลอสามารถเบกถอนเงนไดถงรอยละ 20 ของจานวนวงเงนสงสด โดยไมจาเปนตองเขารวมโครงการของกองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF Facility) สวนวงเงนทเหลอจะเบกถอนได กตอเมอ ภาคผขอรบความชวยเหลอเขารวม IMF Program หรอโครงการอนทเหมาะสม โดย CMIM เปนความตกลงการแลกเปลยนเงนสกลเหรยญสหรฐฯ กบเงนสกลทองถนของประเทศทขอเบกถอนเงน มอายการแลกเปลยน 90 วนนบจากวนทเบกถอน สามารถตออายไดไมเกน 7 ครง รวมระยะเวลาไมเกน 2 ป สวนการเบกถอนทไมเกนรอยละ 20 ของจานวนวงเงนสงสด สามารถตอ

21 

 

อายไดไมเกน 3 ครง โดยภาคผขอรบความชวยเหลอทแลกเงนสกลเหรยญสหรฐฯไป ตองชาระคาดอกเบยโดยอางองอตรา LIBOR plus premium

กระบวนการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศและการตดสนใจ

ภายใต CMIM ภาคผขอรบความชวยเหลอแตละประเทศสามารถยนขอเบกถอนเงนจากประเทศผประสานงาน (ประธานรวมจากอาเซยนและประเทศ+3) โดยการอนมตและเบกถอนเงนจากกองทนควรใชเวลาไมเกน 2 สปดาหนบจากวนทไดรบคารองขอเบกถอนเงน หลงจากคาขอเบกถอนเงนไดรบการอนมตแลว ภาคผใหความชวยเหลอทกประเทศตองโอนเงนสกลเหรยญสหรฐฯไปในบญชของภาคผขอรบความชวยเหลอ ซงในทางกลบกน จะตองโอนเงนสกลทองถนของตนทมมลคาเทยบเทากนไปใหภาคผใหความชวยเหลอ ทงน การตดสนใจทงหมดเกยวกบประเดนการดาเนนงาน CMIM (เชน การอนมตการเบกถอนเงน การตออาย และการยกเวนเงอนไข) ขนอยกบการตดสนใจของเจาหนาทอาวโสกระทรวงการคลงและธนาคารกลางอาเซยน+3 (ASEAN+3 Finance and Central Bank Deputies) สาหรบประเดนพนฐาน เชน ขนาดของกองทน การสมทบเงนทน และการเขาเปนภาคใน CMIM ขนอยกบการตดสนใจของรฐมนตรคลงอาเซยน+3

บทบาทของหนวยงานกากบดแลดานเศรษฐกจในภมภาค

เพอสนบสนนการตดสนใจของ CMIM รฐมนตรคลงอาเซยน+3 ไดเหนชอบใหมการจดตงหนวยงานกากบดแลดานเศรษฐกจในภมภาค เรยกวา สานกงานวจยเศรษฐกจมหภาคอาเซยน+3 (ASEAN+3 Macroeconomic Research Office: AMRO) ณ ประเทศสงคโปร โดย AMRO จะรบผดชอบในการตดตามดแลภาวะเศรษฐกจเพอสนบสนนการดาเนนงานของ CMIM

 

 

 

 

 

22 

 

• ความรวมมอดานอาหาร เกษตร และปาไมของอาเซยน

อาเซยนมเปาหมายไปสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ภายในป 2558 โดยจะเปนตลาดและฐานการผลตเดยวกน การเสรมสรางความสามารถในการแขงขนในสนคาอาหาร เกษตร และปาไม ในตลาดระหวางประเทศ รวมถงการสรางความเขมแขงของเกษตรกรผานการสงเสรมสหกรณการเกษตรจงเปนเรองทมความสาคญเปนลาดบแรกของอาเซยน นอกจากน ประเดนทเกดขนใหมและเกยวของระหวางภาคสวน เชน ความมนคงดานอาหาร การบรรเทาผลกระทบและการปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในสาขาเกษตรและปาไม รวมถงมาตรการดานสขอนามยและสขอนามยพช ยงเปนเรองทมความสาคญเปนลาดบแรกเชนกน

ความคดรเรมเพอไปสการบรรลเปาหมายการรวมกลมของอาเซยน

การปรบประสานดานคณภาพและมาตรฐาน การรบรองความปลอดภยของอาหาร และการจดทาระบบการรบรองคณภาพสนคาใหเปนมาตรฐานเดยวกน จะทาใหสนคาเกษตรของอาเซยนพรอมทจะแขงขนในตลาดโลก โดยการเสนออาหารทปลอดภย มประโยชนตอสขภาพ และมคณภาพไดมาตรฐาน ปจจบน อาเซยนอยระหวางการพฒนาแนวทางปฏบตทดทางการเกษตร (Good Agricultural Practices: GAP) มาตรฐานในการผลต การเกบเกยว และการจดการหลงการเกบเกยวพชผลทางการเกษตร การกาหนดระดบปรมาณสารพษตกคางสงสดในอาหารทยอมรบไดของอาเซยน (Maximum Residue Limits: MRL) สาหรบยาฆาแมลง เกณฑในการรบรองสนคาปศสตวและการทาปศสตว (Criteria for accreditation of livestock and livestock products enterprises) แนวทางการปฏบตทดในการบรหารจดการสาหรบกง (Guideline for Good Management Practices for shrimp) และขอควรปฏบตสาหรบการประมงทมความรบผดชอบ (A Code of Conduct for responsible fisheries) โดยจะนาขอกาหนดดงกลาวทงหมดมาใชในอางองสาหรบการพฒนาแนวทางการปฏบตและเรองทมความสาคญลาดบแรก เพอสนบสนนอตสาหกรรมการเกษตรของแตละประเทศ

การเสรมสรางความมนคงดานอาหารยงคงเปนเปาหมายพนฐานของอาเซยน และเพอตอบสนองตอความกงวลเกยวกบความมนคงดานอาหารในภมภาคทเพมขนในชวงปทผานมา อาเซยนไดใหการรบรองแถลงการณอาเซยนวาดวยความมนคงดานอาหาร (ASEAN Statement on Food Security) แผนนโยบายบรณาการความมนคงดานอาหารของอาเซยน (ASEAN Integrated Food Security: AIFS) และแผนกลยทธความมนคงดานอาหารของอาเซยน (Strategic Plan of Action on ASEAN Food Security: SPA-FS) เพอสงเสรมความมนคงดานอาหารในระยะยาว และปรบปรงชวตความเปนอยของเกษตรกรในภมภาคอาเซยน นอกจากน ยงมความคดรเรมอน ไดแก ASEAN Multi-Sectoral Framework on Climate Change (AFCC): Agriculture and Forestry towards Food Security โดยมวตถประสงคเพอแกไขปญหาทเกดจากผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในสาขาเกษตรและปาไม

ปาไมยงคงเปนทรพยากรธรรมชาตทสาคญมากของภมภาคอาเซยน ในแงของผลประโยชนทางเศรษฐกจ สงแวดลอม รวมถงสงคมและวฒนธรรม ดงนน การสงเสรมการบรหารจดการปาไมอยางยงยน (Sustainable Forest Management: SFM) การบงคบใชกฎหมายไมใหมการทาไมผดกฎหมาย (Forest Law Enforcement and Governance) และการลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจกจากการตดไมทาลายปา และการทาใหปาเสอม

23 

 

โทรม (Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation: REDD) จงเปนประเดนทอยในความสนใจและเปนเรองทสาคญลาดบแรกของอาเซยน ดวยเหตน อาเซยนจงไดจดทาแนวทางปฏบต เกณฑและตวชวด ดงน

(1) เกณฑและตวชวดของอาเซยนสาหรบการบรหารจดการปาเขตรอนอยางยงยน ครอบคลมถง รปแบบในการตดตาม การประเมนผล และการรายงาน

(2) แนวทางปฏบตของอาเซยนในการดาเนนงานตามขอเสนอของคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยปาไม (Intergovernmental Panel on Forests/Intergovernmental Forum on Forest: IPF/IFF)

(3) แนวทางปฏบตของอาเซยนในการรบรองการปาไมอยางเปนขนเปนตอน (ASEAN Guidelines on Phased Approach to Forest Certification: PAFC)

(4) เกณฑและตวชวดของอาเซยนสาหรบความถกตองตามกฎหมายของปาไม นอกจากน อาเซยนยงยนยนพนธกรณในการตอตานการตดไมจากปาโดยผดกฎหมายและเกยวของกบ

การคา ตามทระบไวในแถลงการณของรฐมนตรเกษตรและปาไมของอาเซยนวาดวยการบงคบใชกฎหมายไมใหมการทาไมผดกฎหมายในอาเซยน

ความทาทายและแนวโนมในอนาคต

การผลตสนคาเกษตรและปาไมทสามารถซอขายกนในระดบประเทศ เปนองคประกอบสาคญในการบรรลเปาหมายการเปนตลาดเดยวกนของอาเซยน ดงนน อาเซยนจงจาเปนตองมนโยบายเศรษฐกจมหภาคทเหมาะสม รวมถงมสภาวะทางเศรษฐกจเฉพาะของประเทศ การศกษาทมคณภาพสาหรบเกษตรกร การประยกตใชเทคโนโลยทเหมาะสม การตดตอสอสาร และการบรหารจดการดานการตลาด เพอใหเกษตรกรสามารถเขาถงขอมล เงนทนและปจจยการผลต ทจาเปนตองใชในการผลตไดอยางมประสทธภาพดวยตนทนทลดลง

นอกจากน การขยายตวของการผลตสนคาเกษตรและปาไมอยางยงยน ในเชงเศรษฐศาสตรและสงแวดลอม ทงในดานปรมาณและคณภาพ ยงเปนเรองทอาเซยนจาเปนตองหารอกนตอไป

24 

 

• กรอบแผนงานบรณาการความมนคงดานอาหารของอาเซยน (AIFS) และแผนกลยทธความมนคงดานอาหารของอาเซยน (SPA-FS)

ความมนคงทางอาหารเปนเรองทมความสาคญตออาเซยนมายาวนาน และเพอตอบสนองตอความผนผวนอยางมากของราคาอาหารทเกดขนพรอมกบการเกดวกฤตการณการเงนโลก ซงเรมขนเมอป 2551 อาเซยนจงจาเปนตองดาเนนการเชงยทธศาสตรทครอบคลมอยางกวางขวาง เพอไปสการสรางความมนคงทางอาหารในภมภาคในระยะยาว

เพอเสรมสรางความมนคงดานอาหารในระยะยาว และเพอปรบปรงชวตความเปนอยของเกษตรกรในอาเซยน ผนาอาเซยนไดใหการรบรองกรอบแผนงานบรณาการความมนคงดานอาหารของอาเซยน (ASEAN Integrated Food Security (AIFS) Framework) และแผนกลยทธความมนคงดานอาหารของอาเซยน (Strategic Plan of Action on ASEAN Food Security: SPA-FS) ในการประชมสดยอดอาเซยน ครงท 14 ในป 2552 โดยกรอบแผนงาน AIFS และ SPA-FS เปนการวางแผนงานสาหรบชวงเวลา 5 ป (ป 2552-2556) เพอกาหนดมาตรการ กจกรรม และระยะเวลาในการสงเสรมความรวมมอในการดาเนนงานและการตดตาม

องคประกอบหลกของ AIFS

การเสรมสรางความมนคงดานอาหารและการบรรเทาปญหาเรงดวน/ความขาดแคลน เปนมาตรการหลกในการจดการกบปญหาดานความมนคงทางอาหารในภมภาค โดยมเปาหมายเพอเสรมสรางความเขมแขงของโครงการและกจกรรมดานความมนคงทางอาหารระดบประเทศ และเพอพฒนาความคดรเรมและกลไกการสารองอาหารระดบภมภาค

การผลตอาหารอยางยงยน เปนลกษณะสาคญประการหนงของการทาใหเกดความมนคงดานอาหาร ซงจะบรรลเปาหมายดงกลาวไดโดยการปรบปรงการพฒนาโครงสรางพนฐานดานการเกษตร การลดความสญเสยหลงการเกบเกยว การลดตนทนในการดาเนนธรกรรม การเพมผลผลตทางการเกษตร การสงเสรมนวตกรรมดานการเกษตร รวมถงการวจยและพฒนาดานประสทธภาพในการผลตสนคาเกษตร การถายทอดและการประยกตใชเทคโนโลยใหมๆ

นอกจากน อาเซยนจะตองรเรมและสงเสรมความรวมมอทเกยวของกบความมนคงดานอาหาร ซงครอบคลมถงการจดหาตลาดทมประสทธภาพ เพอสงเสรมการขยายตวของการผลตอาหารทยงยน การสงเสรมความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนในการพฒนาอตสาหกรรมอาหารและเกษตร และการเสรมสรางระบบขอมลสารสนเทศดานความมนคงทางอาหารแบบบรณาการ เชน ระบบการเตอนภยลวงหนา กลไกในการตดตามและเฝาระวง เปนตน

ประเดนทเกยวของกบความมนคงดานอาหารทกาลงเกดขน เชน การพฒนาเชอเพลงชวภาพและผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอความมนคงดานอาหารถอเปนสวนหนงในกรอบ AIFS ดวย

25 

 

