កមពុជេ កម េលខ ២៥ ឆន ទំី ០៣ ែខមក គ.ស. ២០០៦ - ព.ស. ២៥៤៩

យទុធនករសហព័នធែខមរកមពុជ

េ កម េន បេទសក

សហព័នធែខមរកមពុជេ កម បនបញច ប់យុទធនករចុង េ កយ ឆន ំ ២០០៥ របស់ខួន នទី កងមង់៉េ ត ល គីបិច បេទសក កលពីៃថងទី ៤ ែខធនូ ឆន ំ ២០០៥ ។ កនុង យុទធនករេនះ បតិភូសហព័នធែខមរកមពុជេ កម បនជួបជំុបង បូនែខមរេ កម និងែខមរក លចំនួន ១០០ គ រ ែដលបន

គមន៍សហព័នធយ៉ងកក់េក ។ េទះបីជមនទឹកកកធក់េ ចនយ៉ង ក៏េ យ ក៏ បងបូនែខមរេនក បនេធដំេណរមកជួបជំុគន កនុងអងគ បជំុ េដមបី ប់ករពនយល់របស់សហព័នធអំពីកររេំ ភសិទធិ ែដលកំពុងេកតមនេនកមពុជេ កម ។ ពះេតជគុណ បណិត ហុក សុវណ ជ ថ បនិកវតែខមរដ៏ល បណីតមួយេនក បនមនសងឃដីកេនកនុងអងគ បជំុេនះែដរថ ៖ ពះអងគមន េសចកីេ មនស រកី យ និងរេំភបៃ កែលង ចំេពះលទធផល វជិជមន និងយុទធ សែដល បកបេទេ យែផផក របស់សហ- ព័នធែខមរកមពុជេ កម ។ ករគំ ទឲយមនករេគរពសិទធិមនុស មមគ៌អហងិ គឺជផូវមួយែដលអនុេ មេទ មឱ ទ

ពះពុទធបរម គៃនេយង ។ សហព័នធែខមរកមពុជេ កម ជអងគករមួយែដលមនិគិត

ពីផលកៃ ម និង បតិបតិសកមមភពរបស់ខួន សបេទ ម េសចកីែថងករណ៍របស់អងគករសហ បជជតិេដមបីជ មញឲយ មនករេគរពសិទធិមនុស និងលទធិ បជធិបេតយយចំេពះែខមរ េ កមែដលកំពុងរស់ឯមតុភូមកិមពុជេ កម ។ េហយេនះក៏ជ ករភញ ក់េផលមួយ ពីេ ពះបងបូនែខមរេនក ពំុធប់បន ដឹងអំពីកររេំ ភសិទធិមនុស េនកមពុជេ កមទល់ែតេ ះ ។ េ កយេពលបនដឹងេ កនដកមម របស់ែខមរេ កម បងបូនែខមរក លមនវតមនេនទីេនះ េ ក ម កំយ៉ងខំង េហយពួកគត់គំ ទទំង សងនូវេបសកមមរបស់សហព័នធ ែដលេនះជកមងំដ៏ធំស មប់ករតសូ៊របស់ែខមរេ កម ៕

គណៈ បតិភូសហពន័ធែខមរកមពុជេ កម េន បេទសក

ទី ន ក់ករ ៖ P.O. Box 0193, Pennsauken, NJ 08110-0193, USA, Tel: (856) 655-3838, email: kkfnewsletter@khmerkrom.net, http://www.khmerkrom.net

-យុទធនករសហព័នធែខមរកមពុជេ កម..........................................១

-លខិតិជូនពរឆន ំ២០០៦ .............................................................២

- ជញ ធរយួនេកះេ ................................................................៤

-ជនជតេិដមេនេកះៃត ន៉់.......................................................៥

-មហន យៃនភព កី ក..............................................................៦

-យួនេនែតយកវត ម............................................................៨

-យួន ជកេ កមផក ........................................................៩

-ជវីតិពិករែភនក.........................................................................១០

- បធនឃុចូំវ ងំបងខ.ំ.............................................................១២

- ថ នីយ៍ភនបុំរ.ី...........................................................................១៥

-កំ ពយ នឹកពុកនឹកែម,៉ទនួំញមយ.......................................១៧

-េរ ងមខញុ .ំ................................................................................១៨

-ចូរកុេំភច យួនេនែតេ បលបិច.................................................២០

-រ ភបិលយួនរេំ ភសទិធ.ិ....................................................២២

ម កេរង

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 2 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

និពនធនយក ៖ ថច ់ចនធ ូផ ពផ យ ៖ សឺន រតនៈ, សឺន ចន័ទ

ឯក រ PDF មនេនកនុងេគហទំព័រ www.khmerkrom.net

លិខិតជនូពរឆន ំថម សួសឆីន ថំម ីសូមឆន ថំម ីឆន ំ២០០៦ នមំកនូវសុខសួស ីសរិ ី

មងគល ជ័យជនំះេលករតសូ៊េដមបីេសរភីព និងយុតធិម៌ !

