2ศน

ยพฒนาอน

ามยพ

นทสง

2

โดย...นกร กงกนคำ

ศนยพฒนาอนามยพนทสงรวมกบสำนกอนามยการเจรญพนธจดประชมแลกเปลยนเรยนร พฒนาคน พฒนางานอนามยการเจรญพนธดวยพลงคดบวก และจดงานแสดงมทตาจตแดผเกษยณอายราชการของทงสองหนวยงาน ณ โรงแรมชมพรคาบานารสอรท จงหวดชมพรจากนนไดเดนทางไปศกษาดงานโครงการพฒนาพนทหนองใหญตามพระราชดำรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ จงหวดชมพร เพอเรยนรแนวทางกสกรรมธรรมชาตและวถเกษตรอนทรยสเศรษฐกจพอเพยงในวนท3-4สงหาคม2557

ศกษาดงาน+แสดงมทตาจต

รณรงคความปลอดภย เมอวนท27สงหาคม2557ศนยพฒนาอนามยพนทสงจดกจกรรมเดนรณรงค“หวงใยความปลอดภยใสใจอนตรายในการทำงาน”และ“5ส”โดยคณะทำงานพฒนาสถานททำงานนาอยนาทำงาน ตามเกณฑ สะอาด ปลอดภย สงแวดลอมด มชวตชวารวมกนแจกเอกสาร แผนพบ ใบปลว ใหกบเจาหนาทศนยฯ เพอใหเกดความตระหนกและใสใจอนตรายจากการทำงาน

ประชมวชาการกระทรวงสาธารณสข 2557 ศนยพฒนาอนามยพนทสง รวมจดบธนทรรศการนำเสนอนวตกรรมเคร องกรองนำระบบทรายกรองชาในงานประชมวชาการกระทรวงสาธารณสขประจำป 2557เมอวนท 10-12 กนยายน 2557 ณ ศนยประชมและแสดงสนคานานาชาตเฉลมพระเกยรต7รอบพระชนมพรรษาจงหวดเชยงใหม

ปลกตนกลวย ศนยพฒนาอนามยพนทสงจดกจกรรมเพมพนทสเขยวและ

ใชพนทวางใหเกดประโยชน เพมคณคาไดคณคาทางโภชนาการดวย

การปลกตนกลวยนานาพนธตอเนองครงท2เมอวนท17กนยายน

2557ณศนยพฒนาอนามยพนทสง

2ศนยพฒ

นาอนามยพนทสง

3

มอะไรในฉบบ...วตถประสงคของการจ ดทำว า รสาร

บรรณาธการ วารสารศนยพฒนาอนามยพนทสงฉบบน เปนฉบบสดทายของปงบประมาณ 2557 เปน

อกหนงปทศนยฯของเรา ไดทมเททำงานในภารกจดานการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม

ชาวไทยภเขาบนพนทสง การเดนทางอนยาวนานของศนยฯ ไมเคยทำใหพวกเรายอทอ ความยาก

ลำบากในการปฏบตงานในพนทหางไกลกยงสรางความอดทนเขมแขง ทกรอยเทาทกาวยางจะ

เปนความทรงจำทงดงามและทกๆกาวทเราจะเดนมงหนาตอไปกยงเพยรพยายามพฒนาการทำงาน

ใหมประสทธภาพใหพนองชาวไทยภเขาบนพนทสงตลอดจนประชาชนคนไทยทกคนไดรบประโยชน

อยางสงสด

วารสารฉบบนนำเสนอเรองราวของประเพณบวชปาการอนรกษและความศรทธาในตนไม

ปาใหญของชนเผากะเหรยงนอกจากนยงมสาระนารเรองประโยชนของมะนาวในคอลมนเคลดไมลบ

ฉบบสขภาพดรวมถงวธปองกนสารพนปญหาการโดนHACKและเรองราวอนๆทนาสนใจหากได

ลองอานแลวยอมไดสาระความรอยางแนนอน

สำหรบผทสนใจสงบทวจยและบทความวชาการเขามาเพอพจารณาลงตพมพในวารสาร

ศนยฯสามารถสงบทความรวมถงสงกำลงใจความคดเหนและขอเสนอแนะตางๆเพอเปนกระจก

สะทอนผลการทำงาน ใหทมบรรณาธการวารสารศนยฯ ไดนำขอคดเหนเหลานนมาปรบปรงและ

พฒนาวารสารใหมคณภาพและสรางประโยชนใหทานผอานทกคน

ทงนสามารถดาวนโหลดวารสารศนยพฒนาอนามยพนทสง หรอตดตามเรองราวภารกจ

ของศนยฯ ผานทางเวบไซดไดท http://hhdc.anamai.moph.go.th และชองทาง Facebook ชอวา

ศนยพฒนาอนามยพนทสงลำปาง

“Themorethatyouread,themorethingsyouwillknow.” ยงเราอานมากเทาไหรเรากยงรเยอะมากขนเทานน...

