1-MİKROORGANİZMA-VE-MİKROBİYOLOJİ

7/17/2019 1-MİKROORGANİZMA-VE-MİKROBİYOLOJİ

http://slidepdf.com/reader/full/1-mikroorganizma-ve-mikrobiyoloji 1/29

MİKROORGANİZMA VE

MİKROBİYOLOJİDoç.Dr. Serkan İKİZ

http://www.drz.org/images/Microorganism.jpg

http://www.drz.org/images/Microorganism.jpg

http://images.google.com.tr/imgres?imgurl=http://aquat1.ifas.ufl.edu/guide/bacecoli.jpg&imgrefurl=http://aquat1.ifas.ufl.edu/guide/bacteria.html&h=462&w=639&sz=100&hl=tr&start=15&tbnid=kO1nAVy3BM6slM:&tbnh=99&tbnw=137&prev=/images%3Fq%3Dbacteria%26svnum%3D10%26hl%3Dtr%26lr%3D

http://images.google.com.tr/imgres?imgurl=http://aquat1.ifas.ufl.edu/guide/bacecoli.jpg&imgrefurl=http://aquat1.ifas.ufl.edu/guide/bacteria.html&h=462&w=639&sz=100&hl=tr&start=15&tbnid=kO1nAVy3BM6slM:&tbnh=99&tbnw=137&prev=/images%3Fq%3Dbacteria%26svnum%3D10%26hl%3Dtr%26lr%3D



►

Bakteri, mantar, protozoa ve mikroskobik

algleri içeren, çıplak gözle görülemeyecek

kadar

küçük

olan

yaşayan

canlılar

.

Virüsler

ve

prionlar

da

bu

gruba

dahil

edilmiştir

.Mikrobiyoloji

Mikroorganizmaları

inceleyen

bilim

dalıdır

.



►

Roger Bacon

1214

-

1294

–

İlk basit büyüteç►

Leeuwenhoek

1632

-

1723

–

Basit mikroskobu bulmuş 200

büyütme mikrobiyolojinin kurucusu►

Louis Pasteur

1822

-

1895

–

Kuduz, Tavuk kolerası, Anthrax►

Robert Koch

1843

-

1910

–

Mikropları saf üretebilmek için

besiyerlerini kullanmış, hastalıklar etkenler tarafından

oluşturulur, saf kültür olarak üretilmeli. Deneme

hayvanlarına verilerek patojeniteleri saptanmalı. Tuberkulini

hazırlamıştır.►

Pasteur

1885

-

Kuduzla ilgili çalışmalarını izlemek üzere,Paris Tıp

Padişah Abdülhamid

Akademisi Dr. Aleksander Zoeros Paşa1886 Hayvanat Muallimi

Kuduz aşısı

Hüseyim RemziHazırlanması ve

kullanılması



MİKROORGANİZMA GRUPLARI

(Yapılarına göre)1

-

ÖKARYOTLAR :

Hücre yapıları bitki ve hayvan hücrelerinin yapısına

benzerlik gösteren mikroorganizmalardır.

Algler, Protozoonlar ve Mantarlar



2

-

PROKARYOTLAR Daha basit hücre yapısına sahip mikroorganizmalar

Mavi yeşil algler ve Bakteriler

3

-

VİRUSLAR Hücre yapısı göstermeyen ve tek başlarına

metabolik aktiviteleri bulunmayan mikroorganizmalar

4

-

PRİONNukleik asit içermeyen protein yapısındaki

infeksiyöz ajanlardır



BAKTERİLERİN SINIFLANDIRILMASI

►

I

-

MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİNE GÖRE

a

-

Boyanma özelliklerine göre(Gram Boyama)

A

-

Gram(+) bakteriler

: Mikroskopta mor renktegörülürler.

Streptococcus equi, Bacillus anthracis

B

-

Gram (

-

) bakteriler

: Mikroskopta pembe renktegörülürler.

Brucella abortus, Escherchia coli



b-Mikroskobik morfolojilerine göre A-GERÇEK BAKTERİLER 1-KOK(COC): Yuvarlak şekilli bakterilerdir. Streptococ, Staphylococ

2-ÇOMAK (BASİL/BACİL):Çomak şekilli bakterileridir.Fizyolojik özelliklerine göre 4 gruba ayrılırlar.

