20140918 Activiteitenprogramma 2015 DEF - ProDemos€¦ · In 2015 en 2016 zal een deel van het beschikbare budget worden gebruikt voor noodzakelijke investeringen in het gebouw

Activiteitenprogramma 2015 ProDemos september 2014

ACTIVITEITENPROGRAMMA 2015

Den Haag, september 2014

2


INHOUD Blz.

Ter introductie 3

ProDemos in 2015 4

A. ProDemos Binnenhof voor Bezoekers 7 1. Kinderen

2. Volwassenen

3. Professionals

B. ProDemos Binnenhof voor Scholen (PBS) 9

1. Kinderen en jongeren

3. Professionals

C. ProDemos op School 13 1. Kinderen en jongeren

3. Professionals

D. ProDemos in Gemeenten en Provincies 17 1. Kinderen en jongeren

2. Volwassenen

3. Professionals

E. ProDemos op de Rechtbank 23 1. Jongeren

2. Volwassenen

3. Professionals

F. ProDemos Online 26 1. Kennis

2. Kiezen

3. Participeren

G. ProDemos Academie 29

1. Programmeren van colleges, debatten, lezingen en evenementen

2. Maatwerkprogramma’s en cursussen voor specifieke doelgroepen

3. Europese en internationale informatieoverdracht en kennisontwikkeling

4. Publicaties en informatieoverdracht

5. Onderzoek samen met universiteiten en kenniscentra

H. Innovatie, kwaliteit en promotie 36

Begroting 2015

3


Ter introductie

Het Activiteitenprogramma voor 2015 is in een aantal opzichten bijzonder.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft aangekondigd vanaf 2015 de

subsidie te korten met 7 ton, bovenop de vierde en laatste tranche van oplopende kortingen tot 6% (dat

is 3 ton) ten opzichte van 2011. Deze extra bezuiniging was al voor 2014 afgekondigd, maar is een jaar

opgeschort, zodat er geen gat zou vallen tot 2015, het jaar dat de voor ProDemos bestemde middelen uit

de begroting van de Tweede Kamer beschikbaar zouden zijn.

Inmiddels heeft de Tweede Kamer besloten om met ingang van 2015 een subsidie van ruim € 1,9 miljoen

beschikbaar te stellen, zijnde het voor het Huis voor democratie en rechtsstaat bestemde bedrag van

€ 2,5 miljoen – na aftrek van ‘inspanningsverplichtingen’ en door de Kamer gemaakte kosten. Bijna 5 ton

van dit bedrag is geoormerkt voor lopende projecten. En de Kamer verwijst naar de in juli 2013 bij motie

uitgesproken wens van het parlement om het aantal bezoekende scholieren te verdubbelen tot 150.000

per jaar.

Het Activiteitenprogramma 2015 is mede afgestemd op de wensen van de Tweede Kamer. Het deel van

de subsidie dat door de Kamer is geoormerkt voor bepaalde doelen is als zodanig opgenomen. Wat de

op termijn beoogde verdubbeling van het aantal scholieren betreft is – in goed overleg met de Kamer –

gekozen voor een opbouw in een aantal fasen tot 2017. In 2015 en 2016 zal een deel van het

beschikbare budget worden gebruikt voor noodzakelijke investeringen in het gebouw.

Door de subsidie van de Tweede Kamer is het in 2015 mogelijk minder BZK-geld te gebruiken voor de

scholierenprogramma’s. Daardoor kunnen wij de activiteiten van de ProDemos Academie, de

programma’s met en voor rechtbanken, gemeenten, provincies en maatschappelijke instellingen, dus

buiten Den Haag, op peil houden.

Dit laatste is voor een evenwichtige ontwikkeling van ProDemos belangrijk, wat ook met klem is gesteld

in het rapport van de visitatiecommissie, die in opdracht van BZK ProDemos heeft onderzocht en

beoordeeld.

Deze visitatiecommissie geeft krachtig steun aan de missie van ProDemos. “Tijdens het visitatieproces is

de commissie er van overtuigd geraakt dat ProDemos een belangrijke rol te vervullen heeft in het

verspreiden van het gedachtegoed op het terrein van de democratische rechtsstaat.”

De commissie doet vanuit deze overtuiging aanbevelingen voor een versterking en verdieping van het

werk van ProDemos. Verbreding en verdieping is afhankelijk van extra middelen. We zullen met de

verschillende stakeholders blijven streven naar structurele samenwerking waardoor ook het financiële

draagvlak voor ons werk wordt versterkt.

Dit Activiteitenprogramma voor 2015 is uiteraard afgestemd op de beschikbare subsidiemiddelen en een

begroting van te verwachten eigen inkomsten. Duidelijk is dat veel van de beschreven activiteiten

uitgebreid kunnen worden wanneer daarvoor middelen beschikbaar komen. De mogelijkheden om de

verschillende doelgroepen te bereiken zijn zeker niet uitgeput.

Kars Veling,

directeur ProDemos – Huis voor democratie en rechtsstaat

4


ProDemos in 2015

Doelgroepen en werkterreinen

In paragraaf 3 van ons Strategisch Plan wordt de positie van ProDemos getypeerd als een verbindings-

poort tussen de samenleving en de instituties van de democratische rechtsstaat. Daarmee is ook gezegd

dat onze activiteiten op verschillende manieren kunnen worden geordend, namelijk naar groepen in de

samenleving en ook naar de verschillende terreinen die in het werk van ProDemos zijn te onderscheiden.

De opzet van het Activiteitenprogramma 2015 is ten opzichte van het vorige veranderd. De nieuwe

subsidierelatie die met de Tweede Kamer, naast die met BZK, ontstaat is één van de redenen. In

voorgaande jaren zijn de plannen geordend naar doelgroepen. Deze benadering blijft belangrijk, zoals

ook verderop in dit eerste, algemene deel van dit Activiteitenprogramma zal blijken. Maar in de

specificering van activiteiten is de onderscheiding van werkterreinen het uitgangspunt: ProDemos

Binnenhof (voor scholen en bezoekers), ProDemos op Scholen, ProDemos in Gemeenten en Provincies,

ProDemos op Rechtbanken, ProDemos online en de ProDemos Academie.

De twee manieren van ordenen van activiteiten kunnen worden weergegeven in een matrix.

Doelgroepen

ProDemos

Binnenhof

voor

Bezoekers

ProDemos

Binnenhof

voor

Scholen

ProDemos

op School

ProDemos

in gemeen-

ten en

provincies

ProDemos

op de

Rechtbank

ProDemos

Online

ProDemos

Academie

Kinderen en jongeren

Leerlingen BO

Leerlingen VO

Studenten MBO

Kinderen en jongeren met

een beperking

Volwassenen

Algemeen publiek

Geïnteresseerde burgers

Mensen met een beperking

Mensen op afstand van

politiek en rechtsstaat

Professionals

Docenten BO in opleiding

Docenten VO en MBO

Docenten HBO en WO

Volksvertegenwoordigers

en bestuurders

Magistratuur

Politieke partijen en

jongerenorganisaties

Deze indeling van activiteiten is onder andere bruikbaar om aan te wijzen waar intensivering gewenst is.

Daarbij gaat het om doelgroepen, maar ook in combinatie met onze werkterreinen.

Een overzicht in deze matrix van het kwantitatieve bereik van onze activiteiten levert ook relevante

informatie voor het beleid.

5


In het overzicht is ook aan te geven waar het mogelijk is inkomsten te genereren naast de subsidies. Dat

kunnen inkomsten zijn uit deelnemersbijdragen, maar ook inkomsten uit betaalde opdrachten.

Samenwerking met het oog op bepaalde groepen kan ook betekenen dat de kosten van activiteiten

(mede) door partners worden gedragen.

Hoofdstuk H is apart in het activiteitenprogramma opgenomen om expliciet aandacht te geven aan de

inspanningen die nodig zijn om de opbrengst en de kwaliteit van het werk van ProDemos te

optimaliseren.

Zoals al gezegd zal ProDemos in de komende jaren zijn capaciteit vergroten en annex daarmee extra

opstellingen en activiteiten toevoegen, waarvoor speciaal ook de tweede verdieping wordt aangepast.

Voor de duidelijkheid wordt dit ‘project’ (H1.01) in dit Activiteitenprogramma in hoofdstuk H apart

beschreven.

Aandacht voor speciale doelgroepen

De laatste jaren hebben wij het Activiteitenprogramma opgebouwd vanuit doelgroepen. Deze aandacht

voor doelgroepen blijft van groot belang, al was het maar om ons erbij te blijven bepalen dat niet alle

groepen in de samenleving even goed worden bereikt. Er zijn groepen voor wie de democratie en de

rechtsstaat op grote afstand staan, soms vanwege cognitieve belemmeringen, soms vanwege

onbekendheid, soms vanwege onverschilligheid of wellicht cynisme. Juist op die groepen wil ProDemos

zich extra richten.

In dit verband is de samenwerking met scholen van grote betekenis omdat daardoor de hele jeugd in alle

verscheidenheid kan worden bereikt. Maar ook in de programma’s ProDemos Binnenhof voor Scholen is

extra inspanning nodig om beroepsgerichte opleidingen en onderwijs aan jongeren met een beperking of

met een extra zorgbehoefte te bereiken. De visitatiecommissie wijst terecht op het belang daarvan. Ook

in de samenleving van volwassenen blijft extra inspanning nodig om eenzijdigheid in het bereik zoveel

mogelijk tegen te gaan.

De visitatiecommissie oppert dat het voor ‘moeilijk bereikbare’ groepen aan te bevelen is programma’s

aan te bieden dichter bij huis, bijvoorbeeld in gemeenten, provincies en rechtbanken. ProDemos ziet de

waarde daarvan en zet zich in voor activiteiten van deze aard op locatie. Maar wij blijven ernaar streven

om groepen die nu nog achterblijven - bijvoorbeeld VMBO-bb/kb – ook in Den Haag te laten kennis-

maken met de wereld van de politiek en de rechtsstaat.

Een andere strategie om groepen te bereiken die niet gemakkelijk zelf de plekken van de politiek of de

rechtspraak opzoeken, is het bieden van programma’s in hun eigen omgeving. Bijvoorbeeld met

organisaties van migranten, organisaties die zich inzetten voor mensen in een sociaal isolement, zoals

Resto VanHarte, of instellingen voor ondersteuning van mensen met een beperking.

Met een aanbod voor een breed publiek op beurzen en festivals lukt het ProDemos ook om mensen te

bereiken die niet vanzelfsprekend interesse hebben voor politiek.

Serieuze inhoud op een aansprekende manier brengen

ProDemos heeft als missie mensen te informeren over en te betrekken bij de democratische rechtsstaat.

Daar komt niets van terecht als de activiteiten, diensten en producten niet aantrekkelijk zijn. Een groot

publiek trekken is voor ons geen doel op zichzelf. ProDemos wil bereiken dat mensen het belang van

democratie en rechtsstaat beseffen en zich betrokken voelen.

Om relevant te zijn en te blijven zal er onverminderd aandacht moeten zijn voor de inhoud. Richting de

samenleving en de instituties betekent dit onder andere dat ProDemos een actieve rol speelt in de

discussies over actuele thema’s.

6


Niet door partijpolitieke standpunten in te nemen, maar wel door onderwerpen te agenderen, te streven

naar verdieping door een platform te bieden voor debat en verschillende deskundigen uit te nodigen

onderwerpen van diverse kanten te belichten.

De kernwaarden van de democratische rechtsstaat zijn daarbij leidend. De visitatiecommissie moedigt

ProDemos aan om deze rol op een zelfbewuste manier te versterken.

ProDemos blijft hierin actief samenwerken met expertisecentra, onderzoeksinstellingen, adviesraden en

netwerken van wetenschappers. Wij bundelen deze inspanningen in de ProDemos Academie, in

combinatie met publicaties en publieksactiviteiten als lezingen, debatten, politieke cafés en presentaties.

De gerichtheid op inhoud is voor de missie van ProDemos van groot belang. Maar indirect is de aandacht

voor inhoudelijke onderwerpen ook onmisbaar voor de medewerkers die op allerlei plaatsen en op

uiteenlopende niveaus met mensen werken.

In het concrete werk met de verschillende doelgroepen moet de inhoud van wat ProDemos nastreeft

aanspreken. Relevante inhoud is steriel als mensen er niet door worden aangesproken. Democratie en

rechtsstaat moeten dichtbij komen, ze moeten worden beleefd.

De methoden die zijn ontwikkeld en de inrichting van het gebouw dragen bij aan die beleving. In 2015 zal

daarin een nieuwe stap worden gezet, in het bijzonder door een nog aansprekender inrichting van de

tweede verdieping van ons gebouw op de Hofweg, in verbinding met de derde en de vierde. De

bezoekers worden als het ware meegenomen op een ‘safari’ door onze democratische rechtsstaat,

waarbij leren en beleven samengaan.

Met de verrijking van het aanbod willen we tevens bereiken dat ook bezoekers buiten de georganiseerde

scholierenprogramma’s aangesproken worden. We denken aan individuele bezoekers, gezinnen die een

bezoek brengen aan Den Haag, enzovoort. Daardoor kunnen we de faciliteiten aan de Hofweg beter

benutten en het publieksbereik vergroten, ook in weekends en schoolvakanties.

Gebouw

Zoals al gezegd gaan we in 2015 de mogelijkheden van het gebouw verder benutten. Dit is een

omvangrijke onderneming, zowel inhoudelijk (overtuigende programma’s van hoge kwaliteit) als

bouwkundig. In 2015 en 2016 zal een deel van de subsidie van de Tweede Kamer daarin worden

geïnvesteerd. Om de toegankelijkheid te verbeteren en de doorstroming te bevorderen, zal in 2015 een

lift worden aangelegd die vanuit het bezoekerscentrum toegang geeft tot de verdiepingen met alle

educatieve ruimten.

De ruimte achter het ProDemos bezoekerscentrum -die we de ‘Achterkamer’ hebben gedoopt- gaan we

in 2015 gebruiken voor onderdelen van de publieksprogramma’s.

De wens van ProDemos om de openbare ruimte vóór het gebouw veiliger en aantrekkelijk te maken,

wordt met de ambitie om meer bezoekers te trekken dringender. Voor de groeiende bezoekersstroom

wordt de situatie op de stoep en bij het oversteken naar het Binnenhof steeds meer als beletsel ervaren.