บอกกลาว... เลาดวยภาพ

บรรณาธการชวนคย

‘บวชปา’ ดวยศรทธาชนเผาปกาเกอญอสรางผนปาคแผนดน โอบอมธารนำไหลรน คนดนชมฉำแกปาชมชน

พอแมลก..ผกพน..สายใยรกแหงครอบครว

ถายทอดแนวคดดๆ

ของการทำวจยอยางงายสำหรบคร กศน.ภาคเหนอ

บรณาการงานสงเสรมสขภาพและปองกนควบคมโรคในพนทสง

มงสการประสานเขตบรการสขภาพอยางมประสทธภาพ

ศนยพฒนาอนามยพนทสงขบเคลอน

“โครงการรกษนำเพอพระแมของแผนดน”

มองสงแวดลอมไทย กอนมงไป ‘อาเซยน’

เคลดไมลบ... ฉบบสขภาพด

สงแวดลอมด... ชวมสข

สมนไพรภมปญญาบนพนทสง

คยเฟองเรอง IT

วถคนบนดอยกบการเกษตรพอเพยง...สขเพยงพอ

เพอเผยแพรขาวสารและกจกรรมเกยวกบงานสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมชาวไทยภเขา เพอเผยแพรความร บทความวชาการ และผลงานความกาวหนาทางวชาการงานสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมชาวไทยภเขา เพอเปนสอประชาสมพนธและแลกเปลยนความคดเหนในการปฏบตงานในพนทชาวไทยภเขาระหวางหนวยงานทเกยวของทปรกษา : อธบดกรมอนามยบรรณาธการ : นตยา แสงเลกผชวยบรรณาธการ : องสนย สพรมกองบรรณาธการ : รงรศม ศรวงศพนธ, ศรวรรณ ทาวงศมา, สมควร ใจกระจาง, นำเพชร ศรมงฆศร, อโณทย พรมชย, พฒนา สมาธ, ชยวฒน สวรรณวภาต, วเชยร พรหมไชย, สรพร ณรฐกจ, นกร กงกนคำ, อนชา รกสนท, สรภา ภาคนะภา, สรสห ฉนทกล กรวภา วฒจรพนธ, สเรยม เลกสายเพงจำนวนพมพ : 1,500 เลมจดสง : เจาหนาทฝายวชาการเจาของ : ศนยพฒนาอนามยพนทสง 122 ม.8 ต.หางฉตร อ.หางฉตร จ.ลำปาง โทร 0 5426 9277, 0 5433 9041ศลปกรรม : ศลปการพมพ www.pim-dee.net

ผอำนวยการศนยพฒนาอนามยพนทสง

ชวนคย

โดย.... นตยา แสงเลก

234

56

7

8

91010111112

ผอำนวยการศนยพฒนาอนามยพนทสงโดย.... นตยา แสงเลก

2ศน

ยพฒนาอน

ามยพ

นทสง

4 “บวชปา”ดวยศรทธาชนเผาปกาเกอญอสรางผนปาคแผนดนโอบอมธารนำไหลรนคนดนชมฉำแกปาชมชน

โดย...องสนย สพรม

นกวชาการเผยแพร ทามกลางขนเขาอนสลบซบซอน หางไกลเทคโนโลยของคนเมองยงมชมชนชาวไทยภเขาเผากะเหรยงหรอทเรยกขานตนเองวา ‘ปกาเกอญอ’ อาศยอยในชมชนบานหวยหมาก-ลางต.หวยโปงอ.เมองจ.แมฮองสอนทยงคงสบทอดภมปญญาและความศรทธาในผนปาใหญ เพราะเชอวาตนไมทกตนมชวต รจกเจบ รจกรองไห จงมการจดพนทอนรกษหามตดไมในแหลงตนนำ แมกระทงสตวปานอยใหญเมอถงฤดวางไขผสมพนธและเลยงลกออนกหามไลลา หากผใดกลาฝาฝนทาทายกจะถกเจาของธรรมชาตลงโทษดวยการเจบปวยและเสยชวตลง และหนงในประเพณอนรกษผนปาทเปยมดวยความศกดสทธกคอการบวชปา ซงชมชนไดรบการปลกฝงมาจากบรรพบรษและสบทอดปฏบตอยางเครงครด