េយងខញុ ំ ពះករុ ខញុបំទសូម បេគន និងជំ បជូនជន

រួមឈមជទេីគរព និងសូម បសទិធពរនឱកសចូលឆន ថំម ី ឆន ំ

២០០៦ មនជ័យជនំះជនិរនន៍ ។ ឆន ំ២០០៥ បនចូលមកដល់

អវ នយ៍ ែខមរេ កម គប់ទសិទេីលែផនដមីន រមមណ៍រេំភប

េ យេឃញនូវសកមមភពរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កមពភិព

េ ក បនបេំរ ករងរជ បេយជន៍ជតិ គប់វនិទទីងំេនកនុង

សក េន ពះ ជ ច កកមពុជ និងេនេលឆកអនរជត ិ។

េយងទទួលបននូវលទធផលដ៏ បេសរេល ៖ ទ ី ១ ករ

ក ងកមងំមនុស , ទ ី ២ ករក ងកមងំថវកិ, និង ទ ី ៣

ករក ងកមងំគ ំ ទអនរជត ិ។ េ យខតិខំ បងឹែ បង មគគ ី

រួមកំ ងំគន ឈរេលជហំរជត ិ សហព័នធែខមរកមពុជេ កមបន

េ ជងទង់ៃនករតសូ៊ែខមរេ កមឲយរស់រេវ ក េធឲយរ ភបិល កង

ណូយទទួលករ ម៉ស់មុខេលឆកអនរជត ិ ។ ជករ

េឆយតបរ ភបិល កង ណូយ បនេ បពកយសដំី បមថ

េមលងយែខមរេ កមយ៉ងចស់ៃដ ។ កង ណូយេនែតបន

គនំុំ បវតិ ស េហយរះិរក គប់មេធយបយេធយ៉ង ឲយែខមរ

េ កម ច់ករទក់ទង នឹង ពះ ជ ច កកមពុជ េហយ និង

ជនរួមឈមែខមរែដលជ ច់ឈមែតមួយ ។

េទះបី កង ណូយ បនចុះហតថេលខេលសនធ-ិ

សញញ ននជមួយនឹងអងគករសហ បជជត ិ និងយល់ ពម

សហករេលែផនករសហសវត រក៏៍េ យ ក៏ េនែតមនិេចល

នូវចរតិពុតតបុតសូ៊ពូជរបស់ ជដែដល ។

ឆន ំ២០០៥ សហព័នធបនពនំនូំវសកមមភព និង

េគលនេយបយ បេគន និងជំ បជូនជនរួមឈមជុវំញិ

ពិភពេ ក គ ឺញីវេសែឡន អូ ល ីកមពុជ អរឺ ៉ុប សហរដ-

េមរកិ និងក េហយរង់ចទំទួលេ យេសចកេី ម-ន

ស រកី យនូវ ល់គនិំតេយបល់ ថ បន ពីសំ ក់ជនរួម

ឈម គប់ទកីែនង េដមបី បមូលផុជំគនិំតរតិចណំង មគគ ី

េដមបីក ងកមពុជេ កមជទី ស ញ់ៃនេយង ។ េយងបន

បកសឲយអនរជតបិនដងឹនូវេគលនេយបយ បកន់ខជ ប់

នូវធម៌អហិង ស ញ់យុតធិម៌ សនិភព េហយពយយម

េ ះ យ ល់បញេ យសនិវធិ ី េនទី កង េអ បេទស

ហូឡង់ ទី កងសេឺណវ បេទសសសី និង េនបូរញូីវយក៉ៃន

សហរដ េមរកិ ។ ករខតិខំ បងឹែ បង រួមផ ំ នឹងមនសកិ

េសន ជតរិបស់បងបូនជនរួមជត ិ បតុកមមអហិង មួយ តវ

បនបេងកតេឡងេដមបី បឆងំនឹងនយករដម នីយួន ផង ុ ងំ-

ខយ េពលមកេធទស នកចិចេន កង សុ៉និេ ន សហរដ េម-

រកិ ។ េ យេមលេឃញនូវកមងំ មគគភីព និង ករខតិខទំងំ

ៃថងទងំយប់េនះេហយ បនជេនម សននិបតេលកទ ី ៧

របស់អងគករ UNPO សហព័នធែខមរកមពុជេ កមពិភពេ ក

តវបនេ ជស េរ សចូលជសមជកិដកឹនៃំនអងគករេនះ ។

េយងខញុសូំមែថងអណំរគុណយ៉ង ជលេ ជនូវករ

ចូលរួមសកមមភពជតទិងំកុម កុមរ ី យុវជនយុវត ី ចស់

ពឹទធ ចរយែដលបនបងញនូវទកឹចតិក នលះបង់អ ី ៗ ទងំ

អស់េដមបីកមពុជេ កម ។ វរីភពជនរួមឈមេនកនុង សក េន

ពះ ជ ច កកមពុជ និងេន បេទសទបី ី បនេធឲយសងគម

អនរជតេិមលេឃញកន់ែតចបស់នូវអេំពជះិជន់របស់ -

និគមេវ ត មមកេលែខមរកមពុជេ កម ។

ចែំណក ពះសងឃែខមរេ កមវញិបនបនតួនទជីបិ

រក វបបធម៌ សន ករពរ ពលងឹជត ិ និងអបូំរែខមរឲយបន

គង់វង េហយែដលជមូល នៃនករតសូ៊ែខមរេ កមេនះ បន

េធឲយពិភពេ កយល់ចបស់នូវអេំពរេំ ភបពំនេលសទិធ ិ

វិចរណកថ

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 3 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ជេំន សនរបស់ែខមរេ កម ។ កង ណូយបនរ ំ យ ពះ