De visitatiecommissie heeft in haar rapport ook opmerkingen gemaakt over het gebouw. Terecht wordt

de locatie hoog gewaardeerd, maar de buitenkant van het gebouw heeft onvoldoende ‘smoel’.

Naar onze mening kan de publieke uitstraling van het gebouw ook verbeteren door stedenbouwkundige

aanpassingen aan de ruimte tussen het ProDemos-gebouw en het Binnenhof en de Tweede Kamer.

Daarover zal verder worden gesproken met de gemeente Den Haag.

7


A ProDemos Binnenhof voor Bezoekers

Mensen horen en zien dagelijks nieuws uit politiek Den Haag via de media. Ze zien de gebouwen

op en rond het Binnenhof en raken geïnteresseerd in hoe het er uit ziet en wat zich daar

afspeelt. Ook willen bezoekers de politici graag tegenkomen en aan het werk zien. ProDemos is

dé organisatie voor rondleidingen door de Eerste en Tweede Kamer en de Ridderzaal. Het doel is

om de gebouwen en de instellingen rond democratie en rechtsstaat op het Binnenhof en

omgeving te laten zien en te laten beleven en de deelnemers daarmee de rol en het belang van

ons democratisch stelsel duidelijk te maken. De rondleidingen beginnen en eindigen in het

Bezoekerscentrum van ProDemos op de begane grond van de Hofweg, naast brasserie Dudok.

Het Bezoekerscentrum heeft ook een uitgebreid winkelassortiment kaarten, boeken, spellen en

gadgets op het gebied van politiek, bestuur en rechtsstaat. Tevens staat in een vitrine door-

lopend een interessant object (bijv. historisch boek of wetstekst) ter bezichtiging uitgestald.

A1 Voor kinderen

A1.1.01 Kinderrondleiding Binnenhof en Ridderzaal

ProDemos organiseert ten minste een maal per week een spannende rondleiding speciaal voor

kinderen van 6 t/m 12 jaar. In de Haagse schoolvakanties worden de rondleidingen dagelijks

aangeboden. Toegangsbewijzen kunnen via een online reserveringssysteem worden besteld.

Tijdens de kinderrondleiding ontdekken kinderen het Binnenhof met een koffertje vol bijzondere

voorwerpen. Waar leest de koning de troonrede voor? En hoe ziet zijn troon eruit? De kinderen

mogen van alles vragen en kunnen muntjes verdienen, die ze later als échte ministers van

Financiën mogen uitgeven. Waar zou het geld naartoe gaan als zij de baas waren?

A2 Voor volwassenen

A2.1.01 Rondleidingen ProDemos Binnenhof voor een breed publiek

Het Bezoekerscentrum vormt voor veel activiteiten het start- en eindpunt en het biedt ook

zelfstandig veel informatie en een aantrekkelijk aanbod in onze winkel. We organiseren zes

dagen per week rondleidingen, wandelingen en fietstochten. Er zijn speciale rondleidingen voor

blinden en slechtzienden. Ook organiseert ProDemos de tour ‘Vrede en Recht’ in samenwerking

met o.m. het Vredespaleis en het Internationaal Strafhof. Tevens is er een steeds wisselend

gezamenlijk aanbod met andere Haagse organisaties en instellingen, waaronder het Humanity

House, de Gevangenpoort, het Huis van Europa en het Nationaal Archief. In 2015 komt

Madurodam daar bij. Tot die gezamenlijke activiteiten behoren de Museumnacht, het Open

Monumentenweekend, de Dag van de Grondwet en de Haagse Vrijheidsweken.

Toegangsbewijzen kunnen via een online reserveringssysteem worden besteld. In 2015 zal extra

aandacht worden besteed aan het inzetten van educatieve onderdelen en belevenissen voor een

breed publiek. Ook willen we bezoekers met behulp van een app op onderzoek uit laten gaan op

het Binnenhof.

A2.2.01 Presentaties en exposities

In 2015 en 2016 gaan we investeren in een groter bereik van bezoekers (zowel groepen als

individuen) door uitbreiding en verdieping van het aanbod in ons gebouw aan de Hofweg.

8


Voor burgers die zich verder willen verdiepen, bijv. na de rondleidingen, zijn er aanvullende

activiteiten bij ProDemos.

Verdiepende activiteiten zijn onder meer tentoonstellingen (in de Ridderzaal en in de

Achterkamer), het DemocratieLab, de StemWijzerwinkel, de expositie Tweehonderd jaar

Koninkrijk en films ter ondersteuning van tentoonstellingen, lezingen of actuele thema’s.

ProDemos zoekt bij de exposities naar samenwerking met o.a. musea en archieven.

In het Bezoekerscentrum wordt in samenwerking met het Nationaal Archief wisselend een

historisch archiefstuk gepresenteerd. Ook heeft ProDemos een expositieruimte in de

ontvangstruimte van de Ridderzaal. Hier is een vaste tentoonstelling over de geschiedenis van

Prinsjesdag ingericht.

In 2015 willen we twee speciale exposities organiseren, naast de vaste tentoonstellingen.

A ProDemos Binnenhof voor Bezoekers

Bereik:

Subsidie BZK en Staten-Generaal:

Kinderrondleiding Binnenhof en Ridderzaal

Rondleidingen Binnenhof voor een breed publiek 60.000 (volwassenen en kinderen)

Presentaties en exposities 18.000

9


B ProDemos Binnenhof voor Scholen (PBS)

ProDemos Binnenhof biedt scholen een gratis educatieve dag in politiek Den Haag. Op een

aantrekkelijke en laagdrempelige wijze maken de leerlingen kennis met onze democratische

rechtstaat en de politieke wereld op en rond het Binnenhof. Deze dag wordt geleid door

enthousiaste en betrokken jonge begeleiders, bestaat uit activerende werkvormen (bijv. films,

rollenspellen en een speurtocht) en standaard een bezoek aan de Tweede Kamer en indien

mogelijk ook de Eerste Kamer of de Ridderzaal. Er zijn verschillende programma’s voor alle

onderwijsniveaus.

Leerlingen in groep 7 en 8 van het basisonderwijs zijn nieuwsgierig naar de wereld om hen heen

en staan open voor kennis over de democratische rechtsstaat. In deze leeftijdsgroep willen we

een bodem leggen voor de burgerschapsvorming tijdens de rest van hun schooltijd. Leerlingen in

de bovenbouw van het voortgezet onderwijs zijn bijna meerderjarig en staan dus op het punt als

‘volwassen burger’ een rol te gaan spelen in de democratische rechtsstaat. Scholieren vinden de

democratische rechtsstaat op het gehoor een saai onderwerp. In het aanbod van ProDemos

Binnenhof voor scholen wordt daarom – meer dan in de lessen maatschappijleer of geschiedenis

op school kan - de nadruk gelegd op beleven, ervaren en doen. Studenten in het Middelbaar

Beroepsonderwijs zijn nog net minderjarig of pas kort meerderjarig. Dat maakt het terrein van

politiek-juridisch burgerschap belangrijk en actueel voor deze doelgroep. Het middelbaar

beroepsonderwijs heeft een inspanningsverplichting om in elke opleiding onderwijsactiviteiten

op het gebied van loopbaan en burgerschap aan te bieden. ProDemos ondersteunt het MBO bij

het invulling geven aan deze verplichting, met als doel de studenten te leren en te laten ervaren

hoe onze democratische rechtsstaat werkt en hoe zij daar als volwaardig burger aan kunnen

deelnemen. De programma’s van ProDemos Binnenhof voor het voortgezet onderwijs zijn ook

geschikt voor het MBO. Daarnaast biedt ProDemos op scholen (zie hoofdstuk C) ook specifieke

programma’s voor het MBO. Voor leerlingen in het Praktijkonderwijs is er bij ProDemos

Binnenhof voor scholen het educatieve programma Politiek in Praktijk. In dat programma

houden we rekening met het feit dat ze moeilijker leren. Mensen met een licht verstandelijke

beperking hebben extra aandacht nodig om hen te betrekken bij politiek, democratie en

rechtsstaat. Die extra aandacht ontbreekt vaak, veel informatie en communicatie over de

democratische rechtsstaat is voor hen te ingewikkeld.

In 2015 willen we zowel binnen als buiten ons gebouw nog meer belevenissen toevoegen aan

het programma PBS. Daarbij willen we zo veel mogelijk gebruik maken van instellingen in de

buurt van het Binnenhof -zoals de Gevangenpoort, het Nationaal Archief en de Raad van State.

We werken toe naar een meer modulair aanbod, waarbij zoveel mogelijk onderdelen

‘zelfsturend’ zijn.

In 2015 willen we leerlingen met behulp van een app op onderzoek uit laten gaan op het

Binnenhof. In aanloop naar het schooljaar 2015-2016 zal ProDemos onderzoeken hoe de

dagprogramma’s omgevormd kunnen worden tot samenhangende modules. Bij de ontwikkeling

van nieuwe onderdelen wordt ook gezocht naar externe fondsen voor financiering. ProDemos

wil er op die manier voor zorgen dat vanaf 2016 een nog groter aantal leerlingen en andere

bezoekers gebruik kan maken van ons aanbod.

De programma’s van PBS worden intensief gemonitord en geëvalueerd door de gebruikers

(docenten en leerlingen). Op basis van de uitkomst worden de programma’s bijgesteld en de

begeleiders aanvullend getraind.

10


B1 Voor kinderen en jongeren

B1.1 ProDemos Binnenhof basisonderwijs

Leerlingen uit groep 7 en 8 leren hoe de landelijke politiek werkt en bezoeken het Binnenhof

en de Tweede Kamer. In de programma’s Ontdek het Binnenhof en Democracity staan

beleven en ervaren centraal. Naar aanleiding van de evaluaties zijn in 2015 geen grote

aanpassingen te verwachten in Ontdek het Binnenhof.

Naar aanleiding van onze gesprekken met Madurodam willen we onderzoeken of het spel

Democracity (gecombineerd met een bezoek aan de Tweede Kamer en het Binnenhof) in

Madurodam gespeeld zou kunnen worden. Ook zouden we een variant voor Madurodam kunnen

ontwikkelen die uitgaat van gebouwen die in die miniatuurstad staan.

B1.2 ProDemos Binnenhof voortgezet onderwijs

Leerlingen op en rond het Binnenhof maken kennis en doen ervaring op met politiek,

democratie en rechtsstaat.

In het aanbod van ProDemos voor het voortgezet onderwijs wordt in 2015 (nog) meer dan

voorheen ingezet op aspecten als beleven en ervaren. De reis naar en het bezoek aan het

Binnenhof vormen voor de leerlingen een bijzondere ervaring, onvergelijkbaar met een

gewone schooldag. De werkvormen zijn zoveel mogelijk ‘zelfsturend’. In 2015 zal de verdere

groei in de jaren daarna worden voorbereid.

We gaan vanaf het schooljaar 2015-2016 met een modulair opgebouwd aanbod werken. Dit

betekent dat we een aantal thematische programma’s niet langer aanbieden. Wel zullen we

waar mogelijk de inhoud van de thematische programma’s opnemen in het modulaire aan-

bod.

Tegelijkertijd zoeken we naar mogelijkheden om in samenwerking met andere organisaties in

Den Haag modules aan te bieden die niet in ons gebouw plaatsvinden, maar die des te meer

bijdragen aan ‘beleven en ervaren’.

B1.2.01 Maatschappelijke stage Tweede Kamer

De maatschappelijke stage in de Tweede Kamer is een vier dagen durende stage voor

leerlingen uit het VMBO. De scholieren mogen meelopen met activiteiten in de Kamer en

kruipen onder meer in de rol van de media en van belangengroeperingen. Het is niet alleen

een meeloopstage, er wordt ook actief input van de jongeren verwacht.

B1.3 ProDemos Binnenhof MBO

Leerlingen op en rond het Binnenhof doen kennis en ervaring op met politiek, democratie en

rechtsstaat.

Hierboven wordt onder B1.02 ProDemos Binnenhof voortgezet onderwijs beschreven wat de

ontwikkelingen in 2015 zullen zijn.

B1.4 ProDemos Binnenhof Praktijkonderwijs

ProDemos wil de leerlingen uit het Praktijkonderwijs laten zien dat politiek dichterbij is dan

je denkt. We hebben hier het afgelopen jaar goede ervaringen mee opgedaan. In het programma

wordt rekening gehouden met de lage taal- en leesvaardigheid van de leerlingen. We werken

met veel afbeeldingen en zo weinig mogelijk tekst. Kennisoverdracht is niet het belangrijkste

leerdoel, het gaat voor een groot deel om zien en ervaren.

11


B3 Voor professionals

B3.1 Docenten basisonderwijs in opleiding Extra aandacht voor (toekomstige) docenten basisonderwijs is van belang omdat er op PABO’ s

niet veel tijd wordt besteed aan het onderwerp democratische rechtsstaat en docenten zelf

aangeven over onvoldoende kennis op dit terrein te beschikken.

B3.1.01 Politiek voor PABO’s

ProDemos biedt groepen PABO-studenten een gratis educatief programma in Den Haag om

kennis te maken met de politiek en de instellingen op en rond het Binnenhof. Ze bezoeken onder

meer de Tweede Kamer en krijgen veel praktische ideeën en werkvormen die ze in hun lessen

kunnen gebruiken.

B3.2 Docenten voortgezet onderwijs en MBO ProDemos wil bijdragen aan goede lessen en projecten over democratie en rechtsstaat op

scholen, en is daarbij de natuurlijke partner van de docenten die maatschappijleer, geschiedenis

of loopbaan en burgerschap geven. We bieden docenten handvatten om die lessen te kunnen

geven. Daarbij gaat het zowel om kennis als om werkvormen, bij voorkeur in onderlinge

samenhang. Ook hier benadrukt ProDemos het belang van ervaren, zien en doen.

B3.2.01 Docentendag Maatschappijleer

Omdat de doelstellingen van maatschappijleer in het verlengde van de educatieve doelstellingen

van ProDemos liggen, dragen we via de Docentendag bij aan de verdieping en verbreding van de

kennis en vaardigheden van docenten, zodat zij in hun lessen de bovengenoemde educatieve

doelstellingen effectiever kunnen bereiken.

