ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΠΜ 51

Πολιτιστική Πολιτική και Διοίκηση

ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΘΕΜΑ:

Με βάση το περιεχόμενο και τις έννοιες που περιγράφονται στο πρώτο

κεφάλαιο του Τόμου ΔΠΜ 51/Β «Πολιτιστική Πολιτική και Διοίκηση», καθώς και

στο πρώτο κεφάλαιο του Εναλλακτικού Διδακτικού Υλικού (Ε.Δ.Υ.) της Θεματικής

Ενότητας «Πολιτιστική Πολιτική και Διοίκηση», εξετάστε:

α. τις θεωρητικές προσεγγίσεις της στρατηγικής,

β. το ρόλο του στρατηγικού πλάνου για τη βιωσιμότητα και ανάπτυξη των

πολιτιστικών μονάδων στην εποχή της κρίσης και

γ. τα στάδια ανάπτυξης της στρατηγικής μιας πολιτισμικής μονάδας στο πραγματικό

και ψηφιακό περιβάλλον.

Επιλέξτε ένα παράδειγμα ενός υπαρκτού ελληνικού ή ξένου Μουσείου και

εξετάστε: α) τα στάδια ανάπτυξης του στρατηγικού πλάνου, β) τα πλεονεκτήματα και

τα μειονεκτήματα του στρατηγικού πλάνου και γ) τους σκοπούς και στόχους της

στρατηγικής του στην εποχή της κρίσης. Επιπλέον, αξιολογήστε με τεκμηριωμένα

επιχειρήματα το συγκριμένο στρατηγικό πλάνο που έχετε ήδη εξετάσει και αναλύσει.

Φοιτήτρια: ΓΡΙΒΑ ΜΑΡΙΝΑ

Α.Μ.: 82857

Επιβλέπων Καθηγητής: Κος ΠΟΥΛΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Ιανουάριος 2013

ΠΑΤΡΑ

Περίληψη:

Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η θεωρητική προσέγγιση της έννοιας του στρατηγικού

πλάνου και πως αυτό εξυπηρετεί τη λειτουργία ενός οργανισμού. Στη προσπάθεια μας να

εξηγήσουμε την τέχνη της στρατηγικής και το πως εμπίπτει σε οργανισμούς και επιχειρήσεις,

θα παραθέσουμε διατυπωμένους ορισμούς, επεξηγηματικά σχεδιαγράμματα και θα

εξετάσουμε πως μπορεί να εξυπηρετήσει στην ανάπτυξη και την επίτευξη των στόχων που

θα τεθούν.

Μελετώντας τη σχετική βιβλιογραφία και τις πηγές που προέκυψαν από την έρευνα μας, θα

προχωρήσουμε στο παράδειγμα ενός πολιτιστικού οργανισμού και συγκεκριμένα του

Βρετανικού Μουσείου. Το στρατηγικό πλάνο του μουσείου θα δοθεί εντός του κειμένου σε

παράρτημα-link.

Θα αναφερθούμε στα στάδια ανάπτυξης του στρατηγικού πλάνου, αλλά και στα

μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα που έχει η στρατηγική που ακολουθήθηκε. Επιπλέον θα

ληφθούν υπόψη οι παράμετροι της οικονομικής κρίσης και πως η στρατηγική εξυπηρετεί την

αντιμετώπιση τέτοιου είδους εξωγενών ευμετάβλητων παραγόντων.

Τέλος θα γίνει μια προσωπική εκτίμηση του στρατηγικού πλάνου του Βρετανικού Μουσείου.

Λέξεις - Κλειδιά:

Στρατηγική

Στρατηγικό πλάνο

Στάδια ανάπτυξης

Πραγματικό και ψηφιακό περιβάλλον

Στρατηγική του Βρετανικού Μουσείου

1

Περιεχόμενα

Περίληψη……………………………………………………………………….…………σελ.1

Λέξεις – Κλειδιά………………………….…………………………………….…………σελ.1

Εισαγωγή…………………………………………………………………….……………σελ.3

Κύριο Μέρος………………………………………………………………...……………σελ.4

Κεφάλαιο 1. Η Στρατηγική των Πολιτιστικών Μονάδων………………….……………..σελ.4

1.1 Θεωρητικές Προσεγγίσεις της Στρατηγικής……………….…………...…………..…σελ.4

1.2 Ο Ρόλος του Στρατηγικού Πλάνου για τη Βιωσιμότητα και Ανάπτυξη των Πολιτιστικών

Μονάδων στην Εποχή της Κρίσης………………………………………………...….σελ.5

1.3 Τα Στάδια Ανάπτυξης της Στρατηγικής μιας Πολιτισμικής Μονάδας στο Πραγματικό και

