PROTUPOARNA ZATITA (1.kolokvij)Zakonska regulativa1. U kojim zakonima su sadrane temeljne obveze provoenja graevinskih mjera zatite od poara usklaene sa zakonodavstvom Europske unije?

U Zakonu o gradnji (u lanku 10), te Zakonu o zatiti od poara (u lanku 25.)2. to smatramo pod pasivnom protupoarnom zatitom, te to je to poarni odjeljak (sektor), odnosno zato graevinu dijelimo na poarne odjeljke (sektore)?

Pod pasivnom protupoarnom zatitom smatramo projektiranje i izgradnju poarnih odjeljaka(sektora) u graevini na nain propisan zakonskim aktima, normama te pravilima tehnike struke.

Poarni odjeljak (sektor) je dio graevine koji je odijeljen od ostalih dijelova graevine pregradnom konstrukcijom i elementima odreene otpornosti na poar.

Graevinu dijelimo na poarne odjeljke (sektore) s ciljem da poarne rizike svedemo na najmanju

moguu mjeru, da se mogui poar to bre lokalizira i ugasi, sprijei njegovo irenje unutar graevine te prijenos na druge graevine.3. Nabrojite bitne zahtjeve za graevinu koji se osiguravaju u projektiranju i graenju graevine kako bi ona bila sigurna u sluaju nastanka poara (Zakon o zatiti od poara lanak 25. i Zakon o gradnji - lanak 10).

Zakon o zatiti od poara lanak 25.

Prilikom projektiranja i graenja graevine mora se osigurati zatita od poara, kao jedan od bitnih zahtjeva za graevinu propisanih posebnim propisom kojim se ureuje podruje prostornog ureenja i gradnje, tako da se u sluaju poara: ouva nosivost konstrukcije tijekom odreenog vremena utvrena posebnim propisom,

sprijei irenje vatre i dima unutar graevine,

sprijei irenje vatre na susjedne graevine,

omogui da osobe mogu neozlijeene napustiti graevinu, odnosno da se omogui njihovo spaavanje,

omogui zatita spaavatelja.

Zakon o gradnji - lanak 10.

Graevine moraju biti projektirane i izgraene tako da u sluaju izbijanja poara:1. nosivost graevine moe biti zajamena tijekom odreenog razdoblja2. nastanak i irenje poara i dima unutar graevine je ogranieno3. irenje poara na okolne graevine je ogranieno4. korisnici mogu napustiti graevinu ili na drugi nain biti spaeni5. sigurnost spasilakog tima je uzeta u obzir.4. emu slui Elaborat zatite od poara, za koju skupinu graevina se izrauje ?

Elaborat zatite od poara slui kao podloga za izradu svih vrsta projekata glavnog projekta prema posebnom propisu. Podaci iz elaborata slue za projektiranje mjera zatite od poara pri izradi glavnog projekta graevine glede ispunjavanja bitnog zahtjeva zatite od poara.

Elaborat zatite od poara izrauje se samo za graevine skupine 2 zahtjevne graevine. 5. Prema Pravilniku o otpornosti na poar i drugim zahtjevima koje graevine moraju zadovoljiti u sluaju poara nabrojite klase zgrada podskupine te definirajte visoke objekte

KLASE ZGRADA ZPS 1

Zgrade podskupine 1 (ZPS 1) su slobodno stojee zgrade s najmanje tri strane dostupne vatrogascima za gaenje poara s nivoa terena, koje sadre do tri nadzemne etae s kotom poda najvie etae za boravak ljudi do 7,00 metara mjereno od kote vanjskog terena s kojeg je mogua intervencija vatrogasaca, odnosno evakuacija ugroenih osoba, i koje sadre jedan stan ili jednu poslovnu jedinicu, tlocrtne (bruto) povrine do 400,00 m i do ukupno 50 korisnika.

KLASE ZGRADA ZPS 2

Zgrade podskupine 2 (ZPS 2) su slobodno stojee zgrade i zgrade u nizu, koje sadre do tri nadzemne etae s kotom poda najvie etae za boravak ljudi do 7,00 metara mjereno od kote vanjskog terena s kojeg je mogua intervencija vatrogasaca, odnosno evakuacija ugroenih osoba, i koje sadre najvie tri stana odnosno najvie tri poslovne jedinice pojedinane tlocrtne (bruto) povrine do 400,00 m i ukupno do 100 korisnika.

KLASE ZGRADA ZPS 3

Zgrade podskupine 3 (ZPS 3) su zgrade koje sadre do tri nadzemne etae s kotom poda najvie etae za boravak ljudi do 7,00 metara mjereno od kote vanjskog terena s kojeg je mogua intervencija vatrogasaca, odnosno evakuacija ugroenih osoba, u kojima se okuplja manje od 300 osoba, a nisu obuhvaene stavkom 1. ili 2. ovog lanka.

KLASE ZGRADA ZPS 4

Zgrade podskupine 4 (ZPS 4) su zgrade koje sadre do etiri nadzemne etae s kotom poda najvie etae za boravak ljudi do 11,00 metara mjereno od kote vanjskog terena s kojeg je mogua intervencija vatrogasaca, odnosno evakuacija ugroenih osoba, i koje sadre jedan stan odnosno jednu poslovnu jedinicu bez ogranienja tlocrtne (bruto) povrine ili vie stanova odnosno vie poslovnih jedinica pojedinane tlocrtne (bruto) povrine do 400,00 m i ukupno do 300 korisnika.

KLASE ZGRADA - ZPS 5

Zgrade podskupine 5 (ZPS 5) su zgrade s kotom poda najvie etae za boravak ljudi do 22,00 metra

mjereno od kote vanjskog terena s kojeg je mogua intervencija vatrogasaca, odnosno evakuacija

ugroenih osoba, a koje nisu razvrstane u podskupine ZPS 1, ZPS 2, ZPS 3 i ZPS 4, kao i zgrade koje se preteno sastoje od podzemnih etaa, zgrade u kojima borave nepokretne i osobe smanjene pokretljivosti te osobe koje se ne mogu samostalno evakuirati (bolnice, domovi za stare i nemone, psihijatrijske ustanove, jaslice, vrtii i slino), te zgrade u kojima borave osobe kojima je ogranieno kretanje iz sigurnosnih razloga (kaznene ustanove i slino), i/ili imaju pojedinane prostore u kojima se moe okupiti vie od 300 osoba.

KLASE ZGRADA - VISOKI OBJEKTI 22 mVisoke zgrade su zgrade s kotom poda najvie etae za boravak ljudi iznad 22,00 metra mjereno od

kote vanjskog terena s kojeg je mogua intervencija vatrogasaca, odnosno evakuacija ugroenih osoba,

uporabom auto-mehanikih ljestvi, odnosno autoteleskopske koare ili zglobne platforme.

6. to regulira Pravilnik o izboru i odravanju vatrogasnih aparata te gdje se oni moraju postavljati?

Pravilnikom se odreduju radnje, rokovi, minimalno potrebna oprema i uvjeti za odravanje vatrogasnih aparata, uvjeti za osposobljavanje djelatnika za obavljanje poslova odravanja vatrogasnih aparata te izbor vrste i kolicine aparata za zatitu objekata i vozila koja obavljaju javni prijevoz.

Vatrogasni aparati postavljaju se na uoljivim i lako dostupnim mjestima, u blizini mogueg izbijanja poara, a kod prijenosnih aparata ruka za noenje ne smije biti na visini veoj od 1,5 metara od tla.

7. to se propisuje Pravilnikom o hidrantskoj mrei za gaenje poara?

Ovim Pravilnikom propisuju se zahtjevi za hidrantske mree za gaenje poara i sluajevi u kojima se za zatitu od poara obvezatno primjenjuje hidrantska mrea za gaenje poara.8. Za koje graevine nije potrebno predvidjeti izgradnju unutarnje hidrantske mree (lanak 5. Pravilnika o hidrantskoj mrei za gaenje poara ) .

Nije potrebno predvidjeti izgradnju unutarnje hidrantske mree za prostore, dijelove graevina ili graevine u kojima bi uporaba vode mogla izazvati eksploziju, stvaranje zapaljivog plina, poar ili irenjepoara.

Takoer, nije potrebno predvidjeti izgradnju unutarnje hidrantske mree za graevine i dijelove graevina koji su izgraeni kao poarni sektori, najmanje otpornosti na poar 90 minuta ija ukupna povrina tlocrta ne prelazi 100 m2 i u kojima specifino poarno optereenje ne prelazi 100 MJ/m2, ako posebnim propisom nije odreeno drugaije.9. Koliko iznosi minimalni tlak u unutarnjoj (lanak 12.) i vanjskoj hidrantskoj mrei (lanak 19.) te kako se mora izvesti prostorija u koju se smjeta ureaj za povienje tlaka (lanak 21. Pravilnika o hidrantskoj mrei za gaenje poara ) ?