ทมงานศนยพฒนาอนามยพนทสง กรมอนามย ซงรบผดชอบดำเนนการโครงการวจยการมสวนรวมขององคกรและชมชนชาวไทยภเขาในการพฒนาคณภาพนำประปาภเขา ณ บานหวยหมาก-ลาง นอกจากสงเสรมความรดานสขภาพและอนามยสงแวดลอมจนถงการพฒนาเครองกรองนำระบบครวเรอนรปแบบทรายกรองชา ทชวยพฒนาคณภาพชวตชมชนในเรองนำบรโภค ทมงานวจยยงไดชวนคดชวนทำเพอลงมอพฒนาอนามยสงแวดลอมในดานอนๆทงการสรางฝายการตงกฎกตกาชมชนเรองการใชนำอยางพอเพยงการรกษาปาไม จนมาถงกจกรรมลาสดเรองการบวชปา เมอวนท 18 สงหาคม 2557 นำโดยพอหลวงบญช ปญญาธรรมมผใหญบานหวยหมาก-ลาง สวนราชการในพนทไดแก องคการบรหารสวนตำบลหวยโปง และหนวยจดการตนนำแมสะมาดและคนในชมชน จดกจกรรมบวชปา ซงเปนพธกรรมศกดสทธ ทำขนเพอสงวนพนทปาไมสวนนนไว ไมใหใครเขาไปใชประโยชนใดๆทงหามตดตนไมหามลาสตวหรอแมกระทงหาของปาซงปจจบนชมชนหวยหมาก-ลางมพนทอนรกษปาไมจากการบวชปามากถง500ไร ลงดโบน จงสถาพรพพฒนปราชญชมชนกลาววาคนเราเกดมาอยกบธรรมชาตวถชมชนกะเหรยงจะมตนไมประจำตวอยหนงตน เรยกตนไมสะดอ เพราะอดตสวนใหญคลอดโดยหมอตำแย เมอคลอดแลวจะนำสายสะดอไปผกทตนไม บางชมชนกเอาไปฝงไวใตตนไมตงแตเกดจนตายเราอยไดเพราะปาไมอดมสมบรณจะชวยอมชแผนดนและชวยเกบกกแหลงลำนำเปนแหลงอาหารแหลงททำกนโดยหลกแลวการบวชปาจะมการบวงสรวงเซนไหวเจาปาเทพารกษดวยขาว ขนมหวาน นำสะอาด มการนมนตพระสงฆทำพธกรรมเจรญพทธมนตหลงจากนนจะนำจวรเกาของพระมดไวทตนไมเพอทำสญลกษณพนทบวชปาอยางไรกตามการจะอนรกษประเพณบวชปาและวฒนธรรมอนดงามตางๆใหคงอยในชมชนจำเปนอยางยงทคนในชมชนจะตองรจกและเขาใจคณคาของประเพณวฒนธรรมจงจะสามารถรกษาและพฒนาชมชนของตนเองไดอยางเหมาะสมดงเชนบทลำนำบรรพชนกะเหรยงทวา‘เปอออกอ เปอเกอตอกอ เปอออท เปอเกอตอท เปอออเด เปอเกอตอเล เปอออญา เปอเกอตอกว’ เราอยกบปา เรารกษาปา เราใชนำ เรารกษานำ เรากนเขยด เรารกษาผา เรากนปลาเรารกษาแหลงปลา แมเวลาจะลวงเลยผานมานาน มนษยสามารถสรรคสรางเทคโนโลยอำนวยความสะดวกสบายไดมากมาย แตเรากยงคงพงพงทรพยากรธรรมชาต โดยเฉพาะปาไมสายนำในการดำรงชวต การมทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณการมนำแหลงใสไหลเยนทไมเหอดแหง เปนเครองเตอนใจประการสำคญวาสงททำใหทกชมชนอยอยางรมเยนเปนสขมาจากปาใหญทอดมสมบรณ ซงควรคาแกการรกษาไวใหลกหลานรนตอไปในอนาคต ดโบนจงสถาพรพพฒน

ศนยพฒนาอนามยพนทสง

5

โดย...นำเพชร ศรมงฆศรนกวชาการสาธารณสขชำนาญการ

พอแมลก..ผกพน..สายใยรกแหงครอบครว นอกจากพนธกรรมแลว การเลยงดเดกและสภาพแวดลอมรอบๆตว เปนปจจยสำคญทจะชวยใหสมองของลกเจรญเตบโต รางกายแขงแรง มพฒนาการสมวยโดยเฉพาะในวยเดกกอนเรยนหรอเดกปฐมวย ซงจะมพฒนาการดานพนฐานทสำคญดานหนงไดแก พฒนาการทางดานรางกาย ทเจรญเตบโตอยางรวดเรวมากกวาวยอนในขณะทพฒนาการดานอนๆเชนดานสตปญญาดานอารมณและสงคมจะเกดขนชาๆคอยเปนคอยไปและเหนไดไมชดเจนนก คณพอ คณแม ผทเลยงดเดก จงมบทบาทหนาททสำคญอยางยง ทจะเลยงดลกใหเจรญเตบโตทงดานรางกาย จตใจและสงคม ถามวา..คณพอคณแมจะมสวนชวยใหลกนอยไดอยางไรบาง? เราพบวา มหลายสงหลายอยางทคณพอคณแมสามารถชวยลก

ใหมการเจรญเตบโตเตมทมพฒนาการทสมวยไดนอกจากการสนใจเอาใจใสเฝาสงเกตเรองนำหนกสวนสงของลกรวมทงพฒนาการของลกแลว สงสำคญคอ ใหลกไดนอนหลบพกผอนอยางพอเพยง รบประทานอาหารทครบทง 5 หม พาไปรบวคซนทจำเปนในแตละชวงวยเพอสรางภมคมกนโรคตางๆ ในรางกายและออกกำลงกายอยางสมำเสมอ ภาวะโภชนาการทดนนคอการไดรบประทานอาหารครบถวนทง5หมซงมสารอาหารทจำเปนตอรางกายรวมถงวตามนและแรธาตทสำคญตอการเจรญเตบโตของเดกดวยนอกจากนการนอนหลบเปนวธการพกผอนทสำคญอยางหนงเพราะในชวงขณะนอนหลบสนทนนรางกาย

