15
1 บทที 1 ลาดับ (sequences) และ อนุกรม (series) บทนา นักเรียนเคยเรียนเรื่อง ลาดับและอนุกรม มาแล้ว ในชั้นนี้จะเรียนเกี่ยวกับลาดับและ อนุกรมอนันต์ แต่ขอให้นักเรียนได้ทบทวนสิ่งที่สาคัญๆ เกี่ยวกับลาดับและอนุกรม ดังนี ้ บทนิยาม ลาดับ คือ ฟังก์ชันที่มีโดเมนเป็นเซตของจานวนเต็มบวก n ตัวแรก หรือ โดเมนเป็นเซตของ จานวนเต็มบวก ลาดับที่มีโดเมนเป็นเซตของจานวนเต็มบวก n ตัวแรก เรียกว่า ลาดับจากัด ลาดับที่มีโดเมนเป็นเซตของจานวนเต็มบวก เรียกว่า ลาดับอนันต์ ลาดับเลขคณิต คือ ลาดับที่มีผลต่างซึ่งได้จากพจน์ทีn + 1 ลบด้วยพจน์ทีn มีค่าคงตัว ค่าคงตัวนี้เรียกว่า ผลต่างร่วม (d) (common difference) พจน์ทีn ของลาดับเลขคณิต คือ a n = a 1 + (n – 1)d ลาดับเรขาคณิต คือ ลาดับที่อัตราส่วนของพจน์ทีn + 1 ต่อพจน์ทีn มีค่าคงตัว ค่าคงตัวนี้ เรียกว่า อัตราส่วนร่วม (r) (common ratio) พจน์ทีn ของลาดับเรขาคณิต คือ a n = a 1 r n – 1 เมื่อ r 0 เมื่อ a 1 , a 2 , a 3 , … , a n เป็นลาดับจากัด และ a 1 , a 2 , a 3 , … , a n , … เป็นลาดับ อนันต์ เรียกการแสดงผลบวกของพจน์ทุกพจน์ของลาดับในรูป a 1 + a 2 + a 3 + … + a n หรือ a 1 + a 2 + a 3 + … + a n + ว่า อนุกรม อนุกรมที่ได้จากลาดับจากัด เรียกว่า อนุกรมจากัด อนุกรมที่ได้จากลาดับอนันต์ เรียกว่า อนุกรมอนันต์ อนุกรมที่ได้จากลาดับเลขคณิต เรียกว่า อนุกรมเลขคณิต

2 Sequence

Embed Size (px)

Citation preview

1

บทท 1 ล าดบ (sequences) และ อนกรม (series)

บทน า นกเรยนเคยเรยนเรอง ล าดบและอนกรม มาแลว ในชนนจะเรยนเกยวกบล าดบและอนกรมอนนต แตขอใหนกเรยนไดทบทวนสงทส าคญๆ เกยวกบล าดบและอนกรม ดงน บทนยาม

ล าดบ คอ ฟงกชนทมโดเมนเปนเซตของจ านวนเตมบวก n ตวแรก หรอ โดเมนเปนเซตของจ านวนเตมบวก ล าดบทมโดเมนเปนเซตของจ านวนเตมบวก n ตวแรก เรยกวา ล าดบจ ากด ล าดบทมโดเมนเปนเซตของจ านวนเตมบวก เรยกวา ล าดบอนนต ล าดบเลขคณต คอ ล าดบทมผลตางซงไดจากพจนท n + 1 ลบดวยพจนท n มคาคงตว คาคงตวนเรยกวา ผลตางรวม (d) (common difference) พจนท n ของล าดบเลขคณต คอ an = a1 + (n – 1)d ล าดบเรขาคณต คอ ล าดบทอตราสวนของพจนท n + 1 ตอพจนท n มคาคงตว คาคงตวน เรยกวา อตราสวนรวม (r) (common ratio) พจนท n ของล าดบเรขาคณต คอ an = a1r

n – 1 เมอ r 0 เมอ a1 , a2 , a3 , … , an เปนล าดบจ ากด และ a1 , a2 , a3 , … , an , … เปนล าดบอนนต เรยกการแสดงผลบวกของพจนทกพจนของล าดบในรป a1 + a2 + a3 + … + an หรอ a1 + a2 + a3 + … + an + … วา อนกรม อนกรมทไดจากล าดบจ ากด เรยกวา อนกรมจ ากด อนกรมทไดจากล าดบอนนต เรยกวา อนกรมอนนต อนกรมทไดจากล าดบเลขคณต เรยกวา อนกรมเลขคณต