รฐมนตรเกษตรและปาไมของอาเซยนไดตกลงใหจดตงกลไกในการดาเนนงานและตดตามผลตามกรอบงาน AIFS และ SPA-FS โดยประสานงานรวมกบคณะทางานรายสาขาของอาเซยนทเกยวของ การหารอกบหนวยงานทเกยวของและผมสวนไดเสยในระดบประเทศและภมภาค ซงจะชวยสงเสรมความรวมมอและทาใหไดรบขอมลทเกยวของ รวมทงสงเสรมความรสกเปนเจาของ นอกจากน อาเซยนยงจาเปนตองสงเสรมความเปนหนสวนและความรวมมอกบองคกรระหวางประเทศและองคกรผบรจาค เชน องคกรอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต (Food and Agricultural Organization) ธนาคารโลก (World Bank) สถาบนวจยขาวนานาชาต (International Rice Research Institute) กองทนระหวางประเทศเพอพฒนาเกษตรกรรม (International Fund for Agricultural Development) และธนาคารเพอการพฒนาเอเชย (Asian Development Bank)

26 

 

• ความปลอดภยของอาหาร

ความปลอดภยของอาหารเปนเรองสาคญประการหนงของความรวมมอของอาเซยนในสาขาอาหารและเกษตรภายใตแผนงานการรวมกลมทางเศรษฐกจของอาเซยน ในชวงปทผานมา อาเซยนไดดาเนนการเพอเสรมสรางระบบและกระบวนการในการควบคมคณภาพของอาหาร เพอสงเสรมการเคลอนยายอาหารทมคณภาพ มประโยชนตอสขภาพ และมความปลอดภย ทเสรมากขนในภมภาค โดยทสนคาอาหารและเกษตรของอาเซยนมคณภาพตามมาตรฐานสากลจะชวยเพมขดความสามารถในการแขงขนของอาเซยนในตลาดโลก อาเซยนจงเนนความสาคญเรองการปรบประสานคณภาพและมาตรฐาน การรบรองความปลอดภยของอาหาร รวมถงการจดทาระบบการรบรองสนคาอาหารและเกษตรใหเปนมาตรฐานเดยวกน

มาตรการหลกในการสงเสรมความปลอดภยของอาหาร

ในป 2549 อาเซยนไดใหการรบรองการปฏบตทางการเกษตรทดของอาเซยนสาหรบผกและผลไมสด (ASEAN Good Agricultural Practices for Fresh Fruit and Vegetables: ASEAN GAP) เพอใชเปนมาตรฐานสาหรบการผลต การเกบเกยว และการจดการหลงการเกบเกยวผกและผลไมในอาเซยน การปฏบตตามทระบไวใน ASEAN GAP มเปาหมายเพอใหมนใจวาผกและผลไมทผลตไดในอาเซยนมความปลอดภยในการรบประทานและมคณภาพทเหมาะสมสาหรบผบรโภค นอกจากน ASEAN GAP ยงทาใหมนใจไดวาอาหารถกผลตและจดการในลกษณะทไมเปนอนตรายตอสงแวดลอม รวมทงสขภาพ ความปลอดภย และสวสดการของคนงานในสาขาเกษตรและอาหาร

จนถงปจจบน อาเซยนไดกาหนดมาตรฐานคาสารพษตกคางสงสด (Maximum Residue Limits: MRL) ของอาเซยน สาหรบสารกาจดศตรพช 61 ชนด จานวน 775 มาตรฐาน รวมทงไดใหการรบรองมาตรฐานสนคาเกษตรของอาเซยน สาหรบมะมวง สบปะรด ทเรยน มะละกอ สมโอ และเงาะ เพอใหมนใจไดวาผลไมดงกลาวมความสด โดยมคณภาพและมาตรฐานทเหมาะสมตอผบรโภค หลงจากผานขนตอนการเตรยมการและการบรรจหบหอแลว นอกจากน อาเซยนไดใหการรบรองมาตรฐานอาเซยนสาหรบวคซนสตว 49 มาตรฐาน เกณฑในการรบรองการทาปศสตว 13 เกณฑ (Criteria for accreditation of livestock establishments) และเกณฑในการรบรองสนคาปศสตว 3 เกณฑ เพอใหเปนมาตรฐานทปรบประสานแลวของอาเซยน

ความคบหนาอน ๆ ในสาขาเกษตรและประมง คอ อาเซยนอยระหวางการเสรมสรางเครอขายการทดสอบอาหารทผลตจากพชทดดแปรพนธกรรม การพฒนาแนวทางการปฏบตในการบรหารจดการทดสาหรบกง การพฒนาขอควรปฏบตสาหรบการประมงทมความรบผดชอบ (A Code of Conduct for responsible fisheries) และการดาเนนงานตามระบบการวเคราะหอนตรายและจดวกฤตทตองควบคม Hazard Analysis and Critical Control Point (HACCP) ในการผลตอาหารทะเลและผลตภณฑประมง

ในป 2547 อาเซยนไดจดตงเครอขายกลางดานความปลอดภยอาหารของอาเซยน(ASEAN Food Safety Network) เพอใหเจาหนาทภาครฐของประเทศสมาชกอาเซยนมการแลกเปลยนขอมลดานความปลอดภยของอาหาร

27 

 

การตอสกบภยคกคามจากไขหวดนก (Avian Influenza)

การแพรระบาดของไขหวดนกในชวงปทผานมาทาใหอาเซยนตองเพมความสนใจในประเดนความปลอดภยของอาหารในภมภาค และเนองจากการเกดโรคไขหวดนกในคนมความเชอมโยงกบการสมผสโดยตรงกบสตวปกทตายแลว หรอเปนโรคในชวงททาการฆาและการประกอบอาหาร อาเซยนจงตองสงเสรมกจกรรมตางๆ เชน การเสรมสรางศกยภาพ การรบรองความปลอดภยของอาหาร และการบรหารจดการสตวปกมมาตรฐานเดยวกน โดยดาเนนการรวมมอกบผทเกยวของ ประเทศผบรจาค และองคกรระหวางประเทศ เชน ธนาคารเพอการพฒนาเอเชย (ADB) องคกรอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต (FAO) และองคกรโรคระบาดสตวระหวางประเทศ (Office International des Epizooties: OIE)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

28 

 

• กรอบแผนงานรายสาขาเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และความปลอดภยอาหารของอาเซยน (AFCC)

รายงานและการศกษาจากหลายแหง ระบวาเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนภมภาคทมความเสยงตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมากทสดของโลก เนองจากการมแนวชายฝงทะเลยาว มความหนาแนนของประชากรและกจกรรมทางเศรษฐกจบรเวณชายฝงทะเลสง และมการพงพาการเกษตร ประมง ปาไม และทรพยากรธรรมชาตอนสง

ผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเกดขนในทกสาขา โดยเฉพาะสาขาเกษตรและปาไมซงไดรบผลกระทบสงมาก ดงนน ภยคกคามของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอสงแวดลอมและการพฒนาทางเศรษฐกจจงกลายเปนเรองทอาเซยนใหความสาคญเปนลาดบแรก อยางไรกตาม ยงมความเปนไปไดในการใชมาตรการปรบตวและบรรเทาผลกระทบดงกลาว

เพอตอบสนองตอความทาทายน และจากการทอาเซยนตระหนกถงศกยภาพในการเสรมสรางความยดหยนของประชาชนและระบบนเวศน รวมทงเพอบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโดยอาศยความรวมมอกน อาเซยนจงไดจดทากรอบแผนงานรายสาขาเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และความปลอดภยอาหารของอาเซยน (ASEAN Multi-Sectoral Framework on Climate Change and Food Safety : AFCC)

แนวความคดรเรมในการจดทากรอบแผนงาน AFCC

AFCC เกยวของกบองคประกอบของแผนงานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน และประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน รวมถงแผนโครงการความคดรเรมในการรวมกลมอาเซยน (IAI)

รฐมนตรเกษตรและปาไมอาเซยนไดใหการรบรองกรอบแผนงาน AFCC เมอเดอนพฤศจกายน 2552 ครอบคลมสาขาเกษตร ประมง ปศสตว และปาไม รวมถงสาขาอนทเกยวของ เชน สงแวดลอม สขภาพ และพลงงาน ขอบเขตทครอบคลมกวางขวางของ AFCC แสดงใหเหนวา การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนประเดนทเกยวของระหวางสาขา (cross sectoral issue) ดงนน ความรวมมอระหวางสาขาตางๆในการดาเนนมาตรการปรบตวและบรรเทาผลกระทบจงเปนเรองจาเปน

ดวยเปาหมายเพอใหเกดความปลอดภยของอาหารผานทางการใชทดน ปาไม นา และทรพยากรทางนาอยางยงยนและมประสทธภาพ โดยการลดความเสยงและผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศใหมากทสด AFCC ไดกาหนดวตถประสงค ดงน

การประสานงานเพอจดทายทธศาสตรการปรบตวและบรรเทาผลกระทบ ความรวมมอในการดาเนนมาตรการปรบตวและบรรเทาผลกระทบ

29 

 

ประเทศสมาชกอาเซยนไดใหความรวมมอในการจดการผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทงน ความรวมมอและความรเรมทมอยซงจะชวยเสรมสรางความแขงแกรงของ AFCC มดงน

การบรณาการยทธศาสตรการปรบตวและบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมาไวในแผนนโยบายการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคม

ความรวมมอในการดาเนนมาตรการปรบตวและบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

การสงเสรมการแลกเปลยนองคความรระดบประเทศและระดบภมภาค การตดตอสอสารและการสรางเครอขายดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและความมนคงดานอาหาร และ

ความทาทายและแนวทางในอนาคต

เนองจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนประเดนทเกยวของระหวางสาขา และตองการการประสานงานกนภายในสาขาและระหวางสาขา ดงนน การเสรมสรางความรวมมอและการประสานงานระหวางสาขาดานเศรษฐกจ สงแวดลอม การพฒนา พลงงาน เกษตร ประมง ปศสตว และปาไม จงเปนเรองจาเปน

นอกจากน การเสรมสรางศกยภาพของบคลากรและการสรางความตระหนกรใหแกสาธารณะ ยงเปนเรองทาทายในการตอบสนองตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ดวยความรเรมดงกลาว จงคาดวาจะมการจดทายทธศาสตระดบภมภาคในการปรบตวและบรรเทาผลกระทบซงจะสามารถนามาใชในการคาดการณภยคกคามตอความมนคงดานอาหาร อนเนองมาจากผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

 

 

 

 

 

 

30 

 

• การจดการปาไมอยางยงยน (SFM)

การจดการปาไมอยางยงยน (Sustainable Forest Management: SFM) เปนเรองทเกยวของกบหลายมต ทงในเชงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม โดยมเปาหมายเพอใหมนใจวาสนคาและบรการทมาจากปาไมสามารถตอบสนองตอความตองการในปจจบน ในขณะเดยวกนยงสามารถรกษาพนทปาไวไดอยางตอเนองและสนบสนนการพฒนาในระยะยาว

ความรเรมเพอไปสการรวมกลมทางเศรษฐกจของอาเซยน

วตถประสงคเชงยทธศาสตรของการจดการปาไมอยางยงยน (SFM) คอ เพอสงเสรมการจดการทรพยากรปาไมอยางยงยนในอาเซยนและกาจดพฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การตดไมทผดกฎหมายและเกยวของกบการคาโดยการเสรมสรางศกยภาพของบคลากร การถายทอดเทคโนโลย การสรางความตระหนกรใหแกสาธารณะ และการเสรมสรางความเขมแขงของการบงคบใชกฎหมายและหลกธรรมาภบาล

เพอเปนแนวทางไปสการบรรลเปาหมายของการจดการปาไมอยางยงยน (SFM) รฐมนตรเกษตรและปาไมอาเซยนไดใหการรบรองเกณฑและตวชวดของอาเซยน (ASEAN Criteria and Indicators: C&I) ในการจดการปาไมเขตรอนอยางยงยน รวมถงรปแบบในการตดตาม การประเมนผล และการรายงาน (Monitoring, Assessment and Reporting: MAR) ของ SFM โดย C&I ถกจดทาขนเพอใหประเทศสมาชกอาเซยนใชเปนกรอบในการกาหนดนยามการจดการปาไมอยางยงยน และการประเมนความคบหนาในการดาเนนการไปสเปาหมายของ SFM นอกจากน ยงเปนเครองมอทชวยใหทราบถงแนวโนมในสาขาปาไมและผลกระทบจากการแทรกแซงการจดการปาไม รวมทงชวยสนบสนนการตดสนใจดานนโยบายปาไมของประเทศ เปาหมายสงสดของเครองมอดงกลาว คอ เพอสงเสรมพฤตกรรมการจดการปาไมทด และสนบสนนการพฒนาทรพยากรปาไมทมประสทธภาพ นอกจากน อาเซยนยงไดจดทารปแบบการตดตามประเมนผลและรายงาน (MAR) ทงแบบ online และ offline สาหรบ SFM เพอชวยใหประเทศสมาชกอาเซยนตดตามความคบหนาของ SFM ไดอยางมประสทธภาพ