A- Aside dirençliler – Mycobakteriler B-Gram (+) spor oluşturanlar

Aerob AnaerobBacillus Clostridium C-Gram (+) spor oluşturmayanlar – Corynebakteri, Listeria

D-Gram (-) basiller – Brucella, Salmonella

3-SPİROKETLER :Sarmal şekilli bakterilerdir. Borrelia, Treponema, Leptospira

http://www.anthrax.mil/documents/images/bacillus_anthracis.jpg

http://www.anthrax.mil/documents/images/bacillus_anthracis.jpg



B-FLAMENTÖZ BAKTERİLER

1- Actinomyces

2-Nocardia

3-Streptomyces

http://medecinepharmacie.univ-fcomte.fr/bacterio_web/exa_microscopiques/bgp.htm

http://medecinepharmacie.univ-fcomte.fr/bacterio_web/exa_microscopiques/bgp.htm

http://www.englewoodgov.org/images/nocardia.jpg

http://www.englewoodgov.org/images/nocardia.jpg



►II-FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİNE GÖRE

Bakterilerin çeşitli fizyolojik özelliklerine göreayrım söz konusu

Örn:Bacillaceae familyası OKSİJEN gereksinimlerine göre

Aerob (üremek için oksijene gereksinim duyanlar) Bacillus

Anaerob(oksijene gereksinim duymayanlar) Clostridium



III- ANTİJENİK YAPIYA GÖRE Antijenik özelliklerine göre sınıflandırılırlar.Bu amaçla serolojik yöntemlerden yararlanılır.

Serolojik yöntemlerle bakterilerin oluşturdukları belirli antijenlersaptanarak, bakteriler arasındaki yapı benzerliği karşılaştırılır.

IV-SAYISAL SINIFLANDIRMABakterilerin morfolojik, kültürel, biyokimyasal özellikleri gibi yüzlercekarakteri incelenir ve sonuçlar bilgisayara verilir. Bu özellikler bakımından

benzerlik gösteren kökenler gruplandırılır.Karakter benzerliği durumunda +1, ayrılığı durumunda -1 gibi puanlamayapılır ve benzer puanların genel toplamı sonunda BENZERLİK İNDEKSİ saptanır.Sonuçta bakteriler %100 ile %0 arasında sıralandırılır.

V-GENETİK SINIFLANDIRMABakteri DNA’sındaki G+C miktarına göre yapılır.Guanin (G) + Sitozin (S) miktarlarının toplamının tüm DNA miktarınaoranı her tür için sabittir.Buna göre G+C/DNA sayıları aynı ya da birbirine çok yakın olan bakteriler

aynı grup içinde ele alınır. Ayrı cinsler arasında bu oran farklıdır.



MİKROORGANİZMALARINİSİMLENDİRİLMESİ

► İsimlendirme CARL von LINNE tarafındanbildirilen BİNOMİNAL sistemi göre yapılır.

►Mikrop isimleri 2 sözcükten oluşur :

İlk sözcük CİNS ismi Baş harfi büyük harf TÜR ismi Küçük harf

Örneğin : Bacillus anthracis Brucella abortus

Cins isim kısaltılabilir. Örn : B. anthracis



MİKROORGANİZA GRUPLARININSINIFLANDIRILMASI

ALEM PROKARYOT

BÖLÜM GRACİLICUTES

SINIF SCOTOBACTERİATAKIM RİCKETSİALES

FAMİLYA RİCKETSİACEAE

CİNS COXİELLATÜR Coxiella burnetii



BAKTERİLERİN MORFOLOJİSİ

A-MİKROSKOBİK MORFOLOJİ

►1- Yuvarlak şekilli bakteriler- Kok(coc)►2-Çomak şekilli bakteriler- Basil(bacil)

►3-Sarmal şekilli bakteriler- Spiroket(spirochet)



1- Yuvarlak şekilli bakteriler –Koklar(Cocci)

► 0.8-1.5 µm çapında► Bazıları kahve çekirdeği ya da oval şekilde► Bölünmeyi izleyen sürede tek tek (monokok)kalabilirler ya

da birbirlerinden ayrılmayıp özel şekiller alırlar

DİPLOKOKLAR:Koklar bir yönde bölündükten sonra oluşan iki kardeş hücre

birbirinden ayrılmaz. Mikroskopta çift çift görülürler.