Najnii tlak na mlaznici kod minimalne protocne kolicine u unutarnjoj hidrantskoj mrei za gaenje poara ne smije biti manji od 0,25 Mpa.

Najmanji tlak na izlazu iz bilo kojeg nadzemnog ili podzemnog hidranta vanjske hidrantske

mree za gaenje poara ne smije biti manji od 0,25 MPa, kod propisanog protoka vode.

Ukoliko je ureaj za povienje tlaka smjeten u graevini koju se titi hidrantskom mreom za gaenje poara iji sastavni dio je sam ureaj, prostorija u koju je ureaj smjeten mora biti izgraena kao zaseban poarni sektor s graevinskim elementima, koji odjeljuju prostoriju od ostale graevine,otpornim na poar najmanje onoliko vremena koliko je najkrae predvieno vrijeme rada hidrantske mree.imbenici ZOP-a pri prostornom planiranju10. O emu treba voditi rauna prilikom odreivanja lokacije graevine?

Posebno se mora voditi rauna o tome kako i u kojoj mjeri e nova graevina ugroavati svoju okolinu i, obratno, u kojoj e mjeri okolina, tj. susjedne graevine, prometnice i drugo utjecati na stupanj opasnosti od poara i eksplozija na buduoj, novoj graevini.11. Na koji nain klimatski uvjeti utjeu na odabir lokacije?

Treba voditi rauna o smjeru dominantnog vjetra.Za odreena podruja utvruju se dominantni vetrovi jer o njima u velikoj mjeri ovisi razvoj poara,a pogotovo njegov prijenos. estina i brzina vjetrova prikazuje se ruom vjetrova.

Industrijske zone tako se lociraju da dominantni vjetrovi puu od stambene zone prema industrijskoj. Razkog tomu je u mogunosti prijenosa poara ali i u zagaenju okolia.12. Koje su prednosti, a koji nedostaci pojedine konfiguracije terena?

Konfiguracija terena moe se iskoristiti kao zapreka irenju ili prijenosu poara, to se posebno odnosi na umske poare.

Nepovoljna konfiguracija (brdoviti teren) moe oteavati pristup vatrogasnim vozilima i tehnici do pojedinih graevina, ali isto tako konfiguracija terena je bitna i s aspekta opskrbe vodom za gaenje.

13. Koji je najbolji nain opskrbe vodom na pojedinoj lokaciji?

Najbolji je nain opskrbe vodom za gaenje je preko hidrantske mree na odreenoj lokaciji.

14. Koliki je dozvoljeni razmak izmeu vanjskih hidranata i o emu on ovisi?

Udaljenost bilo koje vanjske toke graevine ili neke toke tienog prostora i najblieg hidranta ne smije biti vea od 80 m, niti manja od 5 m.

Udaljenost izmeu dva susjedna hidranta smije iznositi najvie 150 m, ako posebnim propisom nije drugaije odreeno.

Iznimno, u naseljima sa samostojeim obiteljskim kuama udaljenost izmeu dva susjedna hidranta smije iznositi najvie 300 m.15. Ukratko objasnite 3 tipa gradnje te kakva je opasnost od irenja i prijenosa poara kod

pojedinog tipa gradnje, odnosno na koji nain su osigurani vatrogasni pristupi?

a)Zatvoreni blok

Takav tip gradnje ima najnepovoljniji pristup za vatrogasna vozila i opremu, posebno u starijim gradskim jezgrama, gdje su ulice esto jako uske i neprimjerene za vatrogasnu tehniku.

Osim toga poar se moe vrlo brzo proiriti vodoravno i okomito unutar same graevine, a zbog naslanjaja graevine na graevinu prijeti i vrlo velika opasnost prijenosa poara s graevine na graevinu, odnosno iz jedne ulice na drugu.

Zatvoreni blok u suvremenoj gradnji ne predstavlja vie takav problem prvenstveno zbog koritenja negorivih materijala, vatrootpornih konstrukcija, te podjelom graevina na poarne sektore. Kod takvih graevina potrebno je izvesti kolni prolaz kroz graevinu najmanje dimenzije 3 x 4 m, a koji se koristi kao vatrogasni prolaz.

b) pouotvoreni blok

Neto je povoljniji tip od zatvorenog glede vatrogasnog pristupa, ali postoji velika opasnost od prijenosa poara. Kod zatvorenog i poluotvorenog bloka povrine unutar bloka treba oprezno koristiti za operativni rad, a nikako se ne smiju koristiti za mjesto okupljanja evakuiranih osoba.

Izgradnja unutar blokova - nepoeljna -

c) gradnja u nizu

Najee se radi o stambenom nizu.Pristup za vatrogasna vozila i opremu s jedne strane niza nezadovoljava u potpunosti. Bolje je kada je pristupo omoguen sa dvije strane.

Zbog sprjeavanja vodoravnog irenja poara izmeu graevinskih jedinica izrauju se poarni zidovi.

d) stambeno poslovne graevine velike povrine

To su graevine u kojimaprijeti vrlo velika opasnost od vodoravnog i okomitog irenja poara, pa jepotrebnoobratiti veliku pozornost napreventivne mjere zatite te osiguranje kvalitetnih vatrogasnih pristupa sa svih strana. e) terasasta gradnja

Primjenjuje se kod strmih terena. Pristup za vatrogasna vozila i opremu je nepovoljan. Pravilnom gradnjom osiguravaju se preventivne mjere od prijenosa poara s graevinenagraevinu te osiguravaju povrine za operativni rad vatrogasnih vozila.f) stambeni i poslovni tornjevi

Kod takvog tipa gradnje vatrogasni pristupi moraju se osigurati sa sve etiri strane. Postoji velika opasnost od okomitog irenja poara, to se moe sprijeiti visokim parapetima ili jo bolje vodoravnim istakama (balkoni, loe)

16. Koja dva tipa unutarnje hidrantske mree mogu biti, minimalni tlak te na koji nain se provodi raspored hidranata, odnosno gdje se oni postavljaju?

Dva tipa unutarnje hidrantske mree: mokra i suha hidrantska mrea.Minimalni tlak u unutarnjoj hidranstskoj mrei ne smije biti manji od 0,25 Mpa. Unutarnja hidrantska mrea za gaenje poara mora biti izvedena na takav nain da se ostvari potpuno prekrivanje prostora koji se titi najmanje s jednim mlazom vode s tim da se na duinu cijevi s mlaznicom moe dodati duina mlaza od najvie 5 m.17. emu slue vatrodojavni sustavi?Vatrodojavni sustavi slue za otkrivanje poara u najranijoj fazi, da se odredi mjesto njegovog nastanka i alarmiraju odgovorne osobe.

18. Prednosti i mane ventilacijskih sustava u graevini u uvjetima poara?Prednosti su da se izmjenom zraka u prostorijama sprjeava stvaranje eksplozivne smjese para, plinova ili praine sa zrakom, dok su nedostaci to su ventilacijski kanali vrlo pogodni za irenje vatre i dima pa se kao mjera zatite u njih ugrauju automatske vatrootporne zaklopke.

Vatrogasni pristupi19. to su to vatrogasni pristupi, vatrogasni prilazi i povrine za operativni rad?

Vatrogasni pristupi su vrste povrine koje svojim parametrima (irina, radijus,nosivosti i dr.), omoguavaju da vatrogasna i spasilaka vozila i oprema dou do ugroene graevine i svih otvora na njenom vanjskom zidu radi spaavanja osoba i gaenja poara;

Vatrogasni prilazi su povrine koje se direktno nastavljaju na javne prometne povrine,a omoguavaju kretanje vatrogasnih vozila do povrina uzdu graevina predvienih za operativni rad vatrogasnih vozila na spaavanju osoba i gaenju poara;

Povrine za operativni rad ili manevriranje su vrste povrine koje su direktno ili prekovatrogasnih prilaza povezane s javnim prometnim povrinama. One slue za postavljanje vatrogasnih vozila prilikom poduzimanja akcija spaavanja i gaenja.20. S koliko strana moraju biti osigurani vatrogasni pristupi i o emu to ovisi?

Vatrogasni pristupi moraju biti osigurani:

najmanje s jedne strane, i to due, kod graevina niske stambene izgradnje (prizemne i jednokatne) i kolektivnog stanovanja, te graevina koje imaju obostrano orijentirane stambene jedinice, a ija visina ne prelazi etiri kata;

najmanje s dvije due strane graevine kod graevina i prostora za javne skupove (kinematografi, kazalita, koncertne dvorane, sportske dvorane, prostori za vjerske obrede i sl.), graevina namijenjenim odgoju i obrazovanju, bolnica,hotela, trgovakih, industrijskih i visokih graevina kao i stambenih graevina kolektivne izgradnje s jednostrano orijentiranim stambenim jedinicama, stambenim graevinama koje imaju vie od etiri kata, te svim drugim graevinama i prostorima u kojima se okuplja, radi i boravi vie od 100 osoba; 21. to sve moe biti vatrogasni pristup (lanak 5. Pravilnika o uvjetima za vatrogasne pristupe)? Kao vatrogasni pristupi mogu se koristiti povrine:

kolnika javnih prometnica;

kolnika pristupnih putova do graevine

kolnika prolaza kroz graevinu;

graevina (rampa, ploa uzdignutih pjeakih trgova uz graevinu, povrine niih

dograenih dijelova graevina uz vie graevina i sl. );

plonika i trgova predvienih za pjeake te

sve ostale povrine na terenu iju nosivost omoguuje prolaz i rad vatrogasnih vozila.22. Kako moraju biti oblikovani vatrogasni pristupi (lanak 6. Pravilnika)?