เพอใหบรรลเปาหมายของการจดการปาไมอยางยงยน (SFM) การบงคบใชกฎหมายปาไมและหลกธรรมาภบาล (Forest Law Enforcement and Governance: FLEG) เปนเงอนไขทจาเปนตองมกอน และเปนมาตรการสาคญประการหนงในการไปสการจดการปาไมทดขน ดวยตระหนกถงความสาคญของเรองดงกลาว อาเซยนจงไดใหการรบรองแผนงานดาน FLEG (ป 2551-2558) เปาหมายโดยรวมของการดาเนนการ FLEG คอ มการจดการปาไมอยางยงยนเพอเสรมสรางอปทานปาไมทถกตองตามกฎหมายและยงยน รวมทงสงเสรมการคาสนคาปาไมทมการแขงขนกนในตลาด อนนาไปสการลดความยากจนในภมภาค ทงน วตถประสงคของแผนงาน FLEG คอ เพอเสรมสรางความเขมแขงในการบงคบใชกฎหมายและหลกธรรมาภบาล และสงเสรมการคาภายในและภายนอกอาเซยน รวมถงความสามารถในการแขงขนในระยะยาวของสนคาปาไมของอาเซยน ในการน อาเซยนไดใหการรบรองแนวทางปฏบตของอาเซยนอยางเปนขนเปนตอนในการรบรองการปาไม (ASEAN Guidelines on Phased Approach to Forest Certification: PACt) รวมถงเกณฑและตวชวดของอาเซยนสาหรบความถกตองตามกฎหมายของไมทตดจากปา

31 

 

เพอสนบสนนความคดรเรมในการบงคบใชกฎหมายปาไมและหลกธรรมาภบาล (FLEG) อาเซยนไดยนยนพนธกรณในการตอตานการทาไมทผดกฎหมายลทเกยวของกบการคาตามทระบไวในแถลงการณรฐมนตรวาดวยการเสรมสรางความเขมแขงในการบงคบใชกฎหมายปาไมและหลกธรรมาภบาลในอาเซยน

ความทาทายและแนวทางในอนาคต

การเสรมสรางศกยภาพของบคลากร และการสรางความตระหนกรใหแกสาธารณะ ยงคงเปนความทาทายในการบรรลเปาหมายของการจดการปาไมอยางยงยน (SFM) ดวยเหตน อาเซยนไดรวมมอกบองคการอาหารระหวางประเทศ (FAO) ในการดาเนนโครงการ “การเสรมสรางความเขมแขงในการตดตาม การประเมนผล และการรายงานความคบหนาในการจดการปาไมอยางยงยนในเอเชย” (“Strengthening Monitoring, Assessment and Reporting on Sustainable Forest Management in Asia”: MAR-FM)

ทงน การดาเนนงานตามแผนงาน FLEG (ป 2551-2558) ตามกรอบเวลาทกาหนดและการนารปแบบการตดตามประเมนผลและรายงาน (MAR) สาหรบการจดการปาไมอยางยงยนมาใชในระดบประเทศยงเปนเรองทตองหารอกนตอไป

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

32 

 

2. ยทธศาสตร : การเปนภมภาคทมขดความสามารถในการแขงขนสง

• นโยบายการแขงขนในอาเซยน

ตามแผนงานการจดตงของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนภายในป 2558 ประเทศสมาชกอาเซยนมพนธะผกพนทจะตองสงเสรมนโยบายและกฎหมายการแขงขน (Competition policy and law: CPL) ในประเทศใหทวถงภายในป 2558 เพอทจะสรางวฒนธรรมของการแขงขนทางธรกจทยตธรรมสาหรบการพฒนาเศรษฐกจของภมภาคในระยะยาว

ในปจจบน ประเทศสมาชกอาเซยนทมกฎหมายการแขงขนทครอบคลมและหนวยงานกากบดแล ไดแก อนโดนเซย สงคโปร และไทย ขณะทมาเลเซยเพงจะผานกฎหมายการแขงขนโดยคาดวาจะมผลบงคบใชในป 2555 ประเทศสมาชกอาเซยนทเหลอมนโยบายและกฎระเบยบรายสาขา ยงไมมกฎหมายการแขงขนทครอบคลมทงระบบเศรษฐกจ คณะผเชยวชาญดานการแขงขนของอาเซยน (The ASEAN Experts Group on Competition (AEGC)

ในเดอนสงหาคม 2550 รฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนเหนชอบการจดตงคณะผเชยวชาญดานการแขงขนของอาเซยน (The ASEAN Experts Group on Competition (AEGC) ใหเปนเวทระดบภมภาค เพอหารอและรวมมอดานนโยบายและกฎหมายการแขงขน (CPL) คณะทางานจดประชมครงแรกในป 2551 และมมตวา ใน 3-5 ปขางหนา จะใหความสาคญการสรางนโยบายทเกยวของกบการแขงขนทมประสทธภาพ และการปฏบตในประเทศสมาชก พฒนาแนวทางนโยบายการแขงขนของภมภาคอาเซยน และจดทาคมอนโยบายและกฎหมายการแขงขนในอาเซยนสาหรบภาคธรกจ ทงน ไดเรมเปดใหสาธารณชนเขาไปใชขอมลแนวทางและคมอเมอวนท 24 สงหาคม 2553 ในชวงการประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนครงท 42 ณ เมองดานง ประเทศเวยดนาม โดยสามารถ Download ขอมลไดท http://www.asean.org/publications/ASEANRegionalGuidelinesonCompetitionPolicy.pdf http://www.asean.org/publications/HandbookonCompetition.zip

หลงจากการเปดใหสาธารณชนเขาไปใชขอมลแนวทางและคมอ จะมการจดประชมเชงปฏบตการสาหรบเจาหนาทภาครฐและภาคเอกชนในอาเซยนเพอเผยแพรขอมลและสรางความเขาใจอยางทวถง ขณะนอาเซยนอยระหวางการพฒนาแผนปฏบตงานนโยบายการแขงขนของภมภาค สาหรบป 2010-2015 โดยในแผนการดาเนนงานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน จะใหความสาคญตอแผนปฏบตงานดานการเสรมสรางขดความสามารถและการแนะนาการปฏบตทดสาหรบ CPL

ความทาทายและโอกาสในอนาคต ในขณะทมความทาทาย กมโอกาสทดสาหรบประเทศสมาชกทจะพฒนาหรอเรมจดทา CPL ทครอบคลม

ในการกาวเขาสการเปนตลาดและฐานการผลตเดยว เพอทจะสงเสรมพฒนาการแขงขนทางธรกจทยตธรรม และประกนบทบาทของอาเซยนในการผเลนทมความสามารถในการแขงขน และสาคญในหวงโซอปทานของภมภาคและของโลก

33 

 

• การคมครองผบรโภคของอาเซยน (ACCP)

การคมครองผบรโภค (Consumer Protection) ถอเปนเครองมอสาคญในการเสรมสรางชมชนอาเซยนทใหความสาคญตอบคคล อาเซยนนนเปนทสนใจมากขนเมอผลประโยชนและสวสดการของผบรโภคไดรบการพจารณา โดยการบงคบใชมาตรการทกอยาง เพอนาไปสการการรวมตวทางเศรษฐกจในภมภาค

กฎหมายคมครองผบรโภคทาใหมนใจถงการแขงขนทเปนธรรม และการคามขอมลทถกตองอยางเสรในตลาด ในปจจบน มเพยงประเทศอนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร ไทย และเวยดนามทมพระราชบญญตวาดวยการคมครองผบรโภค นอกจากน กฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภคของลาวไดผานความเหนชอบของรฐสภาเมอเดอนมถนายน 2553 และประกาศใชในเดอนกนยายน 2553 ประเทศสมาชกอาเซยนทเหลอกาลงวางแผนหรออยระหวางกระบวนการการรางนโยบายและกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค ในระหวางน ประเดนการคมครองผบรโภคในประเทศดงกลาวจงอยภายใตบทบญญตของกฎหมายอน เพอทจะบรรลเปาหมายในการคมครองผบรโภคของอาเซยน คณะกรรมการวาดวยการคมครองผบรโภคของอาเซยน (ACCP)

การคมครองผบรโภคเปนความรวมมอสาขาใหมภายในอาเซยน ตามแผนงานภายใตพมพเขยวเพอจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน คณะกรรมการประสานงานดานการคมครองผบรโภคระหวางรฐบาลซงภายหลงไดเปลยนชอ เปนคณะกรรมการวาดวยการคมครองผบรโภคของอาเซยน (ASEAN Coordinating Committee on Consumer Protection : ACCP) ไดถกจดตงขนเมอเดอนสงหาคม 2550 คณะทางาน ACCP ทาหนาทเปนศนยประสานงานกลางเพอปฏบตและตรวจสอบการเตรยมการและกลไกภายในภมภาค และเพอสนบสนนการพฒนาเกยวกบการคมครองผบรโภคทยงยน

การปฏบตตามพนธกรณในพมพเขยวการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน คณะกรรมการACCP ไดใหการรบรองแนวทางยทธศาสตรสาหรบการคมครองผบรโภคแลว ซงประกอบไปดวยมาตรการทางนโยบายและการดาเนนงานตามลาดบความสาคญ โดยมกาหนดระยะเวลาการปฏบตทชดเจน รวมทงการพฒนา (1) กลไกการแจงและการแลกเปลยนขอมลภายในป 2553 (2) กลไกการปรบปรงผบรโภคขามแดนภายในป 2558 และ (3) แผนการยทธศาสตรสาหรบการสรางเสรมศกยภาพภายในป 2553 ความทาทายและโอกาสในอนาคต

คณะกรรมการ ACCP เปนองคกรทถกจดตงขนใหมและมหนาทรบผดชอบเกยวกบแผนโครงการทมขอบเขตกวางขวางและซบซอน โดยเฉพาะอยางยง ความจาเปนหลกเกยวกบการเสรมสรางศกยภาพในระดบภมภาคและระดบชาตจะตองถกจดลาดบสาคญไวกอน ในสวนของการพฒนาและการสนบสนนนโยบายระดบชาต ดานกฎหมาย และ การจดการดานสถาบนการคมครองผบรโภค ยงตองการความชวยเหลอทางเทคนคและทางการเงนอกมาก

นอกเหนอจากความทาทายดงกลาวแลว การรวมตวในระดบโลกและระดบภมภาคจะนามาสความซบซอนและ ความยากลาบากในจดการการคมครองผบรโภคของประเทศสมาชกตางๆมากขน โดยเฉพาะ เมอมปรมาณและมลคาของการคาภายในประเทศ และการคาขามแดนทเพมสงขนไปพรอมกบกระบวนการผลต และการสอสารเทคโนโลยดานพาณชยอเลคทรอนกสทเกดขนตลอดเวลาและรวดเรว

34 

 

• ความรวมมอดานสทธในทรพยสนทางปญญาของอาเซยน (IPRs)

การสรางสรรค การทาธรกจ และการคมครองสทธในทรพยสนทางปญญา (IP) และสทธในทรพยสนทางปญญา (IPRS) ถอเปนแหลงผลประโยชนอยางเปรยบเทยบของกจการและเศรษฐกจทสาคญ และถอเปนตวขบเคลอนหลกของแผนยทธศาสตรการแขงขน

ประเทศสมาชกอาเซยนไดรวมมอกนเพอ (1) บงคบใชแผนปฏบตการสทธในทรพยสนทางปญญาของอาเซยน ป 2547-2553 และแผนงานสาหรบความรวมมอของอาเซยนทางดานลขสทธ (2) จดตงระบบการจดเกบเอกสารของอาเซยนสาหรบการออกแบบ เพออานวยความสะดวกในการจดเกบเอกสารแกผใชและเพอสนบสนนการประสานงานระหวางสานกงานดานทรพยสนทางปญญาของประเทศสมาชกอาเซยน (3) เพอลงนามในสนธสญญาระหวางประเทศรวมกน รวมถงพธสารเมดรด (4) เพอสนบสนนใหมการหารอและการแลกเปลยนขอมลระหวางหนวยงานผดแลระดบชาตเกยวกบการคมครองทรพยสนทางปญญา และ (5) เพอสนบสนนความรวมมอในภมภาคเกยวกบทรพยสนทางปญญาสาขาใหม เชน องคความรของชมชนทองถน (ทเค) ทรพยากรพนธกรรม (จอาร) และ กลมการแสดงออกทางวฒนธรรมแบบดงเดม (ซทอ) กจกรรมความรวมมอเหลานไดถกระบไวในพมพเขยวเพอจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (เออซ) คณะทางานเกยวกบความรวมมอสทธในทรพยสนทางปญญา (AWGIPC)

คณะทางาน AWGIPC มหนาทในการใหคาแนะนาสาหรบความรวมมอของอาเซยนทางดานสทธในทรพยสนทางปญญา ตงแตป 2539 ความรวมมอดงกลาวทาใหเกดความชดเจนใน การประสาน การจดทะเบยน และการคมครองสทธในทรพยสนทางปญญาภายในอาเซยน

ในการบรรลพนธกรณตามทกาหนดไวในพมพเขยวเพอจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ประเทศสมาชกไดมการศกษาทงในระดบภมภาคและระดบประเทศ เกยวกบการใหความชวยเหลอทางเศรษฐกจอตสาหกรรมลขสทธ ไดมการจดประชมเพอหารอเกยวกบการเขาเปนสมาชกตอพธสารเมดรด และจดตงโครงการนารองเกยวกบความรวมมอในการตรวจสอบสทธบตรของอาเซยน (ASPEC) และ “IP Direct” ของอาเซยน นอกจากน คณะทางาน AWGIPC ไดพยายามเผยแพรแลกเปลยนประสบการณทางนโยบายและตรวจสอบความสอดคลองของกฎหมายและกฎเกณฑตอความตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคาของประเทศสมาชกอยางสมาเสมอ

