1-GIDA İLE TEMAS EDEN

1 1

GIDA ĠLE TEMAS EDEN

MADDE VE MALZEMELERE ĠLĠġKĠN

YASAL DÜZENLEMELER

Ambalaj Sektörü Bilgilendirme Toplantısı

27 Eylül 2011

Ankara

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

2 2

Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzeme Kavramı

Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere iliĢkin Türk

Gıda Kodeksi Mevzuatı

Yatay Mevzuat

Dikey Mevzuat

AB’de Yasal Durum

CoE ÇalıĢmaları


ĠÇERĠK

3 3

YASAL DAYANAK

GIDA İLE TEMAS EDEN MADDE VE MALZEME NEDİR?

5996 sayılı “Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem

Kanunu”nun üçüncü maddesinde;

Gıda ile temas eden madde ve malzeme: Gıda maddeleri ile

temasta bulunan veya bulunmak üzere üretilen her türlü madde ve

malzeme olarak tanımlanmaktadır.

Gıda ile temas eden madde ve malzeme ≠ ambalaj


4 4


KAPSAM

Mevzuat;

Son hali ile gıda ile temasta bulunan madde ve

malzemeleri,

Bireysel kullanıma yönelik sunulan sular ile temasta

bulunan madde ve malzemeleri

kapsar.

5 5


Kaplamalarda kullanılan ve gıda ile birlikte tüketilebilen

malzemeler

Sabit su sağlama üniteleri

Antika madde ve malzemeler

Gıda ile doğrudan temas etmeyen;

• Dış ambalajlar

• Taşıma ambalajları

bu kapsamda değerlendirilmemektedir.

KAPSAM

6 6


MEVZUAT YAPISI

Mevzuat

Yatay Genel

Kurallar

Dikey Madde

malzemeye özgü kurallar

7 7


MEVZUAT YAPISI

TGK Yönetmeliği

2002/32

2002/8

2005/31

2005/34

8 8


MEVZUAT YAPISI

YATAY MEVZUAT

Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği (9. Bölüm)

2002/32 Sayılı Gıda Maddeleri ile Temasta

Bulunan Madde ve Malzemeler Tebliği

2002/8 Sayılı Gıda Maddeleri ile Temas Eden

Madde ve Malzemelerde Bulunacak Sembolün

Tebliğ

9 9


MEVZUAT YAPISI

DĠKEY MEVZUAT

Plastik Madde ve Malzemeler

Seramik Madde ve Malzemeler

Rejenere Selüloz Filmler

Epoksi Türevleri

Kağıt esaslı Ambalaj Maddeleri

Metal Esaslı Ambalaj Maddeleri

Cam Esaslı Ambalaj Maddeleri

10 10

YATAY MEVZUAT

TÜRK GIDA KODEKSĠ YÖNETMELĠĞĠ

R.G:16 KASIM 1997 / 23172

Kapsam: Gıdaların kalite ve hijyenle ilgili özelliklerini, katkı maddelerini,

aroma maddelerini, pestisit ve veteriner ilaç kalıntılarını, gıda

bulaşanlarını, ambalaj ve işaretleme, depolama ve taşıma kurallarını,

numune alma ve analiz metotlarını kapsar.

Bu yönetmelik ve yönetmeliğe bağlı tebliğler ile gıda ile temas eden

madde ve malzemelerin asgari teknik ve hijyenik kriterleri belirlenmiştir.

Yatay hükümlerle birlikte dikey hükümleri de içermektedir.


11 11

Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği – 9. Bölüm

« Ambalajlama ve Etiketleme-ĠĢaretleme »

Yönetmeliğin 18. maddesinde yer alan genel koşullar;

a) Ambalaj materyali gıda maddesini özelliğine bağlı olarak sıcaklık

değişimleri, nem, hava, ışık gibi olumsuz dış etkenlerden korumalıdır.

b) Gıda maddelerinin bileşiminde istenmeyen değişikliklere ve

organoleptik özelliklerinde bozulmalara neden olmamalı ve gıda

maddesiyle etkileşim göstermemelidir.

c) Doldurma, taşıma ve depolama koşullarına dayanıklı ve istiflemeye

uygun olmalıdır.


YATAY MEVZUAT

12 12

TGK – Gıda Maddeleri ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemeler

Tebliği (2002/32)

89/109/EEC sayılı AB direktifi ile uyumlu

Gıda ile temas eden tüm madde ve malzemelere uygulanacak genel

hükümleri içermektedir.