Op 5 en 6 februari 2015 organiseert ProDemos samen met de vakvereniging NVLM weer de

jaarlijkse Docentendag Maatschappijleer in de Tweede Kamer en in het gebouw van ProDemos.

Door een workshop en stand kunnen docenten op die dag (nader) kennismaken met ProDemos.

Daarnaast biedt het programma inhoudelijke lezingen, workshops die de lespraktijk verrijken en

enkele rondleidingen.

B3.2.02 Workshops voor leraren

ProDemos wil bijdragen aan goede interactieve lessen over democratie en rechtsstaat op

scholen. Daarom verzorgen wij workshops voor docenten geschiedenis (in opleiding) en

docenten maatschappijleer (in opleiding). In deze workshops presenteren wij een best of: onze

tien leukste werkvormen.

Er zijn workshops met verschillende thema’s: politiek, rechtsstaat, Europese Unie en

staatsinrichting. De eerste drie workshops zijn vooral bedoeld voor docenten maatschappijleer in

opleiding. De laatste workshop is gericht op docenten geschiedenis in opleiding.

B3.2.03 VIP-programma leraren in opleiding

Voor lerarenopleidingen geschiedenis en maatschappijleer organiseren we ten minste 10 keer

een VIP-programma. Dit programma volgt voor een groot deel de leerlingenprogramma’s, maar

er is extra aandacht voor de werkvormen van ProDemos en wat je daar in de klas mee kunt

doen. Daarnaast krijgen de leraren in opleiding extra informatie meer naar huis, waaronder ons

werkvormenboekje ‘The best of ProDemos’.

12


B3.2.04 Kamerdebat in de Klas

Dit is een speciaal programma in Den Haag voor docenten (in opleiding). De deelnemers krijgen

tijdens een workshop praktische tips om een Kamerdebat in de klas te kunnen naspelen. Ze

kunnen hun leerlingen op school zo spelenderwijs duidelijk maken wat democratie inhoudt en

hoe de politiek werkt. De workshops vinden plaats in het Tweede Kamergebouw. Na de work-

shop Kamerdebat in de Klas krijgen de docenten (in opleiding) een rondleiding door het kamer-

gebouw.

B ProDemos Binnenhof voor Scholen

Bereik:


ProDemos Binnenhof basisonderwijs Totaal PBS:

ProDemos Binnenhof voortgezet onderwijs 85.000 scholieren

ProDemos Binnenhof middelbaar beroepsonderwijs

ProDemos Binnenhof Praktijkonderwijs

Maatschappelijke stage Tweede Kamer 60

Politiek voor PABO’s 250

Docentendag Maatschappijleer 450

Workshops voor leraren 400

VIP-programma voor leraren in opleiding 300

Kamerdebat in de klas 250

13


C ProDemos op School

C1 Voor kinderen en jongeren

C1.1 Voor leerlingen in het basisonderwijs

C1.1.01 Kinderverkiezingen

Via de website www.kinderverkiezingen.nl kunnen leerkrachten op hun eigen school Kinder-

Verkiezingen organiseren. Leerlingen maken zo kennis met het kiesrecht en ons politieke

systeem. Als er landelijke verkiezingen zijn, organiseert ProDemos altijd Kinderverkiezingen. In

2015 worden ook voor de Provinciale Statenverkiezingen Kinderverkiezingen gehouden.

C1.1.02 KinderStemWijzer (proefproject)

Met deze digitale stemhulp kunnen leerlingen zich inhoudelijk voorbereiden op de Kinderver-

kiezingen bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen en leren zo veel over de standpunten van

politieke partijen. Samen met Wytze Walstra, een enthousiaste scholier die al eerder een

kieshulp voor kinderen maakte , gaan we in 2015 een proef doen om een KinderStemWijzer te

maken. We bedenken met een aantal klassen in het land wat belangrijke onderwerpen zijn,

zodat we een ‘test-KinderStemWijzer’ hebben, hoewel er nog geen landelijke verkiezingen zijn.

Daarbij willen we ook alvast oefenen met eenvoudig taalgebruik en een aansprekende

vormgeving ontwikkelen voor een ‘KinderStemWijzerwebsite’.

C1.1.03 Werkvormenboekje en ‘Aan de slag met …’

In de lessen van groep 7 en 8 van de basisschool wordt met interactieve werkvormen aandacht

geschonken aan actuele ontwikkelingen op het gebied van rechtsstaat en democratie. ProDemos

stuurt ongeveer 8 keer per jaar digitaal een toegankelijke werkvorm naar docenten in het primair

onderwijs onder de titel ‘Aan de slag met…’.

In 2015 wordt het bestaande werkvormenboekje geactualiseerd, waarbij gebruik gemaakt zal

worden van de werkvormen die in ‘Aan de slag met…’ zijn verschenen.

C1.1.04 Lespakket De Derde Kamer

ProDemos zal in 2015 het project De Derde Kamer overnemen van de Eerste en Tweede Kamer.

Via de website en het lespakket maken leerlingen in groep 7 en 8 van het basisonderwijs kennis

met politiek en democratie.

Grote veranderingen in de aanpak zullen we niet doorvoeren, tenzij het onderzoek naar het

huidige lespakket dat de Kamers willen laten uitvoeren daar aanleiding toe geeft.

C1.1.05 Materiaal voor spreekbeurten en werkstukken

Bij ProDemos komen vragen binnen van kinderen die een spreekbeurt moeten houden of een

werkstuk maken. Die worden nu nog individueel beantwoord.

Vanaf 2015 kunnen we hen meer gestandaardiseerde informatie verstrekken. We maken een

(digitaal) dossier met informatie en een aantal afbeeldingen/posters die leerlingen kunnen

gebruiken voor hun spreekbeurt of werkstuk.

14


C1.2 Voor leerlingen in het voortgezet onderwijs

C1.2.01 Scholierenverkiezingen

Met Scholierenverkiezingen betrekken we leerlingen in het voortgezet onderwijs en MBO-

studenten en laten hen zo kennis maken met het kiesrecht en ons politieke systeem. ProDemos

organiseert Scholierenverkiezingen voorafgaand aan de verkiezingen voor Provinciale Staten op

18 maart 2015.

C1.2.02 ScholierenStemWijzer (proefproject)

Met deze digitale stemhulp kunnen leerlingen zich inhoudelijk voorbereiden op de Scholieren-

verkiezingen bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen en leren zo veel over de standpunten

van politieke partijen. Samen met Wytze Walstra gaan we in 2015 een proef doen om een

ScholierenStemWijzer te maken. We bedenken met een aantal klassen in het land wat

belangrijke onderwerpen zijn, zodat we een ‘test-ScholierenStemWijzer’ hebben, hoewel er nog

geen landelijke verkiezingen zijn. Daarbij willen we ook alvast oefenen met eenvoudig

taalgebruik en een aansprekende vormgeving ontwikkelen voor een ‘ScholierenStemWijzer-

website’.

C1.2.03 Onderwijskrant Provinciale Staten

We maken twee onderwijskranten om leerlingen kennis te laten maken met politieke besluit-

vorming en verkiezingen op provinciaal niveau: één voor VMBO/MBO en één voor HAVO/VWO.

C1.2.04 Onderwijskrant Actueel

De Onderwijskrant Actueel is een e-mail met daarin werkvormen op het terrein van democratie

en rechtsstaat rond een actueel thema. We willen docenten hiermee een handvat geven om in

de les de actualiteit te behandelen en te koppelen aan democratie en rechtsstaat.

In 2015 brengen we tien keer een Onderwijskrant Actueel uit.

C1.2.05 Werkvormenboekjes

ProDemos heeft inmiddels een aantal werkvormenboekjes uitgebracht voor docenten in het

voortgezet onderwijs. Met interactieve werkvormen wordt aandacht geschonken aan actuele

ontwikkelingen op het gebied van de rechtsstaat en de democratie.

In 2015 zal het werkvormenboekje voor geschiedenisdocenten worden geactualiseerd. Daarbij

maken we gebruik van werkvormen die we eerst in het vakblad voor docenten geschiedenis

(Kleio) zullen publiceren.

C1.2.06 Materiaal voor spreekbeurten en werkstukken

Bij ProDemos komen vragen binnen van scholieren die een spreekbeurt moeten houden of een

werkstuk maken. Die worden nu nog individueel beantwoord.

Vanaf 2015 kunnen we hen meer gestandaardiseerde informatie verstrekken. We maken een

(digitaal) dossier met informatie en een aantal afbeeldingen/posters die leerlingen kunnen

gebruiken voor hun spreekbeurt of werkstuk.

C1.3 Voor studenten in het middelbaar beroepsonderwijs (MBO)

C1.3.01 Gastlessen MBO

ProDemos wil MBO-studenten in de klas kennis en ervaring op laten doen met politiek,

democratie en rechtsstaat. Docenten kunnen kiezen uit een aantal verschillende modules.

15


Een enthousiaste en kundige gastdocent van ProDemos komt over het gekozen onderwerp een

gastles verzorgen.

In 2015 werken we verder aan de inhoud en materialen voor deze gastlessen. Daarbij willen we

MBO-studenten een ervaring meegeven die afwijkt van (en uitstijgt boven) lessen door hun

eigen docenten. Begin 2015 wordt binnen het bestaande aanbod aandacht besteed aan de

verkiezingen voor Provinciale Staten op 18 maart.

C1.3.02 Polderen voor beginners (website: Jongerenkamer.nl)

ProDemos wil MBO-studenten laten ervaren hoe de democratie in de praktijk werkt.

Met het lespakket ‘Polderen voor beginners’ kunnen docenten zelf met hun studenten MBO

niveau 3 en 4 aan de slag. Hoe los je een (maatschappelijk) probleem op? Hoe maak je een plan

dat in de praktijk kan worden uitgevoerd? Dit kan door samen te werken en compromissen te

sluiten.

De Jongerenkamer is de website die bij dit lesmateriaal hoort. Docenten kunnen hier het

lespakket aanvragen, deels downloaden en meer informatie vinden.

In 2015 zal worden onderzocht of Polderen voor beginners via www.prodemos.nl en onze

webshop kan worden verspreid, zodat we meer docenten kunnen bereiken.

C1.4 Voor (jonge) mensen met een beperking

C1.4.01 Onderwijswerkvorm Politiek in Praktijk

ProDemos wil docenten op Praktijkscholen een handvat geven om burgerschap en actualiteit op

een toegankelijke manier te behandelen in de klas, zodat de les aansluit bij de leefwereld van de

leerlingen. ProDemos stuurt ongeveer 8 keer per jaar digitaal een toegankelijke werkvorm naar

docenten in het praktijkonderwijs. Deze werkvormen zijn ook geschikt voor het speciaal onder-

wijs en het VMBO bb/kb.

C3 Voor professionals

Docenten

C3.1.01 Workshops op PABO’s

ProDemos biedt workshops aan op PABO’s door het hele land over democratie en rechtsstaat.

De docenten in opleiding leren dan hoe onze democratische rechtsstaat in elkaar zit, maar ze

krijgen ook praktische ideeën en werkvormen voor hun lessen mee, die ze kunnen gebruiken als

ze zelf voor de klas staan. Ook zien ze hoe ProDemos leerlingen uit groep 7 en 8 betrekt bij de

democratische rechtsstaat.

C3.2.01 Vakblad en website Maatschappij & Politiek

Omdat de doelstellingen van maatschappijleer in het verlengde van de educatieve doelstellingen

van ProDemos liggen, dragen we via het vakblad Maatschappij & Politiek bij aan de verdieping en

verbreding van de kennis en vaardigheden van docenten maatschappijleer.

In 2015 brengt ProDemos het vakblad voor docenten maatschappijleer Maatschappij & Politiek

7 keer uit. Ook wordt de gelijknamige website onderhouden.

16


C3.2.02 Studiedagen, stands, materialen

ProDemos wil op studiedagen en tentoonstellingen van docenten aanwezig zijn om hen zo kennis

te laten maken met ProDemos en de projecten en werkvormen die wij ontwikkelen.

ProDemos maakt materialen waarmee we docenten en leerkrachten kunnen informeren over

onze projecten en werkvormen. Zo zullen meer leraren gebruik gaan maken van ons aanbod.

C ProDemos op School

Bereik:


Kinderverkiezingen 4.000

KinderStemWijzer (proefproject) 100

Werkvormenboekje basisonderwijs 2.500

Lespakket De Derde Kamer 100.000

Materiaal voor spreekbeurten en werkstukken 200

Scholierenverkiezingen 30.000

ScholierenStemWijzer (proefproject) 100

Onderwijskrant Provinciale Staten 5.000

Onderwijskrant Actueel 1.400

Werkvormenboekje voortgezet onderwijs 750

Gastlessen MBO 7.000

Polderen voor beginners 2.500

Onderwijswerkvorm Politiek in Praktijk 500

Workshops op PABO’s 500

Maatschappij & Politiek (Vakblad) 650

Maatschappij & Politiek (Website) 5.000

Studiedagen, stands, materialen 2.000

17


D ProDemos in Gemeenten en Provincies

Democratie en rechtsstaat zijn niet beperkt tot Den Haag. Daarom werken we onder meer

samen met provincies, gemeenten en maatschappelijke organisaties aan activiteiten overal in

het land, door het jaar heen en in verkiezingstijd.

Voor scholieren zijn er gastlessen, bezoeken aan het provincie- of gemeentehuis, educatieve

spelen en simulaties van staten- of raadsvergaderingen en de Kinder- en Scholierenverkiezingen

voorafgaand aan de echte verkiezingen.

Het investeren in goed geïnformeerde, kritische en actieve burgers stopt niet na de leerplichtige

leeftijd. De democratische rechtsstaat heeft onderhoud nodig. Samen met gemeenten en

provincies bieden wij cursussen, informatiebijeenkomsten en activiteiten als de ‘Dag van de

democratie’. Op verzoek helpen wij overheden om inwoners te betrekken bij besluitvorming.

