2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Aratırması2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Aratırması 8 Kasım2019 Anadolu Hotels Downtown Ankara Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü

2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

8 Kasım 2019

Anadolu Hotels Downtown

Ankara

Hacettepe Üniversitesi

Nüfus Etütleri Enstitüsü

T.C. Cumhurbaşkanlığı

Strateji ve Bütçe Başkanlığı

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik

Araştırma Kurumu

Ana Rapor Toplantısı

Doç. Dr. Alanur Çavlin

SUNUŞ PLANI

• Nüfusun yaş yapısı

• Doğurganlık ve doğurganlık tercihleri

• Gebeliği önleyici yöntem kullanımı

• Doğum öncesi ve sonrası bakım

• Erken yaş ölümleri

• Aşılanma

• Emzirme ve ek gıda

• Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri göstergeleri

• Son sözler

Hanehalkı Nüfusunun Yaş YapısıTürkiye

5 0 5

0-45-9

10-1415-1920-2425-2930-3435-3940-4445-4950-5455-5960-6465-6970-7474-7980+

Erkek Kadın

24 24 25 23

67 61 65 68

9 14 10 9

Kent Kır Türkiye 2018 ADNKS

0-14 15-64 65+

Hanehalkı Özellikleri

Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü Türkiye

0

1

2

3

4

5

6

1983 1988 1993 1998 2003 2008 2013 2018

5,34,8

4,54,3 4,1

3,93,6

3,5


Eğitim GöstergeleriTürkiye

14

33

21

33

25

34

15

26

0 10 20 30 40 50

Eğitimi yok/ İlkokulubitirmemiş

İlkokul

Ortaokul

Lise ve üzeri

Kadın Erkek

Hanehalkı Nüfusunun Eğitim Durumu(6 ve üzeri yaşlar)

0

20

40

60

80

100

120

Erke

k

Kad

ın

Top

lam

Cin

siye

t Fa

rklıl

ığı E

nd

eksi

Erke

k

Kad

ın

Top

lam

Cin

siye

t Fa

rklıl

ığı E

nd

eksi

İlkokul ve OrtaokulLise

94 95 94 101

78 77 77

99

Okullaşma Oranları


Kadınların Diğer ÖzellikleriTürkiye

Hiç evlenmemiş

30

Evli66

Boşanmış/ayrı yaşıyor3

Eşi ölmüş1

Kadınların Temel Özellikleri

Halen çalışıyor

28

Halen çalışmıyor4

Son 12 ayda çalışmamış/hiç çalışmamış64

Cevapsız/bilinmiyor4

Son 12 ayda çalışmış olan kadınların %61’i sosyal güvencesi olarak çalışmıştır.

Medeni Durum Çalışma Durumu

Hanehalkı Nüfusunun Yaş YapısıSuriyeli

örneklemi

15 10 5 0 5 10

0-4

10-14

20-24

30-34

40-44

50-54

60-64

70-74

80+

Erkek Kadın

45 51 45

53 46 53

2 3 2

Kamp dışı Kamp Türkiye

0-14 15-64 65+

Ortalama hanehalkı büyüklüğü: 6.0


Eğitim GöstergeleriSuriyeli

örneklemi

35

38

15

11

40

37

13

9

0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0

Eğitimi yok/ İlkokulubitirmemiş

İlkokul

Ortaokul

Lise ve üzeri

Kadın Erkek


0

20

40

60

80

100

120

Erke

k

Kad

ın

Top

lam

Cin

siye

t Fa

rklıl

ığı E

nd

eksi

Erke

k

Kad

ın

Top

lam

Cin

siye

t Fa

rklıl

ığı E

nd

eksi

İlkokul ve OrtaokulLise

74 78 76

106

12 1714

145

Hanehalkı Nüfusunun Eğitim Durumu(6 ve üzeri yaşlar)