Ψηφιακό Περιβάλλον…………………………..……………………………….…….σελ.6

Κεφάλαιο 2. Η Στρατηγική του Βρετανικού Μουσείου…………………………………..σελ.7

2.1 Τα Στάδια Ανάπτυξης του Στρατηγικού Πλάνου του Μουσείου……….…………….σελ.7

2.2 Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα του Στρατηγικού Πλάνου του Μουσείου…….σελ.10

2.3 Σκοποί και Στόχοι της Στρατηγικής του Μουσείου στην Εποχή της Κρίσης…….…σελ.11

2.4 Αξιολόγηση του Στρατηγικού Πλάνου του Μουσείου……...………………………σελ.12

Επίλογος………………………………………………………………………….……...σελ.13

Βιβλιογραφία…………………………………………………………………….………σελ.14

2

Εισαγωγή

Το κλειδί για την επίτευξη των στόχων ενός οργανισμού, είναι η δημιουργία ενός καλά

οργανωμένου στρατηγικού πλάνου. Μέσα στο στρατηγικό πλάνο εμπεριέχονται οι δυνάμεις,

οι αδυναμίες, οι στόχοι καθώς και ο τρόπος επίτευξης αυτών.

Το στρατηγικό πλάνο θωρακίζει την επιχείρηση/οργανισμό, από εξωγενείς κινδύνους, καθώς

και τη βοηθά να εδραιώσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά δραστηριοποίησης της.

Επιπλέον ένας πολιτιστικός οργανισμός μέσω της στρατηγικής, καταφέρνει να

προσανατολίζεται κοινωνικά και να οργανώνει τον άξονα δράσης της.

Το Βρετανικό Μουσείο είναι ένας παγκοσμίου φήμης πολιτιστικός οργανισμός που διαθέτει

μια εξαιρετική συλλογή εκθεμάτων. Η διοίκηση του οργανισμού, διαμόρφωσε ένα

στρατηγικό πλάνο για τα έτη 2008-2012, στο οποίο έχει θέσει ως προτεραιότητα την

επίτευξη καλύτερης προβολής των εκθεμάτων καθώς και τη σωστή συντήρηση και

αποθήκευση τους. Τη προσέλκυση περισσότερων επισκεπτών, την εκπαίδευση και ορθότερη

προσαρμογή του υπάρχοντος προσωπικού του μουσείου και τη χρηματοοικονομική του

αποδέσμευση, μέσω συμπράξεων με άλλους οργανισμούς, συνεργασίας με αναπτυσσόμενα

κράτη και την εκμετάλλευση χρηματοδοτικών προγραμμάτων.

Στα πλεονεκτήματα της στρατηγικής συμπεριλαμβάνεται η άρτια ενσωμάτωση όλων των

πληροφοριών που θα προσδιορίσουν τις προτεραιότητες του μουσείου, σε συνάρτηση με τα

προσδοκώμενα αποτελέσματα. Οι πρακτικές που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη του

οργανισμού, αλλά παράλληλα και στην επιβίωση του σε περίοδο οικονομικής κρίσης, καθώς

και η στρατηγική που θα ακολουθηθεί, με σκοπό την τεχνολογική ανάπτυξη.

Στα μειονεκτήματα του πλάνου βλέπουμε πως δεν έχει διατυπωθεί το ανταγωνιστικό

πλεονέκτημα του μουσείου σε σχέση με άλλους οργανισμούς. Επίσης η διάρκεια ζωής του

στρατηγικού πλάνου δημιουργεί σκεπτικισμό. Επιπλέον δεν έχει διασαφηνιστεί πως θα

προστατευθεί ο οργανισμός από εξωγενείς απειλές. Τέλος δεν διαφαίνεται η μεθοδικότητα

που θα ακολουθηθεί μέσα από την ιεραρχία και τα τμήματα, για την επίτευξη των στόχων.

Σε γενικές γραμμές το πλάνο έχει ως βάση τη δυναμική του Βρετανικού Μουσείου και τη

προσδοκία για επιτυχία και παγκόσμια αναγνώριση.

Ας ξεκινήσουμε όμως τη μελέτη μας αναλύοντας τις θεωρητικές προσεγγίσεις της

στρατηγικής.

3

Κύριο Μέρος

Κεφάλαιο 1

Η Στρατηγική των Πολιτιστικών Μονάδων

1.1 Θεωρητικές Προσεγγίσεις της Στρατηγικής

Η έννοια της λέξης «στρατηγική», είχε καθαρά στρατιωτική σημασία και χρησιμοποιούνταν

για το σχεδιασμό και τη διεύθυνση μεγάλων στρατιωτικών επιχειρήσεων. Η στρατηγική στα

πλαίσια μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού, αποτελεί το μέσο οργάνωσης και δράσης που

θα οδηγήσει την αποστολή σε επιτυχία.

«H στρατηγική συντονίζει και κατευθύνει τις ανεξάρτητες αποφάσεις ενός οργανισμού με

πρωταρχικό σκοπό την επιτυχή πορεία μέσω καθοδήγησης των διοικητικών αποφάσεων,

προς απόκτηση και διατήρηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για την επιχείρηση.

