32
1 Objawienie Jana Apostoła Rozdział 20 20:1,2 I widziałem anioła zstępującego nieba, który miał klucz od otchłani i wielki łańcuch w swojej ręce. I pochwycił smoka, węża starodawnego, którym jest diabeł i szatan, i związał go na tysiąc lat. BW Potem ujrzałem anioła, zstępującego z nieba, który miał klucz od Czeluści i wielki łańcuch w ręce. I pochwycił Smoka, Węża starodawnego, którym jest diabeł i szatan, i związał go na tysiąc lat. BT I zobaczyłem anioła zstępującego z nieba, mającego klucz Abyssu i wielki łańcuch w swojej ręce. I schwytał on smoka, węża starodawnego, którym jest diabeł i szatan, i związał go na tysiąc lat. NP i związał go na tysiąc lat Przyznam, że musiałem nieco zwolnić tempo studium. Mam wrażenie, że dochodzę do jakieś bariery, którą jest temat Tysiącletniego Królestwa, a może nie tylko. Zapewne wersetem przełomowym, w znaczeniu duchowym jest werset dziesiąty, który ogłasza całkowite pokonanie Smoka. Siły ciemności, moce i zwierzchności, zdaje się, że wyjątkowo nie lubią tego fragmentu. Millenium. To jest trudny, dość kontrowersyjny temat. Istnieją różne interpretacje dotyczące czasu i znaczenia tego tysiąca lat. Niektóre z nich to karkołomne spekulacje teologiczne. Ten rozdział jest jedynym który w ogóle podaje liczbę tysiąca lat w takim znaczeniu i opisuje kilka związanych z tą liczbą wydarzeń. Według słowników millenaryzm lub milenaryzm (od łac. mille tysiąc), także chiliazm (od gr. chilioi tysiąc) jest poglądem teologicznym głoszącym bliskie nadejście tysiącletniego panowania Królestwa Chrystusa (Mesjasza) na ziemi. W eschatologii wyznań chrześcijańskich można wyróżnić następujące główne koncepcje dotyczące Millenium: premillenaryzm - powrót Chrystusa zapoczątkuje Millenium, które zakończy się Sądem, postmillenaryzm - Tysiąclecie (które według niektórych trwa od pierwszego do drugiego przyjścia Jezusa) zakończy się powrotem Chrystusa i Sądem Ostatecznym, amillenaryzm - Millenium pojmowane symbolicznie. Niektórzy uważają, że szatan już jest związany (ograniczony), i szczęśliwie żyjemy w okresie milenijnym, w okresie rozwoju i dominacji Kościoła. To są trzy główne interpretacje, ale w ich obszarze istnieje jeszcze wiele różnych innych. Wydaje się, że ten temat bardzo mocno poróżnił ewangelicznych chrześcijan, a jego złe zrozumienie doprowadziło do powstania kilkunastu fałszywych nauk np. rekonstrukcjonizmu. Wczesny kościół kwestię Millenium i „rychłego” powrotu Pana traktował bardzo dosłownie i poważnie. Tysiąclecie należało do przyszłości. Jednak trzeba wyraźnie podkreślić, że idea Królestwa Mesjańskiego była w tamtym czasie bardzo mocno powiązana z judaistyczną myślą apokaliptyczną.

20:1,2 · w Milenium na ziemi. Jednym z jego argumentów jest to, ... Działa jak zaprogramowany inteligentny, bezwzględny robot aby, πλανηση (planēsē) 5

  • Upload
    vankhue

  • View
    214

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

1

Objawienie Jana Apostoła

Rozdział 20

20:1,2

I widziałem anioła zstępującego nieba, który miał klucz od otchłani i wielki łańcuch w swojej ręce. I pochwycił smoka, węża starodawnego, którym jest diabeł i szatan, i związał go na tysiąc lat. BW Potem ujrzałem anioła, zstępującego z nieba, który miał klucz od Czeluści i wielki łańcuch w ręce. I pochwycił Smoka, Węża starodawnego, którym jest diabeł i szatan, i związał go na tysiąc lat. BT I zobaczyłem anioła zstępującego z nieba, mającego klucz Abyssu i wielki łańcuch w swojej ręce. I schwytał on smoka, węża starodawnego, którym jest diabeł i szatan, i związał go na tysiąc lat. NP i związał go na tysiąc lat Przyznam, że musiałem nieco zwolnić tempo studium. Mam wrażenie, że dochodzę do jakieś bariery, którą jest temat Tysiącletniego Królestwa, a może nie tylko. Zapewne wersetem przełomowym, w znaczeniu duchowym jest werset dziesiąty, który ogłasza całkowite pokonanie Smoka. Siły ciemności, moce i zwierzchności, zdaje się, że wyjątkowo nie lubią tego fragmentu. Millenium. To jest trudny, dość kontrowersyjny temat. Istnieją różne interpretacje dotyczące czasu i znaczenia tego tysiąca lat. Niektóre z nich to karkołomne spekulacje teologiczne. Ten rozdział jest jedynym który w ogóle podaje liczbę tysiąca lat w takim znaczeniu i opisuje kilka związanych z tą liczbą wydarzeń. Według słowników millenaryzm lub milenaryzm (od łac. mille tysiąc), także chiliazm (od gr. chilioi tysiąc) jest poglądem teologicznym głoszącym bliskie nadejście tysiącletniego panowania Królestwa Chrystusa (Mesjasza) na ziemi. W eschatologii wyznań chrześcijańskich można wyróżnić następujące główne koncepcje dotyczące Millenium: premillenaryzm - powrót Chrystusa zapoczątkuje Millenium, które zakończy się Sądem, postmillenaryzm - Tysiąclecie (które według niektórych trwa od pierwszego do drugiego przyjścia Jezusa) zakończy się powrotem Chrystusa i Sądem Ostatecznym, amillenaryzm - Millenium pojmowane symbolicznie. Niektórzy uważają, że szatan już jest związany (ograniczony), i szczęśliwie żyjemy w okresie milenijnym, w okresie rozwoju i dominacji Kościoła. To są trzy główne interpretacje, ale w ich obszarze istnieje jeszcze wiele różnych innych. Wydaje się, że ten temat bardzo mocno poróżnił ewangelicznych chrześcijan, a jego złe zrozumienie doprowadziło do powstania kilkunastu fałszywych nauk np. rekonstrukcjonizmu. Wczesny kościół kwestię Millenium i „rychłego” powrotu Pana traktował bardzo dosłownie i poważnie. Tysiąclecie należało do przyszłości. Jednak trzeba wyraźnie podkreślić, że idea Królestwa Mesjańskiego była w tamtym czasie bardzo mocno powiązana z judaistyczną myślą apokaliptyczną.

2

O tym związku pisze w swoim komentarzu W. Barclay; „Żydowska myśl mesjaniczna nigdy nie była stabilnym systemem. Od czasu do czasu, i w zależności od myśliciela ulegała ona zmianie. Ogólnie wierzono, że Mesjasz przyjdzie i ustanowi na ziemi nowy wiek, w którym największą rolę będzie odgrywał naród żydowski. W czasach wcześniejszych uważano, że ustanowione przez Niego królestwo będzie trwało wiecznie. Bóg ustanowi królestwo, które nigdy nie upadnie; to ono zburzy wszystkie inne królestwa, samo zaś pozostanie na wieki (Dn 2,44). Panowanie Boga nie będzie miało końca (Dn 7,14.27). Od setnego roku przed Chr. pogląd ten zaczął się zmieniać. Ten świat wydawał się być tak zły, że przyjście doń Królestwa Bożego stało się rzeczą niemożliwą; powstało więc przekonanie, że panowanie Mesjasza będzie miało ograniczony zakres terytorialny, po tym zaś nastąpi koniec czasów. Apokalipsa Barucha przewiduje pokonanie złych sił; księstwo Mesjasza będzie trwało wiecznie, aż ten zepsuty świat dobiegnie swego końca (2 Baruch 40,3). (...) Długa jest rabiniczna dyskusja na temat trwania wieku mesjanicznego przed nadejściem ostatecznego zakończenia ludzkiej historii. Określa się go na 40, 100, 600, 1000, a także na 2000 lub 7000 lat. Zechciejmy dokładniej przyjrzeć się dwom odpowiedziom. Druga księga Ezdrasza bardzo wyraźnie wypowiada się na ten temat. Bóg mówi tam następująco: „Mój Syn Mesjasz zostanie objawiony wraz z tymi, którzy są z nim, i będą radować się przez czterysta lat. I stanie się, że po tym okresie czasu mój Syn Mesjasz umrze, umrą też wszyscy, w których jest tchnienie ludzkie. Na siedem dni świat zamieni się w pradawne milczenie, jak było na samym początku, nie pozostanie przy życiu żaden człowiek”. Po tym nadejdzie nowy wiek (2 Ezd 7,28-39). Jest to szczególny tekst przepowiadający nie tylko określony czas panowania Mesjasza, lecz również jego śmierć.” Wczesny kościół, tak jak już wspomniałem, z utęsknieniem wyczekiwał literalnego Tysiąclecia. I tak Ireneusz w dziele Przeciwko heretykom, zdecydowanie podtrzymuje wiarę w Milenium na ziemi. Jednym z jego argumentów jest to, że skoro święci i męczennicy cierpieli na ziemi, to jedynie sprawiedliwą rzeczą jest wynagrodzenie ich wierności na ziemi. Także Tertulian i Papiasz wierzyli w nadejście Milenium. Papiasz, zbieracz materiałów odnoszących się do Ewangelii, twierdził, że Jezus zapowiadał nadejście Milenium. Gdzieś około III wieku chrześcijanie zaczęli upatrywać w Millenium czasu cielesnych rozkoszy, a nawet seksualnych przyjemności. Przeciw temu wstępował Orygenes, a Augustyn (354-430) zadał millenaryzmowi śmiertelny cios. Konstanty Wiazowski w książce „Podstawowe zasady wiary chrześcijańskiej pisze; Augustyn odrzucił tradycyjny pogląd na Tysiąclecie jako zmysłowy, pociągający jedynie tych, którzy tęsknią za cielesnymi bankietami, nigdy nie nasyceni materialnymi posiłkami i napojami. Tylko cieleśni chrześcijanie oczekują na takie czasy. Za pierwsze zmartwychwstanie Augustyn uważał przejście ze śmierci do życia, które według teologii katolickiej dokonuje się w chrzcie. Sobór w Efezie w 341 roku potępił wiarę w dosłowne tysiącletnie panowanie Chrystusa na ziemi uznając ją za przesąd. Od czasu Soboru Efeskiego przez tysiąc lat sprawa Tysiąclecia była wyciszana." Barclay dodaje; "I w końcu Augustyn, jak można byłoby powiedzieć, zadał millenaryzmowi śmiertelny cios. Początkowo sam on był zwolennikiem millenaryzmu, choć zawsze oczekiwał jedynie na duchowe błogosławieństwa. H. B. Swete tak podsumowuje postawę Augustyna: „W uwięzieniu szatana widzi on nic innego jak tylko obezwładnienie silnego człowieka przez silniejszego od niego, jak sam Pan przepowiedział (Mk 3,27; Łk 11,22); w tysiącu lat widzi on okres między pierwszym adwentem i ostatnim konfliktem (drugim adwentem); panowanie świętych to okres trwania królestwa niebios; ich prawo do sprawowania sądu to wiązanie i rozwiązywanie grzeszników; pierwsze zmartwychwstanie to duchowe uczestniczenie w zmartwychwstaniu Chrystusa, co jest udziałem ochrzczonych” (Augustyn: Miasto Boże 20,7). Pojęcie Milenium zostało więc przez

3

Augustyna całkowicie uduchowione. Pojęcie millenaryzmu nigdy nie wygasało w Kościele, chociaż nie było ono też powszechnie akceptowane; jest to jedyny tekst w Nowym Testamencie tak wyraźnie nawiązujący do tego tematu, posiadającego wybitnie żydowskie podłoże; literalna interpretacja tego tekstu zawsze zawierała w sobie niebezpieczeństwo dla Kościoła. Nauka ta od dawna znajduje się poza głównym strumieniem chrześcijańskiej myśli i należy do pewnego rodzaju wypaczenia chrześcijańskiej wiary." W naszym tekście czytamy, że anioł pochwycił smoka, węża starodawnego, διαβολος (diabolo) oszczercę, diabła, i σατανας (satanas) szatana[przeciwnika] i εδησεν (edēsen) związał go αλυσιν (halysin) łańcuchem, założył kajdany i wrzucił go do αβυσσου (abyssou) otchłani, abyssu, na χιλια (chilia) tysiąc lat. Tysiąc lat. Czy traktować tą liczbę dosłownie ? Trudne pytanie. W Objawieniu mamy podany czas trwania jakiegoś wydarzenia, co niekoniecznie znaczy dosłowny czas. Np. półgodzinna cisza w niebie (8:1) czy dziesięciodniowy pobyt w więzieniu za sprawą diabła (2:10). Niektórzy uważają, że jest to po prostu symboliczny, długi, ale skończony okres czasu. Warto pamiętać jeszcze o jednej zasadzie o której pisze Piotr. „Niech to jedno, umiłowani, nie uchodzi uwagi waszej, że u Pana jeden dzień jest jak tysiąc lat, a tysiąc lat jak jeden dzień.” 2 Piotr. 3:8 oraz Mojżesz w Psalmie 90; „Albowiem tysiąc lat w oczach twoich Jest jak dzień wczorajszy, który przeminął, I jak straż nocna.” Ps. 90:4 Wydaje się, że idea użycia tysiąca dni do określenia długiego okresu czasu jest również zawarta w myśli w Ps. 84:11. „Albowiem lepszy jest dzień w przedsionkach twoich, Niż gdzie indziej tysiąc; Wolę stać raczej na progu domu Boga mego, Niż mieszkać w namiotach bezbożnych.” Określenie: tysiąc lat, pojawia się w wierszach 2-7 sześciokrotnie, ale występuje ono tylko w tym fragmencie Pisma Świętego. Czas tysiąca lat będzie okresem związania szatana (w. 2-4), którego strącenie opisano w Obj 12,5, oraz okresem panowania Chrystusa wraz z Kościołem (w. 4). W okresie tym — jak wynika z wierszy 7-9 — członkowie Kościoła będą panującymi, poddanymi zaś będą narody. Zamieszkana będzie Jerozolima i w niej zgromadzą się ci, którzy nie dadzą się zwieść szatanowi.

Co czytamy w Objawieniu? Co wiemy na sto procent ? Jesteśmy po zerwaniu pieczęci, siedem trąb już przebrzmiało, pojawiły się dwie Bestie, poza nami jest czas świetności uroczej i czarującej luksusowej prostytutki. Nie ma już Babilonu, układ polityki z religią, z ekonomią i rozrywką (kulturą) został raz na zawsze zatopiony. Mamy poza nami obraz radości w Niebie z powodu upadku Babilonu. Mamy też poza nami Wesele Baranka i

4

widzieliśmy Pana młodego, który odchodzi od stołu weselnego, aby dosiąść białego konia i pokonać Antychrysta i Fałszywego Proroka. Dwie Bestie też zostały żywcem wrzucone do jeziora ognistego. Teraz przyszedł czas aby uwięzić w Abyssie, na tysiąc lat Smoka, diabła(oszczercę) i szatana (przeciwnika).

