ИНДИВИДУАЛИЗАМИНДИВИДУАЛИЗАМ

Значење на терминот Значење на терминот „индивидуализам„„индивидуализам„

► Terminot Terminot ,,individualizam,,,,individualizam,, se koristi za se koristi za ozna~uvawe na eden {irok spektar na idei, ozna~uvawe na eden {irok spektar na idei, filozofii i doktrini, filozofii i doktrini,

►ННajop{to ka`ano, ajop{to ka`ano, terminot individualizam terminot individualizam naj~esto se koristi da go ozna~i onoj naj~esto se koristi da go ozna~i onoj komplet na idei so koi komplet na idei so koi se naglasuva se naglasuva va`nosta na individuata i individualnite va`nosta na individuata i individualnite interesi vo odnos na kolektivot i interesi vo odnos na kolektivot i kolektivnite interesi kolektivnite interesi t.e. na zaednicata i t.e. na zaednicata i zaedni~kite interesizaedni~kite interesi..

Индивидуализмот како Индивидуализмот како политичка филозофијаполитичка филозофија

►ИИndividualizmot ndividualizmot како поим најчесто како поим најчесто se se upotrebuva za ozna~uvawe na upotrebuva za ozna~uvawe na politi~kata filozofijapoliti~kata filozofija koja voobi~aeno se koja voobi~aeno se opi{uva kako opi{uva kako ,,liberalen ,,liberalen individualizam,,individualizam,, koja gi naglasuva koja gi naglasuva va`nosta na individuata i vrednostite na va`nosta na individuata i vrednostite na individualnata sloboda i individualniot individualnata sloboda i individualniot izbor. izbor.

►Ovaa filozofija voobi~aeno se Ovaa filozofija voobi~aeno se sprotistavuva na t.n. sprotistavuva na t.n. ,,filozofija na ,,filozofija na kolektivizmot,,kolektivizmot,, vo koja na prvo mesto vo koja na prvo mesto e e ,,kolektivnoto dobro,,,,kolektivnoto dobro,,. .

Индивидуализмот е невозможен Индивидуализмот е невозможен без почитување на „правилата на без почитување на „правилата на

играта„играта„

►Najednostavno ka`ano Najednostavno ka`ano konkurencijata konkurencijata me|u poedincite se smeta za me|u poedincite se smeta za posigurno sredstvo za napredok na posigurno sredstvo za napredok na op{testvoto, otkolku intervencijata op{testvoto, otkolku intervencijata na dr`avata.na dr`avata.

► Sopstvenite sposobnosti moraat da se Sopstvenite sposobnosti moraat da se doka`uvaat vo natprevar so drugite individui, doka`uvaat vo natprevar so drugite individui, po~ituvajki gi po~ituvajki gi pravilata na igratapravilata na igrata koi se koi se eden vid temel i ja odr`uvaat zaednicata. eden vid temel i ja odr`uvaat zaednicata.

„„Американскиот сон„ како Американскиот сон„ како идеал на индивидуализмотидеал на индивидуализмот ► ТТokmu vo ovaa smisla i se sfa}a afirmacijata okmu vo ovaa smisla i se sfa}a afirmacijata

na poznatata ideja za t.nna poznatata ideja za t.n. . ,,amerikanski ,,amerikanski son,,son,, prosledena so brojni primeri od koi se prosledena so brojni primeri od koi se gleda kako nekoi anonimni poedinci koristejki gleda kako nekoi anonimni poedinci koristejki gi sopstvenite sposobnosti uspeale da go gi sopstvenite sposobnosti uspeale da go ostvarat svojot son i ostvarat svojot son i da se iska~at na da se iska~at na visoki op{testveni polo`bivisoki op{testveni polo`bi

► Vo ovoj kontekst amerikanskiot sociolog Vo ovoj kontekst amerikanskiot sociolog Robert BelahRobert Belah i negovite kolegi od neodamna i negovite kolegi od neodamna ja imaat razvieno ja imaat razvieno kontraverznata tezakontraverznata teza deka deka ,,amerikanskiot individualizam stanal ,,amerikanskiot individualizam stanal prekumerenprekumeren i deka kako takov go i deka kako takov go uni{tuva moralniot integritet na uni{tuva moralniot integritet na op{testvoto,,op{testvoto,,..

Протестантски Протестантски индивидуализаминдивидуализам

►Terminot individualizam se koristi i za Terminot individualizam se koristi i za karakterizirawe na nekoi karakterizirawe na nekoi religiozni ideireligiozni idei kako {to e na primer vo kako {to e na primer vo frazata frazata ,,protestantski ,,protestantski individualizam,,individualizam,, zatoa {to zatoa {to protestantskite crkvi istoriski ja protestantskite crkvi istoriski ja naglasuvaat naglasuvaat direktnata vrska me|u Bog i direktnata vrska me|u Bog i individuata individuata kako ne{to {to ne e i ne smee kako ne{to {to ne e i ne smee da bide posreduvano od organizacijata na da bide posreduvano od organizacijata na crkvata.crkvata.