STREPTOKOKLAR:Kokların bölünmesi birbirine paraleldir. Bölünen hücrelerbirbirinden ayrılmayarak kısa ya da uzun zincir oluştururlar.

Bu zincirler 70-80 koktan (örneğin Streptococcuspyogenes ) oluşabileceği gibi 10-15 koktan (Streptococcus

uberis ) da oluşabilir.



STAFİLOKOKLAR:Kokların bölünmesi çeşitli yönlerdedir,

bölünen koklar birbirine yapışarak

düzensiz şekiller oluşturur.Örn: Staphylococcus aureus

TETRAKOKLAR:

Koklar birbirine dikey iki yöndebölünerek dörtlü gruplar oluştururlar.Örn: Gaffkya homari

SARSİNALAR:Kokların bölünmesi birbirine dikey üçyönde olur. Balya ya da paket

şeklinde görülürler.Örn: Sarcina lutea

http://www.cat.cc.md.us/courses/bio141/lecguide/unit1/shape/images/coccus.gif

http://www.cat.cc.md.us/courses/bio141/lecguide/unit1/shape/images/coccus.gif



2-Çomak Şekilli Bakteriler-basiller

►Silindir şeklindedirler. Boyları enlerinden dahabüyüktür.

►Şekilleri bakterilerin cins ve türlerine göredeğişiklik gösterir.

Örn:• Salmonella cinsi bakteriler ve Bacillus anthracis ’in

karşılıklı kenarları paraleldir.• Corynebacteri’lerde (C.pyogenes,C.diphteria )

karşılıklı kenarlar bir ya da iki ucu doğru daralır.• Vibrio’lar virgül şeklinde• Pasteurella’lar (P.multocida,P.haemolytica ) bipolar

ve oval şeklindedir.



►Bazı türlerde bakterinin kenarları dış bükey veuçları sivrilmiştir- fusiform basiller

►Bazılarının boyu enine yakın ve koklara benzerşekildedir- kokobasil

►Bazıları bölünmeyi izleyen sürede

birbirlerinden ayrılmazlar ve zinciroluştururlar- streptobasil

►Çomak şekilli bakterilerin çapları da türlere

göre değişir.Örn: E.coli -- 0.4-0.7 x 1.0-3.0 µm

B.anthracis – 0.3-0.5 µm çapındadır.



3-Sarmal Şekilli Bakteriler

► Bir ya da daha fazla kıvrımlara sahiptirler.► 2 gruba ayrılırlar:1.GRUP:SPİROKET’LER Uzun eksenleri çevresinde spiral ve dalgalı bükülürler.

Şekil,boyanma ve üreme yönünden farklılıklar gösteren3 bakteri cinsi vardır.

A-Borrelia- Geniş, düzensiz kıvrımlı, Gram (-),mikroaerofil/anaerob

b-Treponema-Kıvrımları daha sık ve düzenli, anaerob.Giemsa ve Gümüşleme ile boyanırlar.

c-Leptospira-Çok sık ve kısa kıvrımlı, tam sarmal şekilde,bir ya da iki ucu çengel şeklinde kıvrılmış, aerob.

Giemsa ve Gümüşleme ile boyanırlar.



2.GRUP:SPİRİL’LER

Birden fazla kıvrıma sahip, sert vucutluve kıvrılmayan, Gram(-) bakterileridir.Bir alt grubu Vibrio’lardır.

Virgül Şeklinde, Gram (-)

Bakteriler uygun ortamlarda hep aynıhücre biçimini göstererek ürerler. Ancak bazıdurumlarda değişik şekiller alırlar.