20:3

I wrzucił go do otchłani, i zamknął ją, i położył nad nim pieczęć, aby już nie zwodził narodów, aż się dopełni owych tysiąc lat. Potem musi być wypuszczony na krótki czas. BW I wtrącił go do Czeluści, i zamknął, i pieczęć nad nim położył, by już nie zwodził narodów, aż tysiąc lat się dopełni. A potem ma być na krótki czas uwolniony. BT I wrzucił go do Abyssu, zamknął i położył nad nim pieczęć, aby nie mógł już zwieść narodów, aż się dopełni tysiąc lat. Potem musi być zwolniony na krótki czas. NP. W Księdze Objawienia widzimy, że aniołowie mają duże kompetencje w Królestwie Bożym, mają do wykonania wiele odpowiedzialnych zadań. Czytamy np.w kilku wierszach, że jeden z nich miał od Boga wielkie pełnomocnictwo, a inni, Biblia to podkreśla, że byli potężnymi aniołami. „Potem widziałem innego anioła zstępującego z nieba, który miał wielkie pełnomocnictwo, i rozjaśniła się ziemia od jego blasku.” Obj. 18:1; „I podniósł jeden potężny anioł kamień, duży jak kamień młyński, i wrzucił go do morza, mówiąc: Tak jednym rzutem zostanie strącone wielkie miasto Babilon, i już go nie będzie.” Obj. 18:21; „Widziałem też anioła potężnego, który wołał głosem donośnym: Któż jest godny otworzyć księgę i zerwać jej pieczęcie?” Obj. 5:2; „I widziałem innego potężnego anioła zstępującego z nieba, odzianego w obłok, z tęczą wokoło głowy, którego oblicze jaśniało jak słońce, nogi zaś jego były jak słupy ognia;” Obj. 10:1; „I zatrąbił piąty anioł; i widziałem gwiazdę, która spadła z nieba na ziemię; i dano jej klucz od studni otchłani.” Obj. 9:1 Jeden z tych aniołów, Bożych posłańców, ten który miał klucz do otchłani i łańcuch, otrzymuje bardzo ważne zadanie, aby pochwycić Smoka, związać go na tysiąc lat i wrzucić do Otchłani. Pamiętamy jak jeden z aniołów, być może ten sam, jednym zdecydowanym rzutem strącił wielkie miasto Babilon w głębinę morza. Czytaliśmy o tym w osiemnastym rozdziale. W poprzednim fragmencie, czytaliśmy jak anioł, niczym mistrz świata w zapasach, pochwycił smoka, węża starodawnego, którym jest diabeł i szatan, i związał go na tysiąc lat. Mamy tutaj opisaną charakterystykę diabła. Wygląda jak smok, jak okrutny potwór. Jest przebiegły, podstępny jak wąż. Specjalista od imitacji i manipulacji. Jest diabłem, oskarżycielem i szatanem, przeciwnikiem. W dzisiejszym fragmencie czytamy, że diabeł jest nakierowany na jeden cel: zwiedzenie całego świata. „I zrzucony został ogromny smok, wąż starodawny, zwany diabłem i szatanem, który zwodzi cały świat; zrzucony został na ziemię, zrzuceni też zostali z nim jego aniołowie.” Obj. 12:9 Działa jak zaprogramowany inteligentny, bezwzględny robot aby, πλανηση (planēsē)

5

zwodzić, wprowadzać w błąd, całe narody. Od buntu w Niebie, poprzez ogród w Eden, bałwochwalstwo Izraela, mroczne wieki średnie, wojny światowe, aż po dzisiejszy dzień, przeciwnik konsekwentnie realizuje swój jeden prosty program, zwodzi całe narody, wprowadza w błąd. Oszukuje, zaślepia umysły, manipuluje, knuje intrygi, mówi półprawdy, jest przecież ojcem kłamstwa. „Ojcem waszym jest diabeł i chcecie postępować według pożądliwości ojca waszego. On był mężobójcą od początku i w prawdzie nie wytrwał, bo w nim nie ma prawdy. Gdy mówi kłamstwo, mówi od siebie, bo jest kłamcą i ojcem kłamstwa.” Jan. 8:44 „A jeśli nawet ewangelia nasza jest zasłonięta, zasłonięta jest dla tych, którzy giną, W których bóg świata tego zaślepił umysły niewierzących, aby im nie świeciło światło ewangelii o chwale Chrystusa, który jest obrazem Boga.” 2 Kor. 4:3-4 „I wy umarliście przez upadki i grzechy wasze, W których niegdyś chodziliście według modły tego świata, naśladując władcę, który rządzi w powietrzu, ducha, który teraz działa w synach opornych.” Efez. 2:1-2 Proces unicestwienia diabła został rozpoczęty. W dwudziestym rozdziale mamy zapisaną procedurę ubezwłasnowolnienia Smoka w siedmiu etapach; pochwycić go, związać, wrzucić do otchłani (Abyssu) zamknąć, położyć nad nim pieczęcie, następnie wypuścić na krótki czas, i na koniec wrzucić do jeziora ognistego. Kiedy czytamy Pismo Święte napotykamy na kilka innych fragmentów mówiących o upadku i degradacji Szatana. Z nieba do krainy umarłych, Szeolu (BT), piekła (BG) na samo dno przepaści, otchłani (BT). „O, jakże spadłeś z nieba, ty, gwiazdo jasna, synu jutrzenki! Powalony jesteś na ziemię, pogromco narodów! A przecież to ty mawiałeś w swoim sercu: Wstąpię na niebiosa, swój tron wyniosę ponad gwiazdy Boże i zasiądę na górze narad, na najdalszej północy. Wstąpię na szczyty obłoków, zrównam się z Najwyższym. A oto strącony jesteś do krainy umarłych, na samo dno przepaści.” Izaj. 14:12-15 Z nieba na ziemię. „I wybuchła walka w niebie: Michał i aniołowie jego stoczyli bój ze smokiem. I walczył smok i aniołowie jego, Lecz nie przemógł i nie było już dla nich miejsca w niebie. I zrzucony został ogromny smok, wąż starodawny, zwany diabłem i szatanem, który zwodzi cały świat; zrzucony został na ziemię, zrzuceni też zostali z nim jego aniołowie.” Obj. 12:7-9 Teraz czytamy, że jest pojmany na ziemi i wrzucony do Otchłani, a z Otchłani, na krótko wróci na ziemię, by na wieki trafić do jeziora ognistego. Będziemy o tym czytać w Obj. 20:10. W języku polskim wyraz otchłań oznacza przepaść, bezdenną głębie, miejsce pobytu dusz zmarłych, duchów nieczystych Słowo pochodzi od chłonąć, zatem otchłań, to coś co pochłania. To prawda, otchłań to miejsce, które przez wieki pochłania dusze ludzkie. Podobne tłumaczenie mamy w słowniku grecko – polskim. Otchłań jest więzieniem. Kluczowym wersetem dla takiego zrozumienia jest zapisany w Ewangelii Łukasza. Gdy Pan Jezus uwalniał człowieka z Legionów demonów, one usilnie prosiły aby nie wracały do otchłani. Wiemy, że uszły w stado świń. „I prosiły go, aby im nie nakazywał odejść w otchłań.” Łuk.

6

8:31 Otchłań, musi to być miejsce straszne również dla samych demonów. „Bóg bowiem nie oszczędził aniołów, którzy zgrzeszyli, lecz strąciwszy do otchłani, umieścił ich w mrocznych lochach, aby byli zachowani na sąd;” 2 Piotr. 2:4 Dalej czytamy, że Smok będzie w Otchłani, aż się dopełni τελεσθη (telesthē) zostanie dokonane, dokończone tysiąc lat. Potem, δει (dei) jest taka potrzeba, jest konieczność, musi być zwolniony na krótki czas. W Objawieniu mamy jeszcze szereg innych informacji na temat bezdennej Otchłani. Tu jest miejsce pobytu diabła (20:3), tu znajduje się apartament Antychrysta (11:7 i 17:8) oraz kwatera główna księcia podziemi Abaddona. (9:11) Krótki opis Otchłani podaje W. Hendriksen; „Jan widzi anioła, zstępującego z nieba. Ma klucz, którym zamierza zamknąć czeluść (por. 9:1,11). Ta czeluść to głęboka dziura posiadająca studnię (9:1) oraz wieko. To wieko może być otwarte (9:2), zamknięte, a nawet zapieczętowane. (20:3).” Obszerny komentarz na temat Otchłani zamieściłem w komentarzu do Objawienie 9:1,2

Na koniec dzisiejszych rozważań, bardzo chcę pozostawić dwie ważne obietnice, że jako dzieci Boże i uczniowie Chrystusa jesteśmy pod Jego ochroną od złego, gdyż Jezus zwyciężył. "Wiemy, że żaden z tych, którzy się z Boga narodzili, nie grzeszy, ale że Ten, który z Boga został zrodzony, strzeże go i zły nie może go tknąć.” 1 Jan. 5:18; „Wy z Boga jesteście, dzieci, i wy ich zwyciężyliście, gdyż Ten, który jest w was, większy jest, aniżeli ten, który jest na świecie.” 1 Jan. 4:4

Szatan związany czy związywany ?

Niektórzy komentatorzy Księgi Objawienia uważają, że związanie szatana będzie sukcesywnym procesem wiązania, coś w rodzaju impeachmentu, stopniowego odsuwania od władzy. Z tekstu Objawienia wyraźnie wynika, że związanie szatana, że to będzie nagła, szybka i zdecydowana interwencja anielska. W momencie gdy zastanawiamy się nad procesem unicestwienia szatana, warto zwrócić uwagę jeszcze na trzy wiersze. „Powróciło tedy owych siedemdziesięciu dwóch z radością, mówiąc: Panie, i demony są nam podległe w imieniu twoim. Rzekł więc do nich: Widziałem, jak szatan, niby błyskawica, spadł z nieba.”; Łuk. 10:17-18 „Teraz odbywa się sąd nad tym światem; teraz władca tego świata będzie wyrzucony. A gdy Ja będę wywyższony ponad ziemię, wszystkich do siebie pociągnę.” Jan. 12:31-32; „(Jezus) Rozbroił nadziemskie władze i zwierzchności, i wystawił je na pokaz, odniósłszy w nim triumf nad nimi.” Kol. 2:15 Te trzy fragmenty dostarczają argumentów osobom, które wierzą, ze szatan został już związany i wtrącony do Otchłani z chwilą gdy Jezus zmarł na krzyżu i wstąpił do Otchłani by zamanifestować swoje zwycięstwo nad diabłem i światem ciemności. "A to, że wstąpił, cóż innego oznacza, aniżeli to, ze wpierw zstąpił do podziemi? Ten, który zstąpił, to ten sam, co i wstąpił wysoko ponad wszystkie niebiosa, aby napełnić wszystko." Efez. 4:9-10; "W nim też poszedł i zwiastował duchom będącym w więzieniu," 1 Piotr. 3:19 Ci sami komentatorzy uważają, że czas Tysiąclecia rozpoczął się właśnie wtedy i potrwa do

7

drugiego przyjścia Chrystusa. I tak np. W. Hendriksen pisze (wiele jego komentarzy jest cennych, ale tutaj nie mogę się z nim zgodzić); „Możemy zatem powiedzieć, że związywanie szatana, zgodnie z tymi wszystkimi fragmentami, rozpoczyna się wraz z tym pierwszym przyjściem. Owo związywanie (ograniczanie) jest zdecydowanie kojarzone z pracą misyjną oraz rozprzestrzenieniem się pośród narodów Kościoła niosącego świadectwo. Związanie szatana oraz to, że jest wrzucony do czeluści, by pozostać tam przez tysiąc lat, wskazuje na fakt, że w całym tym obecnym wieku ewangelii, diabelski wpływ na ziemi jest ograniczony. Nie jest on w stanie zapobiec rozprzestrzenianiu się kościoła wśród narodów, realizowanego poprzez aktywne programy misyjne. Poprzez cały ten okres jest on powstrzymywany od pobudzania narodów – świata w ogóle – do zniszczenia kościoła jako potężnej instytucji misyjnej.Poprzez głoszenie Bożego Słowa, przez Ducha Świętego, wybrani ze wszystkich części świata są przyprowadzani z ciemności do światłości. W tym sensie Kościół zwycięża narody, a narody nie zwyciężają Kościoła." Hedriksen dalej pisze „W niektórych krajach błogosławieństwa prawdy ewangelii wpływają na ludzkie życie we wszystkich jego obszarach: politycznym, ekonomicznym, socjalnym i intelektualnym. Tylko osoba, której brakuje wyczucia historii i dlatego nie jest w stanie spojrzeć na teraźniejszość w świetle warunków, jakie panowały w całym świecie przed wniebowstąpieniem Chrystusa, może nie docenić chwały wieku milenijnego, w którym teraz żyjemy. Dalej czytamy. Kościół w rzeczywistości wywiera ogromny wpływ ku dobremu na prawie cały kompleks ludzkiego życia. W tym sensie – nie w każdym sensie – diabeł jest związany. Powtarzamy, diabeł nie jest związany w każdym sensie. Jego wpływy nie są całkowicie odcięte. Wprost przeciwnie w zakresie, w którym szatan ma prawo wykorzystać swój wpływ ku złemu, szaleje najwścieklej. Pies uwiązany na długim i ciężkim łańcuchu może dokonać wielkich szkód w obszarze swojego więzienia. "Swoją myśl Hendriksen konkluduje; "Widzieliśmy zatem, że "tysiąc lat" z Objawienia 20 posiada wspaniałe znaczenie dla ludu Bożego na ziemi." Podobne myśli podaje Hughes; "Dowody prowadzą do wniosku, iż okres tysiąca lat, przez które szatan pozostaje związany i zamknięty, rozpoczął się w chwili wcielenia, to znaczy, zwycięstwa nad szatanem i jego królestwem na krzyżu Golgoty." Następnie Hughes dodaje; "Okres tysiąca lat można zdefiniować jako czas między dwoma przyjściami Chrystusa, albo ściślej między wniebowstąpieniem Syna do chwały po zakończeniu misji na ziemi a rozwiązaniem szatana "na krótki czas"" Umieszczam ten materiał celowo, aby pokazać pewną, moim zdaniem, karkołomną interpretację, że szatan jest wiązany, ograniczany jakby etapami. Tymczasem w Objawieniu bardzo wyraźnie, czytamy, że będzie on związany, uwięziony w jednej chwili i ograniczony we wszystkim. Ponad to uważam, że obecny okres to czas walki smoka z kościołem, co widzieliśmy w 12 rozdziale Objawienia, zobaczyliśmy również, że czasami Kościół, na małą chwilę bywa pokonany i wtrącony do więzienia, lub pokonany przez Bestię. Widzimy także, że czasy ostateczne, to jest okres izolacji Kościoła i okrutnych prześladowań. To okres gdy na ziemi jest stolica i synagoga szatana. O tym czytamy w Księdze Objawienia. Piszę na ten temat w oddzielnym wątku, ponieważ tego typu interpretacje dają podwaliny wielu zwiedzeniom np dominionizmu, dominacji i chrześcijańskiego rekonstrukcjonizmu,

8

emerging church oraz tzw. nowej reformacji apostolskiej. Te teologie zakładają ustanowienie, przywrócenie przez chrześcijan Bożego Królestwa tu na ziemi do którego powróci Pan Jezus. Tak pojęty dominionizm wyklucza pochwycenie kościoła, a także wiele innych aspektów eschatologii. W takim zrozumieniu jest to nauczanie niezgodne z Pismem Świętym Przy okazji warto wspomnieć inną interpretację. Są chrześcijanie którzy twierdzą, że szatan zostanie uwięziony na bezludnej ziemi. Ziemia będzie przez tysiąc lat bezludna, więc szatan nie będzie miał żadnego wpływu na nic i na nikogo. Jednak uważne studium dwudziestego rozdziału Księgi Objawienia wyklucza i tą interpretację. Szatan zostanie pochwycony, związany, wrzucony do otchłani (Abyssu), zamknięty, a więzienie zapieczętowane. Kropka. Tymczasem Piotr pisze; "Bądźcie trzeźwi, czuwajcie! Przeciwnik wasz, diabeł, chodzi wokoło jak lew ryczący, szukając kogo by pochłonąć. Przeciwstawcie mu się, mocni w wierze, wiedząc, że te same cierpienia są udziałem braci waszych w świecie," 1 Piotr. 5:8-9, a Paweł apeluje; "Nie dawajcie diabłu przystępu." Efez. 4:27