Πρόκειται δηλαδή για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που συνδέει τα πλεονεκτήματα (δυνάμεις)

της επιχείρησης, με τις προκλήσεις (ευκαιρίες) του περιβάλλοντος. Διαμορφώνεται με τρόπο

που να εξασφαλίζεται, ότι η βασική σκοποί του οργανισμού επιτυγχάνονται μέσω της

κατάλληλης δραστηριοποίησης του. Αποτελεί δηλαδή το μέσω επίτευξης των σκοπών,

αφορά όλα τα επί μέρους τμήματα της επιχείρησης και καλύπτει όλες τις βασικές όψεις της.

Έτσι η στρατηγική περιλαμβάνει την εξισορρόπηση των δυνάμεων και των αδυναμιών του

οργανισμού με τις παρουσιαζόμενες από το περιβάλλον ευκαιρίες και απειλές, ώστε να

επιτευχτεί ο σκοπός της επιχείρησης, ο όποιος τίθεται ανάλογα με τις άξιες, φιλοδοξίες,

πιστεύω των στελεχών της» (Γεωργόπουλος Ν., 2010, σελ. 28).

Στρατηγική είναι ο σχεδιασμός για την αντιμετώπιση ενός θέματος. Οι θεωρητικοί αναλυτές

της στρατηγικής για τους πολιτιστικούς οργανισμούς υιοθέτησαν και προσάρμοσαν τις

διατυπωμένες αρχές. Θεμελίωσαν μια στρατηγική σκέψη, που ο Whittington ονομάζει

κλασσική σχολή και η οποία ορίζεται από την ηγεσία και προϋποθέτει τον λεπτομερή και

ορθολογιστικό σχεδιασμό με σκοπό τη μεγιστοποίηση του κέρδους. Με αφετηρία τη

κλασσική σχολή η στρατηγική εξελίχθηκε στις φάσεις της εξελικτικής, διαδικαστικής και

συστημικής σχολής.

Η εξελικτική έχει να κάνει με το μεταβλητό περιβάλλον του οργανισμού και τον τρόπο που ο

μάνατζερ θα συμπεριλάβει αυτές τις διαρκείς μεταβολές στη στρατηγική του. Η διαδικαστική

εστιάζει στο τρόπο με τον όποιο η στρατηγική θα συμπεριλάβει επιτυχώς όλα τα ιεραρχικά

φάσματα του οργανισμού καλύπτοντας τις επιρροές και τις επιδράσεις εντός του πλαισίου

του. Τέλος η συστημική σχολή, θέλει το στρατηγικό πλάνο να λαμβάνει υπόψη το

4

γεωγραφικό, κοινωνικό, πολιτικό και πολιτιστικό πλαίσιο δράσης του οργανισμού.

(Χαμπούρη-Ιωαννίδου Αικ. κ.α., 2003, σελ.34-39).

1.2 Ο Ρόλος του Στρατηγικού Πλάνου για τη Βιωσιμότητα και Ανάπτυξη των

Πολιτιστικών Μονάδων στην Εποχή της Κρίσης

Ο Γεωργόπουλος Ν. (2010) αναφέρει τον ορισμό του James Brain Quinn (1980), που

διατυπώνει πως «στρατηγική είναι το σχέδιο που ολοκληρώνει τους βασικούς σκοπούς μιας

επιχείρησης, τις πολιτικές και τις πράξεις, σε ένα ενιαίο σύνολο. Μια καλοοριζόμενη

στρατηγική βοήθα στη διαχείριση και κατανομή πόρων μιας επιχείρησης, σε μια μοναδική

και βιώσιμη θέση που βασίζεται στις εσωτερικές ικανότητες και τα μειονεκτήματα της, τις

προσδοκώμενες αλλαγές στο περιβάλλον και τις σχετικές κινήσεις έξυπνων αντιπάλων».

Βλέπουμε λοιπόν, πως αυτή καθ’ εαυτή η ύπαρξη στρατηγικού σχεδιασμού εξυπηρετεί τον

οργανισμό σε περιόδους κρίσης, περισσότερο από ποτέ. Είναι ο ρόλος του στρατηγικού

πλάνου να κατανέμει σωστά τους πόρους της επιχείρησης, έτσι ώστε να εξασφαλίζει τη

βιωσιμότητα της, βρίσκοντας παράγοντες στο εσωτερικό της που μπορούν να

χρησιμοποιηθούν κατάλληλα για να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές του εξωτερικού

περιβάλλοντος σε επίπεδο αγοράς και ανταγωνιστικότητας.