U pravilu vatrogasne pristupe treba planirati tako da omoguavaju kretanje vatrogasnog vozila vonjom naprijed.

Vatrogasni pristup oko visokih graevina treba planirati tako da je kretanje vatrogasnih vozila mogue iskljuivo vonjom naprijed.

Slijepi vatrogasni pristupi dui od 100 m, moraju na svom kraju imati okretalita koja omoguavaju sigurno okretanje vatrogasnih vozila.23. Nosivost vatrogasnih pristupa?

Nosivost vatrogasnih pristupa treba biti takva da omogui kretanje i rad vatrogasnih vozila.

Nosivost graevinskih konstrukcija, ije su povrine predviene da poslue kao vatrogasni pristup, treba biti takva da podnese osovinski pritisak od 100 kN.24. Uvjeti koritenja vatrogasnih pristupa (lanak 9. Pravilnika)?

Da bi se vatrogasni pristupi u odreenom trenutku mogli koristiti u svrhu kojoj su namijenjeni, potrebno je:

- da budu vidljivo oznaeni oznakama sukladno hrvatskim normama ili pravilima tehnike prakse;

- da se na povrinama koje se nalaze izmeu vanjskih zidova graevina i povrina za operativni rad vatrogasnih vozila ne postavljaju graevine ili zasauju visoki drvoredi koji prijee slobodan manevar vatrogasne tehnike; - da na povrinama koje su iskljuivo namijenjene za rad s vatrogasnom tehnikom budu postavljene rampe kako bi se sprijeio dolazak drugih vozila,

- da budu stalno prohodni u svojoj punoj irini.

25. Najmanje irine ravnih vatrogasnih prilaza te kako mogu biti izvedeni?

Ravni vatrogasni prilaz predvien za jednosmjerno kretanje vatrogasnih vozila treba biti irine najmanje 3 m.

Ravni vatrogasni prilazi mogu biti izvedeni i kao vozne trake irine od najmanje 1,1 m, a razmak izmeu traka mora iznositi 0,8 m. 26. to su to povrine za operativni rad?Povrine za operativni rad ili manevriranje su vrste povrine koje su direktno ili preko vatrogasnih prilaza povezane s javnim prometnim povrinama. One slue za postavljanje vatrogasnih vozila prilikom poduzimanja akcija spaavanja i gaenja.27. Dogradnja na povrinama za operativni rad problemi (lanak 15 Pravilnika) ?

Dogradnja niih dijelova graevina uz vie graevine ili istake niih etaa izvan gabarita viih etaa iste graevine, ne smiju svojom irinom prijeili dostup vatrogasne tehnike do otvora na vanjskim zidovima viih dijelova graevina.

Ukoliko se predvia dogradnja nie graevine uz vie graevine ija irina onemoguava dostup vatrogasne tehnike do otvora na vanjskim zidovima viih dijelova graevina, potrebno je predvidjeti mogunost dolaska vatrogasnog vozila na plou graevine.Ispitivanje gorivost28. Po kojim normama se provodi klasifikacija graevnih materijala prema ponaanja u poaru, tj.

reakciji na poar?U Hrvatskoj se ponaanje graevnih materijala u poaru, tj. reakcija na poar klasificira prema HRN EN 13501 -1 te HRN DIN 4102 dio 1.29. Nabrojite klase graevnih materijala prema ponaanju u poaru po HRN EN 13501-1? (samo glavne klase)

Klasifikacija je odreena sa sedam klasa: A1, A2, B, C, D, E, F.30. Klasifikacija graevnih materijala prema HRN DIN 4102 dio 1.?

Klasa ponaanja u poaru sukladno normi HRN DIN 4102 dio , su sljedee:

negorivi graevni materijaliAA1A2

gorivi graevni materijali

BB1 teko zapaljivi graevni materijaliB2 normalno zapaljivi graevni materijaliB3 lako zapaljivi graevni materijali31. Da li je dozvoljena uporaba gorivih graevnih materijala te ukoliko je, pod kojim uvjetima?Naelno, hrvatski propisi, kada je rije o zatiti od poara, donedavno nisu doputali primjenu gorivih materijala, a u europskim propisima ova zabrana odnosi samo na lako zapaljive materijale (prema preuzetoj normi HRN DIN 4102, to su graevinski materijali klase B3).

Materijali ostalih klasa mogu se u europskim zemljama primjenjivati selektivno, to ovisi o mjestu njihove ugradnje. U hrvatskim propisima, preuzimanjem DIN norma, takoer je otvorena mogunost selektivne primjene gorivih materijala, to se prije svega odnosi na primjenu materijala klase B1 (kod podnih obloga i izolacija za klimatizacijske i ventilacijske kanale). Primjerice, u lanku 15. Pravilnika o zatiti od poara ugostiteljskih objekata NN 100/99.) navodi se da se podovi sigurnosnog izlaznog puta mogu oblagati i materijalima klase gorivosti B1, a podovi pristupnog puta i materijalima klase gorivosti B2.

32. Koji graevni materijali se ne moraju ispitivati (u kojoj normi su pobrojani)?Materijali navedeni u HRN DIN-u 4102 dio 4 uvrtavaju se u odgovarajuu klasu ne traei daljnje dokaze. Radi se o standardiziranim graevnim materijalima ije ponaanje u poaru bez sumnje proizlazi iz svojstava koje su navedene u normama.Na primjer: beton i opeka su materijali klase A1, lake graevne ploe od drvene vune i tvrdi PVC pripadaju klasi B1, dok drvo i ploe od piljevine d=2 mm pripadaju klasi B2.Ponaanje graevnih materijala u poaru33. Zato je bitno poznavanje ponaanja graevnih materijala u poaru te na to sve moe utjecati odabir graevnih materijala?Poznavanje ponaanja graevnih materijala u poaru je uvjet da bi materijali ugraeni u graevinske konstrukcije i elemente, uz svoju osnovnu graevinsku namjenu, bili stabilni, dugotrajni i bez tetnih utjecaja na ljude. Odabir graevnog materijala znatno utjee na vatrootpornost graevinskih konstrukcija te veliinu poarnog optereenja

34. O emu, openito, ovisi ponaanje kamena u poaru?

Njegova otpornost u poaru openito ovisi o vrsti i njegovu podrijetlu. 35. Poarne karakteristike drva?Poarne karakteristike drva, kao graevnog materijala, definirane su s vie parametara:- zapaljivost,

- brzina sagorijevanja,

- stvarna koliina dima,

- toksinost,

- pukotine u materijalu uslijed pojave unutarnjeg naprezanja,

- sposobnost promjene agregatnog stanja (prelazak u tekue ili plinovito stanje).36. Kolika je toplinska mo drva?

Uzima se prosjeno 17 MJ/kg (bjelogorino drvo 17 MJ/kg, crnogorino drvo 19 MJ/kg)37. O emu ovisi prosjena brzina gorenja drva te u kojim granicama se kree?

Brzina gorenja drva po dubini ovisi o vrsti drveta, vrlo je razliita i kree se od 0.6 do1.0 mm/min.

38. Kako se moe postii potrebna otpornost drvenih nosaa?

Potrebna otpornost drvenih nosaa na poar moe se postii:

konstruktivnim poveanjem dimenzija poprenog presjeka (neka ispitivanja pokazuju da je potrebno poveati presjek za otprilike 10%, koliko iznosi pougljenjeni dio ),

premazima za zatitu od poara,

oblaganjem negorivim oblogama,

bukanjem,

impregnacijom39. Koja vrsta opeke se najbolje ponaa u uvjetima poara? Najbolje se ponaaju pune opeke srednje kvalitete. 40. Ponaanje amotne opeke u poaru?amotna opeka, koja se proizvodi od preraene gline s dodatkom amotnog brana, u poaru moe izdrati temperature od 1600 do 1800C.41. to se deava s tlanom vrstoom betona u poaru?

Uoeno je da porastom temperature tlana vrstoa betona pada, a naglo opadanje vrstoe poinje kod temperature izmeu 300 C i 360 C.42. Uslijed ega dolazi do razaranja strukture betona na visokim temperaturama (kemijske promjene te stvaranje tlaka)?