ពុទធ សនែខមរេ កមផុតរលត់ជេ សចេហយ ដូេចនះសូម ពះ

សងឃែខមរេ កមេនកនុង សកក៏ដូចជេនេ ក សក សូម ពះ អងគ

េម េ កកេឡងេដមបីទមទរសទិធេិនះឲយបនមកវញិ ។

សហព័នធែខមរកមពុជេ កមបនអនុវតនូវករតសូ៊ែបប

ទពំងំសនងឫស ី េពលគកឺ ងកមងំមនុស និងព ងងឹទកឹ

ចតិែខមរេ កមេដមបីរក និងសនងបនករតសូ៊ែខមរេ កមដល់ទ ី

បញច ប់ គសឺេ មច សនខួនេ យខួនឯង ។ កុម កុមរ ី យុ

វជន យុវនរែីខមរេ កម គប់រូបបនចូលរួមកនុងសកមមភពទងំ

អស់ និងបនទទួលគំ ទពី គប់មជឈ នជត ិ និងអនរជត ិ

ែដលបនេកតសរេសរនូវវរីភពក ន ៊ នលះបង់យុវភព

េដមបីែខមរេ កម ។

ែខមរេ កម តវែតរ ំ យនូវចណំង បវតិ ស និង

កររងទុកខេវទនេ យរបប និគមយួន គ ឺ “េធដេំណ រេទ

កន់មតុភូម”ិ ។ “ដេំណ រេឆព ះេទកន់មតុភូម”ិ ជកលយុទធ

របស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កមពិភពេ ក ជ តវីស័ិយកណំត់

ទសិេ តសូ៊ែខមរេ កមេដមបីែខមរេ កម ៖

១-េដមបីេសចកចី មងចេ មនដ៏ពិត ៗ ជូនបងបូនជន

រួមឈមេយងែដលកពុំងរស់េនេលែដនដកីេំណ តកមពុជេ កម

ដ៏ជទេីសន របស់េយង ។

២-េដមបីរក ពូជ សន៍ែខមរេ កមឲយបនគង់វង រុង

េរ ង រកីចេំរ នេជ នេល ន ពលរដមនសទិធបិរបូិណ៌ គប់ គន់

ដូចពលរដជតដិៃទ ៗ េលពិភពេ កនសតវត រថ៍ម ី។

េសចកី បថន និងេសចកី តវកររបស់ជនរួមឈម

េយងកនុង សកដូច ៗ គន គចឺង់មនសទិធេិសរភីពក ងសងគម

ជតមួិយេ យខួនឯង គម ននរ មន ក់ចង់រស់េនេ កមករ

គបសងកត់របស់ កង ណូយេនះេទ ។ េនះជធម៌ពតិរបស់

មនុស េ ក ។ មនិថែតមនុស េទ សូមបីសតក៏មនេសចកី តវ

ករដូច ៗ គន គសឺទិធេិសរភីពមួយែដលពិភពេ កទទួល គ ល់

និងធនអះ ងនូវេសចកសុីខកនុងកររស់េន ។ ដូេចនះេដមបី កុំ

ឲយ កង ណូយអនុវតបនែផនករ បវតិ សបនពីដូន

របស់ េនះ សូមែខមរេ កមេនកនុង សក េន ពះ ជ ច ក

កមពុជ ក៏ដូចជេន បេទសទបីែីដរ សូមរក នូវគនិំត មគគ ី

ជតឲិយបនរងឹមំ េហយសូមេម រ ំ យេចលនូវវ ិ ទផូវគនិំត

ែដលជឧបសគគកនុងករតសូ៊ េ ពះ គម នចេំណញអេីទដល់ករ

តសូ៊ែខមរេ កម េ កអពីំបងញចណុំចេខ យដល់ កង -

ណូយ េហយេបកឱកសឲយ កង ណូយលូកៃដមកកកូរ

ៃផទកនុងជតឲិយ ក ប់ចក់េនះេទ ។

សូមកុេំភចឲយេ ះអពំីលបិចយួន គេឺធឲយេកតមននូវ

“វ ិ ទផូវគនិំតកនុងករតសូ៊ែខមរេ កម រ ំ យនូវគនិំត មគគជីត ិ

ែខមរេ កម” េនះជលបិចមួយេធឲយេយងទន់េខ យ េធឲយេយង

ឈប់ទុកចតិគន េធឲយេយងែបកបក់គន ជ កម ជពួក េហយ

ឈនេទបេំរ ច់ៃថែតមង ។ គម នរបប ជនំន់ ែដល

េមដកឹនេំវ ត មនឹកគតិដល់េជគ សនែខមរេ កមេនះេទ។

ល់សកមមភពតសូ៊មតរិបស់បងបូនជនរួមឈម េន

កនុង សកែដលេធករត ជ៉មួយរ ភបិល កង ណូយទងំ

យនេពលថម ី ៗ េនះ សហព័នធ និងជនរួមឈមេយងសូម

េកតសរេសរយ៉ង ជលេ ជ ។ សូមេម បនករតសូ៊មតិ ម

ធមមនុញញ កង ណូយ និងចបបអ់នរជតរិបស់សងគមពិភព

េ ក និងអងគករសហ បជជតនូិវសទិធជិមច ស់ សក និងទម

ទរនូវចែំណកជនួំយអនរជតសិ មប់អភវិឌ ន៍ចនួំន ៣,៧៤៧

នដុ រ ែដលកនុងេនះ ១០ ភគរយជរបស់ែខមរេ កម ។

សូមជនរួមឈម េម ចូលរួមកនុងចលនម គ រ

តសូ៊ែខមរេ កមែដលដកឹនេំ យសហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ពិភពេ កេដមបីេធឲយកលយុទធ “ដេំណ រេឆព ះេទកន់មតុភូម”ិ

បនទទួលេជគជ័យ និងកយជមគគុ េទសក៍ដ៏េឆនម ។

“េវ ត មចបំងឈនះ និគមប ងំ ជប៉ុន

េមរកិកងំ គេឺ យ រទកឹដេីនះមនិែមនជកមមសទិធរិបស់េគ

គេឺ យ ររេំ ភឈនពន យ៉ង មញិេវ ត មក៏ តវ

ទទួលប ជ័យដូេចនះែដរនអនគតដ៏ខខីងមុខេនះ េ យ រ

ែខមរេ កមជមច ស់ទកឹដកីមពុជេ កមរួបរួម មគគគីន ” ។

ជេយែខមរេ កម ! ជេយ មគគជីត ិ!

ជេយសហពន័ធែខមរកមពុជេ កមពភិពេ ក !

ថច ់ង៉កុថច ់

វិចរណកថ

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 4 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ជញ ធរយួនេកះេ ពះសងឃឲយចលូ បជ ុ បនទ ប់ពីមនជនេភ សខួនែខមរេ កមបនរត់េភ ស ខួនេទ បេទសកមពុជជបនបនទ ប់មកេនះ ជញ ធរយួនបន ក់កមងំបែនថមកនុងករករពរ ម ចក ពំែដន និង ម ន

យ៉ងតឹងរងឹចំេពះ បជពលរដែខមរ សំខន់គឺសំេ េទេល ពះ សងឃែតមង ។ មកដល់ៃថងទី ៩ ែខធនូ ជញ ធរយួនបនេកះ េ ពះេចអធិករ ល់វតកនុង សកទិញេប ន េខតមត់ ជក ជង ២០ វត ឲយចូលេទ បជុំេនកនុងវត ប យមស សក ទិញេប ន េខតមត់ ជក េដមបី ប់ករែណនំអំពីកររតឹ ចំណងមតិភពរ ងែខមរ-យួន ។ េ កយពិធី បជំុេនះបនចប់ សព គប់ ជញ ធរយួនបនជំរតិ ពះសងឃកនុងមួយវត ៥០ ពន់ ដុង េ យពួកេគ បប់ថ យកលុយេនះេទេ ប បស់កនុងករ ព ងឹងសនិសុខ ម ពំែដន ។ កនុងកិចច បជំុមួយែដលេធេនកនុងវត ប យមស សកទិញេប ន ែដល ចរយ និង ពះសងឃអះ ងថ េនះជបទបញជ របស់ ជញ ធរយួន ។ គឺពួកេគបញជ ឲយ ពះេច អធិករវតទូទំង សកទិញេប នែដលមនវត បមណជង ២០ វតឲយមក បជំុ េ យពួកយួនយកេហតុផលថ េដមបីរតឹចំណង មតិភពែខមរ-យួន ។ ករ បជំុកនុង មួយដ៏ធំេនកនុងវតខង េលមនេច ពះេចអធិករជង ២០ អងគ និង ចរយមួយវត មួយរូបផងេនះ បន ប ពឹតេទយ៉ងរលូនេ យ រែតករ គបសងកត់ និងបងខិតបងខំ ។ េយង មសំដីរបស់េ ក ចរយមួយរូបេឈម ះ េច បញ យុ បមណ ៧០ ឆន ំ មនភូមកំិេណតេន សក ទិញេប ន េខតមត់ ជក កមពុជេ កម ែដលចូលរមួកនុងពិធី បជំុេនះែដរ បន បប់ឲយដឹងថ ៖ ចប់ ំងពីមនេរ ងជន េភ សខួនែខមរេ កម តវបនរត់េភ សខួនេទកមពុជេនះមក ជញ ធរយួនមនកររតឹបនឹងករពរ ម ចក ពំែដនរបស់ខួន