ในการดาเนนงานของ AWGIPC ไดมการรวมมอระหวางหนสวนและองคการตางๆ รวมถงสมาคมสทธในทรพยสนทางปญญาของอาเซยน ออสเตรเลยและนวซแลนด จน (สานกงานทรพยสนทางปญญาของรฐ-SIPO) คณะกรรมาธการยโรป ญปน (สานกงานสทธบตรของญปน-JPO) สานกงานสทธบตรและเครองหมายการคาของสหรฐอเมรกา (USPTO) และกรมยตธรรมของสหรฐอเมรกา และองคการวาดวยทรพยสนทางปญญาโลก (WIPO) โดยเฉพาะอยางยง แผนงานความรวมมอระยะยาวไดถกพฒนาระหวาง AWGIPC และ USPTO สาหรบป 2547-

35 

 

2553 โดยจะขยายแผนงานนตอไปอก 5 ป ในระหวางนน โครงการใหญระยะ 4 ปของอาเซยนเกยวกบการคมครองสทธทางทรพยสนทางปญญา (ECAP III) ไดเรมดาเนนการเมอวนท 1 มกราคม 2553 ซงเปนโครงการตอจาก ECAP II AWGIPC และไดรวมมอกนในหลายๆแผนงานซงเกยวกบการขบเคลอนอปสงคทาง IP

ในสวนทเกยวขอกบกจกรรมภายในภมภาคสาหรบการบงคบใชในอนาคต AWGIPC ไดตดสนใจรวบรวมและบงคบใชแผนยทธศาสตร IPR ของอาเซยน ป 2554-2558 ตอเนองจากแผนปฏบตการป 2547-2553 โดยมฟลปปนสเปนประเทศหลก ประเดนเกยวกบทรพยสนทางปญญาและสทธทางทรพยสนทางปญญามความซบซอนทางเทคนคมากขน (เชน การคมครองสทธบตรและลขสทธทมขอบเขตกวางขนและลกมากขน เพอใหทนตอความกาวหนาของเทคโนโลยทางดานเทคโนโลยชวภาพและการสอสาร) นอกจากน ยงครอบคลมถงสาขาทกวางมากขนในดานภมปญญาทองถน (Traditional Knowledge : TK) ทรพยากรชวภาพ (Generic Resourees L GR) และการแสดงออกซงวฒนธรรมดงเดม (Cultural Traditional Expressions : CTE) โครงสรางพนฐานทางทรพยสนทางปญญาและความเชยวชาญมความแตกตางอยางมากภายในอาเซยน โดยมชองวางความแตกตางระหวางอาเซยน-6 และอาเซยน-4 ความแตกตางดงกลาวมนยยะเกยวกบธรรมชาตและความเอาจรงเอาจงทางดานความรวมมอในภมภาค และความตองการความชวยเหลอทางเทคนคภายในอาเซยนและระหวางกลมยอยของประเทศสมาชก นอกจากน ทรพยากรมนษยทมประสบการณและมความสามารถทางดานทรพยสนทางปญญาและศกยภาพทางสถาบนในอาเซยน ยงคงมจากด ในระหวางน ไดมความพยายามทจะบงคบใชแนวทาง “อาเซยน-ชวย-อาเซยน” เมอสามารถทาได รวมถงการแลกเปลยนบทเรยนและการพจารณาอยางลกซงเกยวกบนโยบายของประเทศสมาชก ในการเขาเปนสมาชกของสนธสญญาระหวางประเทศและการปฏบตตามกจกรรมหรอแผนงานทเกยวของกบทรพยสนทางปญญา  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

36 

 

• ความรวมมอดานการขนสงของอาเซยน

ความรวมมอดานการขนสงของอาเซยน มวตถประสงคเพอเสรมสรางระบบการขนสงใหมการรวมตวกนในภมภาคอาเซยนและทางานไดอยางมประสทธภาพ ซงจะชวยสนบสนนใหอาเซยนบรรลเปาหมายเขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area: AFTA) และบรณาการเขากบเศรษฐกจโลกภายใตแผนปฏบตการดานการขนสง (ASEAN Transport Action Plan (ATAP) 2005-2010) ความรวมมอดานการขนสงของอาเซยนไดมงเนนเรองการเสรมสรางความเชอมโยงในการขนสงหลายรปแบบ การสงเสรมการเคลอนยายคนและสนคาแบบไรพรมแดน และการสงเสรมการเปดเสรบรการดานขนสงทางนาและทางอากาศใหยงขน เพออานวยความสะดวกดานการเคลอนยายสนคาในภมภาคอาเซยน อาเซยนไดจดทากรอบความตกลงดานการอานวยความสะดวกดานการขนสงทสาคญ 3 ฉบบ ดงน

(1) กรอบความตกลงอาเซยนวาดวยการอานวยความสะดวกในการขนสงสนคาผานแดน (ASEAN Framework Agreement on the Facilitation of Goods in Transit: AFAFGIT)

(2) กรอบความตกลงอาเซยนวาดวยการขนสงหลายรปแบบ (ASEAN Framework Agreement on Multimodal Transport: AFAMT)

(3) กรอบความตกลงอาเซยนวาดวยการอานวยความสะดวกในการขนสงขามแดน (ASEAN Framework Agreement on the Facilitation of Inter-State Transport: AFAFIST)

ทงน กรอบความตกลงทง 3 ฉบบ มวตถประสงคเพอลดขนตอนในกระบวนการดานการคา/การขนสงในอาเซยนใหงายขน มการปรบประสานกน จดทาแนวทางและขอกาหนดรวมกนในการจดทะเบยนผประกอบการขนสงผานแดน และขนสงหลายรปแบบ รวมทงสงเสรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการขนสงสนคาแบบไรพรมแดน ความรวมมอดานการขนสงทางอากาศ ในดานการขนสงผโดยสารทางอากาศ ไดมการใหสทธรบขนสงการจราจรเสรภาพท 3, 4, และ 5 อยางไมจากดระหวางเมองใดๆ ในอาเซยน ซงสายการบนสามารถทาการบนไปยงเมองทมทาอากาศยานระหวางประเทศ และสามารถใชสทธรบขนสงการจราจรระหวางเมองตางๆ ของอาเซยน และระหวางเมองหลวงของประเทศสมาชกอาเซยน โดยสทธเสรภาพคลายคลงกนนจะขยายรวมไปถงการใหบรการระหวางเมองอนๆ ของอาเซยน ภายใตความตกลงพหภาคอาเซยนวาดวยการเปดเสรอยางเตมทของบรการขนสงผโดยสารทางอากาศ (ASEAN Multilateral Agreement on the Full Liberalisation of Passenger Air Services: MAFLPAS) สาหรบการเปดนานฟาเสร (Open Skies) อยางเตมรปแบบในสวนของเทยวบนขนสงเฉพาะสนคา ประเทศสมาชกอาเซยนไดมงมนทจะเปดเสรอยางเตมทเทยวบนขนสงสนคาทางอากาศ และใหสทธรบขนสงการจราจรเสรภาพท 3, 4, และ 5 อยางไมจากดในการบรการขนสงสนคาระหวางประเทศ ณ เมองใดๆ ทมทาอากาศยานระหวางประเทศภายในอาเซยน ขณะนอาเซยนอยระหวางการพฒนา การบงคบใชกฎหมาย เพอบรรลการเปนตลาดการบนรวมอาเซยนภายในป 2015 สาหรบการเชอมโยงดานการขนสง

37 

 

ทางอากาศกบประเทศคเจรจา อาเซยนและจนใกลบรรลผลการเจรจาจดทาความตกลงวาดวยการขนสงทางอากาศกบจน และอาเซยนมกาหนดจะเจรจากบอนเดยและเกาหลตอไป

ความรวมมอดานการขนสงทางนา อาเซยนไดจดทาแผนปฏบตการวาดวยการขนสงทางทะเล ทมการรวมตวเพอเพมขดความสามารถแขงขนในภมภาคอาเซยน เปนการเสรมสรางความเขมแขงดานการบรการและการตลาดขนสงสนคาทางเรอภายในอาเซยน ซงมงเนนการพฒนาโครงสรางสาธารณปโภค และ การเชอมโยงทางการตลาด โดยจดทายทธศาสตรการพฒนาการรวมกลมสาขาการขนสงทางทะเลของอาเซยนเปนตลาดเดยว (ASEAN Single Shipping Market) และการพฒนาทรพยากรมนษย โดยขณะนอาเซยนอยระหวางการจดทากรอบยทธศาสตรดงกลาว

ความรวมมอดานการขนสงทางบก อาเซยนไดใหความสาคญตอการดาเนนโครงการเชอมโยงเสนทางรถไฟสายสงคโปร- คนหมง (the Singapore-Kunming Rail Lind: SKRL) และการพฒนาโครงการโครงขายทางหลวงอาเซยน (AHN) โดยเสนทางผานสงคโปร-มาเลเซย-ไทย-กมพชา เวยดนาม-จน (คนหมง) เปนเสนทางหลกของ SKRL คอผานทาง และมเสนทางเชอมไทย-พมา และไทย-ลาว

จากขอมลของหนวยงานทเกยวของกบโครงการโครงขายทางหลวงอาเซยน (AHN) ไดรายงานวา โครงขายเสนทางหลวงอาเซยนทงหมด มระยะทาง 26,207.8 กโลเมตร โดยมสดสวนโครงขายเสนทางทมมาตรฐานขนท 3 (ถนนลาดยาง 2 ชองจราจร ผวทางกวาง 6 เมตร) หรอสงกวา เปนระยะทางเกอบ 24,000 กโลเมตร ทงน ยงไดใหความสาคญตอการปรบปรงถนนตากวาขนท 3 สาหรบเสนทางการขนสงผานแดน (Transit Transport Routes: TTR) เปนระยะทาง 1,858 กโลเมตร ในประเทศลาว พมา และฟลปปนสภายในป 2015 นอกจากน การสนบสนนดานเงนลงทนยงเปนสงจาเปนในการปรบปรงโครงขาย และเสนทางหลวงใหมมาตรฐานอยางนอยขนท 1 และการบารงรกษาถนนเสนทางหลวงอาเซยนทมอยเดม

ขณะนอาเซยนอยระหวางการดาเนนการตามแผนยทธศาสตรดานการขนสงอาเซยน (ASEAN Strategic Transport Plan) ป2554-2558 ซงไดรบการรบรองแลว เมอเดอนพฤศจ กายน 2553

38 

 

• เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT)

อาเซยนลงนามกรอบความตกลง e-ASEAN ในป 2543 ซงกาหนดวตถประสงคของความรวมมออาเซยนในดานเทคโนโลยสารสนเทศ (ICT) ดงน 1) พฒนา เสรมสรางความแขงแกรง และสงเสรมความสามารถในการแขงขนในสาขา ICT ของอาเซยน 2) ลดความแตกตางทางดจตอลในประเทศสมาชกอาเซยนและระหวางประเทศสมาชก 3) สงเสรมความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนในดานการรบรเรอง e-ASEAN และ 4) สงเสรมการเปดเสรการคาผลตภณฑ ICT การบรการเกยวกบ ICT และการลงทนเพอการสนบสนน e-ASEAN หลกการ

กรอบความตกลง e-ASEAN กาหนดมาตรการเพออานวยความสะดวกหรอสงเสรม 1) การจดตงโครงสรางพนฐานสาหรบขอมลของอาเซยน 2) การเตบโตของพาณชยอเลกทรอนกส (e-commerce) ในอาเซยน 3) การเปดเสรการคาผลตภณฑ ICT การบรการเกยวกบ ICT และการลงทนเพอการสนบสนน e-ASEAN 4) การลงทนในการผลตผลตภณฑ ICT และการใหบรการ ICT 5) สงคมอเลกทรอนกส (e-Society) และการเสรมสรางความสามารถเพอทจะลดความแตกตางดานดจตอลภายในและระหวางประเทศสมาชก และ 6) ใชเทคโนโลย ICT ในการใหบรการของรฐบาล (e-Government) แผนแมบท ICT ของอาเซยน (2554-2558)

อาเซยนไดจดทาแผนแมบท ICT ของอาเซยนสาหรบป 2554-2558 เพอรองรบการพฒนาของ อาเซยน แผนแมบทดงกลาวมเปาหมายทจะเปนยทธศาสตรเสรมสรางความแขงแกรงบทบาทของสาขา ICT ในการดาเนนการตามแผนงานประชาคมอาเซยน (2552-2558) (Roadmap for an ASEAN Community) แผนแมบทจะกาหนดผลลพธทจะยกระดบสาขา ICT ของอาเซยน รวมถงความคดรเรม ASEAN Broadband Corridor ใบรบรองทกษะทาง ICT การปรบประสานกฎระเบยบดาน ICT คาบรการ international roaming และความปลอดภยใน cyber (cyber security) เปนตน ในการประชมรฐมนตรอาเซยนดานโทรคมนาคมและเทคโนโลยสารสนเทศ ครงท 8 เมอเดอนสงหาคม 2551 ไดใหความเหนชอบการดาเนนโครงการเพอจดทาแผนแมบทดงกลาว และเหนชอบใหมการจดตงคณะกรรมการเฉพาะกจอาเซยนเพอรวมประชมและหารอในการทาแผนแมบท ICT อาเซยน สถานะความคบหนา

ทผานมา อาเซยนไดหารอเกยวกบโครงสรางพนฐานขอมลของอาเซยน (ASEAN Information Infrastructure: AII) อยางสมาเสมอ และไดดาเนนการตางๆ เพอทจะสงเสรมดานโครงสรางพนฐานฯ กฎระเบยบทเกยวของกบโครงสรางพนฐานฯ มการพฒนาไปมาก โดยเฉพาะการจดทา Guidelines for the Next Generations Network (NGN) Migration ทจดทาโดย ASEAN Telecommunication Regulators’ Council (ATRC) สาหรบการดาเนนการอนๆ ทสาคญรวมถงความปลอดภยในขอมลและเครอขาย และการสอสารในชนบท