Maar wij zoeken burgers ook actief op buiten de gemeente- en provinciehuizen. Bij

evenementen als de Bevrijdingsfestivals zijn wij aanwezig om mensen aan het denken te zetten

over de democratische rechtstaat. En samen met maatschappelijk organisaties als de Stichting

RestoVanHarte en buurthuizen organiseren wij bijeenkomsten voor mensen die ver afstaan van

de democratische rechtsstaat.

ProDemos streeft naar een groot bereik overal in het land. Wij weten inmiddels tienduizenden

burgers buiten Den Haag te bereiken. Maar onze ambities zijn groter dan de beschikbare

middelen van het Rijk toelaten. Samenwerkingspartners als gemeenten en provincies dragen bij

aan de verschillende activiteiten. Meestal in de vorm van organisatorische en logistieke

ondersteuning. Soms in de vorm van betaalde opdrachten.

De komende jaren moet nog veel gebeuren om een structurele samenwerking met vooral

gemeenten en provincies op te bouwen, in nauwe verbinding ook met landelijke koepelorgani-

saties van het provinciale en lokale bestuur. De missie van ProDemos kan rekenen op veel

draagvlak, maar het aantal burgers dat we samen met gemeenten en provincies bereiken moet

nog sterk groeien.

Een geslaagd voorbeeld is de samenwerking met de provincie Overijssel. Onder de noemer ‘Jij &

Overijssel’ hebben de provincie Overijssel en ProDemos in 2014 samen 4.000 inwoners, vooral

jongeren bereikt. Ook met de provincie Zuid-Holland wordt structureel samengewerkt. In 2014

kwamen daar ook de provincies Noord-Holland en Noord-Brabant bij. Met het oog op de

Provinciale Statenverkiezingen en de Waterschapsverkiezingen op 18 maart 2015 hopen wij de

samenwerking verder uit te breiden.

D1 Voor kinderen en jongeren

D1.1 Leerlingen basisonderwijs

D1.1.01 Democracity

Democracity is een twee uur durend educatief rollenspel voor kinderen uit groep 7 en 8 van het

basisonderwijs. Met mooi vormgegeven elementen (bijv. een school of een fabriek voorstellend)

bouwen ze samen een stad. Ze leren daarmee spelenderwijs hoe het lokale bestuur werkt. Voor

de inrichting van de stad richten de kinderen nl. verschillende politieke partijen op. Tijdens het

spel ervaren ze dat overleg, argumentatie, meerderheid en consensus nodig zijn in een

democratische samenleving. Tegelijk wordt de interesse gewekt voor democratische

besluitvorming. Verder draagt het spel bij aan de ontwikkeling van hun burgerschap.

18


Het spel wordt sinds medio 2013 ingezet. De waardering van scholen en gemeenten is groot.

In 2015 laten wij twee tot vier extra spellen maken. Hiermee kunnen uiteraard meer kinderen

worden bereikt maar het vereenvoudigt ook de logistiek. ProDemos zorgt voor deskundige en

enthousiaste spelleiding. Gemeenten zorgen voor de locatie, uitnodigingen en overige

faciliteiten.

D1.1.02 Kindergemeenteraad (KGR)

Het project Kindergemeenteraad laat basisschoolleerlingen van groep 7 en 8 zien hoe beleid tot

stand komt, gebaseerd op het principe ‘leren door ervaren’. De leerlingen gaan op de stoel van

een gemeenteraadslid zitten en bedenken concrete plannen die in de gemeente kunnen worden

uitgevoerd. Tijdens de afsluitende vergadering, meestal geleid door de burgemeester en met

veel enthousiaste (groot)ouders op de publieke tribune, nemen de kinderen zelf een politiek

besluit over de plannen. Zo leren ze hoe de lokale democratie werkt en hoe het toegaat op het

gemeentehuis. Het project bestaat uit een voortraject op school en een middag op het gemeen-

tehuis. De gemeenten betalen grotendeels de uitvoeringskosten.

Madurodam Kindergemeenteraad

In het schooljaar 2014-2015 voert ProDemos in opdracht van Madurodam het project

Madurodam Kindergemeenteraad uit: in elke provincie wordt samen met een gemeente een

Kindergemeenteraad uitgevoerd. Madurodam financiert de uitvoering, inclusief de realisatie van

het winnende project. Aan het eind van de Kindergemeenteraad op het gemeentehuis wordt er

uit de deelnemende kinderen één ‘Madurodambassadeur’ gekozen. De Madurodambassadeur

neemt samen met de Madurodambassadeurs uit de andere 11 provincies, zitting in de Nationale

Madurodamraad. Deze raad komt een aantal keren samen en kiest in iedere deelnemende

gemeente een goed doel welke een bijdrage van Madurodam ontvangt.

D1.2 Leerlingen voortgezet onderwijs

D1.2.01 Jongerengemeenteraad (JGR)

Het project Jongerengemeenteraad laat leerlingen uit het voortgezet onderwijs zien hoe beleid

tot stand komt, gebaseerd op het principe ‘leren door ervaren’. De leerlingen werken zelf een

project uit, vragen ambtenaren en raadsleden om advies, en nemen in een eigen

‘raadvergadering’ een écht besluit. Zo leren ze hoe de lokale democratie werkt en hoe het

toegaat op het gemeentehuis. De gemeenten betalen het grootste deel van de uitvoerings-

kosten.

D1.2.02 Klassenbezoek@Gemeentehuis

Het project Klassenbezoek@Gemeentehuis is bestemd voor leerlingen in het voortgezet onder-

wijs. Onder deskundige begeleiding maken de scholieren kennis met de lokale democratie en

raken ze wegwijs op het gemeentehuis. Daarnaast stimuleert het bezoek de leerlingen om te

participeren en biedt het ondersteuning aan het onderwijs bij de opdracht om actief burgerschap

te bevorderen.

De leerlingen krijgen een gevarieerd en actief programma aangeboden waarbij rekening wordt

gehouden met het onderwijsniveau van de groep (VMBO bbl/kbl, VMBO gl/tl en HAVO/VWO).

Het klassenbezoek vindt plaats in de raadzaal en bestaat uit verschillende onderdelen.

19


Naast een ontmoeting met de burgemeester, een wethouder of enkele raadsleden kan er

gekozen worden uit: een quiz (Wat is waar? Wie zit waar?), het Politiek Krachtenveld, een

realistisch lokaal rollenspel, een workshop Eigen invloed en een workshop Debatteren afgesloten

met een echt debat.

ProDemos zorgt voor de begeleiding en de spelleiding. Gemeenten verzorgen de locatie,

uitnodigingen en overige faciliteiten. Het spel duurt ongeveer twee uur. In 2015 willen we ook

een aanbod voor het MBO ontwikkelen.

D1.2.03 (Jong) Overijssel doet mee!

De provincie Overijssel en ProDemos werken sinds 2011 intensief samen. Met het programma

‘(Jong) Overijssel doet mee!’ betrekt Overijssel haar inwoners, met de nadruk op jongeren. De

provincie organiseert hiervoor verschillende activiteiten en ProDemos ondersteunt haar hierbij.

ProDemos levert formats, werkmateriaal en moderators voor een gastles in de klas en een

politiek rollenspel op het provinciehuis of gemeentehuis.

Gastles in de klas

Onder begeleiding van ProDemos verzorgen een Statenlid en een raadslid de les in de klas. Het

verschil tussen de provincie en de gemeente is voor jongeren vaak lastig, maar door beide politici

tegelijkertijd te ontvangen maken we het verschil zichtbaar.

Rollenspel in de Statenzaal of raadzaal

Onder begeleiding van ProDemos en met actieve medewerking van ‘echte politici’ laten we de

leerlingen in de huid van een Statenlid of raadslid kruipen.

Aan de hand van een actuele casus uit de provincie wordt een vergadering nagespeeld.

Leerlingen worden ingedeeld in fracties en gaan met elkaar in debat.

Verkiezingen 2015

In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen gaan we extra inzetten op het MBO, nl. de

klassen met jongeren die voor de eerste keer mogen stemmen. In de gastles wordt extra

aandacht besteed aan de Statenverkiezingen en Waterschapsverkiezingen. Van beide overheden

zal een bestuurslid aanwezig zijn.

D1.2.04 Klassenbezoek @Provinciehuis

Sinds enkele jaren verzorgt ProDemos ook op het provinciehuis van Zuid-Holland samen met

de provincie een programma voor scholen. Scholieren maken kennis met de provinciale overheid

en spelen een politiek rollenspel in de Statenzaal van het provinciehuis in Den Haag.

In 2014 hebben wij klassenbezoeken verzorgd voor de provincies Noord-Brabant en

Noord-Holland. Deze activiteiten willen we voortzetten en hopen we uit te breiden naar

andere provincies. Het verkiezingsjaar 2015 is hiervoor een mooie gelegenheid.

D.1.4 Voor moeilijk lerende (jonge) mensen

D1.4.01 Stem jij ook? (verkiezingen Provinciale Staten)

ProDemos wil met organisaties als MEE Nederland, Ieder(in) en LFB in aanloop naar de

Provinciale Statenverkiezingen in 2015 materiaal maken waarmee voorlichtingsbijeenkomsten en

workshops kunnen worden georganiseerd.

Voor de bekostiging van dat project wordt deels gezocht naar externe financiering.

20


ProDemos wil met dit project jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke beperking en

moeilijk lerenden voorbereiden op de Provinciale Statenverkiezingen in maart 2015 en hen

stimuleren om gebruik te maken van hun stemrecht. Hierbij wordt de expertise van de

verschillende organisaties gebundeld.

We maken een verkiezingskrant voor mensen met een licht verstandelijke beperking en een

workshop-pakket. Als we samen met onze partnerorganisaties fondsen kunnen vinden, zullen

we ook workshops verzorgen.

D2 Voor volwassenen

D2.1.01 Dag van de Democratie op Locatie

Jaarlijks organiseert ProDemos activiteiten in het kader van de door de Verenigde Naties

uitgeroepen Internationale Dag van de Democratie op 15 september. In 2014 heeft minister

Plasterk de Dag geopend in de Noord-Hollandse gemeente Schagen. We hebben dat jaar bij de

promotie speciale aandacht besteed aan de provincies.

In 2015 wil ProDemos de inzet continueren: we zullen de ‘doe-het-zelf handleiding’ actualiseren

en weer beschikbaar stellen, zodat gemeenten en provincies zelf de organisatie van de Dag van

de Democratie ter hand kunnen nemen. Verder stellen we weer een pool van begeleiders

beschikbaar, die waar nodig de organisaties op de dag zelf kunnen bijstaan.

We hopen in 2015 met de Dag van de Democratie op Locatie 40 gemeenten en provincies te

Bereiken.

D2.4 Voor mensen op afstand van de politiek ProDemos heeft als missie om ook mensen op afstand van de politiek te informeren over de

beginselen van onze democratische rechtsstaat en hen te stimuleren gebruik te maken van hun

democratische rechten. Voor deze moeilijker bereikbare groepen zijn op maat gesneden

activiteiten ontwikkeld. Die zijn laagdrempelig, bijvoorbeeld op straat en bij bijeenkomsten waar

veel mensen komen. Ook zoeken wij de samenwerking met andere organisaties, zoals

buurthuizen en sportclubs, om toch in contact te komen met deze groepen.

D2.4.01 ProDemos op straat en bij evenementen

Om burgers te informeren en te laten nadenken over zaken als politiek en grondrechten en hun

eigen standpunten zoeken we hen bij verschillende gelegenheden actief op. Met bijvoorbeeld de

mobiele StemWijzermarkt(kraam) en de StickerStemWijzer staan we op plaatsen waar veel

publiek komt is. Ook in 2015 wil ProDemos weer aanwezig zijn op de Bevrijdingsfestivals in de

provincies. Festival Mundial en drukbezochte evenementen als de Libelle Zomerweek zijn

voorbeelden van andere gelegenheden om een groot publiek te bereiken.

In 2015 investeren we in de doorontwikkeling van de formats en willen we meer aandacht

besteden aan de democratische rechtsstaat los van specifieke verkiezingen.

ProDemos wil in 2015 op 20 locaties aanwezig zijn. Onderzocht zal worden of er subsidies of

fondsen gevonden kunnen worden voor specifieke activiteiten of evenementen. Wellicht kan

met ambassadeurs/BN’ers als publiekstrekkers worden samengewerkt.

D2.4.02 ProDemos schuift aan

ProDemos wil burgers die zich niet aangesproken voelen door een uitnodiging van de gemeente

actief opzoeken. Wij brengen hen dan op een laagdrempelige manier, in hun eigen omgeving, in

contact met de lokale democratie en stellen hen in staat hun stem te laten horen.

21


Om het bereik te vergroten wil ProDemos de samenwerking uitbreiden met organisaties die voor

de verschillende groepen een belangrijke rol spelen.

Concrete voorbeelden zijn de stichting Resto VanHarte, kerken, migrantenorganisaties, de

Nederlandse Vrouwenraad, voedselbanken, buurthuizen en sportclubs.

De opzet van de bijeenkomsten wordt zoveel mogelijk aan de doelgroepen aangepast. In 2015

zal tijdens de informatiebijeenkomsten aandacht worden besteed aan de verkiezingen voor de

Provinciale Staten en de Waterschappen.

D3 Voor professionals

D3.4 Voor volksvertegenwoordigers en bestuurders

D3.4.01 Inspiratiebijeenkomsten voor bestuurders

ProDemos ontvangt in Den Haag lokale en regionale bestuurders. De deelnemers maken kennis

met de activiteiten van ProDemos en ontmoeten collega’s van de landelijke instellingen. Het

thema burgerparticipatie staat hierbij centraal.

D3.4.02 Regiobijeenkomsten en trainingen-op-maat

ProDemos wil (nieuwgekozen) volksvertegenwoordigers ondersteunen in hun taak door het

verzorgen van workshops over verschillende onderwerpen. Kennisuitwisseling staat hierbij

centraal. Ons aanbod betreft:

• (Regio)bijeenkomsten in het land voor en met volksvertegenwoordigers en griffiers.

Samen met partners als de Vereniging van Griffiers, de VNG en de Vereniging voor

Raadsleden, het IPO en de provincies organiseren we voor de direct betrokkenen

bijeenkomsten of leveren hieraan een inhoudelijke bijdrage.

• Voortzetting van het succesvolle project ‘De ervaring leert’, waar we in 2014 mee zijn

begonnen. Ervaren raadsleden dragen daarbij hun kennis over op nieuwgekozen

collega’s.