Razaranje strukture klasinog betona na visokim temperaturama je posljedica razliitih mehanizama razaranja, koji su meusobno zavisni, kao to su stvaranje tlaka vode te kemijske promjene. Razaranje nastaje u trenutku kada je stvoreno vie vodene pare od one koliine koja moe "pobjei" u strukturu pora u betonu.43. Koji se betoni bolje ponaaju u poaru, betoni normalne ili visoke vrstoe i zato?

Iz dijagrama je vidljivo da tlana vrstoa betona visoke vrstoe(HSC) varira razliito i puno nepovoljnije nego vrstoa obinog betona (NSC). Razlika je posebno naglaena u podruju izmeu 25 C dootprilike 400 C u kojem beton visoke vrstoe puno bre gubi na vrstoi.

Iznad 400 C ta razlika je manje izraena.Tlana vrstoa betona visoke vrstoe na temperaturi od 800 C opada na otprilike 30% poetne vrstoe kod sobne temperature. 44. Na koji nain promjena duljine betonskog elementa u poaru moe biti opasna, posebno za koje konstrukcije?

Veliina poprenog presjeka takoer utjee na otpornost betona u poaru, tj. to je element od betona masivniji, bit e otporniji na poar.45. to su to vatrobetoni (sastojci, ponaanje u poaru)?

Vatrobetoni [13] spravljeni s hidraulinim cementom prikladni su za uporabu pri visokim temperaturama i do 1850 C. Na temperaturama do 1000 C takvi betoni, u ponovljenim ciklusima zagrijavanja i hlaenja, postupno gube svoja mehanika i fizikalna svojstva gube svoja mehanika i fizikalna svojstva.46. Na koji nain odabir agregata moe utjecati na ponaanje betona u poar (najbolji do najloijeg)?Agregat, koji sadri vapnenac, raspada se, pri emu osloboeni CO2 izlazi iz betona kao plin. Ako je put za izlazak plina sprijeen, stvara se tlak koji uzrokuje raspadanje strukture betona. Betoni spravljeni s agregatom koji ne sadri silikate (kao to su vapnenac, mljevena cigla, ostaci iz visokih pei) imaju manji pad vrstoe. Dolomitni vapnenac je posebno dobar za poboljanje betona u poaru zbog toga to proces pretvaranja u vapno apsorbira toplinu, a manja gustoa kalciniranog materijala osigurava bolji efekt izolacije. Stoga za vatrobetone treba rabiti laki agregat (ekspandiranu glinu, vermikulit) ili normalni agregat, ali pod uvjetom da moraju imati to manji koeficijent toplinskog istezanja. Ovisno o vrsti agregata najbolje se ponaaju betoni s ekspandiranim agregatom, odnosno agregatom od mrvljene opeke ili drozge. Neto se slabije ponaaju betoni s agregatom vapnenakog podrijetla, jer se vapnenac u poaru pretvara u ivo vapno, ali samo u povrinskim slojevima. Betoni s preteno granitnim ili kremenim agregatom pokazuju najmanju otpornost u poaru budui kod njih dolazi do velikog poveanja obujma i pucanja.47. U kakvoj su meusobnoj vezi vrijeme trajanja poara te veliina poprenog betonskog presjeka?Veliina poprenog presjeka takoer utjee na otpornost betona u poaru, tj. to je element od betona masivniji, bit e otporniji na poar.48. Da li je gubitak vrstoe betona u poaru trajan ili ne te to se deava s vrstoom nakon hlaenja na sobnu temperaturu?

Izlaganjem visokim temperaturama u poaru, beton trajno gubi svoju vrstou, a hlaenjem, tj. nakon prestanka djelovanja poara,i dalje gubi svoja svojstva.49. Na koji nain se buka mort koriste kao zatita od poara?

Koriste se kako zatita elinih, ali i drvenih konstarukcija od poara.50. to se deava s elikom porastom temperature?

Uslijed povienih temperatura dolazi do deformacija elinih elemenata, u obliku poveanja njihove duljine.Uslijed produljenja moe doi do ruenja dijelova graevine na koje je kruto vezan neki nezatieni elini nosa.Osim to se poveanjem temperature elementi izduuju,kod iskljuivo elinih konstrukcija problem kod povienih temperatura je i druge prirode.

S poveanjem temperature padaju osnovne mehanike karakteristike: vrstoa, granica poputanja i modul elastinosti.Zbog pada prve dvije osnovne karakteristike dolazi do smanjenja mogunosti noenja elinih elemenata, a zbog pada modula elastinosti do poveanja progiba, odnosno deformacija.

51. Osnovne karakteristike mekog elika te elika za prednapinjanje u poaru?

Openito moemo rei da porastom temperature u elinim elementima prestaje proporcionalnost izmeu naprezanja i deformacije. Za meki (armaturni) elik dolazi do porasta vrstoe u intervalu od poetne temperature do temperature od oko 300 C, ali nakon toga vrstoa progresivno pada, da bi kod 550 C iznosila svega 50% vrstoe od poetne vrijednosti, pri emu dolazi do velikog rastezanja i vitoperenja konstrukcije.

Vlana vrstoa hladno valjanog elika za prednapinjanje poinje odmah padati s porastom temperature da bi iznad 260 C taj pad bio izrazitodmah padati s porastom temperature, da bi iznad 260 C taj pad bio izrazit.Na temperaturi od 400 C izgubi pola svoje vrstoe.

52. Kakav je to vatrootporni elik i kakvo je njegovo ponaanje u poaru?

elik otporan na visoke temperature koje se javljaju u poaru (Fire Resistant Steel) ima viu granicu poputanja, pri povienim temperaturama, od ugljinog elika tj. naprezanje elika otpornog na poar, na temperaturi od 600 C, mora sauvati najmanje 2/3 vrijednosti pri ambijentalnoj temperaturi, a to je vrijednost od 217 N/mm53. Na koji nain se moe poboljati ponaanje elinih konstrukcija u poaru?

obzidavanjem,

ubetoniravanjem,

bukanjem,

oblaganjem ili

premazivanjem, a rjee

sofisticiranijim sustavima unutarnjeg hlaenja

profila vodom (vrijedi iskljuivo za zatvorene cijevne profile).54. Aluminij i njegovo ponaanje u poaru?

U usporedbi s elikom, aluminij i aluminijske legure priblino su tri puta laganije, ali imaju i isto toliko puta manji modul elastinosti. Aluminij je, kao i ostali metali, negoriv materijal, ali mu je toka taljenja na 660 C (temperatura koja se u poaru postie za desetak minuta) pa nezatieni aluminij ne moe izdrati ni poetne poare. 55. Ponaanje armiranog betona u poaru (to se deava kod razliitih temperatura)?

Zagrijavanjem armiranobetonskih elemenata dolazi do promjena mehanikih karakteristika materijala te do naruavanja meusobnog djelovanja (interakcije) betona i elika.

Dolazi do poveanja volumena i betona i elika,odnosno do irenja. irenje betona i elika u poaru predstavlja sloeni problem. Beton i elik imaju priblino jednake temperaturne koeficijentezbog ega dolazi do neznatnog unutarnjeg naprezanja, ali samo pri temperaturama od 0 C do 400 C. Iznad 400 C dolazi do znatnog odstupanja temperaturnog ponaanja ova dva materijala. Na temperaturama preko 400 C beton izgubi vodu pa se samim time poinje skupljati, dok se armatura nastavlja linearno izduivati. U jednom trenutku dolazi do stvaranja pukotina u betonu te do odvajanja eline armature od betonskog sloja. 56. to sve utjee na ponaanje armiranobetonskih konstrukcija u poaru

Debljina zatitnog sloja betona, koji titi elinu armaturu. to je debljina zatitnog sloja vea, pad vrstoe armiranobetonskih konstrukcija je manji.

Dimenzija presjeka. to je presjek masivniji, pad vrstoe je manji.

Vrsta agregata, vrsta cementa, vlanost betona,poroznost betona, postotak armiranja, veliina optereenja i drugo.

Vrsta i oblik armiranobetonske konstrukcije.

57. Koje dvije vrste stakla prema HRN DIN 4102 dio 13 poznajete te koja je osnovna razlika izmeu njih?

Prema HRN DIN 4102 dio 13. to se moe ostvariti uporabom dva tipa stakla tj. G i F stakla.

Gzastakljenje je konstrukcijski izvedeno tako da zaustavlja prolaz plamena i dima, ali ne zaustavlja prolaz infracrvenog zraenja.

F zastakljenje je konstrukcijski izvedeno tako da zaustavlja prolaz plamena, dima, i infracrvenog zraenja.

58. Kako funkcionira F-staklo kao vatrootporno staklo?

Fzastakljenje tijekom poara nabubri i tako kompletno sprjeava prodor toplinske energije poara u drugu prostoriju.59. U koju vrstu stakla pripadaju staklene opeke te kako se ponaa zid od staklenih opeka u poaru?