39 

 

อยางไรกตาม ความรวมมอในภมภาคอาเซยนในดาน AII จะเนนการเสรมสรางความสามารถ การศกษา การวจย ไมไดมงเนนการกอสราง

สาหรบการเชอมโยงทางกายภาพ ตงแตป 2549 เครอขายของคณะ ASEAN Computer Emergency Response ไดดาเนนงานอยางตอเนองทงภายในภมภาคอาเซยน และระหวางอาเซยนกบคเจรจา ขณะนอาเซยนกาลงดาเนนการจดตงเครอขายการแลกเปลยนทางอนเตอรเนตในภมภาค (ASEAN Internet Exchange Network) นโยบายและโครงการการเชอมโยง ICT อนๆ

อาเซยนยงดาเนนการสงเสรมการพฒนาแรงงานดาน ICT ความสามารถในการแขงขนในตลาด ICT และการดาเนนธรกจ และสงคมดวยสอ online เพอทจะสงเสรมบทบาทของอาเซยนในสาขา ICT ในภมภาค อาเซยนดาเนนการความรวมมอกบคเจรจาไดแก จน ญปน เกาหลใต สหภาพยโรป อนเดย และสหภาพการสอสารโทรคมนาคมระหวางประเทศ รวมถงการหารอและการพฒนาโครงการซเปอรไฮเวยขอมลอาเซยน-จน และเครอขายขอมล Trans-Eurasia ทกาลงดาเนนการอย ขณะทภาคเอกชนกมบทบาทเกยวกบสาขา ICT ในระดบตางๆ ตงแตโครงการถงนโยบายและการปรกษาดานกฎระเบยบ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

40 

 

• ความมนคงดานพลงงานในอาเซยน

วตถประสงคและยทธศาสตรโดยรวม วตถประสงคโดยรวมของความรวมมอดานพลงงานในอาเซยน เพอสงเสรมความมนคงและความยงยน

ดานพลงงานในภมภาคอาเซยน โดยคานงถงประเดนดานสขภาพ ความปลอดภย และสงแวดลอม ความรวมมอดานพลงงานของอาเซยนในปจจบน ดาเนนการภายใตแผนปฏบตการอาเซยนวาดวยความรวมมอดานพลงงาน ป 2553-2558 (ASEAN Plan of Action on Energy Cooperation: APAEC) ใหความสาคญในโครงการหลก 7 สาขา ไดแก 1) การเชอมโยงระบบสายสงไฟฟาของอาเซยน (ASEAN Power Grid: APG) 2) การเชอมโยงทอสงกาซธรรมชาตของอาเซยน (Trans-ASEAN Gas Pipeline: TAGP) 3) เทคโนโลยถานหนและถานหนสะอาด 4) พลงงานทนามาใชใหมได (Renewable Energy: RE) 5) การสงวนรกษาและประสทธภาพของพลงงาน (Energy Efficiency and Conservation: EE&C) (6) นโยบายและการวางแผนพลงงานภมภาค และ 7) พลงงานนวเคลยร

โครงการสาคญและความคบหนา

การเชอมโยงทอสงกาซธรรมชาตของอาเซยน (TAGP) เปนการกอสรางทอสงกาซความยาว 4,500 กโลเมตร ซงสวนใหญอยใตทะเล มมลคาประมาณ 7 พนลานเหรยญสหรฐฯ ณ ปจจบน อยระหวางดาเนนโครงการเชอมโยงทอสงกาซแบบทวภาค จานวน 8 โครงการ มความยาวรวมทงสนประมาณ 2,300 กโลเมตร ทงน เพอใหบรรลเปาหมายของการเชอมโยงระหวางกนของ TAGP อาเซยนจาเปนตองไดรบการสนบสนนเงนทนลวงหนา รวมทงกาหนดกลไกและรปแบบการสนบสนนทางการเงนเพอดาเนนงานตามความตกลงทมอย ขณะเดยวกนการพฒนาโครงการเชอมโยงระบบสายสงไฟฟาของอาเซยน (APG) ซงมมลคาประมาณ 5.9 พนลานเหรยญสหรฐฯ ในปจจบนมความกาวหนาโดยอยระหวางดาเนนโครงการเชอมโยงระบบสายสงไฟฟา 4 โครงการ และอยระหวางการวางแผนโครงการเพมเตมอก 11 โครงการ เพอใหมการเชอมโยงระหวางกนภายในป 2558 ทงน เพอใหโครงการ APG มความคบหนา อาเซยนจาเปนตอง 1) เรงรดการพฒนาโครงการเชอมโยง APG 15 โครงการ รวมถงการกาหนดรปแบบและกลไกการสนบสนนเงนทน 2) พฒนาพลงงานจากแหลงตางๆอยางเหมาะสม ระหวางสาขาผลตพลงงานกบแหลงพลงงานในทองถน 3) สนบสนนการใชทรพยากรในอาเซยนอยางเหมาะสม เชน เงนทน ผเชยวชาญ และสนคาทนามาใชในสาขาการผลต การสง และการกระจายพลงงาน

ความรวมมอดานพลงงานในอาเซยนยงคานงถงการสงเสรมการแขงขนดานการตลาดพลงงานทมประสทธภาพ การมอปทานดานพลงงานทเชอถอไดและมนคง และการพฒนาสาขาพลงงานทมพลวตรในภมภาค

41 

 

นอกจากน อาเซยนยงมกจกรรมเพมขนอยางมากในสาขาความรวมมอดานการสงวนรกษาและประสทธภาพพลงงาน (EE&C) และการนาพลงงานมาใชใหมได (RE) โดยครอบคลมโครงการเสรมสรางศกยภาพขององคกร เพมการมสวนรวมของภาคเอกชนในโครงการ EE&C และ RE และการขยายตลาดสาหรบสนคา EE และ RE ทงน แผนปฏบตการอาเซยนวาดวยความรวมมอดานพลงงาน ป 2553-2558 (APAEC 2010-2015) ไดกาหนดเปาหมายในการลดอตราสวนของปรมาณการใชพลงงานตอผลตภณฑมวลรวม (energy intensity) ของอาเซยนลงอยางนอยรอยละ 8 ภายในป 2558 โดยใชฐานป 2548 และการบรรลเปาหมายการมพลงงานทนามาใชใหมรอยละ 15 ของศกยภาพการเกบพลงงานรวมในภมภาค ในสาขาถานหน อาเซยนไดดาเนนกจกรรมเพอสงเสรมการพฒนาและการใชเทคโนโลยถานหนและถานหนสะอาดอยางยงยน ทงน แผนงานดานพลงงานของประเทศสมาชกอาเซยนไดชใหเหนถงการขยายตวอยางรวดเรวของการใชถานหนในการผลตพลงงาน ซงแสดงใหเหนถงโอกาสในการสงเสรมและการเพมขนของการใชและการคาถานหนทสะอาดขน ทาใหประเทศสมาชกอาเซยนไดรบประโยชนทางเศรษฐกจรวมกน อนจะนาไปสการรวมกลมสาขาพลงงานในภมภาค

เพอสนบสนนบทบาทของอาเซยนดานพลงงานในภมภาค ความรวมมอดานพลงงานของอาเซยนกบประเทศคเจรจาจงครอบคลมกจกรรม แผนงานและโครงการทหลากหลาย รวมถงโครงการและแผนงานกจกรรมตางๆภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6 กจกรรมสาคญทอยระหวางดาเนนการ ไดแก การดาเนนงานตามแผนงานความรวมมอดานพลงงานระหวางอาเซยน-สหภาพยโรป ป 2553 การพฒนาแผนงานการเกบสารองนามนสาหรบประเทศสมาชกอาเซยน+3 การดาเนนโครงการกลไกการพฒนาพลงงานสะอาด (Clean Development Mechanism) และโครงการเสรมสรางศกยภาพดานพลงงานนวเคลยร  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

42 

 

3. ยทธศาสตร : การเปนภมภาคทมการพฒนาทางเศรษฐกจทเทาเทยมกน

• วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมของอาเซยน (SMEs)

ความเปนมา

วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม หรอ Small and Medium Enterprises (SMEs) ถอวาเปนภาคสวนทมความสาคญตอเศรษฐกจของอาเซยน ซงการพฒนาดาน SMEs มสวนในการสนบสนนการเตบโตทางเศรษฐกจทยงยน จากการประเมนของสานกงานเลขาธการอาเซยน พบวา SMEs ในอาเซยน มสดสวนสงถงกวารอยละ 96 ของธรกจทงหมด และมสดสวนการจางงานรอยละ 50-85 ของการจางงานรวมในประเทศสมาชกอาเซยน ยงไปกวานน รายไดทเกดจากธรกจ SMEs ยงมสดสวนถงรอยละ 30-53 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) และมสดสวนรอยละ 9-31 ของการสงออกรวม

ในการสงเสรมความรวมมอดาน SME ของอาเซยน รฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน (AEM) ไดใหการรบรองแผนปฏบตการดานการพฒนา SME ของอาเซยน (ASEAN Strategic Action Plan for SME Development) ป 2553-2558 เมอเดอนสงหาคม 2553 โดยแผนงานดงกลาวครอบคลมการดาเนนการตางๆ ทเกยวของกบการพฒนาธรกจ SMEs เพอเพมขดความสามารถทางการแขงขน และเพมความสามารถในการปรบตวของ SMEs ในการมงสการเปนตลาดและฐานการผลตเดยวในอาเซยน

ทประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน ครงท 42 เมอเดอนสงหาคม 2553 ไดเหนชอบใหมการจดตง คณะกรรมการทปรกษา SME ของอาเซยน (ASEAN SME Advisory Board) เพอเปนเวทในการสรางเครอขายระหวางหวหนาหนวยงาน SMEs และผแทนจากภาคเอกชนในอาเซยน รวมถงใหขอคดเหน/ขอเสนอแนะดานนโยบายทเกยวกบการพฒนาธรกจ SMEs ตอรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน

ประเดนทนาสนใจ

แผนปฏบตการดานการพฒนา SMEของอาเซยน ป 2553-2558 ครอบคลมแผนยทธศาสตร ดาเนนมาตรการดานนโยบายตางๆ และผลลพท ซงจดทาโดยคณะทางานดาน SMEของอาเซยน (ASEAN SME Working Group) ประกอบดวยหนวยงาน SMEs ของประเทศสมาชกอาเซยน รวมกบหนวยงาน SMEs ตางๆ และภาคเอกชน

ทงน การพฒนาดาน SMEs ภายใตแผนงานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC Blueprint) มเปาหมายสาคญ ดงน (1) การจดทาหลกสตรรวมกนสาหรบผประกอบการในอาเซยนภายในป 2551-2552 (อนโดนเซย และสงคโปร เปนประเทศนา) (2) การจดตงศนยบรการ SME (SME service centre) เพอเชอมโยงระหวางภมภาคและอนภมภาคของประเทศสมาชกอาเซยนภายในป 2553-2554 (ไทยและเวยดนาม เปนประเทศนา) (3) การใหบรการทางการเงนสาหรบธรกจ SMEs ในแตละประเทศสมาชกภายในป 2553-2554 (มาเลเซย และบรไนเปนประเทศนา) (4) การจดทาโครงการสงเสรมการฝกปฏบตงานสาหรบเจาหนาทในระดบ

43 

 

ภมภาคเพอพฒนาความเชยวชาญของเจาหนาทภายในป 2555-2556 (พมาและฟลปปนสเปนประเทศนา) และ (5) การจดตงกองทนเพอการพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมในระดบภมภาค (SME development fund) ภายในป 2557-2558 เพอเปนแหลงเงนทนสาหรบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทประกอบธรกจในภมภาคอาเซยน (ลาวและไทยเปนประเทศนา)

นอกจากน ยงไดหารอรวมกบหนวยงานวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมของอาเซยนบวกสาม (ประเทศอาเซยน จน ญปน และเกาหล) เพอแลกเปลยนแนวทางการปฏบตทดและความรวมมอดาน SMEs ในโครงการตางๆ

ความทาทายในการดาเนนการ

การใหการสนบสนนดานการเงนแกโครงการ/กจกรรมตางๆ ของ SMEs ยงคงเปนความทาทาย โดยปจจบนโครงการรเรมของ SMEs โครงการไดดาเนนการในลกษณะการพงพาตนเอง หรอ การพงพาระหวางอาเซยนดวยกนเอง ในขณะเดยวกน ประเทศสมาชกอาเซยนแตละประเทศยงตองระดมทนดวยตนเองในการดาเนนการโครงการพฒนา SMEs หรอใหความชวยเหลอแกประเทศสมาชกอนๆ ในการเขารวมโครงการ

44 

 

• ความคดรเรมในการรวมกลมอาเซยน (IAI) และการลดชองวางการพฒนา

วตถประสงคหลกประการหนงของการรวมกลมทางเศรษฐกจของอาเซยน คอ การจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ภายในป 2558 การบรรลเปาหมาย AEC จาเปนตองพจารณา ความทาทายสาคญประการหนง คอ การหาความสมดลในแงความสอดคลองกนและการสนบสนนระหวางประเทศสมาชกอาเซยนเพอไปสการรวมกลมทางเศรษฐกจของอาเซยน

ผนาอาเซยนไดเปดตวความคดรเรมในการรวมกลมอาเซยน (Initiative for ASEAN Intergration : IAI) ในทประชมสดยอดอาเซยน เมอป 2543 โดยมวตถประสงคเพอลดชองวางการพฒนาและเสรมสรางความสามารถในการแขงขนของอาเซยน