• Regiobijeenkomsten die voortborduren op het project ‘Raad van de Toekomst’ en tevens

aandacht besteden aan de verhouding tussen representatieve en doe-democratie. Deze

bijeenkomsten richten zich op volksvertegenwoordigers, bestuurders en actieve burgers.

D3.4.03 Participatiewijzer en bijeenkomsten burgerparticipatie

ProDemos wil met de door haar ontwikkelde website Participatiewijzer en het afwegingskader

gemeenteambtenaren en volksvertegenwoordigers stimuleren en toerusten om burgers (meer)

te betrekken bij het lokale bestuur. De site trekt enkele duizenden bezoekers per jaar. In 2014 is

de website verbeterd en geactualiseerd. De nieuwe site zal in 2015 online worden gebracht.

De Participatiewijzer en het afwegingskader worden ook gebruikt als basis voor trainingen en

bijeenkomsten, bijvoorbeeld over de doe-democratie.

D3.4.04 Monitor Burgerparticipatie

Sinds 2009 voert ProDemos tweejaarlijks de Monitor Burgerparticipatie uit. De Monitor geeft

een beeld van de aandacht die burgerparticipatie krijgt in de politiek-bestuurlijke organisatie en

de concrete mogelijkheden die de inwoners van gemeenten wordt geboden om (politiek) actief

te worden. Om de vinger aan de pols te houden zal dit onderzoek in 2015 weer via een digitale

vragenlijst in alle gemeenten worden uitgevoerd.

22


D ProDemos in Gemeenten en Provincies

Bereik:


Democracity 4.400

Kindergemeenteraad p.m.

Jongerengemeenteraad 600

Klassenbezoek@Gemeentehuis 3.600

Jong Overijssel doet mee! 4.000

Klassenbezoek@Provinciehuis zie K@G

Stem jij ook (verkiezingskrant en workshopmateriaal) 5.000

Dag van de Democratie op Locatie 2.000

ProDemos op straat en bij evenementen 6.000

ProDemos schuift aan 3.600

Inspiratiebijeenkomsten voor bestuurders 450

Regiobijeenkomsten 1.500

Participatiewijzer en bijeenkomsten indirect

Monitor Burgerparticipatie 150 gemeenten

Overige subsidies of fondsen:

Opdrachten:

Madurodam Kindergemeenteraad 1.350

Stem jij ook? (workshops) 500

23


E ProDemos op de Rechtbank

Samen met de rechtbanken investeert ProDemos in activiteiten voor het brede publiek om dit te

informeren over en te betrekken bij de rechtspraak. Van debatten voor jongeren en simulaties

van rechtszittingen tot een programma voor winkeliers die veel te maken hebben met

criminaliteit of een informatiebijeenkomst voor migranten die weinig weten van de

democratische rechtsstaat. ProDemos bedenkt formats en traint medewerkers van rechtbanken.

E1 Voor kinderen en jongeren

Leerlingen voortgezet onderwijs en studenten MBO

E1.3.01 Gastlessen op de rechtbank

ProDemos biedt scholen de mogelijkheid om een gratis gastles te boeken waarin we het bezoek

aan een rechtbank voorbereiden. Een week later bezoekt de klas de rechtbank en woont een

zitting van de politierechter bij. De gastles wordt door een medewerker met juridische kennis

gegeven en bestaat uit activerende onderdelen. In het onderdeel 'Hoe lossen we dit op?'

bespreken we de verschillende manieren die in Nederland bestaan om conflicten op te lossen.

De leerlingen spelen een echte rechtszaak na. In toga kruipen ze in de huid van de verschillende

procespartijen. In de rechtbank krijgt de groep een korte introductie op de rechtszaak en kunnen

ze de zaak na afloop met de begeleider nabespreken.

Een mooi voorbeeld is de rechtbank Midden-Nederland. Met deze rechtbank is inmiddels een

goede samenwerking tot stand gekomen. De rechtbank reserveert bezoekersplaatsen exclusief

voor ProDemos. De schoolklassen melden zich hiervoor aan via het online planningssysteem van

ProDemos.

Voor veel rechtbanken geldt dat het aantal beschikbare plaatsen voor publiek, en dus ook voor

scholieren, beperkt is. Daarom kunnen helaas niet alle groepen die een gastles krijgen altijd de

rechtbank bezoeken.

In 2015 willen wij de programma’s beter afstemmen op de verschillende niveaus van de groepen.

Via het opleidingsinstituut SSR willen we een proefproject uitvoeren om rechters-in-opleiding

gastlessen te laten geven. Leerlingen krijgen naast een bezoek aan een zitting extra informatie

over de rechtspraak.

ProDemos verzorgt de gastles en het bezoek aan de rechtbank. Rechtbanken verzorgen de

locatie. De beide onderdelen duren respectievelijk 60 en 75 minuten.

E2 Voor volwassenen

E2.2.01 Ontmoet de rechter

‘Ontmoet de rechter’ is een interactieve bijeenkomst van een bepaalde groep burgers en één of

meer rechters. ProDemos heeft twee formats gemaakt, nl. voor:

Een bijeenkomst voor een specifieke doelgroep zoals m.b.t. winkeldiefstal, in familiezaken of

het strafrecht. De aanwezigen bestaan dan uit bijvoorbeeld gedupeerde winkeliers, maar ook

beveiligingspersoneel, retailers, wijkagenten, mensen in een achterstandssituatie en andere

geïnteresseerden. Zo heeft de bijeenkomst een groter bereik en wordt de informatie verder

verspreid.

Een bijeenkomst voor mensen met weinig kennis van de democratische rechtsstaat.

24


Wij zoeken dan de samenwerking met maatschappelijke instanties die deze groepen weten te

bereiken. Een voorbeeld is de samenwerking met stichting Resto VanHarte.

Onderdeel van de bijeenkomst is een quiz met de deelnemers over wetenswaardigheden van de

rechtspraak. De deelnemers gaan daarna in gesprek met de rechter(s) en kunnen zo ook hun

eigen mening geven over de rechtspraak. Het is dus niet alleen zenden, maar ook interactie.

ProDemos wil het programma in 2015 tenminste eenmaal met acht rechtbanken uitvoeren.

E2.2.02 Bezoekersprogramma’s rechtbanken

Samen met de rechtbanken investeert ProDemos in activiteiten voor het brede publiek op de

rechtbanken. ProDemos werkt hierbij nauw samen met partners uit het rechtsbedrijf, zoals de

Raad voor de Rechtspraak, het opleidingsinstituut SSR, de Orde van Advocaten, het Openbaar

Ministerie, de Vereniging voor Rechtspraak en de Nationale Politie, met als doel de publieks-

voorlichting te intensiveren en gezamenlijk nieuwe activiteiten te ontwikkelen.

Twee formats waar momenteel aan wordt gedacht zijn:

- Theater van de Rechtspraak: een unieke rechtszaak wordt nagespeeld en aan het publiek

inzichtelijk gemaakt hoe de rechtspraak werkt.

- Bijeenkomsten samen met (HBO) studenten die burgers helpen bij juridische problemen. Een

aantal veel voorkomende zaken kan dan plenair worden behandeld om het publiek te

informeren.

E3 Voor professionals

E3.5.01 Nieuwe rechters en de democratische rechtsstaat

Rechters worden in een vroeg stadium van hun carrière betrokken bij het werk van ProDemos.

Zij vormen een klankbord voor onze activiteiten om burgers te betrekken bij de rechtspraak.

Tevens werken we op deze manier aan een pool van rechters voor het geven van gastlessen op

scholen etc. Er is goed contact met het SSR om ProDemos een rol te laten spelen in de nieuwe

opleidingsmethodiek, waaronder de werkervaringsverplichting voor nieuwe rechters.

E3.5.02 Klankbordgroep rechtsstaat

Met de belangrijkste personen en organisaties uit de rechtspraak organiseren wij een aantal

klankbordbijeenkomsten in Den Haag. Maatschappelijke ontwikkelingen en de activiteiten van

ProDemos staan hierbij centraal.

ProDemos werkt hierbij samen met partners uit het rechtsbedrijf, zoals de Raad voor de

Rechtspraak, het SSR, de Orde van Advocaten, het Openbaar Ministerie, de Vereniging voor

Rechtspraak en de Nationale Politie.

E3.5.03 Kenniskring rechtbanken

ProDemos heeft regulier overleg met de communicatieafdelingen van de rechtbanken, zowel

met de groep als geheel als afzonderlijke afdelingen. Er wordt gezamenlijk gewerkt aan formats

en activiteiten om burgers en de rechterlijke macht met elkaar in contact te brengen en de

kennis van burgers over de rechtspraak te vergroten.

Uitreiking Mr. Gonsalvesprijs

ProDemos is eind 2015 weer organisator van de uitreiking van de Mr. Gonsalvesprijs voor

innovatie op het terrein van de rechtshandhaving.

25


E ProDemos op de Rechtbank

Bereik:


Gastlessen voortgezet onderwijs en MBO 3.200

Ontmoet de rechter 200

Bezoekersprogramma’s rechtbanken 220

Nieuwe rechters 200

Klankbordgroep rechtsstaat 20 instanties

Kenniskring rechtbanken 20 instanties

26


F ProDemos Online

ProDemos heeft naast alle activiteiten waarmee burgers lijfelijk in contact komen met de

democratische rechtsstaat verschillende ondersteunende websites. Het doel van deze online

tools is om een zo breed mogelijk publiek te helpen bij het verwerven van kennis, het maken van

keuzes en hen te stimuleren zelf actief te worden.

Kennis: weet hoe de democratische rechtsstaat functioneert

Hoe functioneert de democratische rechtsstaat eigenlijk? Naast alle activiteiten in Den Haag en

in het land heeft ProDemos verschillende sites om het kennisniveau van jong en oud op een

interactieve en speelse manier wat op te vijzelen:

F2.2.01 Stemexamen

ProDemos wil met deze digitale tool burgers op een speelse wijze informeren over de demo-

cratische rechtsstaat. Het Stemexamen gaat over de procedure van stemmen en test politieke

kennis. Voor nieuwe verkiezingen wordt altijd een actueel Stemexamen gemaakt; als er geen

verkiezingen zijn, is een algemeen Stemexamen online.

F2.2.02 Rechtsstaatexamen

Het Rechtsstaatexamen verhoogt op een toegankelijke manier de kennis van vooral jongeren

over de wet, het recht, de rechtspraak en de rechtsstaat. Als het publiek meer wetskennis heeft,

kunnen conflicten wellicht worden voorkomen en is een gang naar de rechter niet nodig. Het

Rechtsstaatexamen is gedeeltelijk gebaseerd op waargebeurde rechtszaken en ruimt veel-

gehoorde misverstanden over de rechtspraak uit de weg.

Kiezen: weet waar je voor staat

Het is voor burgers een hele opgave om gefundeerd hun standpunt en stem te bepalen. De

opvattingen van de verschillende politieke partijen en politici worden in de media maar zeer

beperkt over het voetlicht gebracht. Lang niet alle onderwerpen krijgen aandacht. Informatie

over en de standpunten van veel partijen zijn slecht te achterhalen of worden alleen door de

partijen zelf gepresenteerd. Bovendien zijn er verschillende aspecten die kunnen meespelen bij

het bepalen van een standpunt. Het gaat voor veel burgers niet alleen om de actuele discussie en

verkiezingsbeloftes maar bijvoorbeeld ook om keuzes die politici in het verleden hebben

gemaakt en maatschappijvisies waar partijen voor staan. Op basis waarvan iemand een voorkeur

ontwikkelt voor een politieke partij bepaalt iemand natuurlijk zelf.

F2.2.03 Partijenwijzer

Met de Partijenwijzer kunnen gebruikers aan de hand van stellingen achterhalen wat voor

maatschappijvisie ze hebben en welke politieke partij in het parlement daarbij past.

In 2015 wordt de nieuwe website Partijenwijzer.nl online gebracht.

F2.2.04 StemmenTracker

Met de StemmenTracker wil ProDemos de gebruiker inzicht geven in het stemgedrag van

politieke partijen in de Tweede Kamer.

Gedurende één regeerperiode wordt elke maand een actuele stemming uit de Tweede Kamer

aan de website toegevoegd. Na deze periode bestaat de StemmenTracker uit 30 tot 40

stellingen. Bij tussentijdse verkiezingen wordt de lijst versneld aangevuld.

27


Op deze manier kunnen kiezers zien met welke partij zij het meeste overeenstemming hebben

op basis van daadwerkelijk stemgedrag.

StemWijzer/VoteMatch

Door het beantwoorden van stellingen over de meeste relevante onderwerpen, meestal 30 in

aantal, kan de gebruiker zien welk deelnemende partij op basis van inhoudelijke standpunten het

beste aansluit bij zijn eigen opvattingen.

In 2014 bestond de ProDemos StemWijzer 25 jaar. De StemWijzer is al jaren de stemhulp met

veruit het meeste bereik. Bij de laatste verkiezingen voor de Tweede Kamer werd de StemWijzer

meer dan 4,5 miljoen keer geraadpleegd. Ook bij de verkiezingen voor andere gremia is het

bereik zeer hoog.

Deze activiteit wordt in opdracht, dus zonder subsidie, uitgevoerd. Het bereik van de ProDemos

StemWijzer verschilt door de jaren heen sterk en hangt af van actuele politieke ontwikkelingen,

zowel lokaal als (inter)nationaal. ProDemos ondersteunt tegen betaling ook initiatieven in het

buitenland.

Programmavergelijker

Verkiezingsprogramma’s van partijen zijn allemaal verschillende opgebouwd niet altijd

begrijpelijk voor een breed publiek. De Programmavergelijker zet alle relevante onderwerpen

overzichtelijk naast elkaar.

Bij verkiezingen voor de Tweede Kamer brengt ProDemos hiervoor een actuele website online. In

opdracht wordt ook voor andere verkiezingen een Programmavergelijker gemaakt.