Staklena opeka (staklena cigla) - Veina staklenih opeka danas ispunjava europske norme protupoarne zatite G30 i G60, a specijalne staklene opeke podiu ove standarde na jo veu razinu i to do klase zatite G90 i G120.60. Koje su oznake stakla prema EN 12150 i to znae te oznake? Osim oznaka F i G (HRN DIN) za staklo, prema europskoj normi HRN EN 12150,nalazimo oznake: E (cjelovitost),

EI (cjelovitost i toplinska izolacija),

EW (cjelovitost i ogranienje isijavanja topline)61. Ponaanje azbesta u poaru te za to se koristi(o)?

Azbest kao negoriv materijal esto se koristio kao zatita od vatre. Da bi djelovao kao zatita trebalo ga je primijeniti u dovoljnoj debljini. Upotrebljavao se kao osnovni dodatak za azbestne tkanine koje su se koristile za oblaganje drvenih greda, a mijeanjem s odgovarajuim vezivom dobivala se smjesa koja se trcala na najee elinu je konstrukciju, koju je trebalo zatititi od poara.62. Ponaanje bitumena i katrana u poaru ?

Usprkos svojoj gorivosti, neznatno pridonosi poveanju poarnog optereenja. Poveana opasnost od ovih materijala postoji na mjestu izvoenja radova ili na mjestu gdje su uskladiteni.63. to su to protupoarne tkanine te njihova primjena?

Protupoarne tkanine napravljene su iz posebnih, premazom ojaanih,staklenih mreica, negorive su u klasi A1 materijala i mogu podnijeti due od jednog sata temperaturu viu od 1000 C.

Koriste se za izvoenje dimnih sektora te za odjeljivanje poarnih sektora u sluaju prolaza tehnoloke trake kroz protupoarni zid. Sve se vie zahtijevaju i dekorativne tkanine koje ne ugroavaju ljude u zgradama masovnog okupljanja kao to su diskoteke, koncertne dvorane, kina, kazalita i velesajamske hale.Tijek poara u zatvorenom prostoru, poarno optereenje, normirana krivulja poara 64. ime je obiljeena faza razvoja te to se deava u toj fazi, odnosno kolike se temperature postiu?

Faza razvoja poara

Ova faza obiljeena je prepoznatljivim uincima poara:

- jakom svjetlou,

- velikom toplinom,

- otvorenim plamenom te

- velikom brzinom irenja poara.

Naime, uslijed nadtlaka u prostoriji dolazi do pucanja stakla na prozorima te do ulaska svjeeg zraka i trenutnog sagorijevanja plinova u vidu plamena. Pri tome popucala stakla kod viih graevina mogu povrijediti gasitelje i presjei vatrogasne cijevi.

Do sagorijevanja moe doi i u drugim uvjetima, npr. otvaranjem vrata prilikom ulaska vatrogasaca u prostoriju. (Zato vrata treba otvarati polako i oprezno, s mlazom vode u pripravi).

Nakon pritjecanja zraka dolazi do naglog porasta temperature i stvaranja uvjeta za razbuktavanje poara. Ova faza poara ima uzlaznu liniju veoma brzog irenja sve do razine nekontroliranog stanja. U okruenju gorivih materijala poar veoma brzo, u roku od 15 minuta, dosie temperaturu iznad 8000 C. Pri toj temperaturi gore svi gorivi materijali u prostoriji, a moda ve i sam objekt, to pak ovisi o geometriji i izvedbi zgrade. Poar se iri po prostoriji, pri emu se okomito irenje plamena odvija bre od vodoravnog, jer toplina prenesena konvekcijom predgrijava gorivi materijal koji je iznad plamena i ubrzava njegovo sagorijevanje. Kao preventivna mjera zatite je izvoenje gornjih dijelova zidnih i stropnih obloga od negorivog materijala.

65. to se deava u razbuktaloj fazi te zato tu fazu smatramo najopasnijom?

Nakon faze razvoja slijedi faza razbuktalog poara u kojoj su poarom zahvaeni svi gorivi materijali i konstrukcije, a temperature dosiu iznose i do 1150 C.

U toj fazi postoji najvea opasnost od poputanja nosivosti graevinskih konstrukcija i elemenata te njihovog razaranja, a time i opasnost od irenja poara na okolne prostore.

Naime, u toj fazi izdre iskljuivo konstrukcije od negorivih materijala koje uz to imaju i zahtijevanu vatrootpornost. Faza razvoja i razbuktala faza mogu trajati nekoliko sati ukoliko zgrada ima visoko poarno optereenje, tj. dok ne izgori sav gorivi materijal. Samim time temperatura poinje opadati i poar ulazi u zadnju fazu.

66. Zato nam je dobro poznavati karakteristiku materijala koja se odnosi na koliinu osloboenog dima te to se zbog toga treba planirati izvesti?

Tijekom poara u zatvorenoj prostoriji, osim visokih temperatura razvija se dim i otrovni plinovi.Za gasitelje je bitna vidljivost u zatvorenoj prostoriji, koju dim smanjuje. U jako zadimljenim prostorijama oteano je kretanje i orijentacija gasitelja. Oteano je pronalaenje mjesta nastanka

poara i uoavanje opasnih mjesta za gasitelje. Ako nije na vrijeme provedena evakuacija, brzo zadimljenje onemoguava njenu provedbu. Teko se pronalaze zarobljene osobe u jako zadimljenoj prostoriji. U zadimljenim prostorima treba obvezatno koristiti rune svjetiljke u Ex izvedbi.

Iz slike je vidljivo da 6 minuta nakon zapaljenja u prostoriji gdje gori sintetiki materijal, npr. vinil-uretan vidljivost je svega 0.3 m. Za isto to vrijeme u prostoriji gdje gori drvo vidljivost je 4.2 m.

Preventivna mjera zatite je instaliranje sustava za odvod dima i topline nastale u poaru. Kada nisu instalirani takvi sustavi, gasitelji moraju za vrijeme poara vriti odimljavanje raznim ventilatorima (dimovuk, tajfun).67. to je to normirana krivulja poara (ETK), kako je ona nastala te kojom jednadbom je odreena (skica krivulje)?

Normirana krivulja poara daje funkcijsku ovisnost izmeu temperature i vremena trajanja normiranog poara tijekom laboratorijskog ispitivanja ponaanja graevnih materijala, elemenata i konstrukcija pri izloenosti normiranom poaru koji bi trajao 6 sati.

Ta je krivulja nastala kao rezultat mnogih pokusa kojima su se pokuali stvoriti uvjeti kao u pravom poaru i ona daje priblino isti rast temperature u jedinici vremena kao u stvarnom poaru.

Krivulja je odreena jednadbom: T T0 = 345log[ 8t +1] gdje je:

T temperatura plinova u pei u trenutku t izraena u stupnjevima Celzijusa, (temperatura

normiranog poara)

T0 poetna temperatura pei izraena u stupnjevima Celzijusa,

t trajanje ispitivanja (termikih djelovanja) za vrijeme pokusnog poara, u minutama

68. Na koji nain toplinska izolacija prostorije utjee na intenzitet poara?

Jaina poara ovisi i o vrsti toplinske izolacije prostorije u kojoj je dolo do poara.Ukoliko su prostorije dobro izolirane, toplinska energija se zadrava u prostoriji pojaavajui intenzitet i razvoj poara.

69. Gdje se koristi ublaena normirana krivulja poara (W-krivulja) te njena skica?

Provjere glede poara na nenosivim, pregradnim vanjskim dijelovima graevine provode se s ublaenom krivuljom temperatura-vrijeme u odnosu na normiranu krivulju poara (ETK), budui da se kod prirodnih poara mijeanjem s vanjskim zrakom javljaju nie temperature (HRN DIN 4102 dio 3).

70. to je to poarno optereenje te kako se dijeli?

Poarno optereenje je koliina topline koju gorenjem oslobode gorive tvari. Mjerna jedinica za poarno optereenje je 1 J (Joule). Openito, poarno optereenje se dijeli na:

Imobilno poarno optereenje, koje se odnosi na ugraene gorive materijale u graevinske konstrukcije i dijelove (vrata, prozori, zidne, podne i stropne obloge, drvene krovne i meukatne konstrukcije i drugo).

Mobilno poarno optereenje, koje se odnosi na pokretne dijelove (namjetaj, opremu, uskladitenu robu i drugo).71. Kako se dobije ukupno poarno optereenje te prema kojim smjernicama se moe nai?Ukupno poarno optereenje dobiva se zbrajanje imobilnog i mobilnog poarnog optereenja, a iskazuje se u GJ.

Imobilno poarno optereenje dobiva se zbrajanjem poarnog optereenja koje proizlazi iz pojedinih graevnih konstrukcija i elemenata ili se odreuje prema tipu gradnje kao npr. prema austrijskim smjernicama TRVB 100.