ความคดรเรม IAI ในระยะแรกเรมมงไปสการพฒนาประเทศสมาชกใหมอาเซยน ไดแก กมพชา ลาว พมา และเวยดนาม นอกจากน IAI ยงครอบคลมงานในกลมอนภมภาค เชน ลมแมนาโขง เขตเศรษฐกจเอเชยตะวนออกบรไนฯ-อนโดนเซย-มาเลเซย-ฟลปปนส (BIMP-EAGA) และสามเหลยมเศรษฐกจอนโดนเซย-มาเลเซย-ไทย (IMT-GT) ความคดรเรมดงกลาวจะเปนตวกระตนใหประเทศทเกยวของปฏบตตามพนธกรณและเปาหมายของอาเซยนโดยรวม

แผนงาน IAI การดาเนนตามแผนงาน IAI จะเปนตวขบเคลอนการลดชองวางการพฒนาของอาเซยน - แผนงาน IAI ระยะแรก (ป 2545-2551) ซงไดรบการรบรองจากผนาอาเซยนในทประชมสดยอดอาเซยน ครงท 8 ป 2545 ไดกาหนดเรองสาคญลาดบแรกในการดาเนนการ ไดแก 1) โครงสรางพนฐานดานขนสงและพลงงาน 2) การพฒนาทรพยากรมนษย (การเสรมสรางศกยภาพของภาครฐ แรงงานและการจางงาน และการศกษาระดบสงขน) 3) เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) และ 4) การรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาค (การคาสนคาและบรการ ศลกากร มาตรฐาน และการลงทน) 5) การทองเทยว และ 6) การลดความยากจน - แผนงาน IAI ระยะทสอง (ป 2552-2558) ซงไดรบการรบรองในทประชมสดยอดอาเซยน ครงท 14 เมอป 2552 ประกอบดวย โครงการสาคญในสาขาตาง ๆ ตามแผนงานการจดตงประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน แผนงานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และแผนงานการจดตงประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน แผนงาน IAI ทงสองฉบบใหความสาคญกบการพฒนาโครงสรางพนฐานในดานกฎระเบยบ อยางไรกตามอาเซยนยงใหความสาคญตอการพฒนาโครงสรางพนฐานดานการขนสงและการตดตอสอสารทางกายภาพ รวมทงการสรางโครงขายเชอมโยงทางถนน รถไฟ ทางอากาศ และทางทะเลภายในอาเซยน

45 

 

คณะทางาน IAI

ตามกฎบตรอาเซยนไดกาหนดใหคณะทางาน IAI ประกอบดวย ผแทนถาวรประจาอาเซยน ณ กรงจาการตา รบผดชอบการบรหารจดการแผนงาน IAI

เวทความรวมมอเพอการพฒนา IAI

อาเซยนไดจดจงเวทความรวมมอเพอการพฒนา (IAI Development Cooperation Forum : IDCF) ขน เพอเปนเวททเปดโอกาสใหประเทศคเจรจาของอาเซยนและประเทศผบรจาคอนเขามามสวนรวมในการประชมหารอการดาเนนงานตามแผนงาน IAI จนถงปจจบน ไดมการจดเวทความรวมมอเพอการพฒนา IAI ไปแลว 2 ครง ในป 2545 และ 2550 ตามลาดบ และมแผนทจะจดอกครงในป 2553

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

46 

 

• การมสวนรวมระหวางภาครฐและเอกชนในอาเซยน (PPE)

เหตผลความจาเปน

อาเซยนสนบสนนการมสวนรวมระหวางภาครฐและเอกชน (Public-Private Sector Engagement) เพอปรบปรงความสอดคลองกน ความโปรงใส และการเสรมสรางแรงผลกดนของนโยบายรฐบาลและกจกรรมทางธรกจระหวางอตสาหกรรมสาขาตางๆในอาเซยนและในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ขอมลของภาคเอกชนเปนสงจาเปนและเปนประโยชนตอการกาหนดทศทางยทธศาสตรและความคดรเรมในภมภาคแลว จงทาใหทราบปญหา การจดตงประชาคมอาเซยนการดาเนนงานและการรวมกลมในภมภาคภาคเอกชน ในฐานะผมสวนไดสวนเสยหลกในหวงโซอปทานของภมภาคและโลก จงเปนแกนหลกสาคญในสถาปตยกรรมใหมของการพงพาซงกนและกนระหวางประเทศในเอเชยตะวนออก รวมทงระหวางเอเชยตะวนออกและเศรษฐกจโลกโดยรวม

พฒนาการความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน

การมสวนรวมระหวางภาครฐและเอกชนเกดขนในหลายระดบ หลายแนวทาง และตามความถทแตกตางกนในอาเซยน อาเซยนไดตงคณะทางานรายสาขาเพอสนบสนนการดาเนนงานตามยทธศาสตรและโครงการการพฒนาการรวมกลมของอาเซยน ในปจจบน มคณะทางานรายสาขาทเกยวของกบ AEC ประมาณ 100 คณะ อยางไรกตาม ดวยขอจากดดานทรพยากร วาระการประชมทครอบคลมกวางขวาง และการประชมของคณะทางานรายสาขาทมจานวนมาก ปจจบนผแทนภาคเอกชน/สมาคมฯ ไดเขามามสวนรวม ประมาณรอยละ 35 ของคณะทางานรายสาขาทเกยวของกบ AEC ซงไดรวมงานทงแบบประจา หรอ เปนการเฉพาะกจ โดยเฉพาะในการหารอเพอจดทาขอตกลงการยอมรบรวม และการประชมสภาหนวยงานกากบดแลกจการโทรคมนาคมอาเซยน (ASEAN Telecommunication Regulators Council) ซงภาคเอกชนไดมสวนรวมเปนอยางมาก นอกจากน องคกรภาคเอกชนยงไดใหความชวยเหลอการทางานของคณะทางานความรวมมอดานทรพยสนทางปญญาของอาเซยน

ในระดบภมภาค กลไกหลกสาหรบ PPE ไดแก การประชมหารอในสาขาเรงรดการรวมกลมเศรษฐกจ (Consultative Meeting on Priority Sectors: COPS) การประชมประสานงาน AEC (Coordinating Conference on AEC: ECOM) และการหารอของสภาทปรกษาธรกจอาเซยน (ASEAN Business Advisory Council: ABAC) ทงน ASEAN BAC มบทบาทสาคญในการจดเวทระดบผนาภาคเอกชนดานธรกจและการลงทน (ASEAN Business and Investment Summit: ABIS) และในการจดทาขอเสนอแนะตอผนาและรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน องคกรเอกชนทมบทบาทสาคญใน PPE คอ สภาหอการคาและอตสาหกรรมอาเซยน (ASEAN Chamber of Commerce and Industry: ASEAN CCI) ทงน สมาชกสวนใหญของ ASEAN CCI เปนสมาชกของ ASEAN BAC ดวยเชนกน

ในชวงปทผานมา อาเซยนไดยกระดบ PPE ใหสงขนในรปแบบการจดประชมหารอ (ประจาป) ระหวางรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนกบ ASEAN BAC และผแทนจากสมาคมอตสาหกรรมทสาคญ ไดแก สมาพนธอตสาหกรรมสงทออาเซยน (ASEAN Federation of Textile Industries) และสมาพนธยานยนตอาเซยน (ASEAN Automotive Federation) ขอเสนอแนะสาคญหลายประการเกดขนจากการประชมหารอในเวท

47 

 

ดงกลาว และบทบาทคณะทางานรายสาขาของอาเซยนทเกยวของอยระหวางพจารณาขอเสนอแนะจากภาคเอกชน นอกจากน PPE ยงมบทบาทในรปแบบของการรวมจดงานนทรรศการและงานแสดงสนคาประจาป เชน ASEAN-China Expo (CAEXPO) ณ เมองหนานหนง ประเทศจน ซงจะชวยเปดโอกาสใหผประกอบธรกจของอาเซยน รวมถงวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมไดแสดงสนคาของตน และสามารถเขาถงตลาดอาเซยน-จนทมขนาดใหญและมศกยภาพ ทงน CAEXPO ครงท 7 จดขนระหวางวนท 20-24 ตลาคม 2553 ภายใต theme “CAFTA as a New Opportunity” สะทอนใหเหนถงโอกาสทางการคาและการลงทนใหมภายใตความตกลงเขตการคาเสรอาเซยน-จนทจดตงขนเมอวนท 1 มกราคม 2553

การกาวไปขางหนา

จะเหนไดอยางชดเจนวา ศกยภาพของการมสวนรวมระหวางภาครฐและเอกชนในอาเซยนยงมโอกาสขยายตวเพมขนมาก ดวยเหตน เมอเดอนสงหาคม 2553 รฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนไดเนนยาความสาคญของการมสวนรวมระหวางภาครฐและเอกชนซงจะเปนเวทสาคญในการผนกกาลงรวมกนดาเนนมาตรการในการรวมกลมและการพฒนาในภมภาค ในการน รฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนไดเหนชอบใหจดประชมหารอกบสมาคมอตสาหกรรม รวมถงผแทนจากประเทศอาเซยนและคเจรจาตางๆ เปนประจาอยางตอเนอง ขณะน อาเซยนอยระหวางการพจารณาจดทาแผนงานเพอสงเสรมการมสวนรวมของภาคเอกชน ระหวางคณะทางานของอาเซยนกบองคกรภาคเอกชนและกลมธรกจในภมภาคและระหวางประเทศ โดยเฉพาะกลมทมกจกรรมการคาและการลงทนในอาเซยน

48 

 

4. ยทธศาสตร : การบรณาการเขากบเศรษฐกจโลก

• เขตการคาเสรอาเซยน-จน (ACFTA) อาเซยนและจนไดลงนามกรอบความตกลงความรวมมอทางเศรษฐกจอาเซยน-จน (Framework Agreement on Comprehensive Economic Cooperation) เมอวนท 4 พฤศจกายน 2545 ณ กรงพนมเปญ โดยกรอบความตกลงฉบบนไดกาหนดแนวทางใหแกอาเซยนและจนในการเจรจาความตกลงตางๆ อนนาไปส การจดตงเขตการคาเสรอาเซยน-จน (ASEAN China Free Trade Area : ACFTA) ในปจจบน จนเปนประเทศคคารายใหญทสดของอาเซยน โดยมมลคาการคาในป 2553 คดเปน 292.5 พนลานเหรยญสหรฐ ซงเปนเปนสดสวนรอยละ 11.6 ของการคารวมอาเซยน สาหรบอาเซยนจดเปนประเทศคคาอนดบ 1 ของจน โดยมสดสวนการคาเทากบรอยละ 9.98 ของการคารวมของจน นอกจากน เขตการคาเสรอาเซยน-จน เปนตลาดทมผบรโภคจานวน 1.92 พนลานคน ซงมผลตภณฑ มวลรวมภายในประเทศ (GDP) คดเปนมลคา 10.09 ลานลานเหรยญสหรฐ (2553) สงผลใหกลายเปนเขตการคาเสรทใหญทสดในโลก

การคาสนคา

ความตกลงดานการคาสนคาเปนความตกลงหนงภายใตกรอบความตกลงความรวมมอทางเศรษฐกจอาเซยน-จน ซงมการลงนามเมอวนท 29 พฤศจกายน 2547 เพอกาหนดรปแบบการลดและยกเลกภาษสาหรบรายการสนคาทตองเสยภาษ ซงแบงไดเปนรายการสนคาปกตและรายการสนคาออนไหว

รายการสนคาปกต - อาเซยนเดม 6 ประเทศ (บรไน ดารสซาลาม อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย) และจน ไดยกเลกภาษสาหรบรายการสนคาทตองเสยภาษเกอบทงหมดสาหรบสนคาปกต เมอวนท 1 มกราคม 2553 โดยสนคาสวนทเหลอจะถกลดภาษลงภายในวนท 1 มกราคม 2555 ยดหยนไมเกน 150 รายการสาหรบกมพชา ลาว พมาและเวยดนาม จะตองยกเลกภาษสนคาภายใน 1 มกราคม 2558 แตไดรบการยดหยนใหยกเลกภาษสนคาสนคาจานวนไดจานวนไมเกน 250 รายการ ภายในวนท 1 มกราคม 2561

รายการสนคาออนไหว – สนคารายการนแบงเปนสนคาออนไหว (Sensitive List : SL) และสนคาออนไหวสง (Highly Sensitive Lists – HSL) ซงมการลดภาษภายในกรอบเวลาตามทกาหนดไวในขอตกลง สาหรบภาษสนคาออนไหว จะลดลงเหลอไมเกนรอยละ 20 ในป 2555 และลดลงเหลอรอยละ 0-5 ในป 2561 สาหรบสนคาออนไหวสง อตราภาษจะลดลงเหลอไมเกนรอยละ 50 ภายในป 2558 ทงน เขตการคาเสรอาเซยน-จน จะไมมการตดรายการสนคาออก และมขอกาหนดในเรองกฎวาดวยถนกาเนดสนคา ใหใชกฎทวไปวาดวยสดสวนมลคาเพมในการผลตภายในภมภาค (Regional Value Content) ไมตากวารอยละ 40

49 

 