Индивидуалистичка Индивидуалистичка културакултура

►ПоимотПоимот individualizam ~esto se koristi individualizam ~esto se koristi i za ozna~uvawe na edna posebna i za ozna~uvawe na edna posebna

vrsta na vrsta na kultura na `iveewekultura na `iveewe koja se javuva i dominira vo koja se javuva i dominira vo sovremenoto op{testvo i koja se sovremenoto op{testvo i koja se narekuva narekuva ,,individualisti~ka ,,individualisti~ka kultura,,kultura,,. .

►sovremenoto pretpriema~ko sovremenoto pretpriema~ko op{testvo go forsira razvitokot op{testvo go forsira razvitokot na ,,individualisti~kata kultura,,. na ,,individualisti~kata kultura,,.

Osnovnite elementi na Osnovnite elementi na индивидуалистичкиотиндивидуалистичкиот tip na tip na

kulturakultura

1.1. доминираат доминираат stavovite i normite deka stavovite i normite deka lu|eto, lu|eto, pred se, se gri`at za sebe i svoeto pred se, se gri`at za sebe i svoeto semejstvosemejstvo, ,

2.2. dominira dominira ,,jas-svesta,, i svrtenost kon ,,jas-svesta,, i svrtenost kon sebesebe,, a poedinecot e nezavisen, a poedinecot e nezavisen,

3.3. se preferira se preferira pravoto na li~en `ivot i li~no pravoto na li~en `ivot i li~no mislewe, mislewe,

4.4. se uva`uva i se po~ituva se uva`uva i se po~ituva avtonomnosta na avtonomnosta na sekoj ~ovek. sekoj ~ovek.

► Ka`ano so eden zbor sekoga{ i sekade Ka`ano so eden zbor sekoga{ i sekade dominira li~niot interesdominira li~niot interes

КОЛЕКТИВИЗАМКОЛЕКТИВИЗАМ

Биди како сите други

Значење на поимот Значење на поимот „колективизам„„колективизам„

► Terminot Terminot kolektivizamkolektivizam, isto kako i terminot , isto kako i terminot individualizam, ima mno{tvo specifi~ni zna~ewa. individualizam, ima mno{tvo specifi~ni zna~ewa.

► Vo negovata najvoobi~aena upotreba ozna~uva Vo negovata najvoobi~aena upotreba ozna~uva nekoja politi~ka ili socijalno-ekonomska nekoja politi~ka ili socijalno-ekonomska teorijateorija ili ili praktikapraktika koja pot koja potттiknuva zaedni~ka iknuva zaedni~ka ili dr`avna sopstvenost i kontrola nad ili dr`avna sopstvenost i kontrola nad sredstvata za proizvodstvo pri {to celite i sredstvata za proizvodstvo pri {to celite i

interesite na interesite na kolektivot e kolektivot e pova`en od pioedinecotpova`en od pioedinecot i ima i ima apsoluten prioritet pred celite i interesite na apsoluten prioritet pred celite i interesite na poedincite koi se ~lenovi na takvite poedincite koi se ~lenovi na takvite kolektivitetikolektiviteti. .

Социјализмот, комунизмот и фашизмот Социјализмот, комунизмот и фашизмот се колективистички идеологиисе колективистички идеологии

► Za razlika od individualizmot, kolektivizmot e Za razlika od individualizmot, kolektivizmot e karakteristi~en za onie op{testva vo koi{to karakteristi~en za onie op{testva vo koi{to individuata od ra|awe e integrirana vo silni, individuata od ra|awe e integrirana vo silni, spoeni vnatre{ni grupi {to prodol`uvaat da go spoeni vnatre{ni grupi {to prodol`uvaat da go za{tituvaat vo tekot na celiot `ivot vo zamena za{tituvaat vo tekot na celiot `ivot vo zamena za negovata postojana vernost kon svojot za negovata postojana vernost kon svojot kolektiv. kolektiv.

► ППostojat mnogu specifi~ni primeri na kolektivisti~ki ostojat mnogu specifi~ni primeri na kolektivisti~ki organizacii i ideologii na kolektivizmot kako {to se organizacii i ideologii na kolektivizmot kako {to se na primer socijalizmot, komunizmot, fa{izmot, na primer socijalizmot, komunizmot, fa{izmot, nacionalisti~kite dvi`ewa i t.n.nacionalisti~kite dvi`ewa i t.n.

