1 -- Uvod Iz Brana 2007

UVODU HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE

1. VODOPRIVREDA I NJENE GRANE2. KLASIFIKACIJA HIDROTEHNIČKIH KONSTRUKCIJA3. BRANE I NJIHOVA KLASIFIKACIJA

poglavlja

UVOD U HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE

1. VODOPRIVREDA I NJENE GRANEDEFINICIJA VODOPRIVREDE

VODOPRIVREDA JE GRANA NACIONALNE PRIVREDE. VODOPRIVREDA PREUZIMA SVE NEOPHODNE MERE ZA RACIONALNO KORIŠĆENJE VODNIH RESURSA.

GRANE VODOPRIVREDE

1. HIDROENERGETIKA

2. TRANSPORT NA REKAMA

3. MELIORACIJE

4. SNABDEVANJE NASELJA VODOM I KANALISANJE

5. OSTALA KORIŠĆENJA VODA

1. HIDROENERGETIK A

BAVI SE KORIŠĆENJEM ENERGIJE VODENIH TOKOVA.

BRANE – 2007., GAF - Niš, Autorizovana predavanja iz predmeta: Brane i Konstrukcije u hidrotehnici, Prof. dr Veljko Marković, Doc. dr Jelena Marković - Branković 2


2. TRANSPORT NA REKAMA

BAVI SE REGULISANJEM REČNIH TOKOVA, PRISTANIŠTIMA I ZAŠTITOM OBALA

3. MELIORACIJE

BAVE SE NAVODNJAVANJEM, ODVODNJAVANJEM I ZAŠTITOM ZEMLJIŠTA OD EROZIJE U SKLOPU KORIŠĆENJA ZEMLJIŠTA ZA POTREBE POLJOPRIVREDE.

4. SNABDEVANJE NASELJA VODOM I KANALISANJE

BAVI SE SNABDEVANJEM VODOM I KANALISANJEM NASELJENIH MESTA I INDUSTRIJSKIH CENTARA.



5. OSTALA KORIŠĆENJA VODE

PODRAZUMEVA KORIŠĆENJE VODE ZA POTREBE RIBARSTVA, BANJSKOG LEČENJA, SPORTA NA VODI I TD.



2. KLASIFIKACIJA HIDROTEHNIČKIH KONSTRUKCIJA

HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE

SE DELE:

1. PREMA IZVORIŠTU VODE

2. PREMA ULOZI U VODOPRIVREDI

3. PREMA EKONOMSKOJ I DRUŠTVENOJ VAŽNOSTI

1. PREMA IZVORIŠTU VODE

RAZLIKUJU SE:

REČNE HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE – IZVEDENE NA REKAMA I VEZANE SU ZA KORIŠĆENJE VODE REKA

JEZERSKE HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE – IZVEDENE NA JEZERIMA ZA POTREBE KORIŠĆENJA VODE JEZERA

MORSKE HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE – IZVEDENE NA MORIMA I KORISTE SE ZA KORIŠĆENJE VODE MORA.



2. PREMA ULOZI U VODOPRIVREDI HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE SE DELE NA:

A. OPŠTE HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE (PRIMENJUJU SE U SVIM GRANAMA VODOPRIVREDE)

B. SPECIJALNE HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE (SLUŽE SAMO JEDNOJ GRANI VODOPRIVREDE)

A.OPŠTE HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE ČINE:

OBJEKTI ZA ZADRŽAVANJE POPLAVNOG TALASA

BRANE NASIPI USTAVE

OBJEKTI ZA REGULISANJE REKA

LONGITUDINALNI NASIPI OBJEKTI ZA ZADRŽAVANJE NANOSA OBJEKTI ZA USMERAVANJE LEDA I PLIVAJUĆIH

TELA

OBJEKTI NA ZAHVATU VODE - KAPTIRAJU VODU I USMERAVAJU PREMA

KORISNIKU

OBJEKTI ZA DOVOD VODE - TRANSPORTUJU VODU OD ZAHVATA PREMA MESTU KORIŠĆENJA

KANALI CEVOVODI TUNELI



B.SPECIJALNE HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE ČINE:

HIDROENERGETSKI OBJEKTI VODNA KOMORA; VODOSTAN; TUNEL POD PRITISKOM;

CEVI POD PRITISKOM; HIDROCENTRALE.

OBJEKTI KOJI SE KORISTE ZA TRANSPORT NA VODI

PRISTANIŠTA; KEJOVI LUKA; PRISTANIŠTA ZA UTOVAR I ISTOVAR ROBE; DOK; SVETIONICI; PLOVNI KANALI; PREVODNICE; BRODSKI LIFTOVI; KANALI ZA TRANSPORT DRVETA.