2

ผลบวก n พจนแรกของอนกรมเลขคณต })1(2{2

1 dnan

Sn

หรอ )(2

1 nn aan

S

ผลบวก n พจนแรกของอนกรมเรขาคณต 1,0;1

)1(1

r

r

raS

n

n

สญลกษณแทนการบวก

แทน a1 + a2 + a3 + … + an + … ดวย

1i

ia (อานวา การบวก ai เมอ i มคาตงแต 1 ขนไป)

สมบตของ

1i

ia ทควรทราบ มดงนคอ

nccn

i

1

เมอ c เปนคาคงตว

n

i

i

n

i

i acca11

เมอ c เปนคาคงตว

n

i

n

i

ii

n

i

ii baba1 11

][

2

)1(

1

nni

n

i

6

)12)(1(

1

2

nnni

n

i

2

1

2

1

3

2

)1(

n

i

n

i

inn

i

ตวอยางท 1 ถาผลบวก n พจนแรกของล าดบ ก าหนดโดย nnSn 32 2 จงหาพจนท 10 ของล าดบน ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................

3

ตวอยางท 2 ล าดบเลขคณตหนง คอ ,...12,,,3 yx จงหาคาของ xy ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ตวอยางท 3 ล าดบเรขาคณตหนง คอ ,...,,,,10 2 caba จงหาคาของ c ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................

ตวอยางท 4 ถา 302

14

0

i

na แลว จงหาคาของ a

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

แบบฝกหด คอ สงทเราเคยเหนมาแลว แคเพยงฝกทกษะค านวณเทานน โจทยปญหา คอ สงทเราตองใชมวลประสบการณอนๆ มาผสมผสานกน

จงจะคดออก แกปญหานนได แลวเราจะท าอยางไร! จงจะรสกวา ขอสอบเปนเพยงแบบฝกหดเทานน

4

แบบฝกหดท 1 เรอง ล าดบ และเครองหมายแทนการบวก

1.1. ถาพจนท 10 ของล าดบเลขคณต คอ 32 และพจนท 18 คอ 48 จงหาพจนท 15 [ 42 ] ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 2. 1 ถาพจนท 10 ของล าดบเลขคณต คอ 48 และพจนท 18 คอ 32 จงหาพจนท 25 ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 3. ถา p , 5p , 6p + 9 เปนสามพจนเรยงกนในล าดบเลขคณต จงหาคาของ p [ 3 ] ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................

5

4. ถา p + 2 , 2p , 4p – 9 เปนสามพจนเรยงกนในล าดบเลขคณต จงหาคาของ p ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 5. 162 เปนพจนทเทาใดของล าดบเรขาคณต 2 , -6 , 18 , … [ 5 ] ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................

6. – 486 เปนพจนทเทาใดของล าดบเรขาคณต 3

2 , 2 , -6 , 18 , …

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

6

7. ถาพจนท 3 ของล าดบเรขาคณต คอ 12 และพจนท 7 คอ 192 จงหาพจนท 4 [24 ,-24] ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 8. ถาพจนท 5 ของล าดบเรขาคณต คอ 6 และพจนท 9 คอ 96 จงหาพจนท 4 ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 9. จงหาคาของ

1)

10

1

2 )32(i

ii [ 305 ]

2)

8

0

)1)(12(i

ii [ 435 ]

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

7

3)

20

1

2 )23(i

ii

4)

18

0

)12)(1(i

ii

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

............................................................................................................................................. 10. ถาพจนท n ของอนกรม คอ 2n – 5 จงหาผลบวกของ 15 พจนแรกของอนกรมน [165] ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 11. ถาพจนท n ของอนกรม คอ 2n – 3 จงหาผลบวกของ 20 พจนแรกของอนกรมน ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................