Όταν μιλάμε για πολιτιστικούς οργανισμούς, γνωρίζουμε ότι απευθυνόμαστε σε μια

κοινωνική μερίδα αρκετά απαιτητική και το προϊόν που φέρουμε είναι ένα πολύτιμο αγαθό

για τη κοινωνία στην οποία δραστηριοποιούμαστε. Μελετώντας το «Στρατηγικό

Μάρκετινγκ» του Σιώμκου Γ. (2003), διαπιστώνουμε ότι μέσω της επίτευξης των στόχων του

στρατηγικού πλάνου, κατορθώνουμε να επιτυγχάνουμε τους στόχους του οργανισμού μας,

την ικανοποίηση των αναγκών και επιθυμιών του κοινού, καθώς και να συντελούμε στη

μακροχρόνια κοινωνική ευημερία. Βλέπουμε λοιπόν πως το στρατηγικό πλάνο μας βοηθά

μια πολιτιστική μονάδα να προσανατολίζεται στην αγορά και να εντοπίζει το target group

στο οποίο απευθύνεται.

Ωστόσο δε πρέπει να μας διαφεύγει ότι η διαμορφούμενη στρατηγική συντελεί στην επιτυχία

δεν την εγγυάται . Τα χαρακτηριστικά της στρατηγικής που συνεισφέρουν στην επιτυχία

είναι τα εξής:

1. Απλοί συνεπείς και μακροπρόθεσμοι σκοποί.

2. Σαφής κατανόηση του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος της επιχείρησης (οργανισμού).

3. Αντικειμενική εκτίμηση των πόρων της επιχείρησης.

4. Αποτελεσματική υλοποίηση διαμορφούμενης στρατηγικής.( όπως αναφέρεται στο

Γεωργοπουλος Ν., 2010, σελ. 28)

5

Ο ρόλος λοιπόν του στρατηγικού πλάνου στην ανάπτυξη ενός οργανισμού, θα μπορούσε να

οριστεί με τη διατύπωση του Kenneth Andrews (1981) «στρατηγική είναι ένα σχέδιο που

περιλαμβάνει στόχους σκοπούς και τις βασικές πολιτικές που θα βοηθήσουν στο να

επιτευχθούν αυτοί οι σκοποί και που είναι διαμορφωμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να ορίζεται

σε ποιό κλάδο βρίσκεται ή πρόκειται να βρίσκεται η επιχείρηση καθώς και το είδος αυτής

της επιχείρησης» (Γεωργόπουλος Ν., 2010).

1.3. Τα Στάδια Ανάπτυξης της Στρατηγικής μιας Πολιτισμικής Μονάδας στο

Πραγματικό και Ψηφιακό Περιβάλλον

Τα στάδια ανάπτυξης μιας στρατηγικής επηρεάζονται πρωτίστως από το προϊόν ή παροχή

της επιχείρησης ή του οργανισμού. Από το συνδυασμό των προϊόντων με την αγορά κίνησης

και τη συνάρτηση του εσωτερικού με το εξωτερικό περιβάλλον του οργανισμού, προκύπτει η

αξία του αγαθού, η οποία πρέπει να έρχεται σε αναλογία με τα βασικά οφέλη του

καταναλωτή. Εφόσον εντοπιστεί η αγορά-στόχος και οι προαναφερθέντες παράμετροι,

μπορεί το στρατηγικό πλάνο να αναπτύξει στόχους μάρκετινγκ. Η διαδικασία ανάπτυξης

στρατηγικής φαίνεται αναλυτικότερα στο παρακάτω σχεδιάγραμμα:

(Σιώμκος Γ., 2003, σελ.43)

6

Επιλογή Προϊόντος-Αγοράς

Επιλογή Τοποθέτησης

Αξίας

Σχεδιασμός Συγκεκριμένης Προσφοράς

Διανομή και Κοινοποίηση της Αξίας

Αγορά-ΣτόχοςΒασικά Οφέλη για

τον Καταναλωτή

Σκοπός της στρατηγικής ανάπτυξης είναι η επίτευξη των στρατηγικών στόχων. Προκειμένου

να αναπτυχθεί σωστά και με επιτυχία ένα στρατηγικό πλάνο, θα πρέπει ο πολιτιστικός

οργανισμός να υιοθετήσει μια συνολική στρατηγική που θα του δώσει ανταγωνιστικό

προβάδισμα. Απαραίτητη κρίνεται η ύπαρξη εναλλακτικών κατευθύνσεων, που θα

προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού και μπορεί να αναφέρονται σε ορθή αξιοποίηση

των παροχών ή και σε δημιουργία νέων. Σε αλλαγές της λειτουργίας του οργανισμού που θα

αυξήσουν την επισκεψιμότητα ή και τη διαφοροποίηση της χρήσης συγκεκριμένων παροχών.

Η προσέγγιση εναλλακτικών μεθόδων βοηθά στην καθιέρωση αναπτυξιακής στρατηγικής,

που θα οδηγήσει σε ορθή εκμετάλλευση των πόρων, θα φέρει πιο κοντά τη πιθανότητα

χρηματοδότησης, αλλά και θα δικτυώσει τον ίδιο τον οργανισμό, στο χώρο

δραστηριοποίησης του. (Χαμπούρη-Ιωαννίδου Αικ. κ.α.,2003, σελ.52-56).