OBJEKTI ZA POTREBE SNABDEVANJA NASELJA VODOM

SPECIJALNI ZAHVATI; STANICE ZA PREČIŠĆAVANJE VODE; BAZENI ZA HLADJENJE; PUMPNE STANICE; MREŽA ZA RASPODELU VODE; VODOTORNJEVI; KOLEKTORI; TALOŽNICE; FILTRI; SALE ZA AERACIJU, ITD.

OBJEKTI U MELIORACIJAMA SPECIJALNI ZAHVATI; PUMPNE STANICE; IRIGACIONI KANALI

SA OBJEKTIMA NA NJIMA; KANALI ZA ISUŠIVANJE; DRENAŽE; KOLEKTORI ITD.



3. PREMA EKONOMSKOJ I DRUŠTVENOJ VAŽNOSTI

HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE SE DELE U 5 KLASA.

I. KONSTRUKCIJE OD POSEBNOG ZNAČAJA;

II. KONSTRUKCIJE OD VELIKOG ZNAČAJA

III. K ONSTRUKCIJE OD SREDNJE VAŽNOSTI

IV. KONSTRUKCIJE SA SMANJENOM VAŽNOŠĆU

V. KONSTRUKCIJE OD VRLO MALE VAŽNOSTI.

KLASA HIDROTEHNIČKE KONSTRUKCIJE ZAVISI OD:

1. KAPACITETA PROIZVODNJE

DEFINIŠE SE PREKO KATEGORIJE OBJEKTA

NAZIV INSTALISANA SNAGA KATEGORIJA

ENERGETSKI OBJEKTI

> 250 000 KW 1250 000 – 50 000

KW2

50 000 – 5 000 KW 3

< 5 000 KW 4

2. TRAJANJA KORIŠĆENJA – VREME RADA I DELI H.K NA:

STALNE H.K – PERIOD TRAJANJA EKSPLOATACIJE JEDNAK JE VREMENU POSTOJANJA KONSTRUKCIJE

PRIVREMENE H.K. – VREME TRAJANJA EKSPLOATACIJE, MANJE JE OD VREMENA POSTOJANJA, ONE ČINE PRIVREMENE RADOVE U TOKU IZVODJENJA OBJEKATA

3. VAŽNOSTI RADA I DELI H.K. NA:

GLAVNE – PRIMARNE H.K. U OKVIRU KOMPLEKSA

NJIHOVO DELIMIČNO ILI POTPUNO RUŠENJE IZAZVALO BI:

- PRESTANAK RADA PREDUZEĆA

- SMANJENJE PROIZVODNJE, I- SMANJENJE ZAŠTITE NASELJA OD POPLAVE.

SEKUNDARNE H.K. U OKVIRU KOMPLEKSA

NJIHOVO DELIMIČNO ILI POTPUNO RUŠENJE NE BI IZAZVALO POSLEDICE KAO U SLUČAJU PRIMARNIH H.K.

**** KADA SE NAVEDENE KONSTRUKCIJE GRUPIŠU NA ISTOJ LOKACIJI ČINE “HIDROTEHNIČKI ANSAMBL” ILI “HIDROČVOR”. **** VIŠE HIDRO ČVOROVA NA JEDNOM HIDROGRAFSKOM BASENU ČINI “HIDROSISTEM”.



PO USTANOVLJAVANJU:

KATEGORIJE H.K.

KONSTRUKCIJA SE UVRŠTAVA U JEDNU OD 5 KLASA

TRAJANJA KORIŠĆENJA H.K.

STALNO PRIVREMENO

VAŽNOSTI H.K. GLAVNE SEKUNDARNE

TABELA ZA UTVRDJIVANJE KLASE KONSTRUKCIJE

VREME TRAJANJA VAŽNOST H.K.

KAPACITET PROIZVODNJE - KATEGORIJA

1 2 3 4

KLASA KONSTRUKCIJE

STALNE

GLAVNE I II III IV

SEKUNDARNE III III IV IV

PRIVREMENE

GLAVNE III III IV IV

SEKUNDARNE IV IV IV V



3. BRANE I NJIHOVA KLASIFIKACIJA

BRANE SE DELE :

1. PREMA NAMENI

2. PREMA POLOŽAJU NIVOA VODE U ODNOSU NA KRUNU BRANE

3. PREMA MATERIJALU OD KOGA SE GRADE

4. PREMA NAČINU PRENOŠENJA OPTEREĆENJA

NA SVIM REŠENJIMA, BRANA JE JEDNA OD NAJVAŽNIJIH I NAJODGOVORNIJIH KONSTRUKCIJA. ŠTO JE BRANA VIŠLJA NJENA RELATIVNA VAŽNOST JE VEĆA.

1. PREMA NAMENI BRANE SE DELE NA:

BRANE ZA REGULISANJE . – KORISTE SE ZA STVARANJE JEZERA RADI REGULISANJA PROTICAJA.

BRANE ZA KAPTIRANJE . – KORISTE SE ZA PODIZANJE NIVOA VODE DO ODREDJENE KOTE DA BI ZAHVAT BIO STALNO SNABDEVEN VODOM.