20:4

I widziałem trony, i usiedli na nich ci, którym dano prawo sądu; widziałem też dusze tych, którzy zostali ścięci za to, że składali świadectwo o Jezusie i głosili Słowo Boże, oraz tych, którzy nie oddali pokłonu zwierzęciu ani posągowi jego i nie przyjęli znamienia na czoło i na rękę swoją. Ci ożyli i panowali z Chrystusem przez tysiąc lat. BW I ujrzałem trony - a na nich zasiedli /sędziowie/, i dano im władzę sądzenia - i ujrzałem dusze ściętych dla świadectwa Jezusa i dla Słowa Bożego, i tych, którzy pokłonu nie oddali Bestii ani jej obrazowi i nie wzięli sobie znamienia na czoło swe ani na rękę. Ożyli oni i tysiąc lat królowali z Chrystusem. BT I zobaczyłem trony: zasiedli na nich i powierzono im sąd. I zobaczyłem dusze ściętych z powodu świadectwa Jezusa oraz z powodu Słowa Boga, tych którzy nie pokłonili się zwierzęciu ani jego podobiźnie i nie przyjęli znamienia na ich czoło i rękę. Ożyli oni i panowali z Chrystusem przez tysiąc lat. NP Czytamy w Księdze Objawienia, że w Niebie jest jeden Tron, biały, centralny a wokół niego dwadzieścia cztery trony prezbiterów. Dzisiejszy wiersz mówi o kolejnych θρονους (thronous) tronach, na których zasiedli sędziowie, którym κριμα εδοθη αυτοις (krima edothē autois) dane zostało prawo sądu (wyroku). Dosłownie można ten tekst przetłumaczyć, że wyrok, sąd został dany im. Czytamy, że oni ożyli i panowali εβασιλευσαν (ebasileusan) zakrólowali, zapanowali z Chrystusem przez tysiąc lat. Komu przypadł ten przywilej ? Widzimy tam ściętych dla świadectwa Jezusa oraz dla Słowa Bożego. Kolejna grupa to ci, którzy nie oddali pokłonu zwierzęciu ani posągowi jego oraz nie przyjęli znamienia na czoło i na rękę swoją. To są bohaterowie, nieugięci, bezkompromisowi, twardzi jak diament, wierni, odważni w każdym calu uczniowie i słudzy Jezusa. Im przypadnie w udziale dzielić wraz z Chrystusem królewską chwałę i godność. „Zwycięzcy i temu, kto pełni aż do końca uczynki moje, dam władzę nad poganami, I będzie

9

rządził nimi laską żelazną, i będą jak skruszone naczynia gliniane. Taką władzę i Ja otrzymałem od Ojca mojego; dam mu też gwiazdę poranną.” Obj. 2:26-28 „Zwycięzcy pozwolę zasiąść ze mną na moim tronie, jak i Ja zwyciężyłem i zasiadłem wraz z Ojcem moim na jego tronie.” Obj. 3:21 Czytamy, że Jan widział ψυχας (psycha) dusze tych wszystkich męczenników Pańskich. W Obj. 6:9-10 czytamy o tym, że podczas zdjęcia piątej pieczęci Jan również widział dusze zabitych dla Słowa Bożego. „A gdy zdjął piątą pieczęć, widziałem poniżej ołtarza dusze zabitych dla Słowa Bożego i dla świadectwa, które złożyli. I wołały donośnym głosem: Kiedyż, Panie święty i prawdziwy, rozpoczniesz sąd i pomścisz krew naszą na mieszkańcach ziemi?” O odwadze wierzących i ich duszy czytamy również w Mat. 10:25 - 28 „Przeto nie bójcie się ich: albowiem nie ma nic ukrytego, co by nie miało być ujawnione, ani nic tajnego, o czym by się dowiedzieć nie miano. Co mówię wam w ciemności, opowiadajcie w świetle dnia; a co słyszycie na ucho, głoście na dachach. I nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, ale duszy zabić nie mogą; bójcie się raczej tego, który może i duszę i ciało zniszczyć w piekle.” Dosłownie w γεεννη (geennē) Gehennie. Wspólne zasiądziecie na tronach obiecuje Pan Jezus swoim uczniom, apostołom; „A Ja przekazuję wam Królestwo, jak i mnie Ojciec mój przekazał, Abyście jedli i pili przy stole moim w Królestwie moim, i zasiadali na tronach, sądząc dwanaście plemion Izraela”. Łuk. 22:29-30; „Wtedy odpowiadając Piotr rzekł mu: Oto my opuściliśmy wszystko i poszliśmy za tobą; cóż za to mieć będziemy? A Jezus rzekł im: Zaprawdę powiadam wam, że wy, którzy poszliście za mną, przy odrodzeniu, gdy Syn Człowieczy zasiądzie na tronie chwały swojej, zasiądziecie i wy na dwunastu tronach i będziecie sądzić dwanaście pokoleń izraelskich.” Mat. 19:27-28 Z tego wynika, że podsądnymi będą potomkowie Jakuba. O roli sędziów w przyszłym Królestwie Chrystusa pisał apostoł Paweł w liście do Koryntian. „Czy nie wiecie, że święci świat sądzić będą? A jeśli wy świat sądzić będziecie, to czyż jesteście niegodni osądzać sprawy pomniejsze? Czy nie wiecie, że aniołów sądzić będziemy? Cóż dopiero zwykłe sprawy życiowe?” 1 Kor. 6:2-3 Podobną wizję tronów wokół Tronu Sędziwego otrzymał prorok Daniel; „A gdy patrzałem, postawiono trony i usiadł Sędziwy. Jego szata była biała jak śnieg, a włosy na głowie czyste jak wełna. Jego tron jak płomienie ogniste, a jego koła jak ogień płonący. (...) I widziałem w widzeniach nocnych: Oto na obłokach niebieskich przyszedł ktoś, podobny do Syna Człowieczego; doszedł do Sędziwego i stawiono go przed nim. I dano mu władzę i chwałę, i królestwo, aby mu służyły wszystkie ludy, narody i języki, Jego władza - władzą wieczną, niezmienną, jego królestwo - niezniszczalne. (...) Lecz potem Święci Najwyższego otrzymają królestwo i posiądą królestwo na wieki, na wieki wieczne. (...) Aż przyszedł Sędziwy i odbył się sąd i prawo zostało przyznane Świętym Najwyższego, i nadszedł czas, że Święci otrzymali królestwo. (...) Królestwo, władza i moc nad wszystkimi królestwami pod całym niebem będą przekazane ludowi Świętych Najwyższego. Jego królestwo jest królestwem wiecznym, a wszystkie moce jemu będą służyć i jemu będą poddane.” Dan. 7:9,13-14,18,22,27 „I usłyszałem głos z nieba mówiący: Napisz: Błogosławieni są odtąd umarli, którzy w Panu umierają. Zaprawdę, mówi Duch, odpoczną po pracach swoich; uczynki ich bowiem idą za nimi.” Obj. 14:13

10

20:5,6

Inni umarli nie ożyli, aż się dopełniło tysiąc lat. To jest pierwsze zmartwychwstanie. Błogosławiony i święty ten, który ma udział w pierwszym zmartwychwstaniu; nad nimi druga śmierć nie ma mocy, lecz będą kapłanami Boga i Chrystusa i panować z nim będą przez tysiąc lat. BW A nie ożyli inni ze zmarłych, aż tysiąc lat się skończyło. To jest pierwsze zmartwychwstanie. Błogosławiony i święty, kto ma udział w pierwszym zmartwychwstaniu: nad tymi nie ma władzy śmierć druga, lecz będą kapłanami Boga i Chrystusa i będą z Nim królować tysiąc lat. BT Pozostali spośród umarłych nie ożyli aż do dopełnienia się tysiąca lat. To jest pierwsze zmartwychwstanie. Szczęśliwy i święty, kto ma udział w pierwszym zmartwychwstaniu; nad tymi druga śmierć nie ma władzy, będą natomiast kapłanami Boga i Chrystusa — i będą z Nim królować tysiąc lat. NP A insi z umarłych nie ożyli, ażby się skończyło tysiąc lat. Toć jest pierwsze zmartwychwstanie. Błogosławiony i święty, który ma część w pierwszem zmartwychwstaniu; albowiem nad tymi wtóra śmierć mocy nie ma; ale będą kapłanami Bożymi i Chrystusowymi, i będą z nim królować tysiąc lat. BG Dopiero co staraliśmy się zmierzyć z trudnym tematem Millenium, a tutaj, w dzisiejszym fragmencie mamy kolejną łamigłówkę teologiczną. Pierwsze zmartwychwstanie i druga śmierć. Pojawia się sporo pytań. Nie chcę jednak dzisiaj koncentrować się na omawianiu różnic w poglądach. O drugiej śmierci postaram się coś więcej napisać przy okazji omawiania kolejnych wersetów. Dzisiaj zwróciłem swoją uwagę na dwie ważne kwestie. Po pierwsze, Księga Objawienia ponownie daje nam wybór, tym razem pomiędzy pierwszym zmartwychwstaniem a drugą śmiercią. Zdecydowanie lepiej będzie znaleźć się w tej pierwszej grupie ludzi, niż doznać mocy drugiej śmierci, cokolwiek to znaczy. Po drugie, zauważcie, że w pierwszym zmartwychwstaniu wezmą udział ludzie, którzy wytrwają, pomimo srogich prześladowań. Błogosławiony i święty, kto ma udział w pierwszym zmartwychwstaniu. Mamy tutaj kolejne, piąte w tej Księdze, błogosławieństwo. Komu przypadnie ten przywilej? Popatrzmy jeszcze raz na wiersze poprzednie, widzimy tam ściętych dla świadectwa Jezusa oraz dla Słowa Bożego. Kolejną grupą, o której przeczytaliśmy, to są ci, którzy nie oddali pokłonu zwierzęciu ani posągowi jego, oraz nie przyjęli znamienia na czoło i na rękę swoją. To są bohaterowie, nieugięci, bezkompromisowi, twardzi jak diament, wierni, odważni w każdym calu uczniowie i słudzy Jezusa. To ich udziałem jest pierwsze zmartwychwstanie, im przypadnie w udziale dzielić wraz z Chrystusem królewską chwałę i kapłańską godność. Wielu w tym miejscu usłyszy słowa Pana Jezusa. "Nigdy was nie znałem." Mat. 7:22-23

11

Księga Objawienia podkreśla, że służba Jezusowi jest ściśle związana z ponoszeniem kosztów, czasami z okrutnym prześladowaniem, a nawet śmiercią. „Tak jest, wszyscy, którzy chcą żyć pobożnie w Chrystusie Jezusie, prześladowanie znosić będą. 2 Tym. 3:12 Taka postawa sprawia, że są oni μακαριος και αγιος (makarios kai hagios) szczęśliwi, błogosławieni i święci. Biorą udział w pierwszym, zaszczytnym αναστασις (anastasis) powstaniu, wzbudzeniu, zmartwychwstaniu. Następnie czytamy, że żadnej mocy, nie ma nad nimi śmierć druga, mają życie wieczne. Uwieńczeniem ich trudu będzie możliwość królowania wraz z Chrystusem w Jego królestwie i ogromny zaszczyt pełnienia funkcji kapłanów Boga. „Gdyż sam Pan na dany rozkaz, na głos archanioła i trąby Bożej zstąpi z nieba; wtedy najpierw powstaną ci, którzy umarli w Chrystusie,” 1 Tes. 4:16 „Jam jest zmartwychwstanie, αναστασις (anastasis) powstanie, wzbudzenie i żywot: kto we mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie”. Jana 11;25. „I uczynił nas rodem królewskim, kapłanami Boga i Ojca swojego, niech będzie chwała i moc na wieki wieków. Amen.” Obj. 1:6 „(…) Ci, którzy nie wierzą Słowu, potykają się oń, na co zresztą są przeznaczeni. Ale wy jesteście rodem wybranym, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem nabytym, abyście rozgłaszali cnoty tego, który was powołał z ciemności do cudownej swojej światłości;” 1 Piotr. 2:8-9 Księga Objawienia jest księga wyborów. Albo... albo... Pierwsze zmartwychwstanie, albo druga śmierć... Pan Jezus wyraźnie powiedział do ludzi: ”Dlatego powiedziałem wam, że pomrzecie w grzechach swoich. Jeśli bowiem nie uwierzycie, że to Ja jestem, pomrzecie w swoich grzechach”. Jana 8,24. „I śmierć, i piekło zostały wrzucone do jeziora ognistego; owo jezioro ogniste, to druga śmierć. I jeżeli ktoś nie był zapisany w księdze żywota, został wrzucony do jeziora ognistego" (Obj. Jana 20, 14-15). „Udziałem zaś bojaźliwych i niewierzących, i skalanych, i zabójców, i wszeteczników, i czarowników, i bałwochwalców, i wszystkich kłamców będzie jezioro płonące ogniem i siarką. To jest śmierć druga" (Obj. Jana 21,8). Druga śmierć będzie świadomym, wiecznym, palącym oddzieleniem człowieka od Boga. Można powiedzieć, że będzie to najtragiczniejsza śmierć i tragiczny los człowieka. Dzisiaj wielu ludzi odchodzi z tego świata, będąc niepojednanymi z Bogiem, zbuntowanymi wobec Niego i zabierającymi w wieczność bagaż nieprzebaczonych grzechów.

12

„W owym czasie powstanie Michał, wielki książę, który jest orędownikiem synów twojego ludu, a nastanie czas takiego ucisku, jakiego nigdy nie było, odkąd istnieją narody, aż do owego czasu. W owym to czasie wybawiony będzie twój lud, każdy, kto jest wpisany do księgi żywota. A wielu z tych, którzy śpią w prochu ziemi, obudzą się, jedni do żywota wiecznego, a drudzy na hańbę i wieczne potępienie.” Dan. 12:1-2 „Bo przecież jest rzeczą słuszną u Boga odpłacić uciskiem tym, którzy was uciskają, a wam, uciśnionym, dać ulgę wraz z nami, gdy z nieba objawi się Pan Jezus z aniołami swojej potęgi w płomienistym ogniu, wymierzając karę tym, którzy Boga nie uznają i nie są posłuszni Ewangelii Pana naszego Jezusa. Jako karę poniosą oni wieczną zagładę od oblicza Pańskiego i od potężnego majestatu Jego.” 2Tes 1.6-9 „Albowiem jak w Adamie wszyscy umierają, tak też w Chrystusie wszyscy zostaną ożywieni. A każdy w swoim porządku: jako pierwszy Chrystus, potem ci, którzy są Chrystusowi w czasie jego przyjścia, Potem nastanie koniec, gdy odda władzę królewską Bogu Ojcu, gdy zniszczy wszelką zwierzchność oraz wszelką władzę i moc.” 1 Kor. 15:22-24 Tak też w Chrystusie wszyscy zostaną ożywieni... moim życzeniem jest abyśmy wszyscy byli ożywieni w Chrystusie, i uczestniczyli w pierwszym zmartwychwstaniu...

