1912ÈUªJ 1973tiu

âuhÉl® ïa¡ftuyh‰W¢ RtLfŸ

bjhF¥ò:

jŠir kUjthz‹jŠir kUjthz‹jŠir kUjthz‹jŠir kUjthz‹jŠir kUjthz‹

btËpL:btËpL:btËpL:btËpL:btËpL:

âuhÉl® ÉLjiy¡ fHf«

95, lh¡l® enlr‹ rhiy

m«ng¤f® ghy«, kÆyh¥ó®, br‹id-600 004.

bjhl®ò¡F : 9941613535 / 044-24980745

2

3

cy»š kÅj ïd« Kj‹KjÈš cUth»a

bjhšgH§ FkÇ¡ f©l¤âš njh‹¿¢ áw¥ò‰w gHª

âuhÉl ïd¤jt®, m§F V‰g£l ïa‰if ïilôW fshš

tl¡F neh¡» jŸs¥g£L, gÅkiyah« ïka¤ bjhl®

tiu guÉ, efu ehfÇf¤J¡F cÇatuhŒ - mJî« cy»‹

Äf¥ giHa »nu¡f cnuhkhÅa, ghãnyhÅa (RnkÇa)

k‰W« cŸs ehfÇf§fisÉl c‹dj Ãiy¡F¢

brhªj¡fhu®fshŒ V‰w« bg‰W thœªjd®. ïªÃiyÆš

ika Máa¥ gFâÆÅ‹W« fzthŒfŸ tÊ nkŒ¢rš

Ãyªnjo, ML, khL KjÈa fhšeilfis X£o¡

bfh©L cŸns EiHªj MÇa¥ gh®¥gd ïd« m§F

thœªj âuhÉl ïd¤jtiu¥ gšntW tÊfshš áij¡f¤

bjhl§»aJ«, âuhÉl®fŸ Û©L« bj‰F neh¡»

ïl«bga®ªJ ehfÇf«, g©ghL Ä¡f ea¤j¡f ešyh£á

nk‰bfh©L áw¥ò‰W thœªJ tªjd®.

bkšy bkšy, ïªâa Ãy¥gu¥ò KGtJ« guÉa

MÇa¥ gh®¥gd®fŸ, jkJ ehštUz rhâ Kiwfshš

âuhÉl ïd¤jtiu¥ ãǤJ, gŠrk® v‹W xU ãÇÉdiu

ïÊîgL¤â, jhnk ca®ªjt®; jk¡nf fšÉ Kjyhd

mid¤J cÇikfS« c©L; ãw®¡F ïit ïšiy v‹W

kD (m) Úâ tF¤J, mj‹ tÊ fšÉÆY« r_f

ÃiyÆY« Vfnghf« brY¤â tªjnghJ ï§nf

bjhl®¢áahf tªj »nu¡f, ghuÓf, muhãa, bkhfyha

âuhÉl® ïa¡ftuyh‰W¢ RU¡f«(A Chronology of THE DRAVIDAN MOVEMENT in a thumbnail sketch)

4

k‰W« nk‰f¤âa btŸisa®fË‹ M£áÆš mid¤J¡ fšÉ

ÃiyfËY«, ntiy thŒ¥òfËY« Mâ¡f« bg‰wd®.

bghJthf, ï§F Mâ¡f« brY¤âa MÇa¥ gh®¥gd t®zháuk

Mâ¡f¡ bfhŸiffis Ú©l beL§fhy¤âÈUªnj ò¤j® - á¤j®fŸ,

Ó®âU¤j¡fhu®fŸ M§fh§nf v⮤J¥ ngáí«, ciuah‰¿í«, fÉij

ghoí« tªj ÃiyÆš, 19M« ü‰wh©o‹ ïW⥠gFâÆny jk¡F«

fšÉ k‰W« ntiy thŒ¥òfËš cÇik nt©L« v‹W«, gh®¥gd

Mâ¡f¤âÈUªJ jk¡F ÉLjiy nt©L« v‹W« bj‹df¤J¥

gh®¥gdušyhj bgUk¡fŸ (Kfkâa®, »U¤Jt® cŸgl) m›t¥

bghGJ Fuš bfhL¤J¡bfh©nl tªjd®.

ï¤jifa vG¢á¡ Fuš Kj‹KjÈš jÅ ÃiyÆY« ã‹d® áW

áW FG¡fŸ, r§f§fŸ ngh‹w mik¥òfŸ thÆyhfî« vG«gyhÆd.

nk‰nfhshf,

1892ïš gh®¥gd Mâ¡f« mfy nt©L«, jk¡F« gšntW

JiwfËš ïl« nt©L« vd, br‹id ft®d® bt‹yh¡F¡F¥

g»u§f¡ foj« v‹w jiy¥ãš nfhÇ¡if¡ Fuš vG«ãaJ.

“1902-nyna jk¡F¥ gh®¥gdušyhjh® eyÅš m¡fiwíz®î«,

tF¥òÇik cz®î« ïUªjJ” v‹W jªij bgÇah® ã‹dhËš

F¿¥ã£lâÈUªJ mt®j« v©z¤â‹ vâbuhÈ m‹iwa ÃiyÆš

jÅkÅj vG¢áahf ïUªJ tªâU¡»wJ v‹gJ« òydh»wJ.

1909ïš br‹idÆš òUnõh¤jk ehíL, R¥ãukÂa« M»a

ïU tH¡f¿P®fŸ, “gh®¥gdušyhj khzt®fË‹ fšÉ eyD¡F«,

mt®j« thœî Ãiy ca®î¡F« gh®¥gdušyhjh® r§f« mika

nt©L«” v‹W fU¤J bjÇɤJ, gh®¥gdušyhjh® r§f« v‹W

m¿É¤J, mj‰bfd r£l â£l§fŸ - ÉâKiwfŸ tF¤J

btËÆ£lijbah£o g¤âÇiffŸ thÆyhf thj¥ ãuâthj§fŸ

vGªJ, “V‹ âuhÉl® r§f« v‹W ïU¡f¡ TlhJ?” v‹W Édh

vG¥ãanjhL, btW« tH¡f¿P®fŸ msÉš ïUt® k£Lnk

ï«Ka‰áÆš bt‰¿ bgw KoahJ. efu¥ bgUk¡fsh»a lh¡l®

o.v«.eha®, r®.ã.âahfuha br£oah® ngh‹nwhÇ‹ tÈthd M‰wš

Ä¡f jiyikÆ‹ Ñœjh‹ ï«Ka‰á áw¥gilí« v‹W ‘bkÆš’ (Mail)V£oš thrf® xUt® vGj¡Toa msî¡F r®¢ir »s«ãaJ.

ï¡fU¤J v›tsî bjhiyneh¡FilaJ v‹gJ mL¤J tªj

x‹gJ M©LfS¡F¥ ãwF, enlrdh® cŸË£l, mnj bgUk¡fshd

ehaU«, âahfuhaU« ï›Éa¡f¤ij¤ njh‰WɤJ ts®¡f ne®ªjJ

x‹nw V‰w rh‹whF«.

5

jÅ kÅj®fË‹ vG¢áahf vGªj Ãiy kh¿, ts®ªJ, mt®fŸ

x‹Wnr®ªJ, j§fS¡bfd F¿¡nfhŸfis K‹ it¤J bfhŸiffis

cUth¡», bjhl®¢áahd ntiy¤ â£l§fis tF¤J, ïilÉlhJ

ïa§Ftnj ïa¡f« v‹w tifÆš âuhÉl®fË‹ ey‹ fh¡f M‰wš

Ä¡f mik¥ò cUth»aJ.

ïªÃiyÆš rKjha, fšÉ, ntiy thŒ¥ò nk«ghL v‹w

bfhŸiffË‹ mo¥gilÆš ‘âuhÉl® r§f«’ v‹W mU«ã,

‘Úâ¡f£á’ vd tH§f¥g£l ‘bj‹Åªâa ey cÇik¢ r§f«’ vd

ky®ªJ kz« gu¥ã, ã‹d® ‘âuhÉl® fHf«’ vd X® x¥g‰w ïd

ÉLjiy ïa¡fkhf¡ fŪJ ga‹ juyhƉW.

ïJ nk‰F¿¥ã£lthW X® ‘ïa¡f«’ mika nt©oa

ïy¡fz¤J¡F¥ bghUªâa tifÆš ïa§fyhƉW.

ï›thW thŒ¥ghd tuyh‰W¥ ã‹dÂíl‹ âuhÉl¥

ngÇd¤â‹ ghJfh¥ò¥ nguuzhf És§»a âuhÉl® ïa¡f

tuyh‰¿‹, RU¡fkhd tuyh‰W¤ bjhF¥ò ïJ:

1912gh®¥gd Mâ¡f« bfho f£o¥ gwªj fhy« ïJ!

ü‰W¡F _tuhf k£LnkÆUªj gh®¥gd®fŸ, muR ca®

gjÉfŸ mid¤âY« Äf¥ bgÇa msÉš ïl« bg‰W Mâ¡f«

brY¤âd®. cjhuzkhf, xU fz¡bfL¥ã‹go o¥o fby¡l®fËš

55%, r¥#£fËš 83%, kht£l K‹Ó¥fËš 72% gh®¥gd®fshfnt

ïUªjd®. ca®gjÉÆYŸs gh®¥gd®fŸ jk¡F¡ Ñœ cŸs

gh®¥gdušyhjhiu¥ ghug£rkhf el¤Jjš, gjÉ ca®î bgwÉlhkš

mG¤â it¤jš, Ra#hâ mãkhd¤Jl‹ mt®fis ïÊîgL¤Jjš

M»a bfhLikfis¥ òǪJ tªjd®. ï¡bfhLikfisí«, j§fS¡F

V‰g£l ghâ¥òfisí«, btËÆš vL¤J¢ brhšy¡Tl

âuhÂa‰wt®fshf¥ gh®¥gdušyhj muR mYty®fŸ ïUªjd®. ïªj

ÃiyÆš br‹id buÉ‹ôngh®L mYtyf¤âY« k‰W« áy muR

mYtyf§fËY« gÂòǪj áy gh®¥gdušyhj vG¤j®fS«

mYty®fS« j§fŸ Fiwfis btËÆlî« gh®¥gd Mâ¡f¤jhš

j§fS¡F V‰g£l ghâ¥ãÈUªJ ÉLglî«, “br‹id mŒ¡»a

r§f«” (Madras United League) v‹w bgaÇš xU r§f¤ij¤

bjhl§»d®. ït®fËš, ã‹dhËš jŠir o¥o fby¡luhf¥

gÂah‰¿a âU. rutz¥ ãŸis, bgh¿Æaš JiwÆš gÂah‰¿a

âUths®fŸ Í.åuhrhÄ ehíL, JiurhÄ KjÈah®, buÉ‹ô ngh®L

mYtyf¤âš gÂòǪj âU.v°.ehuhazrhÄ ehíL M»nah®

F¿¥ãl¤j¡ft® Mt®. ït®fŸ cŸË£l Vida muR mYty®fŸ,

mªehËš br‹idÆš áwªJ És§»a kU¤JtU«, bghJey¥

g©ò«, jahs áªijí« cilatUkhd lh¡l® á.enlr KjÈahiu

6

mQ», j¡f cjÉí« Mnyhridí« tH§» MjÇ¡FkhW

nt©oaj‰F ïz§f, mtU« ï«Ka‰áia¥ ghuh£o, mid¤J

cjÉfisí« mˤjnjhL jhnk brayhsuhfî« ïUªJ m¢r§f¤ij

el¤â¢ br‹wh®.

br‹id mŒ¡»a r§f¤â‹ T£l§fŸ, br‹id

âUtšÈ¡nf bgÇa bjUÉš lh¡l® á.enlrdhÇ‹ kU¤Jtkid

K‹gFâÆš ïUªj njh£l¤âš ÃfœªJ tªjd. ï¢ r§f¤â‹ Kjš

r_f¥ gÂ, Kânah® fšÉ¡fhd tF¥òfis el¤âanj MF«. ïuî

neu§fËš elªj ï›tF¥òfËš muR mYty®fns MáÇa®fshf

mikªJ ghl« el¤âd®. ehsilÉš ï¢r§f¤âš, muR

mYtynuhLTl, bghJey cs¥ gh§FilnahU« cW¥ãduhf¢

nr®ªJ r_f¥ g M‰¿d®. ï¢r§f« bjhl§» Xuh©L¡FŸ 300 ng®

cW¥ãd®fshf¢ nr®ªJ g M‰¿d®. enlrdhÇ‹ kU¤Jtkid¡F

mU»š áy åLfŸ jŸË, FoÆUªjtU« ‘â °lh©l®L’ (TheStandard) v‹w M§»y ehËjÊ‹ MáÇaUkhd âth‹ gfö®

fUzhfu nkd‹, ïuhkïuhaçf® v‹D« bgaiu cila gdfš

mur® M»nah® ï¢r§f¡ T£l§fËš m›t¥nghJ fyªJ

bfh©lnjhL j¡f Mnyhridfisí« tH§» tªjd®.

muR¥ bghJ¥ g F¿¤J Muha ÃaÄ¡f¥g£l ïuhaš fÄõ‹

(Royal Commission on Public Services) K‹ r£lk‹w cW¥ãduhf ïUªj

r®. ã. âahfuha® cŸgl gšntW ãuKf®fS«, khÃy muR îthf¤âš

gh®¥gd Mâ¡f« Ãyîtij És¡»í«, všyh tF¥ãdU¡F«

ãuâÃâ¤Jt« ïU¡f nt©oaj‹ njit F¿¤J« bjÇɤjd®.

br‹id efuh£á _y« o.khjt‹ (eha®) r£lk‹w cW¥ãduhf

nj®ªbjL¡f¥g£L gÂah‰¿ tªjh®.

1913br‹id mŒ¡»a r§f¤â‹ Kjyh« M©L

ÉHh enlrdh® kU¤Jtkid¤ njh£l¤ânyna

áw¥ghf eilbg‰wJ. XÇUtiu¤ jÉu mid¤J cW¥ãd®fS«

M©L ÉHh¡ T£l¤âš fyªJ bf©ljhdJ gh®¥gd® j« Mâ¡f«

Vidnahiu vªj msî¡F ghâ¥ò¡FŸsh¡»ÆUªjJ v‹gij¡

fh£oaJl‹, gh®¥gdušyhjh® vD« cz®É‹ xUĤj tÈití«

cz®¤âaJ. “br‹id mŒ¡»a r§f«” v‹w bga® ï¢r§f¤â‹

neh¡f¤ijí«, M‰W« gÂiaí« F¿¡F« tifÆš ïšyhkš,

bghU¤jk‰wjhf¡ fhz¥gLtjhš, ‘gh®¥gdušyhjh® r§f«’ v‹w

bga® K‹bkhÊa¥g£L Éthâ¡f¥g£lJ. gh®¥gdušyhjh® v‹W V‹

vâ®kiw¥ bgauhš F¿¡f nt©L«? âuhÉl® r§f« v‹nw

bgaÇlyh« v‹w fU¤J bgU«gh‹iknahuhš K‹bkhÊa¥glnt

br‹id mŒ¡»a r§f« v‹w bgauhdJ, ‘âuhÉl® r§f«’ (DravidianAssociation) v‹W bga® kh‰w« bg‰wJ. br‹id¡F tUif jªj

7

ïuhaš fÄõÅ‹ K‹ m‹iwa muR¤ jiyik¢ brayhsuhÆUªj

mby¡[h©l® fh®oô br‹id khfhz¤âš fšÉ k‰W« ntiy

thŒ¥òfËš gh®¥gd® Mâ¡f« g‰¿ òŸË Étu¤Jl‹ vL¤J¡

T¿dh®.

1914âuhÉl® r§f¤â‹ òfœ ehbl§F« guÉaJ. ï¢

r§f¤â‹ cW¥ãd® v©Â¡if 500 Mf ca®ªjJ. ï¢

r§f¤ij¤ ‘âuhÉl¤ jªij’ v‹W òfH¥g£l enlrdh® áw¥òw el¤â¢

br‹wh®. âuhÉl® r§f¤â‹ Kjyh« M©L ÉHh âUtšÈ¡nfÂ

ïªJ ca®Ãiy¥ gŸË khoÆYŸs Tl¤âš ÃfœªjJ. gh®¥gdušyhj

g£ljhÇfS¡F xU tunt‰ò Ãfœ¢áí«, ï›ÉHhÉ‹ X® m§fkhf

eilbg‰wJ. ïªÃfœ¢á¡F¤ jiyik jh§f ïUªj bt§fl»Ç

kfhuh#h clšÃiy rÇÆšyhkš tuïayhk‰ nghfnt, Úâgâ

á.»UZz‹ (Chief Judge of small cause courts) jiyikna‰W

áªjidia¤ ö©L« m¿îiu M‰¿dh®. ï›ÉHhÉš lh¡l®

o.v«.eha® (juth¤ khjt‹ eha®) M‰¿a ciu gh®¥gdušyhjhiu

åWbfhŸs¢ brŒí« tifÆš vG¢á Ä¡fjhf mikªjJ. jdJ

ciuÆ‹ KoÉš gh®¥gdušyhj ïisP®fis neh¡», ‘ÉÊ! vG!

ï‹nwš v‹bw‹W« 圪J gLthŒ!’ (Arise awake or be for ever fallen)vd vG¢á¡ Fuš vG¥ãdh®.

‘âuhÉl® r§f«’ ïd vG¢áia¤ ö©L« t©z« mo¡fo

T£l§fis el¤â tªjnjhL ïy¡»a¡ T£l§fisí« el¤â tªjJ.

ï¡T£l§fŸ mid¤J« enlrdh® kU¤Jtkid¤ njh£l¤ânyna

eilbg‰wd. cjhuzkhf, nk 15ïš ‘ekJ rKjha¤â‰F ï‹iwa

njit’ v‹w bghUËš kh.á§fhuntY mt®fS«, #]iy 25ïš,

‘ïªâa ïâfhr§fË‹ rǤâu¥ ã‹dÂ’ v‹w jiy¥ãš Í. u§fehj

(KjÈahU«), Mf°£ 22ïš ‘gnuhgfhu«’ v‹w bghUËš $k¤

gh«g‹ Fku FUjhrrhÄfS«, br¥l«g® 5ïš, ‘âuhÉlÇ‹ j‰fhy

Ãiy’ v‹w bghUŸ F¿¤J mynkY k§f«khŸ mt®fS«,

m¡nlhg® 3ïš, ‘m¥g® âUKiw’ v‹w bghUËš ï.v‹.jÂfhry

(KjÈahU«) brh‰bghÊî M‰¿d®. nkY«, ïJngh‹w T£l§fËš

âU.É.f., eha®, âahfuha®, vš.o.rhÄ¡f©Q¥ ãŸis ngh‹w

gh®¥gdušyhj jiyt®fŸ brh‰bghÊî M‰¿d®.

ï¡T£l§fËš všyh« Äfî« K¡»a« thŒªjjhf¡

fUj¥gLtJ, M©LnjhW«, fšÿÇ¥ g£l« bg‰w âuhÉl khzt¥

g£ljhÇfS¡F tunt‰ò«, ÉUªJ« mˤJ òfGiuí«, ešYiuí«

òf‹W C¡fK« c‰rhfK« mˤJ ghuh£L tH§F«

ÉHh¡fnsahF«. ïªj M©L ÉHh¡ T£l§fËš TL« g£ljhÇ

khzt®fS¡F, âuhÉl cz®¢áiaí« åu¤ijí« C£o

gh®¥gd®fnshL ngh£oÆ£L K‹D¡F tU«go C¡FɤJ,

8

mt®fËilna RakÇahij cz®î bgh§» vG«go jiyt®fŸ

vG¢áíiu M‰¿d®. v°.Í. u§fuhkhD# (KjÈah®), v°.Í. kzths

ïuhkhD#« (ã‹dhËš m©zhkiy¥ gšfiy¡fHf¤

Jizntªj®), v°.rlnfhg (KjÈah®), M®.nf.r©Kf« (br£oah®)

ã‹dhËš ïªâa muR Ãâ mik¢r® ngh‹w bgUk¡fŸ všyh«

ï¢r§f¤âš cW¥ãduhf ïUªJ ãwF cyF¡F m¿Kfkhdt®fns

Mt®. âuhÉl® r§fkhdJ bghJthf, gh®¥gdušyhjhU¡F¤

jiyik¥ ghJfhtš ïl« ngh‹W ïa§»aJ v‹whš ÄifahfhJ.

ï¤âuhÉl® r§f¤â‹ Éa¡f¤j¡f¥ gÂahš <®¡f¥g£l KJbgUª

jiyt®fshd âahfuhaU«, ehaU«, ïijÉl t‹ikí« M‰wY«

thŒªj ehL jGÉa X® ïa¡f¤â‹ njitia czu¤ jiy¥

g£ld®.

1915gh®¥gdušyhj ïisP®fË‹ ïd vG¢áÆ‹

btË¥ghlhf âuhÉl® r§f¤â‹ rh®ãš ‘âuhÉl¥

bgUk¡fŸ’ (Dravidian Worthies) k‰W« gh®¥gdušyhjh® foj§fŸ (NonBrahmin letters) M»a ïU btËpLfŸ tªjd. gh®¥gdušyhjhÇ‹

fšÉia C¡FɤJ«, gh®¥gdUl‹ ngh£oÆ£L K‹ndW«

tifÆš x‹W nr®ªJ ciH¡F«go ö©L« tifÆš mikªj 21

foj§fis¡ bfh©lJ, ‘gh®¥gdušyhjh® foj§fŸ’ v‹w üyhF«.

ï›ÉU üšfS«, v°.nf.v‹. v‹D« RU¡f¥ bga® (KG bga®

bjÇaÉšiy) cŸstuhš vGj¥g£L, ‘ïªâa‹ gh£Çah£’ vD«

ïjHháÇa® á.fUzhfunkddhš btËÆl¥g£lit MF«.

br¥l«g® 25ïš ‘nAh« %š’ ïa¡f¤ij¤ bjhl§»a

m‹Åbgr‹£ m«ikah®, mjid K‰¿Y« gh®¥gd® eyD¡nf

m®¥g¤jikÆid cz®ªj gh®¥gdušyhj jiyt®fŸ nkY«

ÉÊ¥ò‰W¡ »s®ªbjGªjd®. V‰bfdnt fh§»uáš <Lg£L ciH¤J

tªj âahfuha®, eha® M»nah®, bj‹dh£L¥ gh®¥gd®fS« tleh£L

Mâ¡fK« x‹W nr®ªJ bj‹Åªâa âuhÉl®fS¡F mÚâ ïiH¤J

tU« X® mik¥ng fh§»u° v‹W cz®ªJ mjÅ‹W«

Éy»ÆUªjd®. ïªÃiyÆš ‘nAh« %š’ v‹w òâa ngh®itÆš ‘Ra

M£á’ nt©o gh®¥gÅa« m‹Åbgr‹£ cUÉš mtjhu«

vL¤âU¥gij¡ f©L btF©L ‘RaM£á v‹gJ gh®¥gd M£ána’

(Home Rules is Brahmin Rule) v‹W T¿ ehbl§F« ïjid

m«gy¥gL¤âd®. fh§»uáš cW¥ãduhŒ¢ nr®ªJ mj‹ cŸns

ïUªJ bfh©nl ‘nAh« %š’ ïa¡f¤ij m‹Åbgr‹£ el¤âdh®.

°kh®¤j¥ gh®¥gd®fË‹ MjuÉid¥ bg‰w m‹Åbgr‹£

ehštUz¡ bfhŸifia MjǤJ, rk°»Uj ts®¢á, ïªJ kj¥

ãu¢rhu« M»at‰iw K‹Å‹W el¤âdh®. MÇa fyh¢rhu¤ij¡

fh¡f tªj mtjhukhf j‹id Ãid¤J¡ bfh©L brašg£lh®.

9

1916âuhÉl® r§f¤â‹ rhjidfËš x‹W, lh¡l®

enlrdh® mt®fË‹ bgUKa‰áahš, gh®¥gd®

mšyhj khzt®fS¡F vd mik¡f¥g£l ‘âuhÉl® ïšy«’

(Dravidian House) vD« ÉLâahF«. btËôÇÈUªJ br‹id¡F tªJ

g£l¥ go¥ò¥ go¡f tU« gh®¥gdušyhj khzt®fŸ, czî¡F«

j§Ftj‰F« ÉLâ trâÆ‹¿ ïilôWfS¡F MshÆd®. gh®¥gd

ÉLâfËš ït®fŸ mDkâ¡f¥gLtJ ïšiy. vdnt, ït®fË‹

ey‹ fh¡F« bghU£L ‘âuhÉl® ïšy«’ vD« ÉLâahdJ, #]iy

khj¤âš, âUtšÈ¡nf m¡g® rhaò bjUÉYŸs Érhykhd

f£ol¤âš enlrdhÇ‹ âwikahd îthf¤â‹ Ñœ mik¡f¥g£lJ.

ïªj ÉLâahdJ btËôÇÈUªJ go¡f tU« gh®¥gdušyhj

khzt®fS¡F ešybjhU òfÈlkhf mikªjJ.

gh®¥gdušyhj jiyt®fshd ehaU«, âahfuhaU«

xUtU¡bfhUt® kd nt‰Wik¡F c£g£oUªjJ tÈikíl‹ Toa

gh®¥gdušyhjh® ïa¡f« njh‹Wtj‰F¤ jilahf ïUªjJ v‹nw

brhšyyh«. ït®fŸ ïUtU« kd¡fr¥ò¡F Mshdj‰F¡ fhuzkhd

(áy M©LfS¡F K‹ Ãfœªj), giHa r«gt« x‹W c©L.

âUtšÈ¡nf gh®¤jrhuâ nfhÆš vâÇš cŸs bj¥g¡Fs«

mR¤jkh», nehŒ gu¥ò« ïlkhf ïUªJ tªjjhš mjid k©bfh£o

_o m§nfh® ó§fhit ÃWtyh« v‹W eha®, br‹id efuh£áÆš

xU Ô®khd« bfh©L tªjh®. itÔf be¿Æš Mœªj g‰WŸs

âahfuha® m⮢áíl‹ btF©L, ehaiu v⮤J¢ rhoanjhL

Ô®khd¤ij¤ njhšÉíw¢ brŒjh®. gF¤j¿îthâahd ehaU«,

âahfuhaU« m‹W Kjš ÑÇí« gh«òkhf kh¿dh®fŸ.

gh®¥gdušyhjh® ïa¡f ey‹ fUâ ït®fŸ ïUtiuí« x‹W

nr®¡f enlrdh® bgÇJ« Ka‹W tªjh®. ïj‰»ilÆš gh®¥gÅa¤â‹

eatŠrf«, Mzt« M»at‰¿‹ neuo¤ jh¡FjY¡F ï›ÉU

jiyt®fS« Mshf ne®ªj Ãfœ¢áfŸ m›ÉUtiuí« vâ®ghuh

tifÆš x‹W nr®¤jJ! ï›th©L br‹id r£lrigÆÈUªJ

xUtiu ošÈ r£lrig¡F mD¥g nt©oa nj®jš tªjJ. eha®

nt£ghsuhf Ëwh®. bgU«gh‹ikahf ïUªj gh®¥gd cW¥ãd®fŸ,

filá neu« tiu ehaiuna MjÇ¥gjhf eo¤J, nj®jÈ‹nghJ

ïtiu v⮤J Ëw É.v°.ÓÅthr rh°âÇ v‹w gh®¥gdÇ‹ bgaiu

K‹bkhʪJ nj®ªbjL¤J, ehaiu¤ njh‰fo¤jd®. gh®¥gd Ra #hâ¥

g‰¿‹ MH¤ijí« mfy¤ijí« vilnghl mJ X® mÇa thŒ¥ghf

mtU¡F mikªjJ.

kÆyh¥ó® fghä°tu® nfhÆš F«ghãnõf¤â‰F

k‰bwšyhiuí«Él mâf¤ bjhifah»a %.10 MÆu« e‹bfhilahf

mˤj âahfuhaiu, F«ghãnõf ÉHhî¡F¢ br‹wnghJ nkilÆš

1 0

c£fhu it¡fhkš, ÑnH c£fhu it¤jh®fŸ. ïtÇ‹ mYtyf¤âš

gÂòÇí« á¥gªâ¥ gh®¥gd® cŸgl gh®¥gd ÚâgâfŸ, mâfhÇfŸ

nkilÆš ïU¡f, j‹id my£áa¥gL¤âa gh®¥gd #h⤠âÄiu

r»¡f Koahj âahfuha® mªj ïl¤ijÉ£L mf‹W nenu ehaÇ‹

g§fshî¡F¡ fhiu Él¢ brh‹dh®. oiutU¡nfh, M¢rÇa«! ÑÇí«

gh«òkhf ïUªj ïU bgU« nkijfS« f£o¤ jGÉd®! f©Ù®

to¤jd®! gh®¥gd v¤j®fË‹ ngh¡F¡F¢ rhîk mo¥gij¤ jÉu

ïÅ ntW gÂÆšiy v‹W Koî brŒjd®. â£l« Ô£od®. enlrdh®

k»œ¢á¡ flÈš Äj¡fyhdh®.

m‹Åbgr‹o‹ nAh«%š ïa¡f¥ gÂfŸ br¥l«gÇš

ÔÉu¥gL¤j¥g£ld. ïjdhš gh®¥gdušyhj ïd¤â‰F bgU« ghâ¥ò

ÃfH¡TL« v‹»w Ãahakhd m¢r«, gh®¥gdušyhjh® bgÇa msÉš

x‹Wg£L X® ïa¡fkhf ïizªJ ïa§f nt©oaj‹ ï‹¿aik

ahikÆid cz®¤â‰W.