Okullaşma Oranları

Kadınların Diğer Özellikleri

Hiç evlenmemiş

17

Evli78

Boşanmış/ayrı yaşıyor

2

Eşi ölmüş

3

Suriyeli örneklemi

Kadınların Temel Özellikleri

Halen çalışıyor

9

Halen çalışmıyor

2

Son 12 ayda çalışmamış/hiç çalışmamış82

Cevapsız/bilinmiyor8

Medeni Durum Çalışma Durumu

Toplam Doğurganlık HızıTürkiye

2,2

2,8

2,0

2,8

2,1

1,6

3,2

2,3

0,00

0,50

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

Kent Kır Batı Güney Orta Kuzey Doğu Türkiye

Doğurganlık ve Doğurganlık Tercihleri

Toplam Doğurganlık HızıTürkiye

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

1978TDA

1983TDA

1988TDSA

1993TNSA

1998TNSA

2003TNSA

2008TNSA

2013TNSA

2018TNSA

4,34,0

3,0 2,72,6 2,2 2,2 2,3

2,3


Yaşa Özel Doğurganlık HızlarıTürkiye

93

259

218

154

101

38

2

30

124 148

100

5510

10,0

50,0

100,0

150,0

200,0

250,0

300,0

15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49

1978 TDA 1988 TDSA 1993 TNSA 1998 TNSA

2003 TNSA 2008 TNSA 2013 TNSA 2018 TNSA


Ortanca İlk Evlenme ve Doğum Yaşı(25-49 yaş)

Türkiye

0

10

20

30

19931998

20032008

20132018

19,0 19,520,0 20,8 21,0

21,4

20,8 21,3 21,8 22,3 22,9 23,3

ilk evlenme yaşı İlk doğum yaşı


Adölesan Evlilik ve AnnelikTürkiye

1993

1998

2003

2008

2013

2018

10

9

8

6

5

4


15-19 yaş grubunda doğurganlığa başlama

1993

1998

2003

2008

2013

2018

23

23

18

14

15

15

20-24 yaş grubunda 18 yaş öncesi evlenme

Doğurganlık TercihleriTürkiye

Hemen istiyor, 13

Daha sonra

istiyor; 14

İstiyor, zamanını bilmiyor,

2

Kararsız, 4Başka istemiyor,

53

Tüpleri bağlanmış,

10

Gebe kalması

mümkün değil , 5


2,4 2,5 2,5 2,52,9 3,0

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

1993TNSA

1998TNSA

2003TNSA

2008TNSA

2013TNSA

2018TNSA

Doğurganlık Tercihleri İdeal Çocuk Sayısı(Evli Kadınlar)

Doğurganlık HızlarıSuriyeli

örneklemi

5,8 5,54,9

4,1

5,3

0

1

2

3

4

5

6

7

Eğitimiyok/ilk.