20:7

A gdy się dopełni tysiąc lat, wypuszczony zostanie szatan z więzienia swego. BW; A gdy się skończy tysiąc lat, z więzienia swego szatan zostanie zwolniony. BT; A gdy się dopełni tysiąc lat, szatan zostanie zwolniony ze swojego więzienia. NP Mój pogląd na kwestię Tysiąclecia oceniam jako premilenijny. A zatem okres Tysiąclecia jest jeszcze przed nami. Wierzę, że po powrocie Chrystusa ustanowione zostanie tysiącletnie „przejściowe” królestwo, a po nim ostateczna próba, sąd ostateczny i ustanowienie nowej ziemi i nowego nieba.

13

Biblia mówi, że serce człowieka jest skłonne do czynienia zła i podstępne. „Podstępne jest serce, bardziej niż wszystko inne, i zepsute, któż może je poznać?” Jer. 17:91 Kiedy Adam z Ewą zgrzeszyli w ogrodzie Eden, mamy napisane; „A gdy Pan widział, że wielka jest złość człowieka na ziemi i że wszelkie jego myśli oraz dążenia jego serca są ustawicznie złe, żałował Pan, że uczynił człowieka na ziemi i bolał nad tym w sercu swoim.” 1 Moj. 6:6 To są bardzo ważne słowa. Wierzę, że Bóg stworzył człowieka z wolną wolą, dał mu możliwość wyboru. Księga Objawienia jest Księga wyborów. Adam i Ewa mieli wybór. Pokolenie Noego miało wybór. Pokolenie Pana Jezusa miało wybór. Nasze pokolenie ma wybór. Ty i ja jesteśmy ludźmi wolnymi, nie jesteśmy robotami ani marionetkami w ręku Boga. Mamy wybór. Albo... albo... Bóg chce abyśmy dokonywali właściwych wyborów. Uczy nas tego od zarania dziejów. Karą, może bardziej konsekwencją za, zły wybór Adama była śmierć. Biblia w Księdze Objawienia mówi o dwóch śmierciach. Przedział czasu od wygnania Adama i Ewy z Edenu do drugiego przyjścia Pana Jezusa, to długi bo blisko 6000 letni okres. Zbliżamy się do 7000 tysiąca lat. W myśl zasady, że nasze tysiąc lat to u Boga jeden dzień, i że w siódmym dniu Bóg lubi odpoczywać, (co i nam zaleca), Tysiącletnie Królestwo będzie czymś w rodzaju odpoczynku. Diabeł będzie uwięziony, będą obowiązywać Prawa Boże, respektowane przez narody dzięki „lasce żelaznej". To będzie odpoczynek Ziemi przed Ostatecznym Sądem i Ostateczną próbą wierności Bogu. W Obj. 19: 15 widzieliśmy jak Jezus w bitwie podbija narody, aby następnie rządzić nimi "laską żelazną" wraz z rodem królewskim i kapłanami Boga. Dalej w Obj. 20:3 czytaliśmy o tym, że narody nie będą w czasie Tysiąclecia zwodzone prze diabła. A następnie, że te same narody zbuntują się przeciwko Bogu, kiedy diabeł wyjdzie aby zwieść narody Obj. 20:8, a liczba ich jak piasek morski…. We wspomnianych wyżej fragmentach czytaliśmy również, że tuż przed drugim przyjściem Pana, weselem Baranka i przed rozpoczęciem Tysiąclecia rozegra się Wielka Bitwa Boża, podczas której Pan Jezus, jako Wódz na białym koniu pokona szarżę zjednoczonych wojsk Smoka, Bestii i Fałszywego proroka. Z tego opisu wynikało, że zginą wojownicy. A inni mieszkańcy ziemi? Nie myślę, żeby wszyscy zginęli, bo jakaś ilość ludzi prostu wejdzie w okres Tysiąclecia i będą mieli możliwość poddania się Bogu i naprawy swojego serca. Będą się rodzić dzieci, życie będzie się zwyczajnie toczyć swoim codziennym rytmem. Nie będzie chorób, nie będzie demoralizacji, nienawiści, można powiedzieć tysiącletni raj na ziemi. A pod koniec, jeszcze jedna próba. Na podobieństwo próby w Edenie. Szatan (Przeciwnik) zostanie zwolniony ze swojego więzienia. Dane mu będzie... W jakim celu zostanie wypuszczony Przeciwnik ? Następny wiersz, to wyjaśni, i co się okaże? Brak słów….

20:8,9

I wyjdzie, by zwieść narody, które są na czterech krańcach ziemi, Goga i Magoga, i zgromadzić je do boju; a liczba ich jak piasek morski. I ruszyli na ziemię jak długa i szeroka, i otoczyli obóz świętych i miasto umiłowane. I spadł z nieba ogień, i pochłonął ich. BW

14

I wyjdzie, by omamić narody z czterech narożników ziemi, Goga i Magoga, by ich zgromadzić na bój, a liczba ich jak piasek morski. Wyszli oni na powierzchnię ziemi i otoczyli obóz świętych i miasto umiłowane; a zstąpił ogień od Boga z nieba i pochłonął ich. BT i wyjdzie, aby zwieść narody na czterech narożach ziemi, Goga i Magoga, i zgromadzić je do boju; a ich liczba jak piasek morski. I wstąpili na szerokość ziemi i otoczyli obóz świętych oraz ukochane Miasto - i zstąpił ogień z nieba ogień, i pochłonął ich. NP A gdy się skończy tysiąc lat, będzie rozwiązany szatan z ciemnicy swojej, I wynijdzie, aby zwodził narody, które są na czterech węgłach ziemi, Goga, i Magoga, aby je zgromadził do bitwy; których liczba jest jako piasek morski. BG Przeczytajmy jeszcze jeden, bardzo ważny dla naszych rozważań, fragment z Rzym. 1:21-32 „Dlatego że poznawszy Boga, nie uwielbili go jako Boga i nie złożyli mu dziękczynienia, lecz znikczemnieli w myślach swoich, a ich nierozumne serce pogrążyło się w ciemności. Mienili się mądrymi, a stali się głupi. I zamienili chwałę nieśmiertelnego Boga na obrazy przedstawiające śmiertelnego człowieka, a nawet ptaki, czworonożne zwierzęta i płazy; Dlatego też wydał ich Bóg na łup pożądliwości ich serc ku nieczystości, aby bezcześcili ciała swoje między sobą, Ponieważ zamienili Boga prawdziwego na fałszywego i oddawali cześć, i służyli stworzeniu zamiast Stwórcy, który jest błogosławiony na wieki. Amen. Dlatego wydał ich Bóg na łup sromotnych namiętności; kobiety ich bowiem zamieniły przyrodzone obcowanie na obcowanie przeciwne naturze, Podobnie też mężczyźni zaniechali przyrodzonego obcowania z kobietą, zapałali jedni ku drugim żądzą, mężczyźni z mężczyznami popełniając sromotę i ponosząc na sobie samych należną za ich zboczenie karę. A ponieważ nie uważali za wskazane uznać Boga, przeto wydał ich Bóg na pastwę niecnych zmysłów, aby czynili to, co nie przystoi; Są oni pełni wszelkiej nieprawości, złości, chciwości, nikczemności, pełni są również zazdrości, morderstwa, zwady, podstępu, podłości; Potwarcy, oszczercy, nienawidzący Boga, zuchwali, pyszni, chełpliwi, wynalazcy złego, rodzicom nieposłuszni; Nierozumni, niestali, bez serca, bez litości; Oni, którzy znają orzeczenie Boże, że ci, którzy to czynią, winni są śmierci, nie tylko to czynią, ale jeszcze pochwalają tych, którzy to czynią.” A liczba ich jak piasek morski W poprzednim wierszu czytaliśmy, ze jak tylko dopełni się tysiąc lat, gdy τελεσθη (telesthē) coś zostanie dokonane, dokończone, zapięte na ostatni guzik, wypuszczony zostanie szatan z więzienia swego. Po opuszczeniu więzienia szatan (przeciwnik) bezzwłocznie, natychmiast przystąpi do wzniecenia ostatecznej rebelii przeciwko Bogu. Plan ma genialny, przecież obmyślał go przez tysiąc lat, ma też spore doświadczenie w zwodzeniu całych narodów. Teraz ten swój warsztat udoskonalił. Wbrew pozorom scenariusz diabła, trafi na podatny grunt. To jest bardzo zastanawiające, szatan będzie w stanie, w krótkim czasie zwieść niezliczone rzesze ludzi ze wszystkich narodów. „A liczba ich jak piasek morski.” Wydaje się, że ludzie będą już przygotowani, tak jakby w sercach, od dawna knuli bunt wobec Boga. Czekali tylko na przywódcę. Jakże przewrotna jest natura człowieka? U proroka Jeremiasza czytamy; „Podstępne jest serce, bardziej niż wszystko inne, i zepsute, któż może je poznać?” Jer. 17:91 Nasz dzisiejszy fragment pokazuje nam jak bardzo, podkreślam, jak bardzo jesteśmy podatni na bunt wobec Boga i na zwiedzenie. To jest dobry fragment, jako ostrzeżenie, dla tych wszystkich, którzy

15

dzisiaj bagatelizują i ignorują zagrożenie zwiedzeniem i odstępstwem od Boga. W Tysiącleciu, nawet sprzyjające najlepsze warunki życia nie zmienią człowieka, niestety ludzkość nie uczy się na błędach. Wieczne zatracenie nie jest przejawem Bożej mściwości czy nienawiści do ludzi złych, lecz Jego miłosierną zgodą na istnienie tych, którzy wbrew, i na przekór jego miłości, pragną żyć bez Niego. Pod koniec tysiąclecia będziemy mieli kolejne, ogólnoświatowe powstanie przeciwko Bogu. Księga Objawienia mówi o dwóch globalnych konfliktach w czasach końca. O pierwszym z nich czytamy w 16 i w 20 rozdziale. O drugim czytamy teraz. Ten pierwszy konflikt, rozegra się przed Tysiącleciem, podczas drugiego przyjścia Pana Jezusa, drugi natomiast pod koniec Tysiąclecia. W pierwszym konflikcie zdaje się, że szatan jest nieco w tle. Wyraźniej widzimy bestię i fałszywego proroka, a nieco wcześniej Babilon. Teraz szatan jest pozbawiony absolutnie jakichkolwiek pomocników, sprzymierzeńców. Działa sam, a mimo tego jest w stanie zgromadzić ludzi, tyle ile piasku jest w morzu, nie tylko nad brzegiem morza, ale i w morzu. To jest niewyobrażalna ilość ludzi jaka pójdzie za głosem tego wilka w owczej skórze. Jan wspomina tutaj o Gogu i Magogu. Kim oni są? Wg komentatorów do Nowego Testamentu zwanego Nowym Przymierzem „Magog, słowo będące w Biblii ogólną nazwą plemion północnych pochodzących od Jafeta (1 Mojż 10,2); Gog jest księciem tych plemion (Ez 38,23). Pomimo występowania w przypadku obu ksiąg, Ezechiela i Objawienia, tych samych określeń Gog i Magog, Ezechiel 38 i 39 rozdział nie jest proroctwem zapowiadającym te same wydarzenia, co Objawienie. Ezechiel opisuje najazd skonfederowanych narodów północy (38,6.15; 39,2) - Objawienie natomiast zwiedzionych z czterech krańców ziemi (20,8); Ezechiel opisuje wydarzenie, które będzie miało miejsce na początku panowania Chrystusa - Objawienie przy jego końcu; pokonani u proroka Ezechiela padną na górach izraelskich - na pokonanych w Objawieniu spadnie ogień i pochłonie ich. Ezechiel nie mówi o szatanie - w Objawieniu jest on centralną postacią wydarzeń. W Objawieniu Gog i Magog jest zatem symbolem największej, najtragiczniejszej i ostatecznie rozstrzygającej bitwy. Jozef Flawiusz identyfikuje Magoga ze Scytami, a Goga z ich księciem (Dawne dzieje I. 6. 1)” Wg Flawiusza, Magog zapoczątkował Magogian nazywanych przez Greków Scytami. Scytowie byli wędrującym plemieniem zamieszkującym starożytne terytorium od Azji Środkowej aż po południową część starożytnej Rosji. Zgodnie z historią Magogici już bardzo wcześnie musieli emigrować na północ od Araratu”. Historycy są zgodni, że Magogici byli podzieleni na dwie odrębne rasy – jedna od Jafetytów albo Europejczyków, a druga od Turanian, azjatycka. Historycy i komentatorzy Pisma Świętego upatrują w Gogu i Magogu ludów niemieszkających na południu Morza Czarnego, lub w okolicach Morza Kaspijskiego. Barclay podaje, że „ z biegiem czasu Gog i Magog w myśli żydowskiej stali się symbolem wszystkiego, co się sprzeciwia Bogu. Rabini nauczali, że Gog i Magog zgromadzają swoje siły przeciwko Jerozolimie, ale zostaną pokonani przez Mesjasza.” Niektórzy w Gogu i Magogu upatrują konkretnych państw, np. USA i Rosji. Jest raczej rzeczą wątpliwą, żeby w Tysiącleciu istniały te mocarstwa i te same narody co obecnie. i otoczyli obóz świętych oraz ukochane Miasto Oczywiście szatan nadal jest zainteresowany ludem Bożym, zarówno świętymi okresu Ewangelii jak i potomkami Jakuba. Zwłaszcza Jerozolimą, którą Jan określa umiłowanym miastem Boga. Tu się nic nie zmieniło mimo upływu tysiąca lat. W tym wierszu mamy też wyraźną wskazówkę, że w czasie Tysiąclecia na ziemi będą mieszkać "święci", być może są

16

to święci Starego Testamentu, oraz ci z okresu ucisku. To nie będzie też nowa Jerozolima, tu jest mowa o literalnej Jerozolimie, jaką znamy dzisiaj. Biblia określa naród izraelski, pokolenie Judy oraz Jerozolimę jako obiekt Jego miłości. „Lecz wybrał plemię Judy I górę Syjon, którą miłuje. Zbudował świątynię swoją jak wysokie niebo, Jak ziemię, którą ugruntował na wieki.” Ps. 78:68-69 „Bramy Syjonu, miłuje Pan Bardziej niż wszystkie siedziby Jakuba, Chwalebne rzeczy mówi się o tobie, Miasto Boże. Sela.” Ps. 87:2-3 „W owym czasie - mówi Pan - będę Bogiem wszystkich plemion izraelskich, a one będą moim ludem. Tak mówi Pan: Znalazł łaskę w pustyni naród, który uniknął miecza, Izrael, gdy wędrował do miejsca swojego odpoczynku. Z daleka ukazał mu się Pan: Miłością wieczną umiłowałem cię, dlatego tak długo okazywałem ci łaskę. Znowu cię odbuduję i będziesz odbudowana, panno izraelska, znowu przyozdobisz się w swoje bębenki i wyjdziesz w korowodzie weselących się.” Jer. 31:1-4 Dalej czytamy, że „zstąpił ogień z nieba ogień, i pochłonął ich” Ogień jest wyrazem, znakiem Bożej obecności, Bożego charakteru, symbolem próby i oczyszczenia, a także Bożej kary. Sodoma i Gomora zostały spalone ogniem z nieba. Bóg Mojżeszowi objawia się w płonącym a niespalającym się krzewie na pustyni. Kiedy Mojżesz rozmawia z Bogiem na górze Synaj, czytamy, że cała góra płonie ogniem. Kiedy ludzie zbuntowali się przeciwko Bogu na pustyni, ogień pochłania część obozu w Tabera. Nieco późnej Boży ogień pochłania 250 zwolenników Koracha. Ogień z nieba zabija oddział wojska który chciał pojmać Eliasza, Znamy historię jak ogień z nieba w cudowny sposób zapala ofiarę na ołtarzu Dawida a później Eliasza. (1 Kron. 21:26; 1 Król. 18:38) Eliasz jest pochwycony z ziemi w wozie ognistym. Później w księgach prorockich czytamy, że ogień jest zapowiedzią kary za nieposłuszeństwo, odstępstwo i bałwochwalstwo. Ogień towarzyszy wizjom proroczym Ezechiela, a nawet sam Bóg jest porównywany do ognia; „Gdyż Pan, twój Bóg, jest ogniem trawiącym. On jest Bogiem zazdrosnym.” 5 Moj. 4:24; „Albowiem Bóg nasz jest ogniem trawiącym.” Hebr. 12:29 „Dlatego oczekujcie dnia - mówi Pan - w którym wystąpię jako oskarżyciel. Bo mam zamiar zgromadzić narody, zebrać królestwa, aby wylać na nie swoją popędliwość, cały żar swojego gniewu. Zaprawdę, cała ziemia będzie pożarta ogniem mojej żarliwości. Sof. 3:8