8

12. อนกรมเรขาคณตอนกรมหนงมพจนทหนงเปน 160 และอตราสวนรวมเปน 1.5 ถาผลบวกของ n พจนแรกของอนกรมนเปน 2110 จงหาคา n [ 5 ] ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 13. อนกรมเรขาคณตอนกรมหนงมพจนทหนงเปน 160 และอตราสวนรวมเปน 0.5 ถาผลบวกของ n พจนแรกของอนกรมนเปน 310 จงหาคา n ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 14. จงหาผลบวกของจ านวนเตมทอยระหวาง 9 และ 198 เมอจ านวนดงกลาวหารดวย 6 ลงตว แตหารดวย 8 ไมลงตว [ 2298 ] ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................

9

15. จงหาผลบวกของจ านวนเตมทอยระหวาง 100 และ 300 เมอจ านวนดงกลาวหารดวย 6 ลงตว แตหารดวย 4 ไมลงตว ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 16. ถาผลบวก n แรกของอนกรมหนงเปน 522 nnSn แลว คาของ 21a มคาเทาใด [39] ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 17. ถาผลบวก n พจนแรกของอนกรมหนงเปน 22 nnSn แลว คาของ 12a มคาเทาใด ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................

10

1.1 ลมตของล าดบ ในหวขอน จะกลาวถงสมบตอยางหนงของล าดบอนนต ซงจะเปนประโยชนในการศกษาคณตศาสตรชนสงขนไป โดยจะพจารณาพจนท n ของล าดบ เมอ n มคามากขนโดยไมมทสนสด

1) พจารณากราฟของล าดบ n

an

1

เมอเขยนกราฟ และลากเสนประ เชอมจดตามล าดบ จะพบวา เมอ n มคามากขนโดยไมมทสนสด แลว an มคา .............................................................

2) พจารณากราฟของล าดบ n

an

n

)1(1

เมอเขยนกราฟ และลากเสนประ เชอมจดตามล าดบ จะพบวา เมอ n มคามากขนโดยไมมทสนสด แลว an มคา ............................................................. 3) พจารณากราฟของล าดบ 12 nan

เมอเขยนกราฟ และลากเสนประ เชอมจดตามล าดบ จะพบวา เมอ n มคามากขนโดยไมมทสนสด แลว an มคา .............................................................

0

1

an

n 1 2 3 4 5 6 7 8 9

0

2

an

n 1 2 3 4 5 6 7 8 9

0

an

n 1 2 3 4 5 6 7 8 9

11

4) พจารณากราฟของล าดบ 1)1( n

na เมอเขยนกราฟ และลากเสนประ เชอมจดตามล าดบ จะพบวา เมอ n มคามากขนโดยไมมทสนสด แลว an มคา ............................................................. เมอ n มคามากขนโดยไมมทสนสด และคาพจนท n มคาเขาใกลหรอเทากบจ านวนจรง L เพยงจ านวนเดยวเทานนแลว เรยก L วาลมตของล าดบ (limit of a sequence) และ

กลาววา ล าดบนนมลมตเทากบ L และเขยนแทนดวยสญลกษณ Lann

lim

เรยกล าดบเชนนวา ล าดบคอนเวอรเจนต (convergent sequence) เมอ n มคามากขนโดยไมมทสนสด และคาพจนท n ของล าดบมคามากขนหรอลดลงหรอไมเขาใกลจ านวนใดจ านวนหนง จะกลาววา ล าดบนนไมมลมต ล าดบนจงไมเปนล าดบคอนเวอรเจนต

เรยกล าดบซงไมเปนล าดบคอนเวอรเจนตวา ล าดบไดเวอรเจนต (divergent sequence)สงเกต ล าดบทจะน ามาพจารณาลมตนน ตองเปนล าดบอนนต