Mobilno poarno optereenje dobiva se zbrajanjem poarnog optereenja pojedinih predmeta i stvari u poarnom sektoru ili se odreuje prema propisima ili smjernicama za prostore specifine namjene ili uskladitenu robu, kao npr. prema austrijskim smjernicama TRVB 126.72. to je to specifino poarno optereenje, kako se izraunava te njegova podjela?Specifino poarno optereenje je prosjeni iznos ukupnog poarnog optereenja po etvornom metru podne povrine promatranog prostora (najee poarnog sektora), a iskazuje se u GJ/m2.

Specifino poarno optereenje izraunava se po formuli: SP i Vi H i = gdje je

Pi = specifino poarno optereenje u GJ/m2;

i = gustoa materijal u kg/m3;

Vi = volumen materijala u m3;

Hi = toplinska mo (kalorijska vrijednost) u MJ/kg;

S = povrina promatranog prostora (poarnog sektora) u m2;

i = indeks elementarne jedinice

Vano je napomenuti da se za graevinu s vie etaa, koje nisu zasebni poarni sektori, poarno optereenje pojedinih etaa zbraja.

Na temelju specifinog poarnog optereenja, poarno optereenje se dijeli na:

Nisko poarno optereenje do 1 GJ/m2 u koju grupu spadaju graevine namijenjene stanovanju, poslovni prostori, hoteli, kole, radionice s negorivim materijalom.

Srednje poarno optereenje od 1 GJ/m2 do 2 GJ/m2 u koju grupu spadaju prodavaonice na malo, tvornice openito.

Visoko poarno optereenje preko 2 GJ/m2 u koju grupu spadaju skladite gorivih materijala, drvna industrija, biblioteke.73. Nabrojite neke mjere zatite koje se moraju poduzimati u prostorima s visokim poarnim optereenjem?

Kao jedna od mjera zatite od visokog poarnog optereenja, u prostorijama u kojima se uva vea koliina papirnate dokumentacije, je pohranjivanje dokumentacije u ormare od elinog lima,

vatrootpornosti od najmanje 30 minuta.

U pogonima, ljekarnama, laboratorijima i slino, lakozapaljive tekuine (ukupna maksimalna koliina 200 l ) stavlja se u sigurnosne ormare s dvostrukim stjenkama i toplinskom izolacijom.

U proizvodnim pogonima vrlo je vano ne nagomilavanje prevelike koliine gorivih materijala, ve samo potrebne koliine za tehnoloki (proizvodni) proces.

Otpornost na poar graevinskih konstrukcija i elemenata te ispitivanje otpornosti na poar74. to je to otpornost na poar ?

Otpornost na poar (vatrootpornost) je vrijeme, izraeno u minutama, tijekom kojega graevinska konstrukcija podvrgnuta ispitivanju odolijeva poaru i ispunjava zahtjeve propisane normom.75. Kako raste temperatura u ispitnim peima (prema kojoj krivulji)?Temperatura u ispitnim peima raste tzv. normiranom (standardnom) krivuljom poara, odreenom standardom ISO 834, a koja je preuzeta i u HRN DIN-u 4102 dio 2 te HRN EN 1363 1.

76. Koja se tri kriterija promatraju pri ispitivanju vatrootpornosti prema HRN DIN 4102 dio 2 te to oni znae?Tijekom ispitivanja graevinske konstrukcije u vremenu otpornosti na poar ne smije doi do prekoraenja niti jednog od triju kriterija: Ruenja konstrukcije (vrijedi za zidove, stropove, stupove i grede), ( R )

Nastanka pukotina, naprslina i drugih otvora zbog ega dolazi do prodora plamena (vrijedi za zidove koji razdvajaju prostor i stropove) ( E )

Srednja temperatura na neizloenoj strani (zida) ne smije prijei 140 C vie od poetne temperature, a najvea temperatura ni na kojem mjestu ne smije biti via za 180C od poetne (vrijedi za zidove koji razdvajaju prostor i stropove). ( I )77. Koje klase otpornosti postoje prema HRN DIN 4102 dio 2?

78. to znai, npr. F 90 AB?

znai da je nosivi, bitni dio konstrukcije graen od negorivih materijala klase A, a ostali slojevi ili

dijelovi mogu biti graeni i od gorivih materijala klase B minimalne otpornosti na poar od 90 min.

79. Zato e drvena konstrukcija uvijek dobiti oznaku F(30, 60, 90) B, a elina F(30, 60, 90) A?

Drvena konstrukcija e uvijek dobiti klasifikaciju B,npr. F(30,60,90) jer je osnovni nosivi element konstrukcije gorivi materijal drvo koji, da bi bio otporan na poar, treba biti zatien propisima odreenom zatitom. Kod drva treba voditi rauna da ista konstrukcija, neovisno o zatiti od poara, ne moe dobiti klasifikaciju A jer drvo ne moe postati negoriv materijal. Ono moe samo iz klase gorivosti B2 prijei u klasu gorivosti B1 uz upotrebu premaza ili impregnacijskih smjesa.

Pri odreivanju otpornosti na poar, pa i one najmanje, (F30-A) bitno je voditi rauna da, na primjer, elina konstrukcija zadovoljava sastavnicu klase A, ali da bi se postigla otpornost na poar klase F30 treba konstrukciju obvezno zatititi nekom od priznatih metoda.

80. Koje jo oznake osim F postoje te to one znae?klasifikacija W protupoarni zahtjevi za nenosive vanjske zidove,parapete, fasadne elemente;

ogranienje isijavanja topline na suprotnoj strani od vatre

klasifikacija T protupoarni zahtjevi za otvore na granicama poarnih sektora kao to su vrata,

zaklopke, roloi, industrijska vrata ili poklopce na industrijskim transporterima;

klasifikacija K vatrootpornost zaklopki ventilacijskih i klimatizacijskih kanala

klasifikacija E vatrootpornost na elektrinim instalacijama uz zadravanje njihove funkcionalnosti;

klasifikacija G vatrootpornost stakla s umanjenim zahtjevima u odnosu na stakla klase F;

klasifikacija I vatrootpornost instalacija ahtova i kanala;

klasifikacija R vatrootpornost prodora cjevovoda kroz granine konstrukcije poarnih sektora;

klasifikacija S vatrootpornost prodora elektrinih instalacija kroz granine konstrukcije poarnih

sektora

81. Prema kojim HRN EN normama se provodi klasifikacija ponaanja graevinskih konstrukcija i elemenata ?

(Resistance to fire)Provodi se prema HRN EN 13501 2, HRN EN 13501 3, HRN EN 13501 4 i HRN EN 13501 5 konstrukcije i elementi se klasificiraju prema pojedinanim uincima koji se postiu kod djelovanja poara prema normiranoj temperaturno-vremenskoj krivulji poara.82. Koje kriterije trebaju ispuniti stupovi, koje pregradni nenosivi zidovi, a koje konstrukcije koje imaju i pregradnu i nosivu funkciju?

Graevinske konstrukcije koje imaju samo nosivu funkciju (primjerice stupovi) moraju udovoljavati kriteriju R, dok graevinske konstrukcije koje imaju samo razdjelnu funkciju (primjerice pregradni nenosivi zidovi) moraju udovoljavati kriterijima E i I. Graevinske konstrukcije koje imaju i nosivu i razdjelnu funkciju (primjerice protupoarni zidovi) moraju imati i nosivu i razdjelnu funkciju te moraju zadovoljiti kriterije R, E i I.

83. to znae REI tt, RE tt i R tt kod nosivih graevinskih dijelova?

Klase (razrede) treba razlikovati kako slijedi:

Za nosive graevinske dijelove:

REI tt: najkrae vrijeme u kojem su ispunjeni svi kriteriji (nosivost, prostorna cjelovitost i

toplinska izolacija),

RE tt: najkrae vrijeme u kojem su kriteriji nosivosti i prostorne cjelovitosti ispunjeni,

R tt: najkrae vrijeme u kojem je kriterij nosivosti ispunjen.

tt vrijeme u minutama 84. to znae E tt, i EI tt kod nenosivih graevinskih dijelova?

Za nenosive graevinske dijelove:

EI tt: najkrae vrijeme u kojem su kriteriji prostorne cjelovitosti i toplinske izolacije ispunjeni,

E tt: najkrae vrijem u kojemu je ispunjen kriterij prostorne cjelovitosti.

Vrijeme tt u kojemu je postignuta uinkovitost izraeno je jednim od sljedeih brojeva: 15, 20, 30, 45, 60, 90, 120, 180, 240.Time se mogu utvrditi sljedee mjerodavne klase (razredi):

- REI 15, REI 30, REI 45,

- RE 15, RE 30,

- R 15, R 30, 85. to to znai odreivanje klase otpornosti temeljem hrvatskih propisa, navedite neki primjer?U sadanjim hrvatskim propisima (koji su najveim dijelom preuzeti propisi bive drave) mogu se nai tono odreene klase otpornosti na poar nosive konstrukcije samo za manji dio graevina ovisno o

njihovoj namjeni. Ti propisi su povueni iz uporabe, ali do daljnjega vrijede dok se ne promijene svi pravilnici koji ih citiraju.