การคาบรการ

ความตกลงดานการคาบรการระหวางอาเซยนและจน ซงไดลงนามเมอวนท 14 มกราคม 2550 เปนความตกลง ทสองภายใตกรอบความตกลงความรวมมอทางเศรษฐกจอาเซยน-จน วตถประสงคหลกของความตกลงดานการคาบรการ คอ การเปดเสรและยกเลกมาตรการกดกนสาหรบการคาบรการระหวางประเทศสมาชกในการคาบรการสาขาตางๆ สาหรบการปฏบตตามหลกการ GATS Plus ความตกลงดานการคาบรการระหวางอาเซยน-จน มการระบขอผกพนในการเปดเสรในระดบทสงกวาขอผกพนทประเทศสมาชกความตกลง GATS ของ WTO ตองปฏบตตาม ทงน อาเซยนและจน ไดลงนามขอผกพนการเปดตลาดชดท 1 แลวเมอวนท 14 มกราคม 2550 และอยระหวางการรอลงนามพธสารอนมตขอผกพนชดท 2 ในชวงการประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน-จน ครงท 10 ในเดอนสงหาคม 2554 ณ อนโดนเซย โดยมเปาหมายทจะมผลบงคบใชในวนท 1 มกราคม 2555

การลงทน

อาเซยนและจนไดลงนามความตกลงดานการลงทน เมอวนท 15 สงหาคม 2551 ณ กรงเทพมหานคร โดยมวตถประสงคทจะสงเสรมและกระตนใหเกดกระแสการลงทนเพมขน ความตกลงซงมผลใชบงคบเมอวนท 1 มกราคม 2553 มงทจะสรางบรรยากาศสงเสรมการลงทนใหแกนกลงทนทงจากอาเซยนและจน ซงประกอบดวยการคมครองการปฏบตทเสมอภาคและเทาเทยมกนแกนกลงทน การปฏบตทไมกดกนทางเชอชาต การแสวงหาผลประโยชนและการชดเชยตอการสญเสยตางๆ นอกจากน ความตกลงนมบทบญญตทอนญาตใหโอนและคนกาไรในสกลเงนทใชไดอยางอสระ รวมทงบทบญญตเกยวกบการจดตงกลไกระงบขอพพาทระหวางนกลงทนและรฐ ซงจะเปนแหลงชวยเหลอในการไกลเกลยใหแกบรรดานกลงทน

กลไกระงบขอพพาท

อาเซยนและจนไดจดทาความตกลงวาดวยกลไกระงบขอพพาทระหวางอาเซยนและจน โดยความตกลงฯ มผลบงคบใชตงแตวนท 1 ม.ค. 2548 ถาหากคพพาทไมสามารถตกลงกนได จะมการแตงตงคณะอนญาโตตลาการ เพอดาเนนการตดสนโดยคาตดสนของคณะอนญาโตตลาการ (Arbitration) ถอเปนสนสด และมผลผกพนคพพาท แตถาหากประเทศผถกฟองไมสามารถปฏบตตามขอเสนอแนะ และคาชขาดของคณะอนญาโตตลาการได อาจมการชดเชยคาเสยหาย และหากไมสามารถตกลงชดเชยคาเสยหายได คณะอนญาโตตลาการเดมอาจกาหนดระดบของการระงบสทธประโยชน หรอประโยชนอน ๆ ทเหมาะสม

50 

 

ประโยชนทไดรบ

นบตงแตความตกลงฯ มผลบงคบใชตงแตป 2548 เปนตนมา มลคาการคาระหวางอาเซยนกบจนเพมขนอยางตอเนอง การคาและการลงทนระหวางจนกบอาเซยนขยายตวอยางรวดเรว และจนกลายเปนตลาดสงออกและนาเขาทสาคญของประเทศสมาชกอาเซยนสวนใหญ ทงน สนคาทไทยไดประโยชน ไดแก ผลตภณฑมนสาปะหลง เคมภณฑอนทร สารแอลบมนอยด พลาสตกและของททาดวยพลาสตก ผลตภณฑยาบางชนด หนงฟอก เครองจกรบางชนดและอปกรณเครองใชทางการแพทย สนคาสงออกทเพมมากขน ไดแก กรดเทเรฟทาลก นายางธรรมชาต วงจรรวม ยางแผนรมควน ยางแทง มนสาปะหลง นามนปโตรเลยมดบ และโพลคารบอเนต

การขยายตวทางการคา/การลงทนระหวางอาเซยน-จน จะชวยเสรมสรางความแขงแกรงตอความรวมมอภายใตกรอบ FTA ระหวางกนไดมากขน และชวยใหเกดการพงพากนทางดานการคา/การลงทนภายในกลมสมาชก FTA มากขน จนสามารถลดการพงงพาการคาและการลงทนจากประเทศพฒนาแลวเหมอนในอดต และจะชวยเพมอานาจตอรองใหกบประเทศภาค ในการเจรจาการคากบประเทศพฒนาแลวดวยเชนกน

51 

 

• ความตกลงหนสวนเศรษฐกจอาเซยน-ญปน (AJCEP)

ความตกลงหนสวนเศรษฐกจอาเซยน-ญปน ซงมการลงนามเมอเดอนเมษายน 2551 และมผลใชบงคบในเดอนธนวาคมของปเดยวกน มสาระครอบคลมในประเดนตางๆ เชน การคาสนคา การคาบรการ การลงทน และความรวมมอทางเศรษฐกจ ซงจะกอใหเกดความสมดลยทางการคาและการลงทนทมเสถยรภาพในภมภาคตอไป

อาเซยนและญปนมมลคาผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศคดเปน 6.4 ลานลานเหรยญสหรฐ สาหรบป 2553 การคาระหวางอาเซยนและญปนมมลคา 213.9 พนลานเหรยญสหรฐ

การจดทาความตกลงหนสวนเศรษฐกจอาเซยน-ญปน จะสงผลใหผบรโภคในอาเซยนและญปนมโอกาสบรโภคสนคาและบรการในราคาทตาลง อนเปนผลจากการลดและยกเลกภาษ ซงจะสงผลใหคณภาพชวตของประชากรทงสองกลมดยงขน การคาสนคา

การลดและยกเลกภาษ ญปนจะตองลดอตราภาษสาหรบรายการสนคารอยละ 92 ของจานวนรายการสนคาทงหมด และลดภาษตามมลคาของการคาสนคาลดภาษปกต (Normal Track) โดยลดลงเหลอ 0 ภายใน 10 ป หลงจากความตกลงมผลใชบงคบ สาหรบสมาชกอาเซยนเดม 6 ประเทศ (บรไน ดารสซาลาม อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย) และเวยดนามจะตองลดอตราภาษสาหรบสนคาลดภาษปกต (Normal Track) ลงเหลอ 0 ภายในเวลา 10 ป หลงความตกลงมผลใชบงคบ โดยมรายการสนคาประมาณรอยละ 90 ของจานวนรายการสนคาทงหมด สวนเวยดนาม จะตองลดอตราภาษสาหรบรายการสนคารอยละ 90 ของจานวนรายการสนคาทงหมดและลดภาษตามสดสวนมลคาการคาสาหรบสนคาลดภาษปกต (Normal Track) ภายใน 10 ป หลงจากความตกลงมผลใชบงคบ สาหรบประเทศกมพชา ลาวและพมา จะลดอตราภาษลงเหลอ 0 ภายในเวลา 13 ป โดยมรายการสนคารอยละ 90 ของจานวนรายการสนคาทงหมด

สาหรบการลดและยกเลกภาษสาหรบสนคาออนไหวสง สนคาออนไหวและสนคายกเวน จะมรปแบบทแตกตางกน ไป นอกจากนสมาชกอาเซยนและญปนจะมการหารอทวภาคในเรอง tariff cut โดยคานงถงความออนไหวของทงสองฝาย

กฏวาดวยถนกาเนดสนคา กฏวาดวยถนกาเนดสนคาทกาหนดขนภายใตความตกลงหนสวนเศรษฐกจอาเซยน-ญปน จะชวยสนบสนนการสะสมมลคาวตถดบภายในภมภาคซงจะเปนประโยชนแกอตสาหกรรมอาเซยนและบรษทตางๆ ของญ ปนทประกอบการในอาเซยนเชน มตซบช โตโยตา รวมทงบรษทอเลกทรอนคสทประกอบการและมการลงทนจานวนมหาศาลในอาเซยน สาหรบกฏวาดวยถนกาเนดสนคาภายใตความตกลงฯ มกฎทวไป (General Rule) วาดวยสดสวนมลคาเพมในการผลตภายในภมภาค (Regional Value Content) ไมตากวารอยละ 40 หรอการเปลยนแปลงพกดอตราศลกากรในระดบ 4 หลก (CTH - Change in Tariff Heading) ซง

52 

 

เปนการยดหยนใหแกผสงออกและผผลตในการเลอกกฎเกณฑทจะนาไปใชและขยายโอกาสในการทาตามกฎวาดวยถนกาเนดสนคาเพอใชประโยชนจากการใหสทธพเศษทางศลกากร

การบรการและการลงทน

การเจรจาดานการบรการและการลงทนเรมตนการเจรจาอยางเปนทางการในเดอนมนาคม 2554 และมเปาหมายจะสรปการเจรจาภายในป 2555

กลไกระงบขอพพาท

ความตกลงหนสวนเศรษฐกจอาเซยน-ญปนไดบรรจบทบญญตเกยวกบการระงบขอพพาท เพอแกปญหาในกรณเกดขอพพาทเกยวกบการตความขอตกลงการคาสนคา (TIG)

ประโยชนทไดรบ

ความตกลงหนสวนเศรษฐกจอาเซยน-ญปน จะทาใหนกลงทนจานวนมากหลงไหลสอาเซยน ซงคาดการณวาจะชวยลดความแตกตางทางเศรษฐกจระหวางประชากรในอาเซยนและญปนซงมจานวนรวมกวา 711 ลานคน ทงน มลคา FDI จากญปนในอาเซยนตงแตป 2545-2551 คดเปนมลคา 45 พนลานเหรยญสหรฐ และคาดวาจะมมลคาสงขนอยางตอเนองพรอมไปกบการดาเนนการตางๆตามความตกลงฯ

53 

 

• เขตการคาเสรอาเซยน-สาธารณรฐเกาหล (AKFTA)

สาธารณรฐเกาหลเปนประเทศทสองทเปนคเจรจาเขตการคาเสรกบอาเซยน โดยในป 2548 อาเซยนและเกาหลไดลงนามกรอบความตกลงวาดวยความรวมมอทางเศรษฐกจอยางครอบคลมระหวางอาเซยนและสาธารณรฐเกาหล (Framework Agreement on Comprehensive Economic Cooperation: FA) รวมทงความตกลงอก 4 ฉบบเพอจดตงเขตการคาเสร โดยในป 2552 เกาหลเปนประเทศคคาทสาคญอนดบท 5 ของอาเซยนโดยมมลคาการคาระหวางกนเทากบ 74,700 ลานเหรยญสหรฐฯ และมลคาการลงทนทางตรงจากเกาหลมายงอาเซยนเทากบ 1,400 ลานเหรยญสหรฐฯ ในป 2553 อาเซยน-เกาหล มลคาการคาระหวางกนเทากบ 97,294.22 ลานเหรยญสหรฐ การคาสนคา

ความตกลงวาดวยการคาสนคาอาเซยน-เกาหล (AK-TIG) มการลงนามเมอวนท 24 สงหาคม 2549 โดยใหสทธพเศษทางดานการคาสนคาระหวางประเทศภาคอาเซยน 10 ประเทศและสาธารณรฐเกาหล ไดแก การลดและยกเลกภาษระหวางกน โดยในวนท 1 มกราคม 2553 อาเซยน 5 ประเทศ (บรไน อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส และสงคโปร) และสาธารณรฐเกาหลไดมการยกเลกภาษสนคาในกลม Normal Track ลงเกอบรอยละ 90

สาหรบประเทศสมาชกใหมของอาเซยน ไดแก เวยดนาม กมพชา ลาว และพมานนจะมระยะเวลา การปรบตวนานกวาเนองจากมระดบการพฒนาทางเศรษฐกจไมเทากบอาเซยนอน สาหรบเวยดนาม สนคา ใน Normal Track อยางนอยรอยละ 50 จะลดภาษลงเหลอรอยละ 0-5 ภายใน 1 มกราคม 2556 และเพมเปนรอยละ 90 ภายใน 1 มกราคม 2559 สาหรบกมพชา ลาว และพมา (CLM) สนคาใน Normal Track อยางนอยรอยละ 50 จะลดภาษลงเหลอรอยละ 0-5 ภายใน 1 มกราคม 2558 และเพมเปนรอยละ 90 ภายใน 1 มกราคม 2561 ซงภายในป 2560 และ 2563 สนคาในกลม Normal Track ของเวยดนาม กมพชา ลาว และพมาจะมการเปดตลาดอยางสมบรณโดยมอตราภาษรอยละ 0 ในสวนของประเทศไทยทมการลงนามในความตกลงฯ เมอป 2550 นน อตราภาษสาหรบสนคาใน Normal Track จะคอยๆ ลดลงจนกระทงยกเลกภายในป 2559 และ 2560 การคาบรการ

ความตกลงวาดวยการคาบรการอาเซยน-เกาหล (AK-TIS) มการลงนามเมอวนท 21 พฤศจกายน 2550 เพอสงเสรมการเปดตลาดและเพมความสามารถในการเขาตลาดของผใหบรการอาเซยนและเกาหลซงความตกลงฯ จะผกพนการเปดตลาดในระดบทสงกวาความตกลงดานการคาบรการ (GATS) ภายใตกรอบขององคการการคาโลก (WTO) โดยจะครอบคลมถงสาขาตางๆ ทอยในภาคบรการมากขน รวมทงมการผอนคลายกฏระเบยบในการเขาตลาดและวธปฏบต เชน ภาคธรกจ การกอสราง การศกษา การสอสาร สงแวดลอม การทองเทยวและ การคมนาคม