Bitirmemiş

İlkokul Ortaokul Lise veüzeri

Türkiye

209

312

218

176

105

28 130

50

100

150

200

250

300

350

15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49

Toplam Doğurganlık Hızı Yaşa Özel Doğurganlık Hızları


Diğer doğurganlık göstergeleriSuriyeli

örneklemi

• Ortanca ilk evlenme yaşı: 19,3

• Ortanca ilk doğum yaşı: 21,4

• Adölesan evlilikler: %49

• Adölesan annelik: %39

• İdeal çocuk sayısı (evli kadınlar): 4,1

Hemen istiyor

20

Daha sonra istiyor

25

İstiyor, zamanını bilmiyor

3

Kararsız7

Başka istemiyor

41

Tüpleri bağlanmış

2

Gebe kalması

mümkün değil

2


Temel Özelliklere Göre Yöntem Kullanımı Türkiye

45

26

29

50

19

31

Kent

Kır

50 47 54 47 43 49

20 1821

2523

21

30 3525 28 34 30

Batı Güney Orta Kuzey Doğu Türkiye

Modern Yöntem Geleneksel Yöntem Yöntem Kullanmıyor

Modern Yöntem

Geleneksel Yöntem

Yöntem Kullanmıyor

• Herhangi bir yöntem kullanmış evli kadınların oranı: %90

• Modern yöntem: %77

Gebeliği Önleyici

Yöntemler

Yöntem Kullanımındaki Değişimler1993-2018

Türkiye

37

36

29

27

27

30

28

26

29

27

26

21

35

38

43

46

47

49

0 10 20 30 40 50 60 70

1993 TNSA

1998 TNSA

2003 TNSA

2008 TNSA

2013 TNSA

2018 TNSA

Modern Yöntem Geleneksel Yöntem Yöntem Kullanmıyor

Gebeliği Önleyici

Yöntemler

Yöntem Kullanımındaki Değişimler1993-2018

TürkiyeGebeliği Önleyici

Yöntemler

35

19

7

26

4 4

20

8

24

65

20

11

26

8

5

17

14

26

9

5

17 16

26

10

5

14

1920

0

5

10

15

20

25

30

TüplerinBağlanması

Hap RİA Kondom Geri Çekme

1993 TNSA 1998 TNSA 2003 TNSA 2008 TNSA 2013 TNSA 2018 TNSA

Karşılanmamış Aile Planlaması İhtiyacında Değişimler (1993-2018)

21

Türkiye

1514

10

8

6

12

0

2

4

6

8

10

12

14

16


Gebeliği Önleyici

Yöntemler

Gebeliği Önleyici YöntemlerinBilinmesi ve Kullanımı

Suriyeli örneklemi

99

71

43

99

54

24

91

47

19

0

20

40

60

80

100

Yöntem Biliyor Yöntem Kullanmış Halen YöntemKullanıyor

Herhangi bir Yöntem Modern Yöntem Geleneksel Yöntem

Gebeliği Önleyici

Yöntemler

Gebeliği Önleyici YöntemlerSuriyeli

örneklemiGebeliği Önleyici

Yöntemler

2

6

13

2

18

0

5

10

15

20

25

30

Tüplerin Bağlanması Hap RİA Kondom Geri Çekme

Yöntemlerin Temin Edildiği Kaynak veKarşılanmamış Aile Planlaması İhtiyacı

Suriyeli örneklemi

21

33

10

220

5

13

17

3 3

Devlet Hastanesi

Doğumevi

Aile hekimliği

Aile sağlığı merkezi

Toplum sağlığımerkeziÖzel doktor

Özelhastane/poliklinikEczane

Göçmen sağlığımerkeziDiğer

Market/dükkan

Toplam kamu: %39

Toplam özel: %38

Toplam diğer: %23

36

1018

25

11

Aile planlaması ihtiyacıyok

Doğumların arasınıaçmak için karşılanmışihtiyaç

Doğumların arasınıaçmak içinkarşılanmamış ihtiyaç

Doğumu sonlandırmakiçin karşılanmamışihtiyaç

Doğumu sonlandırmakiçin karşılanan ihtiyaç

Yöntemin Temin Edildiği Kaynak Karşılanmamış Aile Planlaması İhtiyacı

Gebeliği Önleyici

Yöntemler

Düşükler ve Ölü Doğumlar (100 Gebelikte))

Türkiye

9

18

2

9

15

2

1011

1

11 10

1

14

5

1

13

6

1

0

5

10

15

20

25

Kendiliğinden düşük İsteyerek düşük Ölü doğum


Düşükler ve

Ölü Doğumlar

Düşükler ve Ölü Doğumlar (100 Gebelikte))

Suriyeli örneklemi

Düşükler ve

Ölü Doğumlar

15

21

0

5

10

15

20

Kendiliğindendüşük

İsteyerek düşük Ölü doğum

Gebelik ve Doğum BakımıTürkiye

Anne ve Çocuk Sağlığı

36

42

54

74

89

90

0 20 40 60 80 100

1993 TNSA

1998 TNSA

2003 TNSA

2008 TNSA

2013 TNSA

2018 TNSA

Yeterli Sayıda (4+) Doğum Öncesi

Bakım Alan Kadınlar

62

76

6068

73 7381 83

78

92 91 9097 97 9796 99 99

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Doğum öncesi bakım Sağlık personelininyardımcı olduğu