Primjer 1 - za lakirnice, odreuje klasa otpornosti na poar nosive konstrukcije od 120 minuta (kad slobodno stojeih lakirnica) ili 180 minuta kod lakirnica u sastavu drugog objekta (preuzeti Pravilnik o tehnikim normativima za ureaje u kojima se nanose i sue premazna sredstva, "Sl. list" 57/85.).

Primjer 2 - Kod plinskih kotlovnica trai se da zidovi i krovovi kotlovnice moraju biti otporni na poar najmanje 30 minuta ako postoji opasnost od preskoka (prijenosa) ili prodora poara (preuzeti Pravilnik o tehnikim normativima za projektiranje, gradnju, pogon i odravanje plinskih kotlovnica "Sl.list", broj 10/90.). 86. to se radi ako nema hrvatskih propisa po kojima se odreuje potrebna klasa otpornosti na poar?Za velik broj graevina ne postoje hrvatski propisi prema kojima se moe odrediti potrebna klasa otpornosti na poar nosive konstrukcije pa se primjenjuju strani propisi kao priznata pravila tehnike prakse.87. Razlika izmeu F i G zastakljenja prema HRN DIN 4102 dio 13?

Staklo klase F upotrebljava se kod izrade staklenih vratiju otpornih na poar kad to zahtijevaju arhitektonski razlozi, a ispituje se prema normi HRN DIN 4102 dio 13.

Staklo klase G zadovoljava sve kriterije osim kriterija prenoenja temperature na drugu stranu. Koristi se kod dimonepropusnih barijera, a ne kod neproputanja poara.Zatita konstrukcija i ponaanje u poaru88. Koji se sustavi (statiki odreeni ili neodreeni u poaru bolje ponaaju i zato (navesti neki primjer)?Statiki neodreeni sustavi pokazuju puno bolje ponaanje u poaru jer zagrijavanjem dolazi do preraspodjele naprezanja, dok statiki odreeni sustavi gube svoju nosivost na znatno manjim temperaturama.

Ispitivanja su pokazala da elina greda s krutim osloncima moe izdrati znatno vie temperature od 540 C (na toj temperaturi elik gubi 50% svoje vrstoe) jer se ne moe slobodno iriti, ali e dio naprezanja predati na stup. Za razliku od nje, greda koja ima slobodan oslonac tj. Spoj sa stupom pomou kutnih nosaa, izgubit e nosivost na 540 C jer se moe iriti, a ne moe predati naprezanja na stup. (Na temperaturi od 540 C nosa duljine 15 m produi se 115 mm.)89. Kakvo je ponaanje zidova od opeke u poaru (ukratko) te mjere zatite?

Najmanje tekoa u pogledu otpornosti na poar ima s nosivim konstrukcijama izraenim od opeke jer je opeka u procesu proizvodnje ve prola temperaturnu obradu. Na zidu od opeke do temperatura od cca 900C ne uoavaju se bitne promjene, osim kod naglog hlaenja pri gaenju poara, kada dolazi do pojave pukotina uslijed temperaturnog oka. Kod zidanih konstrukcija od opeke; mogue je i s manjim debljinama postii visoke klase otpornosti na poar primjerice, zid od pune opeke debljine 12 centimetara obukan s obje strane ima otpornost na poar 120 minuta, dok zid izveden od pune opeke debljine 38 cm ima vatrootpornost ak 11 sati. U poaru se znatno bolje ponaaju zidovi izvedeni od pune opeke.90. Ponaanje zidova od betona i armiranog betona u poaru te mjere zatite (koji imbenici su presudni te o njima treba voditi posebnu pozornost pri projektiranju i izvoenju)?

Zidovi izvedeni od betona i armiranog betona, uz dovoljnu debljinu, pokazuju brojna pozitivna svojstva jer poznato je da se betonske i armiranobetonske konstrukcije u pravilu ne rue u poaru.

Meutim injenica je da djelovanje visokih temperatura dovodi do velikog pada tlane vrstoe betona. Na betonske i armiranobetonske konstrukcije, osim djelovanja vatre, nepovoljno djeluje i akcija gaenja kad dolazi do naglog hlaenja konstrukcije.

91. Od kakvog materijala se mogu izvesti protupoarni, nenosivi zidovi i kolika im je otpornost na poar?

Mogu se izvesti:

Ploama na bazi gipsa (dobro se ponaaju u poaru te se koriste za oblaganje interijera, posebno tavanskih prostora, ali i za izvedbu pregradnih protupoarnih zidova.) Postiu otpornost na poar min. 90 min. Zid od pune opeke debljine 12 cm, obostrano bukan postie otpornost na poar od 120 min. Zid od uplje opeke debljine 10 cm postie otpornost na poar od 60 min

Zid od upljih betonskih blokova debljine 6 cm postiu otpornost na poar od 30 min., dok oni debljine 12 cm postiu 120 min.92. Kako se ponaaju stupovi u poaru (openito - osnovni nedostaci, problemi)?

Stupovi se nalaze u sklopu pojedinih graevinskih objekata i mogu se izvoditi iz razliitih materijala. U poaru se u veini sluajeva izloeni djelovanju visokih temperatura sa svih strana, za razliku od zidova koji su najee izloeni samo s jedne strane. To je bitno napomenuti jer stupovi su konstrukcije veinom manjih dimenzija ili bolje reeno relativno malih poprenih presjeka, a otpornost konstrukcija prema poaru i visokim temperaturama uvelike ovisi upravo o dimenzijama. Veliina poprenog presjeka stupa takoer utjee na njegovu stabilnost, jer pod djelovanjem vode za gaenje dolazi relativno brzo do hlaenja, to izaziva znatna unutarnja naprezanja.

Stupovi od kamena, betona ili opeke slino se ponaaju u poaru kao i zidovi od tog materijala, iako su stupovi u pravilu izloeni vatri sa svih strana te su samim time neotporniji.93. Na koji nain se mogu tititi elini stupovi?elini stupovi ve u poetku samog poara, za 10 - 12 minuta, izgube nosivost i potpuno se deformiraju. Zbog toga, ako se eli postii i minimalna vatrootpornost, treba ih zatititi. Zatita se postie na taj nain da se sprijei direktni kontakt vatre i visokih temperatura sa elikom. Na taj nain e temperatura postupno prodirati kroz zatitu i povisivati temperaturu elika. U trenutku kad se temperatura popne na 550 C, dolazi do poputanja nosivosti. Najstariji naini zatite elinih konstrukcija izvodili su se ubetoniranjem ili obzidavanjem elinih profila. U novije vrijeme ee se koriste oblaganja negorivim ploama i premazivanje zatitnim sredstvima kojima se moe osigurati traena vatrootpornost. Najjednostavnije je elini stup zabetonirati i na taj nain se, zbog debljine betona oko elika, dobije betonski stup sa elinom jezgrom. Ovisno o debljini sloja betona, vatrootpornost se kree od 30 minuta za sloj betona debljine 2,5 cm pa do 180 i vie minuta za deblje slojeve betona. Pritom je dobro je postaviti ianu mreicu oko stupa, koja e sprijeiti opadanje betona na povienim temperaturama.

Danas se esto elini stup zatiuje oblaganjem gipsanim, mineralnim ili slinim negorivim ploama. Ovisno o vrsti ploa, debljini te nainu privrenja postie se vatrootpornost od F 30-A do F 180-A minuta. Hrvatske norme, prema kojima je mogue odabrati odgovarajuu zatitu za nosivu elinu konstrukciju, odnose se na eline konstrukcije koje su zatiene negorivim mineralnim ploama. Ovim normama obuhvaena je zatita elinih greda optereenih na savijanje (HRN U.J5. 701) i elinih stupova (HRN U.J5.702) negorivim ploama. Drugi naini zatite (prskanjem i premazivanjem zatitnim premazima, potpunim oblaganjem i dr.) obraeni su u preuzetoj hrvatskoj normi HRN DIN 4102 dio 4.94. Kako se provodi zatita elinih konstrukcija premazivanjem (prednosti i mane)?

Ako je bitna vidljivost eline konstrukcije, stup se moe premazati posebnim premazima u debljini od 1 do 2 mm, koji na povienim temperaturama ekspandiraju, tj. stvaraju nezapaljivi sloj debljine 3

do 4 cm koji usporava zagrijavanje elinog stupa. Na taj nain postie se vatrootpornost stupa od 30 do 60 minuta. Prednost takve zatite je to se lako nanosi, isto kao i svako drugo bojanje elika, lijepo izgleda i ne kvari vizualni i estetski dojam, titi elinu konstrukciju od negativnih atmosferskih utjecaja. Mana je to se postie zatita od samo 60 minuta, u odnosu na druge zatite.95. Kakvo je ponaanje drvenih stupova u poaru te na koji nain se mogu tititi?