Η εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στο διαδίκτυο, η άμεση επικοινωνία που προκύπτει, η

εξοικονόμηση λειτουργικού κόστους, η επέκταση σε νέες αγορές είναι κάποια από τα

χαρακτηριστικά του διαδικτύου, που το έκαναν να συμπεριληφθεί στα στάδια ανάπτυξης

στρατηγικής. Σαν ένα ιδιαίτερα κερδοφόρο μέσω ανάπτυξης και διαφήμισης, το στρατηγικό

πλάνο στο ψηφιακό περιβάλλον, θα συμβάλλει στην επίτευξη της αποστολής, θα

εξυπηρετήσει τις ανάγκες του οργανισμού και θα λειτουργήσει ωφέλιμα ως προς την

εξυπηρέτηση του κοινού.

Ο στρατηγικός σχεδιασμός για την επιτυχή παρουσία και δραστηριότητα του οργανισμού στο

ψηφιακό περιβάλλον ακολουθεί τα εξής αναπτυξιακά βήματα:

Καθορισμός των στόχων της επιχείρησης.

Προσδιορισμός της τεχνολογικής και τηλεπικοινωνιακής πολιτικής.

Κατάρτιση προϋπολογισμού και εκτίμηση του περιβάλλοντος.

Μελέτη των παραγόντων που αφορούν το προϊόν.

(Σιώμκος Γ., 2003, σελ.289-301)

Κεφάλαιο 2

Η Στρατηγική του Βρετανικού Μουσείου

2.1 Τα Στάδια Ανάπτυξης του Στρατηγικού Πλάνου του Μουσείου

Το Βρετανικό Μουσείο, έχοντας μια θέση παγκόσμιου κύρους στο είδος του, δημιούργησε

μια αναπτυξιακή στρατηγική πενταετούς διάρκειας για τα έτη 2008-2012. Το στρατηγικό

7

πλάνο που σχηματίστηκε είναι διαθέσιμο στο: http://www.britishmuseum.org/pdf/Strategy

%20to%202012%20web%20version.pdf .

Μελετώντας λοιπόν την στρατηγική του μουσείου, θα παρατηρήσουμε ότι η ιεραρχία που

ακολουθείται στα στάδια ανάπτυξης έχει βάση τους στόχους και είναι η εξής:

1. Αποδοτικότερη προβολή και διαχείριση των εκθεμάτων. Βελτίωση της καταγραφής

των εκθεμάτων και διαδικτυακή προβολή αυτών.

2. Επίτευξη στόχου προσέλκυσης 6 εκατομμυρίων επισκεπτών το χρόνο, με έμφαση

στην ικανοποίηση του τοπικού κοινού. Ανεύρεση συνεργατών από Αφρική, Ασία,

Ινδία και Μέση Ανατολή, μέσω διεθνών προγραμμάτων.

3. Επένδυση στο προσωπικό του μουσείου. Εκπαίδευση, ανάπτυξη, προσφορά

ευκαιριών και σωστή εκμετάλλευση του ανθρώπινου δυναμικού.

4. Επίτευξη χρηματοοικονομικής αποδέσμευσης και εδραίωση οικονομικής

ανεξαρτησίας μέσω του παραχθέντος κεφαλαίου. Αύξηση των εσόδων από 13,8

εκατομμύρια λίρες σε τουλάχιστον 24 εκατομμύρια λίρες έως το 2012, με την

ανάπτυξη της έκθεσης, των λιανικών πωλήσεων, της φιλοξενίας, του διεθνή

τουρισμού καθώς και με τη χρήση χρηματοδοτικών προγραμμάτων.

Οι στρατηγικές προτεραιότητες και βάσεις φαίνονται με μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο

σχεδιάγραμμα που θα ακολουθήσει, το οποίο βρίσκεται εντός του στρατηγικού πλάνου (The

British Museum Strategy to 2012, σελ.25) και αποκαλείται Planning Pyramid 2008-2012:

8

9

2.2 Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα του Στρατηγικού Πλάνου του Μουσείου

Ξεκινώντας με τα πλεονεκτήματα του στρατηγικού πλάνου του Βρετανικού Μουσείου, θα

πρέπει να αναφέρουμε πως η διοίκηση φαίνεται να γνωρίζει καλά τις δυνάμεις και τις

αδυναμίες του οργανισμού. Θέτει λοιπόν αυτά ως βάση, στην οποία χτίζει τη στρατηγική

ανάπτυξης που θα ακολουθήσει.

Έχει καταφέρει να ενσωματώσει όλο τον όγκο των πληροφοριών που διέπουν την λειτουργία

του οργανισμού και να τον κατηγοριοποιήσει ανάλογα. Έτσι στη συνέχεια έβαλε τις

προτεραιότητες σε συνάρτηση με τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

Το στρατηγικό πλάνο προτείνει συνεργασία με κράτη που βρίσκονται εκτός Ευρώπης. Στη

προσπάθεια υπέρβασης του τεράστιου εμποδίου που θέτει η πανευρωπαϊκή κρίση, η

διοίκηση κάνει ένα άνοιγμα σε συνεργασίες με αναπτυσσόμενες χώρες. Παράλληλα, δίνει

μεγαλύτερη βάση στο Βρετανικό κοινό, που αποτελεί ένα βασικό κομμάτι της αγοράς, το

οποίο λόγο γεωγραφικού προβαδίσματος έχει τη δυνατότητα επίσκεψης ευκολότερα και

συχνότερα.

Χρησιμοποιεί τα έσοδα και το λιανικό εμπόριο για τη διαμόρφωση του βασικού κεφαλαίου

του μουσείου και προσδοκεί να εκμεταλλευτεί χρηματοδοτικά προγράμματα.

Προβάλλει τη συλλογή του μουσείου στο ψηφιακό περιβάλλον και συμπεριλαμβάνει στην

αναπτυξιακή στρατηγική τη τεχνολογική ανάπτυξη.

Πραγματοποιεί ετήσιες αναφορές που εξυπηρετεί τη παρακολούθηση της κατάστασης του

οργανισμού.

Περνώντας στα μειονεκτήματα του στρατηγικού πλάνου θα παρατηρήσουμε πως δεν έχει

ληφθεί υπόψη ο ανταγωνισμός. Δεν είναι αρκετό για έναν οργανισμό να βάζει υψηλούς

στόχους. Όπως έχουμε αναφέρει στρατηγική είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και

προκειμένου αυτό να επιτευχθεί, πρέπει να συμπεριλαμβάνουμε πάντα τις πιθανές κινήσεις

του αντιπάλου.

Γεγονός που μας οδηγεί στη διάρκεια ζωής του στρατηγικού πλάνου. Το συγκεκριμένο

αναφέρεται στα έτη 2008 έως 2012. Λογικό είναι για ένα τόσο μεγάλο οργανισμό να μη

μπορεί να ακολουθεί ετήσιος ανασχηματισμός του πλάνου και πιθανό να μη χρειάζεται.

Ωστόσο λόγω τις ιδιαιτερότητας της εποχής που διανύουμε από οικονομικής άποψης,

μπορούμε να παρατηρήσουμε πόσο έχουν αλλάξει τα δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο μέσα

σε αυτή τη 5ετία που το στρατηγικό πλάνο δεν έχει αναθεωρηθεί.

10

Το στρατηγικό πλάνο δεν καταφέρνει να προστατέψει τον οργανισμό από εξωγενείς απειλές.

Παράλληλα δεν εμπεριέχει τις απαραίτητες «μαρκετίστικες» τακτικές που θα προσήλκυαν

περισσότερους επισκέπτες, με τα σημερινά δεδομένα.

Μέσα σε αυτή τη γενικευμένη εικόνα, δεν έχει διασαφηνιστεί πλήρως η μεθοδικότητα που θα

ακολουθηθεί μέσα από την ιεραρχία και τα τμήματα, για την επίτευξη των στόχων. Ούτε

ακριβώς πως θα διανεμηθεί το κεφάλαιο για την ανάπτυξη.

2.3 Σκοποί και Στόχοι της Στρατηγικής του Μουσείου στην Εποχή της Κρίσης

Το Βρετανικό Μουσείο δεν έχει συμπεριλάβει ξεχωριστή τακτική δράσης στο στρατηγικό

του πλάνο, που να αφορά αμιγώς το φαινόμενο της οικονομικής κρίσης. Ωστόσο μελετώντας

τη στρατηγική, θα εντοπίσουμε συγκεκριμένες μεθόδους ανάπτυξης που υιοθετεί το μουσείο,

οι οποίες εξυπηρετούν παράλληλα την αντιμετώπιση της παγκόσμια κρίσης στην αγορά.

Έχοντας ήδη αναπτύξει το στρατηγικό πλάνο, θα αναφερθούμε στις αναπτυξιακές μεθόδους

μέσω των οποίων το μουσείο σκοπεύει να αντιμετωπίσει τη περίοδο κρίσης, επιγραμματικά:

Ανάπτυξη κεφαλαίου από τους εσωτερικούς πόρους του μουσείου και το λιανικό

εμπόριο.

Δημιουργία χώρου για τη φιλοξενία εκθέσεων.

Εκμετάλλευση διεθνών χρηματοδοτικών προγραμμάτων.

Εκπαίδευση προσωπικού και αναζήτηση χαρισματικών στελεχών.

Συνεργασία με ομίλους.

Συνεργασία με αναπτυσσόμενα κράτη.

Δημιουργία πολυπολιτισμικού κλίματος.

Προβολή σε ψηφιακό περιβάλλον, που εγγυάται χαμηλό κόστος καθώς και

παγκόσμια πρόσβαση.

Εκ νέου προσέγγιση του τοπικού επισκέπτη.

Αξιοσημείωτη είναι η επιλογή της διοίκησης, να φιλοξενήσει μια νέα έκθεση, που αφορά σε

έργα τέχνης και αντικείμενα που δημιουργήθηκαν σε περιόδους οικονομικής κρίσης και

αντικατοπτρίζουν τη κοινωνική επίδραση της. Από τη πρώτη οικονομική κρίση που βίωσε η

Βρετανία το 1700, έως εκείνη του 2008, ο επισκέπτης θα δει , συμβόλαια χρεοκοπημένων

εταιριών και τραπεζών, έγγραφα δικαστικών αγώνων που προέκυψαν από την οικονομική

κρίση, καρικατούρες που διακωμωδούν τη κατάσταση και δίνουν την εικόνα της κοινής

γνώμης της εποχής κ.α. (διαθέσιμο στο http://blog.britishmuseum.org/tag/money/).

2.4 Αξιολόγηση του Στρατηγικού Πλάνου του Μουσείου

11

Έχοντας μελετήσει το στρατηγικό πλάνο σε συνάρτηση με τη βιβλιογραφία που

χρησιμοποιήθηκε για την εκπόνηση της εργασίας, θα μπορούσαμε να σχηματίσουμε μια

προσωπική εκτίμηση της στρατηγικής του Βρετανικού Μουσείου.

Καταρχάς θεωρώ πως το πλάνο έχει κατορθώσει να αναπτυχθεί βασιζόμενο στην εικόνα του

μουσείου και συμπεριλαμβάνοντας όλες τις λειτουργικές του εκφάνσεις. Εστιάζει σε τρόπους

αντιμετώπισης προβλημάτων, όπως την ανεπάρκεια χώρου έκθεσης και αποθήκευσης και την

αναγκαιότητα παροχής πόρων στο τμήμα συντήρησης και καταγραφής των εκθεμάτων. Δίνει

προτεραιότητα στην προβολή του μουσείου στο ψηφιακό περιβάλλον και προωθεί τη

συνεργασία με άλλους οργανισμούς.

Πραγματοποιεί κινήσεις που θα βοηθήσουν το μουσείο όχι μόνο να επιβιώσει εν καιρώ

κρίσης, αλλά και να αναπτυχθεί. Αποσκοπεί σε ένα άνοιγμα συνεργασίας με αναπτυσσόμενα

κράτη και προσδοκεί να εντάξει τους πολίτες αυτών, στις επιχειρήσεις ανάπτυξης του

μουσείου. Παράλληλα δίνει βάση στη κίνηση χρήματος εντός των συνόρων της χώρας και

προτεραιότητα στον βρετανό πολίτη-επισκέπτη.

Ωστόσο, από προσωπικής σκοπιάς, βρίσκω τον κεντρικό στόχο, όπως αυτός αναφέρεται «to

become the best museum of the world», έντονα χρωματισμένο από υποκειμενικότητα. Σαφώς

και οι υψηλοί στόχοι είναι αυτοί που καθιερώνουν το πήχη της ανάπτυξης, αλλά πιστεύω πως

καλό είναι στη διαμόρφωση ενός στρατηγικού πλάνου να διαχωρίζεται ο χρονικός στόχος

από το γενικό ζητούμενο. Γεγονός που κατά τη γνώμη μου οδήγησε στην απουσία

διατύπωσης τρόπου αντιμετώπισης, του κύριου εκ των εξωγενών παραγόντων, του

ανταγωνισμού. Ο βασικός κανόνας που προέκυψε από τη μελέτη της «τέχνης» της σχεδίασης

στρατηγικού πλάνου, είναι η εδραίωση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Κάτι που στο

πλάνο του Βρετανικού Μουσείου, δε διαφαίνεται καθαρά.

Επίσης θεωρώ πως ανεξάρτητα από την έκβαση, η προσδοκία αύξησης των ετήσιων κερδών

από 13,8 σε 24 εκατομμύρια λίρες, εν μέσω παγκόσμιας κρίσης είναι πολύ μεγάλη, αλλά

αυτό που με προβληματίζει περισσότερο είναι ότι εντός του στρατηγικού πλάνου δεν

προκύπτει ο ακριβής τρόπος κλιμάκωσης και αύξησης των εσόδων, ούτε πως οι παράγοντες

θα συμβάλλουν σε αυτό. Ομολογώ πως η διάρκεια εφαρμογής του στρατηγικού πλάνου στα

5 έτη, εκ πρώτης όψεως μου δημιούργησε ερωτηματικά, ως προς το παραλληλισμό του με

την πραγματικότητα που μπορεί να βιώνει το μουσείο ανά έτος. Ωστόσο η ευλαβική τήρηση

των ετήσιων αναφορών-annual reports με καθησύχασε, αλλά δε με κάλυψε ως προς το ότι

δεν έχει γίνει καμία αναπροσαρμογή του πλάνου, που να εμπεριέχει τις μεταβλητές που

μπορεί να έχουν προκύψει, κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του.

