Upload
rafaela-loredo
View
213
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
kvanturi kompiuteri
gia giorgaZegia [email protected]@jinr.ru
TsuTsu 2007 2007
gamomTvleli mowyobiloba, romelic kvanturi fizikis kanonebiT muSaobs
33
mocemulia diofanturi mocemulia diofanturi gantoleba ucnobTa nebismieri gantoleba ucnobTa nebismieri
ricxviTa da mTeli koeficientebiT. ricxviTa da mTeli koeficientebiT. miuTiToT meTodze, romlis miuTiToT meTodze, romlis
saSualebiTac operaciaTa sasruli saSualebiTac operaciaTa sasruli raodenobis Semdeg gairkveva, raodenobis Semdeg gairkveva,
amoxsnadia Tu ara es amoxsnadia Tu ara es
gantoleba mTel ricxvebSi.gantoleba mTel ricxvebSi.
4
daviT hilberti, 1900 weli, agvisto. maTematikosTa me-2
saerTaSoriso kongresi, parizi.
hilbertis me-10 problema mocemulia diofanturi gantoleba ucnobTa nebismieri ricxviTa da mTeli
koeficientebiT. miuTiToT meTodze (proceduraze), romlis saSualebiTac
operaciaTa sasruli raodenobis Semdeg gairkveva, amoxsnadia Tu ara es gantoleba mTel ricxvebSi.
5
algoriTmi kurt giodeli, alan tiuringi, emil
posti, alonzo CiorCi... tiuringis manqana, postis
manqana, λ-aRricxva, nawilobriv rekursiuli funqciebi...
yvela zemoT moyvanili aparati erTmaneTis eqvivalenturia.
6
iuri matiaseviCi
Диофантовость перечислимых множеств. Доклады АН СССР, 1970
Teorema. ar arsebobs zogadi algoriTmi, romelic gaarkvevs diofanturi gantoleba amoxsnadia Tu ara mTel ricxvebSi
9
(gamoTvlebis) sirTulis Teoria
problema: samarTliania Tu ara P=NP toloba?
me-20 saukunis 70-iani wlebi: s. kuki, p.karpi, l.levini
1111
zogadi Teoriazogadi Teoria
• mdgomareobaTa sivrce mdgomareobaTa sivrce sasrulganzomilebiani hilbertis sivrceasasrulganzomilebiani hilbertis sivrcea
• evoluciis operatori am sivrcis elementebze evoluciis operatori am sivrcis elementebze (veqtorebze) moqmedeben rogorc wrfivi (veqtorebze) moqmedeben rogorc wrfivi operatorebi operatorebi
• ori damoukidebeli kvanturi sistemis ori damoukidebeli kvanturi sistemis mdgomareobaTa sivrce, rogorc erTi mdgomareobaTa sivrce, rogorc erTi sistemisa, aris TiToeuli sistemis sistemisa, aris TiToeuli sistemis mdgomareobaTa sivrcis tenzoruli namravli mdgomareobaTa sivrcis tenzoruli namravli
12
kvanturi kompiuteri
U2
Ui
UN
kvanturi registeri
U1
geitebi gazoma
HdtiU i exp
sistemis evolucia, dinamika
iU geitebis generacia
sistemis evolucia emorCileba kvanturi fizikis kanonebs
1717
isini miiRebian Semdegi kargad cnobili hamiltonianidan:
sxva elementaruli geitebisxva elementaruli geitebi
)()(ˆ tBtH
sadac B aris 3D veqtori da
),,( zyx
10
01,
0
0,
01
10zyx i
i
x
1919
http://www-math.mit.edu/~shor/http://www-math.mit.edu/~shor/
• Teorema.Teorema. diskretuli furies diskretuli furies gardaqmnisaTvis arsebobs gardaqmnisaTvis arsebobs polinomialuri algoriTmipolinomialuri algoriTmi
20
operators ewodeba gadaxlarTvis operatori, Tu aseTia veqtori.
gadaxlarTul mdgomareobebs ar aqvT klasikuri analogi!
2222: CCCCG
2-qubits ewodeba gadaxlarTuli, Tu is ar iSleba 1-qubitebis tenzorul
namravlad.
veqtori gadaxlarTulia maSin da mxolod maSin, Tu sruldeba toloba
22
Qqubitis mdgomareobaTa sivrce2-ganzomilebiani sfero
erTi mdgomareobidan meoreSi gadasvla xdeba unitaruli operatoris saSualebiT
sferos nebismieri wertili SesaZlo mdgomareobaa
23
elementaruli geitebierT an or qubitze moqmedi unitaruli
operatorebi arian elementaruli geitebi
arsebobs elementaruli geitebis sas-ruli raodenoba, romelic gamoTvle-bisaTvis saWiro yvela geits iZleva.
yvela 1-geiti gadaxlarTvis operator-Tan erTad iZleva kvanturi gamoTvlebis baziss.
3636
kvanturi kompiuteris fizikuri kvanturi kompiuteris fizikuri realizaciarealizacia
ionebis CamWeriionebis CamWeribirTvuli magnituri rezonansibirTvuli magnituri rezonansikvanturi wertilebikvanturi wertilebizegamtaruli elementebizegamtaruli elementebi
38
literatura
M.Nielsen, I.Chuang.
Quantum computation and quantum information. Cambridge,2002
Квантовые вычисления. Современная математика и ее приложения, т.44, 2007