จะมการเสรมสรางและซอมแซมสวนทสกหรอตางๆของรางกายเพอเตรยมความพรอมในการเจรญเตบโตตอไป คณพอคณแม คอ ครคนแรกของลก และเปนตนแบบทสำคญทสดในชวตของลก ครอบครวทอบอนสภาพแวดลอมทนาอยปลอดภยตลอดจนการสรางความสขภายในครอบครวเชนการทคณพอคณแมไดอยกบลกเลนกบลก คณพอคณแมประพฤตตนเปนตวอยางทดใหลกไดเหนและสามารถเลยนแบบได โลกของเดกในวยนมคณพอและคณแมเปนพระเอกนางเอกในดวงใจดงนนคณพอคณแมจงมบทบาทสำคญอยางมากตอพฒนาการเดกทกดานการใหความรกความอบอนมความมนคงปลอดภยสงเสรมประสบการณชวตใหลกฝกฝนใหลกไดชวยเหลอและตดสนใจดวยตนเองสอนใหลกทำความดมความกตญญรคณคณพอคณแมและครอบครวจงมอทธพลมากกวาครและโรงเรยน เนองจากภาวะเศรษฐกจและสงคมในปจจบนททำใหคณพอคณแมสวนใหญไมคอยมเวลาอยรวมกบลกเลนกบลกดแลเอาใจใสสงผลตอพฤตกรรมของเดกการเจรญเตบโตและพฒนาการเดกสมวยคณพอคณแมควรเรยนรเรองแนวทางในการสงเสรมพฒนาการเดกในทกๆดานเพอใหเดกมพฒนาการดานสตปญญาและความฉลาดทางอารมณเพมขนโดยใชวธการ“กนกอดเลนเลา”ซงเปนการดแลสขภาพรางกายการรบประทานอาหารทเหมาะสมการใหความรกความผกพนการเลนเพอสงเสรมพฒนาการและการใชเลานทานใหเดกฟงเพอใหเดกมพฒนาทสมวยเตบโตเปนผใหญทดในวนขางหนา

2ศน

ยพฒนาอน

ามยพ

นทสง

6 ถายทอดแนวคดดๆของการทำวจยอยางงายสำหรบคร กศน.ภาคเหนอ

ศนยพฒนาอนามยพนทสง กรมอนามย โดยนางศรวรรณทาวงศมา นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ รวมเปนวทยากรวพากษผลงานการวจยอยางงายและใหขอเสนอแนะแกครของสถาบนการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย(กศน.) ภาคเหนอ ประกอบดวย คร กศน.ตำบล 51คน และครพเลยง 17 คน รวมจำนวน 68 คน ซงกศน.ภาคเหนอไดจดสมมนาวชาการ เพอเสรมองคความร และแลกเปล ยนเรยนร ประสบการณในการทำวจย ตลอดจนสรางเวทนำเสนอผลงานการวจยอยางงาย จำนวน 15 เรอง โดยเชญวทยากรผทรงคณวฒจากศนยพฒนาอนามยพนทสงและสำนกงาน

กองทนสนบสนนการวจย(สกว.)จ.ลำปางรวมวพากษผลงานการวจยและใหขอเสนอแนะแกผเรยนณหอประชมรมไทรสถาบนกศน.ภาคเหนอเมอวนท2-3ก.ย.57ทผานมา ภายในพธเปดนายประเสรฐ หอมด ผอำนวยการสถาบน กศน. ภาคเหนอ ใหแนวคดวาการเรยนรดวยตนเองมคายงกวาการสอน เมอมการทำวจยอยางนอยกถอเปนการแกปญหา อยากใหทำวจยอยางตอเนอง เพอใชเปนเครองมอในการแกปญหาและพฒนาคณภาพการจดการศกษาของตนเองถาทกคนชวยกนทำยอมเกดผลดกบกศน.ทงระดบอำเภอจงหวดและภาค ผลงานวจยทง 15 เรอง เปนผลงานทครกศน.ทำดวยความมงมนตงใจสะทอนถงความกาวหนาในการพฒนาศกยภาพการดำเนนงานวจยอยางงาย ซงการทำวจยอยางตอเนอง และขยายผลการวจยไปยงพนทอนๆ จะเปนการสรางสรรคนวตกรรมและเปนฝกฝนการเปนนกเรยนรตลอดชวต

โดย...ศรวรรณ ทาวงศมา นกวชาการสาธารณสขชำนาญการ

2ศนยพฒ

นาอนามยพนทสง

7บรณาการงานสงเสรมสขภาพและปองกนควบคมโรคในพนทสงมงสการประสานเขตบรการสขภาพอยางมประสทธภาพ