យ៉ងខំង េហយពួកយួនេគែតងែតេកះេ ពះសងឃែដលជ ពះេចអធិករវតធំ ៗ ឲយចូល បជំុជញឹកញប់េ យពួកេគ យកេហតុផលេផ ង ៗ ពីគន ។ េ កបនបនេទ តថ “ដូចៃថង េនះអីុចឹង ជញ ធរយួនេកះេ ឲយចូល បជំុែដលេគ ក់ែផន ករថ បជំុេនះគឺេធេឡងេដមបីរតឹចំណងមតិភពែខមរ-យួន ែត េទះពួកយួនទេនទញរត់មត់ថ ែខមរ-យួន មគគី ៗ ក៏េ យ ពួកេគេនែតេរសេអងជនិចច េគមនិែដលេចលពុតតបុតរបស់ េគមង េឡយ” ។ េពលអនកយកព័ត៌មន ពឹតិប តកមពុជេ កមចូលេទ ដល់ បជំុេនះ េឃញថករេរ បចំេពរេពញេទេ យ ស ប់ធន ប់ ។ ពះេចអធកិរមួយអងគែដលមន ពះជនម បមណ ៥០ វស ពះអងគ តវបនយួនេកះេ ឲយចូលរមួ កនុងពិធី បជំុកនុងទីេនះែដរ េទបែតមុនេនះ បមណ ១ ែខជង

ពះអងគ តវបនេកះេ េទ បជុំេន សក យទង ែតេពល េនះ ក៏ តវ ជញ ធរយួនេកះេ ឲយមក បជុំេនទីេនះេទ ត ។ ពះអងគបនមនពុទធដីកថ ៖ “ពួកយួនអស់េនះេនែតយួន ដូចជសំដីរបស់េ ក ថច់ ងុ៉កថច់ បនមន ប សន៍ អីចឹង ចិតពួក ជេទវទត រឯីមត់របស់ពួក េ ប បបនដូចជ េទវ

ពួក េបកមត់េចញមកគឺែខមរ-យួន មគគីគន ស ញ់ គន ែតពួក ពំុែដលផល់សិទធិេសរភីព ឬ ឲយតំៃលជនជតិែខមរ េយងេឡយ ។ ដូចៃថងេនះ ពួក េកះេ ពះសងឃឲយមក បជុំ េពលពួក ម ចូលដល់ បជំុ គឺពួកេគចប់េផម ស់ េត ន ពះសងឃទំង ពះឧបបជឈយ៍ ទំងពួក ម ភម ៗ ែដល ពួកេគេចទថ បងបូនែខមរែដលេនេ ក បេទស គឺសុទធែតជ ជន បតកិិរយិែដលពួកយួនេគ បេ ឲយ ម និង ពះឧបប-ជឈយ៍ធំ ៗ កំុឲយេជ បងបូនែខមរេនេ ក បេទសឲយេ ះ ។ បុ៉ែនេទះជយ៉ង ក៏ពួកយួនេនះមនិបនេបះបង់នូវទំេន ម ទមប់ បៃពណីរបស់ពួកេគែដរ គឺេគបន ចបច់ក ពះសងឃ កនុងអងគ បជំុដូចមុន ៗ អីុចឹង ។ េលកេនះេ កយេពលែដលអងគ បជំុ តវបនចប់សព គប់ ជញ ធរយួនបន បមូលបចច័យពី ពះ សងឃមួយវត ៥០ ពន់ដុង គឺគម នចេនះមួយអងគ េឡយ ។ េ យេគយកេហតុផលថ យកបចច័យេនះេទព ពឹងសនិសុខ ម ពំែដន” ។

ពះសងឃមួយ ពះអងគែដលគង់េនជិតេនះែដរ បន បន បប់អនកយកព័ត៌មនេយងខញុ ំេទ តថ ៖ “ ម ក៏បនដឹង នូវលបិចកលរបស់ពួកយួនេនះែដរ ែតេធយ៉ងេមច៉េបេយងេន េ កមករ គប់ គងរបស់េគេនះ ។ ែតេទះបីជពួក ម ពំុ ៊ នបេញចញេយបល់ ឬ បឆងំនូវទេងរបស់ពួកយួនេនះកនុង

អងគ បជំុក៏ពិតែមន េ ពះខចបត់ខួន និងប៉ះពល់ដល់វត ម គឺខចេគរបឹអូសយកវត ម ែតពួក ម និងញតិ

េញមេនកនុង សក ពំុែដលេភចបងបូនែខមរេយងេនេ ក បេទសមង េឡយ គឺ ល់សកមមភព (តេទទំព័រទ ី ០៧)

ព័ត៌មន

ពះវិ រវតទឹកៃ ប សកអណូងទឹក េខតឃងំ កមពុជេ កម

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 5 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ជនជ េដមេនេកះៃត ៉ ន ់ មករផ យរបស់ទូរទស ន៍ែខ កប បុ៉សេលខ១៦ ដំបូងេឡយករផ យេនះ ក់ដូចជដូចគន យ៉ងខំងេទ នឹងករផ យរបស់បុ៉សទូរទស ន៍ជេ ចនេទ ត ែដលផ យជ ភ ចិនកុកងឺ េនេលេកះៃត ៉ន់ ។ បនទ ប់មកមនេរ ងខុស ែបកគន បនេកតេឡង ពិធីករមន ក់ចប់េផមនិយយភ ែដល បជពលរដភគេ ចនេនេលេកះេនះមនិ ចយល់បន ។ ជភ េដមកំេណតរបស់ពលរដកុលសមព័នធ មសី ែដលជ កមជនជតិេដមដ៏ធំបំផុតេនេកះៃត ៉ន់ ។ កមមវធីិផ យជ េរ ង ល់ៃថង មរយៈបុ៉សបេងកតថមីបំផុតេនេលេកះេនះ គឺ ប ញទូរទស ន៍ជនជតិេដម ឬ េ កត់ថ “ITV” ។ ជនជតិ មីសមនចំនួន បែហលជ ១៤០ ០០០ នក់ ។ ពួកេគជ កមកុលសមព័នធែដលយករបបម ធិបេតយយ េហយភគេ ចនរស់េន ជលងភនភំគខងេកតៃនេកះ និង ម តំបន់េឆនរ ។ ពួកេគជ កមកុលសមព័នធមួយកនុងចំេ ម កម កុលសមព័នធជនជតិេដមចំនួន ១២ កមែដល តវេគទទួល គ ល់ៃនេកះៃត ៉ន់ ។ កមកុលសមព័នធទំងេនះសរុបមន