Ogień jest również dość często wymieniany w Księdze Objawienia, w rożnych aspektach. Dla przypomnienia wybrałem kilka wersetów, w których jest mowa o ogniu. „I zatrąbił pierwszy (anioł). I powstał grad i ogień przemieszane z krwią, i zostały rzucone na ziemię; i spłonęła jedna trzecia ziemi, spłonęła też jedna trzecia drzew, i spłonęła wszystka zielona trawa” Obj. 8:7; „A anioł wziął kadzielnicę i napełnił ją ogniem z ołtarza, i rzucił ją na ziemię. I nastąpiły grzmoty donośne i błyskawice, i trzęsienie ziemi.” Obj. 8:5; „I zatrąbił drugi anioł; i coś jakby wielka góra ziejąca ogniem zostało wrzucone do morza; a jedna trzecia morza zamieniła się w krew,” Obj. 8:8; „A takimi widziałem w widzeniu te konie i tych, którzy na nich siedzieli: mieli pancerze czerwone jak ogień, granatowe jak hiacynt, żółte jak siarka; a łby końskie były jak łby lwów, a z pysków ich wychodziły ogień i dym, i siarka.” Obj. 9:17; „A jeżeli ktoś chce im (dwóm świadkom) wyrządzić szkodę, ogień bucha z ich ust i pożera ich wrogów; tak musi zginąć każdy, kto by chciał im wyrządzić szkodę.” Obj. 11:5; „I czyni wielkie cuda, tak że i ogień z nieba spuszcza na ziemię na oczach ludzi.” Obj. 13:13; „I jeszcze inny anioł wyszedł z ołtarza, a ten miał władzę nad ogniem; i zawołał donośnie na tego, który miał ostry

17

sierp, mówiąc: Zapuść swój ostry sierp i obetnij kiście winogron z winorośli ziemi, gdyż dojrzały jej grona.” Obj. 14:18; „I ruszyli na ziemię jak długa i szeroka, i otoczyli obóz świętych i miasto umiłowane. I spadł z nieba ogień, i pochłonął ich.” Obj. 20:9; „Udziałem zaś bojaźliwych i niewierzących, i skalanych, i zabójców, i wszeteczników, i czarowników, i bałwochwalców, i wszystkich kłamców będzie jezioro płonące ogniem i siarką. To jest śmierć druga.” Obj. 21:8

20:10

A diabeł, który ich zwodził, został wrzucony do jeziora z ognia i siarki, gdzie znajduje się też zwierzę i fałszywy prorok, i będą dręczeni dniem i nocą na wieki wieków. BW A diabła, który ich zwodzi, wrzucono do jeziora ognia i siarki, tam gdzie są Bestia i Fałszywy Prorok. I będą cierpieć katusze we dnie i w nocy na wieki wieków. BT A diabeł, który ich zwodził, został wrzucony do jeziora z ognia i siarki, gdzie jest zwierzę oraz fałszywy prorok i będą dręczeni dniem i nocą na wieki wieków. NP A dyjabeł, który je zwodził, wrzucony jest w jezioro ognia i siarki, gdzie jest ona bestyja i fałszywy prorok; i będą męczeni we dnie i w nocy, na wieki wieków. BG „I zrzucony został ogromny smok, wąż starodawny, zwany diabłem i szatanem, który zwodzi cały świat; zrzucony został na ziemię, zrzuceni też zostali z nim jego aniołowie.” Obj. 12:9 To był jeden z etapów unicestwienia diabła. Dzisiaj dochodzimy do końca tego procesu. W Księdze Objawienia kilka razy diabeł nazywany jest zwodzicielem. A słowo zwiedzenie pojawia się siedem razy. Pan Jezus prosił; „Baczcie, aby was kto nie zwiódł.” Jest to bardzo ważne ostrzeżenie dla wierzących, ale też widzimy też, jak bardzo diabeł zaślepia ludziom oczy, że nie widzą zwiedzenia, bagatelizują ten temat. Są ignorantami. Taka postawa to stąpanie po cienkim, po coraz cieńszym lodzie. „Ojcem waszym jest diabeł i chcecie postępować według pożądliwości ojca waszego. On był mężobójcą od początku i w prawdzie nie wytrwał, bo w nim nie ma prawdy. Gdy mówi kłamstwo, mówi od siebie, bo jest kłamcą i ojcem kłamstwa.” Jan. 8:44 Dzisiaj czytamy, że ten mistrz kłamstwa, specjalista od zwodzenia, został wrzucony do jeziora z ognia i siarki. Wcześniej trafili tam jego uczniowie, pierwsza bestia, antychryst i fałszywy prorok, oraz Wielka Wszetecznica. Skoro trafili tam na początku tysiąclecia, wyciągamy wniosek, że jezioro ogniste pali się już tysiąc lat. Nie są strawieni, ponieważ ogień nigdy tam nie gaśnie, a robaki nie umierają. Podobny los spotkał Babilon, Wielką Nierządnicę; „Gdyż prawdziwe i sprawiedliwe są sądy jego; osądził bowiem wielką wszetecznicę, która skaziła ziemię wszeteczeństwem swoim, i pomścił na niej krew sług swoich. I rzekli po wtóre: Alleluja! I dym jej unosi się w górę na wieki wieków.” Obj. 19:2-3 Dalej mamy napisane, że mieszkańcy jeziora ognistego „będą βασανισθησονται (basanisthēsontai) będą dręczeni, będą cierpieć katusze we dnie i w nocy, ημερας και νυκτος (hēmeras kai nyktos) dniem i nocą na αιωνας των αιωνων (aiōnas tōn atonon) wieki wieków.”

18

„A jeśli cię gorszy ręka twoja, odetnij ją; lepiej jest dla ciebie wejść kaleką do żywota, niż mieć dwoje rąk, a pójść do piekła γεενναν (geennan) Gehenny, w ogień nieugaszony, Gdzie robak ich nie umiera, a ogień nie gaśnie.” Mar. 9:43-44 Dla współczesnego postmodernistycznego człowieka, będącego pod wpływem humanizmu taka sytuacja jest niedopuszczalna. Przecież Bóg jest miłością i nie pozwoli, aby ktoś cierpiał w nieskończoność. Aby palił się nieugaszonym ogniem na wieki wieków. Pod presją współczesnej psychologii i filozofii humanistycznej teologowie idą na kompromis, i głoszą, że te wszystkie wiersze o piekle, jeziorze ognistym, to są tylko symboliczne wypowiedzi, nie mające odniesienia w rzeczywistości. Inni szukają w zestawach manuskryptach dopisków i zapisków łagodzących w jakiś sposób, ten wymiar kary. Jednak tych porównań do ognia wiecznego, jest zdecydowanie za dużo w Piśmie Świętym, żebyśmy sprowadzili je tylko do rangi alegorii i symbolu. Teologia idąc naprzeciw oczekiwaniom społeczeństwa stworzyła doktrynę, którą nazwano anihilacjonizmem według tek doktryny dusze grzeszników są unicestwiane, a nie poddawane wiecznym mękom w piekle. Inna doktryna to apokatastaza (od gr. apokatastasis, czyli "ponowne włączenie, odnowienie") – mówi o końcowej i ostatecznej odnowie całego stworzenia poprzez przywrócenie mu pierwotnej doskonałości i bezgrzeszności lub nawet przewyższenie tego pierwotnego stanu. Potocznie apokatastaza nazywana jest ideą pustego piekła. Inna doktryna zakłada nawet, że sam szatan zostanie wypuszczony i zbawiony. Można dyskutować co do ognia, czy dusza płonie, czy to jest ból fizyczny, czy duchowy. Szczegółów nie znamy. Jedno jest pewne, że to będzie dotkliwa kara, że będzie to palące, wieczne, świadome oddalenie od społeczności z Bogiem i lepiej byłoby tam nie trafić i nie sprawdzać, jak to będzie w rzeczywistości. Porównując stan „zatracenie wieczne, oddalenie od oblicza Pana i od mocy chwały jego” do piekła, jeziora ognistego, do Hadesu, czy Gehenny, Bóg chce przekazać nam poprzez Słowo coś bardzo ważnego. Oddając tą rzeczywistość w tak namacalny sposób, pokazuje nam atmosferę tego miejsca. Np. Gehenna wielkie, płonące śmietnisko za murami Jerozolimy. Czujecie ten zaduch, widzicie ten widok? Nie chciałbym być tam ani chwili, a co dopiero „na wieki wieków.” Słowo „gehenna" pojawia się w Nowym Testamencie 12 razy z tego 11 razy w wypowiedziach Jezusa. Jest ono zwykle tłumaczone jako piekło. W czasach Jezusa stanowiła symboliczne miejsce. Według Nowego Testamentu jest miejscem przebywania osób odrzuconych przez Boga oraz cierpiących katusze w niegasnącym ogniu. Ewangelia Mateusza 5,22,29,30; 10,28; 18,9; 23,15,33; Ewangelia Marka 9,43,45 47; Ewangelia Łukasza 12:5; List Jakuba 3:6. „A dym ich męki unosi się w górę na wieki wieków i nie mają wytchnienia we dnie i w nocy ci, którzy oddają pokłon zwierzęciu i jego posągowi, ani nikt, kto przyjmuje znamię jego imienia.” Obj. 14:11 „A wam, uciskanym, dać odpocznienie wespół z nami, gdy się objawi Pan Jezus z nieba ze zwiastunami mocy swojej, W ogniu płomienistym, wymierzając karę tym, którzy nie znają Boga, oraz tym, którzy nie są posłuszni ewangelii Pana naszego Jezusa. Poniosą oni karę: zatracenie wieczne, oddalenie od oblicza Pana i od mocy chwały jego,” 2 Tes. 1:7-9 „Bo jak nowe niebo i nowa ziemia, które Ja stworzę, ostaną się przede mną - mówi Pan - tak ostoi się wasze potomstwo i wasze imię. I będzie tak, że w każdy nów i w każdy sabat

19

przychodzić będzie każdy człowiek, aby mi oddać pokłon - mówi Pan. Gdy wyjdą, będą oglądać trupy ludzi, którzy odstąpili ode mnie; bo robak ich nie zginie, a ogień ich nie zgaśnie i będą obrzydliwością dla wszelkiego ciała.” Izaj. 66:22-24 W liście Judy 1:6-8 czytamy „Aniołów zaś, którzy nie zachowali zakreślonego dla nich okręgu, lecz opuścili własne mieszkanie, trzyma w wiecznych pętach w ciemnicy na wielki dzień sądu; Tak też Sodoma i Gomora i okoliczne miasta, które w podobny do nich sposób oddały się rozpuście i przeciwnemu naturze pożądaniu cudzego ciała, stanowią przykład kary ognia wiecznego za to. Pomimo to ludzie ci, hołdując urojeniom, podobnie kalają ciało swoje, pogardzają zwierzchnościami i bluźnią istotom niebieskim.” Zwolennicy anihilacjonizmu mówią; przecież Sodoma i Gomora wiecznie nie płonie. Ten ogień dawno się już wypalił. Czy Juda się pomylił? Myślę, że nie. My nie mówimy o tym co widzialne, ale o tym co niewidzialne, a może i widzialne, ale ukryte przed nami, gdzieś w głębokościach ziemi. „Wtedy powie i tym po lewicy: Idźcie precz ode mnie, κατηραμενοι (katēramenoi) którzy są przeklęci, w ogień wieczny, πυρ το αιωνιον (pyr to aiōnion) ogień wieczny zgotowany diabłu i jego aniołom. Mat. 25:41 Istotną, dająca sporo do myślenia ilustracją jest fragment z Ew Łukasza 16:24-2824. „Wtedy zawołał i rzekł: Ojcze Abrahamie, zmiłuj się nade mną i poślij Łazarza, aby umoczył koniec palca swego w wodzie i ochłodził mi język, bo męki cierpię w tym płomieniu. Abraham zaś rzekł: Synu, pomnij, że dobro swoje otrzymałeś za swego życia, podobnie jak Łazarz zło; teraz on tutaj doznaje pociechy, a ty męki cierpisz. I poza tym wszystkim między nami a wami rozciąga się wielka przepaść, aby ci, którzy chcą stąd do was przejść, nie mogli, ani też stamtąd do nas nie mogli się przeprawić. I rzekł: Proszę cię więc, ojcze, abyś go posłał do domu ojca mego. Mam bowiem pięciu braci, niechaj złoży świadectwo wobec nich, aby i oni nie przyszli na to miejsce męki.” Wracamy do naszej głównej myśli. „A diabeł, który ich zwodził, został wrzucony do jeziora z ognia i siarki.” To jest definitywny koniec diabła (oskarżyciela) i szatana (przeciwnika). Panie i Panowie, Siostry i Bracia, mam dzisiaj przyjemność wraz z Janem apostołem ogłosić tę radosną wiadomość. Alleluja! nareszcie nastąpił jakiś zdecydowany przełom. Po kilku miesiącach studium tej Księgi, po przerażających opisach kataklizmów i nieszczęść, ciągłej walki smoka starodawnego, dwóch Bestii z uczniami Jezusa, dzisiaj możemy odetchnąć z ulgą, w perspektywie jest nadzieja, jakże piękna przyszłość. Diabła nie będzie, nie będzie śmierci, nie będzie chorób, płaczu nie będzie, krzyku nie będzie, kłamstwa nie będzie, żadnego zwodzenia nie będzie, żadnej nieprzyjaźni nie będzie, żadnej intrygi, żadnego konfliktu…. bo Jezus zwyciężył, Alleluja "I was, którzy umarliście w grzechach i w nieobrzezanym ciele waszym, wespół z nim ożywił, odpuściwszy nam wszystkie grzechy; Wymazał obciążający nas list dłużny, który się zwracał przeciwko nam ze swoimi wymaganiami, i usunął go, przybiwszy go do krzyża; Rozbroił nadziemskie władze i zwierzchności, i wystawił je na pokaz, odniósłszy w nim triumf nad nimi." Kol. 2:13-15

20:11

I widziałem, wielki biały tron i tego, który na nim siedzi, przed którego obliczem pierzchła ziemia i niebo, i miejsca dla nich nie było. BW