►Bakteriler hücre duvarı sentezini önleyenmaddelerin (penisilin, kimyasal maddeler vb…)

bulunduğu ortamlarda üretilirlerse şekillerindebazı değişiklikler olur

L- FORMU►Normal çoğalma yeteneğine sahiptirler, ancak

hücre duvarları yoktur.

►Mikroskopta oval, yıldız, yüzük, disk gibi

şekillerde görülürler.



► Bakteriler üredikleri ortamda birçok çevresel faktörünetkisinde kalarak da değişik şekiller alabilirler.

► pH değişimi, oksijen azalması, yüzey gerilimi ve ozmotikbasınç değişiklikleri, ortamda gıdaların azalması gibi

► Böyle ortamlarda bulunan bakterilerin şekillerindekidüzensizlikler (flament, branşlaşma, köşeli form) oluşur.

İNVOLUSYON FORMU



Bazı bakteriler ise normal üremeleri sırasında

bazı değişik formlar oluşturabilirler.

PLEOMORFİZM



B-KOLONİ MORFOLOJİSİ

► Bakterilerin uygun katı besiyerlerinde ve uygun koşullardaüretildiği zaman biraraya gelerek oluşturdukları,gözlegörülebilen kümelere KOLONİ denir.

► Bakteri türleri kendilerine özgü renk, koku, büyüklük veyapıda koloniler oluştururlar.Bu karakterler hücreningenetik kontrolü altındadır.

► Katı besiyerlerinde kolonilerin oluşma süresi bakteri türünegöre değişir.

Örn: E. coli 24 saatte

Brucella’lar 2-3 gündeMycobacteri’ler 15-20 gün sonraKolonilerin büyüklüğü de bakteri türlerine göre değişir.Örn: Streptococ,Brucella,Pasteurella’Larda 0.5-1 mm

E.coli,B.anthracis daha büyük



BAKTERİLERDE GÖZLENEN KOLONİŞEKİLLERİS (SMOOTH) KOLONİ :

Hastalık olgularından YENİ İZOLE EDİLEN bakterilerin oluşturduğukolonidir.

Düzgün, parlak ve homojen görünümdedir.

R(ROUGH) KOLONİ :

ESKİMİŞ ya da BİRÇOK KEZ PASAJI YAPILMIŞ bakterilerin oluşturduğukolonilerdir.

Kenarları ve üzeri pürüzlü granüler görünümdedir.R -tipi koloni oluşturan bakteriler,

Patojenitelerini kaybederlerKolayca fagosite olurlar

Antijenik yetenekleri zayıflar



BAKTERİLERDE GÖZLENEN KOLONİŞEKİLLERİ

M(MUKOİD) KOLONİ:

KAPSÜL ya da MUKOİD SALGI oluşturan bakterilerdegörülür.

Bu kolonilere öze değdirildiğinde iplik gibi uzarlar.

L-KOLONİ:

Hücre duvarı oluşturmayan mikroorganizmalar bu tipkoloni oluşturur.

Üstü ve yanları düzensizdir.



ik i l



MikroorganizmalarınBüyüklükleri

İnternasyonel metrik sisteme ait ölçü birimi

Ökaryotik organizmalar ve bakteriler

mikrometre (µm, 10-6

) Viruslar

nanometre(nm, 10-9)

Atom ve moleküller Angstrom(A0, 10-9)



Yuvarlak biçimde olanlan kokların çapları

0,4-1,2 µm

Çomak biçiminde bakteriler0,2-1,0×0,5-10,0 µm

Sarmal formlara sanip olanlar

0,15-0,25×5-20,0 µm VİRUSLAR 20-350 nm



Genom büyüklüklerine göredeğerlendirme

• Bakterilerde ,Bazı faj ve viruslardagenomik DNA çift iplikçikli………. genom uzunluğu

baz çifti olarak(ba,base pair, bp)

Tek iplikçikli genomik faj ve viruslardabaz olarak,

Bin baz çifti(bin bp) veya kilo baz(kbp) olarak

tanımlanırBakterilerde, faj ve viruslarda

genom büyüklüğü molekül ağırlığı cinsindenDalton(Da=1.66× 10-24 g) olarak ifade edilir

Documents

1-MİKROORGANİZMA-VE-MİKROBİYOLOJİ