ចំនួនតិចជង ២ ភគរយៃនចំនួន បជពលរដសរុបកនុងេកះ ៃត ៉ន់េនះ ។ បុ៉ស ITV ថមីៗេនះ ក៏បនចប់េផមផ យដំណឹងខីៗ ជភ កុលសមព័នធពីរេផ ងេទ ត គឺភ យ៉ល់ និង បូ៊ណុង ។ កមកុលសមព័នធទំងេនះមនវបបធម៌ និងតំណពូជ ភជ ប់េទនឹង កមជនជតិេនកនុង បេទសឥណូេនសីុ និងម៉េឡ- សីុ ែតមនិែមនភជ ប់េទនឹងជនជតិចិនេដមកំេណត នែដល គបដណប់ទំងេនេកះៃត ៉ន់ និងចិនដីេគកេនះេទ ។ សមជិកកនុង កមកុលសមព័នធខះ តវេគេមលដឹង េ យ រមន ែភនកធំៗ និងែសបកេខម ជងជនជតិចិនែដលមនេដមកំេណត

ន បុ៉ែនអនកខះេទ តមនិសូវខុសគន ពីជនជតិចិនបុ៉នម នេទ េ យ រភគេ ចនពួកេគបនេរ បករជមួយជនជតិចិន ឬ ជបុ៉នអស់រយៈេពលជេ ចនសតវត រ ៍។ អស់ជេ ចនសតវត រ ៍ពួកេគ តវបនជនជតិ នេមលងយ និង តវ បឈមមុខនឹង ករេរសេអងេនកនុងសងគម ។ ករអេងកតមួយែដលបនេធេឡង បែហលមួយទសវត រមុ៍នរកេឃញថ ៧០ ភគរយៃនឪពុក មយជនជតិចិនៃត ៉ន់ មនិចង់ឲយកូនរបស់ពួកេគេរ បករជ មួយ កមកុលសមព័នធេទ ។ បុ៉ែនប ឆន ថំមីៗេនះ សមជិកៃន កមកុលសមព័នធៃនេកះៃត ៉ន់ទទួលបន បជ បិយភព និង ភពេលចេធជពិេសសែផនកត នី និងកី ។ ជនជតិចិនេដមកំេណត នបនចប់េផមេធ ចំ ក សកកនុងចំនួនដ៏េ ចនមកកន់េកះៃត ៉ន់ចប់ពីពក់

ក លសតវត រទី៍ ១៤ បុ៉ែនជនជតិេដមមន បវតិេនេល េកះៃត ៉ន់ ប់ពន់ឆន មំកេហយ ។ បធន រមនទីសុងេយ េ ក អីុរកិយូ បននិយយថ ជនជតិេដមមនេហតុផលដ៏ លកនុងករ បយ័តន បែយងចំេពះអនកជិតខងថមីរបស់ពួកេគ គឺ េនេពលែដលជនជតិ នចកេចញពីដីេគកមករស់េនេល េកះេនះ ពួកេគបនបន់េបកបេញឆ ត និងេធេរ ង កក់ជ េ ចនេដមបីយក ទពយសមបតិពីជនជតិេដម” ។ បុ៉ែនអនកមករស់ េនថមី ៗ យល់េឃញថ កមកុលសមព័នធជមនុស សម័យេដម េ ពះពួកេគភគេ ចនជអនក បមញ់ េហយមន ក់េនេល មុខរបស់ពួកេគ ។ ជនជតិ នបនចប់បងខំឲយ កមជនជតិ េដម ក់េឈម ះថជ ចិនកុកងឺ ។ េនេពលែដលជបុ៉ន ក់

និគមេនេលេកះៃត ៉ន់ កលពីឆន ១ំ៨៩៥ ថ នករណ៌ កន់ែត កក់េទ ៗ ជបុ៉នចង់ឲយជនជតិេដមកំណត់អត-សញញ ណ មជនជតិជបុ៉ន ។ េកះៃត ៉ន់បនឋតិេ កម ករ គប់ គងរបស់ចិនវញិេនឆន ំ១៩៤៥ េហយកនុងឆន ំ១៩៤៩ កងកមងំជតិនិយម ែដលបនចញ់ស ងគ មសីុវលិ បក កុមមុយនិសចិនបនមកកន់កប់េកះេនះ េ ពះអនកដឹកនំថមី បនចត់ ទុក កមកុលសមព័នធជអនកសហករជមួយជនជតិ ជបុ៉ន ឬជអនកសហករជមួយបក កុមមុយនិសចិន ។ េទះបីយ៉ង ជមួយករចប់កំេណតេឡងៃនលទធិបជធិបេតយយកនុងេកះៃត ៉ន់កលពីទសវត រមុ៍ន កមកុល- សមព័នធបនចប់េផមនិយយេចញបនិចមង ៗ បឆងំនឹងភព អយុតិធម៌ែដលេកតមនេឡងចំេពះពួកេគ ។ រ ភបិលបន េឆយតបេ យករអនុម័តចបប់ករពរទកឹដីរបស់ កមកុល-សមព័នធ ។ េនកនុងទសវត រថ៍មី ៗ េនះ រ ភបិលបនផល់ករ អនុេ គះដល់ជនជតិភគតិចកនុងករសិក េនកនុងមធយម សិក និង ករ បឡងចូលេរ នេន ម (តេទទំព័រទី ១៩)

ព័ត៌មន

កមបតុករែកងកយេធេឡងេ យយួន េ កយពីករបតុកមមរបស់ជនជតិកុលសមព័នភនំ

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 6 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

នរ ជអនកេធឲយែខមរេនកមពុជេ កម ក ? េហតុអី ក៏េគ តវករឲយែខមរេ កម ក ? គប់គន សុទធែតបនកំណត់ចបស់េហយថ មូលេហតុ ែដលេធឲយែខមរេ កម ក េ ពះែត និគមយួនបន់ដីែ ស ចំករែខមរអស់ េកង បវញ័ច ផល បេយជន៍របស់ែខមរ ។ េហយ េពល ែខមរ ក េសចកីវនិសៃនពូជ សន៍ែខមរក៏ នឹងេកត មនេឡងែដរ ។ េយងសមងឹេមលអតីតកលជិតៗ េនះ មុនឆន ំបល័យ ពូជ សន៍ែខមររបស់យួនេយ កមញិឆន ំ១៩៤៥ ។ ដីែ សចំករ ែខមរ សកទឹកេខម ពល វ កមួនស ឃំង ពះតពំង មត់ ជក កនុងមួយ គ រ ៗ មន ប់សិបហចិ ។