20

Potem ujrzałem wielki biały tron i na nim Zasiadającego, od którego oblicza uciekła ziemia i niebo, a miejsca dla nich nie znaleziono. BT I zobaczyłem wielki, biały tron oraz Tego, który na nim siedzi, przed którego twarzą uciekła ziemia i niebo, i nie znaleziono dla nich miejsca. NP Skończyło się Tysiąclecie, szatan jest ostatecznie unicestwiony, czas na zmartwychwstanie, na wgląd w Boże rejestry i na sąd, który nazwano Sądem Ostatecznym. Jan pisze „i widziałem” wielki, biały tron. Tron jest symbolem władzy, prawodawstwa i sprawiedliwości. Tron jest biały, to symbolizuje doskonałą czystość i świętość. Tron jest wielki, potężny. To nam pokazuje majestat, potęgę, surowość i niedostępność siedzącego na nim. Jest w wyrazie 'wielki' jakąś bariera, przepaść pomiędzy tym co małe i znikome, a tym co święte, wielkie i wieczne. Przed okresem Tysiąclecia mieliśmy do czynienia z sądem nad narodami, nad ideami, światopoglądami i nad bezbożnym rządem pierwszej bestii, czyli antychrysta. Teraz każdy zmartwychwstały, z osobna, z imienia, stanie przed Siedzącym na wielkim, białym tronie. Ten fragment pokazuje nam, że każdy będzie musiał stanąć przed majestatem Sądu Najwyższego. Choć dobrze wiemy, że Bóg jest miłością i jest miłosierny, jednak jest też sprawiedliwy, Jego gniew jest słuszny, a sądy nieuchronne i sprawiedliwe. Przez cały okres łaski, ludzkość ma do dyspozycji Arcykapłana, który pełni rolę adwokata, "wstawia się za nami" przed tym sądem, mamy Pana Jezusa Chrystusa - orędownika. Teraz nikt nie ma adwokata, liczą się tylko fakty, zapisane w Bożych rejestrach. Bóg jest Sędzią. Już Abraham nazywa Boga sędzią „ Nie dopuść, byś miał uczynić coś podobnego, by uśmiercić sprawiedliwego wespół z bezbożnym, by sprawiedliwego spotkało to samo, co bezbożnego. Nie dopuść do tego! Czyż ten, który jest sędzią całej ziemi, nie ma stosować prawa?” 1 Mojż. 18:25 Stary Testament często określa Sąd Boży jako Dzień Pana. Ludzie w czasach proroków żyli w poczuciu nieuchronnych sądów Bożych, że będzie to czas ciemności i płaczu. Że podczas sądu ludzie niegodziwi zostaną ukarani, a sprawiedliwość Boża zostanie okazana w całej swojej pełni. To nie będzie długotrwały, przeciągający się w czasie proces. Bóg rozprawi się z bezbożnymi niezbawionymi nagle, konkretnie i zdecydowanie. „Dumne oczy człowieka opuszczą się, a pycha ludzka zniży się, ale jedynie Pan wywyższy się w owym dniu. Bo dla Pana Zastępów nastanie dzień sądu nad wszystkim, co pyszne i wysokie, i nad wszystkim, co wyniosłe, aby było poniżone.” Izaj. 2:11-12; „Gdyż bliski jest dzień Pana na wszystkie narody. Jak postępowałeś, tak postąpią z tobą. Odpłata za twoje postępki spadnie na twoją głowę.” Abd. 1:15; „Dzień ów jest dniem gniewu, dniem ucisku i utrapienia, dniem huku i hałasu, dniem ciemności i mroku, dniem obłoków i gęstych chmur, Dniem trąby i okrzyku wojennego przeciwko miastom obronnym i przeciwko basztom wysokim. Wtedy ześlę strach na ludzi, tak iż chodzić będą jak ślepi, gdyż zgrzeszyli przeciwko Panu. Ich krew będzie rozbryzgana niby proch, a ich wnętrzności rozrzucone niby błoto. Ani ich srebro, ani ich złoto nie będzie mogło ich wyratować w dniu gniewu Pana, bo ogień gniewu Pana pochłonie całą ziemię. Doprawdy, koniec straszną zagładę zgotuje wszystkim mieszkańcom ziemi.” Sof. 1:15-18;„Wtedy przyjdę do was na sąd i rychło wystąpię jako oskarżyciel czarowników, cudzołożników i krzywoprzysięzców, tych, którzy

21

uciskają najemnika, wdowę i sierotę, gnębią obcego przybysza, a mnie się nie boją - mówi Pan Zastępów. Zaiste Ja, Pan, nie zmieniam się.” Mal. 3:5-6 Dość intrygujące i kontrastujące do dzisiejszego wiersza są dwa fragmenty z Księgi Psalmów, które mówią o radości wynikającej z sądów Bożych. „Niech radują się niebiosa i weseli się ziemia! Niech zaszumi morze i to, co je wypełnia! Niech radują się pola i wszystko, co jest na nich; Niech szumią radośnie wszystkie drzewa leśne Przed obliczem Pana, bo idzie! Zaiste idzie, by sądzić ziemię. Będzie sądził świat sprawiedliwie, A ludy według swej wierności.” Ps. 96:11-13; „Grajcie Panu na cytrze I głośno śpiewajcie! Na trąbach i głośnych rogach, Grajcie przed Królem, Panem! Niech szumi morze i to, co je napełnia, Świat i jego mieszkańcy! Niech rzeki klaszczą w dłonie, A góry niech się radują razem Przed Panem, bo idzie, aby sądzić ziemię! Będzie sądził świat sprawiedliwie i narody według słuszności.” Ps. 98:5-9 To będzie z punktu widzenia, starej ziemi i ludzi niezbawionych, najsmutniejszy i najczarniejszy dzień w historii, ale z punktu widzenia tych co pozostaną, i nowej ziemi, będzie to radość i wdzięczność za okazaną Bożą sprawiedliwość, za unicestwienie szatana, śmierci i Hadesu i przede wszystkim za odnalezienie swojego imienia w Księdze Życia. O sądzie Bożym czytamy również w wielu miejscach Nowego Testamentu; „Bóg wprawdzie puszczał płazem czasy niewiedzy, teraz jednak wzywa wszędzie wszystkich ludzi, aby się upamiętali, Gdyż wyznaczył dzień, w którym będzie sądził świat sprawiedliwie przez męża, którego ustanowił, potwierdzając to wszystkim przez wskrzeszenie go z martwych. A gdy usłyszeli o zmartwychwstaniu, jedni naśmiewali się, drudzy zaś mówili: O tym będziemy cię słuchali innym razem.” Dz.Ap. 17:30-31; „Zaklinam cię tedy przed Bogiem i Chrystusem Jezusem, który będzie sądził żywych i umarłych, na objawienie i Królestwo jego;” 2 Tym. 4:1; „Albowiem jak Ojciec wzbudza z martwych i ożywia, tak i Syn ożywia tych, których chce. Bo i Ojciec nikogo nie sądzi, lecz wszelki sąd przekazał Synowi, Aby wszyscy czcili Syna, jak czczą Ojca. Kto nie czci Syna, ten nie czci Ojca, który go posłał. (…) Jak bowiem Ojciec ma żywot sam w sobie, tak dał i Synowi, by miał żywot sam w sobie. I dał mu władzę sądzenia, bo jest Synem Człowieczym.” Jan. 5:21-23; 26-27 I zobaczyłem wielki, biały tron oraz Tego, który na nim siedzi Jan widzi tron, wiemy o nim, że jest biały i wielki. Rodzi się jednak pytanie, kim jest Siedzący na tym tronie? Z dalszych opisów wynika, że jest nim sam Jezus Chrystus jako Bóg Wszechmogący. „A gdy patrzałem, postawiono trony i usiadł Sędziwy. Jego szata była biała jak śnieg, a włosy na głowie czyste jak wełna. Jego tron jak płomienie ogniste, a jego koła jak ogień płonący.” Dan. 7:9;„A gdy przyjdzie Syn Człowieczy w chwale swojej i wszyscy aniołowie z nim, wtedy zasiądzie na tronie swej chwały.” Mat. 25:31; "Albowiem jak Ojciec wzbudza z martwych i ożywia, tak i Syn ożywia tych, których chce. Bo i Ojciec nikogo nie sądzi, lecz wszelki sąd przekazał Synowi, Aby wszyscy czcili Syna, jak czczą Ojca. Kto nie czci Syna, ten nie czci Ojca, który go posłał." Jan. 5:21-23 „Albowiem my wszyscy musimy stanąć przed sądem Chrystusowym, aby każdy odebrał zapłatę za uczynki swoje, dokonane w ciele, dobre czy złe.” 2 Kor. 5:10;„Ty zaś czemu osądzasz swego brata? Albo i ty, czemu pogardzasz swoim bratem? Wszak wszyscy staniemy przed sądem Bożym.” Rzym. 14:10; „Zaklinam cię tedy przed Bogiem i Chrystusem Jezusem, który będzie sądził żywych i umarłych, na objawienie i Królestwo jego;” 2 Tym. 4:1;„Gdyż wyznaczył dzień, w którym będzie sądził świat sprawiedliwie przez męża, którego ustanowił, potwierdzając to wszystkim przez wskrzeszenie go z martwych.” Dz.Ap. 17:31

22

pierzchła ziemia i niebo, i miejsca dla nich nie było Dalej czytamy, że przed obliczem καθημενον (kathēmenon) Siedzącego pierzchła εφυγεν (efygen) uciekła ziemia i niebo. Kiedy czytałem ten wiersz przypomniał mi się Izajasz, który gdy zobaczył chwałę Bożą, gdy zobaczył wielki kontrast swojej grzeszności i nicości z bielą czystości i świętości Bożej chciał się gdzieś schować, zapaść pod ziemię. Mocno przejęty wołał. Biada mi. Podobnie zachowuje się Adam, który chowa się przed Bogiem. W tym fragmencie podobnie zareagował stara ziemia i niebo. Słowo Boże w kilku miejsca wyraźnie daje do zrozumienia, że stara nasza ziemia przeminie, stopi się, zostanie zwinięta jak zwój. Wiarę w jej „pierzchnięcie” wyrażali prorocy w Starym Testamencie, mówił o tym Pan Jezus, podzielali ją również uczniowie Jezusa w Nowym Testamencie. „A gdy usłyszeli szelest Pana Boga przechadzającego się po ogrodzie w powiewie dziennym, skrył się Adam z żoną swoją przed Panem Bogiem wśród drzew ogrodu. Lecz Pan Bóg zawołał na Adama i rzekł do niego: Gdzie jesteś? A on odpowiedział: Usłyszałem szelest twój w ogrodzie i zląkłem się, gdyż jestem nagi, dlatego skryłem się.” 1 Mojż. 3:8-10 Słowa: przed którego obliczem pierzchła ziemia i niebo, mogą znaczyć, że wszystko, co skażone, starało się skryć przed Panem. „I niebo znikło, jak niknie zwój, który się zwija, a wszystkie góry i wyspy ruszone zostały z miejsc swoich. I wszyscy królowie ziemi i możnowładcy, i wodzowie, i bogacze, i mocarze, i wszyscy niewolnicy, i wolni ukryli się w jaskiniach i w skałach górskich, I mówili do gór i skał: Padnijcie na nas i zakryjcie nas przed obliczem tego, który siedzi na tronie, I przed gniewem Baranka, albowiem nastał ów wielki dzień ich gniewu, i któż się może ostać?” Obj. 6:14-17 „Tyś z dawna założył ziemię, A niebiosa są dziełem rąk twoich. One zginą, Ty zaś zostaniesz, I wszystkie jak szata się zużyją; Jak szata, która się zmienia, one się zmienią.” Ps. 102:26-27; „Dlatego sprawię, że niebiosa zadrżą, a ziemia ruszy się ze swojego miejsca z powodu srogości Pana Zastępów w dniu płomiennego jego gniewu,” Izaj. 13:13; „I wszystkie pagórki rozpłyną się. Niebiosa zwiną się jak zwój księgi i wszystkie ich zastępy opadną, jak opada liść z krzewu winnego i jak opada zwiędły liść z drzewa figowego.” Izaj. 34:4; „Bardzo blisko jest moja sprawiedliwość, moje zbawienie nastaje, a moje ramiona będą sądzić ludy, wyczekują mnie wyspy, tęsknie wyglądają mojego ramienia. Podnieście ku niebu oczy i spojrzyjcie na ziemię w dole! Gdyż niebiosa rozwieją się jak dym, ziemia rozpadnie się jak szata, a jej mieszkańcy poginą jak komary, lecz moje zbawienie będzie trwać wiecznie, a moja sprawiedliwość nie ustanie.” Izaj. 51:5-6; „Oto Ja stworzę nowe niebo i nową ziemię i nie będzie się wspominało rzeczy dawnych, i nie przyjdą one na myśl nikomu.” Izaj. 65:17 Pan Jezus powiedział; „Niebo i ziemia przeminą, ale słowa moje nie przeminą.” Mat. 24:35. Piotr i autor listu do Hebrajczyków dodają; „A dzień Pański nadejdzie jak złodziej; wtedy niebiosa z trzaskiem przeminą, a żywioły rozpalone stopnieją, ziemia i dzieła ludzkie na niej spłoną”. 2 Piotr. 3:10;„Oraz: Tyś, Panie, na początku ugruntował ziemię, I niebiosa są dziełem rąk twoich; One przeminą, ale Ty zostajesz; I wszystkie jako szata zestarzeją się, I jako płaszcz je zwiniesz, Jako odzienie, i przemienione zostaną; Ale tyś zawsze ten sam i nie skończą się lata twoje.” Hebr. 1:10-12; „Ten, którego głos wtenczas wstrząsnął ziemią, zapowiedział teraz, mówiąc: Jeszcze raz wstrząsnę nie tylko ziemią, ale i niebem. Słowa:''Jeszcze raz'' wskazują, że rzeczy podlegające wstrząsowi ulegną przemianie, ponieważ są stworzone, aby ostały się te, którymi wstrząsnąć

23

nie można.” Hebr. 12:26-27 „I widziałem nowe niebo i nową ziemię; albowiem pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminęły, i morza już nie ma.” Obj. 21:1 "W roku śmierci króla Uzjasza widziałem Pana siedzącego na tronie wysokim i wyniosłym, a kraj jego szaty wypełniał świątynię." Izaj. 6:1 "Stał się Juda jego świętością, Izrael jego królestwem. Morze widziało to i uciekło, Jordan płynął wstecz. ... Zadrżyj, ziemio, przed obliczem Pana, Przed obliczem Boga Jakuba!" Ps. 114:2-3,7

20:12

I widziałem umarłych, wielkich i małych, stojących przed tronem; i księgi zostały otwarte; również inna księga, księga żywota została otwarta; i osądzeni zostali umarli na podstawie tego, co zgodnie z ich uczynkami było napisane w księgach. BW I ujrzałem umarłych - wielkich i małych - stojących przed tronem, a otwarto księgi. I inną księgę otwarto, która jest księgą życia. I osądzono zmarłych z tego, co w księgach zapisano, według ich czynów. BT I zobaczyłem umarłych, wielkich i małych, stojących przed tronem; i otwarte zostały zwoje; został też otwarty inny zwój, to jest [zwój] życia; i osądzeni zostali umarli na podstawie tego, co było napisane w księgach — według ich czynów. NP „A jak postanowione jest ludziom raz umrzeć, a potem κρισις (krisis) sąd.” Hebr. 9:27 W poprzednim rozważaniu głównym tematem był Sąd Boży. Dowiedzieliśmy się, że Bóg jest sędzią, i że my wszyscy musimy stanąć przed sądem Chrystusowym, aby każdy odebrał zapłatę za uczynki swoje, dokonane w ciele, dobre czy złe. Dzisiaj kolejny wiersz, i kolejne bogactwo tematów w nim zawarte. Mamy tu mowę i o zmartwychwstaniu, i o umarłych, których widzi Jan. Kim oni są? Jest mowa o otwarciu Bożego archiwum, o sądzie umarłych. Poruszona jest również kwestia uczynków. „W owym czasie powstanie Michał, wielki książę, który jest orędownikiem synów twojego ludu, a nastanie czas takiego ucisku, jakiego nigdy nie było, odkąd istnieją narody, aż do owego czasu. W owym to czasie wybawiony będzie twój lud, każdy, kto jest wpisany do księgi żywota. A wielu z tych, którzy śpią w prochu ziemi, obudzą się, jedni do żywota wiecznego, a drudzy na hańbę i wieczne potępienie.” Dan. 12:1-2 Temat sądu Bożego i zmartwychwstania jest jednym z ważnych w Słowie Bożym. Księga Objawienia jest podsumowaniem i ważnym uzupełnieniem tego wszystkiego, o czym czytamy we wcześniejszych księgach Biblii. Nie można powiedzieć, że Ewangelie bądź listy pełnią nadrzędną rolę nad Objawieniem lub odwrotnie. Nie można powiedzieć, że zmartwychwstanie będzie tylko jedno ogólne, w jednej fizycznej godzinie, skoro w Księdze Objawienia mamy wyraźną sugestię o dwóch zmartwychwstankach oddzielonych od siebie tysiącem lat.

24

„A gdy przyjdzie Syn Człowieczy w chwale swojej i wszyscy aniołowie z nim, wtedy zasiądzie na tronie swej chwały. I będą zgromadzone przed nim wszystkie narody, i odłączy jedne od drugich, jak pasterz odłącza owce od kozłów.” Mat. 25:31-32 „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam, kto słucha słowa mego i wierzy temu, który mnie posłał, ma żywot wieczny i nie stanie przed sądem, lecz przeszedł z śmierci do żywota. Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam, zbliża się godzina, owszem już nadeszła, kiedy umarli usłyszą głos Syna Bożego i ci, co usłyszą, żyć będą.” Jan. 5:24,25 „I dał mu władzę sądzenia, bo jest Synem Człowieczym. Nie dziwcie się temu, gdyż nadchodzi godzina, kiedy wszyscy w grobach usłyszą głos jego; I wyjdą ci, co dobrze czynili, by powstać do życia; a inni, którzy źle czynili, by powstać na sąd.” Jan. 5:27-29 Zwrot "gdyż nadchodzi godzina" mówi nam ogólnie o fakcie zmartwychwstania, że takowe będzie miało miejsce, natomiast Objawienie w dwudziestym rozdziale, podaje już więcej szczegółów w tym temacie. „A dwudziestu czterech starszych, którzy siedzą na tronach swoich przed Bogiem, upadło na oblicza swoje i oddało pokłon Bogu, Mówiąc: Dziękujemy ci, Panie, Boże Wszechmogący, który jesteś i byłeś, że przejąłeś potężną władzę swoją i zacząłeś panować; I popadły w gniew narody, lecz i twój gniew rozgorzał, i nastał czas sądu nad umarłymi, i oddawanie zapłaty sługom twoim prorokom i świętym, i tym, którzy się boją imienia twego, małym i wielkim, oraz wytracenia tych, którzy niszczą ziemię.” Obj. 11:16-18 „I widziałem trony, i usiedli na nich ci, którym dano prawo sądu; widziałem też dusze tych, którzy zostali ścięci za to, że składali świadectwo o Jezusie i głosili Słowo Boże, oraz tych, którzy nie oddali pokłonu zwierzęciu ani posągowi jego i nie przyjęli znamienia na czoło i na rękę swoją. Ci ożyli i panowali z Chrystusem przez tysiąc lat. Inni umarli nie ożyli, aż się dopełniło tysiąc lat. To jest pierwsze zmartwychwstanie.” Obj. 20:4,5 Aby każdy odebrał zapłatę za uczynki swoje... W poprzednich rozważaniach zobaczyliśmy Boga jako Sędziego. Dzisiaj mamy temat zmartwychwstania. To jest bardzo obszerny temat, wielowątkowy. Rodzą się pytania. Ile jest zmartwychwstań ? Czy wierzący są już wzbudzeni podczas nowego narodzenia i chrztu ? Czy zmartwychwstanie ciało, jakie ciało ? Co to jest ciało duchowe ? Zasygnalizuję ten temat, otworzę go, podam kilka wersetów ale zachęcam was do studium. Tymczasem naszą uwagę skoncentrujmy na Bożych Księgach i nad tym co jest w nich zapisane. "Dlatego też dokładamy starań, żeby, niezależnie od tego, czy mieszkamy w ciele, czy jesteśmy poza ciałem, jemu się podobać. Albowiem my wszyscy musimy stanąć przed sądem Chrystusowym, aby każdy odebrał zapłatę za uczynki swoje, dokonane w ciele, dobre czy złe. Wiedząc tedy, co to jest bojaźń Pańska, staramy się przekonywać ludzi; a przed Bogiem wszystko w nas jest jawne, spodziewam się też, że i w sumieniach waszych jest to jawne.” 2 Kor. 5:9-11 „Ponieważ napisano: Świętymi bądźcie, bo Ja jestem święty. A jeśli wzywacie jako Ojca tego, który bez względu na osobę sądzi każdego według uczynków jego, żyjcie w bojaźni przez czas pielgrzymowania waszego," 1 Piotr. 1:16-17

25

„Ja, Pan, zgłębiam serce, wystawiam na próbę nerki, aby oddać każdemu według jego postępowania, według owocu jego uczynków.” Jer. 17:10 „I nie ma stworzenia, które by się mogło ukryć przed nim, przeciwnie, wszystko jest obnażone i odsłonięte przed oczami tego, przed którym musimy zdać sprawę.” Hebr. 4:13 „Skoro bowiem poganie, którzy nie mają zakonu, z natury czynią to, co zakon nakazuje, są sami dla siebie zakonem, chociaż zakonu nie mają; Dowodzą też oni, że treść zakonu jest zapisana w ich sercach; wszak świadczy o tym sumienie ich oraz myśli, które nawzajem się oskarżają lub też biorą w obronę; Będzie to w dniu, kiedy według ewangelii mojej Bóg sądzić będzie ukryte sprawy ludzkie przez Jezusa Chrystusa.” Rzym. 2:14-16 „I że u ciebie, Panie, jest łaska, Bo Ty odpłacasz każdemu według uczynków jego,” Ps. 62:13 Boże archiwa zostają otwarte O Księdze życia czytamy również w innych miejscach Biblii, zarówno w Starym jak i Nowym Testamencie. Żydzi wierzą, że kiedy się rodzimy, a Bóg daje nam życie, zapisuje nas w Księgach Życia, swoim rejestrze żyjących. Kiedy umieramy jako niezbawieni, żyjemy i umieramy w Adamie, Bóg wymazuje nasze imiona z tego rejestru. Dlatego tak ważne jest abyśmy umarli w Chrystusie. Teraz mamy pod rozwagą ten właśnie moment, że te Boże Księgi, rejestry, niebiańskie archiwa zostaną otwarte. „Wrócił tedy Mojżesz do Pana i rzekł: Oto lud ten popełnił ciężki grzech, bo uczynili sobie bogów ze złota. Teraz, racz odpuścić ich grzech, lecz jeżeli nie, to wymaż mnie ze swojej księgi, którą napisałeś. I rzekł Pan do Mojżesza: Tego, kto zgrzeszył przeciwko mnie, wymażę z księgi mojej.” 2 Moj. 32:31-33 „Zbliż się do mnie, wyzwól mnie; Wybaw mnie przez wzgląd na nieprzyjaciół moich! (...) Przydaj winy do winy ich, Niech nie dostąpią sprawiedliwości twojej! Niech będą wymazani z księgi życia, A ze sprawiedliwymi niech nie będą zapisani!” Ps. 69:19,28-29 „Zwycięzca zostanie przyobleczony w szaty białe, i nie wymażę imienia jego z księgi żywota, i wyznam imię jego przed moim Ojcem i przed jego aniołami.” Obj. 3:5 „I oddadzą mu pokłon wszyscy mieszkańcy ziemi, każdy, którego imię nie jest od założenia świata zapisane w księdze żywota Baranka, który został zabity.” Obj. 13:8 „Zwierzę, które widziałeś, było i już go nie ma, i znowu wyjdzie z otchłani, i pójdzie na zatracenie. I zdumieją się mieszkańcy ziemi, których imiona nie są zapisane w księdze żywota od założenia świata, gdy ujrzą, że zwierzę to było i że go nie ma, i że znowu będzie.” Obj. 17:8 „A gdy patrzałem, postawiono trony i usiadł Sędziwy. Jego szata była biała jak śnieg, a włosy na głowie czyste jak wełna. Jego tron jak płomienie ogniste, a jego koła jak ogień płonący. Ognista rzeka wypływała i wychodziła sprzed niego. Tysiąc tysięcy służyło mu, a dziesięć tysięcy razy dziesięć tysięcy stało przed nim; zasiadł sąd i otworzono księgi.” Dan. 7:9-10 „I będzie tak, że kto pozostanie na Syjonie i ostoi się w Jeruzalemie, będzie nazwany

26

świętym; każdy, kto jest zapisany wśród żywych w Jeruzalemie.” Izaj. 4:3 „Proszę także i ciebie, wierny mój towarzyszu, zajmij się nimi, wszak one dla ewangelii razem ze mną walczyły wespół z Klemensem i z innymi współpracownikami moimi, których imiona są w księdze żywota. Radujcie się w Panu zawsze; powtarzam, radujcie się.” Filip. 4:3-4 W dzisiejszym wierszu czytamy, że Jan widział νεκρους (nekrous) martwych (!), którzy stali przed θεου (theou) Bogiem i εκριθησαν (ekrithēsan) zostali (ci martwi) osądzeni na podstawie tego, co zgodnie z ich uczynkami było napisane w księgach βιβλιον (biblion), zwojach. Jan widzi νεκρους (nekrous) martwych, (nie żywych, ale umarłych). To jest trochę zagadkowa sytuacja. Zresztą w tym temacie jest kilka podobnych. Czy zmartwychwstanie różni się od wskrzeszenia? Co to znaczy np., że umarli niech grzebią umarłych (Mat 8:22), albo choćby umarł, żyć będzie (Jan. 11:25). Użyty tutaj zwrot νεκρους (nekrous) martwych, otwiera dyskusję na temat zmartwychwstania. Jakie ciała zmartwychwstaną, czym jest ciało duchowe? My zderzamy się z tymi teologicznymi prawdami, ale czy jesteśmy w stanie odpowiedzieć na wszystkie pytania dotyczące świata duchowego i zmartwychwstania. Wiele rzeczy musimy przyjąć wiarą i zaufaniem. Choćby i umarł, żyć będzie "I nas, którzy umarliśmy przez upadki, ożywił wraz z Chrystusem - łaską zbawieni jesteście - I wraz z nim wzbudził, i wraz z nim posadził w okręgach niebieskich w Chrystusie Jezusie," Efez. 2:5-6 "Rzekł jej Jezus: Jam jest zmartwychwstanie i żywot; kto we mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie." Jan. 11:25 „Sieje się ciało cielesne, bywa wzbudzone ciało duchowe. Jeżeli jest ciało cielesne, to jest także ciało duchowe.” 1 Kor. 15:44 „Nasza zaś ojczyzna jest w niebie, skąd też Zbawiciela oczekujemy, Pana Jezusa Chrystusa, Który przemieni znikome ciało nasze w postać, podobną do uwielbionego ciała swego, tą mocą, którą też wszystko poddać sobie może.” Filip. 3:20-21 „A jeśli Duch tego, który Jezusa wzbudził z martwych, mieszka w was, tedy Ten, który Jezusa Chrystusa z martwych wzbudził, ożywi i wasze śmiertelne ciała przez Ducha swego, który mieszka w was.” Rzym. 8:11 Apostoł Paweł wspomina o kolejności zmartwychwstań. „Albowiem jak w Adamie wszyscy umierają, tak też w Chrystusie wszyscy zostaną ożywieni. A każdy w swoim porządku: jako pierwszy Chrystus, potem ci, którzy są Chrystusowi w czasie jego przyjścia, Potem nastanie koniec, gdy odda władzę królewską Bogu Ojcu, gdy zniszczy wszelką zwierzchność oraz wszelką władzę i moc. Bo On musi królować, dopóki nie położy wszystkich nieprzyjaciół pod stopy swoje. A jako ostatni wróg zniszczona będzie śmierć.” 1 Kor. 15:22-26 W liście do Hebrajczyków czytamy o "lepszym zmartwychwstaniu" „Kobiety otrzymały z powrotem swoich zmarłych przez wskrzeszenie; inni zaś zostali zamęczeni na śmierć, nie przyjąwszy uwolnienia, aby dostąpić lepszego zmartwychwstania.” Hebr. 11:35

27

Dalej w liście do Tymoteusza czytamy o pewnej herezji w pierwszym kościele, polegającej na nauczaniu, że zmartwychwstanie już się dokonało. „A nauka ich szerzyć się będzie jak zgorzel; do nich należy Hymeneusz i Filetos, Którzy z drogi prawdy zboczyli, powiadając, że zmartwychwstanie już się dokonało, przez co podważają wiarę niektórych.” 2 Tym. 2:17-18 Z ciekawą sytuacją, dotyczącą wzbudzenia, spotykamy się w opisie wydarzeń związanych ze zmartwychwstaniem Pana Jezusa. „I groby się otworzyły, i wiele ciał świętych, którzy zasnęli, zostało wzbudzonych; I wyszli z grobów po jego zmartwychwstaniu, i weszli do świętego miasta, i ukazali się wielu.” Mat. 27:52-53 „Wraz z nim zostaliście pogrzebani w chrzcie, w którym też zostaliście wespół wzbudzeni przez wiarę w moc Boga, który go wzbudził z martwych.” Kol. 2:12 „I nas, którzy umarliśmy przez upadki, ożywił wraz z Chrystusem - łaską zbawieni jesteście - I wraz z nim wzbudził, i wraz z nim posadził w okręgach niebieskich w Chrystusie Jezusie, Aby okazać w przyszłych wiekach nadzwyczajne bogactwo łaski swojej w dobroci wobec nas w Chrystusie Jezusie” Efez. 2:5-7 „A to jest wola tego, który mnie posłał, abym z tego wszystkiego, co mi dał, nic nie stracił, lecz wskrzesił to w dniu ostatecznym. A to jest wola Ojca mego, aby każdy, kto widzi Syna i wierzy w niego, miał żywot wieczny, a Ja go wzbudzę w dniu ostatecznym. (...) Nikt nie może przyjść do mnie, jeżeli go nie pociągnie Ojciec, który mnie posłał, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. (...) Kto spożywa ciało moje i pije krew moją, ten ma żywot wieczny, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym.” Jan. 6:39-40,44,54 „Rzekł jej Jezus: Zmartwychwstanie brat twój. Odpowiedziała mu Marta: Wiem, że zmartwychwstanie przy zmartwychwstaniu w dniu ostatecznym. Rzekł jej Jezus: Jam jest zmartwychwstanie i żywot; kto we mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie. A kto żyje i wierzy we mnie, nie umrze na wieki. Czy wierzysz w to?” Jan. 11:23-26 Mali i wielcy W dniu sądu wszyscy staną się równi. Obok siebie staną bogacze i bezdomni Łazarze, biskupi i zwykli wierni, prezydenci, posłowie i zwykli obywatele, ich wyborcy. Mordercy i ich ofiary. Przed tronem staną też ci co mówili do gór i skał: „Padnijcie na nas i zakryjcie nas przed obliczem tego, który siedzi na tronie,” Obj. 6:16, Podział będzie przebiegał nie według statusu społecznego, ale według innych kryteriów; sprawiedliwi i niesprawiedliwi, zbawieni i niezbawieni, ci co dobrze czynili, i ci co czynili zło. „To jednak wyznaję przed tobą, że służę ojczystemu Bogu zgodnie z tą drogą, którą oni nazywają sektą, wierząc we wszystko, co jest napisane w zakonie i u proroków, Pokładając w Bogu nadzieję, która również im samym przyświeca, że nastąpi zmartwychwstanie sprawiedliwych i niesprawiedliwych.” Dz.Ap. 24:14-15 „Lecz gdy urządzasz przyjęcie, zaproś ubogich, ułomnych, chromych, ślepych. I będziesz błogosławiony, bo nie mają ci czym odpłacić. Odpłatę bowiem będziesz miał przy zmartwychwstaniu sprawiedliwych.” Łuk. 14:13-14 "I popadły w gniew narody, lecz i twój gniew rozgorzał, i nastał czas sądu nad umarłymi, i

28

oddawanie zapłaty sługom twoim prorokom i świętym, i tym, którzy się boją imienia twego, małym i wielkim, oraz wytracenia tych, którzy niszczą ziemię." Obj. 11:18 Komentarze: "Mówiliście tak: Próżna to rzecz służyć Bogu! I jaki pożytek z tego, że przestrzegamy jego przykazań i że chodzimy w pokutnej szacie przed Panem Zastępów? My uważamy raczej zuchwałych za szczęśliwych, gdyż powodzi im się dobrze, chociaż bezbożnie postępują, a nawet kuszenie Boga uchodzi im bezkarnie. Tak to mówili między sobą ci, którzy boją się Pana, a Pan uważał i słyszał to. I tak została spisana przed nim księga pamiątkowa dla tych, którzy boją się Pana i czczą jego imię." Mal. 3:14-16

Pan Jezus nauczał, że sędzią będzie Słowo, które On głosił „Kto mną gardzi i nie przyjmuje słów moich, ma swego sędziego: Słowo, które głosiłem, sądzić go będzie w dniu ostatecznym;” Jan. 12:48 A w Mat. 12:36 mamy napisane, że ludzie będą sądzeni nawet z każdego nieużytecznego słowa; " A powiadam wam, że z każdego nieużytecznego słowa, które ludzie wyrzekną, zdadzą sprawę w dzień sądu."

20:13

I wydało morze umarłych, którzy w nim się znajdowali, również śmierć i piekło wydały umarłych, którzy w nich się znajdowali, i byli osądzeni, każdy według uczynków swoich. BW I morze wydało zmarłych, co w nim byli, i Śmierć, i Otchłań wydały zmarłych, co w nich byli, i każdy został osądzony według swoich czynów. BT I morze wydało umarłych, którzy w nim byli, również śmierć i hades wydały umarłych, którzy w nich byli, i zostali osądzeni — każdy według swoich czynów. NP Jan kontynuuje opis kolejnej wizji jaką Pan dał mu na wyspie Patmos. Jan widzi rzeszę martwych , wielkich i małych, którzy stoją przed wielkim białym tronem. Podobnie Ezechiel widział ciała bez ducha w dolinie suchych kości. Na tronie siedzi Zasiadający, który jest Sędzią. Zostają otwarte księgi, niebiańskie archiwa, które gromadziły akta przez wieki. Każdy czyn, dobry czy zły, każde nieużyteczne słowo, zostało w nich zapisane. Jest też specjalny rejestr. Najważniejszy. Księga życia z imionami tych którzy zostaną szczęśliwymi, błogosławionymi obywatelami nowej ziemi. Dzisiaj czytamy, że morze wydało εδωκεν (edōken) dało νεκρους (nekrous) martwych, również i θανατος (thanatos) śmierć i αδης (Hades) piekło, Hades, wydało swoich martwych. To jest kolejna zagadka, nad którą się zastanowimy. Cały czas jest tu mowa o martwych. Nie o żywych, ale o martwych. Kim oni są? Ludzie którzy nie pojednali się z Bogiem za życia, a Chrystus nie stał się ich usprawiedliwieniem i odkupieniem. Choć żyją, są przed obliczem sprawiedliwości Bożej martwi. Zac Poonen pisze „Zauważ, że nawet po tym, gdy ci niewierzący zostali podniesieni z grobów są nadal określani jako „umarli”. Nadal nie są prawdziwie żywi, gdyż są duchowo martwi. Są fizycznie żywi, ponieważ zostali wzbudzeni z grobów, ale są duchowo martwi.”

29

Taki jest również sens wypowiedzi Pana Jezusa, „niech umarli grzebią umarłych” i „choćby umarł, żyć będzie". Tutaj widzimy ludzi, którzy mimo zmartwychwstania, bardziej wskrzeszenia, są nadal martwi. Pierwsze zmartwychwstanie jest zmartwychwstaniem do życia, natomiast drugie, o którym dzisiaj mówimy jest zmartwychwstaniem na sąd. Więcej na temat zmartwychwstania, αναστασει (anastasei) powstania, wzbudzenia pisałem w poprzednim komentarzu. W naszych czasach patrzymy na morze jako na obszar dobrze nam znany, i po części ujarzmiony. Dzięki technice zaglądamy w przepastne, niegdyś niedostępne i tajemnicze głębiny morskie. Gdy ktoś jest „pochowany” w morzu, nie robi to jakieś większej różnicy. Jednak w czasach gdy pisane było Objawienie, morze było, bardzo wyraźnie oddzielone od ziemi. Było granicą miedzy ziemią a niebem. Miejscem niepewnym, raczej złowrogim. To były dwie odrębne krainy. Umarli w tamtych czasach byli zakładnikami śmierci i więźniami krainy Hadesu, szeolu czy tartaru. Morze nie miało krainy umarłych. Gdy ktoś został pochłonięty przez morze, tak naprawdę nie było wiadomo gdzie trafił. Wg Obj. 14:7 morze jest oddzielnym od ziemi dziełem Bożym. „Bójcie się Boga i oddajcie mu chwałę, gdyż nadeszła godzina sądu jego, i oddajcie pokłon temu, który stworzył niebo i ziemię, i morze, i źródła wód.” Podobnie w Obj. 12:12 „Dlatego weselcie się, niebiosa, i wy, którzy w nich mieszkacie. Lecz biada ziemi i morzu, gdyż zstąpił do was diabeł pałający wielkim gniewem, bo wie, iż czasu ma niewiele.” Pamiętamy też, że z morza wyłoniła się pierwsza Bestia czytamy o tym w Obj. 13:1 „I widziałem wychodzące z morza zwierzę, które miało dziesięć rogów i siedem głów, a na rogach jego dziesięć diademów, a na głowach jego bluźniercze imiona.” Z kolei wg proroka Izajasza, morze jest miejscem zamieszkania Lewiatana, który jest symbolem szatana. „W owym dniu ukarze Pan swoim twardym, wielkim i mocnym mieczem Lewiatana, zwinnego węża Lewiatana, węża skręconego, i zabije smoka morskiego.” Izaj. 27:1 Morze jest metaforą śmierci, zniszczenia, bezkresu, chaosu, ludów i społeczeństw, a także symbolem bezbożników. Czytamy o tym u proroka Izajasza; „ Lecz bezbożni są jak wzburzone morze, które nie może się uspokoić, a którego wody wyrzucają na wierzch muł i błoto.” Izaj. 57:20 Jonasz głębinę morską nazywa grobem. „I modlił się Jonasz do Pana, swojego Boga, z wnętrzności ryby, Mówiąc: Wzywałem Pana w mojej niedoli i odpowiedział mi, z głębi krainy umarłych (szeolu BT, grobu BG) wołałem o pomoc i wysłuchał mojego głosu. (...) Wody sięgały mi aż do gardła, ogarnęło mnie topielisko, sitowie wiło się koło mojej głowy. Zstąpiłem do stóp gór, zawory ziemi na zawsze się za mną zamknęły. Lecz Ty wydobyłeś z przepaści moje życie, Panie, Boże mój.” Jon. 2:2-3 ,6-7 Sens dzisiejszego wiersza jest taki, gdziekolwiek ktoś został pochowany, albo nie pochowany, jakąkolwiek umarł śmiercią, gdziekolwiek teraz jest, zostanie z tego miejsca, tymczasowego miejsca „oddany” na sąd. Dalej czytamy, ze „każdy "oddany" zostanie osądzony według swoich czynów.” Będą sadzeni na podstawie Słowa, na podstawie swoich słów i czynów. „I wyjdą ci, co dobrze czynili, by powstać do życia; a inni, którzy źle czynili, by powstać na

30

sąd.” Jan. 5:29 Warto zwrócić uwagę na personifikację śmierci i Hadesu. W 1 Kor. 15:26 apostoł Paweł nazywa śmierć wrogiem ludzkości; „jako ostatni wróg zniszczona będzie śmierć.”, a w 1 Kor. 15:55 zwraca się do śmierci „Gdzież jest, o śmierci, zwycięstwo twoje? Gdzież jest, o śmierci, żądło twoje?” Śmierć i Hades (piekło) są wymienione jako dwa oddzielne miejsca. Ten stan oddzielenia tutaj się kończy, a śmierć i Hades się spotykają. David M. Levy podaje interesującą myśl, że śmierć zabiera ciało fizyczne zmarłego, zaś „piekło” to miejsce gdzie przebywa duch i dusza człowieka, oczekując w udręczeniu na sąd przed Wielkim Białym Tronem. Levy następnie wymienia i opisuje trzy oblicza piekła jakie występują w Nowym Testamencie; Gehenna (12 razy w NT), Hades (10 razy w NT) i Tartaros (1 raz w NT; 2 Piotra 2:4). "I widziałem nowe niebo i nową ziemię; albowiem pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminęły, i morza już nie ma." Obj. 21:1

20:14,15

I śmierć, i piekło zostały wrzucone do jeziora ognistego; owo jezioro ogniste, to druga śmierć. I jeżeli ktoś nie był zapisany w księdze żywota, został wrzucony do jeziora ognistego. BW A Śmierć i Otchłań wrzucono do jeziora ognia. To jest śmierć druga - jezioro ognia. Jeśli się ktoś nie znalazł zapisany w księdze życia, został wrzucony do jeziora ognia. BT I śmierć, i piekło zostały wrzucone do jeziora ognistego; to jezioro ogniste to śmierć druga. I jeśli ktoś nie został znaleziony jako zapisany na zwoju życia, został wrzucony do jeziora ognistego. NP. Śmierć śmierci… Jezioro ogniste jest przeznaczone dla antychrysta, fałszywego proroka (19,20), dla szatana (20,10), aniołów szatana (Mt 25,41; Judy 6; 2 Piotr 2,4), Hadesu (piekła) (20,14), śmierci (20,14), a także dla potępionych ludzi, którzy zło i których imiona nie zostały znalezione w księdze życia. (20,15; 21,8). „Wtedy powie i tym po lewicy: Idźcie precz ode mnie, przeklęci, w ogień wieczny, zgotowany diabłu i jego aniołom.” Mat. 25:41 Druga śmierć, jezioro ogniste będzie miejscem tych, którzy zostali pokonani, miejscem dla tchórzy, dla ludzi miękkich, dla niewierzących, dla bałwochwalców. To będzie miejsce dla czyniących obrzydliwości i dla kłamców. „Zwycięzca odziedziczy to wszystko, i będę mu Bogiem, a on będzie mi synem. Udziałem zaś bojaźliwych i niewierzących, i skalanych, i zabójców, i wszeteczników, i czarowników, i bałwochwalców, i wszystkich kłamców będzie jezioro płonące ogniem i siarką. To jest śmierć druga.” Obj. 21:7-8 „Kto ma uszy, niechaj słucha, co Duch mówi do zborów. Zwycięzca nie dozna szkody od drugiej śmierci.” Obj. 2:11

31

Druga śmierć jest ostatecznym, wiecznym oddzieleniem grzesznego i potępionego człowieka od Boga, to będzie miejsce dla tych, którzy nie są zapisani w księdze żywota. Druga śmierć to jezioro ogniste. To wieczne palące, niezaspokojone pragnienie, świadome przebywanie poza Bogiem. Śmierć wtóra stanowi ostateczne zniszczenie grzechu i grzesznika. Z tej śmierci nie ma żadnego zmartwychwstania. Pan Jezus mówi, że zwycięzca nie dozna szkody od drugiej śmierci, co za wspaniała nadzieja i perspektywa. Śmierć i piekło (Hades) jak dobrzy znajomi spotykają się, zostają połączeni, aby wspólnie trafić do jeziora ognistego. Całe to diaboliczne towarzystwo wzajemnej adoracji spotka się i będą na wieki razem, z dala od nowej ziemi i nowego nieba. Jezioro ogniste to śmierć druga. To jest najprostsza definicja drugiej śmierci. Śmierć zostanie ostatecznie pokonana. Jeden z kaznodziei powiedział, że druga śmierć to jest to śmierć dla śmierci i piekło dla piekła. Biblia nazywa diabła władcą śmierci. Śmierć jest przypisana diabłu, to on świadomie i z premedytacją sprowadził to nieszczęście na ludzi. Teraz władca ze swoją poddaną zostają ostatecznie zwyciężeni i unicestwieni. „Skoro zaś dzieci mają udział we krwi i w ciele, więc i On również miał w nich udział, aby przez śmierć zniszczyć tego, który miał władzę nad śmiercią, to jest diabła,” Hebr. 2:14 „Potem nastanie koniec, gdy odda władzę królewską Bogu Ojcu, gdy zniszczy wszelką zwierzchność oraz wszelką władzę i moc. Bo On musi królować, dopóki nie położy wszystkich nieprzyjaciół pod stopy swoje. A jako ostatni wróg zniszczona będzie śmierć.” 1 Kor. 15:24-26 Dawid w Psalmach wyraża swoją wiarę, że Bóg jest tym, który ma moc poprowadzić człowieka poza śmierć, wyzwolić duszę z krainy umarłych. Zwycięstwo nad śmiercią głosił prorok Izajasz. I oto w dzisiejszym wierszu mamy uchwycony moment śmierci samej śmierci, która wraz z wszystkimi nieprzyjaciółmi człowieka, wraz z potępionymi trafi do jeziora ognistego na wieki wieków. „Że to jest Bóg, Bóg nasz na wieki wieków. On nas prowadzi poza śmierć.” Ps. 48:15; „Taka to jest droga tych, którzy żyją w błędnej pewności siebie, I taki koniec tych, którym własna mowa się podoba. Sela. Pędzą jak owce do otchłani, Śmierć jest pasterzem ich. Ale prawi panować będą nad nimi z poranku. Zamysły ich będą unicestwione; Otchłań będzie ich mieszkaniem. Lecz Bóg wyzwoli duszę moją z krainy umarłych, Ponieważ weźmie mnie do siebie.” Ps. 49:15-16.; „Wszechmocny Pan zniszczy śmierć na wieki i zetrze łzę z każdego oblicza, i usunie hańbę swojego ludu na całej ziemi, gdyż Pan powiedział.” Izaj. 25:8;

„Albowiem zapłatą za grzech jest śmierć, lecz darem łaski Bożej jest żywot wieczny w Chrystusie Jezusie, Panu naszym.” Rzym. 6:23 W dzisiejszym fragmencie jest użyty zwrot, ουχ ευρεθη (ouch heurethē) nie, zostało znalezione. To jest ciekawa sugestia, że będzie jakiś moment zawieszenia sytuacji, chwila niepewności… Ktoś będzie czekał, a ktoś w tym czasie będzie szukał… Czy twoje imię jest tam, czy będzie znalezione w tej Księdze ?

32

Tekst pochodzi ze strony studium internetowego - Objawienie w 365 dni http://objawienie365.blogspot.com