ïªj Ka‰áÆ‹ Éisthf, et«g® 20ïš br‹id óªjkšÈ

beLŠrhiyÆš cŸs ca®Úâk‹w tH¡f¿P® o.v¤âuh# (KjÈah®)

å£oš enlrdh®, âahfuha®, eha® cŸgl Vw¤jhH 30 gh®¥gdušyhj

ãuKf®fŸ, ehbl§»Y« ïUªJ tªJ fyªJ bfh©L Mnyhrid

el¤âd®. (“É¡nlhÇah g¥Ë¡ AhÈš” Toajhf xU fU¤J

ïU¡»wJ) mt®fSŸ gdfš mur®, ehif g¡»ÇrhÄ, r®. V. ïuhkrhÄ

(KjÈah®), nry« všy¥g‹, jŠir m¥ghrhÄ (th©ilah®), fuªij

ckhknf°tu‹ (ãŸis), kJiu v«.o.R¥ãukÂa« M»nah®

F¿¥ãl¤j¡ft® Mt®. ï¡ T£l¤âš “bj‹Åªâa k¡fŸ r§f«”

(South Indian Peoples Association) v‹w bgaÇš xU #hÆ©£ °lh¡

f«bgÅ Jt¡FtJ v‹W«, mj‹ rh®ãš, gh®¥gdušyhjh® eyD¡fhf

thjhL« neh¡Fl‹ ehËjœ btËÆLtJ v‹W«, mj‹ rh®ãš,

gh®¥gdušyhjh® ey‹fis¥ ng¡ fh¥gj‰bf‹W X® muáaš

f£áia¤ Jt¡FtJ v‹W« KoîfŸ nk‰bfhŸs¥g£ld.

mj‹go Kjš f£lkhf “bj‹Åªâa k¡fŸ r§f«” (SouthIndian Peoples Association) v‹w bgaÇš xU #hÆ©£ °lh¡ f«bgÅ

x‹W br‹idÆš, xU g§F %.100 åj« 1000 g§Ffis¡ bfh©l

_yjd¤Jl‹ Mu«gkhdJ. ïj‰bfd¢ brhªj¡ f£ll« x‹W«

th§f¥g£lJ. (ãshrh âna£l® ïUªj ïl«) cgÇ¢ bryîfS¡F

ïuh#h u§fuh› gfö® v‹w nlyh¥ó® #Û‹jh® fl‹ bfhL¤J

cjÉdh®. ï¡fhyf£l¤âš âahfuha® “eh‹ ãuhÄ‹” (Non-Brahmin)v‹w M§»y ïjG¡F MáÇauhfî«, eha® ‘M©o br¥o¡ (Anti-Septic) v‹w kU¤Jt ïjG¡F MáÇauhfî« És§» tªjd®.

bj‹Åªâa k¡fŸ r§f« rh®ãš mj‹ brayhs® r®.

ã.âahfuha® ifbah¥gKl‹ or«g® 20ïš ‘gh®¥gdušyhjh®

1 1

bfhŸif m¿¡if’ (The Non-Brahmin Manifesto) btËÆl¥g£lJ.

tuyh‰W òfœÄ¡f m›t¿¡ifÆš gh®¥gdušyhjhÇ‹ Ãiyik,

gh®¥gd® v›thW gšntW JiwfËY« É»jh¢rhu¤J¡F« TLjyhf

M¡uĤJ¡ bfh©LŸsh®fŸ v‹w És¡f«, gh®¥gdušyhjh® ïÅ

v‹d brŒa nt©L« v‹w m¿îiu M»ait ïl« bg‰¿Uªjd.

ï›t¿¡if, mby¡rh©l® fh®oô (1913) ïuhaš fÄõÅ‹ K‹

mˤj gh®¥gdušyhjh® Ãiy F¿¤j jftšfisí« ÉÇthf vL¤J¡

fh£o És¡»aJ. ‘Ra M£á’ (Home Rule) v‹gij¥ gh®¥gdušyhjh®

MjÇ¡fÉšiy v‹gijí« m›t¿¡if bjËth¡»aJ.

1917“bj‹Åªâa k¡fŸ r§f«” rh®ãš M§»y«,

jÄœ, bjY§F M»a K«bkhÊfËš ehËjœfŸ btË

tªjd. M§»y ehËjœ ‘#°o°’ (Justice) ã¥utÇ 27ïš

btËÆl¥g£lJ. ï›ÉjG¡F MáÇauhf¥ gÂah‰w á.fUzhfu

nkd‹ x¥ò¡ bfh©oUªjh®. m‹Åbgr‹£ r®. á.ã. ïuhkrhÄ

(mŒa®), nfrt (ãŸis) M»nah® FW¡»£L mtiu¤ jL¤jd®.

vdnt ‘#°o°’ ehËjœ btËtu 6 eh£fns ïU¡F« ÃiyÆš

fUzhfunkd‹ ‘gšo’ mo¤J MáÇauhf ïU¡f kW¤J É£lh®.

ã‹d®, ehanu fîut MáÇa® Mdh®. ‘kjuh° °lh©l®£’

g¤âÇifÆ‹ MáÇauhŒ ïUªj ã.uhk‹ (ãŸis) Jiz MáÇa®

Mdh®. jÄœ ehËjœ ‘âuhÉl‹’ #]‹ khj¤âÈUªJ btËtu¤

Jt§»aJ. ï›ÉjÊ‹ MáÇauhf v‹. gft¤ry« (ãŸis), Jiz

MáÇa®fshf rhÄ U¤u nfhO°tu®, g©oj Éštgâ (br£oah®)

M»nah® gÂah‰¿d®. V‰bfdnt eilbg‰W tªj (ÃWÉaJ 1885ïš)

‘Mªâu¥ ãufháfh’ v‹w bjY§F thu ïjÊ‹ cÇikia¥ bg‰W,

ehËjHhf kh‰¿ mJî« el¤j¥g£lJ. ïªj bjY§F ehËjÊ‹

MáÇauhf V.á. gh®¤jrhuâ (ehíL), Jiz MáÇa®fshf, g©oj

fhdhyh uhfitah (ehíL), euá«kuh› (ehíL) M»nah® ïUªjd®.

bj‹Åªâa k¡fŸ r§f¤â‹ rh®ãš ‘bj‹Åªâa ey cÇik¢

r§f«’ (South Indian Liberal Federation) v‹w muáaš f£á m¡nlhgÇš

mik¡f¥g£L, mj‹ r£l â£l§fŸ btËÆl¥ g£ld. (1916ïš

bj.ï.e.c. r§f« Jt¡f¥g£lhY« mik¥ò ßâahf r£l â£l§fSl‹

ï›th©L brašgl¤ Jt§»aJ) bj‹ÅªâahÉš cŸs

gh®¥gdušyhj vtU« ïâš cW¥ãduhf Mfyh« v‹gJ ï¢r£l

â£l¤âYŸs xU K¡»a Éâ MF«. ïªj fhyf£l¤âš,

gh®¥gdušyhjhÇ‹ ïd vG¢áia¤ ö©L« tifÆš ehbl§»Y«

gh®¥gdušyhjh® khehLfŸ eilbg‰wd. Mf°L 19ïš gdfš mur®

jiyikÆš nfhitÆY«, m¡nlhg® 27-28ïš v«. bt§flu¤d«

jiyikÆš nfhjhtÇ kht£l« ã¡fhnthÉY«; et«g® 3-4ïš

ghÇ°l® nf.R¥ghbu£o jiyikÆš uhašÓkh-òÈbtªjyh-ÉY«,

et«g® 11,12ïš âahfuha® jiyikÆš bg#thlhÉY«, or«g® 9ïš

1 2

òJ¡nfh£il ïstur® nf.v°.Jiuuh{ jiyikÆš nry¤âY«

gh®¥gdušyhjh® khehLfŸ vG¢áíl‹ eilbg‰wd.

nkY«, et«g® 3ïš âUbešntÈ, ïuhkehjòu«, kJiu

kht£l jÄœ¤ jiyt®fŸ khehL âUbešntÈÆš bjy¥nuhš

#Û‹jh® jiyikÆš eilbg‰wJ. ïªj khehLfŸ mid¤â‰F«

áfukhf, or«g® 28-29ïš br‹id kî©£nuhL (m‹iwa bga®)

btȧl‹ âna£lÇš br‹id khfhz KjyhtJ bj‹Åªâa ey

cÇik¢ r§f khehL eilbg‰wJ. bj‹Åªâa ey cÇik¢ r§f«

v‹gJ mJ el¤â tªj ‘#°o°’ v‹w M§»y ehËjÊ‹ bgauhš

‘#°o° f£á’ (Justice Party) v‹W M§»y¤âY« mj‹ bkhÊ

bga®¥bgd ‘Úâ¡f£á’ v‹W« miH¡f¥ bg‰wJ.

Úâ¡f£áÆ‹ ts®¢áia¡ f©l fh§»u° f£áÆd®, jkJ

f£áÆYŸs gh®¥gdušyhjhiu âU¥â brŒaî«, gh®¥gd® mšyhjh®

eyÅš fh§»uR¡F« m¡fiwíŸsJ v‹gjhf¡ fh£o¡ bfhŸsî«,

fh§»u° f£á¡FŸnsna xU gh®¥gd® mšyhjh® mik¥ãid

‘br‹id khfhz r§f«’ (Madras Presidency Association) v‹w bgaÇš

njh‰WÉ¡fyhÆd®. ïj‹ mik¥ò¡ T£l« br¥l«g® 15ïš

T£l¥g£L, mojo ufisÆš KoªjJ. mj‹ã‹ Û©L« br¥l«g®

20ïš T£l¥g£L, ïj‹ mik¥ghs® nfrt ãŸisahš mDkâ¢

Ó£L tH§f¥g£lt®fŸ k£L« cŸns mDkâ¡f¥g£ld®.

‘gh®¥gdušyhjhU¡F« ãuâÃâ¤Jt« tH§F« tifÆš Ó®âU¤j«

mika nt©L« v‹W kh©nlFÉl« TWjš’ ï¢r§f¤â‹ neh¡f«

v‹gjhf m¡T£l¤âš bjÇÉ¡f¥g£lJ. ‘br‹id khfhz r§f«’

v‹gJ kJiu¥ gh®¥gd®fË‹ Nœ¢áahš c©lhd xU r§f« v‹W

Úâ¡f£áÆd® vL¤J¡ T¿d®. ‘ïªJ’ ehËjœ ï¢r§f« Äfî«

mtáakhdJ v‹W vGâaJ. br‹id khfhz¢ r§f¤â‹ jiytuhf

âth‹ gfö® F¤âa¥g£L nfrt (ãŸis) v‹gtU«, Jiz¤

jiyt®fshf, yh®£ nfhɪjjh°, ršyh FUrhÄ (br£o), jªij

bgÇah® v‹W ã‹dhËš miH¡f¥bg‰w <.bt.ïuhkrhÄ (eha¡f®),

ehif g¡»ÇrhÄ, Ó®fhÊ áj«gu (KjÈah®). jŠir ÓÅthr« (ãŸis),

#h®{ n#hr¥ M»nahU«, brayhsuhf lh¡l® ã.tujuh#&Y (ehíL)î«,

bghW¥ghs®fshf o.É.nfhghyrhÄ (KjÈah®), âU.É.f., r®¡fiu

(br£oah®), FUrhÄ (ehíL) M»nahU« ïUªjd®.

br‹id khfhz r§f¤J¡fhf M§»y¤âY« jÄÊY«

ehËjœfŸ njh‰WÉ¡f¥g£ld. á.fUzhfu nkd‹, jh‹ el¤â tªj

‘ïªâa‹ gh£Ça£’ (Indian Patroit) vD« ehËjiH ï¢r§f¤â‰F

tH§»anjhL, jhnk MáÇauhfî« ïUªJ tªjh®. ‘njr g¡j‹’ v‹w

bgaÇš jÄœ ehËjœ x‹W or«g® 7ïš Jt¡f¥g£L, âU.É.f.it

MáÇauhf¡ bfh©L eilbg‰wJ. ï¢r§f¤â‹ jiyikÆl«

1 3

br‹idÆš mikªjJ. jÄHf« KGtJ« 20 ïl§fËš »isfS«,

2 MÆu« cW¥ãd®fS« ïUªjd®. ï¢r§f« ü‰W¡F mŒ«gJ

ÉG¡fhL gjÉfŸ gh®¥gd® mšyhjhU¡nf xJ¡f¥gl nt©L«

v‹W Ô®khd« brŒjJ. ïªj Ô®khd« bfh©Ltu _yfhuz® bgÇah®

mt®fns v‹gJ F¿¡f¤j¡f brŒâahF«. r¤âa_®¤â ngh‹w

fh§»u° gh®¥gd¤ jiyt®fS¡nfh ï¢braš ntjidia mˤjJ.

âuhÉl® r§f¤â‹ gÂí« bjhl®ªjJ. et«gÇš r§f¤â‹

rh®ãš eilbg‰w g£l« bg‰w âuhÉl khzt®f£F tH¡f«nghš

ÉUªJ« ghuh£L« eilbg‰wJ. ehaÇ‹ nt©LnfhS¡»z§f

mby¡[h©l® fh®oô jiyik t»¤J, âuhÉl khzt®fŸ fšÉÆš

eh£l« brY¤j nt©Lbk‹W«, eh£o‰F e‰bwh©L brŒa

nt©Lbk‹W«, m¿îiufS«, ghuh£L« tH§»dh®. gdfš mur®,

ã¤jhòu« uh#h, gthdªj« ãŸis, nf.É.bu£o, âahfuha®, #°o°

»UZz‹ M»nah® g§nf‰f, enlrdh® thœ¤J¢ brŒâfis

thá¤jh®. ‘muR jiyik¢ brayhsuhd fh®oô ÉHhî¡F jiyik

t»¤jJ f©o¡f¤j¡fbj‹W«, xU rh®òila ï¢r§f¤â‹ eyÅš

fh®oô ngh‹w muR mYty®fŸ m¡fiw bfh©oU¥gJ njáa

cz®¢á¡F bto it¥gbj‹W«, m‹Åbgr‹o‹ gh®¥gd

g¤âÇifahd ‘Ãô ï©oah’ et«g® 26ïš vGâ XyÄ£lJ.

Kjš cyf¥ nghÇš ãÇ£oõhU¡F ïªâa k¡fŸ všyh

tifÆY« x¤JiH¥ò eš»aij¡ fU¤â‰bfh©L ešbyhG¡f¤ij¡

fh£L« m¿F¿ahf ïªâa k¡fŸ j«ik¤ jhnk M©L bfhŸs gƉá

mË¡F« neh¡Fl‹ ïªâa¤ Jiz¡ f©l¤â‰F mâf

mâfhu§fis¤ ju ãÇ£oZ murh§f« K‹ tªjJ. ïjid cz®ªJ

bfh©l ï«ÕÇaš fî‹áš cW¥ãd®fŸ 19 ng® (Í‹dh cŸgl gy®

ïâš ifbaG¤J ï£LŸsd®) ïªâa®fË‹ nfhÇ¡ifia És¡» X®

m¿¡ifia (The Memorandum of Nineteen) m‹iwa ïªâa it°uhŒ-

br«°ngh®L¡F mD¥ã it¤jd®. ïªj m¿¡ifÆ‹ gandh v‹W

v©QksɉF, ïªâa kªâÇ (Secretary of state of India) kh©nlF

‘ïªâa muáaÈš ïªâa®fS¡F mâf¥goahd g§fˤJ ãÇ£oZ

rh«uh{a¤â‹ xU gFâahf ïªâahî¡F bghW¥gh£á mË¥gnj

ãÇ£oZ r®¡fh® neh¡f«’ v‹W m¿É¤jh®. ïªj m¿É¥ò Mf°L

20 ehË£l ïªâa muá‹ Énrõ bf#£oš btË tªjJ. ïªj

m¿¡ifia¡ F¿¤J k¡fË‹ fU¤ij m¿a ïªâa¤ Jiz¡ f©l«

KGJ« R‰W¥ gaz« brŒj kh©nlFî«, br«°ngh®L«, or«g®

24ïš br‹id tªjd®. ït®fŸ K‹ gh®¥gdušyhjh® rh®ãš 4

tifahd öJ¡ FGÉd® rh£áa kˤjd®. nfrt ãŸis

jiyikÆš br‹id khfhz r§f¤â‹ rh®ãš, butu©£ lh¡l®

n#.yhru°, v«.á.o. K¤ijah (br£oah®), ïy£RÄ ehuhaz (br£o),

V.v‹. guRuhk (eha¡f®), _¡fzh¢rhÇ, É. r¡fiu (br£oah®), nf.Mõ®,

1 4

ã. jhr®, v°.V. á§F k‰W« áy® ml§»a öJ¡ FGÉd® rh£áa«

mˤjd®. ‘nAh« %š f£áÆduhš MjÇ¡f¥ bg‰w 19 ãuâÃâfË‹

m¿¡ifia MjÇ¥gjhfî«, všyh r_f¤â‰F« ghJfh¥gË¡f

nt©L«’ v‹W« mt®fŸ jkJ th¡F_y¤âš bjÇɤâUªjd®.

Úâ¡f£áÆ‹ rh®ghf, âth‹gfö® ã.ïuh#u¤âd (KjÈah®)

jiyikÆš âahfuha®, eha® M»nah® cŸË£l öJ¡ FGÉd®

rh£áakˤjd®. ï¡FGÉ‹ rh®ãš âahfuha® X® m¿¡ifia

kh©nlF-br«°ngh®L K‹ mˤjh®. gh®¥gdušyhjh®

v¤JiwÆY« K‹nd‰wkilahkš ã‹ j§»íŸsd®. muáaš

cz®î bgwhjt®fshf cŸsd®. ï«ÕÇaš fî‹áš cW¥ãd®

m¿¡ifia (12 ng® m¿¡if) ãÇ£oZ muR V‰W¡ bfhŸs¡ TlhJ,

mjid x¥ò¡ bfh©lhš gh®¥gdušyhjh® gh®¥gd r_f¤â‰F

moikahf neU«. tF¥òthÇ¥ ãuâÃâ¤Jt« tH§f¥g£lhš xÊa,

gh®¥gdušyhj k¡fS¡F K‹nd‰wK« ešthœî« »il¡f KoahJ.

j‰fhy ÃiyÆš všyh r_f§fS¡F« rkÚâ tH§f nt©oa

ãÇ£oõh® ï‹D« bfhŠr fhy« ïªâahÉš ïUªnj Ôunt©L«

v‹W mªj m¿¡ifÆš F¿¥ãl¥g£oUªjJ. ‘âuhÉl® r§f«’ rh®ãš

gdfš mur® jiyikÆyhd FGÉdU«, gh®¥gdušyhjh® r§f¤â‹

rh®ãš ïuh›gfö® bt§flu¤âd« jiyikÆyhd FGÉdU«, mnj

fU¤JŸs m¿¡iffis mˤjd®. br‹id khfhz r§f¤â‹ öJ¡

FGit¤ jÉu, Vida nk‰f©l 3 öJ¡ FGÉš ïUªj 50 ng®fS«

x‹whf it°uhŒ¡F« ïªâa kªâÇ¡F« m¿Kf« brŒJ it¡f¥

g£ld®. ïªâa k¡fË‹ fU¤Jfis¤ âu£o¡ bfh©L, kh©nlF

ïy©l‹ gazkhdh®. m§F ehlhSk‹w¤âš rk®¥ã¡f¥gl

nt©oa Ó®âU¤j m¿¡ifia¤ jahÇ¡F« gÂia¤ bjhl§»dh®.

1918‘njáa’ gh®¥gd¡ fh§»u°thâfŸ, mt®fË‹ if

thshf¥ ga‹g£l m‹Åbgr‹o‹ nAh«%š

ïa¡f¤â‹ nah¡»aij, M»at‰iw Úâ¡f£á¤ jiyt®fŸ

m›t¥nghJ njhYǤJ¡ fh£o tªjnjhL gh®¥gdušyhjh® ïd

vG¢áia ö©oí« tªjd®.

ehaÇ‹ vG¤J¡fŸ m‹Åbgr‹£ m«ikahU¡F Fiy

eL¡f¤ij V‰gL¤âd. m‹Åbgr‹o‹ thœ¡if ts®¢áfŸ (Evolutionof Annie Besant) v‹W, ehauhš vGj¥g£l M§»y üš,

m‹Åbgr‹o‹ muáaš 圢á¡F¥ bgU§fhuzkhŒ mikªjJ.

ïªüš “Lead Beater Scandal of 1913” v‹w jiy¥ãš ehauhš ‘bkÆš’

M§»y ehËjÊš vGâa f£LiufË‹ bjhF¥ò MF«.

m‹Åbgr‹£L¡F« by£ Õ£lU¡F« elªj foj¥ ngh¡Ftu¤ij

m«gy¥gL¤âl mtÇ‹ CHšfis bt£l btË¢rkh¡»aJ.

ïj‰bfd m‹Åbgr‹£ eha® ÛJ khdeZl tH¡F bjhl®ªJ bgÇa

1 5

(ghÇ°l®) tH¡f¿P®fis¡ bfh©L thjhodh®. eha® tH¡f¿P®

vtUÄ‹¿, jkJ ju¥ò Úâia k‹w¤âš thjho bt‹wh®. m«ikah®

bjhL¤j tH¡F jŸSgo MƉW.

gh®¥gd® ö©Ljyhš, fh§»uR¡FŸ V‰gL¤j¥g£l ‘br‹id

khfhz r§f¤ij’ xʤJ¡ f£L« cŸneh¡f¤njhL, gh®¥gd Mâ¡f¡

fh§»u°thâfŸ, ‘neõdÈ°£ mnrhÎnar‹’ v‹gjhf xU

r§f¤ij V‰gL¤âd®. ïj‹ jiytuhf f°öÇu§f mŒa§fh®,

t.c.áj«gu« ãŸis M»nahU«, É#auhfth¢rhÇí«, cgjiytuhf

á.ïuh#nfhghyh¢rhÇí«, jÄœeh£L¡F¢ brayhsuhf bgÇah®,

kiyahs¤â‰F nf.ã. nfrtnkdD«, Mªâuhî¡F ãufhrK«

ïUªjd®. ïªj neõdÈ°£ mnrhánaõÅY« bgÇah® Ka‰áahš

gh®¥gdušyhjhU¡F 50% ãuâÃâ¤Jt« mË¡F« Ô®khd«

Ãiwnt‰w¥g£lJ!

kh©nlF-br«° ngh®L Ó®âU¤j m¿¡if r£lkh¡f¥gL

tj‰F K‹d®, 炙yhªJ ehlhSk‹w« xU fÄ£oia mik¤J,

ïªâahÉYŸs gšntW muáaš f£á¥ ãuKf®fisí« j§fsJ

neh¡f§fis¢ brhšYtj‰fhf 炙yhªJ tUkhW miH¤jJ. eha®

ï¡fÄ£oÆ‹ K‹ gh®¥gdušyhjh® rh®ãš fU¤Jfis¢ brhšy

ïy©l‹ br‹wilªjh®. ‘kh©nlF br«°ngh®L’ m¿¡ifahdJ

(Report on Indian Constitutional Reform) #]iy 2ïš btËÆl¥g£lJ.

mªj m¿¡if, Ó¡»aU¡F« K°È«fS¡F« k£Lnk ãuâÃâ¤Jt«

tH§F« tifÆš mikªâUªjJ. gh®¥gdušyhjhU¡F«

jhœ¤j¥g£l ã‰gL¤j¥g£l k¡fS¡F« r£lk‹w¤âš vªj xJ¡ÑL«

ãuâÃâ¤JtK« ïl« bgwÉšiy. eha® ïy©lÅš ïU¡F«nghnj

btËahd ï›t¿¡ifia v⮤J mt® ngr ïayht©z« vªj¡

T£l¤âY« ngr¡ TlhJ v‹W jil Miz ãw¥ã¡f¥g£lJ. ïªj

jil Mizia xU ïuhQt mâfhÇ ehaÇl« neÇš br‹W mˤJ

‘r®›’ brŒjh®. eha® nrh®tilahkš 炙yhªJ ehlhSk‹w

cW¥ãd®fshf ïUªj jkJ e©g®fis jÅna rªâ¤J,

gh®¥gdušyhjhU¡F ãuâÃâ¤Jt« mË¡f nt©oaâ‹ Ãaha¤ij

tÈíW¤âanjhL mt®fŸ cjÉnahL jil Mizia Ú¡fî«

Ka‰á brŒjh®. V‰bfdnt ïªâa khÃy§fËš ft®d®fshf ïUªJ

gÂah‰¿a yhħ¡l‹, ál‹Ah«, fh®Äbrš (Lammington, Sydenham& Carmicheal) M»nah®, #]iy 31ïš elªj ãuò¡fŸ rigÆš (Houseof Lords) ehaÇ‹ m¿th‰wiy¥ òfœªJ«, jil Mizia Ú¡»

ehaiu¥ ngr mDkâ¡f nt©L« v‹W« thâ£ld®. mj‹

Éisthf jil Miz Ú¡f¥g£L, Mf°L 2ïš ãuò¡fŸ rig, fhk‹

rig cW¥ãd®fŸ ml§»a T£l¤âš ciuah‰¿dh®. mªj ciuÆš,

kh©nlF-br«°ngh®L Ó®âU¤j m¿¡ifÆš cŸs CHiy vL¤J¡

fh£o, tF¥òthÇ cÇikia t‰òW¤âdh®. gh®¥gdušyhjhU¡F«

1 6

jhœ¤j¥g£lt®fS¡F« r£lk‹w¤âš jŤ bjhFâ xJ¡f¥gl

nt©L« v‹W t‰òW¤âdh®.

kJiuÆš ‘gh®¥gdušyhjh® khehL’ m¡nlhg® 13ïš ÃfœªjJ.

c¤jkghisa« #Û‹jh® v«.o.R¥ãukÂa (KjÈah®) tunt‰òiu

Ãfœ¤âdh®. bj‹Åªâa ey cÇik¢ r§f¤â‹ gy khehLfËY«,

gh®¥gdušyhjhU¡F ãuâÃâ¤Jt« mË¡fhj kh©nlF-br«°

ngh®L m¿¡if¡F v⮥ò bjÇÉ¡f¥g£lJ. ïj‹ Éisthf

M§»nya muR, ‘rî¤gnuh fÄ£o’ (South Borough FranchiseCommittee) v‹w bgaÇš xU FGit V‰gL¤â, tF¥ò mo¥gilÆš

bjhFâfŸ (Electorate) mik¡fyhkh v‹gJ F¿¤J MuhŒªJ

m¿¡if jUkhW g¤jJ.e ©il¢ R£L eÇia¡ fhtš it¤jJnghš

ïªj¡ FGÉš, É.v°.ÓDthr rh°âÇ, v°.v‹.ghd®Í v‹w ïU

gh®¥gd® ïl« bg‰¿Uªjd®.

1919#dtÇÆš eha® br‹id âU«ãaJ«, ‘rî¤ gnuh’

fÄ£oia¥ òw¡f¡F«go gh®¥gdušyhjhiu¡

nf£L¡ bfh©lh®. tF¥òthÇ¥ ãuâÃâ¤Jt¤J¡F« jŤ

bjhFâ¡F« Énuhjkhd fU¤J¡ bfh©l ïU gh®¥gd®fŸ ml§»a

ï¡FGÉduhš vªj ÃahaK« »il¡fhJ v‹W vL¤J¡ T¿dh®.

vâ®gh®¤jJnghynt ‘rî¤gnuh’ FG tF¥ò mo¥gilÆš

r£lk‹w¤âš bjhFâ xJ¡f¡ TlhJ v‹W Ô®¥ò¡ T¿É£lJ.

Mdhš, ï¡fÄ£oÆ‹ Koit ïªâa muR V‰W¡ bfhŸsÉšiy.

‘kh©nlF-br«°ngh®L’ knrhjh #]‹ khj«, ïu©lhtJ Kiwahf

gÇÓyid¡F vL¤J¡ bfhŸs¥g£L, mj‰bfd ÃaÄ¡f¥g£l

ehlhSk‹w bghW¡F¡ FG (Joint Select Committee)É‹ K‹ j§fŸ

th¡F_y§fis mË¡f ïªâahÉÈUªJ gšntW muáaš

f£áfS«, r§f§fS« 炙yhªJ br‹¿Uªjd. nAh«%š ïa¡f«,

K°È« ä¡, fh§»u°, br‹id khfhz r§f«, Úâ¡f£á M»ait

mt‰WŸ F¿¥ãl¤j¡fit MF«. clšey« bgÇJ« F‹¿ÆUªj

nghâY«, flik cz®¢á fhuzkhf, eha® Úâ¡f£á rh®ãš gh®¥gd®

mšyhjh® eyD¡fhf thjhLtj‰fhf ïy©l‹ òw¥g£lh®.

enlrdhÇl«, “eh‹ Û©L« tU« tiuÆš ngh®¡bfho jhHhkš

gh®¤J¡ bfhŸf! e« Úâ¡ f£áia c§fËl« x¥gil¤J¢ brš»nw‹!”

v‹W T¿dh®. br‹id br‹£uš òift©o Ãiya¤âš òw¥gLK‹,

tÊ mD¥g tªj jdJ e©g® òJ¡nfh£il uh#hÉl« brh‹dh®:

“ešyJ! eh‹ mJtiu cÆUl‹ ïU¥ng‹!” ïtuJ FGÉduhd

nf.É.bu£o, (nf. bt§flhbu£o ehíL), V.M®.KjÈah®, nf.V.

m¥ghuh› (ehíL), vš.nf. Jsáuh« M»nah® lh¡l® ehaUl‹

bršyhJ jÅna, ã‹d® ïy©l‹ br‹W milªjd®. gdfš mur®

m»y ïªâa Ãy¢Rth‹jh® FGÉ‹ ãuâÃâ v‹w bgaÇš ïy©l‹

br‹wh®. ïy©l‹ milªjJ«, clšeyk‰w ÃiyÆnyna ghuhSk‹w

1 7

FGî¡F K‹ rk®¥ã¡f nt©oa m¿¡ifia jahÇ¡f Ka‰á

brŒjh®. ïj‰»ilÆš eha® clšÃiy nkY« F‹¿ kU¤JtkidÆš

mDkâ¡f¥g£lh®. ïªj ÃiyÆš nf.É.bu£oí«, r®.V.ïuhkrhÄ

KjÈahU« #]‹ 21ïš ïy©l‹ br‹W kU¤JtkidÆš ehaiu¡

f©ld®. mt®fis¡ f©lJ« eha®, “j§fis¡ f©lJ vd¡F

ëkâ” (I Feel relieved) v‹W T¿dh®. ãwF nf.É.bu£oí«, ehaU«

kU¤JtkidÆnyna m¿¡ifia¤ jahÇ¡f Kidªjd®.

ïªâa Ó®âU¤j Éõakhf eha® bfhL¡f¥nghF«

rh£áakhdJ Äf K¡»akhdJ v‹W fU¤j¿É¤j r®.jhk° gh®nfh

v‹w ehlhSk‹w cW¥ãdÇ‹ ö©LjÈ‹go gL¡ifÆÈUªj

ehaÇl« rh£áa« th§f #hÆ©£ gh®Èbk©£ fÄ£oah® xU áw¥ò¡

fÄõid ÃaĤjd®. mªj fÄõ‹ #]iy 18ïš kU¤Jtkid¡nf

br‹W rh£áa« bgw Koî brŒâUªjJ. vÅD« ehaÇ‹ clšÃiy

fhuzkhf m‹W rh£áa« bgw KoaÉšiy. ÚÇÊî k‰W« ÃnkhÅah

nehŒ fLikah», #]iy 19 m‹W fhiy 5 kÂasÉš eha® Koî

vŒâdh®. mtuJ clš ïy©lÅš ‘nfhšbl®° »ß‹’(Golders Green)v‹w ïl¤âš vÇ¡f¥g£L ‘m°â’ br‹id¡F lh¡l® V.M®.nkd‹

v‹gtuhš bfh©L tu¥g£lJ. ‘m°â’ia¡ f©L, gh®¥gd®

mšyhjh® F¿¥ghf Mâ âuhÉl®fŸ j§fŸ jsehaf‹

KobtŒâaij¤ jh§»¡ bfhŸs Koahkš mGJ òu©lh®fŸ! f©Ù®

cF¤jh®fŸ! eha® kiwªj brŒâ nf£L gh®¥gd®fŸ Mdªj¡

T¤jhodh®fŸ! âUtšÈ¡nf bgÇa bjU ãŸisah® nfhÆÈš

gh®¥gd®fŸ MÆu¡fz¡fhd nj§fhŒfis cil¤jd®!

fh°khghÈl‹ »s¥ãš gh®¥gd ca®Úâk‹w ÚâgâfS«, k‰W«

bgU« gh®¥gd¥ òŸËfS« k»œ¢á T¤jhodh®fŸ! ïÅ¥ò tH§»

k»œªjh®fŸ! mJ k£Lkh? eha® ïy©lÅš Koî vŒâanghJ,

fh§»u° rh®ãš Rauh{a« nf£L thjhlî« ehlhSk‹w FGÉ‹

K‹ò rh£áa« brhšyî« br‹¿Uªj, á.ã.ïuhkrhÄ mŒa®,

Rnuªâueh¤ ghd®Í, âyf®, nfhfny, r¤âa_®¤â, rnuhÍÅ (ehíL),

yh®L á‹Ah ï‹D« gy® 炙yhªânyna ïUªJ«, J¡f«

ÉrhÇ¡f¡Tl bršyÉšiy. ï¢brayhdJ, “fh§»u°, njáa¤

âyf§fË‹” kÅjhãkhdk‰w j‹ikiaí«, nah¡»aijiaí«

bt£l btË¢rkh¡»¡ fh£oaJ. fhyŠbr‹w jiyt® lh¡l® eha®

mt®fŸ xU òu£á åu®, RakÇahij åu®, mtiu xU ‘âuhÉl’

byÅ‹’ v‹W brhšy nt©L« v‹W jªij bgÇah® mt®fŸ

ã‹dhËš T¿dh® v‹whš mtÇ‹ òfG¡F ntW v‹d rh‹W

nt©L«?

ghy¡fh£oš ãwªj jhuth¤ khjt‹ eha®, kiyahs« jªj

khnkij! br‹id gšfiy¡fHf¤âš g£l« bg‰W ã‹, 炙yhªJ

br‹W kU¤J¤ JiwÆš g£l« bg‰W, m§F ‘»§°’

1 8

kU¤JtkidÆš Aî° r®#dhf ïUªJ, ngU« òfG« bg‰W,

jhŒehL âU«ã fhJ, _¡F, bjh©il (E.N.T.) kU¤Jt¤âš jd¡F

Ãf® jhnd v‹w«, kU¤Jt k‹d‹ v‹W« bt‰¿¡bfho eh£oat®.

炙yhªâš go¤J¡ bfh©oUªjnghJ, fh§»uáš g‰W bfh©L,

jhjhghŒ e›nuhÍia xU ãÇ£oZ ghuhSk‹w¤ bjhFâÆš ÃW¤â

bt‰¿ bgw¢ brŒjâš ïtuJ bršth¡F« âwikí« nrití«

K¡»a¥ g§F t»¤jij e›nuhÍ cŸgl gy fh§»u° jiyt®fŸ

ghuh£oíŸsh®fŸ v‹gnj ïtuJ M‰wiy És¡Ftjhf mikí«.

fh§»u° v‹gJ njáa¥ ngh®itÆš cŸs xU gh®¥gÅa¡ Tlhu«

v‹gij cz®ªJ, mijÉ£L btËna tªjt® lh¡l® eha®!

mt® xU gF¤j¿îthâ! RakÇahij åu®! áwªj ng¢rhs®,

eif¢Rit cz®îŸst®, áwªj vG¤jhs®! ïtÇ‹ thj¤

âwikiaí«, ng¢rh‰wiyí« f©L, á.ïuh#nfhghyh¢rhÇah®,

É#auhfth¢rhÇah®, âyf®, nfhfny, khsÉah, nkhâyhš neU ngh‹w

gh®¥gd fh§»u° jiyt®fŸ FiyeL¡f« bfhŸth®fsh«!

ïy©lÅš eha® Koî vŒâaJ«, nf.É.bu£o ehíLî«,

V.ïuhkhÄ KjÈahU« fs¤âš nghuhL«nghJ, âO® v‹W jsehaf‹

Koî vŒâÉ£l ÃiyÆš, if ãirªJ Ëwd®. ehlhSk‹w¡

FGÉ‹ K‹ Úâ¡f£áÆ‹ rh®ghf, gh®¥gdušyhjhU¡F¥

ãuâÃâ¤Jt« nfhÇ thjhl nt©oa bgU« bghW¥ò j‹ÛJ

ÉGªjij nf.É.bu£o cz®ªjh®. eha® m›t¥nghJ brh‹d

fU¤Jfis¤ jdJ eh£F¿¥ãš F¿¤J it¤âUªjh®. mj‹ Jiz

bfh©L, khW« áy òŸË Étu§fË‹ Jiz bfh©L«, ïuî gfyhf

10 ehŸfŸ ciH¤J 18 g¡f§fŸ bf©l m¿¡ifia¤ (Memorandum)jah® brŒjh®. m§F, ehlhSk‹w cW¥ãd®fshf ïUªj ehaÇ‹

e©g®fshd th£Å°, yh®£ ál‹Ah« (Watneys, Lord Sydenham)M»nah® cjÉÆdhš, ehlhSk‹w¡ FGÉ‹ K‹ rh£áa« brhšy

nt©oaj‰fhd eilKiwfŸ k‰W« beËî RÊîfis m¿ªJ

bfh©L, Mf°L 12ïš ehlhSk‹w bghJ¡FG K‹d®, Rkh® 5 kÂ

neu« thjho, nf£l nfŸÉfS¡bfšyh« j¡fthW ÉilaˤJ,

tF¥òthÇ ãuâÃâ¤Jt¡ bfhŸifia tÈíW¤âanjhL, tuyh‰W¥

òfœÄ¡f jdJ m¿¡ifiaí« FGÉ‹ K‹ tH§»dh®. jdJ

m¿¡ifÆ‹ bjhl¡f¤ânyna mt® bjÇɤâUªjjhtJ:

ïªâah v‹gij xU ehlhf¡ fUj ïayhJ. F¿¥ghf

bj‹ÅªâahÉš gh®¥gdU¡F« gh®¥gdušyhjhU¡F« mo¥gil

Ænyna ïd ntWghL c©L. K‹dt®, MÇa ïd¤ij¢ rh®ªjt®.

ã‹dt®, âuhÉl ïd¤ij¢ rh®ªjt®. (“India could not be considered asa Nation especially in South India, there was, he testified a basic differencethat seperated Brahmins from Non-Brahmins the former was Aryans and the

1 9

later Dravidians”)

nf.É.bu£o, gh®¥gdušyhjt® Ãiy g‰¿ ehlhSk‹w¡

FGÉ‹ K‹ rh£áaË¡F«nghJ T¿a fU¤JfËš x‹W tUkhW:

kj¤â‹ nguhY«, t®zh°uk j®k¤â‹ nguhY« ájW©L âzW«

gh®¥gdušyhj khbgU« rKjhakhdJ, ahid¥ ghfÅl« ml§»¥

nghf¥ gH¡f¥g£l ahid¡F¢ rkkhdJ. á‹dŠáW F£o¢

rKjhakhd gh®¥gd®, ahid¥ ghfid¥nghš, gh®¥gdušyhj bgÇa

rKjha¤ij¥ g‹bdL§fhykhf ml¡» it¤âU¥gâš tšyt®fŸ,

tŠrf®fŸ. Mdhš, v‹nwD« xU ehŸ v⮤J ghfid Éu£L«

ahid¥nghy, gh®¥gdušyhjhÇ‹ vG¢á¡F gh®¥gd® To¥ ngá

Koî vL¡f nt©L« v‹W«, Koî V‰glhÉ£lhš eLt® FGÉ‹

Ô®¥ò¡F (Arbitrary committee) Él nt©L« v‹W« F¿¥ãl¥g£

oUªjJ. ïjid bt‰¿ahf¡ fUâ Úâ¡f£á¤ öJ¡ FG

ïy©lÅÈUªJ ïªâah âU«ãaJ.

ïªj M©L br‹id efuh£á¡F Kj‹Kiwahf eilbg‰w

nj®jÈš âahfuha® nj®ªbjL¡f¥g£lnjhL efuh£áÆ‹ Kjš

jiytuhfî« Mdh®. btšÈ§fl‹ br‹id khfhz ft®duhf V¥uš

10ïš gjÉna‰wh®. cW¥ãduhf¢ nruhknyna fh§»u° jiyt®fshš

ïG¡f¥g£L, br‹w áy M©Lfshf fh§»u° khehLfËš g§F

bfh©L«, br‹id khfhz¢ r§f¤âš nr®ªJ gh®¥gdušyhjhU¡F¥

gjÉfËš É»jh¢rhu« mË¡f nt©L« v‹W Ô®khd« bfh©L

tªJ«, gÂah‰¿ tªj bgÇah®, ïªj M©Ljh‹ fh§»uáš

cW¥ãduhf¢ nr®ªjh®. fh§»u° r_f Ó®âU¤j¤J¡F¥ ghLgL«

v‹W«, tF¥òÇik¡ bfhŸifia V‰W¡ bfhŸtjhfî«, gjÉ,

c¤ânahf§fËš 100¡F 50 rjåj«, gh®¥gdušyhjhU¡F xJ¡»

mË¡f¥gL« vdî«, nj®jÈš ngh£oÆ£L muáaiy¡ if¥g‰W«

v©z« fh§»uR¡F ïšiy vdî«, fh§»urh® cWâ T¿aij e«ã

rKjha nrit¡F xU thŒ¥ò v‹W fUâ¡ fh§»uáš bgÇah®

cW¥ãd® Mdh®. jh« t»¤J tªj <nuhL ef®k‹w¤ jiyt® gjÉia

ïuhÍdhkh brŒjh®. âU¢áÆš eilbg‰w ïuh{a, khfhz fh§»u°

fh‹gu‹áš bgÇah® tF¥òÇik¤ Ô®khd¤ij¡ bfh©L tªjh®.

1920kh©nlF-br«°ngh®L m¿¡if bjhl®ghf, r£l

k‹w¤âš gh®¥gdušyhjhU¡F v¤jid bjhFâfŸ

xJ¡FtJ v‹gJ F¿¤j rkur¥ ng¢R, ft®d® btšÈ§l‹ V‰ghL

brŒjgo, #dtÇ 13ïš ÃfœªjJ. ï¡T£l¤âš gh®¥gd¥

ãuâÃâfS«, Úâ¡f£á cW¥ãd®fS«, br‹id khfhz r§f¤âdU«

fyªJbfh©L el¤âa ng¢R th®¤ijÆš vªj cl‹gh£L¡F« tu

ïayhjjhš eLt® Ô®¥ò¡FÉl Koî brŒa¥g£L, yh®£ bk°l‹

(Lord Meston) eLtuhf ÃaÄ¡f¥g£lh®. mªj eLt® ã¥utÇ 18ïš

2 0

gh®¥gdušyhjh® ãuâÃâfisí«, ã¥utÇ 19ïš gh®¥gd

ãuâÃâfisí« kh®¢ 1ïš ïU ju¥ãdiuí« rªâ¤J¥ ngádh®. Koî

V‰glÉšiy. ã‹ yh®£bk°l‹, kh®¢ _‹whtJ thu¤âš jdJ

Ô®¥ig (Meston’s Award) tH§»dh®. mtuJ Ô®¥ã‹go, gh®¥gd®

mšyhjhU¡F 28 bjhFâfŸ (efu¥ gFâ-3, »uhk¥gFâ 25) xJ¡f¥

g£ld. 1919M« M©L kh©nlF-br«°ngh®£ r£l¥go, br‹id

khfhz¤â‰F xJ¡f¥g£l r£lk‹w¤ bjhFâfŸ 132 Mfî«, mâš

nj®ªbjL¡f¥gl¡ Toa bjhFâfŸ 98 Mfî« Ã®zÆ¡f¥g£lJ.

nj®ªbjL¡f¥gl¡ Toa bjhFâfŸ 98ïš 65 bjhFâfŸ bghJ¤

bjhFâfŸ vdî« 33 bjhFâfŸ áw¥ò¤ bjhFâfŸ vdî« ãÇ¡f¥

g£ld. ïªj¥ bghJ¤ bjhFâ 65ïš yh®£ bk°l‹ Ô®¥ò¥go, 28

bjhFâfŸ gh®¥gdušyhjhU¡F xJ¡f¥g£lnjhL Ûâ bjhFâfËY«

gh®¥gdušyhjh® ngh£oÆlyh« v‹W îzÆ¡f¥g£lJ. ïªj

mo¥gilÆš Kjš bghJ¤ nj®jš et«g® 20ïš eilbg‰wJ. ïâš

Úâ¡f£áÆdU¡F«, nAh«%š ïa¡f¤âdU¡F« fL« ngh£o

ÃyÉaJ. ïu£il M£á Kiwia v⮤J, fh§»u° nj®jÈš fyªJ

bfhŸsÉšiyahÆD« th¡fhs®fis¤ jL¤jš, fGijfË‹ fG¤âš

vd¡F X£L¥ nghL v‹W vGâa m£ilfis¡ f£o, mj‹ thÈš

fhÈ o‹fis¡ f£o Éu£oÉ£L, fhȤjd« brŒjš M»at‰¿š

<Lg£ld®.

br‹id khfhz¤â‹ 98 bjhFâfËš bgU«gh‹ik bg‰W

Úâ¡f£áÆd® bt‰¿ thif Nod®. r£lk‹w¥ bgU«gh‹ik¡ f£á¤

jiyt® v‹w KiwÆš, ft®d® yh®£ btšÈ§l‹ Kj‹ kªâÇ

gjÉna‰W, mik¢ruit mik¡FkhW nj®jÈš ËW bgUbt‰¿

bg‰wtU«, Úâ¡f£á¤ jiytUkhd âahfuhaiu¡ nf£L¡ bfh©lh®.

Mdhš, âahfuha® gjÉna‰f kW¤JÉ£L, jdJ f£á¥ ãuKf®fŸ

_tÇ‹ bgaiu¥ gǪJiu brŒJ mik¢ruit mik¡f¢ brŒjh®.

jh« gjÉ V‰fhik¡F (jÅ¥g£l KiwÆš jk¡F gjÉ Mir ïšiy

v‹gij Ã%ã¡f) mt® ft®dU¡F vGâa foj¤âY«, neÇY«

rªâ¤J¡ T¿a fU¤J¡fË‹ rhu« tUkhW: “ïªâa tuyh‰¿nyna

K‹ v¥nghJ« ïšiy vD«go, muáaš Phdk‰w ghku k¡fis¤

j£o vG¥ãa ght¤J¡fhf v‹idí«, mfhy kuzkilªj v‹

mUik rf jiyt® lh¡l® o.v«.ehaiuí«, btŸisaÅ‹ thš

ão¥gt®fŸ v‹W« btŸisa‹ ó£° fhiy e¡Fgt®fŸ v‹W«

‘br©£ g®r©£’ njr g¡j®fshf fhªâah®, ïuh#nfhghyh¢rhÇah®

ngh‹w fh§»u° jiyt®fshY«, mt®fSila g¤âÇiffshY«,

ö‰w¥gL« eh‹ ï¥gjÉia V‰ngndahdhš, v‹ òÅjkhd

f£á¡F¡ fs§f« Éisɤjt‹ Mnt‹. mjdhš eh‹ gjÉ V‰f

kh£nl‹, k‹Å¡f nt©L«.

Vw¡Fiwa xU nfho %ghŒ msî¡F¤ j‹ FL«g¢ brh¤ij

2 1

Úâ¡f£á¡fhf brytʤj tŸsY«, eh‰gJ M©Lfshf¢ br‹id

efuh£áÆš cW¥ãduhf ïUªjnjhL, mj‹ KjyhtJ

nj®ªbjL¡f¥g£l jiytuhfî« Md bgUik¡FÇatU«, ïªâa

#dehaf tuyh‰¿š eilbg‰w Kjš bghJ¤ nj®jÈš, jdJ cÆÇD«

nkyhf neá¤j Úâ¡f£á bt‰¿ thif NoaJ f©L óǤJ¥

nghdtU«, jd¡bfd thHh ãw®¡FÇahsUkhd r®.ã.âahfuhaÇ‹

ïªj m¿É¥ò vâÇfisí« Éa¡f¢ brŒjJ!

âahfuhauhš gǪJiu¡f¥g£l _tU« ml§»a KjyhtJ

Úâ¡f£á mik¢ruit or«g® 17ïš gjÉ V‰wJ!

‘ïªâa #dehaf tuyh‰¿‹ Jt¡f M£á’ v‹W t®Â¡f¥gL«,

Úâ¡f£áÆ‹ Kjš mik¢ruitÆš, flÿ® V.R¥guhY (bu£oah®) Kjš

mik¢ruhf ïUªJ, fšÉ, k¡fŸ ešthœî M»a Jiwfis¡

ftŤJ¡ bfh©lh®. gdfš mur® ïu©lhtJ mik¢ruhf ïUªJ,

cŸsh£á¤ Jiw KjÈa áy Jiwfis¡ ftŤJ¡ bfh©lh®.

nf.É.bu£o ehíL, _‹whtJ mik¢ruhf ïUªJ, ts®¢á KjÈa áy

Jiwfis¡ ftŤJ¡ bfh©lh®.

br‹id khefuh£áÆš enlrdh® ‘gŠrk®’ v‹w bgaiu Ú¡»,

‘Mâ âuhÉl®’ v‹w bga® kh‰¿ Ô®khd« bfh©L tªJ

Ãiwnt‰¿dh®. mnj neu¤âš, fh§»uáš ïUªJ tªj bgÇah® jh«

bghJ ÃWtd§fËš t»¤J tªj Vw¤jhH 29 gjÉfisí«

ïuhÍdhkh¢ brŒjh®. x¤JiHahik ïa¡f¤âš <Lg£L ciH¤jh®.

âUbešntÈÆš eilbg‰w khfhz fh§»u° kheh£oš tF¥òÇik¤

Ô®khd« bfh©L tªjh®. kheh£L¤ jiyt® v°. ÓDthr mŒa§fh®,

tF¥òÇik¤ Ô®khd¤J¡F mDkâ kW¤jh®.

1921Úâ¡f£á mik¢ruit bghW¥ng‰wã‹, #dtÇ

12ïš eilbg‰w Kjš r£lk‹w¡ T£l¤ij f‹dh£

ãuò Jt¡» it¤J¥ ngádh®. ïu©lhtJ r£lk‹w¡ T£l« ã¥utÇ

14ïš ft®duhš ÃaÄ¡f¥g£l mit¤ jiyt® ã.ïuh#nfhghyh¢

rhÇah® jiyikÆš ToaJ. r£lk‹w¤ Jiz¤ jiytuhf âth‹

gfö® nfrt¥ (ãŸis) ÃaÄ¡f¥g£lh®. br‹id khfhz ft®d®

yh®£ btšÈ§l‹ r£lk‹w¡ T£l¤âš, cW¥ãd®fË‹ flikfŸ

F¿¤J ciu Ãfœ¤âdh®. mik¢r®fË‹ gh®Èbk©lÇ brayhs®fshf,

M®.nf. r©Kf« (br£oah®), r®.V.ïuhkrhÄ (KjÈah®), ghÇ°l®

j§fntY (ãŸis) M»nah® ïUªjd®. Kjyik¢r® R¥guhaY

(bu£oah®) clšey« F‹¿ajhš #]iy 11ïš gjÉ¥ bghW¥ãÈUªJ

Éy»¡ bfh©lh®. mnj ehËš gdfš mur® Kjyik¢ruhfî«,

nf.É.bu£o ehíL ïu©lhtJ mik¢ruhfî«, V.ã.gh¤nuh _‹whtJ

mik¢ruhfî« bghW¥ng‰wd®.

2 2

ï›th©L #]‹ khj« br‹id g¡»«fh«, f®dho¡ Äš

bjhÊyhs® ntiy ÃW¤j¤jhš Äš _l¥g£lJ. MÆu¡fz¡fhd

bjhÊyhs® ntiy ïHªJ gÇjɤjd®. bjhÊyhsÇilna V‰g£l

r¢ruî, FH¥g¤jhš, fytu« _©L, bjhÊyhs® T£l¤âš nghärh®

J¥gh¡»¥ ãunahf« brŒjd®. ïªj ntiy ÃW¤j« bjhl®ghf, Mâ

âuhÉl bjhÊyhs®fS¡F« Vida rhâ âuhÉl®fS¡F« kd¡fr¥ò

V‰g£L, bgU«gifahf cUbtL¤J, åLfS¡F¤ Ô it¤jš, bfhiy,

J¥gh¡»ahš R£L¡ bfhšYjš, eh£L btoF©Lfis åá¥

gLfha¥gL¤Jjš M»a t‹Kiw¢ brašfŸ Ãfœªjd. ïJnt

‘òËaªnjh¥ò¡ fytu«’ v‹W F¿¥ãl¥gL»wJ. Úâ¡f£á M£áÆš

bjhÊyhsU¡F v›Éj ïilôW« ÃfH¡ TlhJ v‹W fUâ,

âahfuha®, enlrdh®, gdfš mur® M»nah®, bjhÊyhs® g¡f« ËW

nghuhodh®fŸ. ïªj fytu¤âš v«.á.uh#h v‹D« Mâ âuhÉl®

jiyt®, Mâ âuhÉl® g¡f« ËW nghuhodh®. ïªj ntiy

ÃW¤j¤jhš vGªj fytu¤ij¡ f©L ft®d® yh®L btšÈ§l‹

ádkilªJ #]iy 7ïš âU.É.f. cŸgl bjhÊyhs® jiyt®fis

miH¤J v¢rǤjnjhL mt®fis ehL fl¤jî« Koî brŒjh®.

Úâ¡f£á M£á ïij v⮤jnjhL bjhÊyhs® g¡fK« bjhʉr§f¤

jiyt®fŸ g¡fK« ËwJ. âahfuha®, Úâ¡f£áÆ‹ rh®ãš ft®d®

yh®£ btšÈ§lid¢ rªâ¤J, âU.É.f. cŸË£l bjhʉr§f¤

jiyt®fis ehL fl¤âdhš, Úâ¡f£á mik¢ruit ïuhÍdhkh

brŒí« v‹W bjÇÉ¡fnt, ft®dU« jkJ ÃiyÆÈUªJ ïw§» tªJ,

ehL fl¤J« Koit¡ ifÉ£lh®. ã‹d®, bjhÊyhs® T£l¤âilna

br‹W âahfuha® M‰¿a ciu tuyh‰W¢ áw¥òilaJ; mªj ciuia¡

nf£lã‹, bjhÊyhs® Û©L« ntiy¡F¤ âU«ãd®. ïªj ntiy

ÃW¤j¢ rka§fËš Úâ¡f£á¤ jiyt®fŸ enlrdh®, âahfuha®

Kjyhndh®, M§»nya muirí« v⮤J¡ bfh©L

bjhÊyhsÇilna rkur¥ ng¢R el¤âaJ«, bjhÊyhs® eyD¡fhf¥

gÂah‰¿aJ«, tuyh‰¿š F¿¥ãl¤j¡f Ãfœ¢áfshF«.

ï›tsî cWâ¥ghLila Úâ¡f£áia¤jh‹ (àô«) fh§»u°

njáa âyf§fŸ, btŸisaD¡F thš ão¥gt®fŸ v‹W ãj‰¿¤

âǪjd®.

ï›th£áÆš ‘bg©fS¡F« th¡FÇikaË¡f nt©L«’ v‹W

Úâ¡f£á cW¥ãd® X.jÂfhry« (br£oah®) r£lk‹w¤âš V¥uš 1ïš

K‹bkhʪj Ô®khd« Ãiwnt‰w¥g£L mj‹go Mizí«

ãw¥ã¡f¥g£L eilKiw¥gL¤j¥g£lJ.

“gh®¥gdušyhjhU¡F Ãahakhf »il¡f nt©oa É»jhrhu

msî¡F c¤ânahf« »il¡F« tiuÆš ïÅnkš murh§f

c¤ânahf§fŸ ahî« gh®¥gdušyhjhU¡nf bfhL¡f¥gl nt©L«”

2 3

v‹w òu£áfukhd Ô®khd« x‹iw Mf°L 5ïš r£lk‹w¤âš lh¡l®

á.enlrdh® bfh©L tªjh®. ã‹d® Úâ¡f£áÆd® nt©LnfhË‹go

Ô®khd¤ij¤ âU«g¥ bg‰wh®. všyh tF¥ãdU¡F« c¤ânahf¤âš

rkÚâ tH§F« tifÆš V‰bfdnt buÉ‹ô JiwÆš ïU¡F«

eilKiwia ÉÇîgL¤â, všyh JiwfËY« mij¡

filão¡FkhW br¥l«g® 16ïš X® Mizia Úâ¡f£á murh§f«

(M.R.O. Public Ordinary Service G.O. No.613 dated 16.9.21) ãw¥ã¤jJ.

Úâ¡f£á M£áÆ‹ Kjš tF¥òÇik tH§F« Miz ïJnt MF«.

gh®¥gdušyhjhU¡F muR¥ gÂÆš EiHa X® c¤âuthj« mË¡F«

tifÆš mikªj Kjš murhizahd ïJ gh®¥gd mâfhu

t®¡f¤jhš rÇtu mKšgL¤j¥glÉšiy. Úâ¡f£á mik¢ruitÆš

Kjyik¢ruhf áy fhy« gÂah‰¿a V.R¥guhaY (bu£oah®) or«g®

21ïš KobtŒâdh®.

1922炙yhªJ ïstur® v£t®L #dtÇ 17 Kjš 22

tiu br‹idÆš R‰W¥gaz« brŒjh®. ïtuJ

tUifia fh§»u° òw¡f¤jJ; Úâ¡f£á tunt‰wJl‹ br‹id

khefuh£áÆš tunt‰ò ïjœ thá¤jË¡fî« Koî brŒjJ. br‹id¤

JiwKf¤âš ïsturiu tunt‰WÉ£L Ódh g#h® tÊna fhÇš tªJ

bfh©oUªj âahfuhaiu fh§»u° fhÈfŸ tÊk¿¤J fhÇÈUªJ ÑnH

ïG¤J¥ ngh£L, m«Kâa jiytÇ‹ nkš bt‰¿iy¥ gh¡F v¢áiy

fhǤ J¥ãanjhL, jh¡fî« Ka‹wd®. âahfuha®, mL¤âUªj

g¢ira¥g‹ gŸË¡FŸ òFªJ cÆ® j¥ãdh®. ïnjhL Éfhkš

fh§»u° ‘m»«rhthâfŸ’ j©ilah®ng£ilÆš ïUªj

âahfuhaÇ‹ g§fshî¡FŸ òFªJ f©zho #‹dšfËš fšby¿ªJ

cil¤jd®. gh®¥gÅa¡ fh§»u° ‘njáa âyf§fË‹’ fhȤjd«

jiyÉǤjhoaJ, m¥nghJ!

br‹id khefuh£áÆš v£t®£ ïsturU¡F khefuh£á¤

jiyt®, âahfuha® jiyikÆš tunt‰ò mË¡F« ÉHh eilbgw

ïUªjJ. mur FL«g¤âdU¡F tunt‰ò mË¡F«nghJ fW¥ò Mil

mÂjš nt©L« v‹w M§»nya r«ãujha¥go fW¥ò Mil

mªJ tunt‰ò ïjœ thá¤J mË¡F«go, ft®d® yh®£

btšÈ§l‹ ‘btŸSil ntªj®’ âahfuhaiu¡ nf£L¡ bfh©lh®.

jdJ ïy£áa§fËY« gH¡f tH¡f§fËY« ãothjkhd cWâ

bfh©ltuhd âahfuha® fW¥ghil mÂa kW¤jnjhL, khefuh£á

Jiz¤ jiytiu¡ bfh©L tunt‰ig thá¡f V‰ghL brŒí«go

Mnyhrid T¿dh®. filáÆš, btŸSil mªnj âahfuha®

tunt‰òiu thá¤jË¡f ft®d® ïirªjh®.

Úâ¡f£áÆ‹, gdfš mur® mik¢ruit, kh®¢ 25ïš ‘gŠrk®’,

‘giwa®’ v‹w brh‰fis Ú¡», Mâ âuhÉl® v‹nw ïÅ miH¡f

2 4

nt©L« v‹W r£lk‹w¤âš Ô®khd« Ãiwnt‰¿, mjid

mKšgL¤âaJ. ntiy thŒ¥nghL m‹¿ gjÉ ca®ÉY«

tF¥òthÇ ãuâÃâ¤Jt« fil¥ão¡f¥gl nt©L« v‹w X®

Mizia Úâ¡f£á M£á Mf°L 15ïš btËÆ£lJ. (M.R.O. PublicOrdinary Service G.O. No.658 dated 15.8.22) ïJnt ‘Úâ¡f£á M£áÆ‹

ïu©lhtJ tF¥òÇik MizahF«. murh§f c¤ânahf§fS¡F

M£fŸ njit¥gL«nghJ mªjªj ïyhfh¡fns, ne®Kfkhf

ÃaĤJ¡ bfhŸS« eilKiwahš, tF¥òthÇ ãuâÃâ¤Jt¤ij

rÇahf f©fh¤J mKšgL¤âl ïayhjnjhL, gh®¥gd®fns

m«KiwÆdhš ga‹g£L tªjikahš °lh~¥ bry¡õ‹ ngh®L

(Staff Selection Board) x‹iw muR ÃaĤjJ. ïâY« gh®¥gd®

òFªJbfh©L braÈH¡f¢ brŒJ tªjd®. ïjid¢ R£o¡ fh£oí«,

tF¥òÇikia t‰òW¤âí« m›t¥nghJ enlrdh® ciuah‰¿

r£lk‹w¤âš ngá tªjh®.

br‹id, brÆ‹£ #h®{ nfh£ilÆYŸs muR jiyik¢

brayf¤âš gh®¥gd®fns Ãu«ã tÊtjhš, xU rkÃiy

V‰gL¤Jtj‰fhf ï‹D« 3 M©L fhy¤J¡F gh®¥gdušyhjh®

r_f¤âÈUªnj jiyik¢ brayf¤âš muR mYty®fŸ ÃaÄ¡f¥gl

nt©L« v‹w ÔÉukhd xU Ô®khd¤ij br‹id r£lk‹w¤âš

Úâ¡f£á cW¥ãd® X. jÂfhry« (br£oah®), K‹bkhÊa enlrdh®

tÊbkhʪjh®. ï¤ Ô®khd« r£lk‹w¤âš gh®¥gd® kd«

gijgij¡f Ãiwnt‰w¥g£lJ.

br‹id khfhz¤âš ïUªj muR fšÿÇfË‹ jiyik

MáÇa®fŸ bgU«ghnyh®, gh®¥gd®fshfnt ïUªjikahš,

gh®¥gdušyhj khzt®fS¡F, fšÿÇÆš ïl« »il¥gJ mÇjhf

ïUªjJ. ïªj Ãiyia mf‰w x›nth® muR¡ fšÿÇÆY«,

‘bry¡õ‹ ngh®L’ V‰gL¤â všyh tF¥ò khzt®fS¡F«

ãuâÃâ¤Jt« »il¡F«go gh®¤J¡ bfhŸs tif brŒí« Mizia

Úâ¡f£á muR ãw¥ã¤jJ. ïªJ¡ nfhÆšfËY« kl§fËY«

gh®¥gd® Vfnghfkhf Ãu«ã¡ bfhŸisao¤J tUtij¡

f£L¥gL¤jî«, ïªÃWtd§fËš cŸs cgÇ Ãâia, k¡fŸ ešthœî

fUâ bghJey¡ fhÇa§fS¡F¢ bryÉl tif brŒí« neh¡f¤JlD«,

Úâ¡f£á murhš jahÇ¡f¥g£l, ïªJ mwÃiya¥ ghJfh¥ò knrhjh,

or«g® 6ïš btËÆl¥g£lJ.

âU¥óÇš eilbg‰w 28MtJ jÄœ khfhz fh§»u°

kheh£oš tF¥òÇik¤ Ô®khd¤ij¡ bfh©L tªj bgÇah®, m§F

eilbg‰w Éthj¤â‹nghJ, “kDj®k rh°âu¤ijí«

ïuhkhaz¤ijí« bfhS¤j nt©L«!” v‹W KH§»dh®.

2 5

1923br‹id gšfiy¡fHf brd£o‹ cW¥ãd®

v©Â¡ifia mâf¥gL¤âí« všyh tF¥ãdU¡F«

bghJ ÃWtd§fS¡F«, fšÉ ÃWtd§fS¡F« ãuâÃâ¤Jt«

ïU¡F«go tif brŒí« br‹id gšfiy¡fHf¢ r£l« (MadrasUniversity Act of 1923) Úâ¡f£á mik¢ruitÆš Ãiwnt‰w¥g£lJ.

enlrdh® kh®¢ khj« r£lk‹w¤âš ngR«nghJ, ‘Mâ âuhÉl®

eyid¡ fh¡f nt©L«’ v‹W X§»a FuÈš tÈíW¤âdh®. ‘Mâ

âuhÉl®fŸ tÇ bfhL¡F« r¡âÆšyhjt®fshf ïU¡fyh«. Mdhš,

eh£o‹ bršt c‰g¤âia bgU¡»¤ jU« k¡fŸ mt®fns’ v‹W

enlrdh® fU¤J bjÇɤjh®.

ïªJ mwÃiya¤ Jiw ghJfh¥ò knrhjhthdJ V¥uš khj¤âš

gdfš muruhš br‹id r£lk‹w¤âš K‹bkhÊa¥g£L

Ãiwnt‰w¥g£lJ. ïj‰F v⮥ò ïU¥gij cz®ªj itáuhŒ ßo§

v‹gt®, ïªJ mwÃiya knrhjhî¡F x¥òjš tH§f¤ ja§»

jhkj¥gL¤â tªjh®. br‹id khfhz ft®d® yh®L btšÈ§l‹

itáuhÆl« ïªj knrhjhÉ‹ Ãaha§fis És¡» ïj‰F mDkâ

mË¡f nt©oaâ‹ mtáa¤ij tÈíW¤âdh®.

nry¤âš eilbg‰w 29MtJ jÄœ khfhz fh§»u° kheh£oš,

bgÇah® tF¥òÇik¤ Ô®khd¤ij¡ bfh©L tªjh®. ï¤Ô®khd¤âdhš,

kheh£oš fyf« MF«nghš bjÇant, #h®{ n#hr¥ò«, tujuh#&Y

(ehíLî«) Ô®khd¤ij Ãiwnt‰whkš ÃW¤â É£ld®. ïnjnghy

tF¥òÇik¤ Ô®khd§fis bgÇah®, kJiu, âU¢á M»a ïl§fËš

eilbg‰w fh§»u° khehLfËY« bfh©L tªjh®. et«g® khj« Kjš

thu¤âš ïu©lhtJ bghJ¤ nj®jš eilbg‰wJ. Úâ¡ f£áÆdU«,

nAh«%š ïa¡f¤â‹ ngh®itÆš fh§»u°fhu®fS« ngh£oÆ£ld®.

Úâ¡f£áÆ‹ bfhŸif¡F Kuzhf gdfš mik¢ruit

elªjjhf¡ T¿a enlrdh®, Úâ¡f£áia v⮤J Rna¢irahf ï¤

nj®jÈš Ëwh®. âahfuha®, gdfš mur® ngh‹w f£á¤ jiyt®fSl‹

enlrdh® Ku©ghL bfh©lh®; j«ik Úâ¡f£á òw¡f¤jjhf¡

fUâdh®. nj®jÈš Úâ¡f£á bgU«gh‹ik bg‰W bt‹wJ.

Úâ¡f£áÆ‹ ïu©lhtJ mik¢ruit et«g® 19ïš gjÉ V‰wJ.

gdfš mur® Kjyik¢r® bghW¥ng‰W cŸsh£á¤ Jiwia¡

ftŤJ¡ bfh©lh®. V.ã.gh¤nuh, ïu©lh« mik¢ruhf¥

bghW¥ng‰W¡ fšÉ k‰W« bghJ¥ g¤ Jiwia¡ ftŤJ¡

bfh©lh®. br‹w mik¢ruitÆš, jÄH® xUt®Tl ïl« bgwÉšiy

v‹W v⮥ò« mâU¥âí« njh‹¿ajhš ïªj ïu©lhtJ

mik¢ruitÆš nf.É.bu£o (ehíL)¡F¥ gâyhf o.v‹. átPhd«

(ãŸis) _‹whtJ mik¢ruhf¥ bghW¥ng‰W ts®¢á¤ Jiwia¡

ftŤJ¡ bfh©lh®. ï¤nj®jÈš Rna¢irahf ËW bt‰¿ bg‰w

2 6

enlrdh®, r£lk‹w¤âš v⮡f£áÆdUl‹ c£fh®ªJbfh©L,

Úâ¡f£áÆ‹ bfhŸifia ÔÉu¥gL¤J«go m›t¥nghJ

murh§f¤ij t‰òW¤âí«, Nlhf¥ ngáí« tªjh®. Úâ¡f£áia É£L

tªjhY«, mj‹ bfhŸifiaÉ£L tuÉšiy v‹W mt® T¿ tªjh®.

gdfš mik¢ruit ÛJ btW¥ò‰¿Uªj á.M®.bu£o, et«g®

23ïš r£lk‹w¤âš mik¢ruit ÛJ xU e«ã¡ifÆšyh¤

Ô®khd¤ij¡ bfh©L tªjh®. m¤Ô®khd¤ij enlrdh® MjǤjh®.

Mdhš, e«ã¡ifÆšyh¤ Ô®khd« njhšÉí‰wJ. ft®duhš ÃaÄ¡f¥

g£L, flªj _‹W M©Lfshf r£lk‹w mit¤ jiytuhf ïUªJ

tªj ã.ïuh#nfhghyh¢rhÇah®, or«g® 15ïš gjÉÆÅ‹W XŒî bg‰wh®.

1924Úâ¡f£áÆ‹ ïu©lhtJ mik¢ruit gjÉna‰w

ã‹, Kjš r£lk‹w¡ T£l« kh®¢ 23ïš ToaJ.

ïJtiu ft®duhš Ãakd« brŒa¥g£L tªj r£lk‹w mit¤

jiytÇ‹ gjÉ¡F Kj‹Kiwahf nj®jš eilbg‰W vš.o.rhÄ¡

f©Q (ãŸis) mit¤ jiytuhfî«, nfrt (ãŸis) Jiz¤

jiytuhfî« nj®ªbjL¡f¥g£ld®. ïilÆš mik¢r®

o.v‹.átPhd« (ãŸis) Koî vŒâaikahš v°.FkhurhÄ

(bu£oah®) mik¢ruhdh®. br‹id khÃy ft®d® btšÈ§l‹ gjÉ¥

bghW¥ig É£L V¥uš 11ïš Éy»aJ«, V¥uš 12, 13 M»a ïU ehŸfŸ

rh®y° nlhl©l® (Charles Todunter) j‰fhÈf¡ ft®duhf ïUªj, ã‹

V¥uš 14ïš nfhõ‹ (Viscount Goshen) bghW¥ng‰wh®. ïªJ

mwÃiya¥ ghJfh¥ò knrhjh V¥uš khj¤âš ïu©lh« Kiwahf

r£lk‹w¤âš Ãiwnt‰w¥g£lJ. ïªj knrhjhit MjǤJ bgÇah®

jÄœehbl§F« ãu¢rhu« brŒjh®.

g«ghŒ khfhz« bgšfhÄš, m»y ïªâa gh®¥gdušyhjh®

Kjš fh§»u° khehL, r®.V.ïuhkrhÄ (KjÈah®) jiyikÆš

eilbg‰wJ. ï«kheh£oš gh®¥gd¡ fh§»uá‹ ‘Rauh{a’¤

âšYKšYfŸ m«gy¥gL¤j¥g£ld. ïªj¡ fhyf£l¤âš nfus¤âš

cŸs <Ht® Kjyhd jhœ¤j¥g£lt®fS¡F ïiH¡f¥g£l

bfhLikia v⮤J it¡f« br‹W bgÇah® nghuho bt‰¿ bg‰W

‘it¡f« åu®’ v‹W« òfH¥g£lh®. fh§»u° f£áÆ‹ Ãâ cjÉÆ‹

Ñœ t.bt.R, mŒa®, nru‹ khnjÉ FUFy¤âš ‘gh®¥gd®-gh®¥gd

ušyhjh®’ vd ãŸisfËilna ngj« fh£o Ñœik¥ gL¤âaik¡

f©L cs« bfhâ¤J, FUFy¤J¡fhd Ãâ cjÉia bgÇah®

ÃW¤âaJl‹, gh®¥gdÇ‹ bfhLikfisí« njhYǤJ¡ fh£odh®.

âUt©zhkiyÆš eilbg‰w 30MtJ jÄœ khfhz

fh§»u° kheh£oš jhnd jiytuhf ïUªJ bgÇah® tF¥òÇik¤

Ô®khd¤ij¡ bfh©L tªjh®. v°. ÓÅthr mŒa§fh®, u§frhÄ

2 7

mŒa§fh® M»nah® br‹idÆÈUªJ Vuhskhd M£fis¡ T£o

tªJ, fyh£lh brŒJ, Ô®khd¤ij¤ njhšÉíw¢ brŒjd®. m¤njhL,

ïªj kheh£oš mªj ïu©L gh®¥gd®fS«, Úâ¡f£áiaí«,

âahfuhaiuí«, msî¡F Û¿¤ jh¡»¥ ngádh®fŸ. ïij¡ f©L

ádK‰w bgÇah®, (jhnd jiytuhf ïUªjjhš, jh‹ ngrhJ)

kheh£L¡F tªj gh®¥gdušyhj jiyt®fshd, bt§»l »UZz

(ãŸis), m©zhkiy (ãŸis) M»nahiu É£L âahfuhaiu¤

jh¡»a nk‰f©l ïu©L gh®¥gd®fS¡F« t£oí« KjYkhf

rÇahd gâyo bfhL¡f¢ brŒjh®.

1925gh®¥gd®, kjthâfŸ M»nahÇ‹ fL« v⮥ò¡

»ilna, Kjyik¢r® gdfš murÇ‹ bgUKa‰á ahš

ïªJ mwÃiya¥ ghJfh¥ò knrhjhî¡F it°uhÆ‹ mDkâ

»il¤jJ, #dtÇ 27ïš r£lkhf mKY¡F tªjJ. âuhÉl ïd¤ij¤

j£obaG¥ãa nkijí«, âuhÉl ïa¡f¤ njh‰We®fËš xUtUkhd

âahfuha® V¥uš 28ïš Koî vŒâdh®. âuhÉl ïd«, f©Ù® to¤J¡

fj¿aJ. âahfuha® kiwªJ eh‹fh« ehËš nk 2ïš RakÇahij,

rk¤Jt«, rnfhju¤Jt¤ij ekJ eh£L k¡fS¡F c©lh¡F« neh¡f¤

njhL ‘FomuR’ vD« thu ïjiH btËÆ£L, âU¥ghâÇ¥ òÈô®

PhÅah® mofŸ ciuah‰¿dh®. Úâ¡f£á mik¢ruitÆš mit¤

jiytuhf ïUªj vš.o.rhÄ¡f©Q (ãŸis) Koî vŒjnt, m¡nlhg®

28ïš nguháÇa® v«.ïu¤âdrhÄ, r£lk‹w mit¤ jiytuhf¤

nj®ªbjL¡f¥g£lh®. ïªj mik¢ruitÆ‹ rhjidfËš Mªâu¥

gšfiy¡fHf¤ij ÃWÉaijí«, kU¤Jt¡ fšÉia M§»nyaiu

v⮤J¡ bfh©L ïªâa kakh¡»aijí« F¿¥ã£L¡ Twyh«.

K‹ida k¤âa khfhz¤ij¢ nr®ªj mkuhtâ v‹w CÇš

ï›th©L gdfš mur® jiyikÆš ‘m»y ïªâa gh®¥gdušyhjh®

ïu©lhtJ khehL’ To, m«khfhz k¡fS¡F ÉÊ¥òz®¢áia

C£oaJ. ï¥gona É£LÉ£lhš tlehbl§F« gh®¥gdušyhjh®

cz®¢á guÉÉL« v‹W mŠáa ïuh#nfhghyh¢rhÇah®, nkhâyhš

neU, khsÉah M»a fh§»u° gh®¥gd¤ jiyt®fŸ fhªâahÇl«

KiwÆlnt, mtU« tšyghŒ gnliy g«ghŒ¡F« k¤âa

khfhz¤J¡F« mD¥ã, m§FŸs gh®¥gdušyhj ãuKf®fis¡

f©L rkhjhd¥gL¤j¢ brŒjh®. tšyghŒ gnlš, gh®¥gdušyhjh®

ãuKf®fis¡ f©L, “ï¥gobašyh« bj‹dh£lt® jiyikÆš

el¡F« ïa¡f¤J¡FŸ <LgLtJ bj‹dh£L¤ jiyikia V‰gJ

tleh£L¡F mtkhdkšyth? c§fŸ (gh®¥gdušyhjh®) ïd¥g§if

Rauh{a« tªjã‹ juhk‰ nghnthkh?” v‹W 炙j« ngá, “m»y

ïªâa ghh®¥gdušyhjh® ïa¡f«” nkY« tleh£oš tsu Élhkš

miz ngh£L¤ jL¤J É£lh®.

2 8

fhŠáòu¤âš et«g® 21, 22ïš âU.É.f. jiyikÆš eilbg‰w

31MtJ uhéa fh§»u° kheh£o‹ ïu©lhtJ ehËš bgÇah®

tF¥òÇik¡ nfhU« ïu©L Ô®khd§fis¡ bfh©L tªjh®. âU.É.f.

gh®¥gd® Nœ¢á¡F¥ gaªJ “bghJ e‹ik¡fhf ï¤Ô®khd§fis

m§ÑfÇ¡f KoahJ” v‹W T¿ mDkâ kW¤jh®. “fh§»urhš

gh®¥gdušyhjh® e‹ik bgw KoahJ! fh§»uir xÊ¥gnj ïÅ vdJ

ntiy” v‹W kheh£onyna vGªJ T¿É£L, bgÇah®

btËna¿dh®. clnd, xU bgU§T£l« mtUl‹ kheh£il É£L

btËna¿É£lJ. ï›thW btËna¿a ïªj ehis¤jh‹ RakÇahij

ïa¡f« K»œ¤j ehbs‹W fUj¥gL»‹wJ. ï«kheh£o‰F Úâ¡f£á¥

ãuKf®fshd V.ïuhkrhÄ (KjÈah®), ‘âuhÉl‹’ MáÇa®

n#.v°.f©z¥g®, á.ïuhkȧf (bu£o), M®.nf.r©Kf« (br£oah®)

k‰W« o.V.ïuhkȧf« (br£oah®) M»nahU« gh®itahs®fshf

tUif òǪâUªjd® v‹gJ F¿¥ãl¤j¡fJ. ï›Éu©L ehŸfËY«

bgÇahÇ‹ Ka‰áahš fh§»u° k‰W« Úâ¡f£áÆYŸs

gh®¥gdušyhj jiyt®fË‹ T£l« jÅna eilbg‰wJ. ïj‰F

o.V.ïuhkȧf« (br£oah®) jiyik t»¤jh®. ï¡T£l§fË‹

KoÉš gh®¥gdušyhjhU¡F«, jhœ¤j¥g£l k¡fS¡F« tF¥òthÇ

ãuâÃâ¤Jt« mË¡f t‰òW¤J« Ô®khd« Ãiwnt‰w¥g£lJ.

1926bgÇah® el¤âa ‘it¡f«’ nghuh£l vâbuhÈahf

ã¥utÇ 4ïš Ô©l¥glhjh® nfhÆš EiHî¡ »s®¢á

RÓªâu¤âš eilbg‰wJ. bgÇah® Mjuî¡ Fuš bfhL¤jh®. ‘jÄʉF

JnuhfK« ïªâÆ‹ ïufáaK«’ v‹w f£Liuia ‘FomuR’ ïjÊš

vGâ, ïªâa¤ Jiz¡ f©l¤âš Kj‹Kjyhf ïªâ òF¤j¥gLtjhš

V‰gL« nf£oid K‹T£ona bgÇah® v¢rǤjh®.

ï›th©L et«gÇš 3MtJ bghJ¤ nj®jš eilbg‰wJ.

‘Rauh{Ía¡’ f£áÆ‹ ngh®itÆš fh§»uR«, Úâ¡f£áí« ngh£o

Æ£ld. á.ïuh#nfhghyh¢rhÇ cŸgl gh®¥gd®fŸ Rauh{Ía¡ f£á¡F

kiwKfkhf ntiy brŒjd®. bgÇah® ï¤nj®jÈš xJ§»ÆUªJ

gh®¥gdušyhjh® e‹ik¡F¥ ghLgLnth® bt‰¿ bg‰W tu£L« v‹W

ÉU«ãÆUªjh®. ï¤nj®jÈš Úâ¡fláia¤ bjhiy¤JÉ£L,

Rauh{a¡ f£áÆ‹ nguhš, gh®¥gd®fŸ kªâÇ gjÉfËš mku

nt©L« v‹gj‰fhfnt Ka‰á¡»wh®fŸ v‹gij bgÇah® cz®ªjh®.

“muáaÈš gh®¥gdiu xU nghJ« e«ghÔ®fŸ!” vD« âahfuha®

bkhÊÆ‹ c©ikia cz®ªjh®. ïÅ gh®¥gdušyhjh® e‹ik¡nf

ÔÉukhf ciH¥gJ v‹W cWâ bfh©lh®.

ï¤nj®jÈš Úâ¡f£á njhšÉí‰wJ. bgU«gh‹ik bg‰w

Rauh{Ía¡ f£áÆdUŸ ‘ah® Kj‹ kªâÇ?’ v‹w FH¥g« nkä£lhš

mik¢ruit mik¡f¥glÉšiy. bgU«gh‹ika‰w ÃiyÆš, ãw®

2 9

cjÉíl‹ gdfš murU« mik¢ruit mik¡f ÉU«gÉšiy.

ïªÃiyÆš Úâ¡f£á mik¢ruit mik¡F« Ãiy V‰g£LÉl¡

TlhJ v‹W mŠáa Rauh{Ía¡ f£áÆd®, Úâ¡f£áÆÈUªJ lh¡l®

R¥guhaid¥ ãǤJ, ‘Rna¢ir¡ f£á’ (Independent Party) v‹gjhf

x‹iw c‰g¤â brŒJ, mik¢ruit mik¡f¢ brŒJ mij¥

ã‹ÅUªJ jh§»d®; M§»nyaU« ïj‰F Mjuî eš»d®. fhuz«,

kU¤Jt¤ Jiwia, M§»nyauJ v⮥ò¡»ilna, ãothjkhf

gdfš mur®, ïªâa kakh¡»anjahF«. ïjdhš M§»nya®

btW¥ò‰¿Uªjd®. R¥guhaid j‹ g¡f« ïG¤JÉ£ljhf¡ fUâa

Rauh{Ía¡ f£áÆd®, mt® m›tsî vËâš Vkhw¡ Toat® mšy

v‹gij¥ ã‹dhš cz®ªJ bfh©ld®.

Rna¢ir mik¢ruit or«g® 4ïš gjÉna‰wJ. ã.R¥guha‹

Kjyik¢ruhf ïUªJ fšÉ k‰W« cŸsh£á¤ Jiwfis¡ ftŤJ¡

bfh©lh®. Rauh{Ía¡ f£á¡fhu®fshf V.u§fdhj (KjÈah®),

ïu©lhtJ mik¢ruhfî« (ts®¢á¤ Jiw), _‹whtJ mik¢ruhf

M®.v‹.Mnuh¡»arhÄ (KjÈah®) k¡fŸ ešthœî¤ Jiwiaí«

ftŤJ¡ bfh©ld®.

Úâ¡f£á¤ jiyt® gdfš mur® v⮡f£á¤ jiytuhf ïUªJ

mU«gÂah‰¿dh®. Rauh{Ía¡ f£áÆ‹ MÓ®thj« bg‰w

mik¢ruitahf ïUªjhY«, gdfš murÇ‹ m¿îÄ¡f

Mnyhridfisna lh¡l® R¥guha‹ ehLth®.

nj®jÈš njhšÉailªjJ« Úâ¡f£áÆd® gL¤JÉ£ld®;

muáaš thœî m›tsîjh‹ v‹W áy® xJ§»d®. bgÇah®,

Úâ¡f£áÆdU¡F C¡f_£o, ‘njhšÉí« e‹ik¡nf!’ v‹W m¿îiu

òf‹W gh®¥gdušyhjh® e‹ik¡F c©ikahf¥ ghLgl nt©oa

jUz« ïJnt v‹W« T¿ ghLgl nt©odh®. ehbl§F«, R‰W¥

gaz« brŒj gh®¥gdušyhjh® ïd vG¢áia¤ ö©o ãu¢rhu« brŒjh®.

ïj‹ Éisthf, kJiuÆš or«g® 25, 26ïš gh®¥gdušyhjh®

khehL bgÇa msÉš Äfî« vG¢áíl‹ V.ã.gh¤nuh jiyikÆš

eilbg‰wJ. ï«kheh£il c¤jkghisa« bgUÃy¡»Hh®

v«.o.R¥ãukÂa (KjÈah®) T£odh®. gy fh§»u°fhu®fS«

ï«kheh£oš fyªJ bfh©ld®. t.c.áj«gu« (ãŸis), rh¤ö®

R¥ãukÂa (eÆdh®), #h®# n#hr¥ M»ah® fyªJ bfh©ld®. Úâ¡

f£á¤ jiyt® gdfš mur® bgÇah® gl¤ij¤ âwªJ it¤J mtuJ

rKjha¤ bjh©il¥ òfœªjh®.

1927_‹whtJ bghJ¤ nj®jY¡F¥ ã‹ mikªj R¥guha‹

mik¢ruit gjÉna‰w ãwF, r£lk‹w cW¥ãd®

fË‹ Kjš T£l« #dtÇ 24ïš ToaJ. r£lk‹w mit¤ jiytuhf

3 0

á.É.v°. euá«kuh#]Yî«, Jiz¤ jiytuhf lh¡l® K¤Jy£RÄ

bu£oí« nj®ªbjL¡f¥g£ld®. cy»nyna Kj‹Kjyhf xU bg©

cW¥ãd® r£lk‹w Jiz¤ jiytuhf MdJ. ïªj mik¢ruitÆš

jh‹ v‹gJ F¿¥ãl¤j¡fJ. r£lk‹w v⮡f£á¤ jiytuhf rhÄ.

bt§flhry« (br£o)í« Jiz¤ jiytuhf r¤âa_®¤âí«

nj®ªbjL¡f¥g£ld®. ïªj Kjš r£lk‹w¡ T£l¤âš ft®d®

nfhõ‹ ciu Ãfœ¤âdh®.

br‹id¥ gšfiy¡fHf brd£L cW¥ãd® v©Â¡ifia¡

Fiw¡f nt©L« v‹W«, gšntW bghJ ÃWtd§fËÈUªJ«

ïj‰F¥ ãuâÃâfŸ nj®ªbjL¡f¡TlhJ v‹W«, ï¥goahf gy

fhuz§fis¢ brhšÈ br‹id¥ gšfiy¡fHf¢ r£l¤ij¤ âU¤j

nt©L« v‹W« r£lk‹w¤âš r¤âa_®¤â kh®¢ 30ïš xU âU¤j

knrhjhit¡ bfh©L tªjh®. gh®¥gdušyhjhU¡F ãuâÃâ¤Jt«

tH§F« tifÆš ïUªj br‹id¥ gšfiy¡fHf¢ r£l¤ij

v¥goí« âU¤â gh®¥gd® cŸEiHa tif brŒant r¤âa_®¤â ïªj

âU¤j knrhjhit¡ bfh©L tªâU¡»wh® v‹W r£lk‹w¤âš

Úâ¡f£á cW¥ãd® FkurhÄ (br£oah®) R£o¡fh£o m«gy¥gL¤âdh®.

“gšfiy¡fHf m§f¤âd® j‹ btŸis¤ J¥g£oÆÈUªJ

óid¡ F£oia btËna vL¤J¥ ngh£LÉ£lh®! fšÉahs®fŸ

v‹W j§fis¡ fUâ¡ bfhŸS« xU tF¥ghiu gšfiy¡

fHf¤J¡FŸ òF¤â¡ bfhŸS« xU Ka‰á ïªj knrhjh” v‹wh®.

nfhitÆš #]iy 2, 3 ehŸfËš, v°.FkurhÄ (bu£oah®)

jiyikÆš gh®¥gdušyhjh® khehL eilbg‰wJ. ï«kheh£L¡F

âU.É.f., lh¡l® tujuh#&Y, r®. M.nf. r©Kf«, Rnuªâueh¤ M®ah

ngh‹nwh® tªâUªjd®. ï«kheh£L¡F tªj Úâ¡f£áÆd® fh§»uáš

nr®ªJ mjid¡ if¥g‰w nt©Lbk‹W Ô®khd« bfh©L tªjd®.

bgÇah® ïjid v⮤jh®. ïWâÆš, fh§»uáš ÉU¥gKŸsthfŸ

nruyh« v‹W Ô®khd« Ãiwnt‰w¥g£lJ. ïªj¤ Ô®khd« ão¡fhkš

enlrdh®, nf.É.bu£o ehíL M»nah® Úâ¡f£áia É£L¥ ãǪJ

m¡f£á¡FŸnsna r£ltu«ò¡F£g£l f£ábah‹iw V‰gL¤â¡

bfh©ld®. bgÇah®, ‘âU¡FwŸ’, ò¤j® bfhŸifia gu¥gyhdh®. jkJ

bgaU¡F¥ ã‹ÅUªj ‘eha¡f®’ vD« rh⥠g£l¤ij¥ bgÇah®

Jwªjh®. ‘âuhÉl‹’ ehËjÊ‹ MáÇauhf br¥l«g® Kjš áy fhy«

ïUªjh®.

1928Rauh{a¡ f£áÆd® r£lk‹w¤âš #dtÇ 28ïš

irk‹ fÄõid¥ òw¡f¡f nt©Lbk‹W

bfh©Ltªj Ô®khd¤ij Kjyik¢r® R¥guha‹ V‰fhjjhš

mik¢ruitÆš ãsî V‰g£lJ. ïjdhš Rauh{a¡ f£á kªâÇfshd

3 1

V. u§fdhj (KjÈah®), M®.v‹. Mnuh¡»arhÄ (KjÈah®) M»nah®

kh®¢ 8ïš mik¢r® gjÉia uhÍdhkh brŒant R¥guha‹

Úâ¡f£áÆ‹ cjÉia eho¥ bg‰wh®. mj‹go v°.K¤ijah

(KjÈah®) k¡fŸ ey¤Jiw, v«.M®. nrJu¤âd« (mŒa®) ts®¢á¤

Jiw M»a ïU mik¢r®fŸ kh®¢ 16ïš gjÉna‰wd®. òâa

mik¢r®fŸ gjÉna‰w eh‹fh« ehns Rauh{a¡ f£áÆd®

mik¢ruit ÛJ xU e«ã¡ifÆšyh¤ Ô®khd¤ij¡ bfh©L tªjd®;

Mdhš, Ô®khd« njhšÉailªjJ. Rauh{a¡ f£áÆÈUªJ

ÉLg£lJ« R¥guha‹ mik¢ruit gh®¥gdušyhjhU¡F

mL¡fL¡fhd gy e‹ikfis brŒjJ. ï›tuR tF¥òthÇ

ãuâÃâ¤Jt¤ij (G.O.Ms.No.1880 Education Dated 15.9.1928 and G.O.’sDated 27.2.1929 and 29.8.1929) V‰W¡ bfh©lJ F¿¤J bgÇah®

k»œªjh®. ïj‰F _y¡fhuzkhd mik¢r® v°.K¤ijah KjÈahiu

bgÇah® òfœªjh®. ‘âuhÉl‹’ ïjœ nghâa ɉgidÆ‹¿í«

bghUshjhu¤ j£L¥gh£oY« ïUªjjhš V¥uš 1 Kjš 3

M©LfS¡F x¥gªj mo¥gilÆš bgÇahÇl« x¥gil¡f¥

g£lJ. ‘Çnth®£’ (Revolt) vD« M§»y ïjiH et«g® 7ïš (ïuZa¥

òu£á ehŸ) bgÇah® bjhl§» el¤âdh®.

f®¥g¤jil g‰¿ Kj‹Kjyhf bgÇah® ngáí« vGâí« tªjh®.

Úâ¡f£á¤ jiyt®, gdfš mur® or«g® 15ïš Koî vŒâdh®. á¤ö®

kht£l«, fhsh°âÇÆš 9.7.1866ïš ãwªj ïtÇ‹ K‹ndh®fŸ, F©^®

kht£l¤âš cŸs “gdfšY” v‹w »uhk¤âÈUªJ tªjt®fŸ

Mth®fŸ. ã‹d® ït®fŸ fhsh°âÇÆš Fona¿d®. beoa cUtK«

Úy¥g£L¤ jiy¥ghifí«, T®¤jkâí«, MSik¤ âwikí«

bfh©l gdfš mur® jdJ M£áÆš gh®¥gdušyhj k¡fS¡F¢

brŒj e‹ikfŸ Vuhs«. “mghu rhz¡»a‹” v‹W r®. á.ã.ïuhkrhÄ

mŒauhnyna òfH¥g£lt® gdfš mur®. tH¡f« nghynt gh®¥gd®,

gdfš mur® kiwî brŒâ nf£L k»œ¢á¡ T¤jhod®. gdfš mur®

kiwthš kdKilªj gh®¥gdušyhjhiu¥ bgÇah® nj‰¿dh®.

R¥guha‹ mik¢ruitÆ‹ k‰bwhU rhjid or«g® 21ïš

m©zhkiy¥ gšfiy¡fHf¢ r£l¤ij Ãiwnt‰¿aj‹ _y«,

áj«gu¤âš jÄHU¡bfd xU gšfiy¡fHf¤ij ÃWt tÊ brŒjjhF«.

(Mâ âuhÉl®) jhœ¤j¥g£ltiu F¿¥ã£l msÉš gŸË¡Tl§

fËš nr®¤J¡ bfh©lhšjh‹ fšÉ kh‹a« tH§f¥gLbkd Miz

ãw¥ã¡f¥g£lJ, R¥guha‹ mik¢ruit fhy¤âa rhjidahF«.

1929ïªâa®fS¡F muáaš cÇik mË¥gJ F¿¤J

tUif jªj ‘irk‹ fÄõ‹’ cW¥ãd®fŸ ã¥utÇ

18ïš br‹id tªjd®. Úâ¡f£áí«, bgÇahU« ‘irk‹ fÄõ‹’

tUifia tunt‰wd®. Rauh{Ía¡ f£áÆd® v⮤jd®. efbu§F«

fhȤjd«, fil mil¥ò KjÈa brašfËš <Lg£ld®.

3 2

R¥guha‹ mik¢ruit, ‘irk‹ fÄõid’ tunt‰wJ.

br‹id khefuh£á¤ jiyt® V.ïuhkrhÄ (KjÈah®) ‘irk‹

fÄõD¡F’ ÉUªjˤJ¡ fîuɤjh®. mªj ÉUªJ¡F fh§»u°

fî‹áy®fis miH¡fÉšiy v‹W F‰w« rh£o, r¤âa_®¤â, ò®uh»,

r¤âaehuhazh M»a ïU gh®¥gd ‘njáa’ âyf§fS«, fh®¥gnuõ‹

T£l¤âš V.ïuhkrhÄ (KjÈah®) ÛJ brU¥ig åád®!

irk‹ fÄõ‹ K‹ kh®¢ 1ïš njh‹¿ Úâ¡f£á rh®ãš,

r®.V.o.g‹Ü®brštK«, r®.V.ïuhkrhÄ (KjÈahU«) rh£áakˤjd®.

âuhÉl ïa¡f tuyh‰¿š xU ikš fš vD« K¡»a¤Jt« thŒªj

br§fšg£L Kjš jÄœ khfhz RakÇahij khehL ã¥utÇ 17, 18ïš

bgÇah® bgUKa‰áahš áw¥òw eilbg‰wJ. ï«kheh£o‹ jiyt®

lãŸô.ã.V. rîªâugh©oa‹ Mth®. Kjyik¢r® R¥guha‹ cŸgl

mik¢r®fŸ, Úâ¡f£á¤ jiyt®fŸ k‰W« gšntW Jiw m¿P®fS«,

ï«kheh£oš fyªJ bfh©ld®. tuyh‰W¢ áw¥ò Ä¡fJ« òu£áfu

khdJkhd 34 Ô®khd§fŸ ï«kheh£oš Ãiwnt¿d. ï«kheh£L¡

bfdnt, jÅna xU òift©o Ãiya« ‘âahfuha®’ bgauhš

V‰gL¤j¥g£lJ« ï«kheh£o‹ áw¥ig cz®¤J«. ï«kheh£L

KoîfŸ gy Úâ¡f£á itÔf®fS¡F¥ ão¡fÉšiy. mt®fŸ rKjha

Ó®âU¤j¤âš nk«ngh¡fhfnt ïUªjd®.

br‹id khfhz ft®d® nfhõ‹ gjÉÆÅ‹W« Ú§»aã‹

ft®duhf eh®k‹ v£t®£ #]‹ 30ïš gjÉ¥ bghW¥ng‰W et«g® 11

tiu Úo¤jh®. mL¤j ft®duhf °lh‹È, et«g® 12ïš gjÉ¥

bghW¥ng‰W¡ bfh©lh®.

m¡nlhg® 5-6ïš bešÿÇš Úâ¡f£áÆ‹ khehL eilbg‰wJ.

ã.KDrhÄ (ehíL) Úâ¡f£á¤ jiytuhf nj®ªbjL¡f¥g£lh®.

ï«kheh£oš, tF¥òÇikia V‰F« gh®¥gdiuí« Úâ¡f£áÆš

nr®¤J¡ bfhŸs nt©L« v‹W Ô®khd« bfh©L tu¥g£L,

v⮥ò¡»ilna ÃiwntwhJ ËWÉ£lJ. enlrdh® Úâ¡f£áÆš

gh®¥gidí« nr®¤J¡ bfhŸs nt©L« v‹W m«kheh£oš T¿aJ,

gyU¡F m⮢áahfnt ïUªjJ. bgÇah® Úâ¡f£áÆš gh®¥gdiu¢

nr®¥gij¡ fLikahf v⮤jnjhL, “rhâKiw r_f¤âš Úo¤J

ïU¡F«tiu Úâ¡f£áÆš gh®¥gdiu nr®¥gJ v‹gij¥ g‰¿

Ãid¥gnj gad‰w ntiyahF«” v‹W ‘FomuR’ ïjÊš vGâdh®.

rKjha¤ JiwÆš gh®¥gÅa¤ij v⮡fhJ, mj‰F

moikahf ïUªJbfh©L, muáaÈš k£Lnk gh®¥gÅa¤ij

Úâ¡f£áÆd® v⮥gJ mij mÊ¡f cjthJ v‹W«, gh®¥gÅa¤â‹

_ygy« mJ V‰gL¤âa flîŸ, kj«, rhâ, ntj«, rh°âu«, òuhz«,

_le«ã¡if M»aitahf ïU¥gjhš mt‰iw xʤjhš mšyhJ

3 3

gh®¥gÅa« mÊahJ v‹w c©ikia És¡», RakÇahij¡

bfhŸifia ehbl§F« gu¥ò« gÂÆš ÔÉukhf <Lg£L mj‹ _y«

gh®¥gdušyhjh® cz®¢áia j£o vG¥ò« gÂia bgÇah®

XŒÉ‹¿¢ brŒayhdh®.

1930<nuh£oš, nk 10, 11 ehŸfËš ïu©lhtJ khfhz

RakÇahij khehL, bgÇah® Ka‰áahš áw¥ghf

eilbg‰wJ. v«.M®.b#af® jiyikÆš eilbg‰w ï«kheh£L¡F

M®.nf.r©Kf« (br£oah®) tunt‰ò¡ FG¤ jiyt®. R¥guha‹

M£áÆš r£lk‹w¤âš lh¡l® K¤Jy£RÄ bu£o bfh©L tªj

njtjhá xÊ¥ò knrhjhit¥ bgÇah® ÔÉukhf MjǤJ, m«knrhjh

r£lkhf Ãiwntw¡ fhuzkhdh®. ï›th©L br¥l«g® ïWâÆš

eilbg‰w 4MtJ bghJ¤ nj®jÈš, bgÇahÇ‹ bgU«gÂahš

ò¤JÆ® C£l¥g£l Úâ¡f£á bt‹wJ. ï›bt‰¿¡F _yfhuz®

bgÇah® mt®fns. Úâ¡f£áÆ‹ 4MtJ mik¢ruit m¡nlhg®

27ïš gjÉna‰wJ. Kjyik¢ruhf á¤ö® âth‹ gfö® á.KÅrhÄ

(ehíL) bghW¥ng‰W cŸsh£á KjÈa Jiwfis ftŤJ¡

bfh©lh®. bgh‹d«gy« âahfuh#‹ (ã.o.uh#‹) ïu©lhtJ

mik¢ruhf¥ bghW¥ng‰W bghJ¥g¤ Jiw KjÈa Jiwfis¡

ftŤJ¡ bfh©lh®. v‹.FkurhÄ bu£oah®, _‹whtJ mik¢ruhf

bghW¥ng‰W fšÉ k‰W« v¡ir° Jiwfis¡ ftŤJ¡ bfh©lh®.

r£lk‹w¤ jiytuhf ã.ïuhk¢rªâu (bu£o) nj®ªbjL¡f¥g£lh®.

Úâ¡f£áÆš gh®¥gdiu¢ nr®¥gJ F¿¤J bjhl®ªJ r®¢ir

elªJ tªjJ. V¥uÈš br‹idÆš eilbg‰w gh®¥gdušyhj

ïisP® T£l« x‹¿š Úâ¡f£áÆš gh®¥gdiu¢ nr®¡f¡ TlhJ

v‹W fL« v⮥ò bjÇÉ¡f¥g£lJ. vÅD«, #]‹ khj¤âš

eilbg‰w Úâ¡f£á bra‰FG¡ T£l¤âš gh®¥gdiuí« nr®¡fyh«

v‹W Ô®khd« Ãiwnt‰w¥g£LÉ£lJ. bgÇah®, ‘Fomuá’š

bjhl®ªJ ïªj Koit¡ f©o¤J vGâ tªjh®. Úâ¡f£á¤

jiyt®fS¡F X£L¥ ão¡F« v©zK«, kªâÇ gjÉ Mirí«,

RaeyK« jiyÉǤjhL»wJ v‹W bgÇah® tUªâ vGâdh®.

gh®¥gdiuí« f£áÆš nr®¡fyh« v‹W bra‰FGÉš Koî

vL¤jîl‹ Úâ¡f£á tF¥òthÇ cÇik¡ bfhŸifia bfhŠr«

bfhŠrkhf òw¡f¡f Mu«ã¤jJ.

Mdhš, bgÇah®, RakÇahij ïa¡f¤ij¡ if¡bfh©ljhš

gh®¥gÅa v⮥ig eh£oš bjhŒî mila Élhkš ö¡»¥ ão¤J

ehbl§F« RakÇahij ïa¡f åu®fnshL R‰W¥gaz« brŒJ ïd

vG¢á¡ fdiy k¡fËilna gu¥gyhdh®. jdJ bghW¥ãš ïUªj

Úâ¡f£áÆ‹ ‘âuhÉl‹’ ïjÊš Úâ¡f£áÆ‹ gh®¥gd® EiHit

v⮤J«, Úâ¡f£á¤ jiyt®fË‹ ngh¡if¡ f©o¤J« fLikahf

3 4

vGj Mu«ã¡fnt, ‘âuhÉl‹’ ïjiH bgÇah® bghW¥ãÈUªJ

âU«g¥ bgw Úâ¡f£á¤ jiyt®fŸ â£l« Ô£lyhÆd®.

1931#dtÇ khj¤âš ‘âuhÉl‹’ ïjiH¥ bgÇahÇl

ÄUªJ âU«g¥ bgW« cŸneh¡f¤Jl‹ Úâ¡f£á¤

jiyt®fŸ ï›ÉjG¡F #hÛ‹ junt©Lbk‹W murh§f¤â‹ _y«

f£lisÆl it¤jd®. bgÇah®, bghUshjhu beU¡foahš ‘âuhÉl‹’

ïjœ ÃW¤j¥gL»wJ v‹W m¿É¤jh®. áy khj« br‹w ãwF Úâ¡

f£áÆduhš ‘âuhÉl‹’ ïjœ my®nkYk§if¤ jhah® m«ikahiu

MáÇauhf¡ bfh©L, ‘kj ntWghL, tF¥ò ntWghL fh£lhkš ïÅ

btËÆl¥gL«’ v‹»w m¿É¥nghL btËtu¤ bjhl§»aJ.

bgÇah® Ka‰áahš ÉUJefÇš ‘jÄœ khfhz RakÇahij

khehL’ M®.nf.r©Kf« jiyikÆš eilbg‰wJ.

1932Úâ¡f£á¤ jiytuhfî« Kjyik¢ruhfî« ïUªj

ã.KÅrhÄ ehíL, fh§»u° mDjhgKilatuhfî«,

RakÇahij ïa¡f¤ij btW¤jjhY«, mtU¡F¡ f£áÆš v⮥ò

ïUªjJ. Úâ¡f£á¡F ntW jiytiu¤ nj®ªbjL¡f, m¡nlhg® 8ïš

jŠirÆš T£l¥g£l T£l¤âš FH¥g«, ufisfS¡»ilna

KDrhÄ (ehíL) f£á¤ jiyt® gjÉÆÈUªJ Ú¡f¥g£L, bgh¥ãÈ

mur® Úâ¡f£á¤ jiytuhf¤ nj®ªbjL¡f¥g£lh®. ïâš RakÇahij¡

fhu®fŸ g§F mâf«. jŠir kheh£oš RakÇahij¡fhu®fŸ

midtU« bgh¥ãÈia MjǤjd®.

Úâ¡f£á¤ jiytuhf¤ nj®ªbjL¡f¥g£lijbah£o òâa

mik¢ruit et«g® 5ïš mik¡f¥g£lJ. bgh¥ãÈ mur® (uh›

°ntjhrygâ ïuhk»UZz u§fuh›) Kjyik¢ruhf¥ bghW¥ng‰W,

cŸsh£á KjÈa Jiwfisí«, ã.o.uh#‹ ïu©lh« mik¢ruh»,

bghJ¥g KjÈa Jiwfisí«, v°.FkhurhÄ (bu£oah®) _‹wh«

mik¢ruh», fšÉ k‰W« v¡ir° Jiwfisí« ftŤJ¡ bfh©ld®.

ï›th©oš ‘âuhÉl‹’ ïjœ ÃW¤j¥g£lJ. ïªj fhyf£l¤âš

bgÇah® nrhÉa¤ ôÅa‹ KjÈa btËehLfS¡F 11 khj fhy«

R‰W¥gaz« brŒJ âU«ãdh®. <nuh£oš or«g® 28, 29ïš br‹id

khfhz bjh©l®fŸ gyiuí« T£o rkj®k¤ â£l¤ij btËÆ£lh®.

ïJ <nuhL rkj®k¤ â£l« vd¥gL«.

1933RakÇahij ïa¡f RlbuhË m‹id ehf«ikah®

nk 11ïš KobtŒâdh®. ‘ehf«khŸ kiwî’ v‹w

jiy¥ãš, bgÇah® X® ïu§fYiu ïy¡»a¤ij¡ FomuR¤

jiya§fkhf¥ gil¤jh®. ehf«ikah® KobtŒâa mL¤j áy

ehŸfËš (nk 14ïš) xU »¿°Jt fy¥ò¤ âUkz¤ij jilia Û¿

3 5

el¤âajhš ifjh» ã‹ ÉLjiyahdh®. ‘FomuR’ ml¡FKiw¡F

Mshdjhš, ‘òu£á’ thu V£il et«g® 20ïš bgÇah® Jt¡»dh®.

‘âuhÉl‹’ ïjœ fl‹ bjhl®ghf Úâ¡f£áÆd® bjhL¤j tH¡F¡

fhuzkhf #]‹ 2ïš <nuh£oš ifJ brŒa¥g£L clšey«

F‹¿ajhš ÉLjiy brŒa¥g£lh®. bgÇahÇ‹ Ka‰áahš et«g®

26ïš nfhit Íšyh khehL vD« bgaÇš <nuh£oš nf.mŒa¥g‹

jiyikÆš ‘RakÇahij rkj®k khehL’ eilbg‰wJ. ï«kheh£oš

lh¡l® tujuh#&Y (ehíL) fyªJ bfh©lh®. ehf«ikah®, byÅ‹

M»nah® gl§fis âU.É.f. âwªJ it¤J brh‰bghÊî Ãfœ¤âdh®.

‘FomuR’ m¡nlhg® 20 ïjÊš “ï‹iwa M£á V‹ xÊa nt©L«?”

v‹w jiya§f« vGâaj‰fhf or«g® 30ïš ifJ brŒa¥g£L

áiwÆš mil¡f¥g£lJl‹ tH¡F« bjhlu¥g£lJ. ï›th©nlhL

Koa nt©oa ‘Úâ¡f£á’ mik¢ruit, irk‹ fÄõ‹ m¿¡if tu¤

jhkjkhdjhY«, t£lnkir khehL Ú©lgoahY«, khfhz Ra M£á

knrhjh Ãiwntw fhyjhkjkhdgoahY« 1937 tiu Ú£o¡f¥g£L

eilbg‰wJ. ‘#°o°’ M§»y ehËjœ ÃW¤j¥g£L, áy fhyŠbr‹W

‘Ãô il«°’ v‹w bgaÇš òJ¥ã¡f¥g£L, bgh¥ãÈ muá‹ brhªj¢

bryÉš Úâ¡f£á ïjHhf btË tªjJ.

1934j‹ÛJ bjhlu¥g£l tH¡F bjhl®ghf #dtÇ 12ïš

nfhit kht£l fby¡l® Í.lãŸô.btšÌ‹

K‹ÅiyÆš tuyh‰W¥ òfœÄ¡f °nl£bk©£ x‹iw¥ bgÇah®

jh¡fš brŒjh®. tH¡F KoÉš bgÇahU¡F 9 khj áiw¤ j©lidí«

300 %ghŒ mguhjK« brY¤j¤ jt¿dhš nkY« xU khj j©lidí«

Éâ¡f¥g£lJ. bgÇahÇ‹ j§if f©z«khS« ‘FomuR’ ïjÊ‹

bghW¥ghs® v‹w KiwÆš áiw¤ j©lid¡F cŸshdh®. nfhit,

ïuh#knfªâuòu« M»a áiwfËš bgÇah® áiw¤ j©lidia

mDgɤjh®.

bgÇah® nfhit¢ áiwÆÈUªjnghJ x¤JiHahik ïa¡f¤âš

<Lg£lj‹ fhuzkhf, j©lid¥ bg‰W, ïuh#nfhghyh¢rhÇahU«

mnj áiwÆš ïUªjh®. ïuh#nfhghyh¢rhÇahÇ‹ nt©LnfhË‹go

ïUtU« Û©L« x‹Wg£L¥ gÂah‰w xU bghJ¤ â£l« Ô£o mJ

fhªâahU¡F mD¥g¥g£lJ. ï¤â£l¤âš ‘v©Â¡if¡F¤ j¡fgo

muáaš ãuâÃâ¤Jt« c¤ânahf« bfhL¡f¥gl nt©L«’ v‹W

ïU¥gjhš fhªâah® kW¤JÉ£ljhf ã‹d® ïuh#nfhghyh¢rhÇah®

bgÇahÇl« T¿É£lh®.

muá‹ ml¡FKiw¡F Msh», ‘òu£á’ ïjG« ÃW¤j¥g£L

kh®¢ 15ïš ‘gF¤j¿î’ âdrÇ Jt¡f¥g£L m›ÉjG« nk khj«

Koî‰wJ. bgÇah® áiwÆÅ‹W« nk 20ïš ÉLjiyahdh®.

3 6

‘gF¤j¿î’ thu VL Mf°L 26ïš Jt¡f¥g£lJ. ï›thu V£oš

Kj‹Kjyhf jÄœ vG¤J¢ Ó®âU¤j¤ij¥ bgÇah® òF¤âdh®.

jdJ kh‰¿aik¡f¥g£l rkj®k¤ â£l¤ij¥ bgÇah®

Úâ¡f£á¡F« fh§»uR¡F« mD¥ãdh®. br‹id khfhz¤â‰F

ïJtiu ft®duhf ïUªj °lh‹È Ú§»a ã‹ nk 16ïš KfkJ

c°kh‹ ft®duhf (bghW¥ò) et«g® 14 tiu Úo¤jh®. mj‹ã‹, et«g®

15 Kjš v®°»‹ ft®duhf¥ bghW¥ng‰wh®.

ï›th©L et«g® khj« eilbg‰w ïªâa r£lrig¤ nj®jÈš

(Central Legislative Assembly) Úâ¡f£á njh‰wJ. ï¤ nj®jÈš

r®.V.ïuhkrhÄ KjÈahU« r¤âa_®¤âí« ngh£oÆ£ld®. “jhÈ

mW¤j ïuhkrhÄ KjÈahU¡fh c§fŸ X£L?” v‹w m©l¥ òSF

nfhõ¤ij vG¥ãna r¤âa_®¤â, ï¤nj®jÈš ïuhkrhÄ

KjÈahiu¤ njh‰fo¤jh®. Úâ¡f£á M£áÆš M§»nya Úâgâ, xU

bg© ifâ brY¤j nt©oa mguhj¤ bjhif¡fhf fG¤J¢ r§»Èia

(jhÈba‹W m¿ahkš) nf£lhuh«. ïijna ï›thW âǤJ¡ T¿

fh§»u°fhu®fŸ ãu¢rhu« brŒjd®. ï¤nj®jÈš njhšÉailªjjhš,

gy Úâ¡f£á¤ jiyt®fŸ bgÇah® ÛJ«, RakÇahij¡fhu®fŸ ÛJ«

btW¥ò¡ bfh©ld®. bgÇah® ïij¥ bghU£gL¤jhkš, Úâ¡f£á

Ædiu¤ nj‰¿anjhL, ï¤njhšÉia ghlkhf¡ bfh©L KidªJ

gÂah‰W«go m¿îiu T¿dh®.

1935‘<.bt.uh. ntiy¤ â£l¤ij’ Úâ¡f£á V‰W¡ bfhŸs,

bgÇah® bjhl®ªJ Úâ¡f£áia¤ ÔÉukhf MjǤJ¥

ãu¢rhu« brŒjh®. ‘gF¤j¿î’ thu VL #dtÇ 6ïš ÃW¤j¥g£L, ã‹d®

khj Vlhf btË tªjJ. ‘ÉLjiy’ ïjœ thu« ïU Kiwahf #]‹ 1

Kjš miuazh ÉiyÆš btËtu¤ Jt§»aJ. bgÇahiu âU¥óÇš

rªâ¤j m©zh, mt®ghš <®¡f¥g£L bghJ thœ¡ifia

bjhluyhdh®.

1936Kjyik¢r® bgh¥ãÈ mur® clšeyÄ‹¿ ïUªjjhš

V¥uš 4 Kjš Mf°L 23 tiu ã.o.uh#‹ Kjš

mik¢ruhf¥ (bghW¥ò) gÂah‰¿dh®. clšey« Û©lJ« Mf°L

24ïš bgh¥ãÈ mur® Û©L« Kjyik¢r® bghW¥ò V‰wh®. ft®d®

v®°»‹D¡F¥ gâyhf #]‹ 19 Kjš m¡nlhg® 1 Koa ïil¡fhy

ft®duhf nf.É.bu£o (ehíL) gÂah‰¿dh®. mj‹ã‹ m¡nlhg® 2

Kjš Û©L« v®°»‹ ft®duhf¥ bghW¥ng‰W¥ g bjhl®ªjh®.

bgÇahÇ‹ m‹idah® á‹d¤jhŒ m«ikah® #]iy 28ïš

Koî vŒâdh®. bgÇah® ehbl§F« Úâ¡f£áia MjǤJ¤ nj®jš

ãu¢rhu« brŒjh®. ‘r®t f£á¥ gh®¥gdušyhjh® x‹whf ïiza,

<.bt.uh. brhšY« tÊna áwªjJ’ v‹W t.c.á. bgÇahÇ‹ â£l¤ij¥

3 7

ghuh£odh®. ï›th©L ïWâÆš nj®jš ãu¢rhu« NL gw¡f

eilbg‰wJ.

fh§»u° f£áÆd®, m©l¥òSFfis mÉœ¤JÉ£L¤ nj®jš

ãu¢rhu« brŒjd®. r¤âa_®¤â¥ gh®¥gd®, “Úâ¡f£áia 200 mo

MH¤âš òij¥ng‹” v‹W my¿dh®. ‘kŠrŸ bg£o kh§fša¥

bg£o, mj‰nf X£il¥ nghL!’, ‘át¥ò¥ bg£o mgha¥ bg£o,

mj‰F k©iz¥ nghL’ v‹W fh§»u° ‘njáa’ g¡j®fŸ ãu¢rhu«

brŒjd®. Kjyik¢r® bgh¥ãÈ murU¡F«, É.É.»Ç vD« fh§»u°

gh®¥gdU¡F« bgh¥ãÈ bjhFâÆš ngh£o V‰g£lJ. fh§»urh®,

neUî«, rnuhÍÅ ehíLî« fyªJ bfhŸS« nj®jš T£l« x‹iw

gfÈš bgh¥ãÈ nfhÆš c‰rt C®ty neu« gh®¤J nfhÆš

mâfhÇfŸ nt©Lnfhisí« Ûâ V‰ghL brŒJ bfh©ld®; nfhÆš

C®ty« T£l¤ij beU§»aJ«, C®ty ahidia¡ f©L ‘FÕ®’

v‹W fh§»urh® XLtjhf ghtid brŒjd®. ïij¢ rh¡fhf it¤J,

nj®jš tiuÆš ‘kÅjUŸ kh¡f«’ neUî«, fÉ¡FÆš

rnuhÍÅí« ngáa nj®jš T£l¤ij, ‘ahidfis VÉ¡ fiy¤j

bfhL«ghÉ bgh¥ãÈ uh#hî¡fh X£L?’ v‹W g¤âÇiffËY«,

bghJ¡ T£l§fËY« khŒkhy¡ T¥ghL ngh£ld®. ïJngh‹w

nj®jš bghŒ¥ ãu¢rhu¤â‹ gadhš bgh¥ãÈ mur® cŸgl Úâ¡f£á¥

bgUªjiyt®fŸ njh‰wd®. fh§»u° jiytuhÆUªj neU, ï›th©L

br‹id tªjnghJ xU brŒâ ÃUg®, ‘Úâ¡f£á g‰¿ c§fŸ

fU¤bj‹d?’ v‹W ÉdÉanghJ, ‘mij¥g‰¿¡ bfhŠr« nfŸÉ¥g£

oU¡»nw‹, mâf« bjÇahJ’ v‹wh®. gâdhW M©Lfhy«

gh®¥gdušyhjh® ey‹ fh¡f M©l, xU f£áia¥ g‰¿ ï›thW

gh®¥gd¥ g©oj® my£áakhfî« âÄuhfî« T¿aJ, ‘vâÇia

KjÈš my£áa¥gL¤j nt©L«’ vD« gh®¥gd¤ jªâu KiwÆ‹

btË¥ghnl v‹gij cWâ¥gL¤âaJ.

1937Úâ¡f£áÆ‹ njh‰We®fËš xUtuhd enlrdh®

ã¥utÇ 18ïš KobtŒâdh®. ïtÇ‹ Koî F¿¤J

ã¥utÇ 21 ‘Fomuáš’ ‘lh¡l® enlr‹ eȪjh®’ vD« jiy¥ãš,

“njhH® enlr KjÈahÇl« cŸs mU§Fz§fËš NJ, tŠrf« m‰w

j‹ikna KjyhtJ«, ïu©lhtJ«, _‹whtJkhF«. Nj‰wtD«

tŠrfk‰wtD« cyf¥ ngh£oÆš xUehS« bt‰¿ bgw kh£lh‹

v‹»w Ô®¡fjÇrd M¥j th¡»a¤â‰F vL¤J¡fh£lhf ïUªj enlr‹

mt®fŸ jdJ bjh©o‰F« M®t¤â‰F« c©ikahd ftiy

bfh©l C¡f¤â‰F« cŸs gyid j‹ brhªj¤J¡F milahkš

nghdâš ek¡F á¿J« M¢r®aÄšiy... xU jÅ¥g£l kÅjid e«ã

thG« ehnlh, r_fnkh, RjªâuK« åuK« cŸs r_fkhf MfhJ...

Mjyhš xU enlr‹ eȪjjhš eh« eÈî bfh©LÉlhkš 1000

3 8

enlrid fhQnthkhf. eh« x›bthUtU« enlrnd Mf

ehLnthkhf” v‹W bgÇah® F¿¥ã£lh®.

1935M« M©L ïªâa muáaš r£l¥go ï›th©L ã¥utÇ

khj¤âš eilbg‰w bghJ¤ nj®jÈš ïWâahf Úâ¡f£á njhšÉ

ailªjJ. bgÇah® nrh®tilahJ, Úâ¡f£áÆdiu¤ nj‰¿dh®.

gh®¥gdušyhjh® ïa¡f« x‹Wg£L Kid¥òl‹ brašgl ï¤njhšÉ

ešthŒ¥ò v‹nw fUâ k»œtjhf¥ bgÇah® fU¤j¿É¤jh®. fh§»u°

bt‰¿ bg‰whY« ft®d® mâfhu Éõa¤âš V‰g£l fU¤J

ntWgh£lhš M£áaik¡f K‹ tuÉšiy. ïjdhš ft®d® v®°»‹,

Úâ¡f£áÆdiu M£áaik¡f¡ nfhÇdh®. mj‰»z§f, V¥uš 1ïš 6

ngiu¡ bfh©l ïil¡fhy mik¢ruit¥ gjÉna‰wJ. ïâš nf.É.

bu£o ehíL Kjyik¢ruhf¥ gjÉna‰W, r£l« tUthŒ¤ Jiwfis¡

ftŤJ¡ bfh©lh®. V.o.g‹Ü®bršt«, Ãâ k‰W« cŸJiwiaí«,

v«.V. K¤ijah br£oah®, cŸsh£á¤ Jiwiaí«, ã.fÈòšyh rh»¥

gfö® bghJ¥ g¤ Jiwiaí«, kÆiy á‹d¤j«ã uh#h (v«.á.uh#h

jhœ¤j¥g£l ïd¤ij¢ rh®ªjt®) ts®¢á¤ Jiwiaí«, M®.v«.ghy£

fšÉ k‰W« k¡fŸ ešthœî¤ Jiwiaí« ftŤJ¡ bfh©ld®.

bt‰¿ bg‰w fh§»u° M£á¥ bghW¥ò V‰F«tiu ïªj ïil¡fhy

mik¢ruit Úo¡F« vd m¿É¡f¥g£lJ.

áy khj§fŸ br‹wã‹, #]iy 14ïš fh§»u°, ïuh#nfhghyh¢

rhÇah® jiyikÆš br‹id khfhz¤âš mik¢ruit mik¤jJ.

ïâš 10 mik¢r®fS« 10 gh®Èbk©lÇ brayhs®fS« ïUªjd®.

ïªj mik¢ruitia bgÇah®, “ehyiu gh®¥gd®fS«, mŒªjiu

gh®¥gdušyhjh®fS« nr®ªj kªâÇ rig” v‹W F¿¥ã£lh®.

gjÉna‰wîl‹ »uhk¥òw§fËš ïUªj 2500 gŸËfis _lš,

kJÉy¡F nguhš fšÉ¢ bryit¡ Fiw¤jš, Úâ¡f£á¡ fhy¤âš

V‰gL¤âa fšÿÇ bry¡õ‹ fÄ£ofis xʤjš, îthf¤âš

gh®¥gd®fis¤ â¤jš, ïªâia¤ â¤jš M»a gh®¥gd ey¤

â£l§fis ïªj M£á Ãiwnt‰w Mu«ã¤jJ. br‹id ïuhk

»UZzh kl¤âš ngáa M¢rhÇah®, f£lha ïªâia¤ â¡f

ÉU¡F« â£l¤ij btËÆlyhdh®. jÄÊd« »s®ªJ vGªjJ. ïj‹

vâbuhÈahf âU¢áÆš ».M.bg. ÉRtehj«, â.bgh.ntjhry«

M»nah® Ka‰áahš ‘jÄH® khehL’ x‹W eilbg‰wJ. f£á, kj,

ntWgho‹¿ jÄÊd¥ bgÇnah®fŸ gyU« ïâš fyªJ bfh©ld®.

fh.R.ãŸis mt®fis¤ jiytuhfî«, jh.nt. ckhknf°tu‹

ãŸisia âw¥ghsuhfî« bfh©l ïªj kheh£oš ïªâ¤ âÂ¥ig

v⮤J«, jÄœehL jÅ khÃykhf¥ ãÇa nt©L« v‹W« gy

Ô®khd§fŸ, jÄÊd k¡fshš Ãiwnt‰w¥¥lld. bgÇah®

ï«kheh£oš vG¢áíiu M‰¿dh®.

3 9

1938Kjyik¢r® M¢rhÇahÇ‹ murhš V¥uš 21 ïªâ¤

âÂ¥ò Miz ãw¥ã¡f¥g£lJ. jÄHf¤ jiyt®fŸ

ïjid v⮤jd®. ïªâ v⮥ò¥ nghU¡F¥ bgÇah® jiyik V‰wh®.

ehbl§F« ïªâ v⮥ò khehLfŸ el¤j¥g£ld. Kjyik¢r®

ïšy¤â‹ K‹ m mÂahf¡ To k¿aš nghuh£l« brŒJ

nghuh£l åu®fŸ áiw V»d®.

muR, ‘ÉLjiy’ ehËjÊ‹ ÛJ elto¡if vL¤jJ. Mf°L

1ïš bgÇahuhš Jt¡» it¡f¥g£l ïªâ v⮥ò¥ gil âU¢áÆ

ÈUªJ òw¥g£lJ. ïj‹ jiyt® mŒ.FkurhÄ¥ ãŸis, jsgâ g£L¡

nfh£il mH»ÇrhÄ, mik¥ghs® ‘efu öj‹’ MáÇa® âUkiyrhÄ.

ï¥gil 234 C®fŸ tÊahf 82 bghJ¡ T£l§fŸ el¤â 42

ehŸfŸ elªJ br‹idia br¥l«g® 11ïš milªjJ. m‹iwa

fl‰fiu¡ T£l¤âš bgÇah® ‘jÄœehL jÄHU¡nf’ vd KH¡fÄ£lh®.

et«g® 13ïš jÄœeh£L¥ bg©fŸ khehL To, ïªâia

v⮤jJ. ïªj kheh£ošjh‹ jªij¡F¥ ‘bgÇah®’ v‹w g£l¤ij

bg©fŸ mˤJ¥ ghuh£od®.

ïªâ v⮥ò¥ nghÇš 72 bg©fŸ, 32 FHªijfŸ cŸgl 1269

ng® áiw¥g£ld®. á.o.ehaf«, <H¤J¢ áthdªj mofŸ, m¿P®

m©zh, ghty® ghyRªju« KjÈat®fŸ áiw òFªjt®fSŸ

K¡»akhdt®fŸ.

bgÇah®, et«g® 26ïš ifJ brŒa¥g£L Úâk‹w¤âš or«g®

6ïš ÃW¤j¥g£L ïu©L F‰w§fS¡fhfî« nr®¤J, ïu©lh©L¡

fL§fhtY« %.2000 mguhjK«, f£l¤ jt¿dhš 1 M©L fL§fhtš

j©lidí« Éâ¡f¥g£lh®. mguhj« f£l kW¤J bgÇah®

áiwna»dh®.

br‹idÆš or«g® 29, 30ïš Toa Úâ¡f£áÆ‹ 14MtJ

kheh£oš bgÇah® áiwÆÈU¡F«nghnj Úâ¡f£áÆ‹ jiytuhf¤

nj®ªbjL¡f¥g£lh®.

bgÇah® vGâa ciuia r®. V.o.g‹Ü®bršt« kheh£oš

go¤jh®.

1939ïªâ v⮥ò åu® eluhr‹ #dtÇ 15ïš kiwî F¿¤J

r£lk‹w¤âš nfŸÉ nf£lnghJ fh§»u°fhu®fŸ

ieah©o ngád®. ïuh#nfhghyh¢rhÇah®, “eluh#‹ xU go¥ò

thrida‰w mÇ#‹” v‹W kh©l åuid ehfÇfÄ‹¿ rhâia¡

F¿¥ã£L ïÊthf¥ ngádh®. mL¤J, ïªâ v⮥ò åu® jhsK¤J kh®¢

13ïš áiwÆš Koî vŒâdh®. jhsK¤JÉ‹ rly¤ij, uh#h r®

K¤ijah br£oahU«, K‹dhŸ nka® ghRnjî« njhËš RkªJ

4 0

br‹wd®! bgÇah® 167 ehŸfŸ fL« áiwthr¤J¡F¥ ã‹ nk 22ïš

ÉLjiyahdh®. áiwÆÈUªJ Û©lJ« ‘âuhÉl ehL âuhÉlU¡nf!’

v‹W FubyG¥ãdh®. ï›th©L ïªâ v⮥ò åu®fŸ midtU«

ÉLjiy MÆd®.

bgÇah®, Mªâu®fS¡F jÅ khfhz« bfhL¡f¥gl nt©oaJ

mtáa« vd t‰òW¤âdh®. ïu©lhtJ cyf¥ nghÇš fh§»uir¡

fy¡fhkš, ïªâa®fis ïiz¤jjhf¡ fhuz« fh£o ïuh#

nfhghyh¢rhÇah® mik¢ruit m¡nlhg® 29ïš gjÉ Éy»‰W.

Í‹dh ïij ‘Éoî ãwªj ehŸ’ (Day of Deliverance) v‹W tU¤jh®.

1940tleh£L R‰W¥ gaz¤ij #dtÇ 5ïš Jt¡»a

bgÇah®, #dtÇ 8ïš Í‹dhit mt® ïšy¤âš

rªâ¤J jÅehL j¤Jt¤ij tÈíW¤âdh®. m¥nghJ m«ng¤fU«

clÅUªjh®. bgÇahUl‹, ‘r©nl m¥r®t®’ MáÇa® ã.ghyR¥ãu

kÂa‹, o.V.É. ehj‹, nf.v«. ghyR¥ãukÂa«, m¿P® m©zh

M»nah® gaz« nk‰bfh©ld®. f£lha ïªâia xʤJ muR

ã¥utÇ 21ïš MizÆ£lJ. f£lha ïªâia xÊ¡f¡ fhuzkhd

bgÇahiu¥ ghuh£o Í‹dh jªâ x‹iw mD¥ãdh®. ïy©lÅš

ïªâa kªâÇÆ‹ Mnyhrfuhf¥ gjÉ V‰f¢ br‹w V.o.

g‹Ü®bršt¤ij¡ fuh¢áÆÈUªJ V‰¿¢ br‹w ‘AÅgh’ v‹w

Ékhd« kh®¢ 1ïš Ég¤J¡FŸsh» mtÇ‹ cÆiu¡ Fo¤jJ. ïJtiu

br‹id khfhz ft®duhf ïUªj v®°»‹ Ú§» kh®¢ 11ïš M®j®

nAh¥ ft®duhf¥ bghW¥ng‰wh®. âUth%Çš Úâ¡f£áÆ‹ 15MtJ

khehL Mf°L 24, 25ïš eilbg‰wJ. ï«kheh£ošjh‹ bgÇah®

Kiw¥go Úâ¡f£áÆ‹ jiytuhf nj®ªbjL¡f¥g£lh®. ».M.bg.

ÉRtehj«, Úâ¡f£áÆ‹ brayhsuhfî«, m¿P® m©zh T£L¡

fhÇajÇáahfî« ÃaÄ¡f¥g£ld®. ï«kheh£oš âuhÉl ehL

ãÇÉidia tÈíW¤â¥ bgÇah® ngádh®. V¥uÈš ft®d®

b#duY«, et«g® 11ïš ïuh#nfhghyh¢rhÇahU« bgÇahiu rªâ¤J

br‹id khfhz M£á¥ bghW¥ig V‰W¡ bfhŸs t‰òW¤âí«

rKjha¤ bjh©oš eh£l§bfh©l bgÇah® kW¤JÉ£lh®.

1941ï›th©L ã¥utÇÆš byÅDl‹ ïUªJ gÂah‰¿a

t§f åu® v«.v‹. uhŒ, br‹id tªJ bgÇahÇ‹

ÉUªâduhf¤ j§»dh®. fh§»u° v⮥ò K‹d cUth¡», fh§»u°

mšyhj mik¢ruit x‹iw Kj‹KjÈš br‹id khfhz¤âš

mik¤J tÊfh£l nt©L« v‹W bgÇahiu¡ nf£L¡ bfh©lh®.

ïuÆšnt Ãiya¤âš cŸs czî ÉLâfËš ‘ãuhkzhŸ’,

‘ïjuhŸ’ v‹¿UªjjhdJ, bgÇahÇ‹ Ka‰áahš, ïuÆšnt

îthf¤â‹ ešby©z¤Jl‹ kh®¢ 21ïš xʪjJ.

4 1

1942m¿P® m©zhit MáÇauhf¡ bfh©L, ‘âuhÉl

ehL’ thu ïjœ kh®¢ 8ïš btË tªjJ. ïu©lh«

Kiw itáuhí« ft®dU« nt©oí« bgÇah® M£á mik¡f

kW¤jh®. á. ïuh#nfhghyh¢rhÇah® fh§»uáÈUªJ Éy», gh»°jh‹

ãÇÉid¡F Mjutˤjh®. <nuh£L¡F, bgÇah® å£L¡F tªJ

âuhÉl ehL ãÇÉid¡F Mjuî jUtjhf mt® brh‹dh®. nkY«,

ïuh#nfhghyh¢rhÇah® <nuh£oš eilbg‰w T£l¤âš ngR«nghJ,

“ïuhkrhÄ eha¡f® nf£F« âuhÉl°jhid âuhÉl k¡fŸ nf£lhš

ãǤJ¡ bfhL¤JÉl nt©oaJjh‹” v‹wh®. lh¡l® V.»UZzrhÄ,

‘Ègnu£l®’ vD« M§»y ehns£oid or«g® 7ïš Jt¡»dh®. ïJ

Úâ¡f£áÆ‹ gil¡fydhf És§»aJ.

1943ïuh#h m©zhkiy¢ br£oahuhš bjhl§f¥g£L

KW¡nfhL gtÅtªj jÄÊir ïa¡f¤ij¥ bgÇah®

MjǤjh®. âUitahW mur® fšÿÇÆš gh®¥gd khzt®¡F¤ jÅ

czî V‰ghL eilbgWtJ F¿¤J¡ nfŸÉ¥g£L, ‘Û©L« nru‹

khnjÉah?’ vd¥ bgÇah® FK¿¡ f©o¤jh®. Flªij muád®

fšÿÇÆš gh®¥gd khzt®¡F¤ jÅ j©Ù®¥ ghid ïUªjjhš,

Mdªj«, jtkÂuh#‹ KjÈa âuhÉl khzt®fS¡F ïd

cz®¢áia vG¥ã, F«gnfhz¤âš khzt® fHf« njh‰WÉ¡f¤

ö©LnfhyhÆUªjJ. ïnj M©oš Mf°L khj¤âš m©zhkiy¥

gšfiy¡ fHf¤âY« âuhÉl ïd cz®îila khzt®fŸ gF¤j¿î

ïisP® fHf¤ij¤ Jt¡»d®. beLŠbrÊa‹, m‹gHf‹, brÊa‹,

kâaHf‹, ïs«tGâ, e‹d‹, rutz‹ ngh‹w ïisP®fŸ ïâš

<Lg£ld®. ïªj M©ošjh‹ f. muáašk (m‹id

kÂa«ikah®), bgÇah® mt®fËl« bjh©L brŒa tªjh®. eofntŸ

v«.M®.ïuhjh, òu£áfukhd RakÇahij¡ fU¤Jfis És¡»,

ehlf§fis el¤â bgÇahÇ‹ ghuh£oid¥ bgwyhdh®.

1944F«gnfhz¤âš ã¥utÇ 19, 20ïš ‘âuhÉl khzt®

khehL’ eilbg‰wJ. m©zhkiy¥ gšfiy¡ fHf¤

âš ïUªJ tªj âuhÉl khzt®fŸ bgUksÉš fyªJ bfhŸs,

m¿P® m©zh brh‰bghÊî M‰¿dh®. âUth%Çš fiyP®

K.fUzhÃâ Ka‰áÆš khzt® khehL«, mL¤J <nuh£oY« k‰W«

jÄœehbl§F« gy kht£l§fËš ‘âuhÉl’ khztÇilna vG¢áí«

V‰g£L khehLfS«, gƉá tF¥òfS« eilbg‰wd. nry¤âš

Mf°L 27ïš Toa Úâ¡f£á kheh£oš, ‘bj‹Åªâa ey cÇik¢

r§f«’ v‹w bga®, ‘âuhÉl® fHf«’ v‹W bga® kh‰w« bg‰wJ. gjÉ,

g£l§fis¤ Jw¡f nt©L«. bgaU¡F¥ ã‹ cŸs rh⥠g£l¤ij

Élnt©L«, nj®jY¡F Éf¡ TlhJ v‹gd ngh‹w gy òu£áfukhd

Ô®khd§fŸ Ãiwnt‰w¥g£ld. ïjdhš Úâ¡f£áÆÈUªj gjÉ

4 2

ehLnth® gy® f£áÆÈUªJ btËna¿d®. ï«khehL âuhÉl® ïa¡f

tuyh‰¿š Äfî« K¡»akhd xU fhyf£l¤ij¤ bjhl§» it¤j

bgUik¡FÇaJ vdyh«. á.o. ehaf«, or«g® 13ïš Koî

vŒâaik¡F¥ bgÇah® bgÇJ« tUªâdh®. tleh£L¥ gaz¤ij

or«g® 24ïš Jt¡»a bgÇah®, or«g® 27ïš fšf¤jhÉš eilbg‰w,

v«.v‹. uhŒ mt®fË‹ ‘uhofš okh¡uo¡ f£á’ kheh£oš ciu

M‰¿anjhL, ‘vdJ eh¤âf Mrh‹’ v‹W v«.v‹. uhŒ mt®fshš

ghuh£lî« bg‰wh®.

1945tleh£L¥ gaz« Ko¤J bgÇah® jÄHf«

âU«ãdh®. br‹id nfhfny AhÈš nk 28ïš ngáa

ïuh#nfhghyh¢rhÇah®, bgÇahÇ‹ ‘jÄœehL’ ÉLjiy¡ bfhŸifia

MjǤJ¡ fU¤j¿É¤jh®. nry« kheh£oš ‘Úâ¡f£á’ - ‘âuhÉl®

fHf’khf kh‰w¥g£lij ÉU«ghj áy®, njdh«ng£il r‹

âna£lÇš, j§fis Úâ¡f£áÆ‹ thÇRfŸ v‹W T¿¡ bfh©L,

Úâ¡f£áÆ‹ bgauhš, ã.o.uh#‹ jiyikÆš Tod®. ï¥nghÈ

Úâ¡f£áÆ‹ T£l« FH¥g¤âš KoªjJ. ‘r©nl m¥r®t®’, ‘efu

öj‹’ M»a ïU ïjœfS«, ït®fsJ ngh®¡ fUÉfshf¢ áy fhy«

ïa§» kiwªjd. <nuh£oÈUªJ ‘#°oir£’ vD« M§»y thu

ïjiH¥ bgÇah® br¥l«g® 1ïš Jt¡»dh®. br¥l«g® 29ïš âuhÉl®

fHf khfhz khehL âU¢áÆš áw¥ghf eilbg‰wJ. ‘fUŠr£il¤

bjh©l® gil’ vD« mik¥ig bgÇah® V‰gL¤âdh®. br‹idÆš

or«g® 16ïš eilbg‰w âuhÉl® fHf k¤âa¡ fÄ£o¡ T£l¤âš

m¿P® m©zh bghJ¢brayhsuhf¤ nj®ªbjL¡f¥g£lh®.

1946ïJtiu br‹id khfhz ft®duhf ïUªj M®j®

nAh¥ Ú§», ã¥utÇ 27 Kjš bA‹¿nghny ie£

ft®duhf nk 5 tiu Úo¤jh®. mj‹ã‹ nk 6 Kjš v£t®£ ie

ft®duhf¥ bghW¥ng‰W¥ gÂòǪjh®.

âU¢á lî‹ Ahš k©lg¤âš V¥uš 22ïš bgÇah®

jiyikÆš âuhÉl® fHf¤J¡fhd bfho cUth¡fbt‹nw

T£l¥g£l k¤âa fÄ£o¡ T£l¤âš, bfho cUth¡FtJ g‰¿

Mnyhá¡f¥g£lJ. fU¥ãš át¥ò t£l« mikí« tifÆš bfho

ïU¡f nt©L« v‹W (bgÇah® cŸgl) 17 cW¥ãd®fŸ fU¤J

btËÆ£ld®. ïu©L cW¥ãd®fŸ át¥ò t£l¤âš bgÇah® cUt«

ïU¡f nt©L« v‹W fU¤J¡ T¿d®. ï¡fU¤ij 17 cW¥ãd®fŸ

V‰fhjjhš, fU¥ãš át¥ò t£l« v‹w msÉš âuhÉl® fHf¡ bfho

cUth¡f¥g£lJ.

br‹id khfhz nj®jÈš fh§»u° bt‰¿ bg‰W, nk 1ïš 14

mik¢r®fis¡ bfh©l ãufhr« mik¢ruit gjÉ V‰wJ. nkyit¤

4 3

jiytuhf M®.ã.ïuhk»UZz uh#&î«, r£lk‹w mit¤ jiytuhf

n#.átr©Kf« ãŸisí« nj®ªbjL¡f¥g£ld®. ãufhr«,

tF¥òÇik¡F vâuhfnt j‹id¡ fh£o¡ bfh©lnjhL, kU¤Jt¡

fšÿÇ, bgh¿Æaš fšÿÇÆš khzt® nr®¡ifÆš 20% khzt®fŸ

jFâ mo¥gilÆnyna nr®¡f nt©L« v‹W xU c¤juit¥

ãw¥ã¤jh®. kJiuÆš nk 11ïš eilbg‰w fUŠr£il¥ gil

kheh£L¥ gªjš gh®¥gd® ö©Ljyhš vÇ¡f¥g£lJ! ïªâa muáaš

îzarig or«g® 9ïš cUth¡f¥g£l Kiwia¡ f©o¤J bgÇah®

Fuš bfhL¤jh®.

1947ãufhr¤â‰F fh§»uányna v⮥ò V‰g£L e«ã¡if

Æšyh¤ Ô®khd« Ãiwnt‰w¥g£L Éyf neÇ£lJ.

kh®¢ 24ïš 13 mik¢r®fis¡ bfh©l Xkªöuh® mik¢ruit

gjÉna‰wJ. kU¤Jt« k‰W« bgh¿Æaš fšÿÇ khzt®

nr®¡ifÆš 20% jFâ mo¥gilÆnyna nr®¡f¥gl nt©L« vD«

ãufhr« Mizia ïu¤J brŒjnjhL, tF¥òÇik¡ bfhŸif¡F«

Mjuthsuhfnt ït® elªJ bfh©likahš ‘jhoÆšyhj ïuhkrhÄ’

v‹W gh®¥gduhš miH¡f¥g£lh®. ‘âuhÉl ehL ãÇÉid ehŸ’

#]iy 1ïš ehbl§F« bfh©lhL«go bgÇah® m¿îiu òf‹wh®.

Mf°L 15 M« ehis ‘Rjªâu ehŸ’ v‹W cyfnk T¿anghJ,

mij¤ ‘âuhÉlU¡F¤ J¡f ehŸ’ v‹W bgÇah® m¿É¤jh®.

“gu§»aÇlÄUªj M£á gh®¥gd, gÅah, iguh»¡ T£l§fË‹

iffS¡F kh‰w¥g£l ehŸ; ïJ Rjªâu ehŸ mšy” v‹W bgÇah®

T¿dh®. m¿P® m©zh, ‘ïªehŸ J¡f ehsšy’ v‹W ‘âuhÉl ehL’

ïjÊš m¿¡if ÉL¤jh®. ïjdhš bgÇahU¡F« m©zhî¡F«

kd¡fr¥ò tsuyhƉW. ïªj¡ fhyf£l¤âš ‘efu öj‹’ MáÇa®

âUkiy¢rhÄ vGâa ‘Mf°L 47 - Rjªâu ehsh?’ v‹w üš

ešybjhU És¡fkhf mikªjJ. flÿÇš br¥l«g® 14ïš eilbg‰w

âuhÉlehL ãÇÉid kheh£oš âU.É.f. fyªJ bfh©L, ‘âuhÉlehL

âuhÉlU¡nf!’ v‹W KH§»dh®. cilah®ghisa« ntyhíj«, fHf¥

ãu¢rhu« brŒjh® v‹gj‰fhf et«gÇš bfhiy brŒa¥g£L ö¡»š

bjh§f Él¥g£lh®.

1948fhªâah®, #dtÇ 30ïš nfh£nr vD« gh®¥gduhš

Rl¥g£lj‰F Äfî« tUªâa bgÇah®, ïu§fYiu

òf‹wh®. Xkªöuh® M£á kh®¢ 2ïš fUŠr£il¥ gilia¤ jil

brŒJ, ml¡FKiwia VÉ É£lJ. ö¤J¡FoÆš nk 8, 9ïš 18MtJ

âuhÉl® fHf khfhz khehL áw¥òw elªnj¿aJ. fšÉ mik¢r®

mÉdháȧfdhuhš #]‹ 20ïš Û©L« ïªâ â¡f¥g£lJ.

ïjid v⮤J, #]iy 17ïš br‹id brÆ‹£ nkß° k©lg¤âš

kiwkiy mofŸ jiyikÆš khbgU« T£l« eilbg‰wJ.

4 4

bgÇah®, òu£á¡ fÉP® ghuâjhr‹, m¿P® m©zh KjÈa jiyt®fŸ

gšJiw¥ bgÇnah®fŸ fyªJ bfh©L ïªâ v⮥ò KH¡fÄ£ld®.

Kjš ïªâ v⮥ò¥ nghÇš xJ§»ÆUªj âU.É.f., k.bgh.á.

ngh‹nwhU« ï«Kiw ïªâ v⮥㚠g§F bfh©ld®. m¿P®

m©zhit Kjš ‘r®thâfhÇ’ahf¡ bfh©L, ïu©lh« ïªâ v⮥ò¥

ngh® Mf°L 10ïš br‹id K¤âahY¥ng£il ca®Ãiy¥ gŸË

K‹ Jt§»aJ. âdK« mÂmÂahf bjh©l®fŸ br‹W k¿aš

brŒJ ifjhÆd®. ïuh#nfhghyh¢rhÇahU¡F¡ fW¥ò¡ bfho fh£l

Koî brŒjijbah£o, bgÇah® Mf°L 22ïš ifJ brŒa¥g£L

Mf°L 27ïš ÉLjiy brŒa¥g£lh®.

br‹id khfhz ft®duhf ïUªj v£t®L ‘ie’ Éy»

br¥l«g® 7 Kjš gtef® kfhuh#h ft®d® b#duyhf¥ bghW¥ng‰w

ã‹, Mf°L 23ïš br‹id tªjnghJ fW¥ò¡bfho fh£l¥g£lJ.

fW¥ò¡ bfhoíl‹ ïUªj bjh©l®fŸ T£l¤âš ml¡FKiw

VÉÉl¥g£L gy® joao¡F cŸshÆd®.

ft®d®, gtef® khfuh#h, Kjyik¢r®Xkªöuh®, fšÉ mik¢r®

mÉdháȧf« M»nahU¡F« fW¥ò¡bfho fh£l¥g£lJ.

‘mŒjuhgh¤ rk°jhd ïiz¥ò’ bjhl®ghd elto¡iffËš

murh§f« <Lg£L¢ á¡fyhd ÃiyikÆš ïU¥gjhš ‘Xkªöuh®

mik¢ruit¡F¤ bjhšiy bfhL¡f¡ TlhJ’ v‹W fUâ, Xkªöuh®

nt©Lnfhis kâ¤J bgÇah® ïªâ v⮥ò¥ nghiu j‰fhÈfkhf

x¤â it¤jh®. Í‹dh br¥l«g® 11ïš kiwªjJ F¿¤J bgÇah®

bgÇJ« tUªâ m¿¡if ÉL¤jh®. <nuh£oš m¡nlhg® 23, 24ïš

âuhÉl® fHf 19MtJ khfhz °bgõš khehL eilbg‰wJ. ‘âuhÉl

ehL’ gl¤ij ï«kheh£oš âU.É.f. âwªJ it¤J ÉLjiy

KH¡fÄ£lh®.

ï«kheh£oš mH»Ç jdJ bghJ thœÉ‹ ïWâ ciuia

M‰W«nghJ, ‘v‹ clšÃiyia ftŤjhš, vd¡F ïJnt filá

khehlhf ïU¡Fnkh v‹W mŠR»nw‹. v‹ jiytD¡F ïWâ

tz¡f¤ij¢ brY¤jnt ï‹W tªnj‹’ v‹W cU¡fkhf¡

F¿¥ã£lh®.

bgÇah® ïªâ v⮥ò¥ nghiu x¤â it¤J muR¡F¤ j‹

ešby©z¤ij¡ fh£oanghJ«, f£lha ïªâ¤ âÂ¥ig ïu¤J

brŒa khÃy muR kW¤JÉ£lJ. vdnt, et«g® 2ïš Û©L« ïªâ¥

ngh® br‹id K¤âahY¥ng£il ca®Ãiy¥gŸËÆš bjhl§»aJ.

ïJ bjhl®ghf, ehbl§F« eilbgwÉUªj ãu¢rhu¡ T£l§fis¤

jL¡f muR 144 jil c¤juî ãw¥ã¤jJ. ï¤jilia Û¿

F«gnfhz¤âš or«g® 19ïš nghuh£l« Jt§»aJ. ehŸnjhW«

4 5

jilia Û¿¢ br‹w fHf¤âd® fL« ml¡FKiw¡F« jomo

k©il¥ ãs¥ò¡F« MshÆd®. ü‰W¡fz¡fhd fHf K‹ndhofŸ

ifJ brŒa¥g£ld®. FlªijÆš ïu¤j MW XoaJ. bgÇah® jilia

Û¿ajhš or«g® 18ïš F«gnfhz¤âš ifJ brŒa¥g£L ïu©L ehŸ

fʤJ ÉLÉ¡f¥g£lh®. m‹id kÂa«ikah®, v‹.É.eluhr‹

M»nah® Flªij¥ nghÇš <Lg£L 2 khj¢ áiw¤ j©lid bg‰wd®.

br‹idÆš k¿aÈš <Lg£l fHf åu®fŸ, åuh§fidfŸ ifJ

brŒa¥g£ld®. ïu©lh« ïªâ¥ ngh® 59 ehŸfŸ eilbg‰W or«g®

28ïš Koî‰wJ.

1949XkªöuhU¡F fh§»u° f£áÆš v⮥ò¤ njh‹¿

ïuh#nfhghyh¢rhÇah® nfhZoí«, ãufhr«

nfhZoí« nr®ªJ bfh©L ïtiu xÊ¡f Kidªjikahš gjÉ Éyf

nt©oajh» V¥uš 7ïš 13 ng®fis¡ bfh©l FkhurhÄ ïuh#h

mik¢ruit gjÉna‰wJ. cLkiy¥ng£ilÆš jilia Û¿ajhš

bgÇah® V¥uš 16ïš ifjh» tH¡F bjhlu¥g£L, Mf°L 2ïš

jŸSgoahƉW. âUt©zhkiy¡F tUif jªj ïuh#nfhghyh¢

rhÇahiu nk 14ïš bgÇah® rªâ¤J ciuahodh®. ïa¡f¤J¡F¥

ghJfh¥ò¡ fUâ bgÇah® #]iy 9ïš kÂa«ikahiu¤ âUkz«

brŒJ bfh©lh®. âUkz¤ij¡ fhuzkhf¡ fh£o m©zh jiyik

Æš gy® fHf¤âÅ‹W« btËna¿d®. ïªj fhyf£l¤âš, ‘efu öj‹’

vD« ïjÊ‹ MáÇa® âUkiy¢rhÄ vGâa ‘Jntõ¥ òaš’ vD«

üš ešy És¡fkhf mikªjJ. br¥l«g® 17ïš m©zhit

ÃWtduhf¡ bfh©L ‘âuhÉl K‹nd‰w¡ fHf«’ cUthdJ.

ïªâa muáayik¥ò et«g® 26ïš Ãiwnt‰w¥g£lij¡

f©o¤J¥ bgÇah® Fuš vG¥ãdh®.

1950bgÇah® #dtÇ 26 ‘FoauR’ ehis ‘J¡f ehŸ’ v‹W

m¿É¤jh®. ‘ïJ btŸisaD¡F ïyŠr« bfhL¤J,

mt‹ Ru©lY¡F Ãuªju trâ brŒJ bfhL¤J, j§fŸ bgaU¡F

kh‰¿¡ bfhŸs¥g£l nknlht® M£ájh‹’ v‹W F¿¥ã£lh®.

<.bt.»UZzrhÄ, ã¥utÇ 4ïš KobtŒâdh®. âU¢áÆš #]iy

14ïš bgÇah® khËifia ntÿ® ï.âUehî¡fuR âwªJ it¤jh®.

kh°l® jhuh᧠ӡ»°jh‹ bgaÇš jÅehL nf£f¤ Jt§»aij

bgÇah® MjǤjh®. ã‰gL¤j¥g£ltU¡F tF¥òÇik bršyhJ v‹W

#]iy 28ïš br‹id ca®Úâk‹wK«, br¥l«gÇš c¢rÚâk‹wK«

Ô®¥gˤjik f©L, bfhâ¤bjGªJ ehbl§F« tF¥òÇik ehŸ

bfh©lhL«go m¿îW¤âdh®. ft®d® b#duš gjÉÆÈUªJ Ú§»

bg‹õ‹ bg‰W tªj ïuh#nfhghyh¢rhÇah® blšÈ br‹W ïyhfh

ïšyhj kªâÇahdh®. bgÇah® tF¥òÇik¡ »s®¢áÆš âuhÉl

K‹nd‰w¡ fHfK« x¤JiH¤jJ. khzt®fŸ fšÉ Ãiya§fS¡F

4 6

bršyhkš tF¥òÇik¡ nfhÇ Fuš vG¥ãd®. ‘bgh‹ bkhÊfŸ’

üY¡fhf¥ bgÇahU«, ‘MÇa khia’ üY¡fhf m©zhî« 6 khj

áiw¤ j©lid¥ bg‰W br¥l«g® 18ïš âU¢á áiwÆš

mil¡f¥g£L, ã‹d® br¥l«g® 28ïš x‹whf ÉLjiy

brŒa¥g£ld®. âU¢áÆš tF¥òÇik khehblh‹iw or«g® 3ïš

bgÇah® el¤â, gh®¥gdušyhjh® x‹W âu©L nghuhLkhW brŒjh®.

br‹id ghÇKidÆš ‘bršyhuh«°’ K‹ 72 ehŸfŸ eilbg‰w

tleh£L Jiz¡fil k¿aÈš ü‰W¡fz¡fhd âuhÉl® fHf¤

njhH®fŸ áiwna»d®.

1951br‹idÆš tleh£L¢ Ru©liy v⮤J k¿aš

brŒaÉUªjijbah£o bgÇah® #dtÇ 26ïš ifJ

brŒa¥g£L m‹nw ÉLjiy brŒa¥g£lh®. ïuh#nfhghyh¢rhÇah®

#dtÇ 26ïš k¤âa cŸJiw mik¢ruhf¥ bghW¥ng‰W br¥l«gÇš

mijÉ£L Éy»dh®. bgÇahÇ‹ tF¥òÇik¥ nghU« tleh£L¤

J¡fil k¿aš nghU« bjhl®ªJ eilbg‰wd. m»y ïªâa

ã‰gL¤j¥g£nlh® r§f¤ jiytU« brayhsU« tleh£oÈUªJ

br‹id tªJ ã¥utÇ 3ïš bgÇahiu¢ rªâ¤J Mnyhrid el¤â¢

br‹wd®.

bgÇahÇ‹ tF¥òÇik¥ ngh® bt‰¿ bg‰wJ. ïªâa

muáayik¥ã‹ Éâ 15ïš 4MtJ c£ãÇit¥ òâajhf¢ nr®¤J

tF¥òÇik tH§F« tifÆš Kj‹Kiwahf âU¤j¥g£lJ. ïªj¤

âU¤j« V‰gl _y fhuzkhdt® bgÇah® mt®fns Mth®. bgÇah®

V¥uš 22ïš ‘fh§»u° xÊ¥ò ehis’í« or«g® 16ïš ‘fh§»u°

njhšÉ ehisí«’ bfh©lhL«go nf£L¡ bfh©lh®.

1952KjyhtJ (kh®¢) bghJ¤ nj®jÈš bgÇahÇ‹ bgU

Ka‰áahš fh§»u° gLnjhšÉ milªjJ. vÅD«,

mŒ¡»a K‹dÂÆdÇ‹ x‰Wik m‰w j‹ikahš, fhk‹åš f£á,

ciH¥ghs® f£á k‰W« Rna¢irfis¤ j‹g¡f« ïG¤J¡ bfh©L,

‘bfhšiy¥òw tÊ’Æš M¢rhÇah® V¥uš 10ïš 13 ng® bfh©l

fh§»u° mik¢ruitia mik¤jh®. mŒ¡»a K‹d cilªjJ.

âuhÉl gh®Èbk©lÇ f£á v‹w bgaÇš jŠir Ra«ãufhr« 20¡F

nk‰g£l cW¥ãd®fis¡ bfh©L r£lk‹w¤âš jÅna ïa§»

tªjh®. ïªj M©L v°.v°.vš.á. nj®Éš bry¡õ‹ vD« tof£L«

Kiwia òF¤âanghJ mjid âuhÉl® fHf«, â.K.f. M»a

ïu©L« fLikahf v⮤jd. ïJtiu ft®duhfÉUªj gtef®

kfhuh#h gjÉ Éyf, #]‹ 12ïš $ãufhrh ft®duhf¥ bghW¥ng‰wh®.

M¢rhÇah® 6000 »uhk¥ gŸËfis _odh®. ÛâíŸs gŸËfËš miu

4 7

neu¥ go¥ò« miu neu« #hâ bjhÊiy brŒtJ« nghJkhdJ v‹w

Fy¡ fšÉ¤ â£l¤ij¡ bfh©L tªjh®. âUth‹Äô® ryit¤

bjhÊyhs® kheh£oš #]‹ 29ïš ngR«nghJ, “všnyhU« go¤J

É£lhš ntiy v§»UªJ »il¡F«? mtut® Fy¤ bjhÊiy

mtut® brŒa nt©L«” v‹W T¿dh®. Mf°L 1M« ehŸ ïuÆš

Ãiya§fËš cŸs ïªâ vG¤Jfis mÊ¡f nt©L« v‹W bgÇah®

ï£l f£lis¡»z§f ehbl§F« 600 ïuÆš Ãiya§fËš cŸs

bga®¥ gyiffËš cŸs ïªâ vG¤Jfis âuhÉl® fHf¤âd® jh®

bfh©L mʤjd®. mnj ehËš âuhÉl K‹nd‰w¡ fHf¤âdU«

ehbl§F« ïuÆš Ãiya§fËš ïªâia jh®óá mʤjd®. âU¢á

ïuÆš Ãiya rªâ¥ãš, bgÇah® ïªâ vG¤Jfis jh®óá mʤjh®.

RakÇahij¥ ãu¢rhu °jhgd¤ij br¥l«g® 22ïš bgÇah® gâî

brŒjh®. âuhÉl Étrha bjhÊyhs® r§f§fŸ, bj‹gFâ ïuÆšnt

bjhÊyhs® ôÅa‹ ngh‹wt‰iw bgÇah® Jt¡»dh®.

1953ã¥utÇÆš br‹idÆš eilbg‰w T£l¤âš

bgÇah®, ‘br‹id jÄœeh£L¡nf brhªjkhdJ’ v‹W

KH§»dh®. ã¥utÇ 22ïš W.P.A. rîªâu gh©oadhU«, V¥uš 22ïš

iftšaK«, nk 6ïš M®.nf. r©Kf« (br£oahU«), br¥l«g® 17š

âU.É.f.î« k‰W« #]‹ 30 rh¡nfh£il v°.M®. rhÄí«, K¤ijah

(KjÈah®) M»nahU« KobtŒâaik âuhÉl® ïa¡f¤J¡F

ngÇH¥òfshF«. ehbl§F« fzgâ cUt¥ bgh«ikia nk 27ïš

ò¤j® ÉHh¡ bfh©lho bghJ¡ T£l¤âš cil¡F«go bgÇah®

m¿îW¤âl jÄHfbk§F« gšyhÆu¡fz¡fhd ãŸisah®

bgh«ikfŸ cilªJ behW§»d. bgÇah® ïu©lh« Kiwahf

Mf°L 1ïš ïuÆš Ãiya bga®¥ gyifÆYŸs ïªâ vG¤Jfis

mÊ¡F« »s®¢áia el¤âdh®.

RakÇahij¤ âUkz« bršyhJ v‹W br‹id ca®Úâk‹w«

Mf°L 31ïš Ô®¥gˤjJ f©L bgÇah® btF©lh®.

M¢rhÇahÇ‹ Fy¡fšÉ¤ â£l« xʪjghošiy. bgÇah®,

‘gh®¥ghnd btËnaW! âuhÉlnd jahuhÆU!’ v‹W Fuš bfhL¤jh®.

M¢rhÇah®, ‘âuhÉl ïa¡f¤ij vW«ò, _£iló¢áia¥nghš

eR¡Fnt‹!’ v‹wh®. M¢rhÇahÇah® fšÉ¤ JiwÆš v°.v°.vš.á.

nj®Éš tof£L« Kiwia Û©L« òJ¥ã¤jh®. nry« kht£l«

M¤öÇš m¡nlhg® 10, 11 ehŸfËš eilbg‰w âuhÉl® fHf

kheh£oš ‘fHf M© bg© midtU« r£l¤J¡F£g£l f¤âia

it¤J¡ bfhŸS§fŸ’ vd bgÇah® MizÆ£lh®. <nuhL r©Kf

ntyhíj« Jt¡»a ‘<nuh£L¥ ghij’ thu ïjiH bgÇah® et«g®

8ïš Jt¡» it¤jh®.

4 8

1954bgÇah® Ka‰áahš <nuh£oš #dtÇ 24ïš ‘Fy¡fšÉ¤

â£l v⮥ò khehL’ lh¡l® v°.Í. kzths

ïuhkhD#« jiyikÆš eilbg‰wJ. ïJ ngh‹W jÄHfbk§F«

Fy¡fšÉ¤ â£l v⮥ò khehLfŸ eilbg‰wd.

ehifÆš kh®¢ 27, 28ïš eilbg‰w âuhÉl® fHf kheh£oš

Ô®khŤjgo Fy¡fšÉ¤ â£l v⮥ò¥ gil Úlhk§fy«

m.MWKf« jiyikÆš br‹id neh¡»¥ òw¥g£lJ. gil

br‹idia milíK‹nd ‘clšeyÄšiy’ v‹W fhuz« fh£o,

M¢rhÇah® kh®¢ 30ïš Kjyik¢r® gjÉÆÈUªJ btËna¿dh®.

bgÇah® Mjuîl‹ fhkuhr® Kjyik¢ruhf V¥uš 14ïš gjÉna‰W,

mŒªjhtJ ehËš (V¥uš 18ïš) Fy¡fšÉ¤ â£l¤ij xʤjh®.

ehbl§F« ïuhkhaz¤ij njhYǤJ¡ fh£L« ãu¢rhu¤ij

bgÇah® el¤j, eofntŸ v«.M®. ïuhjh, ‘ïuhkhaz«’ ehlf« el¤â

mj‹ nah¡»aijia m«gy¥gL¤âdh®.

1955bgÇah® g®kh, knyah R‰W¥gaz« Ko¤J #dtÇ

9ïš br‹id âU«ãdh®. jŠirÆš mH»Ç Ãidî

ehshd kh®¢ 28ïš mH»Ç fšyiw¡F ky® tisa« it¡f¢ br‹w

bgÇah®, ïuh#hnfhÇ RLfh£oš, ‘N¤âu®fŸ ïl«’ v‹w m¿É¡F«

fš x‹W ïU¥gij¡ f©L kd« gj¿, jŠir efuh£á¡F

É©z¥ã¤J mij mf‰w¡ nfhÇdh®. âU¢áÆš #]iy 17ïš Toa

k¤âa îthf¡ FG T£l¤âš ïªâ¤ âÂ¥ig v⮤J«, ïªâa

T£lh£á¡FŸ jÄH®fŸ ïU¡f ÉU¥gÄšiy v‹gij cz®¤jî«

Mf°L 1ïš ehbl§F« ‘ïªâa njáa bfhoia vÇ¡f nt©L«’

v‹w nghuh£l m¿É¥ig bgÇah® btËÆ£lh®. ïj‹ vâbuhÈahf

fhkuhr® k¤âa-khÃy muRfŸ rh®ghf ïªâ â¡f¥gl kh£lhJ

v‹W #]iy 30š bgÇahÇl« xU cWâbkhÊia¡ bfhL¡fnt,

»s®¢áia x¤â it¥gjhf¥ bgÇah® m¿É¤jh®.

j£áz¥ ãunjr mik¥ò Ka‰áia âuhÉl® fHf«

t‹ikahf v⮤jJ.

1956ã.Í.bf® jiyikÆyhd ‘ïªâ¡ fÄõ’id âuhÉl®

fHf« òw¡f¡»wJ v‹gj‰F m¿F¿ahf #dtÇ 9š

m¡FG br‹id tªjnghJ V.ã.#dh®¤jd« jiyikÆš fW¥ò¡

bfho fh£l¥g£lJ. j£áz¥ ãunjr Ka‰áia¡ ifÉLkhW bgÇah®

neUití«, fhkuhriuí« jªâ _y« nf£L¡ bfh©lh®. fhkuhr®,

ã¥utÇ 23ïš j£áz¥ ãunjr nahridia ÃuhfǤjh®.

âuhÉl® fHf¤ bjh©l®fŸ bgÇahÇ‹ m¿É¥ò¡»z§f

Mf°L 1ïš ‘ïuhk‹ gl’ vÇ¥ò¡ »s®¢á el¤âd®. ï¡»s®¢á

4 9

bjhl®ghf bgÇah®, m‹nw ifJ brŒa¥g£L khiyÆnyna

ÉLjiyahdh®. bkhÊ tÊ khÃy§fŸ et«g® 1ïš mikªjij

bgÇah® tunt‰wnjhL, ïj‹ã‹ âuhÉl ehL nfhÇ¡ifia¥

òw¡f¤J, ‘jŤ jÄœehL bfhŸif’ia tÈíW¤âdh®. âU¢á

fby¡l® kiya¥g‹ g‰¿ Ô®¥ò tH§»a Úâgâfis¡ f©o¤J

et«g® 4ïš âU¢áÆš ngádh®. jhœ¤j¥g£l k¡fË‹ jiyáwªj

jiyt® lh¡l® ã.M®.m«ng¤f®, or«g® 6ïš KobtŒâdh®. ïJ tiu

ft®duhf ïUªj ãufhrh Ú§» or«g® 10ïš V.n#.#h‹ jÄHf¡

ft®duhf¥ bghW¥ng‰wh®. jÄœeh£oš jÄiH M£á bkhÊah¡F«

knrhjh or«g® 27ïš r£lkhf Ãiwnt‰w¥g£lJ.

1957kh®¢ 1, 4, 6, 8 k‰W« 11 njâfËš 2MtJ bghJ¤

nj®jš eilbg‰wJ. bgÇah®, fhkuh#Ç‹ fh§»uir

KG_¢Rl‹ MjǤjh®. nj®jÈš fhkuh#® bt‰¿ailªJ V¥uš 13ïš

v£L mik¢r®fis¡ bfh©l mik¢ruitia mik¤jh®. âU¢á

fby¡l® kiya¥g‹ tH¡F bjhl®ghf gh®¥gd ÚâgâfË‹ Ô®¥ig¡

f©o¤jik¡fhf bgÇah® ÛJ nfh®£ mtkâ¥ò¡ F‰w« Rk¤j¥g£lJ.

mijbah£o bjhlu¥g£l tH¡»š V¥uš 23ïš br‹id ca®Úâ

k‹w¤âš tuyh‰W¥ òfœÄ¡f xU ‘°nl£bk©£’il bgÇah® jh¡fš

brŒjh®. br‹id ‘KuË ãuhkzhŸ fng’ K‹ ‘ãuhkzhŸ’ bga®¥

gyif mÊ¥ò¡ »s®¢á nk 5ïš Jt§» ehŸnjhW« âuhÉl® fHf¤

bjh©l®fŸ k¿aÈš <Lg£L áiwna»d®.

jŠir kht£l¤âÈUªJ #]‹ 20ïš, 22 njhH®fŸ ml§»a

‘rhâ xÊ¥ò¥ gil’ x‹W Úlhk§fy« m.MWKf« jiyikÆš

òw¥g£L, #]iy 30ïš br‹idia milªjJ. ï¥gilÆd® ÛJ

Mf°L 2ïš muR tH¡F¤ bjhl®ªJ 5 thu« áiwÆyil¤jJ. #]iy

23ïš lh¡l® tujuh#&Yî«, Mf°L 30ïš fiythz®

v‹.v°.»UZzD« Koî vŒâd®. Mf°oš eilbg‰w k¤âa

fÄ£oÆš fhªâ f©ld Ô®khd« Ãiwnt‰w¥g£lJ. ïJtiu

ft®duhf ïUªj V.n#.#h‹ Ú§», Úâgâ ã.É. uh#k‹dh® m¡nlhg®

1ïš ft®duhf (bghW¥ò) gjÉ V‰wh®. et«g® 3ïš jŠirÆš

eilbg‰w rhâ xÊ¥ò kheh£oš bgÇahÇ‹ vil¡F vil btŸË

mË¡f¥g£lnjhL, et«g® 26ïš ehbl§F« rhâ¡F¥ ghJfh¥ghf

ïU¡F« muáaš r£l¤ij¡ bfhS¤j nt©L« v‹w nghuh£l«

bgÇahuhš m¿É¡f¥g£lJ. ïªâa muáayik¥ò¢ r£l¤âYŸs

rhâia¥ ghJfh¡F« ãÇit et«g® 26ïš 10 MÆu« â.f. bjh©l®fŸ

ÔÆ£L¡ bfhS¤âd®. áy MÆu« ng® áiw ão¡f¥g£L 3 M©LfŸ

tiu fL§fhtš j©lid bg‰wd®. bgÇah® r£l vÇ¥ò¥

nghuh£l¤â‰F Kjš ehns ifJ brŒa¥g£L, áy ehŸfËš

ÉLjiyahdh®. Û©L« or«g® 14ïš áiw V»dh®.