Madde 4 (a):

“İyi üretim uygulamaları ile üretilmesi gereken madde ve malzemelerin

normal veya olması muhtemel kullanım koşullarında madde ve malzemeyi

oluşturan bileşenlerden gıda maddesine,

insan sağlığı için tehlikeye yol açabilecek

gıda maddesinin bileşiminde istenmeyen değişikliklere neden

olabilecek,

duyusal özelliklerinde değişiklik yapabilecek

miktarda geçiş olmamalıdır.”


YATAY MEVZUAT

13 13

TGK – Gıda Maddeleri ile Temas Eden Madde ve Malzemelerde

Bulunacak Sembolün Belirlenmesi Hakkında Tebliğ (2002/8)

80/590/EEC sayılı AB direktifi ile uyumlu

Gıda ile temas eden madde ve malzemelerde kullanılacak sembolü

içermektedir.


YATAY MEVZUAT

14 14

Plastik Madde ve Malzemeler - I

TGK – Gıda Maddeleri ile Temasta Bulunan Plastik Madde ve

Malzemeler Tebliği (2005/31)

Bu tebliğ; sadece plastik olan madde veya malzemeleri, her biri

sadece plastik olan ve iki veya daha fazla katmandan oluşan,

yapıştırılarak veya başka şekilde birleştirilen ve son hali ile gıdaya temas

edebilen veya etmesi tasarlanan madde veya malzemeleri kapsar.

Tebliğ 2002/72/EC sayılı AB Direktifi ile uyumludur. Direktifin

değişiklikleri de uyumlaştırılmıştır.

(!!! 10/2011/EU !!!)


DĠKEY MEVZUAT

15 15

Plastik Madde ve Malzemeler - II

TGK-Gıda Maddeleri ile Temasta Bulunan Plastik Madde ve

Malzemelerin Bileşenlerinin Migrasyon Testi İçin Temel Kurallar Tebliği

(2005/34)

Tebliğ 82/711/EEC sayılı AB Direktifi ile uyumludur.

TGK – Gıda Maddeleri ile Temasta Bulunan Plastik Madde ve

Malzemelerin Bileşenlerinin Migrasyon Testinde Kullanılan Gıda Benzerleri

Listesi Tebliği (2005/33)

Tebliğ 85/532/EEC sayılı AB Direktifi ile uyumludur.


DĠKEY MEVZUAT

16 16

Plastik Madde ve Malzemeler - III

Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde ilave hükümler yer almaktadır.

Geri DönüĢümle ilgili hükümler

Gıda ambalaj materyali olarak üretilmemiş basılı ve yazılı kağıtlar, yeniden

işlenmiş kağıtlar ve plastikler gıda ambalaj materyali olarak kullanılamazlar. Ancak,

üretim çapakları ve kenar fireleri geri dönüşümlü plastik olarak

değerlendirilmez ve işletme dışına çıkmadan, üretimin bir parçası olarak, iyi

üretim uygulamaları çerçevesinde ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmak

kaydıyla kullanılabilir. (TGK Değişikliği-R.G:17/01/2009-27113)

Plastiklerde kullanılan boyar maddeler (TGK Değişikliği R.G:17/01/2009-27113 ile Ek-36A ve Ek-36B yürürlükten kaldırılmıştır.)


DĠKEY MEVZUAT

17 17

Epoksi Türevleri

Gıda Maddeleri ile Temasta Bulunan Epoksi Türevi Madde ve

Malzemeler Tebliği (2005/32)

Bu tebliğ; son hali ile gıda maddeleri ile temasta bulunan epoksi

türevi madde ve malzemeleri kapsar ve 1895/2005/EC sayılı AB Tüzüğü

ile uyumludur.


DĠKEY MEVZUAT

18 18

Vinil Klorür Monomerler

Gıda Maddeleri ile Temas Eden ve Vinil Klorür Monomer İçeren Madde ve

Malzemeler Hakkında Tebliğ(2002/5)

Vinil klorür polimerleri veya kopolimerlerden hazırlanan ve gıda ile

temasta bulunan madde ve malzemeleri kapsar (78/142/EEC sayılı AB direktifi)

Madde Ve Malzemelerdeki Vinil Klorür Monomer Miktarı Analiz Metodu Tebliği

(2002/22)

Madde ve malzemelerdeki vinil klorür monomer miktarının belirlenmesi

için kullanılacak analiz metodunu kapsar (80/766/EEC sayılı AB direktifi)