េ កយយ ំង លិន ឆន េំនះ (២០០៥) េ ក យយ យុ ៧៣ ឆន ំ មន សកកំេណតេនភូមិ ជគុយ េខត ទឹកេខម សពៃថងេ កយយជពុទធបរស័ិទចំណុះេជងវតេផន រ-េពន សកេ ជយញរ ។ េ កយយតំ លថ មុនសឹកទី១ យួនសមប់ែខមរ កនុងឆន ១ំ៩៤៥ (ចស់ ៗ ែខមរេ កមេ ចនេ ពឹតករណ៌េនះថ សឹកទី១) គ ររបស់េ កយយមនដែី សធលឹំងេលយ េមល ច់កនទុយែភនកពីរបីកែនង ។ ផទះេឈ បក់េកប ងពីរខ ្នង សសរផទះបុ៉នសសរ ពះវ ិ រ គន់ែតទរផទះបុរសេពញកំ ំង ៥ នក់េទបែសងរចួ ។ គ រេ កយយមន កបីទំង ហូង ។ គ ររបស់េ កយយមនិែមនជដេងខ ឬ េមដីេទ គឺជកសិករ មញញ ឯ គ រកសិករែខមរដៃទេទ តក៏មន សមបតិ ប ក់ បែហលនឹង គ ររបស់េ កយយែដរ ។ េ ក ំង េហស ែដលមន សកកំេណតេនចំណុះ េជងវត ជគុយ ( ជ តកូល) េ ក បនអនិចចកមមេន ភនេំពញ ឆន ំ២០០៤ កនុងជនម យុ ៩២ ឆន ំ។ កលពីេ ក េន មនជីវតិ េ ក បនតំ លអំពី គ ររបស់េ ក ថ កម គ ររបស់េ ក មន ទពយសមបតិ ដីែ សចំករេ ចន េទដងេ កយយ ំង លិន េទេទ ត ។ ឯអនក សកែដលរស់ េន ជគុយសពៃថង ពមទំងេ ក ផងបនអះ ងថ េន ចំណុះេជងវត ជគុយ សពៃថងមនភូមមួិយ និងែ ពកមួយ េឈម ះ តឹង េម៉ក កយពីពកយថ ំង មក់៉ ឬ មក់៉ ែដល ជនមរបស់ឪពុកេ ក ំង េហស េហយភូមេិនះ ែ ពក េនះជ ន ៃដរបស់េ ក ំង មក់៉ បនដឹកនំក ងេនកនុង

អំឡុងឆន ំ១៩១៥ ។ េ ក ំង េហស បនតំ លេទ តថ បនទ ប់ពី ឆន ំ ១៩៤៥ ែខមរេន សក ជគុយ ប់រយ គ រក៏បនវនិស

បសូនយេនសល់ែតពីរបី គ របុ៉េ ះ េហយសពៃថង តំបន់ ជគុយដ៏ធំលឹងេលយេនះមនែខមររស់េនែតជង ១០០ គ របុ៉េ ះ ។

កនុងទសវត រ ៍ ៧០ េ កមករកន់អំ ចរបស់ពួក យួនេសរធីីវគី ពួកេគបនបេងកតេឡងនូវែផនករ បល័យពូជ

សន៍ែខមរពីរែបបជចមបង ។ ទី ១ គឺកររបឹអូស និងបន់យក ដីែ សែខមរ អីែដលេគេ ថ ស ចរណ៍សូនយ បំបី (០៨) េឈម ះ “ចបប់អនកភជួរមនដី” ។ ចបប់េនះេគអនុវតទូទំងភូម ិភគខងតបូងេវ ត ម េហយកមពុជេ កមជតំបន់ធំមូយកនុង តំបន់េនះ ។ ឯចបប់ទី ២ កនុងឆន ំ១៩៦៨-១៩៦៩ បន ក់ងរ ចត់ថន ក់ឲយែខមរេ កមជមច ស់េដមៃនមតុភូមកិមពុជេ កមជ “យួនកំេណតែខមរ” ។ េពលេនះមន បតិកមមយ៉ងខំងពី សំ ក់ បជជនក៏ដូចជ ពះសងឃែខមរកនុងករទមទរនទីជជនភគតិច ។ ធំ សី ថច់ ធីកង យុ ៥៨ ឆន ំ េនភូមចុិងមសី ឃុំកំពង់ទូកធក សកេផន រ ច់ (យួនេ កូវង៉ង) េខត ពះ-តពំង បនឲយដឹងថ គ រអុ៊ សីមនដីែ សេករដូន ២០០ កុង គឺ ២០ ហចិ ។ កនុងឆន ំ១៩៧៣ របបធីវគីេគបនបេងកត ចបប់កត់យកដីែ សរបស់ គ រេ កអុ៊ឲយដល់កសិករ ែដល កំពុងជួលែ សេ កអុ៊េធេនះអស់រលីង េ យរបបធីវគី

មហន យៃនភព ករបស់ែខមរេ កម

ទិដភពផទះដ៏ែសនកសំត់របស់បងបូនែខមរ

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 7 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

សងសំណងជ បក់រេំ ះកនុងមួយែខមង ៗ ។ េប បសិនជ មច ស់ដី ឬ គ រេ កអុ៊មនិយល់ ពមេទ េគេនែតរបឹអូស យកដែដល ។ ដូេចនះមច ស់ដីបងខំចិត តវែតទទួលយកសំណង ជ បក់រេំ ះេ យខនមនិបន េហយរហូតមកដល់របប កុមមុយនិសេឡងកន់អំ ចកនុងឆន ំ១៩៧៥ ចបប់ ០៨ េនះក៏ ទុកជអ រឥតករ ។ ដីែ សរបស់ គ រអុ៊ក៏ តវវនិសអស់ ឯ បក់រេំ ះក៏េទបែតទទួលបនមួយភគបួនៃនសំណងេនះ បុ៉េ ះ ។ ឆន ំ១៩៧៥ ដល់ ១៩៨២ លបិចយួនបន់យកដីេធឲយ ែខមរេ កម កី កមនទុកខេវទន ប់រយជំពូក ។ ឆន ំ ១៩៨៣ ដល់ ១៩៨៥ រស់កនុងរបបសមូហភព កុមមុយនិសយួន ដីែ សចំករ តវ ជញ ធរយួនរបឹអូសយកអស់

បជជនរស់េ យពឹងេលកៃ មពលកមម ។ ឆន ំ ១៩៧៨ េ យែឡក បជជនែខមរេន សក យ ទង និង សក កេប តវបនរបបកុមមុយនិសយួនជេន ស េ យបងខំចកេចលផទះសែមបង ដីែ សចំករ េករ ករ វត -ម េគអំែពេទេនតំបន់ លទំនបទឹកៃ បៃនេខត ឃងំ ពលវ និង ទឹកេខម ែដលមនសុទធែតមូស និង េឈង ។