ศนยพฒนาอนามยพนทสงจดประชมถอดบทเรยนการดำเนนงานสนบสนนเขตสขภาพดานการสงเสรมสขภาพและปองกนควบคมโรคในพนทสง ภายใตโครงการเสรมสรางความสมพนธกบเขตสขภาพ ประจำปงบประมาณ 2557 ระหวางวนท23-25กนยายน2557ณโรงแรมลานนาพาเลซ2004อ.เมองจ.เชยงใหม ภายในงานมการบรรยายเร องศนยพฒนาอนามยพนทสงกบการพฒนางานสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมบนพนทสง โดยนางนตยา แสงเลก ผอำนวยการศนยพฒนาอนามยพนทสง จากนนมการบรรยายเรองเขตสขภาพท 1กบยทธศาสตรบรณาการ 5 ระบบ และยทธศาสตร 5 กลมวย โดยนางอำภา ทองประเสรฐ นกวเคราะหนโยบายและแผนสำนกงานเขตบรการสขภาพท1 ทงนไดรบเกยรตจากนายแพทยวระชยสทธปยะสกลผอำนวยการศนยอนามยท9พษณโลกและนายแพทยภศกดเลศเรองปญญา ผอำนวยการศนยอนามยท 10 เชยงใหม รวมทงนางปยพร เสารสาร หวหนากลมงานบรหารยทธศาสตรและวจย ศนยอนามยท 10 เชยงใหม รวมแลกเปลยนเรยนรเรองยทธศาสตรบรณาการ 4 ระบบ และยทธศาสตร 5 กลมวยในปงบประมาณ 2558 ตลอดจนมภาคเครอขายจากหนวยงานภายนอกเขารวมประชม ไดแก นางทพยวลย อนทากาศสาธารณสขอำเภออมกอย และนายสรสทธ เทยมทพย สาธารณสขอำเภอแมแจม จ.เชยงใหม และนกวชาการภายในของศนยพฒนาอนามยพนทสงเขารวมประชมจำนวนกวา40คน

ในสวนของศนยพฒนาอนามยพนทสงมบทบาทในการดำเนนงานสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม ในกลมประชากรชาวไทยภเขา ทอาศยอยในชมชนพนทสง20จงหวดซงครอบคลมเขตสขภาพ5เขตบรการสขภาพไดแกเขตบรการท12345และ8เพอใหตอบสนองตอนโยบายของกระทรวงสาธารณสขดานการพฒนาระบบบรการสขภาพการจดเขตบรการสขภาพ เนนการบรการตอชมชน สงคม และครวเรอนมากกวาการรกษาในโรงพยาบาล เนนการบรณาการผสมผสานการบรการสาธารณสขอยางรอบดานในพ นท ในปงบประมาณ 2558 ทจะเรมตงแตเดอนตลาคม 2557ถงเดอนกนยายน 2558 ศนยพฒนาอนามยพนทสงจะเรงสรางความสมพนธกบเครอขายทเกยวของกบเขตบรการสขภาพ เพอบรณาการแนวทางในการพฒนาสขภาพของประชาชนบนพนทสงในแตละกลมวย เพอวางแผนขบเคลอนการพฒนาดานสขภาพและปองกนควบคมโรคในพนทสงอยางตอเนอง

2ศน

ยพฒนาอน

ามยพ

นทสง

8

ศนยพฒนาอนามยพนทสง กรมอนามยไดเขาไปดำเนนการพฒนาคณภาพนำบรโภคในชมชนชาวไทยภเขาภายใตโครงการรกษนำเพอพระแมของแผนดนลมนำของ จ.แมฮองสอน และลมนำคำ จ.เชยงราย ผานกจกรรมใหความรและสาธตการทำเครองกรองนำครวเรอนระบบทรายกรองชา โดยอาศยหลกการกรองนำประปาชนดทรายกรองชา(SlowSandFiltration)ซงเปนระบบกรองนำทสามารถกรองเชอโรค โดยใชทรายธรรมชาต ไมมสารเคมใดๆจงเหมาะกบบรบทและสภาพของพนทสง

ศนยพฒนาอนามยพนทสงขบเคลอน“โครงการรกษนำเพอพระแมของแผนดน”พฒนา 2 ลมนำในพนท จ.เชยงราย และ จ.แมฮองสอน