Madde ve Malzemelerden Gıda Maddelerine Geçen Vinil Klorür Miktarı Analiz

Metodu Tebliği

Madde ve malzemelerden gıda maddelerine geçen vinil klorür miktarının

belirlenmesi için kullanılacak analiz metodunu kapsar (81/432/EEC sayılı AB

direktifi)

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI

DĠKEY MEVZUAT

19 19

Rejenere Selüloz Filmler

Gıda Maddeleri İle Temasta Bulunan Rejenere Selüloz Filmlerden

Yapılmış Madde ve Malzemeler Tebliği (2001/39)

Gıda maddeleri ile temas etmek üzere hazırlanmış ürünü ya da

diğer malzemeleri de içeren ürünün bir kısmını oluşturan rejenere selüloz

filmleri kapsar. Sentetik rejenere selüloz kaplamaları kapsamaz .

(93/10/EEC sayılı AB direktifi )


DĠKEY MEVZUAT

20 20

Seramik Madde ve Malzemeler

Gıda Maddeleri İle Temasta Bulunan Seramik Malzemeler Tebliği

(2001/38)

Gıda maddeleri ile temasta olan veya bu amaç için kullanıma

hazır seramik malzemeleri kapsar .

Kurşun kadmiyum migrasyonu analiz metotlarını da içerir.

(84/500/EEC sayılı AB direktifi )


DĠKEY MEVZUAT

21 21

Kağıt Esaslı Ambalaj Malzemeleri

Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği, Madde 21’de yer alan hükümler ile

düzenlenmiştir. Bunlar;

•Gıdanın özelliklerini değiştirmeyecek yapıda olmalı

•Gıda maddesine doğrudan temas edecek kağıt ve kartonların

bileşiminde bulunabilecek

Titanyum dioksit (TiO2) % 3’ü,

Kurşun 20mg/kg’ı,

Arsenik 2 mg/kg’ı,

Klorür % 0,2’yi,

Poliklorbifenil 2 mg/kg’ı ve

Formaldehit 15 mg/kg’ı aşmamalıdır. (TGK Değişikliği-

R.G:16/05/2008-26878)


DĠKEY MEVZUAT

22 22

Metal Esaslı Ambalaj Malzemeleri

Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği’nin 22. Maddesine göre

değerlendirme yapılmaktadır.

Buna göre; Gıda maddelerinin konulduğu paslanmaz çelik

dışındaki metal esaslı ambalajlar gıdanın özelliğine göre kalay, krom,

kromoksit, alüminyum folyo, lak veya plastik ile kaplanmış olmalıdır.

Kaplama maddeleri kaplanılan tüm yüzeylere homojen bir şekilde

dağılmalıdır. Lak ve plastik kaplamalarda bu maddelerin özellikleri plastik

maddelerin teknik özelliklerine uygun olmalıdır.


DĠKEY MEVZUAT

23 23

Cam Esaslı Ambalaj Malzemeleri

Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği’nin 23. maddesine göre

değerlendirilmektedir.

Kapsamı:

• En küçük iç basınç değerleri

• Malzemelerin ani sıcaklık değişimlerine dayanım dereceleri

• Tepe boşluğu ile ilgili hususlar (Yönetmeliğin 05.09.2008 tarihli

değişikliği ile “Cam ambalajın içindeki ürüne bağlı olarak meydana

gelebilecek basınç dikkate alınarak, dolum sırasında tekniğine

uygun tepe boşluğu bırakılmalıdır.” şeklinde yeniden

düzenlenmiştir.)


DĠKEY MEVZUAT

24 24


Çerçeve Tüzük (1935/2004/EC)

İyi Üretim Uygulamaları (GMP) Tüzüğü (2023/2006/EC)

Malzemeye özgü kurallar

Malzeme Grupları

• Seramik

• Rejenere Selüloz

• Plastikler

• Geri Dönüştürülmüş Plastikler

• Aktif ve Akıllı Malzemeler

Maddeler

• VCM

• Nitrozaminler

• BADGE,BFDGE&NOGE

AB MEVZUATI

25 25

ÇERÇEVE MEVZUAT :

1935/2004/EC sayılı Konsey Tüzüğü

(Materials and Articles Intended to Come Into Contact With Food)

Tüzüğün 3. maddesinde yer alan “Genel Hükümler” gıda ile temas eden tüm

madde ve malzemelerin sağlaması gereken koşulları içermektedir. Bunlar;

a) İnsan sağlığını tehlikeye sokacak miktarlarda,

b) Gıdanın bileşiminde istenmeyen değişikliklere neden olacak miktarlarda,

c) Gıdanın duyusal özelliklerinde değişiklik oluşturacak miktarlarda

gıda maddesine geçiş olmamalıdır.