doğumlar

Sağlık kuruluşundadoğum

1993 TNSA 1998 TNSA 2003 TNSA

2008 TNSA 2013 TNSA 2018 TNSA

Doğum Sırasında Yardım

Kır, 71

Kır, 27

Kent, 87

Kent, 120

20

40

60

80

100

Doktor Hemşire/Ebe

Türkiye, 83

Türkiye, 16

9383 86 86

67

716 14 13

32

0

20

40

60

80

100

Batı Güney Orta Kuzey Doğu

Doktor Hemşire/Ebe

TürkiyeAnne ve Çocuk Sağlığı

Kır / Kent Bölge

Doğum Sonrası BakımTürkiye


96

96

97

96

94

96

96

96

95

94

85

93

0 20 40 60 80 100

Batı

Güney

Orta

Kuzey

Doğu

Türkiye

2013 TNSA 2018 TNSA

Anneler

Sezaryen DoğumlarTürkiye


7

14 21

3748

52

0

10

20

30

40

50

60

1993TNSA

1998TNSA

2003TNSA

2008TNSA

2013TNSA

2018TNSA

Gebelik ve Doğum Bakımı

• Doğumların %64’ünde yeterli sayıda (4+) doğum öncesi bakım alınmıştır. • Son 5 yıldaki doğumların %27’si sezaryen doğumdur.


Suriyeli örneklemi

93 98 93

0

20

40

60

80

100

Doğum öncesibakım

Doğumda yardımeden sağlıkpersoneli

Doğumun yapıldığıyer

Gebelik ve Doğum BakımıAnne ve Çocuk Sağlığı

Suriyeli örneklemi

85 8491 89 86

52

72 73 72 69

0

20

40

60

80

100

Anne Bebek

ÇOCUKLARIN AŞILANMASI

• 2018 TNSA’da aşılanma bilgisi 2015-2018 yıllarında

doğan tüm çocuklar için toplanmıştır.

• Aşılanma hızları için farklı tanımlar:

1. 12-23 aylık çocuklar için yaşa uygun aşılar: BCG, 3 doz

DTaP-Hib-IPV, 3 doz Hepatit B, OPA, 3 doz PCV

2. 24-35 aylık çocuklar için yaşa uygun aşılar: BCG, 3 doz

DTaP-Hib-IPV, 3 doz Hepatit B, 2 doz OPA, 3 doz PCV, 2

doz Hepatit A, suçiçeği

3. 24-35 aylık çocuklar için tüm temel aşılar: BCG, 3 doz

DTaP-Hib-IPV, KKK

Aşılanma Oranları(12-23 Aylık Bebekler)

2

67

91

82

75

90

96

88

81

93

83

79

93

0 50 100

Aşısız

Yaşa uygun tüm…

KPA 1

KPA 2

KPA 3

OPA 1

Hep B 1

Hep B 2

Hep B 3

DaBT-Hib-IPA 1

DaBT-Hib-IPA 2

DaBT-Hib-IPA 3

BCG

TürkiyeAnne ve Çocuk Sağlığı

Aşılanma Oranları(12-23 Aylık Bebekler)