ចប់ពីឆន ំ ១៩៧៩ ដល់ ឆន ំ ១៩៨៦ ជបនបនទ ប់ បជជនែខមរទំងពីរ សកបន តឡប់មកភូមកំិេណតវញិ ។ អនក សកយួនខះរមួនឹង ជញ ធរយួនខះបនសងដីែ សចំករ វត មមកឲយែខមរជមច ស់ សកវញិ បុ៉ែនេនកែនងខះ ជញ ធរ យួនមនិបនេ ះ យបញសងដីវត ែ សចំករមកឲយែខមរ វញិេទ ។ មនិែតបុ៉េ ះេន សក យទង កេប ជញ ធរ យួនេនែតបនរបឹអូសយកដីែ សចំករែខមរ ដីវត មែខមរ េ យេ បកមងំបយ និង ទិញកនុងតៃមេថក ។ េនកមពុជេ កមសពៃថង បជជនែខមរធក់ខួន ក និង ជំពក់បំណុលរដ បំណុលឈមួញចំនួន ៦០ ភគរយេទេហយ អនកែដលមនិជំពក់បំណុលេគ ភគេ ចនសុទធែតមនបងបូន េនបរេទស ។ មូលេហតុៃនករធក់ខួន កេនះ េយងដឹងេហយថ មកពីយួនបន់យកដីែ សចំករអស់ និងមកពីរ ភបិលយួន គម នេចតនអភវិឌ េសដកិចចរបស់ែខមរេ កម ។ ដូចជេនតំបន់ សកេ ជយញរ េគពំុបនជីក ប យនំទឹកឲយ បជ ស

ចិញច ឹមបងគ ឲយបន គប់ គន់ េធឲយដីែ សរបស់ បជ សទំង េនះខូចរចិរលិ ចិញច ឹមបងគ ក៏មនិេកត េធែ សក៏មនិបនផល ។ កែនងែដលមនលទធភពេធបន ែបរជមនតៃមមនិេទ ង ទត់ ។ រហូតដល់ សក យទងេពលេនះ មនពកយតំ ល ថ “េបមនិខះបំណុលេគេទ មនិែមនជមនុស ” េទ តផង ។ ភព កី កេធឲយ បជជនែខមរលក់ដី បញច ំែ ស េករ ករេដមបី កពះ ។ ចកេចលផទះ ឪពុកមយ បី បពនធ កូនេទ

សីុឈនួលជួលព័ទធេគេន មទី បជំុជន ។ បត់បង់នូវមនសិក ជតិកនុងកិចចែថរក នូវអតសញញ ណជតិរបស់ខួន ។ ជទូេទេនទី បជំុជន (ទី កង) គឺសំបូរេ យ បជ-ជនយួន និងចិនរស់េន ។ អនកខះេពល តឡប់មកផទះវញិេសទរ ែតេភចភ កំេណត និងទំេន មទំ ប់ បចំជតិរបស់ខួន េទេហយ ។ អនកែដលទិញដីពី បជ សែខមរ ភគេ ចនជជនជតិ យួន េហយែថមទំងមនអំបូរកុមមុយនិសែថមេទ ត ។ មច ស់ដី ជែខមរេចញេទ មច ស់ដីថមីជជនជតិយួនជចរកមមចូលមក ។ េគចូលមនេគលបំណងេសុបអេងកត ល់សកមមភពរបស់ បជជនែខមរេដមបីបំែបកសហគមន៍ែខមរឲយេទជបំែណកតូច ៗ និង ឈនដល់ករបំបត់សហគមន៍ែខមរែតមង េ ពះែខមរគម ន សហគមន៍ បមូលផំុ គម នអនកដឹកនំ ែខមរេភចភ របស់ខួន េភច បៃពណីទំេន មទំ ប់របស់ខួន ។ េពលេនះមហន យ

ៃនជតិ សន៍ែខមរេលែដនដីកមពុជេ កមនឹងមកដល់ ៕ លី ៉

ជីវភពយ៉ប់យឺនរបស់បងបូនែខមរ

(តមកពទីពំរ័ទ ី ៤) របស់សហព័នធ បងបូនេនកនុង សករមួទំង ពះសងឃែតងបន ម ន និងគំ ទេ យលួច ក់ជនិចច”។

ចំែណកេ ក ចរយេច បិញ មន យុជង ៧០ បយ សកកំេណតេន សក កេប េខតមត់ ជក បនមន ប សន៍ថ “េចេអយ កំុេជ ពួកយួនេនះ េប ចង់រតឹចំណង

មគគីភពនឹងេយង េមះ៉មនិែមនមនបងបូនែខមររត់េចល សកេនះេទ េហយក៏មនិមនករគបសងកត់ បំបិទសិទធិេសរ-ី ភព េ បអំ ចផច់ករ ចង់និមន ពះសងឃ បជុំេពល ក៏ េ សចែតចិត មនិែតបុ៉េ ះែថមទំងមនករគំ មកំែហងចប់ ពះសងឃ ក់គុកជេរ យ ៗ េនះេទ កំុេជ ពួកយួនេនះ” ៕

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 8 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

យួនេនែតយកវត មែខមរេធជទីកែនងផ ពផ យមេនគមរបស់ខួន

វត មជបូជនីយ នដ៏សកិសិទធរបស់ែខមរ ស មប់ បជពុទធបរស័ិទ បតិបតិធម៌វន័ិយៃន ពះសមម សមពុទធ ។ ែតចប់ ំងពីឆន ំ២០០៣ មកដល់េពលេនះ ជញ ធរយួន ពិេសស