Participeren: praat en beslis mee

Meedoen hoeft zich niet te beperken tot het uitbrengen van je stem bij verkiezingen. Ook indien

er besluiten worden genomen door het bestuur in de eigen gemeente, provincie of door de

Tweede Kamer kunnen burgers hun stem laten horen. Op de website www.prodemos.nl zijn de

nodige tips te lezen hoe je invloed kunt uitoefenen. Voor informeren van inwoners over de

begroting en om hen te laten meepraten hebben wij de Begrotingswijzer ontwikkeld. De website

Schuilt er een politicus in mij? helpt burgers met politieke ambities.

F2.2.05 Begrotingswijzer

Met de Begrotingswijzer wil ProDemos gemeenten en provincies faciliteren om de burgers te

betrekken bij het opstellen van de begroting. Het doel beperkt zich niet tot het gebruik van het

instrument, maar wil bewoners aanzetten tot meedenken en meebeslissen over het belangrijkste

besluit dat jaarlijks voorligt. Voor het gebruik van de website vragen wij aan de opdrachtgever

een jaarlijkse vergoeding.

F2.2.06 Schuilt er een politicus in mij?

Deze digitale test wil mensen op een leuke maar serieuze manier laten nadenken over de vraag

of de actieve politiek wellicht iets voor hen is. De test geeft inzicht in de taken en tijdsbesteding

van een volksvertegenwoordiger.

ProDemos vindt het motiveren en werven van inwoners die politiek actief willen worden in

eerste instantie een verantwoordelijkheid van de (lokale) politieke partijen. Maar voldoende en

goede kandidaten voor de kieslijsten is ook belangrijk voor de lokale democratie en draagt bij

aan het algemeen belang. Met dit doel ontwikkelde ProDemos de website Schuilt er een politicus

in mij?, toegespitst op de verschillende bestuurslagen.

28


F ProDemos On Line

Bereik:


Stemexamen 5.000

Rechtsstaatexamen 5.000

Partijenwijzer 20.000

StemmenTracker 5.000

Begrotingswijzer 5.000

Schuilt er een politicus in mij? 5.000

Opdrachten:

StemWijzer/VoteMatch 1.000.000 (grove schatting) Programmavergelijker 5.000

29


G ProDemos Academie

De ProDemos Academie organiseert educatieve en informatieve programma’s voor burgers.

De belangrijkste taken van de ProDemos Academie zijn:

1. Programmeren en organiseren van colleges, debatten, evenementen en exposities

(Evenementenbureau).

2. Maatwerkprogramma’s en cursussen voor specifieke doelgroepen.

3. Europese (en internationale) informatieoverdracht, contacten en netwerken.

4. Publicaties en inhoudelijke informatieoverdracht (intern en extern)

5. Coördineren van onderzoek i.s.m. universiteiten en kenniscentra

6. Kennisontwikkeling ProDemos

De Academie is verantwoordelijk voor het uitvoeren van deze taken, maar werkt ook

ondersteunend voor andere diensten van ProDemos op het gebied van programmering,

evenementenorganisatie, informatieverstrekking en publicaties.

G2 Voor Volwassenen

1. Programmeren van colleges, debatten, lezingen en evenementen De programmering van de Academie richt zich op:

- Politiek Café – kenmerken: laagdrempelig, debat, toegankelijke locatie (bibliotheek),

communicatie gericht op jong publiek, ‘beginners’ (mensen die niet zo vaak debatten bijwonen),

losse stijl, interactie met publiek, per keer andere samenwerkingspartners, eigen pool

debatleiders, werken aan continuïteit en grotere naamsbekendheid.

- Colleges en lezingen - bij ProDemos – kenmerken: verdiepend, redelijk ingevoerd

publiek, losse lezingen en collegereeksen, samen met partners uit de universitaire wereld (UvA,

MI, SCP, enz.), zoeken naar verbreding en mediapartners (Politiek24, online colleges, publicaties

en polemiek in kranten, evt. publicatie boekje na collegereeks, enz.).

- Evenementen in Den Haag – kenmerken: groot publiek bereik, algemeen publiek,

vergroten van de naamsbekendheid van ProDemos, samen met Haagse partners.

Specifiek voor de Nacht van de Dictatuur en de Dag van de Democratie geldt, dat dit ook

inhoudelijk verdiepend is en ‘ProDemos-iconen’ worden. Met beide evenementen streven we

ook een groter bereik in het hele land na.

Projecten die onder het programmeringsteam vallen zijn:

G2.2.01 Viering eerste lustrum ProDemos

In 2015 is het 5 jaar geleden dat de fusie tussen het IPP en het Bezoekerscentrum Binnenhof

plaatsvond en daarmee het Huis voor democratie en rechtsstaat werd opgericht.

In 2015 wordt met een bijzonder programma aandacht aan dit lustrum besteed.

G2.2.02 Politiek Café en Nieuwspoortdebatten

ProDemos organiseert voor een breed publiek aantrekkelijke, maandelijkse bijeenkomsten ter

informatie en verdieping van (actuele) thema’s over democratie en rechtsstaat.

ProDemos is organisatorisch en thematisch trekker van het Politiek Café. Dit wordt maandelijks

gehouden in de Openbare Bibliotheek Den Haag en richt zich op een breed publiek. We willen

een toegankelijk programma maken voor mensen die nog niet zo zijn ingevoerd in het politieke

bedrijf.

30


Naast het bieden van informatie en verdieping vraagt het programma ook een actieve bijdrage

van het publiek.

De actualiteitsdebatten in Perscentrum Nieuwspoort over onderwerpen rond democratie en

rechtsstaat worden georganiseerd in samenwerking met het Montesquieu Instituut en

Nieuwspoort.

G2.2.03 Colleges en lezingen

Voor geïnteresseerden biedt ProDemos veelzijdige programma’s aan in Den Haag. Daarbij staan

informatieoverdracht, verdieping van kennis en debat tussen deskundigen, burgers en instituties

van de rechtsstaat centraal. We doen dit zelfstandig of in samenwerking met diverse organisa-

ties rond thema’s als de democratische rechtsstaat, politiek, mensenrechten, Europa en eman-

cipatie. Het programma wordt uitgevoerd in de vorm van lezingen, gastcolleges, films, verhalen,

boekbesprekingen, ‘meet & greet’ of een zomerschool. De ervaring leert dat het beste resultaat

geboekt wordt als we samen met andere organisaties programmeren. In 2014 zijn in

samenwerking met universiteiten twee collegereeksen georganiseerd.

In 2015 gaan we op die voet verder, waarbij de inzet is om de samenwerking met universiteiten

voort te zetten en verder uit te bouwen.

G2.2.04 Haagse evenementen

ProDemos wil aansluiten op grote Haagse evenementen met programma’s over democratie en

rechtsstaat om een groter publiek te bereiken en meer bekendheid te krijgen.

ProDemos organiseert activiteiten als lezingen en debatten en is actief betrokken bij de

organisatie van de Haagse Vrijheidsweken, het Bevrijdingsdebat en jongerenbeschouwingen op

Prinsjesdag. Ook presenteert ProDemos zich op Haagse evenementen, zoals de Museumnacht,

de Grondwetdag, de Uitmarkt, het Bevrijdingsfestival , het Prinsjesfestival en de Haagse

Internationale Dag. In 2015 zoeken we verder naar samenwerkingsmogelijkheden, bijvoorbeeld

met het festival Movies that Matter of het Haagse Filmhuis.

G2.2.05 Dag van de Democratie – centrale openingsactiviteit

ProDemos organiseert jaarlijks activiteiten in het kader van de internationale Dag van de

Democratie op 15 september, met voorafgaand de ‘Nacht van de Dictatuur’. De Dag van de

Democratie is door de Verenigde Naties uitgeroepen om wereldwijd de democratie te vieren.

Wij willen in Nederland grotere bekendheid aan deze Dag geven, om burgers te laten beseffen

wat democratie betekent.

Samen met een aantal gemeenten, provincies en politieke partijen wordt de Dag van de

Democratie sinds 2013 in het land georganiseerd en gevierd, met doorgaans een centrale

openingsactiviteit in Den Haag.

G2.2.06 Nacht van de Dictatuur

Om de betekenis van de democratische rechtsstaat nog beter te accentueren, organiseert

ProDemos voorafgaand aan de jaarlijkse Dag van de Democratie de ‘Nacht van de Dictatuur’.

Door te ervaren wat dictatuur is, leert men de democratie meer te waarderen. De Nacht bestaat

uit een gevarieerd programma op de Hofweg en andere locaties in Den Haag, in samenwerking

met het Humanity House en museum de Gevangenpoort. In 2014 is met de Nederlandse

Vereniging van Debatcentra op verschillende plaatsen in het land een Nacht van de Dictatuur

georganiseerd. Bij gebleken succes willen we dat in 2015 prolongeren.

31


Door gerichte pr en informatie willen we een grotere landelijke bekendheid genereren voor de

Nacht van de Dictatuur en de Dag van de Democratie, bijv. via de Blijf Wakker-agenda van een

samenwerkingsverband van ProDemos en o.m. het Comité 4 en 5 mei en het College voor de

Rechten van de Mens. We blijven zoeken naar een meer structurele financiering van de Nacht en

de Dag, door subsidie of fondsen.

G2.2.07 Jaarbijeenkomst van PJO’s

ProDemos wil de ontwikkeling van politiek talent graag faciliteren, ook gezien de blijvende

behoefte van partijen aan het rekruteren van nieuwe volksvertegenwoordigers. Daarom zijn wij

medeorganisator en gastheer van de jaarbijeenkomst van de Politieke Jongeren Organisaties

(PJO’s) en van de Algemene Jongerenbeschouwingen op Prinsjesdag. Politiek actieve jongeren

hebben daar de mogelijkheid te netwerken en hun ‘spin off’ te vergroten.

De jaarbijeenkomst wordt door minimaal drie bestuursleden van alle PJO’s bezocht. Aan de

politieke jongerenbeschouwingen op Prinsjesdag, die veel media-aandacht genereren, doen

vrijwel alle politieke jongerenorganisaties mee.

2. Maatwerkprogramma’s en cursussen voor diverse doelgroepen ProDemos werkt ook aan een groter bereik van bezoekers door op maat gesneden programma’s

voor diverse doelgroepen. Deze programma’s worden tegen betaling aangeboden.

In 2014 is een planningsunit geformeerd met gespecialiseerde medewerkers, die in nauw overleg

met de opdrachtgever een educatief programma-op-maat samenstellen. Het gaat dan om

rondleidingen met daarna bij ProDemos een of meer kennisonderdelen (presentatie, rollenspel,

DemocratieLab, enz.), een Engelstalig programma voor expats over het Nederlandse politieke

stelsel (met aansluitend een rondleiding), een programma voor Haagse studenten tijdens hun

introductieweek, programma’s voor het opleidingsprogramma van rijksambtenaren, enz.

Ook bieden we laagdrempelige programma’s aan voor mensen die niet of nauwelijks

geïnformeerd zijn over de democratische rechtsstaat, zoals voor groepen nieuwkomers of

inburgeraars.

G2.2.08 Cursus Basiskennis democratische rechtsstaat

ProDemos verzorgt aan de Hofweg in Den Haag cursussen voor burgers om hun basiskennis over

de democratische rechtsstaat te vergroten en hen te stimuleren om actief te worden. De

deelnemers betalen hiervoor een bijdrage.

G2.2.09 Online cursus Democratische rechtsstaat

ProDemos wil burgers de mogelijkheid bieden online cursussen te volgen over de democratische

rechtsstaat. In 2012 hebben wij in samenwerking met de LOI een online cursus Politiek

ontwikkeld. De cursus bestaat uit drie modules: Inleiding, Verdieping, en Deskundig in de lokale

politiek. De cursus is primair bedoeld voor individuele burgers die hun kennis op dit gebied willen

vergroten. Het LOI zorgt voor de promotie van de cursus. ProDemos houdt de cursus gedurende

het jaar inhoudelijk actueel en ziet toe op de kwaliteit.

In 2015 worden de mogelijkheden voor een online cursus voor de HEMA-academie onderzocht.

G2.2.10 Ontwikkelen programma’s voor nieuwe doelgroepen

Om nog meer burgers met onze educatieve programma’s te bereiken, moeten die worden

doorontwikkeld en toegespitst op nieuwe doelgroepen, zoals expats, studenten en senioren.

32


Deze programma’s worden tegen betaling aangeboden. Ook moeten bestaande volwassenen-

programma’s (bijv. Route Vrede en Recht) actueel worden gehouden en contacten worden

uitgebouwd.

G2.2.11 Politiek in vogelvlucht

Voor moeilijk(er) bereikbare groepen is het programma Politiek in Vogelvlucht ontwikkeld. Dit is

een variant van ons educatieve programma ProDemos Binnenhof voor Scholen (zie onder B),

omdat deze mensen op school vaak niet of nauwelijks geïnformeerd zijn over de beginselen en

werking van ons politieke stelsel. Indien het voor groepen organisatorisch lastig is om naar Den

Haag te komen, bieden wij informatiebijeenkomsten in het land aan.

G2.2.12 Vervolg op Politiek in Vogelvlucht voor volwassenen: actief burgerschap

Bij groepen die Politiek in Vogelvlucht hebben gevolgd, blijkt behoefte te bestaan aan een

vervolgprogramma van één dagdeel over actief burgerschap. ProDemos heeft in 2014 een

programma ontwikkeld. In dit programma staat de vraag centraal hoe de deelnemers kunnen

meedoen in politiek en maatschappij. Ze krijgen informatie en instrumenten aangereikt voor

actief burgerschap. Dit programma wordt tegen betaling aangeboden.

3. Europese en internationale informatieoverdracht en kennisontwikkeling

Europa en de internationale contacten en netwerken maken ook onderdeel uit van de ProDemos

Academie. De activiteiten vinden vooral plaats in NECE en EDIC-verband.

In 2015 zal NECE (Europees netwerk voor burgerschapseducatie) de jaarconferentie in Brussel

houden. In België is nog geen NECE-partner, maar er wordt gezocht naar meer samenwerking

met Europese instellingen en met andere netwerken. Deze inzet in 2015 is cruciaal voor de

verdere koers van NECE.

Europa Direct Informatie Centrum (EDIC)

Het Europa Direct Informatiecentrum (EDIC) is sinds 2013 bij ProDemos gevestigd. Mensen

kunnen in het Bezoekerscentrum terecht voor vragen en advies over Europa. Het EDIC wordt

betaald uit subsidie van de Europese Commissie en de gemeente Den Haag.