Suriyeli örneklemi

860

8274

6977

9085

7485

7869

84

0 50 100

AşısızYaşa uygun tüm…

KPA 1KPA 2KPA 3OPA 1

Hep B 1Hep B 2Hep B 3

DaBT-Hib-IPA 1DaBT-Hib-IPA 2DaBT-Hib-IPA 3

BCG

Erken Çocukluk Dönemi GelişimiTürkiye


16

49

65

0

20

40

60

80

100

Baba Anne Herhangi biryetişkin

hanehalkıüyesi

14

73

96

98

74

0 20 40 60 80 100

Okuryazarlık-sayısal beceri

Sosyal-duygusal

Öğrenme

Fiziksel

EÇGİ

Öğrenmeyi Teşvik Eden ve Okula Hazırlayan

Etkinliklerle Destekleme

EÇGİ: İndeks değeri & Öğrenme Alanları

Erken Çocukluk Dönemi GelişimiAnne ve Çocuk Sağlığı

Suriyeli örneklemi

3

16

25

-10

10

30

50

Baba Anne Herhangi biryetişkin

hanehalkıüyesi

15

81

89

97

75

0 20 40 60 80 100

Okuryazarlık-sayısal beceri

Sosyal-duygusal

Öğrenme

Fiziksel

EÇGİ

Öğrenmeyi Teşvik Eden ve Okula Hazırlayan

Etkinliklerle DesteklemeEÇGİ: İndeks değeri & Öğrenme Alanları

Bebek ve Çocuk Ölümlülüğünü Etkileyen Yüksek Riskli Doğurganlık Davranışları

TürkiyeÇocuk Ölümlülüğü

34

31

27

9

29

5

41

25

Hiçbir yüksek risk kategorisindeolmayanlar

Önlenemez risk kategorisinde olanlar

Tekli yüksek risk kategorisinde olanlar

Çoklu yüksek risk kategorisinde olanlar

Son 5 yıldaki doğumların yüzdesi Halen evli kadınların yüzdesi

Erken Yaş Ölüm Hızları

22

5

27

35

2

37

42

10

52

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55

Bebek ölümhızı

Çocuk ölümhızı

5 yaş altıölüm hızı

Araştırmadan önceki 10-14 yıl Araştırmadan önceki 5-9 yıl

Araştırmadan önceki 0-4 yıl

Çocuk Ölümlülüğü

Suriyeli örneklemi

Bebek ve Çocuk Ölümlülüğünü Etkileyen Yüksek Riskli Doğurganlık Davranışları

Çocuk Ölümlülüğü

Suriyeli örneklemi

21

22

41

15

19

9

37

37

Hiçbir yüksek risk kategorisindeolmayanlar

Önlenemez risk kategorisinde olanlar

Tekli yüksek risk kategorisinde olanlar

Çoklu yüksek risk kategorisinde olanlar

Son 5 yıldaki doğumların yüzdesi Halen evli kadınların yüzdesi

Emzirmeye Başlama (Beş yaş altı)

TürkiyeAnne ve Çocuk

Beslenmesi

98

71 86

42

0

20

40

60

80

100

Bir süre

emzirilen

çocuklar

Doğumdan

sonraki 1

saat içinde

emzirilen

çocuklar

Doğumdan

sonraki 1

gün içinde

emzirilen

çocuklar

Prelakteal

(emzirme

öncesi) besin

alan çocuklar

Diğer Emzirme Göstergeleri

95 9488 84

7062

39

59

45

144 0 0 0

0

20

40

60

80

100

<2 2-3 4-5 6-8 9-11 12-17 18-23

Emzirilen Sadece Anne Sütü


Beslenmesi

• Ortanca sadece anne sütü ile beslenme süresi: 1,8 ay

• Ortanca emzirme süresi: 16,7 ay

41

15

3

3

30

23

2

7

40 20 0 20 40

Sadece anne sütü

Anne sütü ve su

Sadece anne sütü

Anne sütü ve su

2018 TNSA 2013 TNSA

6-9

Ayl

ık<

6 A

ylık

Yaşa Göre Emzirme Durumu (Son 24 saat) Emzirme ve Ek Gıda

94

73 86

240

20

40

60

80

100

Emzirmeye Başlama (Beş yaş altı)

Anne ve Çocuk

Beslenmesi

Bir süre

emzirilen

çocuklar

Doğumdan

sonraki 1 saat

içinde emzirilen

çocuklar

Doğumdan

sonraki 1 gün

içinde emzirilen

çocuklar

Prelakteal

(emzirme öncesi)

besin alan

çocuklar

Suriyeli örneklemi

Yaşa Göre Emzirme Durumu (Son 24 saat)

Anne ve Çocuk

Beslenmesi

• Ortanca sadece anne sütü ile beslenme süresi: 3,1 ay

• Ortanca emzirme süresi: 13,7 ay

Suriyeli örneklemi

89 91 89

7771

47

20

75

54

22

6 5 2 10

20

40

60

80

100

<2 2-3 4-5 6-8 9-11 12-17 18-23

Emzirilen Sadece Anne Sütü

ÇOCUKLARIN BESLENME DURUMU

• 2006 Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Çocuk Büyüme Standartları

• Referans grubun ortanca değerinden -2 ya da -3 standart sapma

(SD) gösteren çocuklar temel alınarak 3 indeks hesaplanmıştır:

• Yaşa Göre Boy indeksi, yetersiz beslenmenin kronik etkilerini gösterir.

Yaşına göre kısa (-2 SD) ya da çok kısa (-3 SD)

• Boya Göre Ağırlık indeksi, yetersiz beslenmenin akut etkilerini gösterir.