ลาสดเมอวนท 12 กรกฎาคม 2557 นายแพทยคำรณ ไชยศร ผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสขเขตพนทเครอขายบรการสขภาพท1เปนประธานเปดสถานบรการสาธารณสขชมชน(สสช.)บานซอแบะต.นาปปอมอ.ปางมะผาจ.แมฮองสอนโดยมสวนราชการจงหวดแมฮองสอนและเชยงใหมรวมงานเปดสถานบรการสาธารณสขดงกลาว และไดเยยมชมเครองกรองนำสาธตทบานของผใหญบาน โดยมนางสมควร ใจกระจาง และทมงานของศนยพฒนาอนามยพนทสงรวมตอนรบและนำชมเครองกรองนำครวเรอนระบบทรายกรองชา จากนนวนท 17 กรกฎาคม 2557 คณะกรรมการอำนวยการและคณะบรหารและกำกบดแลโครงการ“รกษนำเพอพระแมของแผนดน” นำโดย พลเอกนพนธ ภารญนตย ทปรกษาสำนกราชเลขา และผแทนจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ,กรมพฒนาทดน,สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน),ศนยประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร กระทรวงเกษตรและสหกรณ เดนทางมาตรวจเยยมการดำเนนงานโครงการรกษนำเพอพระแมของแผนดนในสวนของพนทลมนำคำจ.เชยงรายณสถานพฒนาการเกษตรทสงตามพระราชดำรบานหวยหยวกปาโซอ.แมฟาหลวงจ.เชยงรายศนยพฒนาอนามยพนทสงไดมสวนรวมในการพฒนาคณภาพชวตของชมชนบนพนทสง ภายใตแผนยทธศาสตรการพฒนาคนและคณภาพชวต ในครงนนางสมควรใจกระจางและนางอโณทยพรมชยไดนำเสนอขอมลและสาธตเครองกรองนำระบบครวเรอนรปแบบทรายกรองชาในการตรวจเยยมผลการดำเนนโครงการดงกลาว ทผานมาศนยพฒนาอนามยพนทสงไดดำเนนโครงการรกษนำเพอพระแมของแผนดนอยางตอเนองโดยในปงบประมาณ2557ไดดำเนนการใหความรและสาธตการทำเครองกรองนำครวเรอนระบบทรายกรองชาในพนทบานซอแบะบานไมซางหนามอ.ปางมะผาจ.แมฮองสอนและบานเลาลวอ.แมฟาหลวงจ.เชยงราย เพอสนบสนนการพฒนาคณภาพนำบรโภคปลอดภยและสงเสรมการมสวนรวมของชมชนและภาคเครอขายในการเฝาระวงคณภาพนำบรโภค สนองพระราชดำร ในพนทโครงการรกษ

นำเพอพระแมของแผนดนเพอคมครองสขภาพของประชาชนในพนทเปาหมายอยางตอเนอง

2ศนยพฒ

นาอนามยพนทสง

9มองสงแวดลอมไทย

กอนมงไป

‘อาเซยน’ การเขาสประชาคมอาเซยน(ASEANCommunity:AC)ทประกอบดวย3เสาหลกอนไดแกประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน(ASEANPolitical-SecurityCom-munity – ASC)ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน(ASEAN EconomicCommunity–AEC)ประชาคมสงคม-วฒนธรรมอาเซยน(ASEANSocio-CulturalCommunity – ASCC) นอกจากผลดเพอสรางความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรมแลวอาจสงผลกระทบดานลบตอประเทศไทยหลายดาน โดยเฉพาะดานตอสงแวดลอมทมความสมพนธกบสขภาพอนามยหรออนามยสงแวดลอม เพราะ…โครงสรางทางเศรษฐกจทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมของแตละประเทศทแตกตางไมวาจะเปนความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาตความเขมงวดและความยดหยนของกฎหมายทเกยวของกบสงแวดลอม การเรงพฒนาเศรษฐกจ อตสาหกรรม ฯลฯจะสงผลกระทบทางลบตอสขภาพและสภาพแวดลอมของประเทศไทยอยางหลกเลยงไมได หลากหลายปญหาทประเทศไทยควรคำนงถงไดแก การจดการและการปองกนปญหามลพษทางสงแวดลอมขามพรมแดน ไมวาจะเปน หมอกควนพษขามพรมแดนการใชทรพยากรชายฝงและทรพยากรทางทะเลการเคลอนยาย

ประชากรดานแรงงานความเสอมโทรมของสงแวดลอมในเขตเมองและการหมดสนไปของทรพยากรธรรมชาตโดยเฉพาะอยางยงความหลากหลายทางชวภาพนอกจากนการบรโภคทเพมขนทำใหเกดขยะเพมเปนเงาตามตวในสวนของศนยพฒนาอนามยพนทสงกรมอนามยมภารกจหลกในดานการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมชาวไทยภเขาบนพนทสงขอบเขตพนทครอบคลม20จงหวดทมประชากรชาวไทยภเขาอาศยอยพนทบางสวนมอาณาเขตตดชายแดนไทยและประเทศเพอนบาน ไมวาจะเปนจงหวดเชยงราย เชยงใหม แมฮองสอน ตากกาญจนบร ประจวบครขนธ เปนตน สงเหลานจงเปนความเสยงดานสขภาพและสงแวดลอม ซงศนยพฒนาอนามยพนทสงไดสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมชาวไทยภเขาผานโครงการวจยมากมายเนนการสรางความเขมแขงและพฒนาเครอขายชมชนในทองถนเพอสรางความยงยนในพนท โดยเฉพาะในชวงการกาวสประชาคมอาเซยนทบอยครงทการพฒนาเศรษฐกจและอตสาหกรรมมกสวนทางกบความเขมงวดในการดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมความพรอมความเขมงวดและความจรงจงในการขบเคลอนสประชาคมอาเซยน โดยการพฒนาเศรษฐกจควบคไปกบการเตบโตของอตสาหกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม จงนาจะเปนคำตอบของการนำพาประเทศไทยสการพฒนาอยางยงยน