AB MEVZUATI

26 26

Çerçeve Tüzük, gıda ile temas eden aktif ve akıllı madde ve malzeme

tanımlarını içermektedir.

Tüzük, bir “Onaylama Prosedürü” kavramını gündeme getirmiştir.

Prosedür, izin verilen listelerde yer alamayan maddeler için Avrupa Birliği

Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından gerçekleştirilecek bir dizi

incelemeyi kapsamaktadır.


AB MEVZUATI

27 27

2023/2006/EC sayılı Tüzük (Ġyi Üretim Uygulamaları)

Kalite Güvence Sistemi (proses tasarımı ve işletilmesi) • Çerçeve mevzuat koşullarını sağlanacak şekilde başlangıç maddelerinin

seçimi

• Bulaşılar, reaksiyon ve parçalanma ürünleri açısından son ürünün uygun

olmasını sağlayacak

Kalite Kontrol Sistemi

• Son ürün kontrollerinin uygun sıklıkla gerçekleştirilmesi

Tüm üretim basamaklarını kapsayan dökümantasyon • Başlangız maddelerinin spesifikasyonları (toksisite, migrasyon potansiyeli,

safsızlıklar…)

• Son ürün spesifikasyonları (migrasyon limitleri)

• Test sonuçları


AB MEVZUATI

28 28

1935/2004/EC Yönetmeliği’ne bağlı olarak bazı madde ve malzemelere

özel direktifler hazırlanmıştır. Bunlar;

Gıda ile Temas Eden Plastik Madde ve Malzemeler

2002/72/EC – (Aşamalı olarak yürürlükten kaldırılıyor)

10/2011/EU – Gıda ile Temas Eden Plastik Madde ve

Malzemeler Tüzüğü Tüzükle;

2002/72/EC (plastik)

80/766/EEC (VCM Analiz Metotları)

81/432/EEC (Gıdaya geçen VCM Miktarı Analiz Metotları)

yürürlükten kaldırıldı.

Çok katmanlı ve birden çok malzemeden oluşan

malzemelerdeki plastik katmanlar kapsama alındı.

Gıda benzerleri listesi ve migrasyon testi kuralları güncellendi.


AB MEVZUATI

29 29

Gıda Maddeleri İle Temas Eden ve Vinil Klorür Monomer İçeren

Madde ve Malzemeler (78/142/EEC)

Gıda ile Temas Eden Epoksi Türevi Madde ve Malzemeler

(1895/2005/EC)

Gıda ile Temas Eden Seramik Madde ve Malzemeler (84/500/EEC)

Gıda ile Temas Eden Rejenere Selüloz Filmler (93/10/EEC)

Madde Ve Malzemelerdeki Vinil Klorür Monomer Miktarı Analiz

Metotları (80/766/EEC)

Madde ve Malzemelerden Gıda Maddelerine Geçen Vinil Klorür

Miktarı Analiz Metotları (81/432/EEC)

Bunların dışında kalan madde ve malzemeler için çerçeve mevzuatla birlikte, üye

ülkeler kendi düzenlemelerini de yapmaktadırlar.


AB MEVZUATI

30 30


AVRUPA KONSEYĠ (CoE)

Avrupa Konseyi (CoE)

Avrupa İlaç Kalitesi ve Sağlığın Korunması Müdürlüğü

(EDQM-European Directorate for the Quality of Medicines and Healthcare)

Gıda ve Farmosötik Ürünler Ambalajlama Materyalleri Komitesi

31 31


AVRUPA KONSEYĠ (CoE)

AB mevzuatında ortak düzenleme yapılmamış alanlar için kılavuzlar

hazırlanmaktadır.

Gıda İle Temas Eden Metal ve Alaşımları

Baskı Mürekkepleri

Plastiklerde Kullanılan Boyar Maddeler

Kağıt ve Karton

Silikon Malzemeler

gibi pek çok alanda çalışmalar devam etmektedir.

32 32

TEŞEKKÜR EDERİM…

Hatice USLU - Gıda Mühendisi

Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Gıda Ġşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı

E-posta: [email protected]

0312 258 77 53


mailto:[email protected]

Documents

1-GIDA İLE TEMAS EDEN