Boyuna göre zayıf (-2 SD) ya da çok zayıf (-3 SD)

• Yaşa Göre Ağırlık indeksi, yetersiz beslenmenin kronik ve akut

etkilerini birlikte gösterir. Yaşına göre düşük kilolu (-2 SD) ya da çok

düşük kilolu (-3 SD)

• Fazla kilolu/şişman: boyuna göre kilolu (+2 SD)

Çocukların Beslenme DurumuTürkiye

Anne ve Çocuk

Beslenmesi

6

2 2

1

8

2

< 1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

-2 SD'ninaltındaki

yüzde

-3 SD'ninaltındaki

yüzde

-2 SD'ninaltındaki

yüzde

-3 SD'ninaltındaki

yüzde

+2 SD'ninaltındaki

yüzde

-2 SD'ninaltındaki

yüzde

-3 SD'ninaltındaki

yüzde

Yaşa göre boy Boya göre ağırlık Yaşa göre ağırlık

Çocukların Beslenme DurumundaZaman İçinde Değişim

19

3

10

16

2

8

12

1

4

10

1

3

7

13

6

2 2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

-2 SD'nin altındaki yüzde -2 SD'nin altındaki yüzde -2 SD'nin altındaki yüzde


Yaşa göre Boy Boya Göre Ağırlık Yaşa göre Ağırlık


Beslenmesi

Kadınların Beslenme Durumu(Beden Kitle İndeksine Göre)


Beslenmesi

41

4

2927

37

4

29 30

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Normal Zayıf Kilolu Şişman

2013 TNSA 2018 TNSA

Çocukların Beslenme DurumuAnne ve Çocuk

Beslenmesi

Suriyeli örneklemi

17

6

21

10

4

1

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

-2 SD'ninaltındaki

yüzde

-3 SD'ninaltındaki

yüzde

-2 SD'ninaltındaki

yüzde

-3 SD'ninaltındaki

yüzde

+2 SD'ninaltındaki

yüzde

-2 SD'ninaltındaki

yüzde

-3 SD'ninaltındaki

yüzde

Yaşa göre boy Boya göre ağırlık Yaşa göre ağırlık

Kadınların Beslenme Durumu(Beden Kitle İndeksine Göre)

Anne ve Çocuk

Beslenmesi

Suriyeli örneklemi

37

3

28

32

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Normal Zayıf Kilolu Şişman

Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Göstergeleri

Gösterge Erkek Kadın ToplamTNSA 2018

tablo numarası

2. Açlığa son

2.2.1 5 yaş ve altı çocuklarda büyüme geriliğinin yaygınlığı 6,1 5,8 6,0 11.1

2.2.2 5 yaş altı çocuklar arasında kötü beslenmenin yaygınlığı 11,0 8,4 9,8a 11.1

a) 5 yaş altı çocuklar arasında aşırı zayıflık yaygınlığı 1,7 1,6 1,7 11.1

b) 5 yaş altı çocuklar arasında obezite yaygınlığı 9,3 6,8 8,1 11.1

3. Sağlık ve kaliteli yaşam

3.7.1 Modern yöntemlerle kendi aile planlaması ihtiyacını karşılayabilen üreme çağındaki (15-49 yaş) kadınların oranı

na 60,6 na 7.13.2

5. Toplumsal cinsiyet eşitliği

5.6.1 Gebelik önleyici uygulamaların kullanımı, cinsel ilişkileri ve üreme sağlığına ilişkin kendi bilinçli kararlarını veren 15-49 yaş kadınların oranı1

na 49,8 na -

16. Barış, adalet ve güçlü kurumlar16.9.1 Yaşa göre, bir sivil otorite tarafından doğumları tescil edilen 5 yaş altı 98,2 98,7 98,4 2.11

Türkiye

na = Uygun değil1 Sadece gebe olmayan halen evli kadınlar için hesaplanmıştır. Ana rapor içinde yer almamaktadır.a Bu değer kız ve oğlan çocukları için hesaplanan değerlerin aritmetik ortalamasıdır.

Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Göstergeleri

Gösterge Erkek Kadın ToplamTNSA 2018

tablo numarası

2. Açlığa son

2.2.1 5 yaş ve altı çocuklarda büyüme geriliğinin yaygınlığı 19,9 14,7 17,4 11.1

2.2.2 5 yaş altı çocuklar arasında kötü beslenmenin yaygınlığı 13,9 10,4 12,3a 11.1

a) 5 yaş altı çocuklar arasında aşırı zayıflık yaygınlığı 2,3 1,4 1,9 11.1

b) 5 yaş altı çocuklar arasında obezite yaygınlığı 11,6 9,0 10,4 11.1

3. Sağlık ve kaliteli yaşam

3.7.1 Modern yöntemlerle kendi aile planlaması ihtiyacını karşılayabilen üreme çağındaki (15-49 yaş) kadınların oranı

na 37,8 na 7.11

5. Toplumsal cinsiyet eşitliği

5.6.1 Gebelik önleyici uygulamaların kullanımı, cinsel ilişkileri ve üreme sağlığına ilişkin kendi bilinçli kararlarını veren 15-49 yaş kadınların oranı1

na 34,9 na -

16. Barış, adalet ve güçlü kurumlar16.9.1 Yaşa göre, bir sivil otorite tarafından doğumları tescil edilen 5 yaş altı 79,7 78,4 79.1 2.11

na = Uygun değil1 Sadece gebe olmayan halen evli kadınlar için hesaplanmıştır. Ana rapor içinde yer almamaktadır.a Bu değer kız ve oğlan çocukları için hesaplanan değerlerin aritmetik ortalamasıdır.

Suriyeli örneklemi

Son Sözler...• Türkiye halen genç bir nüfus yapısına sahiptir, ancak yaşlı nüfusun payı artıyor...

Toplam nüfusun %25’i 15 yaşın altında, 65 yaş ve üzeri nüfusun oranı ise ilk kez %10’a ulaşmıştır.

• Hanehalkı büyüklüğü azalmaya devam ediyor...

Son 20 yılda Türkiye’deki ortalama hanehalkı büyüklüğü 4,5 kişiden 3,5 kişiye düşmüştür. Türkiye’deki hanehalklarının dörtte üçü 4 ya da daha fazla kişiden oluşmaktadır. Hanelerin %9’u ise tek kişilik hanelerdir.

• Çocukların neredeyse tamamı nüfusa kayıtlı...

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin yedinci maddesine göre temel insan haklarından birisi olarak kabul edilen çocukların doğumunu takiben nüfusa kayıt edilmesi konusunda Türkiye'de önemli derecede iyileşme yaşanmıştır. Nüfus ve Sağlık araştırmalarının sonuçlarına göre, son yirmi yıl içinde nüfusa kayıtlı olmayan beş yaş altı çocukların oranı %26’dan %2’ye gerilemiştir.

• Eğitim seviyesinde iyileşmeler mevcut ancak kadın ve erkek arasındaki fark lise ve üzeri eğitimde ve kırsal yerleşim yerlerinde devam ediyor…

2018 TNSA sonuçlarına göre, 6 yaş üzerindeki nüfus içinde kadınların %25’i, erkeklerin ise %14’ü ya hiç okula gitmediğini ya da ilkokulu bitirmediğini göstermektedir. Eğitimde cinsiyet farklılığı genç kuşakta ve ilkokul-ortaokul eğitim düzeylerinde azalmaktadır. Ancak lise ve üzeri eğitimde özellikle kırsal yerleşim yerlerinde yaşayan kadınlar için dezavantaj azalarak devam etmektedir.

Son Sözler...• Evlenme yaşı ve akraba evliliği yaygınlığı değişmiyor...

Türkiye’de 25-49 yaş grubundaki kadınlar için ilk evlenme yaşı son on yıl içerisinde değişmemiştir. Ortanca ilk evlilik yaşı ise 21’dir. Erken yaşta yapılan evlilikler açısında 15-19 yaş grubundaki kadınların %5’inin evlenmiş olduğu görülmektedir. Evliliklerin %24’ü akraba evliliğidir.

• Doğurganlık düzeyi durağanlaştı...

Türkiye’de doğurganlık düzeyi kadın başına ortalama 2,3 çocuk seviyesindedir. Doğurganlık seviyesi son 15 yılda neredeyse hiç değişmemiştir. Ancak doğumlar ileri yaşlara ötelenmiştir. Doğurganlık düzeyinde bölgesel farklılık azalarak devam etmekte; Kadın başına düşen ortalama çocuk sayısı Kuzey Bölgesi'nde 1,6 çocuk iken, Doğu Anadolu Bölgesi'nde 3,2 çocuktur.