0

an

n 1 2 3 4 5 6 7 8 9

12

การหาลมตของล าดบตาง ๆ นอกจากจะหาโดยตรงจากการพจารณากราฟของล าดบหรอต าแหนงของพจนท n ของล าดบบนเสนจ านวนแลว อาจหาไดโดยอาศยทฤษฎบทเกยวกบลมต ซงจะกลาวถงและน าไปใชโดยไมมการพสจน

ทฤษฎบทเกยวกบลมต ให c เปนคาคงตว Aan

n

lim และ Bbn

n

lim จะได

1) ถา ctn แลว cct

nn

n

limlim

2) cAacca nn

nn

limlim

3) BAbaba nn

nn

nnn

limlim)(lim

4) ABbaba nn

nn

nnn

limlim)(lim

5) 0;lim

limlim

B

B

A

b

a

b

a

nn

nn

n

n

n

6) 0lim n

c

n

ตวอยางท 1 จงหาลมตของล าดบ n

an

21

วธท า .....................................................lim

nn

a

= ………………………………………. = ………………………………………..

ดงนน ............................................)2

1(lim nn

ตวอยางท 2 จงหาลมตของล าดบ 2

2423

n

nnan

วธท า จาก ........................................................................423

2

2

n

nn

........................................lim

nn

a

= ……………………………. ดงนน ...................................)(lim

n

na

13

ตวอยางท 3 จงหาลมตของล าดบ 85

4232

2

n

nnan

วธท า น า n2 หารทงเศษและสวน

จาก 85

4232

2

n

nnan = ………………………………………………………..

................................................................lim

n

na

= ………………………………………………

= ………………………………………………...

= ………………………………………………. ดงนน ...................................)(lim

n

na

ตวอยางท 4 จงหาลมตของล าดบ 2

34913

n

nnan

วธท า จาก ...............................................................4913

2

3

n

nn

................................................................lim

n

na

= ……………………………………………… ดงนน )(lim n

na

……………………

ตวอยางท 5 จงหาลมตของล าดบ 3

24

n

nnan

วธท า จาก ...........................................................43

2

n

nn

................................................................lim

n

na

= ………………………………………………

ดงนน )(lim nn

a

……………………

14

ตวอยางท 6 จงหาลมตของล าดบ nn

nnan

2

4 34

วธท า จาก ...........................................................34

2

4

nn

nn

................................................................lim

n

na

= ………………………………………………

ดงนน )(lim nn

a

……………………

แบบฝกหดท 2.1 เรอง ลมตของล าดบ

จงตรวจสอบวา ล าดบแตละล าดบตอไปน ล าดบใดบางทเปนล าดบคอนเวอรเจนต ถาเปนล าดบคอนเวอรเจนตใหหาลมตดวย

1) n

an3

8

2) 126

36

n

nan

3) 20

1

nan

4) 4

24

n

nan

5) 58

8342

2

nn

nnan

6) )sin( nan 7) )cos( nan

8) n

nan

3

54 2

9) 2

)13(

n

nnan

10) })1(1{ n

n na

11) })1(1{2 n

nn

a

12) 2

sin1 n

nan

15

13) 13

2

n

n

na

14) n

n

na3

4 1

1. 0 2. 1 3. divergent 4. 0 5. 4

6. 0 7. divergent 8. 3

2 9. 3 10. divergent

11. 0 12. 0 13. 0 14. divergent

แบบฝกหดท 2.2 เรอง ลมตของล าดบ

จงตรวจสอบวา ล าดบแตละล าดบตอไปน ล าดบใดบางทเปนล าดบคอนเวอรเจนต ถาเปนล าดบคอนเวอรเจนตใหหาลมตดวย

1) n

an5

3

2) 74

13

n

nan

3) 2000

15

nan

4) 4

3

2

4

n

nnan

5) 432

432

58

834

nnn

nnnan

6) )1sin( nan

7) )2

cos(n

an

8) 52

369 2

n

nnan

9) 27

)31(2

n

nnan

10) })1(1{ 1 n

n na

11) })1(1){92

(2

n

nn

na

12) 2

sin1

2

n

nan

13) 13

2

n

n

na

14) 7

1

3

5

n

n

na