54 

 

การลงทน

ความตกลงวาดวยการลงทน (AK-AI) มการลงนามเมอวนท 2 มถนายน 2552 โดยมเปาหมายเพอเปดเสรดานการลงทน อานวยความสะดวก สรางความโปรงใสและบรรยากาศในการลงทนทมความปลอดภย สาระสาคญของความตกลงคอ การคมครองการลงทนระหวางอาเซยนและเกาหล ซงรวมถงการปฎบตทเปนธรรม การเคลอนยายเงนทนทไดรบการคมครอง ตลอดจนการชดเชยในกรณทมเหตการณไมสงบหรอมการเวนคนของรฐ ความตกลงวาดวยการลงทน (AK-AI) นมผลบงคบใชตงแตวนท 1 กนยายน 2552 อยางไรกตามการเจรจาจะยงคงดาเนนตอไปเนองจากอาเซยนและเกาหลตองการบรรลวาระสบเนอง (built-in agenda items) ในเรอง การพฒนาขอผกพนในการเขาสตลาด (the development of market access commitments) หรอ ตาราง ขอสงวน (schedules of reservations) โดยจะมการสรปการหารอในเรองดงกลาวภายใน 5 ปนบจากวนทความตกลงมผลใชบงคบ

กลไกการระงบขอพพาท ความตกลงวาดวยกลไกการระงบขอพพาท (Agreement on Dispute Settlement Mechanism: DSM)

มการลงนามเมอวนท 13 ธนวาคม 2548 เพอเปนกลไกสาหรบระงบขอพพาทตางๆ ของประเทศภาคทอาจเกดจากการตความและการใชบงคบความตกลงตางๆ ภายใตความตกลงการคาเสรอาเซยน-สาธารณรฐเกาหล ประโยชนทจะไดรบ

ความตกลงอาเซยน-เกาหล จะเปนประโยชนในดานรกษาศกยภาพในการสงออกของอาเซยนในตลาดเกาหล โยเฉพาะการแขงขนกบอาเซยนอนและประเทศทสามทไดจดทา FTA กบเกาหลแลว

การดงดดนกลงทนเกาหลใหยายฐานการผลตและการลงทนมาอาเซยนมากขนและเพมโอกาสในการเจรจาลดอปสรรคมาตรการทมใชภาษ เชน มาตรการสขอนามยและสขอนามยพช (SPS) และอปสรรคทางเทคนคตอการคา

นอกจากนความตกลงยงมความรวมมอทางเศรษฐกจในดานตาง ๆ เชน SPS, TBT, เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) การทองเทยว การลงทนและอน ๆ ซงจะชวยอานวยความสะดวกทางการคาและการลงทน สงเสรมการพฒนาทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมระหวางภมภาคใหมความแขงแกรงเพมมากยงขน

55 

 

• เขตการคาเสรอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด (AANZFTA)

การลงนามความตกลงเพอจดตงเขตการคาเสรอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด (AANZFTA) มขนเมอวนท 27 กมภาพนธ 2552 ณ ประเทศไทย โดยวตถประสงคทจะบรณาการตลาดของทงสบสองประเทศใหเปนตลาดเดยวกน ซงมประชากรรวมจานวน 616 ลานคน และผลตภณฑมวลรวมประชาชาตมลคา 2.61 ลานลานเหรยญสหรฐ (ป 2009) ความตกลงฉบบนมผลใชบงคบเมอวนท 1 มกราคม 2553 โดยในป 2553 การคาระหวางสองฝายมมลคารวม 57.5 พนลานเหรยญสหรฐ และแมวาจะเกดวกฤตเศรษฐกจโลกและการหลงไหลของการลงทนจากตางประเทศลดตาลง ตวเลขการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (FDI) ซงมาจากนกลงทนออสเตรเลยและนวซแลนดในอาเซยนกลบเพมขนจาก 10,000 ลานเหรยญสหรฐ ในป 2008 เปน 14.9 พนลาน เหรยญสหรฐ

ความตกลงเพอจดตงเขตการคาเสรอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด เปนความตกลง “ฉบบ แรก” ของอาเซยนทเปน

(1) ความตกลง Comprehensive single undertaking ทลงนามโดยอาเซยนและประเทศคเจรจา ซงครอบ คลมการคาสนคาและบรการ การคาดานอเลกทรอนคส การเคลอนยายบคลากร การลงทน ความรวมมอทางเศรษฐกจ กลไกลระงบขอพพาท และขอกาหนดเฉพาะเกยวกบกระบวนการทางศลกากร มาตรการดานสขภาพและอนามย กฎเกณฑดานมาตรฐานและเทคนค ทรพยสนทางปญญาและการแขงขน

(2) การมสวนรวมกนระหวางภมภาคและภมภาคสาหรบอาเซยน และ (3) ความตกลงซงออสเตรเลยและนวซแลนดไดมการเจรจารวมกน

การคาสนคา การลดภาษสนคา นอกจากความตกลงฯ จะครอบคลมเรองการลด และ/หรอ การยกเลกภาษศลกากรแลว ยงครอบคลมเรองการยกเลกการอดหนนสงออกสนคาเกษตร การประตบตเยยงคนชาตในการเกบภาษอากรและระเบยบขอบงคบภายใน คาธรรมเนยมและคาภาระทเกยวของกบการนาเขาและการสงออก การเผยแพรและบรหารจดการระเบยบขอบงคบทางการคา มาตรการจากดปรมาณและมาตรการทไมใชภาษศลกากร และการอนญาตการนาเขา

สาหรบการลดและ/หรอ การยกเลกภาษศลกากรภายใตความตกลง AANZFTA ประเทศภาคแต ละประเทศจะตองลด และ/หรอ ยกเลกภาษศลกากรตามตารางขอผกพนภาษศลกากรของตนทปรากฎอยในภาคผนวกของความตกลง โดยใหแกประเทศอนทง 11 ประเทศ กฎถนกาเนดสนคา สนคาทไดถนกาเนดภายใตความตกลง AANZFTA ไดแก (1) สนคาทผลตทงหมด (Wholly Produced) หรอไดมาทงหมด (Wholly Obtained) ในประเทศภาค (2) สนคาทมสดสวนมลคาตนทนการผลตในภมภาคไมตากวารอยละ 40 ของราคา FOB และมการผลตขนสดทายในประเทศภาคนน ๆ (3) สนคาทวตถดบทไมไดถนกาเนดทงหมดทใชในการผลต ผานการเปลยนพกดศลกากรในระดบ 4 หลก (CTH) (4) สนคา

56 

 

ทผานตามกฎเฉพาะรายสนคา (PSR) หรอ (5) สนคาทผลตในประเทศภาคนน จากวตถดบทไดถนกาเนดของหนงหรอมากกวาหนงประเทศภาคเทานน การคาบรการ

ขอบทการคาบรการของความตกลง AANZFTA มพนฐานมาจากความตกลงการคาบรการของ องคการคาโลก (GATS) โดยหลาย ๆ ขอบท เชน การปะตบตเยยงคนชาต การเขาสตลาด และการแกไขตารางขอผกพน มสาระสาคญรวมถงแนวทางการผกพนเหมอน GATS กลาวคอ ประเทศภาคแตละประเทศสามารถเลอกกจกรรมการคาบรการทตองการจะผกพนไดตามความพรอมของตน โดยจดทาเปนตารางขอผกพนเฉพาะ ซงระบเงอนไขทเปนขอจากดในการเขาสตลาด (Positive List APProach) เชน การจากดจานวนผใหบรการ การจากดจานวนบคคลธรรมดาทอาจจางได และการจากดการมสวนรวมของทนตางชาต ตลอดจนขอจากดในการใหการประตบตเยยงคนชาต

ขอผกพนดานการคาบรการจะมการเปดเสรเปนแบบกาวหนาตามลาดบ โดยเจรจาเปนรอบ ๆ ไป และใหมการเจรจาครงแรกไมชากวา 3 ป นบจากความตกลงมผลบงคบใช นอกจากนน ขอบทการคาบรการของความตกลงประกอบดวยภาคผนวกสองเรองสาคญ ไดแก

ภาคผนวกวาดวยบรการการเงน มสาระสาคญ คอ ประเทศภาคมสทธและพนธกรณในเรอง ตาง ๆ เชน สทธในการใชมาตรการดานการกากบควบคมเพอความมนคง เพอคมครองผลงทน ผฝากเงน หรอผถอกรมธรรม เพอประกนความมนคงและเสถยรภาพของระบบเงน หรอเพอประกนความมเสถยรภาพของอตราแลกเปลยน เปนตน

ภาคผนวกวาดวยการโทรคมนาคม มสาระสาคญคอ ประเทศภาคมสทธและพนธกรณดานการ กากบดแลบรการโทรคมนาคม บรการเชาใชสถานทเพอตดตงอปกรณ บรการวงจรเชา การระงบขอพพาท การจดสรรและการใชทรพยากรทมจากด เปนตน การลงทน

การลงทนประกอบดวย 2 สวนหลก ไดแก 1) การเปดเสรการลงทน 2) การสงเสรมและคมครองการ ลงทน

- การเปดเสรการลงทน ความตกลง AANZFTA ใชแนวทางการเปดเสรทระบเฉพาะสาขาและมาตรการ ทไมเปดเสร (Negative List Approach) โดยแตละประเทศจะมตารางขอสงวนหนงตารางทระบสาขาและมาตรการทจะสงวนสทธในการทจะใหการปฏบตทดกวาตอนกลงทนของประเทศตน ทงน ทกประเทศจะตองจดทาตารางขอสงวนใหแลวเสรจภายใน 5 ป นบจากวนทความตกลงมผลบงคบใช

- การสงเสรมและคมครองการลงทน มพนธกรณคลายคลงกบพนธกรณอน ๆ ทไทยทากบนานาประเทศ เชน ประเทศภาคจะไมตงเงอนไขในการเขามาประกอบธรกจของนกลงทนตางชาตทขดกบความตกลงวาดวยมาตรการการลงทนทเกยวกบการคาในกรอบองคการการคาโลก ประเทศภาคจะใหการปฏบตทเปนธรรมและเทา

57 

 

เทยมกน รวมถงใหความคมครองและความมนคงตอการลงทนของประเทศภาคอน ประเทศภาคจะไมเวนคนทรพยสนของนกลงทนตางชาตหรอออกมาตรการทเทยบเทากบการเวนคน เวนแตจะเปนไปเพอประโยชนสาธารณะในลกษณะไมเลอกปฏบต ความรวมมอทางเศรษฐกจ

ความรวมมอทางเศรษฐกจภายใตความตกลง AANZFTA ครอบคลมความรวมมอในเรองทภาคมความสนใจรวมกน และมประเทศมาชกอยางนอยสองประเทศ ออสเตรเลยและ/หรอนวซแลนดเขารวม ทงน แผนงานความรวมมอทางเศรษฐกจ แบงออกเปน 8 ดาน ไดแก กฎวาดวยถนกาเนดสนคา มาตรการสขอนามยและสขอนามยพช มาตรฐาน กฎระเบยบทางเทคนค และกระบวนการตรวจสอบและรบรอง การคาบรการ การลงทน ทรพยสนทางปญญา การมสวนรวมในสาขาตาง ๆ และศลกากร

นอกจากนน ประเทศภาคจะตองจดทาแผนงานรายป เปนระยะ 5 ป นบจากวนทความตกลงมผลบงคบใชโดยคาดวาจะใชงบประมาณในความรวมมอดงกลาวประมาณ 20-25 ลานดอลลารออสเตรเลย ทงน โครงการทจะเสนอภายใต ECWP มหลกเกณฑจะตองสนบสนน (Strategic Approach) (1) การดาเนนงานภายใต AANZFTA (Operationalisation) (2) พนธกรณภายใตความตกลง (Built-in Agenda) และ (3) การรวมกลมทางเศรษฐกจ (Economic Interation) ตอมาภายหลงทประชม SEOM 2/42 เมอเดอนมนาคม 2554 ไดเหนชอบใหเพมเรอง “ Business Utilisation ” เขาไปในหลกเกณฑดวย กลไกระงบขอพพาท

ความตกลง ANNZFTA ประกอบดวยบทบญญตเบองตน บทบญญตวาดวยการปรกษาหารอ บทบญญต วาดวยการวนจฉย บทบญญตวาดวยการปฏบตตาม และบทบญญตสดทาย เมอเกดขอพพาทภายใตความตกลงฯ ประเทศภาคผฟองรองสามารถเลอกไดวาจะใชกลไกระงบขอพพาทของกรอบใด นอกจากนน ประเทศภาคแตละประเทศจะตองกาหนดจดตดตอสาหรบการปรกษาหารอ และการระงบขอพพาทภายใตความตกลง AANZFTA ดวย

ประโยชนทไดรบ ความตกลงAANZFTA สรางโอกาสทดใหแกผทเกยวของทงในอาเซยน ออสเตรเลยและนวซแลนด ทาใหผผลตและผประกอบการสามารถเขาถงตลาดในภมภาคไดมากขน และยงเปนการสงเสรมการประหยดการขนาดในการผลต (Economies of scale) เพมโอกาสในการสรางเครอขายและความรวมมอระหวางภมภาค ตลอดจนสรางสภาพแวดลอมทางธรกจทมความแนนอน โปรงใส และสรางความมนใจวากจกรรมทางการคาจะไมถกกดกนดวยอปสรรคตาง ๆ