• Gebeliği önleyici geleneksel yöntem kullanımı azaldı...

Türkiye genelinde evli ve doğurgan çağdaki kadınların %70’i gebeliği önleyici bir yöntem kullanmaktadır. Son 5 yılda modern yöntem kullanımı artarken (%47’den %49’a), geleneksel yöntem kullanımı azalmıştır (%26’dan %21’e). En yaygın kullanılan modern yöntem kondom (%19), en yaygın kullanılan geleneksel yöntem ise geri çekme yöntemidir (%20).

• Doğum öncesi ve sonrası bakım hizmetleri yaygınlaşmaya devam ediyor…

2018 TNSA sonuçları, Türkiye’de anne-çocuk sağlığı göstergelerindeki iyileşmenin tüm bölgelerde devam ettiğini göstermektedir. Sağlık personelinden doğum öncesinde ve doğumdan sonraki 41 gün içinde bakım alan kadınların oranı %96’dır.

• Hastane doğumları artarken sezaryen yaygınlaşıyor…

Son beş yıldaki doğumların %99’u bir sağlık kuruluşunda gerçekleşmiştir. Doğumların yarısından fazlası (%52) sezaryen doğumdur. Sezaryen doğumlarda beş sene öncesine göre %4’lük bir artış gözlenmiştir.

Son Sözler...

• Çocukların yüzde 6’sının boyu yaşına göre kısadır...

2018 TNSA sonuçları, Türkiye’de beş yaşından küçük çocukların %6’sının boyunun yaşına göre kısa yani bodur olduğunu göstermektedir. Türkiye’de kronik beslenme sorunları sonucu oluşan bodurluk kırsal alanlarda (%8), Doğu Bölgesi’nde (%8), düşük refah seviyesindeki hanelerde yaşayan (%12) ve annesi eğitimsiz (%9) çocuklar arasında daha yaygındır.

Ayrıca, çocukların %8’inin obez olduğu tespit edilmiştir.

• Kadınlar arasında obezite artmaya devam ediyor...

Beden Kitle İndeksine göre kadınların %29’u kilolu; %30’u ise obezdir. Bir başka ifade ile Türkiye’de her on kadından altısı aşırı kilolu ya da şişmandır.

Son Sözler...Türkiye’de yaşayan Suriyelilerde ise...

• Doğurganlık düzeyi kadın başına ortalama 5,3 çocuk seviyesindedir.

• Ortalama ideal çocuk sayısı 15-49 yaş arası halen evli Suriyeli kadınlar için 4,1 çocuktur.

• Gebeliği önleyici yöntem kullanımındaki yaygınlık oranı, 15-49 yaş arasındaki halen evli Suriyeli kadınlarda %43’tür. Bu kadınların %24'ü modern yöntemleri, %19'u ise, geleneksel yöntemleri kullanmaktadır.

• Suriyeli göçmen kadınların %21’inin karşılanmamış aile planlamasına ihtiyacı vardır.

• Suriyeli çocukların %21’inin nüfus kaydı yoktur.

• Suriyeli göçmen kadınların %93’ü doğum öncesi bakımı bir sağlık görevlisinden almıştır.

• Suriyeli göçmen nüfusta doğumların %93’ü bir sağlık kuruluşunda gerçekleştirilmiş ve %89’u doğumdan sonraki 41 gün içinde doğum sonrası bakım almıştır.

• Suriyeli 5 yaş altı çocukların %17’si bodur ya da yaşına göre çok kısadır.

• Suriyeli kadınların %60’ı fazla kilolu ya da şişmandır.

2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

8 Kasım 2019

Anadolu Hotels Downtown

Ankara

Hacettepe Üniversitesi

Nüfus Etütleri Enstitüsü

T.C. Cumhurbaşkanlığı

Strateji ve Bütçe Başkanlığı

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik

Araştırma Kurumu

Ana Rapor Toplantısı

Doç. Dr. Alanur Çavlin

Documents

2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Aratırması2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Aratırması 8 Kasım2019 Anadolu Hotels Downtown Ankara Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü