371

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013

Embed Size (px)

Citation preview

  • 2013 Trkiye

    Nfus ve Salk Aratrmas

    Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits Ankara, Trkiye

    Katkda bulunanlar:

    T.C. Kalknma Bakanl Ankara, Trkiye

    ve

    T.C. Salk Bakanl Ankara, Trkiye

    Mali kayna salayan:

    Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK)

    Kamu Kurumlar Aratrma ve Gelitirme Projelerini Destekleme Program (KAMAG)

    Kasm 2014

    Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits T.C. Kalknma Bakanl

    Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu

    2013 Trkiye

    Nfus ve Salk Aratrmas

    Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits Ankara, Trkiye

    Katkda bulunanlar:

    T.C. Kalknma Bakanl Ankara, Trkiye

    ve

    T.C. Salk Bakanl Ankara, Trkiye

    Mali kayna salayan:

    Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK)

    Kamu Kurumlar Aratrma ve Gelitirme Projelerini Destekleme Program (KAMAG)

    Kasm 2014

    Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits T.C. Kalknma Bakanl

    Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu

    2013 Trkiye

    Nfus ve Salk Aratrmas

    Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits Ankara, Trkiye

    Katkda bulunanlar:

    T.C. Kalknma Bakanl Ankara, Trkiye

    ve

    T.C. Salk Bakanl Ankara, Trkiye

    Mali kayna salayan:

    Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK)

    Kamu Kurumlar Aratrma ve Gelitirme Projelerini Destekleme Program (KAMAG)

    Kasm 2014

    Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits T.C. Kalknma Bakanl

    Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu

    2013 Trkiye

    Nfus ve Salk Aratrmas

    Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits Ankara, Trkiye

    Katkda bulunanlar:

    T.C. Kalknma Bakanl Ankara, Trkiye

    ve

    T.C. Salk Bakanl Ankara, Trkiye

    Mali kayna salayan:

    Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK)

    Kamu Kurumlar Aratrma ve Gelitirme Projelerini Destekleme Program (KAMAG)

    Kasm 2014

    Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits T.C. Kalknma Bakanl

    Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu

  • Yayn No: NEE-H.14.01 ISBN 978-975-491-390-3 Bu yaynda yer alan bilgilerden Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits sorumludur ve bu bilgiler hibir ekilde Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumunun (TBTAK) grn yanstmamaktadr. 2013 Trkiye Nfus ve Salk Aratrmas (TNSA-2013) Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits tarafndan gerekletirilmitir. Projenin yararlanc kurumu T.C. Kalknma Bakanldr. TNSA-2013n mali destei Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK) tarafndan Kamu Kurumlar Aratrma ve Gelitirme Projelerini Destekleme Program kapsamnda salanmtr. TNSA-2013, dnya apnda yrtlen Nfus ve Salk Aratrmalar (Demographic and Health Surveys, DHS program) projesinin model ve standartlar erevesinde yrtlm ve uluslararas karlatrlabilir nitelikte bir aratrmadr. Veri ileme, ana raporun tablasyonu ve gzden geirilmesinde ICF Macro International Inc. teknik yardm salamtr. TNSA-2013 konusunda daha ayrntl bilgi iin: Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits, 06100 Ankara, Trkiye (telefon: 312-305-1115; faks: 312-311-8141; e-posta: [email protected]; internet: www.hips.hacettepe.edu.tr). The DHS Program projesi hakknda daha ayrntl bilgi iin: ICF International, 530 Gaither Road, Suite 500, Rockville, MD 20850, USA (telefon: 301-407-6500; faks: 301-407-6501; e-posta: [email protected]; internet: www.DHSprogram.com). Bu yayn iin nerilen kaynak gsterim ekli: Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits (2014), 2013 Trkiye Nfus ve Salk Aratrmas. Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits, T.C. Kalknma Bakanl ve TBTAK, Ankara, Trkiye. Elma Teknik Basm Matbaaclk Ltd. ti. tarafndan baslmtr. atal Sok. 11/A Maltepe/Ankara Tel: 0312 2299265

    indekiler | i i

    NDEKLER Tablolar ve ekiller Listesi .......................................................................................................... v nsz ....................................................................................................................................... xi zet Bulgular ............................................................................................................................. xv Trkiye Haritas ....................................................................................................................... xxi BLM 1 GR 1.1 Corafya .......................................................................................................................... 1 1.2 Tarih ................................................................................................................................ 1 1.3 dari Bln ve Politik rgtlenme ............................................................................... 2 1.4 Toplumsal ve Kltrel zellikler .................................................................................... 3 1.5 Ekonomi .......................................................................................................................... 4 1.6 Blgeler ........................................................................................................................... 6 1.7 Nfus ............................................................................................................................... 7 1.8 Nfus ve Aile Planlamas Politikalar ve Programlar .................................................... 9 1.9 Salk Konusundaki ncelikler ve Programlar ............................................................. 10 1.10 Trkiyede Salk Hizmetleri Sistemi ........................................................................... 10 1.11 Aratrmann Amalar ve Organizasyonu .................................................................... 12 BLM 2 HANEHALKI NFUSU VE KONUT ZELLKLER 2.1 Hanehalk Nfusunun zellikleri .................................................................................. 17 2.2 Anne ve/veya Babas ile Yaamayan ocuklar ............................................................. 21 2.3 Hanehalk Nfusunun Eitimi ....................................................................................... 23 2.4 Konut zellikleri ........................................................................................................... 33 2.5 Hanehalk Refah ........................................................................................................... 39 2.6 Nfus Kayd ................................................................................................................... 40 BLM 3 KADINLARIN TEMEL ZELLKLER 3.1 Temel zellikler ............................................................................................................ 43 3.2 Eitim ve Okuryazarlk Dzeyi ..................................................................................... 45 3.3 stihdam ve ................................................................................................................ 48 3.4 Sosyal Gvence Kapsam .............................................................................................. 54 3.5 Salk Sigortas Kapsam .............................................................................................. 55

  • Yayn No: NEE-H.14.01 ISBN 978-975-491-390-3 Bu yaynda yer alan bilgilerden Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits sorumludur ve bu bilgiler hibir ekilde Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumunun (TBTAK) grn yanstmamaktadr. 2013 Trkiye Nfus ve Salk Aratrmas (TNSA-2013) Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits tarafndan gerekletirilmitir. Projenin yararlanc kurumu T.C. Kalknma Bakanldr. TNSA-2013n mali destei Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK) tarafndan Kamu Kurumlar Aratrma ve Gelitirme Projelerini Destekleme Program kapsamnda salanmtr. TNSA-2013, dnya apnda yrtlen Nfus ve Salk Aratrmalar (Demographic and Health Surveys, DHS program) projesinin model ve standartlar erevesinde yrtlm ve uluslararas karlatrlabilir nitelikte bir aratrmadr. Veri ileme, ana raporun tablasyonu ve gzden geirilmesinde ICF Macro International Inc. teknik yardm salamtr. TNSA-2013 konusunda daha ayrntl bilgi iin: Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits, 06100 Ankara, Trkiye (telefon: 312-305-1115; faks: 312-311-8141; e-posta: [email protected]; internet: www.hips.hacettepe.edu.tr). The DHS Program projesi hakknda daha ayrntl bilgi iin: ICF International, 530 Gaither Road, Suite 500, Rockville, MD 20850, USA (telefon: 301-407-6500; faks: 301-407-6501; e-posta: [email protected]; internet: www.DHSprogram.com). Bu yayn iin nerilen kaynak gsterim ekli: Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits (2014), 2013 Trkiye Nfus ve Salk Aratrmas. Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits, T.C. Kalknma Bakanl ve TBTAK, Ankara, Trkiye. Elma Teknik Basm Matbaaclk Ltd. ti. tarafndan baslmtr. atal Sok. 11/A Maltepe/Ankara Tel: 0312 2299265

    indekiler | i i

    NDEKLER Tablolar ve ekiller Listesi .......................................................................................................... v nsz ....................................................................................................................................... xi zet Bulgular ............................................................................................................................. xv Trkiye Haritas ....................................................................................................................... xxi BLM 1 GR 1.1 Corafya .......................................................................................................................... 1 1.2 Tarih ................................................................................................................................ 1 1.3 dari Bln ve Politik rgtlenme ............................................................................... 2 1.4 Toplumsal ve Kltrel zellikler .................................................................................... 3 1.5 Ekonomi .......................................................................................................................... 4 1.6 Blgeler ........................................................................................................................... 6 1.7 Nfus ............................................................................................................................... 7 1.8 Nfus ve Aile Planlamas Politikalar ve Programlar .................................................... 9 1.9 Salk Konusundaki ncelikler ve Programlar ............................................................. 10 1.10 Trkiyede Salk Hizmetleri Sistemi ........................................................................... 10 1.11 Aratrmann Amalar ve Organizasyonu .................................................................... 12 BLM 2 HANEHALKI NFUSU VE KONUT ZELLKLER 2.1 Hanehalk Nfusunun zellikleri .................................................................................. 17 2.2 Anne ve/veya Babas ile Yaamayan ocuklar ............................................................. 21 2.3 Hanehalk Nfusunun Eitimi ....................................................................................... 23 2.4 Konut zellikleri ........................................................................................................... 33 2.5 Hanehalk Refah ........................................................................................................... 39 2.6 Nfus Kayd ................................................................................................................... 40 BLM 3 KADINLARIN TEMEL ZELLKLER 3.1 Temel zellikler ............................................................................................................ 43 3.2 Eitim ve Okuryazarlk Dzeyi ..................................................................................... 45 3.3 stihdam ve ................................................................................................................ 48 3.4 Sosyal Gvence Kapsam .............................................................................................. 54 3.5 Salk Sigortas Kapsam .............................................................................................. 55

  • ii | indekiler ii

    BLM 4 DOURGANLIK 4.1 Gnmzdeki Dourganlk ........................................................................................... 60 4.2 Dourganlktaki Farkllamalar ..................................................................................... 61 4.3 Dourganlktaki Eilimler ............................................................................................. 63 4.4 Canl Doan ve Yaayan ocuk Saylar ...................................................................... 66 4.5 Doum Aralklar ........................................................................................................... 68 4.6 lk Doumda Anne Ya ................................................................................................ 70 4.7 Adlesan Dourganlk ve Annelik ................................................................................ 72 BLM 5 ALE PLANLAMASI 5.1 Gebelii nleyici Yntemler Hakknda Bilgi ............................................................... 75 5.2 Gebelii nleyici Yntemlerin Kullanlm Olmas ..................................................... 78 5.3 Gebelii nleyici Yntemlerin Kullanm .................................................................... 79 5.4 Gebelii nleyici Yntem Kullanmndaki Deiimler ................................................ 83 5.5 Gebelii nleyici Yntemn lk Kullanm Srasnda Sahip Olunan ocuk Says ...... 85 5.6 Gebe Kalnabilecek Dneme likin Bilgi ..................................................................... 86 5.7 Tplerin Balanmasnn Zamanlamas .......................................................................... 87 5.8 Aile Planlamas Yntemlerinin Kaynaklar ................................................................... 88 5.9 Gebelii nleyici Yntemlerin Braklmas .................................................................. 90 5.10 Gebelii nleyici Yntem Kullanmayanlarn Yntem Kullanma Niyetleri ................. 92 5.11 Yntem Kullanmama Nedenleri .................................................................................... 94 BLM 6 DKLER VE L DOUMLAR 6.1 Yaam Boyu Toplam Dk ve l Doumlar ............................................................ 95 6.2 Dk Hzlarnn Gnmzdeki Dzeyleri ve Eilimleri ............................................. 96 6.3 steyerek Dk ncesi ve Sonras Gebelii nleyici Yntem Kullanm ................ 100 6.4 steyerek Dklerin zellikleri .................................................................................. 101 6.5 Yaa zel ve Toplam steyerek Dk Hzlar ........................................................... 103 BLM 7 DOURGANLII BELRLEYEN DER ARA

    DEKENLER 7.1 Evlilik Durumu ............................................................................................................ 105 7.2 lk Evlenme Ya ......................................................................................................... 107 7.3 Doum Sonras Geici Ksrlk, Cinsel likiden Kanma ve Gebelik Riski Altnda Olmama Durumu ................................................................................... 109 7.4 Menopoz ...................................................................................................................... 113

    indekiler | iii iii

    BLM 8 DOURGANLIK TERCHLER 8.1 Baka ocuk Sahibi Olma stei ................................................................................. 115 8.2 Aile Planlamas Hizmetlerine Olan Talep ................................................................... 119 8.3 deal ocuk Says ....................................................................................................... 123 8.4 Doumlarn Planlanma Durumu .................................................................................. 126 8.5 Toplam stenen Dourganlk ....................................................................................... 127 BLM 9 BEBEK VE OCUK LMLL 9.1 Veri Kalitesinin Deerlendirilmesi .............................................................................. 129 9.2 Bebek ve ocuk lmllndeki Dzeyler ve Eilimler ......................................... 132 9.3 Bebek ve ocuk lmllndeki Farkllamalar ..................................................... 134 9.4 Perinatal lmllk ..................................................................................................... 136 9.5 Yksek Riskli Dourganlk Davran ......................................................................... 138 BLM 10 REME SALII 10.1 Doum ncesi Bakm ................................................................................................. 141 10.2 Doum ncesi Bakmlarn Zamanlamas ve Says .................................................... 144 10.3 Doum ncesi Bakmn Bileenleri ............................................................................ 145 10.4 Doumun Yapld Yer .............................................................................................. 148 10.5 Douma Yardm Eden Kii ......................................................................................... 150 10.6 Doum Sonras Bakm ................................................................................................ 152 BLM 11 BESLENME DURUMU VE OCUK SALII 11.1 Emzirmeye Balama .................................................................................................... 157 11.2 ocuun Yana Gre Emzirilme Durumu ................................................................. 159 11.3 Emzirme Sresi ve Skl ........................................................................................... 161 11.4 Ek Gda eitleri ......................................................................................................... 161 11.5 ocuklarn Beslenme Durumu .................................................................................... 163 11.6 Kadnlarn Beslenme Durumu ..................................................................................... 170 11.7 Doumda ocuklarn Arlklar ve Byklkleri ...................................................... 172 11.8 ocuklarn Alanmas ................................................................................................ 174 BLM 12 KADININ STATS 12.1 Eler Arasndaki Ya ve Eitim Fark ......................................................................... 179 12.2 Kadn stihdamn Etkileyen Faktrler ........................................................................ 181 12.3 alan Kadnlarda ocuk Bakm .............................................................................. 186 12.4 Kadnlarn Fiziksel iddete Ynelik Tutumlar ve Kadnlar Kontrol Etmeye Ynelik Davranlar ..................................................................................................... 186 12.5 Toplumsal Cinsiyet Rollerine Ynelik Tutumlar ........................................................ 190 12.6 reme Kararlarnda Kadnlarn Rol .......................................................................... 192

  • ii | indekiler ii

    BLM 4 DOURGANLIK 4.1 Gnmzdeki Dourganlk ........................................................................................... 60 4.2 Dourganlktaki Farkllamalar ..................................................................................... 61 4.3 Dourganlktaki Eilimler ............................................................................................. 63 4.4 Canl Doan ve Yaayan ocuk Saylar ...................................................................... 66 4.5 Doum Aralklar ........................................................................................................... 68 4.6 lk Doumda Anne Ya ................................................................................................ 70 4.7 Adlesan Dourganlk ve Annelik ................................................................................ 72 BLM 5 ALE PLANLAMASI 5.1 Gebelii nleyici Yntemler Hakknda Bilgi ............................................................... 75 5.2 Gebelii nleyici Yntemlerin Kullanlm Olmas ..................................................... 78 5.3 Gebelii nleyici Yntemlerin Kullanm .................................................................... 79 5.4 Gebelii nleyici Yntem Kullanmndaki Deiimler ................................................ 83 5.5 Gebelii nleyici Yntemn lk Kullanm Srasnda Sahip Olunan ocuk Says ...... 85 5.6 Gebe Kalnabilecek Dneme likin Bilgi ..................................................................... 86 5.7 Tplerin Balanmasnn Zamanlamas .......................................................................... 87 5.8 Aile Planlamas Yntemlerinin Kaynaklar ................................................................... 88 5.9 Gebelii nleyici Yntemlerin Braklmas .................................................................. 90 5.10 Gebelii nleyici Yntem Kullanmayanlarn Yntem Kullanma Niyetleri ................. 92 5.11 Yntem Kullanmama Nedenleri .................................................................................... 94 BLM 6 DKLER VE L DOUMLAR 6.1 Yaam Boyu Toplam Dk ve l Doumlar ............................................................ 95 6.2 Dk Hzlarnn Gnmzdeki Dzeyleri ve Eilimleri ............................................. 96 6.3 steyerek Dk ncesi ve Sonras Gebelii nleyici Yntem Kullanm ................ 100 6.4 steyerek Dklerin zellikleri .................................................................................. 101 6.5 Yaa zel ve Toplam steyerek Dk Hzlar ........................................................... 103 BLM 7 DOURGANLII BELRLEYEN DER ARA

    DEKENLER 7.1 Evlilik Durumu ............................................................................................................ 105 7.2 lk Evlenme Ya ......................................................................................................... 107 7.3 Doum Sonras Geici Ksrlk, Cinsel likiden Kanma ve Gebelik Riski Altnda Olmama Durumu ................................................................................... 109 7.4 Menopoz ...................................................................................................................... 113

    indekiler | iii iii

    BLM 8 DOURGANLIK TERCHLER 8.1 Baka ocuk Sahibi Olma stei ................................................................................. 115 8.2 Aile Planlamas Hizmetlerine Olan Talep ................................................................... 119 8.3 deal ocuk Says ....................................................................................................... 123 8.4 Doumlarn Planlanma Durumu .................................................................................. 126 8.5 Toplam stenen Dourganlk ....................................................................................... 127 BLM 9 BEBEK VE OCUK LMLL 9.1 Veri Kalitesinin Deerlendirilmesi .............................................................................. 129 9.2 Bebek ve ocuk lmllndeki Dzeyler ve Eilimler ......................................... 132 9.3 Bebek ve ocuk lmllndeki Farkllamalar ..................................................... 134 9.4 Perinatal lmllk ..................................................................................................... 136 9.5 Yksek Riskli Dourganlk Davran ......................................................................... 138 BLM 10 REME SALII 10.1 Doum ncesi Bakm ................................................................................................. 141 10.2 Doum ncesi Bakmlarn Zamanlamas ve Says .................................................... 144 10.3 Doum ncesi Bakmn Bileenleri ............................................................................ 145 10.4 Doumun Yapld Yer .............................................................................................. 148 10.5 Douma Yardm Eden Kii ......................................................................................... 150 10.6 Doum Sonras Bakm ................................................................................................ 152 BLM 11 BESLENME DURUMU VE OCUK SALII 11.1 Emzirmeye Balama .................................................................................................... 157 11.2 ocuun Yana Gre Emzirilme Durumu ................................................................. 159 11.3 Emzirme Sresi ve Skl ........................................................................................... 161 11.4 Ek Gda eitleri ......................................................................................................... 161 11.5 ocuklarn Beslenme Durumu .................................................................................... 163 11.6 Kadnlarn Beslenme Durumu ..................................................................................... 170 11.7 Doumda ocuklarn Arlklar ve Byklkleri ...................................................... 172 11.8 ocuklarn Alanmas ................................................................................................ 174 BLM 12 KADININ STATS 12.1 Eler Arasndaki Ya ve Eitim Fark ......................................................................... 179 12.2 Kadn stihdamn Etkileyen Faktrler ........................................................................ 181 12.3 alan Kadnlarda ocuk Bakm .............................................................................. 186 12.4 Kadnlarn Fiziksel iddete Ynelik Tutumlar ve Kadnlar Kontrol Etmeye Ynelik Davranlar ..................................................................................................... 186 12.5 Toplumsal Cinsiyet Rollerine Ynelik Tutumlar ........................................................ 190 12.6 reme Kararlarnda Kadnlarn Rol .......................................................................... 192

  • iv | indekiler iv

    KAYNAKLAR................................................................................................................... 193 EK A GREV DAILIMI .......................................................................................... 195 EK B ARATIRMA TASARIMI B.1 rneklem Tasarm ve rneklem Uygulamas ............................................................ 197 B.2 rneklem erevesi .................................................................................................... 198 B.3 Tabakalama .................................................................................................................. 198 B.4 rneklem Dalm ...................................................................................................... 200 B.5 rneklem Seimi ......................................................................................................... 202 B.6 Sorukatlarnn Gelitirilmesi ve n Deneme ........................................................... 204 B.7 Veri Toplama Faaliyetleri ............................................................................................ 205 B.8 Bilgi lem ve Analiz ................................................................................................... 206 B.9 rneklem Arlklarnn Hesaplanmas ....................................................................... 207 B.10 rneklemin Kapsam ................................................................................................... 211 EK C RNEKLEME HATALARI .......................................................................... 217 EK D VER KALTES ................................................................................................ 241 EK E EK TABLOLAR .................................................................................................. 249 EK F SORU KAITLARI ........................................................................................... 261 EK G ZET GSTERGELER ................................................................................. 343

    Tablolar ve ekiller Listesi | v

    TABLOLAR VE EKLLER LSTES BLM 1 GR Tablo 1.1 Hanehalk ve kii grmelerinin sonular ...................................................... 16 BLM 2 HANEHALKI NFUSU VE KONUT ZELLKLER Tablo 2.1 Ya, yerleim yeri ve cinsiyete gre hanehalk nfusu ...................................... 18 Tablo 2.2.1 Hanehalk nfusunun ya dalm ..................................................................... 19 Tablo 2.2.2 Seilmi kaynaklarda yaa gre nfus ............................................................... 20 Tablo 2.3 Hanehalk komposizyonu ................................................................................... 21 Tablo 2.4 Evlatlk ve ksz ocuklar ................................................................................. 22 Tablo 2.5.1 Hanehalk nfusunun eitim dzeyi: erkekler ................................................... 24 Tablo 2.5.2 Hanehalk nfusunun eitim dzeyi: kadnlar ................................................... 25 Tablo 2.6.1 Okullama oranlar: ilkokul ve ortaokul............................................................. 29 Tablo 2.6.2 Okullama oranlar: lise ..................................................................................... 30 Tablo 2.7.1 Snf tekrarlama oran ......................................................................................... 31 Tablo 2.7.2 Okul terk oranlar ............................................................................................... 32 Tablo 2.8 me suyu ........................................................................................................... 34 Tablo 2.9 Tuvalet imkanlar ............................................................................................... 35 Tablo 2.10 Konut zellikleri ................................................................................................. 37 Tablo 2.11 Hanehalk dayankl tketim mallar .................................................................. 38 Tablo 2.12 Hanehalk refah dzeyi....................................................................................... 40 Tablo 2.13 Be yandan kk ocuklarn doum kaytlar................................................ 41 ekil 2.1 Nfus piramidi.................................................................................................... 18 ekil 2.2 Yaa zel okullama oranlar ............................................................................. 27 BLM 3 KADINLARIN TEMEL ZELLKLER Tablo 3.1 Cevaplayclarn temel zellikleri ...................................................................... 44 Tablo 3.2 Eitim dzeyi ..................................................................................................... 46 Tablo 3.3 Okuryazarlk ....................................................................................................... 47 Tablo 3.4 alma durumu ................................................................................................. 49 Tablo 3.5 allan ekonomik sektr .................................................................................. 51 Tablo 3.6 Kamu/zel sektrde alma............................................................................... 52 Tablo 3.7 teki stat .......................................................................................................... 53 Tablo 3.8 Sosyal gvence ................................................................................................... 56 Tablo 3.9 Salk sigortas ................................................................................................... 57

  • iv | indekiler iv

    KAYNAKLAR................................................................................................................... 193 EK A GREV DAILIMI .......................................................................................... 195 EK B ARATIRMA TASARIMI B.1 rneklem Tasarm ve rneklem Uygulamas ............................................................ 197 B.2 rneklem erevesi .................................................................................................... 198 B.3 Tabakalama .................................................................................................................. 198 B.4 rneklem Dalm ...................................................................................................... 200 B.5 rneklem Seimi ......................................................................................................... 202 B.6 Sorukatlarnn Gelitirilmesi ve n Deneme ........................................................... 204 B.7 Veri Toplama Faaliyetleri ............................................................................................ 205 B.8 Bilgi lem ve Analiz ................................................................................................... 206 B.9 rneklem Arlklarnn Hesaplanmas ....................................................................... 207 B.10 rneklemin Kapsam ................................................................................................... 211 EK C RNEKLEME HATALARI .......................................................................... 217 EK D VER KALTES ................................................................................................ 241 EK E EK TABLOLAR .................................................................................................. 249 EK F SORU KAITLARI ........................................................................................... 261 EK G ZET GSTERGELER ................................................................................. 343

    Tablolar ve ekiller Listesi | v

    TABLOLAR VE EKLLER LSTES BLM 1 GR Tablo 1.1 Hanehalk ve kii grmelerinin sonular ...................................................... 16 BLM 2 HANEHALKI NFUSU VE KONUT ZELLKLER Tablo 2.1 Ya, yerleim yeri ve cinsiyete gre hanehalk nfusu ...................................... 18 Tablo 2.2.1 Hanehalk nfusunun ya dalm ..................................................................... 19 Tablo 2.2.2 Seilmi kaynaklarda yaa gre nfus ............................................................... 20 Tablo 2.3 Hanehalk komposizyonu ................................................................................... 21 Tablo 2.4 Evlatlk ve ksz ocuklar ................................................................................. 22 Tablo 2.5.1 Hanehalk nfusunun eitim dzeyi: erkekler ................................................... 24 Tablo 2.5.2 Hanehalk nfusunun eitim dzeyi: kadnlar ................................................... 25 Tablo 2.6.1 Okullama oranlar: ilkokul ve ortaokul............................................................. 29 Tablo 2.6.2 Okullama oranlar: lise ..................................................................................... 30 Tablo 2.7.1 Snf tekrarlama oran ......................................................................................... 31 Tablo 2.7.2 Okul terk oranlar ............................................................................................... 32 Tablo 2.8 me suyu ........................................................................................................... 34 Tablo 2.9 Tuvalet imkanlar ............................................................................................... 35 Tablo 2.10 Konut zellikleri ................................................................................................. 37 Tablo 2.11 Hanehalk dayankl tketim mallar .................................................................. 38 Tablo 2.12 Hanehalk refah dzeyi....................................................................................... 40 Tablo 2.13 Be yandan kk ocuklarn doum kaytlar................................................ 41 ekil 2.1 Nfus piramidi.................................................................................................... 18 ekil 2.2 Yaa zel okullama oranlar ............................................................................. 27 BLM 3 KADINLARIN TEMEL ZELLKLER Tablo 3.1 Cevaplayclarn temel zellikleri ...................................................................... 44 Tablo 3.2 Eitim dzeyi ..................................................................................................... 46 Tablo 3.3 Okuryazarlk ....................................................................................................... 47 Tablo 3.4 alma durumu ................................................................................................. 49 Tablo 3.5 allan ekonomik sektr .................................................................................. 51 Tablo 3.6 Kamu/zel sektrde alma............................................................................... 52 Tablo 3.7 teki stat .......................................................................................................... 53 Tablo 3.8 Sosyal gvence ................................................................................................... 56 Tablo 3.9 Salk sigortas ................................................................................................... 57

  • vi | Tablolar ve ekiller Listesi

    BLM 4 DOURGANLIK Tablo 4.1 Gnmzdeki dourganlk ................................................................................. 60 Tablo 4.2 Temel zelliklere gre dourganlk ................................................................... 62 Tablo 4.3 Dourganlktaki eilimler .................................................................................. 63 Tablo 4.4 Yaa gre dourganlk hzlarndaki eilimler .................................................... 65 Tablo 4.5 Canl doan ve yaayan ocuk says ................................................................. 67 Tablo 4.6 Doum aralklar ................................................................................................ 69 Tablo 4.7 lk doumda anne ya........................................................................................ 70 Tablo 4.8 Ortanca ilk doum ya ...................................................................................... 71 Tablo 4.9 Adlesan kadnlarda dourganlk ve annelik ..................................................... 73 ekil 4.1 Yaa zel dourganlk hzlar ............................................................................. 61 ekil 4.2 Yaa zel dourganlk hzlarndaki eilimler .................................................... 64 ekil 4.3 Son yirmi yla ilikin yaa zel dourganlk hzlar ........................................... 66 BLM 5 ALE PLANLAMASI Tablo 5.1 Gebelii nleyici yntem bilgisi ........................................................................ 76 Tablo 5.2 Temel zelliklere gre gebelii nleyici yntem bilgisi .................................... 77 Tablo 5.3 Gebelii nleyici yntemlerin kullanlm olmas ............................................. 78 Tablo 5.4 Yaa gre gebelii nleyici yntemlerin halen kullanm .................................. 79 Tablo 5.5 Temel zelliklere gre halen kullanlan gebelii nleyici yntem .................... 81 Tablo 5.6 Gebelii nleyici yntem kullanmndaki deiimler ........................................ 83 Tablo 5.7 Yerleim yeri ve blgelere gre gebelii nleyici yntemlerin halen kullanmndaki deiimler ................................................................................. 85 Tablo 5.8 Gebelii nleyici yntem ilk kullanld srada sahip olunan ocuk says ...... 86 Tablo 5.9 Tplerin balanmasnn zamanlamas ................................................................ 88 Tablo 5.10 Gebelii nleyici modern yntemlerin temin edildii kaynaklar....................... 89 Tablo 5.11 Gebelii nleyici modern yntemlerin temin edildii kaynaklarn zaman iindeki deiimi ..................................................................................... 90 Tablo 5.12 On iki aylk yntem brakma hzlar .................................................................. 91 Tablo 5.13 Yntem brakma nedenleri ................................................................................. 92 Tablo 5.14 Gelecekte yntem kullanm............................................................................... 93 Tablo 5.15 Gelecekte kullanmak iin tercih edilen yntem ................................................. 93 Tablo 5.16 Gelecekte yntem kullanmama eiliminin nedenleri ......................................... 94 ekil 5.1 Halen gebelii nleyici yntem kullanm ......................................................... 82 ekil 5.2 Gebelii nleyici yntem kullanmndaki deiimler ........................................ 84 ekil 5.3 Gebe kalnabilecek dneme ilikin bilgi ............................................................ 87

    Tablolar ve ekiller Listesi | vii

    BLM 6 DKLER VE L DOUMLAR Tablo 6.1 Dkler ve l doumlar .................................................................................. 96 Tablo 6.2 Temel zelliklere gre isteyerek dkler ......................................................... 97 Tablo 6.3 Dkler ve l doumlar (100 gebelikte) ......................................................... 98 Tablo 6.4 steyerek dklerdeki eilimler ........................................................................ 99 Tablo 6.5 steyerek dkten nce kullanlan yntem ..................................................... 100 Tablo 6.6 steyerek dkten sonra kullanlan yntem .................................................... 100 Tablo 6.7 Yaa zel ve toplam isteyerek dk hzlar .................................................... 103 Tablo 6.8 Temel zelliklere gre toplam dk hz ........................................................ 104 ekil 6.1 Son isteyerek de karar veren kii .............................................................. 101 ekil 6.2 Son isteyerek dn zamanlamas ................................................................ 102 ekil 6.3 Son isteyerek dn gerekletii kurum ..................................................... 102 BLM 7 DOURGANLII BELRLEYEN DER ARA DEKENLER Tablo 7.1.1 Evlilik durumu.................................................................................................. 106 Tablo 7.1.2 Hi evlenmemi kadn orannn deiimi ......................................................... 106 Tablo 7.2 lk evlenme ya ............................................................................................... 107 Tablo 7.3 Ortanca ilk evlenme ya .................................................................................. 108 Tablo 7.4 Doum sonras geici ksrlk, cinsel ilikiden kanma ve gebelik riski altnda olmama durumu .................................................................................... 110 Tablo 7.5 Ortanca geici ksrlk, cinsel ilikiden kanma ve gebelik riski altnda olmama sresi ................................................................................................... 112 Tablo 7.6 Menopoz ........................................................................................................... 113 ekil 7.1 Doum sonras geici ksrlk, cinsel ilikiden kanma ve gebelik riski altnda

    bulunmama durumu ............................................................................................ 111 BLM 8 DOURGANLIK TERCHLER Tablo 8.1 Yaayan ocuk saysna gre dourganlk tercihleri ........................................ 116 Tablo 8.2 Yaa gre dourganlk tercihleri ...................................................................... 117 Tablo 8.3 Dourganl snrlama istei ........................................................................... 118 Tablo 8.4 Aile planlamas hizmetlerine olan ihtiya ve talep .......................................... 122 Tablo 8.5 Yaayan ocuk saysna gre ideal ocuk says .............................................. 124 Tablo 8.6 Ortalama ideal ocuk says.............................................................................. 125 Tablo 8.7 Dourganln planlanmas .............................................................................. 127 Tablo 8.8 stenen dourganlk hzlar ............................................................................... 128 ekil 8.1 Dourganlk tercihleri ...................................................................................... 117 ekil 8.2 Karlanmam aile planlamas ihtiyacndaki deiimler ................................. 120

  • vi | Tablolar ve ekiller Listesi

    BLM 4 DOURGANLIK Tablo 4.1 Gnmzdeki dourganlk ................................................................................. 60 Tablo 4.2 Temel zelliklere gre dourganlk ................................................................... 62 Tablo 4.3 Dourganlktaki eilimler .................................................................................. 63 Tablo 4.4 Yaa gre dourganlk hzlarndaki eilimler .................................................... 65 Tablo 4.5 Canl doan ve yaayan ocuk says ................................................................. 67 Tablo 4.6 Doum aralklar ................................................................................................ 69 Tablo 4.7 lk doumda anne ya........................................................................................ 70 Tablo 4.8 Ortanca ilk doum ya ...................................................................................... 71 Tablo 4.9 Adlesan kadnlarda dourganlk ve annelik ..................................................... 73 ekil 4.1 Yaa zel dourganlk hzlar ............................................................................. 61 ekil 4.2 Yaa zel dourganlk hzlarndaki eilimler .................................................... 64 ekil 4.3 Son yirmi yla ilikin yaa zel dourganlk hzlar ........................................... 66 BLM 5 ALE PLANLAMASI Tablo 5.1 Gebelii nleyici yntem bilgisi ........................................................................ 76 Tablo 5.2 Temel zelliklere gre gebelii nleyici yntem bilgisi .................................... 77 Tablo 5.3 Gebelii nleyici yntemlerin kullanlm olmas ............................................. 78 Tablo 5.4 Yaa gre gebelii nleyici yntemlerin halen kullanm .................................. 79 Tablo 5.5 Temel zelliklere gre halen kullanlan gebelii nleyici yntem .................... 81 Tablo 5.6 Gebelii nleyici yntem kullanmndaki deiimler ........................................ 83 Tablo 5.7 Yerleim yeri ve blgelere gre gebelii nleyici yntemlerin halen kullanmndaki deiimler ................................................................................. 85 Tablo 5.8 Gebelii nleyici yntem ilk kullanld srada sahip olunan ocuk says ...... 86 Tablo 5.9 Tplerin balanmasnn zamanlamas ................................................................ 88 Tablo 5.10 Gebelii nleyici modern yntemlerin temin edildii kaynaklar....................... 89 Tablo 5.11 Gebelii nleyici modern yntemlerin temin edildii kaynaklarn zaman iindeki deiimi ..................................................................................... 90 Tablo 5.12 On iki aylk yntem brakma hzlar .................................................................. 91 Tablo 5.13 Yntem brakma nedenleri ................................................................................. 92 Tablo 5.14 Gelecekte yntem kullanm............................................................................... 93 Tablo 5.15 Gelecekte kullanmak iin tercih edilen yntem ................................................. 93 Tablo 5.16 Gelecekte yntem kullanmama eiliminin nedenleri ......................................... 94 ekil 5.1 Halen gebelii nleyici yntem kullanm ......................................................... 82 ekil 5.2 Gebelii nleyici yntem kullanmndaki deiimler ........................................ 84 ekil 5.3 Gebe kalnabilecek dneme ilikin bilgi ............................................................ 87

    Tablolar ve ekiller Listesi | vii

    BLM 6 DKLER VE L DOUMLAR Tablo 6.1 Dkler ve l doumlar .................................................................................. 96 Tablo 6.2 Temel zelliklere gre isteyerek dkler ......................................................... 97 Tablo 6.3 Dkler ve l doumlar (100 gebelikte) ......................................................... 98 Tablo 6.4 steyerek dklerdeki eilimler ........................................................................ 99 Tablo 6.5 steyerek dkten nce kullanlan yntem ..................................................... 100 Tablo 6.6 steyerek dkten sonra kullanlan yntem .................................................... 100 Tablo 6.7 Yaa zel ve toplam isteyerek dk hzlar .................................................... 103 Tablo 6.8 Temel zelliklere gre toplam dk hz ........................................................ 104 ekil 6.1 Son isteyerek de karar veren kii .............................................................. 101 ekil 6.2 Son isteyerek dn zamanlamas ................................................................ 102 ekil 6.3 Son isteyerek dn gerekletii kurum ..................................................... 102 BLM 7 DOURGANLII BELRLEYEN DER ARA DEKENLER Tablo 7.1.1 Evlilik durumu.................................................................................................. 106 Tablo 7.1.2 Hi evlenmemi kadn orannn deiimi ......................................................... 106 Tablo 7.2 lk evlenme ya ............................................................................................... 107 Tablo 7.3 Ortanca ilk evlenme ya .................................................................................. 108 Tablo 7.4 Doum sonras geici ksrlk, cinsel ilikiden kanma ve gebelik riski altnda olmama durumu .................................................................................... 110 Tablo 7.5 Ortanca geici ksrlk, cinsel ilikiden kanma ve gebelik riski altnda olmama sresi ................................................................................................... 112 Tablo 7.6 Menopoz ........................................................................................................... 113 ekil 7.1 Doum sonras geici ksrlk, cinsel ilikiden kanma ve gebelik riski altnda

    bulunmama durumu ............................................................................................ 111 BLM 8 DOURGANLIK TERCHLER Tablo 8.1 Yaayan ocuk saysna gre dourganlk tercihleri ........................................ 116 Tablo 8.2 Yaa gre dourganlk tercihleri ...................................................................... 117 Tablo 8.3 Dourganl snrlama istei ........................................................................... 118 Tablo 8.4 Aile planlamas hizmetlerine olan ihtiya ve talep .......................................... 122 Tablo 8.5 Yaayan ocuk saysna gre ideal ocuk says .............................................. 124 Tablo 8.6 Ortalama ideal ocuk says.............................................................................. 125 Tablo 8.7 Dourganln planlanmas .............................................................................. 127 Tablo 8.8 stenen dourganlk hzlar ............................................................................... 128 ekil 8.1 Dourganlk tercihleri ...................................................................................... 117 ekil 8.2 Karlanmam aile planlamas ihtiyacndaki deiimler ................................. 120

  • viii | Tablolar ve ekiller Listesi

    BLM 9 BEBEK VE OCUK LMLL Tablo 9.1 Erken ocukluk dnemi lmllk hzlar ....................................................... 132 Tablo 9.2 Sosyo-ekonomik zelliklere gre erken ocukluk dnemi lmllk hzlar.. 134 Tablo 9.3 Demografik zelliklere gre erken ocukluk dnemi lmllk hzlar ......... 135 Tablo 9.4 Perinatal lmllk .......................................................................................... 137 Tablo 9.5 Yksek riskli dourganlk davran ................................................................ 139 ekil 9.1 ocukluk dnemi lmllk hzlarndaki eilimler ........................................ 133 BLM 10 REME SALII Tablo 10.1 Doum ncesi bakm ........................................................................................ 143 Tablo 10.2 Doum ncesi bakm says ve ilk ziyaret zaman ........................................... 145 Tablo 10.3 Doum ncesi bakmn bileenleri ................................................................... 147 Tablo 10.4 Doumun yapld yer..................................................................................... 149 Tablo 10.5 Douma yardm eden kii ................................................................................ 151 Tablo 10.6 Anneye doum sonras ilk bakm yapan kii .................................................. 153 Tablo 10.7 Anneye doum sonras yaplan ilk bakmn zamanlamas ............................... 154 Tablo 10.8 Bebee doum sonras ilk bakm yapan kii ................................................... 155 Tablo 10.9 Bebee doum sonras yaplan ilk bakmn zamanlamas ............................... 156 BLM 11 BESLENME DURUMU VE OCUK SALII Tablo 11.1 Emzirmeye balama ......................................................................................... 158 Tablo 11.2 Yaa gre emzirilme durumu ........................................................................... 160 Tablo 11.3 Ortanca emzirme sresi .................................................................................... 162 Tablo 11.4 Grme tarihinden nceki gn veya gece ocuklara verilen gda eitleri .... 163 Tablo 11.5 ocuklarn zelliklerine gre beslenme durumu ............................................. 168 Tablo 11.6 Annelerin zelliklerine gre ocuklarn beslenme durumu ............................. 169 Tablo 11.7 Kadnlarn beslenme durumu ........................................................................... 171 Tablo 11.8 ocuun doumdaki arl ve bykl ..................................................... 173 Tablo 11.9 Bilgi kaynana gre alanma durumu ............................................................ 175 Tablo 11.10 Temel zelliklere gre alanma durumu ......................................................... 176 Tablo 11.11 ocuklarn yaa gre alanma durumu ........................................................... 177 BLM 12 KADININ STATS Tablo 12.1 Eler arasnda ya ve eitim farkllklar .......................................................... 180 Tablo 12.2 almama nedenleri ........................................................................................ 183 Tablo 12.3 ten ayrlma nedenleri ..................................................................................... 184 Tablo 12.4 alan kadnlarda ocuk bakm ..................................................................... 185 Tablo 12.5 Fiziksel iddete ynelik tutumlar ..................................................................... 187

    Tablolar ve ekiller Listesi | ix

    Tablo 12.6 Kadnlar kontrol etmeye ynelik davranlarn skl .................................... 188 Tablo 12.7 Kadn kontrol etmeye ynelik davranlar ...................................................... 189 Tablo 12.8 Toplumsal cinsiyet rollerine ilikin tutumlar ................................................... 191 Tablo 12.9 Karar alma srelerine katlm ......................................................................... 192 EK B ARATIRMA TASARIMI Tablo B.1 Blge, NUTS 1 blgesi, yerleim yeri ve illere gre tabaka listesi ................. 199 Tablo B.2 rneklemin dalm ........................................................................................ 201 Tablo B.3 rneklem kmelerinin dalm ....................................................................... 202 Tablo B.4 15-49 ya aralndaki kadnlarn dalmlar .................................................. 211 Tablo B.5.1 rneklem uygulamas: yerleim yeri ve blge ................................................. 213 Tablo B.5.2 rneklem uygulamas: yerleim yeri ve blge, evlenmi ve evlenmemi kadnlar ............................................................................................................ 214 Tablo B.5.3 rneklem uygulamas: NUTS 1 blgeleri ........................................................ 215 EK C RNEKLEME HATALARI Tablo C.1 rneklem hatalar hesaplanan deikenler ....................................................... 220 Tablo C.2 rnekleme hatalar: Trkiye toplam ............................................................... 221 Tablo C.3 rnekleme hatalar: Kent ................................................................................. 222 Tablo C.4 rnekleme hatalar: Kr .................................................................................... 223 Tablo C.5 rnekleme hatalar: Bat .................................................................................. 224 Tablo C.6 rnekleme hatalar: Gney .............................................................................. 225 Tablo C.7 rnekleme hatalar: Orta .................................................................................. 226 Tablo C.8 rnekleme hatalar: Kuzey............................................................................... 227 Tablo C.9 rnekleme hatalar: Dou ................................................................................ 228 Tablo C.10 rnekleme hatalar: stanbul ............................................................................ 229 Tablo C.11 rnekleme hatalar: Bat Marmara ................................................................... 230 Tablo C.12 rnekleme hatalar: Ege ................................................................................... 231 Tablo C.13 rnekleme hatalar: Dou Marmara ................................................................ 232 Tablo C.14 rnekleme hatalar: Bat Anadolu.................................................................... 233 Tablo C.15 rnekleme hatalar: Akdeniz ........................................................................... 234 Tablo C.16 rnekleme hatalar: Orta Anadolu ................................................................... 235 Tablo C.17 rnekleme hatalar: Bat Karadeniz ................................................................. 236 Tablo C.18 rnekleme hatalar: Dou Karadeniz ............................................................... 237 Tablo C.19 rnekleme hatalar: Kuzeydou Anadolu ........................................................ 238 Tablo C.20 rnekleme hatalar: Ortadou Anadolu ........................................................... 239 Tablo C.21 rnekleme hatalar: Gneydou Anadolu........................................................ 240

  • viii | Tablolar ve ekiller Listesi

    BLM 9 BEBEK VE OCUK LMLL Tablo 9.1 Erken ocukluk dnemi lmllk hzlar ....................................................... 132 Tablo 9.2 Sosyo-ekonomik zelliklere gre erken ocukluk dnemi lmllk hzlar.. 134 Tablo 9.3 Demografik zelliklere gre erken ocukluk dnemi lmllk hzlar ......... 135 Tablo 9.4 Perinatal lmllk .......................................................................................... 137 Tablo 9.5 Yksek riskli dourganlk davran ................................................................ 139 ekil 9.1 ocukluk dnemi lmllk hzlarndaki eilimler ........................................ 133 BLM 10 REME SALII Tablo 10.1 Doum ncesi bakm ........................................................................................ 143 Tablo 10.2 Doum ncesi bakm says ve ilk ziyaret zaman ........................................... 145 Tablo 10.3 Doum ncesi bakmn bileenleri ................................................................... 147 Tablo 10.4 Doumun yapld yer..................................................................................... 149 Tablo 10.5 Douma yardm eden kii ................................................................................ 151 Tablo 10.6 Anneye doum sonras ilk bakm yapan kii .................................................. 153 Tablo 10.7 Anneye doum sonras yaplan ilk bakmn zamanlamas ............................... 154 Tablo 10.8 Bebee doum sonras ilk bakm yapan kii ................................................... 155 Tablo 10.9 Bebee doum sonras yaplan ilk bakmn zamanlamas ............................... 156 BLM 11 BESLENME DURUMU VE OCUK SALII Tablo 11.1 Emzirmeye balama ......................................................................................... 158 Tablo 11.2 Yaa gre emzirilme durumu ........................................................................... 160 Tablo 11.3 Ortanca emzirme sresi .................................................................................... 162 Tablo 11.4 Grme tarihinden nceki gn veya gece ocuklara verilen gda eitleri .... 163 Tablo 11.5 ocuklarn zelliklerine gre beslenme durumu ............................................. 168 Tablo 11.6 Annelerin zelliklerine gre ocuklarn beslenme durumu ............................. 169 Tablo 11.7 Kadnlarn beslenme durumu ........................................................................... 171 Tablo 11.8 ocuun doumdaki arl ve bykl ..................................................... 173 Tablo 11.9 Bilgi kaynana gre alanma durumu ............................................................ 175 Tablo 11.10 Temel zelliklere gre alanma durumu ......................................................... 176 Tablo 11.11 ocuklarn yaa gre alanma durumu ........................................................... 177 BLM 12 KADININ STATS Tablo 12.1 Eler arasnda ya ve eitim farkllklar .......................................................... 180 Tablo 12.2 almama nedenleri ........................................................................................ 183 Tablo 12.3 ten ayrlma nedenleri ..................................................................................... 184 Tablo 12.4 alan kadnlarda ocuk bakm ..................................................................... 185 Tablo 12.5 Fiziksel iddete ynelik tutumlar ..................................................................... 187

    Tablolar ve ekiller Listesi | ix

    Tablo 12.6 Kadnlar kontrol etmeye ynelik davranlarn skl .................................... 188 Tablo 12.7 Kadn kontrol etmeye ynelik davranlar ...................................................... 189 Tablo 12.8 Toplumsal cinsiyet rollerine ilikin tutumlar ................................................... 191 Tablo 12.9 Karar alma srelerine katlm ......................................................................... 192 EK B ARATIRMA TASARIMI Tablo B.1 Blge, NUTS 1 blgesi, yerleim yeri ve illere gre tabaka listesi ................. 199 Tablo B.2 rneklemin dalm ........................................................................................ 201 Tablo B.3 rneklem kmelerinin dalm ....................................................................... 202 Tablo B.4 15-49 ya aralndaki kadnlarn dalmlar .................................................. 211 Tablo B.5.1 rneklem uygulamas: yerleim yeri ve blge ................................................. 213 Tablo B.5.2 rneklem uygulamas: yerleim yeri ve blge, evlenmi ve evlenmemi kadnlar ............................................................................................................ 214 Tablo B.5.3 rneklem uygulamas: NUTS 1 blgeleri ........................................................ 215 EK C RNEKLEME HATALARI Tablo C.1 rneklem hatalar hesaplanan deikenler ....................................................... 220 Tablo C.2 rnekleme hatalar: Trkiye toplam ............................................................... 221 Tablo C.3 rnekleme hatalar: Kent ................................................................................. 222 Tablo C.4 rnekleme hatalar: Kr .................................................................................... 223 Tablo C.5 rnekleme hatalar: Bat .................................................................................. 224 Tablo C.6 rnekleme hatalar: Gney .............................................................................. 225 Tablo C.7 rnekleme hatalar: Orta .................................................................................. 226 Tablo C.8 rnekleme hatalar: Kuzey............................................................................... 227 Tablo C.9 rnekleme hatalar: Dou ................................................................................ 228 Tablo C.10 rnekleme hatalar: stanbul ............................................................................ 229 Tablo C.11 rnekleme hatalar: Bat Marmara ................................................................... 230 Tablo C.12 rnekleme hatalar: Ege ................................................................................... 231 Tablo C.13 rnekleme hatalar: Dou Marmara ................................................................ 232 Tablo C.14 rnekleme hatalar: Bat Anadolu.................................................................... 233 Tablo C.15 rnekleme hatalar: Akdeniz ........................................................................... 234 Tablo C.16 rnekleme hatalar: Orta Anadolu ................................................................... 235 Tablo C.17 rnekleme hatalar: Bat Karadeniz ................................................................. 236 Tablo C.18 rnekleme hatalar: Dou Karadeniz ............................................................... 237 Tablo C.19 rnekleme hatalar: Kuzeydou Anadolu ........................................................ 238 Tablo C.20 rnekleme hatalar: Ortadou Anadolu ........................................................... 239 Tablo C.21 rnekleme hatalar: Gneydou Anadolu........................................................ 240

  • x | Tablolar ve ekiller Listesi

    EK D VER KALTES Tablo D.1 De facto hanehalk nfusunun ya dalm ..................................................... 243 Tablo D.2 Bireysel grme iin uygun olan kadnlarn ve grlen kadnlarn ya dalm ..................................................................................... 244 Tablo D.3 Bildirim eksiklikleri ......................................................................................... 244 Tablo D.4 Takvim yllarna gre doumlar ....................................................................... 245 Tablo D.5 lm yann gn olarak bildirimi ................................................................... 246 Tablo D.6 lm yann ay olarak bildirimi ..................................................................... 247 EK E EK TABLOLAR Tablo E.1 Eitim dzeyi: evlenmi kadnlar ..................................................................... 251 Tablo E.2 Okuryazarlk: evlenmi kadnlar ...................................................................... 252 Tablo E.3 alma durumu: evlenmi kadnlar ................................................................. 253 Tablo E.4 allan ekonomik sektor: evlenmi kadnlar ................................................. 254 Tablo E.5 Kamu/zel sektrde alma: evlenmi kadnlar .............................................. 255 Tablo E.6 teki stat: evlenmi kadnlar .......................................................................... 256 Tablo E.7 Sosyal gvenlik: evlenmi kadnlar ................................................................. 257 Tablo E.8 Salk sigortas: evlenmi kadnlar .................................................................. 258 Tablo E.9 NCHS/CDC/WHO Uluslararas Referans Nfusuna gre ocuklarn beslenme durumu ............................................................................................. 259 Tablo E.10 Annelerin beslenme durumu ............................................................................ 260

    nsz | xi

    NSZ

    Gvenilir ve karlatrlabilir bilginin nemi gnmz dnyasnda daha da

    artmaktadr. Bu zelliklere sahip bilgileri ieren veri zellikle toplumla ilgili temel gstergelerin yan sra baka veri kaynaklar ile toplanmas mmkn olmayan ayrntlar da ieriyorsa, kullanclar iin sadece topland dneme ilikin betimlemelerle yeterli kalmayp, birok faktr de kapsayan ok deikenli almalara imkan salayarak daha da kymetli hale gelmektedir.

    Gnmzde temsiliyet gc olan nicel veriyi toplamann en etkin yollarndan biri

    rneklem aratrmalardr. Tm sosyal almalarn paydas olan nfusun, rneklem aratrmalar ile allmas konusunda hem Dnya'da, hem de Trkiye'de nemli tecrbeler elde edilmitir. Bu konuda en fazla lkede, en yaygn olarak ve en fazla sayda yaplan aratrmalar Demographic and Health Surveys (DHS)/ Nfus ve Salk Aratrmalardr.

    lkemiz ise bu alanda dnyada ei olmayan bir seriye Hacettepe niversitesi Nfus

    Ettleri Enstits'nn 1968'den bu yana her be ylda bir gerekletirdii Nfus Aratrmalar ile sahip olmutur. Bu aratrma serisi 1993 Trkiye Nfus ve Salk Aratrmas (TNSA-1993) ile Nfus ve Salk Aratrmalarnn bir paras olmutur. Bu rapor ile temel betimleyici bulgularn paylatmz 2013 Trkiye Nfus ve Salk Aratrmas (TNSA-2013) Enstitnn gerekletirdii demografik aratrmalarn onuncusu, TNSA'larn ise beincisidir.

    Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits, kurulduu 1967 ylndan hemen bir

    yl sonra gerekletirmeye balad demografik aratrma serisinin yan sra birok ulusal ve blgesel dzeyde nitel ve nicel aratrmalar yaparak ulusal ve uluslararas dzeyde aratrma deneyimini artrmtr. Enstitmz lkemizde nfus alannda lisansst eitimi veren tek kurum olma zelliini devam ettirmektedir. Nfusbilim anabilim dalna ilaveten, yeni alan "Sosyal Aratrma Yntemleri" ve "Politika ve Strateji almalar" anabilim dallar ile sahip olduu aratrma deneyimini eiterek paylamay ve retilen verilerin anlaml politikalara dnmesini hedeflemitir.

    TNSA-2013, TNSA-2008'den sonra tamamen Trkiye Cumhuriyeti devlet btesinden

    mali kaynak salanarak gerekletirilen ikinci aratrma olmutur. Bu kaynak, Kalknma Bakanlnn mteri kurum olarak destei ile Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK) tarafndan Kamu Kurumlar Aratrma ve Gelitirme Projelerini Destekleme Program (KAMAG) kapsamnda salanmtr. TNSA-2013, Trkiye statistik Kurumunun hazrlad resmi istatistik programnn da bir parasdr.

    TNSA-2013 36 aylk bir proje olarak 2012 yl Eyll aynda balamtr. rneklem

    tasarm ve seimi ile sorukad tasarm almalar tamamlandktan sonra, Temmuz-Eyll 2013 tarihleri arasnda listeleme almas ve Eyll 2013-Ocak 2014 tarihlerinde sorukad uygulama ve veri girii almalar gerekletirilmitir. TNSA-2013'te 641 kmede 11,794

  • x | Tablolar ve ekiller Listesi

    EK D VER KALTES Tablo D.1 De facto hanehalk nfusunun ya dalm ..................................................... 243 Tablo D.2 Bireysel grme iin uygun olan kadnlarn ve grlen kadnlarn ya dalm ..................................................................................... 244 Tablo D.3 Bildirim eksiklikleri ......................................................................................... 244 Tablo D.4 Takvim yllarna gre doumlar ....................................................................... 245 Tablo D.5 lm yann gn olarak bildirimi ................................................................... 246 Tablo D.6 lm yann ay olarak bildirimi ..................................................................... 247 EK E EK TABLOLAR Tablo E.1 Eitim dzeyi: evlenmi kadnlar ..................................................................... 251 Tablo E.2 Okuryazarlk: evlenmi kadnlar ...................................................................... 252 Tablo E.3 alma durumu: evlenmi kadnlar ................................................................. 253 Tablo E.4 allan ekonomik sektor: evlenmi kadnlar ................................................. 254 Tablo E.5 Kamu/zel sektrde alma: evlenmi kadnlar .............................................. 255 Tablo E.6 teki stat: evlenmi kadnlar .......................................................................... 256 Tablo E.7 Sosyal gvenlik: evlenmi kadnlar ................................................................. 257 Tablo E.8 Salk sigortas: evlenmi kadnlar .................................................................. 258 Tablo E.9 NCHS/CDC/WHO Uluslararas Referans Nfusuna gre ocuklarn beslenme durumu ............................................................................................. 259 Tablo E.10 Annelerin beslenme durumu ............................................................................ 260

    nsz | xi

    NSZ

    Gvenilir ve karlatrlabilir bilginin nemi gnmz dnyasnda daha da

    artmaktadr. Bu zelliklere sahip bilgileri ieren veri zellikle toplumla ilgili temel gstergelerin yan sra baka veri kaynaklar ile toplanmas mmkn olmayan ayrntlar da ieriyorsa, kullanclar iin sadece topland dneme ilikin betimlemelerle yeterli kalmayp, birok faktr de kapsayan ok deikenli almalara imkan salayarak daha da kymetli hale gelmektedir.

    Gnmzde temsiliyet gc olan nicel veriyi toplamann en etkin yollarndan biri

    rneklem aratrmalardr. Tm sosyal almalarn paydas olan nfusun, rneklem aratrmalar ile allmas konusunda hem Dnya'da, hem de Trkiye'de nemli tecrbeler elde edilmitir. Bu konuda en fazla lkede, en yaygn olarak ve en fazla sayda yaplan aratrmalar Demographic and Health Surveys (DHS)/ Nfus ve Salk Aratrmalardr.

    lkemiz ise bu alanda dnyada ei olmayan bir seriye Hacettepe niversitesi Nfus

    Ettleri Enstits'nn 1968'den bu yana her be ylda bir gerekletirdii Nfus Aratrmalar ile sahip olmutur. Bu aratrma serisi 1993 Trkiye Nfus ve Salk Aratrmas (TNSA-1993) ile Nfus ve Salk Aratrmalarnn bir paras olmutur. Bu rapor ile temel betimleyici bulgularn paylatmz 2013 Trkiye Nfus ve Salk Aratrmas (TNSA-2013) Enstitnn gerekletirdii demografik aratrmalarn onuncusu, TNSA'larn ise beincisidir.

    Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits, kurulduu 1967 ylndan hemen bir

    yl sonra gerekletirmeye balad demografik aratrma serisinin yan sra birok ulusal ve blgesel dzeyde nitel ve nicel aratrmalar yaparak ulusal ve uluslararas dzeyde aratrma deneyimini artrmtr. Enstitmz lkemizde nfus alannda lisansst eitimi veren tek kurum olma zelliini devam ettirmektedir. Nfusbilim anabilim dalna ilaveten, yeni alan "Sosyal Aratrma Yntemleri" ve "Politika ve Strateji almalar" anabilim dallar ile sahip olduu aratrma deneyimini eiterek paylamay ve retilen verilerin anlaml politikalara dnmesini hedeflemitir.

    TNSA-2013, TNSA-2008'den sonra tamamen Trkiye Cumhuriyeti devlet btesinden

    mali kaynak salanarak gerekletirilen ikinci aratrma olmutur. Bu kaynak, Kalknma Bakanlnn mteri kurum olarak destei ile Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK) tarafndan Kamu Kurumlar Aratrma ve Gelitirme Projelerini Destekleme Program (KAMAG) kapsamnda salanmtr. TNSA-2013, Trkiye statistik Kurumunun hazrlad resmi istatistik programnn da bir parasdr.

    TNSA-2013 36 aylk bir proje olarak 2012 yl Eyll aynda balamtr. rneklem

    tasarm ve seimi ile sorukad tasarm almalar tamamlandktan sonra, Temmuz-Eyll 2013 tarihleri arasnda listeleme almas ve Eyll 2013-Ocak 2014 tarihlerinde sorukad uygulama ve veri girii almalar gerekletirilmitir. TNSA-2013'te 641 kmede 11,794

  • xii | nsz

    hanehalk ve 15-49 ya arasndaki 9,746 kadnla grmeler tamamlanmtr. lk bulgular 2014 yl Nisan aynda n rapor toplants ile temel yararlanc kurumlar ve uluslararas kurulular ile paylalmtr.

    Bu rapor Nfus ve Salk gstergelerindeki durumu ve deiimleri betimleyici olarak

    yanstmaktr. Sonularn akademisyenler, karar vericiler, hizmet verenler ve kullanclar tarafndan incelenmesi ve deerlendirilmesi ok byk nem tamaktadr. Akademik almalarn yan sra, ilgili politikalarn ve nceliklerin belirlenmesinde bu almann nemli bir yeri olaca dnlmektedir.

    TNSA-2013n gerekletirilmesinde birok kurum ve kiinin eitli aamalarda ok

    nemli emekleri, paylar ve destekleri bulunmaktadr. Trkiye Cumhuriyeti Kalknma Bakanl projeyi en bandan beri sahiplenerek bu

    almann gereklemesinde nemli rol oynamtr. Bu anlamda bata Sayn Bakan ve Sayn Mstear olmak zere, Sosyal Sektrler ve Koordinasyon Genel Mdrne ve alanlarna teekkr ediyorum.

    TNSA-2013n kendi z kaynaklarmz ile gereklemesine vesile olan Trkiye

    Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK)a ve Kamu Kurumlar Aratrma ve Gelitirme Projelerini Destekleme Program (KAMAG) birimine destekleri iin teekkrm sunuyorum.

    Daha nceki Nfus ve Salk Aratrmalarnda olduu gibi yararlanc kurumlarn

    banda gelen T.C. Salk Bakanl TNSA-2013n her aamasnda, zellikle saha almalarnda ok byk destek vermitir. Sayn Bakana, Trkiye Halk Sal Kurumu Bakan ve alanlarna teekkr bor biliyorum. Ayrca illerde l Salk Mdrlkleri ve l Halk Sal Mdrl yetkilileri ile aratrmann gerekletirilmesinde katks olan tm salk personeline kranlarm sunarm.

    rneklem tasarm, seimi ve rnekleme arlklar hesaplanmas srasnda desteklerini

    ve bilgilerini esirgemeyen Trkiye statistik Kurumu Bakanna ve rnekleme ve Analiz Teknikleri dairesi alanlara teekkr ediyorum.

    Saha almas srasnda gerekli iznin verilmesini salayan Sayn Vali ve Vali

    yardmclarmza, kaymakamlarmza ve illerdeki dier kamu kurulular alanlarna da destekleri iin teekkr ediyorum.

    Hacettepe niversitesi Rektrmz Prof. Dr. Murat Tuncer'e destei iin kranlarm

    sunarken, niversitemiz Bilimsel Aratrma Projeleri Koordinasyon Birimi ve Strateji Gelitirme Daire Bakanl alanlarna da teekkrlerimi sunuyorum.

    TNSA-2013 Ynlendirme Komitesi yelerinin deerli katklarn ve sorukad

    tasarm srasnda destek ve nerilerini esirgemeyen akademisyen, kamu ve uluslararas kurum alanlarnn katklarn da takdirle anyorum.

    nsz | xiii

    Aratrma rneklemine seilmi hanelerde almaya katlmay kabul ederek sorular yantlayan tm cevaplayclar ile sahada alan tm n-deneme, listeleme, sorukad uygulama ve veri girii elemanlarnn katlm olmadan bu aratrma gerekleemezdi, bu vesile ile emeklerinden dolay hepsine minnetlerimi sunuyorum.

    Veri girii, veri ileme ve analizi ve ngilizce raporun sonulandrlmasndaki ve

    aratrmann uluslararas standartlara erimesindeki katklar iin the DHS Program/ICF International ekibinde emek veren tm uzmanlara da teekkr ediyorum.

    Son olarak, TNSA-2013n her aamasnda yer alp, tm emek ve bilgi birikimlerini

    vererek aratrmann geekletirilmesini salayan Enstitmz retim yeleri, retim elemanlar, proje asistanlar ve idari personelimize kranlarm sunuyorum.

    Do. Dr. Ahmet Sinan Trkylmaz Proje Yrtcs

  • xii | nsz

    hanehalk ve 15-49 ya arasndaki 9,746 kadnla grmeler tamamlanmtr. lk bulgular 2014 yl Nisan aynda n rapor toplants ile temel yararlanc kurumlar ve uluslararas kurulular ile paylalmtr.

    Bu rapor Nfus ve Salk gstergelerindeki durumu ve deiimleri betimleyici olarak

    yanstmaktr. Sonularn akademisyenler, karar vericiler, hizmet verenler ve kullanclar tarafndan incelenmesi ve deerlendirilmesi ok byk nem tamaktadr. Akademik almalarn yan sra, ilgili politikalarn ve nceliklerin belirlenmesinde bu almann nemli bir yeri olaca dnlmektedir.

    TNSA-2013n gerekletirilmesinde birok kurum ve kiinin eitli aamalarda ok

    nemli emekleri, paylar ve destekleri bulunmaktadr. Trkiye Cumhuriyeti Kalknma Bakanl projeyi en bandan beri sahiplenerek bu

    almann gereklemesinde nemli rol oynamtr. Bu anlamda bata Sayn Bakan ve Sayn Mstear olmak zere, Sosyal Sektrler ve Koordinasyon Genel Mdrne ve alanlarna teekkr ediyorum.

    TNSA-2013n kendi z kaynaklarmz ile gereklemesine vesile olan Trkiye

    Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK)a ve Kamu Kurumlar Aratrma ve Gelitirme Projelerini Destekleme Program (KAMAG) birimine destekleri iin teekkrm sunuyorum.

    Daha nceki Nfus ve Salk Aratrmalarnda olduu gibi yararlanc kurumlarn

    banda gelen T.C. Salk Bakanl TNSA-2013n her aamasnda, zellikle saha almalarnda ok byk destek vermitir. Sayn Bakana, Trkiye Halk Sal Kurumu Bakan ve alanlarna teekkr bor biliyorum. Ayrca illerde l Salk Mdrlkleri ve l Halk Sal Mdrl yetkilileri ile aratrmann gerekletirilmesinde katks olan tm salk personeline kranlarm sunarm.

    rneklem tasarm, seimi ve rnekleme arlklar hesaplanmas srasnda desteklerini

    ve bilgilerini esirgemeyen Trkiye statistik Kurumu Bakanna ve rnekleme ve Analiz Teknikleri dairesi alanlara teekkr ediyorum.

    Saha almas srasnda gerekli iznin verilmesini salayan Sayn Vali ve Vali

    yardmclarmza, kaymakamlarmza ve illerdeki dier kamu kurulular alanlarna da destekleri iin teekkr ediyorum.

    Hacettepe niversitesi Rektrmz Prof. Dr. Murat Tuncer'e destei iin kranlarm

    sunarken, niversitemiz Bilimsel Aratrma Projeleri Koordinasyon Birimi ve Strateji Gelitirme Daire Bakanl alanlarna da teekkrlerimi sunuyorum.

    TNSA-2013 Ynlendirme Komitesi yelerinin deerli katklarn ve sorukad

    tasarm srasnda destek ve nerilerini esirgemeyen akademisyen, kamu ve uluslararas kurum alanlarnn katklarn da takdirle anyorum.

    nsz | xiii

    Aratrma rneklemine seilmi hanelerde almaya katlmay kabul ederek sorular yantlayan tm cevaplayclar ile sahada alan tm n-deneme, listeleme, sorukad uygulama ve veri girii elemanlarnn katlm olmadan bu aratrma gerekleemezdi, bu vesile ile emeklerinden dolay hepsine minnetlerimi sunuyorum.

    Veri girii, veri ileme ve analizi ve ngilizce raporun sonulandrlmasndaki ve

    aratrmann uluslararas standartlara erimesindeki katklar iin the DHS Program/ICF International ekibinde emek veren tm uzmanlara da teekkr ediyorum.

    Son olarak, TNSA-2013n her aamasnda yer alp, tm emek ve bilgi birikimlerini

    vererek aratrmann geekletirilmesini salayan Enstitmz retim yeleri, retim elemanlar, proje asistanlar ve idari personelimize kranlarm sunuyorum.

    Do. Dr. Ahmet Sinan Trkylmaz Proje Yrtcs

  • xiv | nsz

    zet Bulgular | xv

    ZET BULGULAR

    2013 Trkiye Nfus ve Salk Aratrmas, (TNSA-2013) dourganlk dzeyi ve deiimi, bebek ve ocuk lmll, aile planlamas ve anne ve ocuk sal konularnda bilgi salamak zere tasarlanm ulusal dzeyde bir rneklem aratrmasdr. Aratrma sonular ulusal dzeyde, kentsel ve krsal alanlar ile be corafi blge dzeyinde, ayrca aratrma kapsamndaki baz konular da 12 corafi blge (NUTS1) dzeyinde sunulmaktadr. TNSA-2013n finansman, Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK) vastas ile Kamu Kurumlar Aratrma ve Gelitirme Projelerini Destekleme Program (KAMAG) kapsamnda devlet btesinden salanmtr. Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits (HNEE) TNSA-2013 almalarn Kalknma Bakanl ve Salk Bakanl ile ibirlii iinde gerek-letirmitir. TNSA-2013 Trkiyede HNEE tarafndan yaplan nfus aratrmalar dizisinin en sonuncusudur; ayrca uluslararas dzeyde yrtlen Nfus ve Salk Aratrmalar program iinde gerekletirilen beinci aratrmadr. Aratrmann saha almalar, Eyll 2013 ile Ocak 2014 tarihleri arasnda yrtlmtr. Aratrmada 11,794 hanehalk ve dourgan yalardaki (15-49) 9,746 kadnla grmeler gerek-letirilmitir. Seilen hanede, dourgan yalarda (15-49) olup, genellikle o hanede yaayan ya da grmeden nceki gece o hanede kalm olan kadnlar aratrma kapsamnda grme iin uygun kadn olarak kabul edilmilerdir. Rapordaki tm

    tablolar grmeden nceki geceyi hanede geiren kadnlar zerinden alnmtr. HANEHALKI NFUSUNUN ZELLKLER Nfusunun yzde 26s 15 yan altnda olan Trkiye, gen bir nfus yapsna sahiptir. Ya 65 ve zeri nfus ise Trkiyedeki toplam nfusun yzde 8ini oluturmaktadr. Trkiyedeki ortalama hanehalk bykl 4 kiinin altndadr. Bu deer kentte 3.6, krda ise 3.9 olarak bulunmutur. Trkiyede nfusun ounluu okula gitmitir. Erkeklerin yzde 49u, kadnlarn yzde 36s en az ortaokulu tamamlamtr. En az lise mezunu olan nfusun oran erkeklerde yzde 29, kadnlarda yzde 21dir. Daha gen kuaklar iin hesaplanan gstergeler, gerek erkeklerde gerekse kadnlarda eitime devam etmenin zaman iinde srekli arttn gstermektedir. Sonular Trkiyede son be ylda yaplan doumlarn yzde 99unun kaytl olduunu gstermektedir. Kayt edilmemi ocuk yzdesi TNSA-2008de yzde 6 iken TNSA-2013te yzde 1e dmtr. CEVAPLAYICILARIN ZELLKLER TNSA-2013te grlen kadnlarn neredeyse yars 30 yan altndadr ve kadnlarn yzde 68i grmenin yapld tarihlerde evlidir. Trkiyedeki kadnlarn yzde 53 en az ortaokul mezunudur ve okuma yazma bilen kadnlarn oran yzde 93tr. Kadnlarn nemli bir ksm (yzde 31) en az lise mezunudur. Aratrma sonular dourgan yalardaki kadnlarn

  • xiv | nsz

    zet Bulgular | xv

    ZET BULGULAR

    2013 Trkiye Nfus ve Salk Aratrmas, (TNSA-2013) dourganlk dzeyi ve deiimi, bebek ve ocuk lmll, aile planlamas ve anne ve ocuk sal konularnda bilgi salamak zere tasarlanm ulusal dzeyde bir rneklem aratrmasdr. Aratrma sonular ulusal dzeyde, kentsel ve krsal alanlar ile be corafi blge dzeyinde, ayrca aratrma kapsamndaki baz konular da 12 corafi blge (NUTS1) dzeyinde sunulmaktadr. TNSA-2013n finansman, Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK) vastas ile Kamu Kurumlar Aratrma ve Gelitirme Projelerini Destekleme Program (KAMAG) kapsamnda devlet btesinden salanmtr. Hacettepe niversitesi Nfus Ettleri Enstits (HNEE) TNSA-2013 almalarn Kalknma Bakanl ve Salk Bakanl ile ibirlii iinde gerek-letirmitir. TNSA-2013 Trkiyede HNEE tarafndan yaplan nfus aratrmalar dizisinin en sonuncusudur; ayrca uluslararas dzeyde yrtlen Nfus ve Salk Aratrmalar program iinde gerekletirilen beinci aratrmadr. Aratrmann saha almalar, Eyll 2013 ile Ocak 2014 tarihleri arasnda yrtlmtr. Aratrmada 11,794 hanehalk ve dourgan yalardaki (15-49) 9,746 kadnla grmeler gerek-letirilmitir. Seilen hanede, dourgan yalarda (15-49) olup, genellikle o hanede yaayan ya da grmeden nceki gece o hanede kalm olan kadnlar aratrma kapsamnda grme iin uygun kadn olarak kabul edilmilerdir. Rapordaki tm

    tablolar grmeden nceki geceyi hanede geiren kadnlar zerinden alnmtr. HANEHALKI NFUSUNUN ZELLKLER Nfusunun yzde 26s 15 yan altnda olan Trkiye, gen bir nfus yapsna sahiptir. Ya 65 ve zeri nfus ise Trkiyedeki toplam nfusun yzde 8ini oluturmaktadr. Trkiyedeki ortalama hanehalk bykl 4 kiinin altndadr. Bu deer kentte 3.6, krda ise 3.9 olarak bulunmutur. Trkiyede nfusun ounluu okula gitmitir. Erkeklerin yzde 49u, kadnlarn yzde 36s en az ortaokulu tamamlamtr. En az lise mezunu olan nfusun oran erkeklerde yzde 29, kadnlarda yzde 21dir. Daha gen kuaklar iin hesaplanan gstergeler, gerek erkeklerde gerekse kadnlarda eitime devam etmenin zaman iinde srekli arttn gstermektedir. Sonular Trkiyede son be ylda yaplan doumlarn yzde 99unun kaytl olduunu gstermektedir. Kayt edilmemi ocuk yzdesi TNSA-2008de yzde 6 iken TNSA-2013te yzde 1e dmtr. CEVAPLAYICILARIN ZELLKLER TNSA-2013te grlen kadnlarn neredeyse yars 30 yan altndadr ve kadnlarn yzde 68i grmenin yapld tarihlerde evlidir. Trkiyedeki kadnlarn yzde 53 en az ortaokul mezunudur ve okuma yazma bilen kadnlarn oran yzde 93tr. Kadnlarn nemli bir ksm (yzde 31) en az lise mezunudur. Aratrma sonular dourgan yalardaki kadnlarn

  • xvi | zet Bulgular

    eitim dzeylerinde nemli bir gelime olduunu gstermektedir. Aratrma tarihinden nceki 12 aylk sre iinde kadnlarn yzde 35i bir ite almtr. Yaklak olarak, alan her on kadndan alts hizmet sektrnde almakta; yzde 24 tarm sektrnde ve kalan yzde 14 ise sanayi sektrnde almtr. alan kadnlarn yars sosyal gvence kapsamnda deildir. Bununla birlikte, kadnlarn yzde 89u salk sigortas kapsamndadr. DOURGANLIK DAVRANII Dzey ve Deiimler TNSA-2013 bulgular bir kadnn gnmzdeki dourganlk hzlarn dourganlk alarnn sonuna kadar devam ettirdii takdirde dourganlk ann sonunda ortalama 2.26 ocuk sahibi olacan gstermektedir. Trkiyede kadnlar her ne kadar dourganlklarnn en yksek olduu dnemi hala yirmili yalarnda yayorlarsa da yaa zel dourganlk hz 25-29 ya grubunda en yksek dzeyine ulamaktadr. Bu rnt TNSA-2008den bu yana gzlenmektedir. TNSA-2008den bu yana dourganlk dzeyinde anlaml bir deiiklik gzlenmese de; dourganln ya yaps Trkiyede doumlarn daha ileriki yalara ertelendiini gstermektedir. Sosyo-ekonomik ve Demografik Farkllklar Kentsel ve krsal alanlar arasndaki dourganlk farknn giderek kapand, ancak baz blgesel farkllklarn devam etmekte olduu grlmektedir. Bat ve Orta blgelerde dourganlk yenilenme dzeyinin altndadr. Her ne kadar gemi yllarda Dou blgesinin dourganlk dzeyinde nemli bir d grlmse de dnemsel dourganlk hzlar bu blgede ten fazla ocua iaret etmektedir. Eitim dzeyinin artmasyla dourganlkta bir d

    gzlenmektedir. Hi eitimi olmayan kadnlar, lise veya zeri eitim alm