MEŠOVITE BRANE. – KORISTE SE ISTOVREMENO ZA REGULISANJE PROTICAJA SA JEDNE STRANE I ZA STVARANJE PADA SA DRUGE STRANE.



2. PREMA POLOŽAJU NIVOA VODE U ODNOSU NA KRUNU BRANE, BRANE SE DELE NA:

PRELIVNE BRANE . – VODA PRELIVA PO CELOJ DUŽINI KRUNE BRANE.

NEPRELIVNE BRANE

KRUNA BRANE NIJE NIKADA POTOPLJENA.

KRUNA BRANE JE IZDIGNUTA IZNAD NORMALNO USPORENOG NIVOA OD 1 DO 3 M.

NA JEDNOM DELU, U VEĆINI SLUČAJEVA, IMA PRELIV.



3. PREMA MATERIJALU OD KOGA SE GRADE, BRANE SE DELE NA:

- BRANE OD DRVENIH SANDUKA

- ZEMLJANE BRANE

- KAMENE BRANE

- KOMBINOVANE BRANE OD ZEMLJE I KAMENA

- ZIDANE BRANE

- BETONSKE BRANE - BRANE OD ARMIRANOG BETONA

- METALNE BRANE

1. BRANE OD DRVENIH SANDUK A. – KONSTRUKCIJU ČINE DRVENI SANDUCI ISPUNJENI KAMENOM. OVE BRANE SU MALE VISINE I OBIČNO SE KORISTE KOD SPLAVARENJA

2. ZEMLJANE BRANE

RADE SE OD: GLINOVITE ZEMLJE, GLINOVITOG ŠLJUNKA I DRUGIH SLIČNIH MATERIJALA.

OVE BRANE DOSTIŽU VISINU I DO 150 M.

3. KAMENE BRANE RADE SE OD LOMLJENOG KAMENA KOJI SE UGRADJUJE VALJANJEM

DOSTIŽU VISINU I DO 120 M.



4. KOMBINOVANE BRANE OD KAMENA I ZEMLJE

ODNOS KAMENA I ZEMLJE JE U JEDNAKIM RAZMERAMA.

5. ZIDANE BRANE

RADE SE OD KAMENA ZIDANOG U SUVOM UZ UPOTREBU MALTERA. ŠIROKO SU GRADJENE U XIX VEKU I POČETKOM XX VEKA. SADA SE REDJE RADE ZBOG OGRANIČENE PRIMENE MEHANIZACIJE U PROCESU

ZIDANJA. DOSTIZALE SU VISINU OD 1 DO 100 M.

6. BETONSKE BRANE DANAS SU NAJRASPROSTRANJENIJE NA ZEMLJINOJ KUGLI. NAJVEĆA VISINA DO DANAS IZVEDENE BETONSKE BRANE JE BRANA ITAIPU U

MEKSIKU 278 M.

7. BRANE OD ARMIRANOG BETONA

MATERIJAL JE ARMIRANI BETON. IMAJU MANJU ZAPREMINU U ODNOSU NA BETONSKE BRANE.

8. METALNE BRANE

NEPOKRETNE - FIKSNE RADE SE VRLO RETKO

POKRETNE - USTAVE

MOGU PREUZETI PRITISAK VODE. IMAJU ŠIROKU PRIMENU. FORMIRAJU MALI PAD. VRLO SU SKUPE



4. PREMA NAČINU PRENOŠENJA OPTEREĆENJA, BRANE SE DELE NA:

1. GRAVITACIONE BRANE

SVOJOM TEŽINOM STVARAJU POTREBNU VELIČINU SILE SMICANJA NA KONTAKTU STENA – BETONA KOJA SE SUPROTSTAVLJA SILI VODE.

OVU KATEGORIJU BRANA ČINE: ZEMLJANE BRANE, BRANE OD KAMENOG NABAČAJA, DRVENE BRANE, ZIDANE BRANE KAMENOM, BETONSKE MASIVNE BRANE.

U UŽEM SMISLU POD GRAVITACIONIM BRANAMA PODRAZUMEVAJU SE : MASIVNE BETONSKE BRANE I ZIDANE KAMENE BRANE SA UPOTREBOM MALTERA.

2. LUČNE BRANE U OSNOVI IMAJU KRUŽNU FORMU, RADE KAO LUK I PRENOSE OPTEREĆENJE

NA OBALE PREKO TEMELJA.

3. KONTRAFORNE BRANE

RADE SE DO BETONA I ARMIRANOG BETONA. PRITISAK VODE PRENOSI SE PREKO PLOČA, LUKOVA ILI GLAVE PEČURKE NA

VERTIKALNE KONTRAFORE A ZATIM NA FUNDAMENT.

nazad


Documents

1 -- Uvod Iz Brana 2007