Επίλογος

12

Το στρατηγικό πλάνο στον ανταγωνιστικό κόσμο της αγοράς, είναι εργαλείο ανάπτυξης και

προστασίας του οργανισμού ή της επιχείρησης, που εξυπηρετεί.

Πρέπει να συμπεριλαμβάνει τη γενική εικόνα του πεδίου δράσης και να είναι

ευπροσάρμοστο στους εξωτερικούς παράγοντες, με κύριο σκοπό του να παρέχει στον

οργανισμό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Από τη μελέτη του παραδείγματος που χρησιμοποιήσαμε στη παρούσα εργασία προκύπτουν

τα εξής ερωτήματα:

Ποιό είναι το ιδανικό χρονικό φάσμα στο οποίο πρέπει να απευθύνεται ένα πλάνο

στρατηγικής ανάπτυξης;

Είναι το χρονικό φάσμα ανάλογο του βεληνεκούς του οργανισμού;

Πως χρησιμοποιούμαι τον αριθμητικό παράγοντα (έσοδα - έξοδα) στη διαμόρφωση

του παραγωγικού στόχου;

Πως εμπίπτει η στρατηγική τακτική στα κατά μέρους τμήματα του οργανισμού;

Θα πρέπει το πλάνο να είναι εκτενώς αναλυτικό ως προς το παραπάνω ερώτημα ή

αρκεί η γενική προσδιοριστική εικόνα στη λειτουργική εφαρμογή;

Ο συνδυασμός οργανογράμματος και στρατηγικής ανάπτυξης θα μπορούσε να

αποτελέσει λύση;

Σε περιόδους ραγδαίων αλλαγών του εξωτερικού περιβάλλοντος, ενδείκνυται η

αναπροσαρμογή του στρατηγικού πλάνου;

Ολοκληρώνοντας την εκπόνηση της μελέτης μας και έχοντας αναλύσει επαρκώς το φάσμα

της δημιουργίας στρατηγικού πλάνου, παρατηρούμε τα ερωτήματα που προέκυψαν και

αντιλαμβανόμαστε πως ο κόσμος της διεθνούς αγοράς, στην οποία απευθύνεται ένας

πολιτιστικός οργανισμός, διέπεται από μεταβλητούς παράγοντες, που καθιστούν την ύπαρξη

και διαμόρφωση σωστής στρατηγικής πολιτικής, εξαιρετικής σημασίας. Ο ανταγωνισμός

αυξάνει παράλληλα με τις απαιτήσεις του κοινού. Ωστόσο η εδραίωση μιας σωστής

στρατηγικής θέσης, που διέπεται από ένα υψηλό και ευδιάκριτο στόχο και που

εκμεταλλεύεται όλους τους διαθέσιμους πόρους, οικονομικούς, πολιτικούς, τεχνολογικούς,

μπορεί να οδηγήσει τον οργανισμό στην επιτυχία.

Βιβλιογραφία

13

Ελληνόγλωσση:

Γεωργόπουλος Ν., «Στρατηγικό Μάνατζμεντ». Εκδόσεις Γ. Μπένου, Αθήνα 2010.

Σιώμκος Γ., «Εισαγωγή στο Στρατηγικό Μάρκετινγκ». Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης, β’ έκδοση,

Αθήνα 2003.

Χαμπούρη-Ιωαννίδου Αικ., Οικονόμου Μ., Κοσκινά Αικ., Γλύτση Ε., Γεωργίου Α.,

Ταξοπούλου Ιφ., Βινιεράτου Μ., Κιούσκας Α., Σκούρα Β., Μπουσουλέγκα Χ., «Πολιτιστική

Πολιτική και Διοίκηση». Τόμος ΔΠΜ51/Β, ΕΑΠ, Πάτρα 2003.

Πηγές από το διαδίκτυο:

http://www.britishmuseum.org/?ref=header Κεντρική Ιστοσελίδα Βρετανικού Μουσείου.

Ημερομηνία επίσκεψης της ιστοσελίδας 13-12-12.

http://blog.britishmuseum.org/tag/money/ Bubbles and bankruptcy: financial crises in Britain

since 1700. Παράρτημα της κεντρικής ιστοσελίδας του Βρετανικού Μουσείου. Ημερομηνία

επίσκεψης της ιστοσελίδας 13-12-12.

http://www.britishmuseum.org/pdf/Strategy%20to%202012%20web%20version.pdf The

British Museum Strategy to 2012. Διαδικτυακός τόπος ανάρτησης του Στρατηγικού Πλάνου

του Βρετανικού Μουσείου. Ημερομηνία επίσκεψης της ιστοσελίδας 13-12-12.

14