2ศน

ยพฒนาอน

ามยพ

นทสง

10

โดย…สรพร ณรฐกจนกวชาการสาธารณสข

โดย…สเรยม เลกสายเพงนกวชาการสาธารณสข

หนาวนม มะนาว...ลดไขตวรอนใหหนนอยไดถง 2 เทา!!! ในชวงฤดหนาวน...คงจะเลยงไมไดกบการเจบไขไดปวยโดยเฉพาะไขหวดซงพบเปนประจำในทกๆปและทเหนจะเปนงายกวาวยอนๆคอวยเดกเนองจากมภมคมกนตำกวาผใหญ ฮนแน...แอบมกงวลเปนหวงหนนอยใชไหมหละคะแตไมตองเปนกงวลไปคะเพราะคอลมนสขภาพดดวยมอเราฉบบท8นมเทคนคการลดไขแบบงายๆไดผลทนตาสำหรบหนนอยอายตำกวา5ขวบมาฝากกนโดยการใชนำอนผสมนำมะนาวเชดตวซงไดผลดกวาใชนำอนเชดตวเพยงอยางเดยวถง2เทาอนนไมไดโมนะคะเพราะจากผลการศกษาวจยเรองประสทธผลของการใชนำอนผสมมะนาวในการเชดตวลดไขในผปวยเดก

วธปองกนตวจากฟาผา เมอเขาสเดอนตลาคมถงพฤศจกายน เปนชวงทมการเปลยนแปลงระหวางฤดฝนเปนฤดหนาว หรอเรยกอกอยางหนงวาชวง “ปลายฝนตนหนาว” ชวงนมกจะทำใหสภาพอากาศแปรปรวน เกดฝนตกฟารอง หรอฟาผา สรางความหวาดกลวยามฝนฟาคะนอง และอาจจะทำใหเกดอนตรายตอชวตและทรพยสนของเราได เพราะเราไมอาจรเลยวาเสยงฟารอง ฟาคำรามจะคราชวตคนเราได ดงนนเราเรยนรวธปองกนตวเอง เพอเปนการเตรยมรบมอกบฟารองฟาผาในชวงปลายฝนตนหนาวกนดกวา ดงน

ขอมลบางสวนจาก www.kapook.com/view/86840

ทรกษาในโรงพยาบาลนครพงค พบวา......การเชดตวดวยนำอนธรรมดาเพยงอยางเดยวลดอณหภมไดเพยง0.67 องศาเซลเซยส แตการเชดตวดวยนำอนผสมนำมะนาว สามารถลดอณหภมของรางกายไดเฉลยถง1.2องศาเซลเซยส(มากกวา2เทา) ทงนมะนาวทนำมาศกษาในงานวจยดงกลาว เปนมะนาวพนธแปนเขยว ทมในทองตลาดทวไป

โดยจะใชมะนาว 1 ลก ตอนำอนอณหภม 38 องศาเซลเซยส (อาจจะใชเทอรโมมเตอรวดคา)ปรมาณ2,000ซ.ซ.(2ลตร)และผามะนาวใตนำรวมถงบบใตนำ เพอใหไดนำมนจากผวดวย ซงกลนของนำมนผวมะนาว จดเปนอโรมาเทอราป เพมการไหลเวยนเลอดดขนและทำใหรสกผอนคลาย ซงวธการน เปนอกทางเลอกหนงในการลดไขเบองตนไดแลวพบกนใหม...ฉบบหนาคะทมาบางสวน:ไทยรฐออนไลนหมวดHealth

2ศนยพฒ

นาอนามยพนทสง11

โดย...องสนย สพรม

นกวชาการเผยแพร

โดย…ชยวฒน สวรรณวภาตนกวชาการคอมพวเตอร

ขแพ...ชวนกน (สมนไพรไทย)

วธปองกน สารพนปญหาการ โดน Hack( แอบโอนเงนจากบญชโดยไมรตว/ภาพสวนตวถกมอดนำไปเผยแพร ฯลฯ )

เมอไมนานมาน (กนยายน 2557) มภาพสวนตวของนางเอกฮอลลวดชอดงหลดออกมาและถกเผยแพรผานโลกไซเบอร ซงสาเหตนาจะมาจากการถกเจาะ (Hack) ผานicloud สวนตว เปนขาวดงระดบโลก ดงนนความปลอดภยในการใช IT จงเปนสงทมความจำเปนเปนอยางยง เพราะในทก ๆ วน เรามโอกาสและมความเสยง ตอการถกละเมดสทธ โดยวธการเจาะเขาระบบ หรอทเรยกกนตดปากวาโดน“Hack”(แฮก) นนเอง IT inside วารสารศนยพฒนาอนามยพนทสง ฉบบท 8 น จงขอนำเสนอ 10 วธการปองกนเพอลด ความเสยงในการ โดน “Hack” ดงน