► Pri toa e karakteristi~no i toa deka Pri toa e karakteristi~no i toa deka takviot poedinec takviot poedinec vo golema mera se identifikuva so svojot kolektivvo golema mera se identifikuva so svojot kolektiv..

Разлики меѓу општества кои се Разлики меѓу општества кои се засниваат на индивидуалистичката или засниваат на индивидуалистичката или

колективистичката идеологијаколективистичката идеологија

► Ako se obideme da gi identifikuvame Ako se obideme da gi identifikuvame najva`nite razlikinajva`nite razliki me|u individualisti~kite i me|u individualisti~kite i kolektivisti~kite op{testva toga{ sigurno kolektivisti~kite op{testva toga{ sigurno osnovnite razlikiosnovnite razliki pome|u niv }e gi pome|u niv }e gi zabele`ime kaj zabele`ime kaj

1.1. normite, normite, 2.2. semejstvoto, semejstvoto, 3.3. socijalizacijata socijalizacijata 4.4. rabotata. rabotata. ► Vo taa smisla gi dobivame slednite Vo taa smisla gi dobivame slednite

dve slikidve sliki za dvata vida op{testva: za dvata vida op{testva:

Карактеристики на Карактеристики на колективистичките колективистичките

општестваопштества1.1. lu|eto se ra|aat vo po{iroki semejstva ili vnatre{ni lu|eto se ra|aat vo po{iroki semejstva ili vnatre{ni

grupi koi im grupi koi im обезбедувобезбедувaat za{tita vo ime na vernost.aat za{tita vo ime na vernost.2.2. decata se u~at da se vospriemaat t.e. da se decata se u~at da se vospriemaat t.e. da se

do`ivuvaat kako ,,nie,,do`ivuvaat kako ,,nie,,3.3. sekoga{ treba da se podr`uva harmonijata i da se sekoga{ treba da se podr`uva harmonijata i da se

izbegnuvaat konfliktiteizbegnuvaat konfliktite4.4. prestapite predizvikuvaat sram i gubewe na ~esta za prestapite predizvikuvaat sram i gubewe na ~esta za

poedinecot i grupitepoedinecot i grupite5.5. celta na obrazovanieto e da se nau~i kako da se celta na obrazovanieto e da se nau~i kako da se

postapuvapostapuva6.6. diplomite ovozmo`uvaat pristap do grupite so povisok diplomite ovozmo`uvaat pristap do grupite so povisok

statusstatus7.7. odnosot rabotodava~-vraboten se vospriema od odnosot rabotodava~-vraboten se vospriema od

moralna gledna to~ka sli~no so odnosite vo moralna gledna to~ka sli~no so odnosite vo semejstvotosemejstvoto

8.8. odnosite imaat prednost pred rabotataodnosite imaat prednost pred rabotata

Карактеристики на Карактеристики на индивидуалистичките индивидуалистичките

општестваопштества

1.1. sekoj ~ovek se u~i da se gri`i samo za sebe i za sekoj ~ovek se u~i da se gri`i samo za sebe i za neposrednoto semejstvoneposrednoto semejstvo

2.2. decata se u~at da se do`ivuvaat kako ,,jas,,decata se u~at da se do`ivuvaat kako ,,jas,,3.3. za ~esen ~ovek e soodvetno da ka`e {to misliza ~esen ~ovek e soodvetno da ka`e {to misli4.4. prestapite predizvikuvaat ~uvstvo na vina i gubewe prestapite predizvikuvaat ~uvstvo na vina i gubewe

na samopo~ittana samopo~itta5.5. celta na obrazovanieto celta na obrazovanieto е е da se nau~i kako da se u~ida se nau~i kako da se u~i6.6. diplomite ja podobruvaat ekonomskata polo`ba na diplomite ja podobruvaat ekonomskata polo`ba na

poedinecot i negoviot ugledpoedinecot i negoviot ugled7.7. odnosot rabotodava~-vraboten e dogovoren i treba odnosot rabotodava~-vraboten e dogovoren i treba

da se temeli vrz vzaemna dobivkada se temeli vrz vzaemna dobivka8.8. rabotata ima prednost pred odnosite rabotata ima prednost pred odnosite

Индивидуализмот и Индивидуализмот и колективизмот денескаколективизмот денеска

1.1. individualizmot se pripi{uva na individualizmot se pripi{uva na sovremeniot tip nasovremeniot tip na sociokultirni sociokultirni modelimodeli t.e. na sovremenite t.e. na sovremenite op{testva, dodeka op{testva, dodeka

2.2. kolektivizmot naj~esto se vrzuva za kolektivizmot naj~esto se vrzuva za tradicionalni tipovi kulturi i tradicionalni tipovi kulturi i op{testva.op{testva.