Voor het EDIC willen we in 2015 de koers verleggen naar de nadruk op de functie van informatie-

centrum.

NECE (Networking European Citizenship Education)

ProDemos is lid van NECE, een Europees netwerk van organisaties op het gebied van burger-

schapseducatie. Deze internationale uitwisseling verhoogt de kennis van medewerkers van

ProDemos. Daarnaast is het NECE-netwerk van belang voor onze activiteiten op het gebied van

Europa.

G2.3.01 Jaarconferentie NECE

Samen met de partners in NECE wordt jaarlijks een conferentie georganiseerd.

In 2015 vindt deze conferentie in Brussel plaats. ProDemos is actief betrokken bij de voor-

bereiding en uitvoering van de conferentie.

33


G2.3.02 Kennisgroepen NECE

ProDemos neemt actief deel aan de kennisgroepen Educatie (Hard to reach learners) en

VoteMatch Europe (Europese stemhulp) van NECE. De kennisgroep VoteMatch Europe heeft

voor de Europese verkiezingen in 2014 een gezamenlijk onderdeel bij de nationale stemwijzers in

EU-landen ontwikkeld.

G2.2.13 Nederlands voorzitterschap Europese Unie

Van januari tot juli 2016 bekleedt Nederland het voorzitterschap van de Europese Unie (EU). In

die periode staat Europa extra in de belangstelling in Nederland. ProDemos zal in 2015

informatie geven over de werking van de EU en het belang en de uitdagingen van het

voorzitterschap. Verder zullen we in 2015 materiaal ontwikkelen over het Nederlands

voorzitterschap, dat in 2016 gebruikt kan worden.

4. Publicaties en informatieoverdracht De coördinatie van onze publicaties ligt bij de ProDemos Academie. Jaarlijks wordt geïnven-

tariseerd welke uitgaven dat jaar ter hand worden genomen. Afstemming en eindredactie van

alle publicaties ligt bij de ProDemos Academie.

Daarnaast heeft de ProDemos Academie de taak om de diensten te voorzien van (actuele)

inhoudelijke informatie, factsheets e.d. ten behoeve van lopende projecten en programma’s.

Dit gebeurt vraaggericht. De informatietaak bevat ook het beantwoorden van vragen die via de

telefoon, e-mail of website binnenkomen, het bijhouden van webdossiers, abonnementen,

documentatie en publicaties.

G2.2.13 ProDemos publicaties

ProDemos wil toegankelijke informatie over de democratie en rechtsstaat beschikbaar stellen

aan een breed publiek.

Ook in 2015 zullen we investeren in de basisreeks en webdossiers. Een aantal publicaties wordt

geactualiseerd en we vullen de reeks aan met de Waterschappen. Voor de Provinciale Staten-

verkiezingen en de Waterschapverkiezingen komt er een verkiezingskrant voor volwassenen.

Verkiezingskrant voor laaggeletterden

ProDemos wil ook bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten en Waterschappen weer een

verkiezingskrant voor laaggeletterden maken.

Dit gebeurt dan in opdracht van onze partnerorganisatie(s). Door informatie in eenvoudig

Nederlands en met veel beeldmateriaal kan deze doelgroep bewuster zijn stem uitbrengen op

verkiezingsdag.

G2.2.14 Publieksfunctie

Op de begane grond aan de Hofweg is het informatie- en documentatiecentrum van ProDemos

gevestigd. Deze informatie is voor een breed publiek toegankelijk.

Daarnaast komen er via e-mail, website, sociale media of telefoon vragen van burgers binnen,

die zo goed mogelijk worden beantwoord.

Met deze publieksinformatie bereiken we 500 bezoekers van ons informatiecentrum; er worden

jaarlijks naar schatting 200 telefonische, schriftelijke of digitale vragen beantwoord.

34


G3 Voor professionals

Coördineren van onderzoek i.s.m. universiteiten en kenniscentra

Samen met een aantal universiteiten en instituten, zoals de Universiteit van Amsterdam, de

Universiteit Leiden, het Montesquieu Instituut en het Sociaal en Cultureel Planbureau, wil

ProDemos onderzoek doen naar de effectiviteit en het resultaat van onze programma’s.

Andersom willen de samenwerkingspartners graag data uit onze activiteiten gebruiken voor

wetenschappelijk onderzoek. Met de genoemde partners hebben we een Onderzoekswerkplaats

rond ProDemos gevormd die hiermee aan de slag gaat.

Daarnaast doen we als ProDemos ook zelf onderzoek, zoals het Diversiteitsonderzoek na

verkiezingen (in 2015 de Provinciale Statenverkiezingen) en de Monitor Burgerparticipatie. Voor

deze participatie-monitor willen we in 2015 een wetenschappelijke partner vinden om in 2016

gezamenlijk het onderzoek mee te doen.

Ook is er behoefte aan onderzoek naar ‘moeilijk bereikbare doelgroepen’. We willen enerzijds de

effectiviteit onderzoeken van de activiteiten die wij voor deze doelgroep ontwikkelen. Anderzijds

moet het een antwoord geven op de vraag wat de mogelijkheden zijn om deze doelgroep te

bereiken en te betrekken. Mogelijk zijn er nog meer onderzoekwensen waar we stage-opdrach-

ten voor kunnen uitzetten.

Voor de periode 2015-2018 wordt een nieuw project ontwikkeld, met onderzoek en activiteiten

(tentoonstelling; campagne meer vrouwen in de raad) in gemeenten rond Honderd jaar

Algemeen Kiesrecht en Honderd jaar Vrouwenkiesrecht. Ook is ProDemos partner in het

voorbereidingscomité voor de viering hiervan. Ten behoeve van deze viering bereidt ProDemos

in 2015 een programma voor. Alle diensten zijn daarbij betrokken.

Door de Raad van Advies van ProDemos is het idee van online colleges geopperd. Wij zullen in

2015 nagaan of daar een markt voor ons is, naast de online colleges van universiteiten. Mogelijk

meer vanuit een populairwetenschappelijke invalshoek. Deze activiteit kan gecombineerd

worden met colleges bij ProDemos (die daarna online worden gezet).

G3.3.03 Onderzoekswerkplaats ProDemos

Samenwerking met universiteiten en onderzoeksinstituten

Het doel van de Onderzoekswerkplaats is het vergroten van de expertise over en effectiviteit van

onze programma’s door middel van onderzoek.

In 2014 is ProDemos in samenwerking met een aantal universiteiten en het Sociaal en Cultureel

Planbureau (SCP) begonnen met onderzoek naar de effectiviteit van onze programma’s voor

scholieren en burgers. Andersom kunnen wij data uit onze programma’s beschikbaar stellen aan

onderzoekers. Ook zijn wij geïnteresseerd in onderzoek naar hoe burgers, met name de groep

mensen die nu weinig gebruik maakt van zijn democratische rechten, te betrekken bij de

democratische rechtsstaat en actief burgerschap te bevorderen.

Een derde vorm van samenwerking betreft onderzoek naar Honderd jaar Algemeen Kiesrecht en

Vrouwenkiesrecht (2017 –2019) op lokaal niveau. We bereiden activiteiten voor om te

bevorderen dat meer vrouwen zich verkiesbaar stellen voor de gemeenteraad bij de verkiezingen

van 2018.

ProDemos biedt de universiteiten en wetenschappers ervaring, publiek, stageplaatsen en test-

mogelijkheden. Met deze samenwerkingspartners organiseren we ook collegereeksen over

(vormen van) democratie.

In 2015 willen we met groep van minimaal vijf samenwerkingspartners drie onderzoeken uit-

voeren.

35


G3.3.04 Onderzoek diversiteit

De volksvertegenwoordigers op de diverse bestuursniveaus zouden idealiter een afspiegeling

moeten zijn van de bevolking. De burger kan zich dan beter in de vertegenwoordigende organen

herkennen. Om die reden wil ProDemos het thema diversiteit van volksvertegenwoordigers

blijven agenderen. Ook in 2015 zal ProDemos na de Provinciale Statenverkiezingen onderzoek

naar diversiteit doen.

G3.3.05 Voorbereiding herdenking 100 jaar Kiesrecht 2017-2019

In 2015 wil ProDemos de voorbereiding van activiteiten in het land ter herdenking van 100 jaar

kiesrecht ter hand nemen. Dit doen we onder meer door het verzamelen van

informatie(materiaal) en ideeën, het leggen van contacten en het zoeken naar (lokale)

samenwerkingspartners.

G ProDemos Academie

Bereik:


Viering eerste lustrum ProDemos 500

Politiek Café en Nieuwspoortdebatten 1.000

Colleges en lezingen 600

Haagse evenementen 1.500

Dag van de Democratie (centrale openingsactiviteit) 150

Nacht van de Dictatuur 600

Jaarbijeenkomst van PJO’s 30

Cursus basiskennis democratische rechtsstaat 40

Online cursus democratische rechtsstaat 100

Ontwikkelen programma’s voor nieuwe doelgroepen

Politiek in Vogelvlucht 2.000

Vervolg op Politiek in Vogelvlucht: actief burgerschap 350

Jaarconferentie NECE

Kennisgroepen NECE

ProDemos publicaties 1.700

Publieksfunctie 500

Onderzoekswerkplaats ProDemos 3 onderzoeken

Onderzoek diversiteit

Voorbereiding herdenking100 jaar Kiesrecht

Voorbereiding Nederlands voorzitterschap EU

Overige subsidies of fondsen:

Europa Direct Informatie Centrum (EDIC) 350 informatie bezoekers;

1.000 bezoekers evenementen/bijeenkomsten

36


H Innovatie, kwaliteit en promotie

Hoofdstuk H van dit Activiteitenprogramma onderscheidt zich van de andere hoofdstukken

doordat het niet op een bepaald werkterrein of doelgroep is gericht. Om zijn missie te kunnen

realiseren moet ProDemos voortdurend werken aan vernieuwing en verbetering. En uiteraard is

er inspanning nodig om de samenleving te bereiken, dat wil zeggen externe communicatie.

promotie en marketing.

H1 Innovatie Voor de verdere ontwikkeling van ProDemos is innovatie een structurele opgave. De organisatie

van ProDemos is daarop ingericht, waarbij de resultaten vaak niet beperkt zijn tot één

werkterrein of doelgroep. In de zogenaamde ‘Verbeelding’ uit 2009 is ProDemos omschreven als

‘Safari door onze democratie’: je bent niet op bezoek in een museum of een dierentuin, maar op

een plek waar echt iets gebeurt: het politieke bedrijf op het Binnenhof. Het impliceert bovendien

expeditie, ontdekkingstocht, avontuur. ProDemos is niet een plek waar je passief bent, het is veel

meer dan kijken en ontvangen; het gaat om meedoen, er onderdeel van uitmaken, verrast

worden, het authentieke beleven en er iets van opsteken. Kernwaarden van de democratische

rechtsstaat en de dillema’s daarin moet je niet alleen weten, maar ervaren. Het besef

aanwakkeren dat de democratie iets is van iedereen vraagt om beleving. Deze benadering geldt

niet alleen in Den Haag, maar ook voor activiteiten op locatie.

In een nieuwe belevingsruimte, door verbetering van bestaande simulatiespellen en nieuwe

programmaonderdelen in de buitenruimte wordt die beleving in het gebouw aan de Hofweg

versterkt. Ook de verdere groei van het aantal bezoekers, o.a. naar 150.000 leerlingen, vergt

aanpassingen in de programmering en het gebouw. De vier deelprojecten H1.01 t/m H1.04

worden in 2015 en 2016 uitgevoerd.

H1.01 Herinrichting ontvangstruimte

De ontvangstruimte op de begane grond van de Hofweg is de eerste kennismaking met

ProDemos. Al onze bezoekers en de meeste overige gasten komen in deze ruimte binnen. De

ruimte heeft zodoende verschillende functies. Om deze functies beter te kunnen combineren en

scheiden zijn aanpassingen in de ontvangstruimte nodig:

• Een overzichtelijkere entree en een beter herkenbare naamsaanduiding.

• Een betere inrichting van de openbare ruimte vóór ProDemos, te realiseren in overleg met de

gemeente Den Haag.

• Vanuit het Bezoekerscentrum zijn de bovenliggende verdiepingen nu alleen bereikbaar via het

trappenhuis. Voor avondbijeenkomsten, verhuur en evenementen wordt daarom nu vaak de

weinig aantrekkelijke kantooringang gebruikt. Het aanleggen van een lift vanuit het

Bezoekerscentrum zou dit knelpunt oplossen en zorgen voor één centrale ingang.

• In samenhang met de bouw van de lift een met een glazen wand afgescheiden in- en uitgang

voor groepsbezoeken.

• Het realiseren van een betere, nieuwe doorgang naar de Achterkamer, die dient als filmzaal voor

rondleidingen en als voorportaal bij bijeenkomsten in de achtergelegen Studio Dudok.

• Kluisjes voor deelnemers aan rondleidingen en individuele bezoekers.

37


H1.02 Interactieve tentoonstelling op de 2e verdieping

Een nieuwe belevingsruimte op de 2e verdieping zal bezoekers een brede introductie bieden op

centrale thema’s van een bezoek aan ProDemos: democratie en rechtsstaat, in relatie tot de plek

waar we zijn: het Haagse Binnenhof. Bezoekers volgen zelfstandig een vaste route door een

interactieve tentoonstelling die uit vier ruimtes bestaat. Er is een grote capaciteit, zodat alle

bezoekers van ProDemos de ruimte kunnen bezoeken. Pas als een groep de ruimte heeft

verlaten kan de volgende groep naar binnen. Alle deuren gaan automatisch open zodra een

groep zich naar een volgende ruimte kan begeven.

De rode draad van dit verhaal is voor iedereen hetzelfde, maar het is mogelijk om te

differentiëren naar niveau en taal. Er kunnen, bijvoorbeeld door middel van projectie

verschillende scenario’s voor beeld en geluid zijn; per ruimte is er wel een vaste fysieke

opstelling (aankleding, decoratie wanden, vloeren en plafonds, objecten). Er zijn vier ruimtes, in

elke ruimte staat één thema centraal:

• Het Binnenhof: 800 jaar centrum van de macht

• Hoe lossen we dit op? (over democratische besluitvorming)

• Leven in een rechtsstaat / scheiding der machten

• Van wetsvoorstel tot wet / de rolverdeling

H1.03 Nieuwe simulatie parlement

De Parlementszaal op de 3e verdieping en de Senaat op de 4

e verdieping zijn ingericht voor

simulaties van parlementsvergaderingen. Deze simulatie draait nu om een casus (leeftijd waarop

je alcohol mag kopen), waarbij de groep wordt verdeeld in fictieve partijen en de regering. De

groepen krijgen een rolbeschrijving en instructies. Groepen zijn herkenbaar aan attributen.

Tijdens het simulatiespel worden enkele filmpjes getoond die het spelverloop kunnen

beïnvloeden. Het spel vergt nu veel van de begeleiders en er is veel tijd gemoeid met instructie,

uitdelen van materialen, enz. Langs drie lijnen gaan we het simulatiespel opnieuw ontwikkelen

en een veel centralere rol in het programma geven:

1. Het simulatiespel moet een zelfsturende werkvorm zijn, die bijvoorbeeld start met een

spannende/verrassende instructiefilm, inclusief enkele aansprekende en historisch gezien

belangrijke fragmenten van parlementaire debatten uit de Eerste en de Tweede Kamer en

het buitenland. Spektakel staat daarbij niet voorop: het gaat niet om debattrucs, herrie of

(verbale) vechtpartijen, het gaat om inzicht verschaffen in het parlementaire proces.

Daarna is voor de deelnemers duidelijk wat ze gaan doen. De spelopzet maakt zo veel

mogelijk gebruik van de ruimte: deelnemers worden bijv. naar de plaats in de zaal geleid

waar ze op grond van hun rol horen te zitten (links, rechts, voorzitter, kabinet).

2. Het simulatiespel wordt schaalbaar, in aantal deelnemers en tijd. Een lange variant kent

meer rollen en kan met meerdere klassen worden gespeeld. Denk bijv. aan uitbreiding met

pers, belangengroepen, de Koning, enz. Deze variant zou gebruik kunnen maken van

meerdere ruimtes (op de 3e verdieping). Maar er is meer variatie denkbaar: de simulatie zou

ook geschikt moeten zijn voor andere groepen dan scholieren en er moeten wellicht

verschillende niveaus en verschillende casussen zijn.

3. Het simulatiespel draagt door middel van ervaren bij aan inzicht in politieke en

democratische processen, het afwegen van belangen en laat ervaren hoe een minderheid

niet of niet altijd zijn zin krijgt.

38


H1.04 Applicaties voor het Binnenhof

Bezoekers van ProDemos bezoeken onder begeleiding of zelfstandig het Binnenhof. Daar liggen

mogelijkheden voor nieuwe vormen van beleving, activiteiten of inzet van (elektronische)

hulpmiddelen. Zoals speurtochten met iPads of apps, audiotours, het virtueel ‘ontsluiten’ van

ruimtes die niet publiek toegankelijk zijn, enz. Voor leerlingen is er nu de Binnenhofcode, voor

overige bezoekers diverse wandelingen en een audiotour van Ferry Mingelen.

Om de buitenruimte beter te benutten als het ‘levende openluchtmuseum’ van Den Haag

ontwikkelen we twee dingen:

1. Een applicatie (of website) voor tablet of telefoon of een ander hulpmiddel waarmee in een

spelvorm (vooral voor scholieren) duidelijk wordt hoe een wet tot stand komt, door de plekken

te bezoeken waar de stappen in dat proces worden gezet.

2. Een applicatie (of website) voor tablet of telefoon of een ander hulpmiddel waarmee

verdiepend inzicht wordt gegeven in de geschiedenis en functies van gebouwen op en rond het

Binnenhof. Vooral voor ‘het brede publiek’.

H1.05 Reserveringssysteem

Groepen en individuele bezoekers melden zich aan via het online reserveringssysteem van

ProDemos. Het systeem wordt ook gebruikt voor alle activiteiten op locatie en voor de planning

van personeel en ruimtes. De groei van het aantal bezoekers en aanpassingen in de opzet van

programma’s vergen met enige regelmaat aanpassingen in dit systeem. Daarnaast vraagt het

systeem doorlopend onderhoud en technische ondersteuning.

H2 Kwaliteit ProDemos werkt over de hele linie systematisch aan het optimaliseren van de opbrengst en de

kwaliteit van zijn activiteiten, diensten en producten. De visitatiecommissie heeft in haar rapport

het oordeel ‘goed’ gegeven op de twee indicatoren die hierop betrekking hebben (‘Onderzoek

naar kwaliteit activiteiten’ en ‘Kwaliteitsprocessen op orde’).

H2.1 Kennisontwikkeling intern

H2.1.01 Voor projectmedewerkers, begeleiders en rondleiders

ProDemos hecht aan regelmatige deskundigheidsbevordering van haar medewerkers. Daarom

worden activiteiten georganiseerd die de kennis en deskundigheid van het personeel vergroten,

bijvoorbeeld door gastsprekers voor interne colleges uit te nodigen, door het houden van

boekbesprekingen of door excursies naar relevante organisaties te organiseren. Ook een

wegwijsprogramma voor nieuwe medewerkers valt hier onder.

Voor het waarborgen van de kwaliteit van uitvoering van onze educatieve en bezoekers-

programma’s is een model ontwikkeld. Het bestaande model voor het opleiden, coachen en

monitoren van scholierenbegeleiders zal worden uitgebreid met de begeleiders van de

volwassenenprogramma’s en de rondleiders van het Bezoekerscentrum.

H2.1.02 Voor begeleiders Educatie en Op Locatie

Voor de begeleiders van de programma’s van ProDemos buiten Den Haag bestaat een apart

trainingsprogramma.

39


H2.2 Kwaliteitscyclus

In de loop van 2014 is besloten in alle publieksgerichte activiteiten (zowel de doorlopende als de

projectmatige) te werken volgens de volgende cyclus:

1. Doel en middel bepalen, zo specifiek mogelijk

a. Wat willen we bereiken? Leerdoelen, beoogde effecten.

b. Wat gaan we daarvoor doen? Keuze en ontwikkeling van middelen, ook kwantitatief.

c. Wie willen we bereiken? Persoonskenmerken, omschrijving groep.

d. Beoogde aantallen.

2. Uitvoeren en onderzoeken in hoeverre het doel wordt bereikt

a. Activiteit uitvoeren

b. Instrumenten inzetten om te bepalen of doelen bereikt worden, bijv. door (voor

zover mogelijk en relevant):

I uren en kosten

II tevredenheidsonderzoek onder publiek

III bevragen stakeholders

IV ervaringen verzamelen van de mensen die de activiteit uitvoeren

V observeren van activiteit door collega

VI wetenschappelijk effectonderzoek

VII bijhouden hoeveel en welke mensen we bereiken

c. Vastleggen (digitaal)

3. Analyse van uitkomst van onderzoek met het oog op verbetering

a. Vergelijking met doelen

b. Bij afwijking nagaan waar dat aan ligt, bijvoorbeeld:

I programma

II uitvoerders

III materialen

IV faciliteiten

V PR

4. Realiseren van de verbetering, eventueel bijstellen van de doelstelling

a. Aanpassen kwaliteit programma, verbeteren kwaliteit uitvoerders, materialen,

faciliteiten, PR

b. Aanpassen doelen als ze niet haalbaar zijn gebleken, zoeken naar alternatieven.

Afhankelijk van de aard van de activiteiten wordt de opzet op maat aangepast.

H2.3 Opbrengst en kwaliteit

Vanaf 2015 zullen jaarlijks projectmatig drie onderzoeken worden uitgevoerd naar de

effectiviteit en de kwaliteit van ProDemos-activiteiten. Deze gerichte onderzoeken, onder meer

in de vorm van gebruikerspanels, kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op de kwaliteit van de

rondleidingen, kranten, rechtbankbezoeken, lezingen en debatten.

Voorbeelden uit het verleden zijn het onderzoek naar mensen die rondleidingen volgen en het

extern uitgevoerde onderzoek (DUO) naar de scholierenprogramma’s in Den Haag.

In 2015 worden speerpuntonderzoeken uitgevoerd naar drie activiteiten, namelijk:

1. Klassenbezoek@gemeentehuis

2. Debatfunctie/Politiek Café en

3. Basisschoolprogramma PBS.

40


H3 Promotie In zekere zin is het werk van ProDemos van begin tot eind communicatie. Om publieksgroepen te

bereiken is externe communicatie immers essentieel. Daarbij wil ProDemos ook steeds zoeken

naar een aanbod waarvoor publiek bereid is te betalen. Daardoor kan immers het bereik van

ProDemos groter zijn dan waarvoor subsidie wordt verstrekt.

H3.01 Jaarverslag

ProDemos legt publiekelijk verantwoording af over zijn activiteiten en werkzaamheden. Het

jaarverslag dat in het voorjaar verschijnt, is een weergave van de activiteiten van ProDemos over

het afgelopen jaar. Dit wordt voor het grote publiek digitaal op de website ter beschikking

gesteld.

H3.02 Publiciteit en communicatie

De afdeling Communicatie verzorgt de corporate communicatie van ProDemos. Daarnaast onder-

steunt de afdeling de directie en de diensten bij de interne en externe communicatie rond de

diverse producten, diensten en activiteiten van ProDemos.

Hierbij wordt gebruik gemaakt van een uitgebreide middelenmix, waaronder websites,

persberichten, folders, flyers, advertenties, aanwezigheid op beurzen, sociale media, in

nieuwsbrieven enz.

ProDemos wil de publiciteit en communicatie nog meer verbinden met marketing, in relatie tot

innovatie. Marketing en het uitvoeren van kostendekkende activiteiten zijn geen doelen op

zichzelf. ProDemos heeft een ideële missie: mensen informeren over en betrekken bij

democratie en rechtsstaat. Maar er is natuurlijk alle reden om te zoeken naar mogelijkheden om

deelnemers te laten bijdragen in de kosten. Daardoor kan de opbrengst van ProDemos groter

zijn dan alleen de subsidie mogelijk zou maken.

H3.03 Corporate website

De corporate website is voor veel bezoekers het startpunt voor het contact met ProDemos. De

website biedt veel informatie over onze producten, diensten en activiteiten. Daarnaast is er

ruimte voor meer algemene informatie over politiek, democratie en rechtsstaat. Tot slot biedt de

website de mogelijkheid om direct producten af te nemen door middel van het reserverings-

systeem en de webshop. De website wordt dagelijks beheerd en is voortdurend in ontwikkeling.

Het bezoek aan de website www.prodemos.nl varieert van 3.000 tot 5.000 bezoekers per week.

In periodes met verkiezingen loopt dit aantal flink op, tot 16.000 (bij gemeenteraads-

verkiezingen) en tot 25.000 (bij landelijke verkiezingen) bezoekers per week.

H3.04 Nieuwsbrieven

ProDemos brengt een papieren nieuwsbrief en een aantal digitale nieuwsbrieven uit.

-Papieren nieuwsbrief

De papieren nieuwsbrief geeft een overzicht van waar ProDemos zich mee bezighoudt. Zo bevat

de nieuwsbrief onder meer aankondigingen en verslagen van onze activiteiten en berichten over

nieuwe producten en diensten die we aanbieden. De vorm biedt de mogelijkheid tot meer

verdieping en achtergronden.

Naast een informatief doel, heeft de nieuwsbrief ook nadrukkelijk als functie om de lezer

enthousiast te maken voor ons aanbod. De nieuwsbrief wordt ook ingezet als corporate

promotiemiddel.

41


Frequentie: 4 maal per jaar

Oplage: ongeveer 4.000 exemplaren

Aantal abonnees: 2.400

Doelgroep: algemeen publiek, stakeholders, geïnteresseerden in democratie en

Rechtsstaat.

-Digitale nieuwsbrieven

ProDemos heeft verschillende digitale nieuwsbrieven, elk voor een andere doelgroep. Hiermee

leveren we informatie zoveel mogelijk op maat.

Algemene digitale nieuwsbrief


Aantal abonnees: ongeveer 5.000

Doelgroep: algemeen publiek, mensen die zich hebben aangemeld om op de hoogte

te blijven van de activiteiten van ProDemos

Inhoud: een overzicht van wat ProDemos doet (in de volle breedte).

Educatienieuwsbrief


Aantal abonnees: ruim 7.000

Doelgroep: leraren van alle onderwijstypes

Inhoud: een overzicht van wat ProDemos doet voor het onderwijs.

Activiteitennieuwsbrief


Aantal abonnees: bijna 4.000

Doelgroep: (potentiële) bezoekers van onze activiteiten

Inhoud: een activiteitenladder, een overzicht van activiteiten die de komende

maand door ProDemos worden georganiseerd.

Nieuwsbrief voor gemeenten


Aantal abonnees: nog niet bekend (nieuw vanaf september 2014)

Doelgroep: gemeenteambtenaren die zich bezighouden met bijvoorbeeld burger-

participatie en communicatie, griffiers, raadsleden, burgemeesters en

gemeentesecretarissen

Inhoud: een overzicht van wat ProDemos doet voor gemeenten.

Nieuwsbrief voor rechtbanken


Aantal abonnees: nog niet bekend (nieuw vanaf september 2014)

Doelgroep: rechtbankmedewerkers die zich bezighouden met bijvoorbeeld publieks-

voorlichting of educatie

Inhoud: een overzicht van wat ProDemos doet voor rechtbanken.

42


H Innovatie, kwaliteit en promotie

Bereik:


Verbetering reserveringssysteem

Kennisontwikkeling intern

Kwaliteitscyclus

Opbrengst en kwaliteit

Jaarverslag 200 exemplaren en via website

Publiciteit en communicatie

Corporate website 210.000 bezoekers (schatting)

Papieren nieuwsbrief 4.000

Digitale nieuwsbrieven 20.000 (schatting)

Subsidie Staten-Generaal:

Investeringen voor uitbreiding en vernieuwing inrichting gebouw Hofweg

Documents

20140918 Activiteitenprogramma 2015 DEF - ProDemos€¦ · In 2015 en 2016 zal een deel van het beschikbare budget worden gebruikt voor noodzakelijke investeringen in het gebouw