ภมแพเกดจากความไมสมดลของระบบภมคมกน อธบายแบบงายๆกคอ ถารางกายไดรบสงแปลกปลอม เชน แบคทเรย เชอรา ไวรส ฯลฯ ระบบภมคมกนจะกระตนใหเซลลเมดเลอดขาวททำหนาทเหมอนกบนกรบมาตอสกบเชอโรค ยกกองทพมารวมตวกน ทำใหเลอดไหลเวยนในบรเวณนนมากขน อณหภมบรเวณนนสงขน อาจมอาการบวม ทเราเรยกวา อาการอกเสบ(inflammation)การรกษาอาการภมแพ กอนอนตองรบหาสาเหตวาแพอะไร? ทไหน? อาจมฝน ตวไรสะสมอยในทนอนหมอนมง สวนอาหารการกนหรอยาปฏชวนะบางตวกเปนปจจยหนงของการแพ สมนไพรไทย หลายชนดกสามารถบรรเทาอาการภมแพไดด อาท หอมหวแดงสมนไพรกนครว มคณสมบตในการยบยงเชอแบคทเรย ลดไขมนในเสนเลอด แกหวดคดจมก ควรกนประมาณวนละหนงหวเลก จะทำใหรางกายสดชน ไมควรกนมากเกนไปคอตงแต 3 หว (หวขนาดเทานวมอ) ทกวน เพราะอาจทำใหเกดอาการมนงง หลงลมงาย รากผมไมแขงแรง มกลนตว สมนไพรอกชนดหนงทมคณสมบตเดนไมแพกนคอขมนชนมฤทธตานการอกเสบ ควรกนประมาณ 500-1000 มลลกรม (ประมาณ 1-2 แคปซล) วนละ 2-3 ครง แตสมนไพรแคปซลทไมไดมาตรฐาน อาจมเชอรา และแบคทเรยปนอย การเลอกซอควรสงเกต วนหมดอายและไมกนตดตอกนเปนเวลานาน หาก สามารถใช สมนไพรสดมาตากแหง และตมดมเอง แมยงยากแตกปลอดภยมากกวา นอกจากน ยงมสมนไพรไทยอกหลายชนดทชวยรกษาโรคภมแพ โดยตองศกษาวธการนำมาใชอยางถกตองกจะไดประสทธภาพในการรกษาอยางเตมท อาท ทองพนชง เหงอกปลาหมอ สำมะงา คนทสอขาว ฯลฯ แตสขภาพทดไมไดมาจากยาสมนไพรเพยงอยางเดยวตองมการปรบเปลยนพฤตกรรมททำใหภมคมกนโรคทำงานดอยประสทธภาพลงดวย ไดแก การกนอาหารทเหมาะสมกบรางกาย การออกกำลง การลดปจจยเสยงอนๆ เชน สรา บหร สารเคม และควบคมอารมณ ใหมสขภาพใจทดดวย

1. หมนเปลยนรหสผานเปนประจำ ทกๆ 3 เดอน2. อยาใชรหสผานทสามารถคาดเดาไดงาย หรอเปนรหสผานทเปนขอมลพนฐานสวนบคคล เชน 1234, passwoed, love, วนเดอนปเกด, เบอร โทรศพทมอถอ , เลขบตรประจำตวประชาชน เปนตน3. ตดตงแอนต ไวรส และหมนอพเดทอยเสมอ โดยแอนต ไวรสทดนน ไมจำเปนตองเสยเงนเสมอไป เพราะแอนต ไวรสฟรดๆ กมอยหลายตว เชน AVG, Avast , Avira เปนตน4. มสตตรวจสอบชอเวบไซตกอนการใชงานโดยเฉพาะอยางยงเวบไซตธนาคารหรอธรกรรมทางการเงนออนไลน เพราะมการทำเวบไซตเลยนแบบ (Phishing) เพอหลอกเอา ชอไอด เลขบตรเครดต และ รหสผาน ไปใชโดยจากเจาของตวจรงไมรตว ซงสวนใหญจะรตวกตอเมอเงนในบญช หายไปหรอมบลเรยกเกบเงนจากสงท ไมเคยซอ/ใชมากอน5. อยากรอกขอมลอเมลหรอขอมลสวนตวลงบนเวบบอรดสาธารณะโดยไมจำเปน6. เกบขอมลรหสผานเปนความลบ อยาบอกให ใครร หรอเกบไวงายตอการคนหา7. ไมควรใชรหสผานรหสเดยวกนในทกๆ การเขาระบบ ควรมรหสผานหลายรหสผาน โดยเฉพาะรหสผานในการทำธรกรรม ทางการเงนออนไลน ตองเปนรหสผานเฉพาะท ไมซำกบรหสเฟสบค ไลน โซเชยลมเดยและเวบบอรดตาง ๆ8. อยาฝากไฟลขอมลสำคญหรอขอมลสวนตวลงบนบรการฝากขอมลออนไลน เชน icloud, googledrive, dropbox เปนตน9. อพเดทระบบปฏบตการ หรอ ซอฟทแวรท ใช ใหเปนเวอรชนปจจบน10. ตดตามขาวสารดานเทคโนโลยเปนประจำอยเสมอ ขอมลบางสวน : www.joystiq.com และ www.theguardian.com