5 0

1958bgÇah® cŸgl jÄHf¤ jiyt®fis Mzt¤Jl‹

ïÊthf¥ ngáa neUî¡F v⮥ò¡ fh£LKf¤jh‹

â.K.f. fW¥ò¡bfho fh£oaJ. j‰fhÈf ft®d® ïuh#k‹dh® gjÉ

Ú§» #dtÇ 25ïš ÉZûuh« nkâ ft®duhf¥ bghW¥ng‰wh®.

v£Lkhj fhy« 1010 njhH®fis áiw¡F mD¥ã br‹id ‘KuË

ãuhkzhŸ fng’ K‹ el¤âa ‘ãuhkzhŸ’ mÊ¥ò »s®¢á

bt‰¿ailªjJ. r§fuh¢rhÇah® Mnyhridíl‹ ‘KuË mŒoaš

X£lš’ v‹W kh®¢ 22ïš bga® kh‰w« bg‰wJ. ‘eh« jÄH®’ ïa¡f«

rh®ghf ã¥utÇ 9ïš ‘jÄœehL ÉLjiy ïa¡f’¤ij á.gh. Mâ¤jdh®

bjhl§»dh®. br‹id k¤âa áiwÆÈUªJ nk 13ïš bgÇah®

ÉLjiyahdh®. jÄHfbk§F« gy kht£l§fËš âuhÉl® fHf¤â‹

rh®ãš eilbg‰w ‘Rjªâu¤ jÄœehL khehL’fËš bgÇahU« á.gh.

Mâ¤jdhU« fyªJ bfh©L ÉLjiy cz®it¤ j£obaG¥ãd®.

‘ïsªjÄHh, òw¥gL nghU¡F’ v‹w f£Liuia ‘ÉLjiy’Æš

btËÆ£lik¡fhf kÂa«ikah® ÛJ nk 7ïš tH¡F bjhlu¥g£L,

nk 18ïš üW %ghŒ mguhjK«, f£l¤ jt¿dhš xU khj«

áiwthrK« Éâ¡f¥gl, kÂa«ikah® áiw òFªJ br¥l«g® 1ïš

ÉLjiy Mdh®.

muáaš r£l vÇ¥ò¥ nghÇš fyªJbfh©L áiw br‹w

âuhÉl® fHf¤ njhH®fËš, ïUt® áiwÆY«, ÉLjiyahd ã‹d®

clš eÈî‰W ïUgJ ngU« KobtŒâd®.

áiwÆš KobtŒâa g£L¡nfh£il ïuhkrhÄ, kzšnkL

btŸis¢rhÄ M»a ïUt® rly§fisí« muálÄUªJ

kÂa«ikah® nghuho¥ bg‰W kh®¢ 11ïš jkJ jiyikÆš

gšyhÆu« k¡fsl§»a cz®¢áÄ¡f ïWâ C®tybkh‹iw el¤â

ïWâ kÇahij brY¤âa Ãfœ¢á v‹bw‹W« ÃidÉš Éf¡

ToajhF«.

1959bg§fqÇš #dtÇ 10, 11ïš b#duš fÇa¥gh, Úâgâ

nkl¥gh ngh‹nwh® fyªJ bfh©l m»y ïªâa

M£á bkhÊ kheh£oš bgÇah® fyªJ bfh©L, ‘ïªâ v¥nghJ«

nt©lh«, M§»ynk Úo¡f nt©L«!’ v‹W KH¡fÄ£lh®. bgÇah®

ã¥utÇ 1ïš tleh£L R‰W¥gaz« nk‰bfh©L gšntW ïl§fËš

RakÇahij ïa¡f gF¤j¿î¡ bfhŸiffis vL¤Jiu¤jh®. ã¥utÇ

28ïš bgÇah® FGÉd® br‹id âU«ãd®. âU¢á ».M.bg. ÉRt

ehj¤jhš el¤j¥g£l ‘MfhZthÂ’ xÊ¥ò¥ nghuh£l¤â‰F

bgÇah® Mjuî¡ Fuš bfhL¤jh®. nk 21ïš lh¡l® j®kh«ghŸ

m«ikahU« et«g® 7ïš v«.nf. âahfuh# ghftjU«, et«g® 23ïš

âUth%Çš j©lths« v‹»w u§fuhRî«, or«g® 16ïš ehty®

r.nrhkRªju ghuâahU« Koî vŒâd®.

5 1

1960 ‘rhâ xÊ¥ò¡F xnu tÊ eh£L¥ ãÇÉidjh‹’ v‹W

bgÇah® m¿É¤jnjhL, #]‹ 6ïš ehbl§F«

jÄœehL Ú§»a ïªâa njr¥ gl¤ij¡ bfhS¤j¡ nfhÇdh®. njr¥

gl¤ij¡ bfhS¤â 4000 ng® ifjhÆd®. ‘eh« jÄH®’ ïa¡fK« gl

vÇ¥ò¥ nghÇš fyªJ bfh©lJ. gl vÇ¥ò ehŸ m‹W fhiy, jL¥ò¥

fhtš r£l¥go bgÇah®, á.gh. Mâ¤jdh®, njhH®fŸ ».åukÂ,

FUrhÄ, òyt® nfh. ïkatu«g‹, M»nahU« ifJ MÆd®.

m¡nlhg® 23ïš ‘iA¡nfh®£ Ú⥠ngh¡F¡ f©ld ehŸ’ v‹w

bgaÇš âU¢áÆš eilbg‰w gšyhÆut® Toa T£l¤âš ca®Úâ

k‹w¤âš gh®¥gd tH¡f¿P®fË‹ ngh¡if¡ f©o¤J bgÇah®

KH¡fÄ£lh®.

1961#dtÇ 17ïš rhÄ. áj«gudh®, br¥l«g® 22ïš

‘FomuR’ bghW¥ghsuhf ïUªj fÇtujrhÄ,

br¥l«g® 23ïš âUth%® á§fuha®, m¡nlhg® 12ïš âU¢á ãuh‹á°

M»nah® KobtŒâaik ïa¡f¤J¡F ngÇH¥ghŒ mikªjd.

br‹r° fz¡bfL¥ã‹nghJ ‘všnyhU« eh¤âf® v‹nw brhšY§fŸ’

v‹W â.f. njhH®fŸ nf£L¡ bfhŸs¥g£ld®. fhkuhriu bghJ¤

nj®jÈš MjÇ¡f nt©Lbk‹W k¡fis¡ nf£L¡ bfh©L bgÇah®

ÔÉu¥ ãu¢rhu« brŒjh®. â.K.f.it É£L Éy» <.bt.». r«g¤ V¥uš

19ïš ‘jÄœ njáa¡ f£á’ia¤ Jt¡»dh®.

1962#dtÇ 1ïš ‘ÉLjiy’Æš ‘gh®¥gd¤ njhH®fS¡F’

v‹W bgÇah® vGâa f£Liu gh®¥gdU¡F m¿îiu

ahfî« v¢rÇ¡ifahfî« mikªjJ. fhkuhrÇ‹ bt‰¿¡fhf âuhÉl®

fHf« fLikahf ciH¤jJ. nj®jÈš fh§»u° bt‰¿ailªjJ. fhkuhr®

9 ng® bfh©l mik¢ruitia kh®¢ 15ïš mik¤jh®. #dtÇ 20ïš

o.V.É. ehj‹, #]iy 27ïš _tÿ® ïuhkhÄ®j¤j«ikah® KobtŒâd®.

1963gH«bgU« RakÇahij bghJîilik åu®

g.éthdªj« rdtÇ 18ïš Koî vŒâdh®. vâ®tU«

1965M« M©L rdtÇ 26M« ehËÈUªJ ïªâia M£á bkhÊ

ahF« knrhjhit cŸJiw mik¢r® V¥uš 13š ehlhSk‹w¤âš

jh¡fš brŒjJ« jÄHf¤âš ïªâ v⮥ò miy år¤ bjhl§»aJ.

fhkuhr® f£á¥ g M‰W« bghU£L Kjyik¢r® gjÉÆ

Å‹W« gjÉ Éyf¤ Ô®khŤâU¥gJ m¿ªj bgÇah®, jdJ

v⮥ig¤ bjÇɤjnjhL mt® ÉyFtJ jÄHU¡F« jÄœeh£L¡F«

fhkuhrU¡F« j‰bfhiyahf Koí« v‹W jªâ _y« mtU¡F

bjÇɤjh®. vÅD«, fhkuhr® gjÉ Éy», m¡nlhg® 3ïš âU.g¡jt¤

ry« Kjyik¢ruh» 8 mik¢r®fŸ bfh©l mik¢ruitia

mik¤jh®.

5 2

á.ã. ïuhkrhÄ (mŒa®) jiyikÆyhd ïªâa xUik¥gh£L¡

FGÉ‹ gǪJiu¥go ehlhSk‹w¤âš ãÇÉid¤ jil¢ r£l«

Ãiwnt‰w¥g£lJ. ïªâa xUik¥gh£L¡ T¥gh£ilí«, ãÇÉid¤

jil¢ r£l¤ijí« bgÇah® f©o¤J¡ Fuš vG¥ãdh®.

1964Ãy c¢rtu«ò¢ r£l« bršyhJ v‹W R¥ß« nfh®£

Ô®¥ò mˤjij x£o bgÇah® m¿îiu¡»z§f

ehbl§F« V¥uš 19ïš ‘R¥ß« nfh®£ f©ld ehŸ’ âuhÉl®

fHf¤âduhš fil¥ão¡f¥g£lJ. V¥uš 21ïš òu£á¡ fÉP® Koî

vŒâaJ âuhÉl® ïa¡f¤J¡F ngÇH¥ghŒ mikªjJ. ïJtiu

ft®duhf ïUªJ tªj ÉZQuh« nkâ Ú§», b#arhkuh# cilah®

br‹id khÃy ft®duhf¥ bghW¥ng‰wh®. f«ôÅ°£ f£á ïu©lhf

cilªJ, neU nk 27ïš Koî vŒâaik¡F bgÇah® Mœªj

ïu§fYiu T¿dh®. âU¢áÆš fšÿÇ bjhl§f¥ bgÇah® %ghŒ

Iªjiu ïy£r« e‹bfhil mˤjh®. jÄœ njáa¡ f£á br¥l«g®

6ïš fiy¡f¥g£L fh§»uRl‹ nr®ªjJ.

1965ïªâ v⮥ò¤ Ô ehbl§F« guÉ #dtÇ 25 Kjš

ã¥utÇ 15 tiuÆyhd fhy¤âš c¢rf£l¤ij milªJ

khzt®fË‹ ÔÉu¥ nghuh£lkhf ts®ªJ jÄHfnk °j«ã¤jJ. ï¡

fhyf£l¤âš â»ÿ£L£k t‹Kiw¢ r«gt§fŸ, nghä° ml¡F

Kiw, J¥gh¡»¢ NL, cÆÇH¥ò M»a mid¤J« Ãfœªjd. bgÇah®

jiyikÆš elªj Kjš ïu©L ïªâ v⮥ò¥ ngh®fËY«

jiyfh£lhj t‹Kiw ï¥nghJ ÃfœªâU¥gij¡ fU¤âš bfh©L

bgÇah®, “ïªâ v⮥㋠bgauhš ï¥nghJ el¡F« t‹Kiw¡F¡

fhuz« gh®¥gdU«, g¤âÇif¡fhuDnk” v‹W R£o¡fh£odh®.

bgÇah® nt©LnfhË‹go V¥uš 8, 9 ehŸfËš ehbl§F« âuhÉl®

fHf¤ njhH®fŸ f«g ïuhkhaz¤ij¡ bfhS¤â rh«giy ‘ÉLjiy’

mYtyf¤J¡F mD¥ãd®. m¡nlhg® 11ïš F¤öá FUrhÄ

KobtŒâdh®. m¡nlhg® 31ïš F‹w¡Fo mofsh® ‘ÉLjiy’¥

gÂkidÆ‹ òâa f£ol¤ij br‹idÆš bgÇah® jiyikÆš

âwªJ it¤jh®.

1966fh§»u° jiyt® fhkuhr® Ka‰áahš ïªâuhfhªâ

#dtÇ 19ïš ïªâa¥ ãujkuhdh®. ft®d® b#arhkuh#

cilah® Ú§», #dtÇ 4 Kjš #]‹ 27 tiu Úâgâ v‹.rªâuhbu£o

ft®d® (bghW¥ò) Mdh®. ã‹d®, #]‹ 98 Kjš c{#š á§

ft®duhdh®. g¡jt¤ry« M£áÆ‹ jÄH® Énuhj¥ ngh¡if¡ f©L

rÈ¥gilªj bgÇah®, ‘g¡jt¤ry« M£á xÊf!’ v‹W Fuš bfhL¤jh®.

bgÇah® f£lis¥go r§fuh¢rhÇahiu¥ g»ZfÇ¡f mt® br‹w

Élbkšyh« âuhÉl® fHf¤ bjh©l®fŸ fW¥ò¡ bfho fh£od®.

ošÈÆš ‘gRtij¤ jL¥ò’ v‹w bgauhš et«g® 7ïš fhkuhr®

5 3

å£L¡F Ô it¡f Ka‹w gh®¥gd¡ T£l¤â‹ braiy¡ f©o¤J

FubyG¥ãa bgÇah®, ‘Ó¡»a® nghy¡ f¤â it¤J¡ bfhŸS§fŸ!

fhkuhriu¥ ghJfhU§fŸ !’ v‹W et«g® 14ïš m¿É¤jh®. mnjhL,

et«g® 26ïš ‘fhkuhr® bfhiy Ka‰á f©ld ehŸ’ filão¡f¡

nfhÇdh®.

1967bgÇah®, g¡jt¤ry« M£á ÛJ btW¥gilªâUª

jhY« fhkuhrÇ‹ jiyikÆ‹ Ñœ ïa§F« fh§»u°

f£á¡nf th¡fË¡f nt©Lbk‹W nf£L¡ bfh©lh®. ã¥utÇÆš

eilbg‰w 4MtJ bghJ¤ nj®jÈš â.K.f. 173 ïl§fËš ngh£oÆ£L

137 ïl§fis bt‹wJ. m©zh kh®¢ 6ïš 9 ng® bfh©l

gh®¥gdušyhj mik¢ruitia mik¤jh®. m©zh nj®jÈš bt‰¿

bg‰wîl‹ gjÉna‰gj‰F K‹ò gh®¥gd® Nœ¢á¡F M£glhkš

bgÇahiu¢ rªâ¤jh®, bgÇah® Mjuit eš»dh®.

â.K.f. M£áÆš Kj‹Kjyhf V¥uš 26ïš tlbkhÊ¥

bga®fshd ‘$, $kâ, FkhÇ’ v‹gdt‰iw xʤJ, ‘âU, âUkâ,

bršÉ’ vd tH§f¥ bgW« vd MizÆl¥g£lJ.

“flîŸ ïyiy, flîŸ ïšynt ïšiy, flîis¡ f‰ã¤jt‹

K£lhŸ; gu¥ãat‹ mnah¡»a‹, tz§F»wt‹ fh£LÄuh©o”

v‹w flîŸ kW¥ò thrf«, nk 24, 25 ehŸfËš Élaòu¤âš eilbg‰w

RakÇahij tF¥òfËš ciuah‰¿a bgÇah® mt®fshš

cUth¡f¥g£L cyF¡F mË¡f¥g£lJ.

“ïªj M£ána, bgÇahU¡F¡ fh¡ifah¡f¥g£lJjh‹”

v‹W m©zh #]‹ 20ïš r£lk‹w¤âš m¿É¤jh®. jÄHf r£l

k‹w¤âš br‹id khÃy¤â‰F ‘jÄœehL’ v‹W bga® kh‰w« brŒa¡

nfhU« Ô®khd« #]iy 18ïš Ãiwnt‰w¥g£lJ. #]iy 2ïš

Midkiy euá«k‹ KobtŒâdh®. kU¤JtkidÆÈUªj bgÇah®

kU¤JtÇ‹ mDkâ bg‰W Mf°L 26ïš br‹idÆš eofntŸ

v«.M®. ïuhjhÉ‹ ïU kfŸfË‹ âUkz¤J¡F« br‹W

jiyikna‰W el¤â it¤JÉ£L¤ âU«ãdh®. âU¢áÆš br¥l«g®

17ïš bgÇah® áiyia fhkuhr® âwªJ it¤jh®. átnrid¡

bfhLikia v⮤J m¡nlhg® 1ïš br‹idÆš eilbg‰w khbgU«

C®ty¤âš bgÇah® fyªJ bfh©lh®. et«g® 28ïš jÄHf

r£lk‹w¤âš RakÇahij¤ âUkz knrhjh Vfkdjhf Ãiwnt‰w¥

g£lJ.

1968#dtÇ 17ïš â.K.f. M£áÆš Ãiwnt‰w¥g£l

RakÇahij¤ âUkz¢ r£l¤J¡F FoauR¤ jiyt®

x¥òjš »il¤jJ. bgÇah® m¿É¥ã‰»z§f V¥uš 14ïš ehbl§F«

‘ošÈ Mâ¡f¡ f©ld ehŸ’ v‹w bgauhš bghJ¡ T£l§fŸ

5 4

el¤j¥g£L, ‘jÄœehL-ÉLjiy’ KH¡fÄl¥g£lJ. m¡nlhg® 7ïš

tleh£L R‰W¥gaz¤ij¤ Jt¡»a bgÇah® 12, 13 njâfËš

y¡ndhÉš eilbg‰w jhœ¤j¥g£nlh®, ã‰gL¤j¥g£nlh® k‰W«

áWgh‹iknah® kheh£oY« k‰W« gy ïl§fËY« ‘rhâ xÊ¥ò’

k‰W« ‘ÉLjiy’ KH¡fÄ£lh®. m¡nlhg® 20ïš br‹id âU«ãdh®.

muR mYtyf§fËš flîs® gl§fis mf‰W«go â.K.f. muR

MizÆ£lij¥ bgÇah® ghuh£o k»œªjh®. clšey« F‹¿

mbkÇ¡fhî¡F Ợir bgw¢ br‹w m©zh, et«g® 6ïš br‹id

âU«ãdh®.

1969#dtÇ 14ïš m©zhÉ‹ â.K.f. muR Ka‰áahš

‘br‹id ïuh{a«’ v‹gJ ‘jÄœehL’ v‹W bga®

kh‰w« bg‰wJ. ã¥utÇ 3ïš m©zh Koî vŒâaik¡F bgÇJ«

tUªâ, ‘el¡f¡ TlhjJ elªJ É£lJ. ïJ 4 nfho k¡fisí«

bghW¤J gÇfhu« fhz Koahj J¡f¢ r«gtkhF«’ v‹W bgÇah®

m¿¡if ÉL¤jh®. ã¥utÇ 10ïš fiyP® K.fUzhÃâ jiyikÆyhd

â.K.f. mik¢ruit gjÉna‰wJ. fiyP® Ka‰áahš br¥l«g® 1

Kjš thbdhÈÆš ‘ãuhªâa¢ brŒâfŸ’ v‹gJ kh¿ ‘khÃy¢

brŒâfŸ’ v‹W m¿É¡f¥g£lJ. et«g® 16ïš âU¢áÆš Toa

âuhÉl® fHf k¤âa fÄ£oÆš ‘f®¥g¡ »Uf EiHî¡ »s®¢á’ el¤j

Koî brŒa¥g£lJ. bgÇahuhš vGj¥g£l ‘ïuhkhaz gh¤âu§fŸ’

v‹D« üÈ‹ M§»y«, ïªâ¥ gâ¥ò, c.ã. murhš jilÉâ¡f¥

g£lJ. jŠir, j®kòÇ M»a ïl§fËš bgÇah® áiyfŸ Kjšt®

fiyPuhš âwªJ it¡f¥g£ld.

1970bgÇah® áiyÆ‹ Ñœ mt® brhšÈa thrfkhd

‘flîŸ kW¥ò’¡ fU¤JfŸ ïU¥gJ ÃahakhdJ

v‹W #dtÇ 6ïš jÄHf muR jiyik¢ brayhs® m¿É¤jh®. âU¢á

bgÇah® khËifÆš ‘c©ik’ khj ïjiH bgÇah® Jt¡»dh®.

Kjšt® fiyP® nt©LnfhS¡F ïz§» #dtÇ 18ïš f®¥g¡ »Uf

EiHî¡ »s®¢áia¥ bgÇah® x¤â it¤jh®. r£lehj‹

jiyikÆyhd ã‰g£nlh® ey¡ FGÉd® #dtÇ 22ïš bgÇahiu

rªâ¤J mÇa Mnyhrid bg‰wd®. c.ã. muR, bgÇahÇ‹ ïªâ-

ïuhkhaz¥ gh¤âu§fŸ üiy¤ jil brŒjij v⮤J myfhgh¤

ca®Úâk‹w¤âš ‘Ç£’ jh¡fš brŒa¥g£lJ. myfhgh¤ij¥ nghynt

ošÈÆY« bgÇahÇ‹ ïuhkhaz¥ gh¤âu§fŸ ïªâ¥ gâ¥ò

(f¢áuhkha© vD« bgaÇš mnrh¡ ò¤jfhyah btËpL - bkhÊ

bga®¥ghs® - iyÆ á§ ahj›) ošÈ by¥od©£ ft®duhš, ã¥utÇ

28ïš jil brŒa¥g£lJ. cyf ehLfŸ mitia¢ nr®ªj fšÉ,

m¿Éaš, g©gh£L¡ fHf¤jhuhš (UNESCO) br‹id ïuh#hÍ

k©lg¤âš elªj ÉHhÉš bgÇahU¡F ‘ÉUJ’ tH§f¥g£lJ.

5 5

k¤âa¡ fšÉ mik¢r® âÇFzbr‹ jiyikÆš Kjšt® fiyP®

ï›ÉUij tH§»dh®, ÉUJ thrfkhtJ:

“Periyer the Prophet of the New Age; the Socrates of South East Asia,Father of the Social Reform Movement and Arch enemy of ignorance,superititions, meaningless customs and baseless manners.”

-(UNESCO)

“bgÇah® ò¤Jyf¤ bjhiyneh¡fhs®; bj‹ »H¡F MáahÉ‹

rh¡uO°, rKjha¢ Ó®âU¤j ïa¡f¤â‹ jªij; m¿ahik, _le«ã¡if,

bghUs‰w gH¡f tH¡f§fŸ, Mjhuk‰w elto¡iffŸ M»at‰¿‹

fL« vâÇ.” - íbd°nfh

nry«, â©L¡fšÈš bgÇah® áiyfŸ âw¡f¥g£ld.

1971#dtÇ 12ïš mid¤J¢ rhâÆdU« m®¢rf® Mfyh«

vD« r£l« â.K.f. M£áÆš r£lk‹w¤âš Ãiwnt¿

aJ. #dtÇ 23ïš, nry¤âš âuhÉl® fHf¢ rh®ãš eilbg‰w

_le«ã¡if xÊ¥ò kheh£oš ïuhk‹ bgh«ik brU¥ghY«,

És¡Fkh‰whY« mo¡f¥g£lJ. kh®¢ khj¤âš eilbg‰w bghJ¤

nj®jÈš â.K.f. bt‹W, fiyP® jiyikÆyhd mik¢ruit kh®¢

15ïš Û©L« gjÉna‰wJ. V¥uš 1ïš ghty® ghyRªju«

KobtŒâdh®. c.ã.Æš bgÇahÇ‹ ïuhkhaz¥ gh¤âu§fŸ üÈ‹

ïªâ¥ gâ¥ig jil brŒjJ bršyhJ v‹W myfhgh¤ ca®Úâk‹w«

Ô®¥gˤjJ. òyt® FHªij vGâa ‘ïuhtz fhÉa«’ v‹D« üY¡F

fh§»u° M£á¡ fhy¤âš Éâ¡f¥g£oUªj jilahdJ, nk 18ïš

Ú¡f¥g£lJ. ‘khl®‹ nuõdÈ°L’ vD« M§»y khj ïjœ br¥l«g®

1ïš Jt¡f¥g£lJ. <nuh£oš bgÇah® áiy âw¡f¥g£lJ.

1972ã¥utÇ 22ïš <H¤ jªij brštehaf« bgÇah®

âlY¡F tªJ bgÇahiu¡ f©L ciuahodh®.

‘jÄœehL m®¢rf® r£l« bršyhJ’ vd kh®¢ 14ïš c¢rÚâk‹w«

Ô®¥gˤjJ. Mf°L 13ïš flÿÇš bgÇah® áiyia Kjšt®

fiyP® âwªJ it¤jh®. ‘nfhÆš mw§fhty® FGÉš

jhœ¤j¥g£nlh® xUt® f£lha« ïl« bgwnt©L«’ v‹w knrhjh

br¥l«g® 18ïš jÄœehL r£lk‹w¤âš jh¡fš brŒa¥g£lJ.

bgÇah® ãwªj ehŸ ÉHhitbah£o bgÇahÇ‹ fU¤Jfsl§»a ‘ca®

v©z§fŸ’ vD« áW üš x‹wiu ïy£r« gofŸ m¢ál¥g£L Äf¡

Fiwªj ÉiyÆš fHf¤ njhH®fshš ehbl§F« tH§f¥ bg‰wik

xU òJikahd V‰ghlhf mikªjJ. br¥l«g® 24ïš òyt® FHªij

Koî vŒâdh®. â.K.f.ÉÅ‹W« Ú¡f¥g£l v«.Í.M®. m¡nlhg® 8ïš

m©zh â.K.f. v‹w bgauhš xU f£áia¤ bjhl§»dh®. or«g® 25š

5 6

á. ïuh#nfhghyh¢rhÇah® Koî vŒâaik¡F¥ bgÇah® tUªâ

m¿¡if ÉL¤jh®.

1973ã¥utÇ 14ïš br‹id ca®Úâk‹w tuyh‰¿nyna

Kj‹ Kiwahf jhœ¤j¥g£l tF¥ãduhd tujuhr‹

Úâgâahf ÃaÄ¡f¥g£lh®. bgÇah® ãwªj ehisbah£o ï›th©L«

‘ca® v©z§fŸ’ vD« fU¤J¤ bjhF¥ò üš ehbl§F«

gu¥g¥g£lJ. br¥l«g® 30ïš kJiuÆš fUŠr£il¥ gil khehL

vG¢á Ä¡fjhf mikªjJ. jŠir, j®kòÇÆš cŸs bgÇah® áiyÆ‹

Ñœ cŸs flîŸ kW¥ò thrf¤ij v⮤J eilbg‰w tH¡F

m¡nlhg® 11ïš jŸSgo MƉW. m¡nlhg® 14ïš nry« T£l¤âš,

tleh£oš bfh©lhl¥gL« ‘ïuh« äyh’it¡ f©o¤J¥ bgÇah®

KH§»dh®. eh£L¥ ãÇÉid¡ bfhŸif¤ ÔÉukhf¥ gu¥ò« bghU£L

et«g® 28 Kjš jÄHfbk§F« - fL§FËiuí« bghU£gL¤jhkš

bgÇah® NwhtË¢ R‰W¥gaz« nk‰bfh©lh®. or«g® 8, 9 ïš jÄH®

rKjha ïÊî xÊ¥ò kheh£il br‹id bgÇah® âlÈš bgÇah®

T£o, 26.01.1974 m‹W nfhÆš f®¥g¡»Uf EiHî¡ »s®¢á el¡F«

v‹W m¿É¤jh®. or«g® 19ïš âahfuha ef® áªjidahs® k‹w¤â‹

rh®ãš eilbg‰w T£l¤âš bgÇah® jkJ ‘ïWâ ngUiu’Æš ïd

vG¢á k‰W« ÉLjiy¡ Fuš vG¥ãdh®.

or«g® 24ïš jÄÊd« m⮢áí‰W¡ f©Ù® áªj, ey« F‹¿a

ÃiyÆš âuhÉl® ïa¡f¤ jªij bgÇah® Koî vŒâdh®. xU rfh¥j«

- ÃiwtilªjJ. fiyP® M£áÆš bgÇah® kiwî¡F muR kÇahij

brY¤j¥g£lJ xU F¿¥ãl¤j¡f Ãfœ¢áahF«.

5 7

1912M« M©oÈUªJ bgÇah®

kiwªj 1973M« M©L tiuÆyhd

tuyh‰W Ãfœîfis Äf¤ JšÈakhf

bjhF¡f¥g£LŸs tuyh‰W¡ ifnaL.

m‹iwa br‹id khfhz¤â‹ -

jÄœeh£o‹ r_f tuyhW« ïJjh‹.

ãÇ£oZ ïªâahÉš gh®¥gdušyhj

k¡fË‹ cÇikfS¡fhf enlrdh®, o.v«.

eha®, âahfuha®, gdfš mur®, bgÇah®

ngh‹w kf¤jhd jiyt®fË‹ j‹dy«

fUjhj nghuh£l tuyhWfis ÉtÇ¡»wJ

ïªj üš. ï‹iwa jiyKiwÆdU¡F ïJ

Äf¢ áwªj ifÉs¡F.