Iako je drvo gorivi materijal, poznato je da je ponaanje drvenih nosivih konstrukcija u poaru povoljnije od elinih. Trajnost i otpornost na poar nekog graevinskog elementa od drva ovisi o vie imbenika:

izloenosti vatri (s jedne ili vie strana),

dimenzijama poprenog presjeka i vitkost,

nainu na koji je izvedena konstrukcija (veze, oslonci, vezivna sredstva, itd.),

vrsti drva (meko - tvrdo drvo, mehanike i kemijske karakteristike),

nainu obrade povrine,- gustoi,- vlanosti,- specifinoj povrini, itd.

Rezultati ispitivanja te iskustva steena u uvjetima stvarnih poara pokazuju da klasini konstruktivni elementi od drva imaju 20 do 70 minuta otpornost u poaru. Pougljenjeni sloj, to se stvara u poaru oko presjeka drvenog nosaa toplinski je izolator koji odreeno vrijeme titi jezgru presjeka od visokih temperatura.

Drveni stupovi mogu se tititi na vie naina, kao to je:

impregnacija,

premazivanje,

bukanje

oblaganje.

Impregnacija se provodi tako da se otopina neke soli tlai u drvo. Ovaj nain zatite je vrlo skup i ne primjenjuje se esto.Premaz se nanosi povrinski i pokriva povrinu drva. U novije vrijeme postoje razni premazi koji pri povienim temperaturama ekspandiraju i na taj nain tite drvo.96. Kako se ponaaju armiranobetonski stupovi u poaru i mjere zatite?

Vatrootpornost ovisi znatno o presjeku stupa, tj. to je presjek vei, to je i vatrootpornost vea.

Kod armiranobetonskih stupova najvanije je zatititi armaturu od prevelikog zagrijavanja. Obzirom da je beton lo vodi topline, zatitni sloj betona e usporavati prodor temperature do armature. U sluaju poputanja,lom armiranobetonskih stupova je postupan i sporiji, negoli onih koji su napravljeni od elika.Zabiljeeni su sluajevi kada je kod armiranobetonskih stupova, izloenih visokim temperaturama u poaru, dolo do otpadanja do dijelova zatitnog sloja betona u tolikoj mjeri da se vidjela armatura, ali i pored toga oni nisu izgubili puno na svojoj nosivosti.Da bi se neki stup smatrao vatrootpornim treba imati dimenzije presjeka najmanje 20 cm te minimalni zatitni sloj betona. Ako se eli postii vea vatrootpornost treba osigurati deblji zatitni sloj. Da ne bi dolo do pucanja i otpadanja zatitnog sloja u poaru, potrebno je po sredini takvog debljeg zatitnog sloja staviti ianu mreicu. Naalost u praksi se dosta esto dogaa da se niti minimalni zatitni sloj betona ne izvede korektno zbog nemarnosti prilikom izvoenja pa armatura esto viri iz betona. To je slaba toka konstrukcije jer se na tom mjestu armatura zagrijava i brzo poputa.97. Kako se ponaaju eline grede u poaru i mjere zatite ?

Zatiuju se na slian nain kao i elini stupovi98. Kakvo je ponaanje drvenih greda u poaru i mjere zatite?

Drvene grede mogu se tititi na vie naina, kao i stupovi, a to je impregnacija, premazivanje, bukanje i oblaganje. U odnosu na brzinu izgaranja drva, to ovisi o gustoi i vlanosti drva, presjeku elementa itd., ali i o statikom optereenju i znaajkama nosaa (presjek, vitkost itd.) mogue je izraunati potreban presjek nosaa koji e imati traenu otpornost na poar.

U svim sluajevima potrebna otpornost na poar drvenih nosaa postie se poveanjem statiki potrebnog presjeka nosaa ili njegovim oblaganjem negorivim materijalima.Kod premazivanja drva zatitnim premazima postie se zatita drva od poara najvie 30 minuta s tim da premaz mora odgovarati zahtjevima norme HRN D.T4.039. Osim navedenog, tablino odreivanje vatrootpornosti mogue je i prema preuzetoj hrvatskoj normi HRN DIN 4102, dio 4 koja daje vei broj mogunosti.

Za oblaganje drvenih greda mogu se koristiti razne gipsane, mineralne i sline ploe, koje se lako obrauju i ime se postie odreena vatrootpornost. Impregnacija se provodi tako da se otopina neke soli tlai u drvo. Ovaj nain zatite je vrlo skup i ne primjenjuje se esto. Premaz se nanosi povrinski i pokriva povrinu drva. U novije vrijeme postoje razni premazi koji pri povienim temperaturama

ekspandiraju i na taj nain tite drvo koje postaje teko zapaljivi materijal klase B1.

Openito, problem zatite drvenih konstrukcija i dijelova znatno poskupljuje izvedbu, a naroito mijenja izgled konstrukcije. To kod raznih dekorativnih obloga od drva moe biti vrlo vano jer bi bukanjem ili premazivanjem potpuno unitili tu oblogu.

99. Kakvo je ponaanje armiranobetonskih greda u poaru i mjere zatite?

Kod armiranobetonskih greda pozornost treba obratiti na zatitni sloj betona oko armature.100. O emu ovisi vatrootpornost meukatne konstrukcije u poaru?

Kolika e biti vatrootpornost neke meukatne konstrukcije ponajvie ovisi o:

materijalu od kojeg je izvedena, a zatim

od debljine konstrukcije,

naina na koji je spojena s ostalim dijelovima graevine te

da li kroz meukatnu konstrukciju prolaze neki elementi ili se nalaze kakvi otvori.101. Zatita masivnih meukatnih konstrukcija u poaru?Postoje razliiti naini zatite koje nude proizvoai, ali bitno je napomenuti da openito gledano ponuena rjeenja ne treba gledati sama za sebe ve uvijek u povezanosti s odgovarajuom masivnom konstrukcijom jer ako neka konstrukcija ima klasu F 90 to je njezina klasifikacija zajedno sa sputenom stropnom oblogom. Kod masivnih stropova, koje nose elini nosai, do zakazivanja u sluaju zahvaenosti poarom dolazi uslijed slabljenja nosaa. U svrhu postizanja protupoarnih zahtjeva mogue je ili oblaganje elinih nosaa oblogom ili postavljanje laganog protupoarnog sputenog stropa.102. Zatita drvenih meukatnih konstrukcija?

Drvene konstrukcije koje su uglavnom samo obukane s donje strane, mogu se s oblagati protupoarnim ploama i time se postie vatrootpornost od F 30-B do F 90-B.103. Vatrootpornost sitnorebriastih konstrukcija te mjere zatite?

Sitnorebriasti stropovi uobiajenih dimenzija imaju vatrootpornost od 30 minuta. Meutim, ako im je podgled od gipsanih ploa debljine 12 mm, vatrootpornost im je 60 minuta.104. O emu ovisi vatrootpornost armiranobetonskih meukatnih konstrukcija?

Vatrootpornost armirnobetonskih punih ploa ovisi o njihovoj debljini i debljini zatitnog sloja betona, ali bitan je i nain oslanjanja, rubni uvjeti te popreni presjek ploe. 105. Vatrootpornost monta konstrukcije te mjere zatite?

Monta strop koji je s donje strane neobukan ima vatrootpornost 60 minuta, a bukanjem s donje strane poveava se vatrootpornost i iznosi 120 minuta.106. Otpornost na poar stropnog sustava POROTHERM ?

Stropni sustav POROTHERM minimalno 1,5 cm obukan ima ova svojstva;

klasa gorivosti: A - negoriv ,

klasa otpornosti na poar: F 90, prema DIN-u 4102 4107. Namjena protupoarnih stropova kao samostalnih graevnih elemenata?

Poznato je da u je graevinama potrebno osigurati da ljudi za vrijeme poara mogu brzo i sigurno napustiti ugroeni prostor, a istovremeno vatrogasci moraju imati slobodan prolaz do svakog dijela objekata. Pritom putovi za evakuaciju moraju ispunjavati visoke protupoarne zahtjeve.Kroz hodnike se polau instalacije (elektrovodovi i cijevi) od zapaljivih materijala, esto ispod betonskog stropa. U sluaju poara na spomenutim instalacijama primjerice uslijed kratkog spoja evakuacijski izlaz u

kratkom vremenu postaje neupotrebljiv, jer se vatra i dim naglo ire. Zbog toga se vrlo esto sputenim stropovima stvaraju vlastiti poarni odsjeci, za spomenute instalacije, u sluaju izbijanja poara "odozgo".U sluaju izbijanja poara "odozdo", samostojei sputeni strop titi instalacije u stropnoj upljini i odrava njihovu funkcionalnost.Samostojei sputeni stropovi naelno ispunjavaju zahtjeve koji se postavljaju pred graevne elemente koji omeuju poarni odsjeak, kako u sluaju izbijanja poara "odozgo" tako i "odozdo".Samostojei sputeni stropovi smiju se u sluaju izbijanja poara opteretiti samo svojom vlastitom teinom.

SHAPE \* MERGEFORMAT

10