ជញ ធរេខត ពះ តពំងបនចប់េផមបនេទ តនូវករយកវត មែខមរកនុងេខតេធជមជឈមណលផ ពផ យមេនគមរបស់

ពួកេគ មនករផ ពផ យអំពីេគលនេយបយបក រដ កិចច ករចិញច ឹមសត ករេធែ ស និងបញេ ប បស់េស ពនយ កំេណតជេដម ។ េយង ម ពះេថរដីករបស់ ពះម េថរនម េខម ពះជនម ៣២ វស គង់េនវត បប៉ង និគមថកូវ េខត ពះ តពំងបនឲយដឹងថ ជញ ធរយួនេនេខត ពះ តពំងែដល មនេឈម ះ េង ង កុងថញ់ ម នីអនរ សនរបស់រដករយួន បនចុះេធ បជភថុិតិដល់ ពះសងឃ ពុទធបរស័ិទែខមរ េ យមន ករចត់ ំងេ ជសេរសវតគំរូ វតែដលេគ ត់ថន ក់ជវតគំរូេនះ គឺ ៖ ទី ១ វតេនះ តវមនេកងទរ មនរបងព័ទធជំុវញិ យ៉ង េ ច ស់ក៏ តវឲយមនរបងព័ទធពីខងមុខែដរ ។ ទី ២ តវ មនបេងគ លទង់ ។ ទី ៣ តវមនបេងគ លេភង មនេភង អគិគសនី និង ទីធសួនចបរ តបត ។ និង ទី ៤ មនរចន សមព័នធចត់ ំងល មបទបញញតិរបស់ថន ក់ដឹកនំសងឃយួន ។ ពះម េថរ ថច់ េខម បនបេញចញករយល់េឃញ ថ េគចត់ថន ក់ែបបេនះ ល បេសរេហយ ែតអីែដល ពះអងគ និង ពុទធបរស័ិទមនិេពញចិតេនះ គឺទី ១ ករេលកទង់ជតិយួន ខពស់ជងទង់ពុទធ សន ។ ទី ២ ករសរេសរអក រយួនេល អក រែខមរេន មប េខងទរចូលវត មនិែតបុ៉េ ះេគចង់ បំបត់អក រែខមរេន មេខងទរវត បំបត់នមជភ បលី ក់នមថមីជភ យួនេទ តផង ។ និង ទី ៣ ករឆក់ វត

សុទធែតជអក រយួន អក រែខមរឆក់បនែតនមវតជភ ែខមរ

ែតបុ៉េ ះ ។ េ កយយ េគ ង ធីសុខ យុ ៧២ ឆន ំ ជពុទធ-បរស័ិទចំណុះវតេជងធំ សកេផន រ ច់ េខត ពះ តពំង េ ក យយតូញថ ចប់ ំងពីេគចត់ថន ក់វតគត់ជវតគំរូមក េពល សមទនសីលមង ៗ មន រមមណ៍មនិបនសងប់េទ េ ពះេគ បងគ ប់ឲយេ កសងឃ បងគ ប់ឲយគណកមមករ ចរយ បតិបតិ កិចច សនយ៉ងតក់ កហល់ េដមបីេគយកេពលេឃសន េគលនេយបយ សនេគ េឃសនពីេរ ងចិញច ឹម ជក េរ ង ពនូតកូន េរ ងផ ំដំេណកេទ តផង ។ ចំែណកកមមវធីិេទសន របស់ ពះសងឃេទ តេ ត ក៏េគបញជ ឲយ ពះសងឃេទសន៍ស៊ក េស តចូលធម៌ ថ៌នូវ ទឹសីនេយបយរបស់បក រដេគេនះ ែដរ ។ េហយខះអីៃថងេឃសន ែតែបរជេគមកេឃសនសុទធ ែតចំៃថងសីល ៃថងបុណយេទវញិ ។ ចំែណក ពះម េថរមួយ ពះអងគ គង់េនវតអងគរបុរ ីទីរមួេខត ពះ តពំង េ យសូមមនិបេញចញ ពះនម បន ពលយេថរដីកឲយដឹងថ េរ ងយកវតេធជសមរភូមិ បយុទធ ជគិ នុប ន ជទី ំងេឃសនេគលនេយបយរបស់ ពួកេគ មនិែមនេទបែតមនេពលេនះេទ មន ំងពីកលេខម ច ហូជីមញិេនរស់េមះ៉ កលេនះ ពះអងគក៏ជមនុស របស់េយ ក កុងែដរ ។ ែតេពលេនះ ពះអងគែឆត ពះទ័យេហយ េ យ េឃញនូវករគបសងកត់ សនែបបេនះ ។ មយ៉ងេទ តែខមរ េ កមមនន សហព័នធនំផូវេទរកេ តយសនិភពេហយ ដូេចនះេយងនឹងមនសងឃឹមកនុងករទមទរសិទធិ និងលុបបំបត់ ករេ ជ តែ ជកបញចូ លមេនគមវជិជ យួនចូលវត ម ៕ VOKK

ពះវិ រវតមុនីរង ី សថិតក លទី កងែ ពកឫស ី េខតែ ពកឫស ី

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 9 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

យួន ជកេ កមផក ជនជ ភគ ច េនេពលែដលេយងេធដំេណរមកដល់ សក យទង េខតមត់ ជក េហយេឆព ះេទរក មួយែដលមនេឈម ះថ “Truong Phong Dan Toc Noi Tru Tinh An Giang” ែដល ជ មួយបនសង់េឡងេនកំឡុងឆន ំ ១៩៩២-១៩៩៣ ស មប់កូនែខមរេខតមត់ ជកេនះ រហូតមកដល់បចចុបបននមន សិស យួនចូលេរ នេ ចនជងែខមរេទេទ ត ។ មយ៉ងេទ តផក េឈម ះ ក៏ពំុទន់បនែ បពីភ យួនមកែខមរេនេឡយ េទ េប មព័ត៌មនទទួលបនកនុងេពលថមី ៗ េនះ ។ េយង ម បភពព័ត៌មនរបស់សិស និស តិែខមរជ េ ចនេនេខតមត់ ជក ែដលកំពុងសិក េន មួយមន េឈម ះថ “Truong Phong Thong Dan Toc Noi Tru Tinh An Giang” បនឲយដឹងថ កនុងេខតមត់ ជកមនែត ពីរ បុ៉េ ះ មន រូបករណ៍ស មប់សិស និស ិតែខមរ ។ ទី មួយ គឺ េរ នមួយសថិតេនកនុង សកទិញេប ន សពៃថងេនះ េគពំុបនគិតគូរអំពីករចូលេរ នរបស់កូនែខមរេឡយ ។ ទីពីរ គឺ

េរ នដូចបនបញជ ក់េឈម ះដូចខងេល េនះសថិត កនុង សក យទង េហយសង់េឡងស មប់ែតកូនែខមរសិក ែតបុ៉េ ះ េ ពះកនុង សកេនះមនបងបូនជនជតិែខមរស់េន ជេ ចនទូទំងេខត ។ ែតមកដល់េពលេនះ េឈម ះ ពំុ តវ បន ក់ ឬែ បេឈម ះជភ ែខមរ មផូវករេនះេទ មិនែត បុ៉េ ះ េនះមនសិស យួនកន់ែតេ ចនេឡង ៗ ចូល សិក ែថមេទ ត ។ យុវសិស េច សី យុ ១៧ ឆន ំ សពៃថងកំពុង េរ នថន ក់ទី ១១A៣ បនឲយដឹងថ “េប មករ វ ជវ និង ដឹងឮរបស់បូន ដំបូងេឡយ េនះ គឺ ងសង់ស មប់ែត កូនែខមរែតបុ៉េ ះ េ ពះ េនះបនផល់ រូបករណ៍ ជូនសិស ចំនួន ១៦០ ពន់ដុងកនុងមួយែខ ែដលស មប់ែត សិស ែខមរេរ នពូែកេទប ច បឡងចូលេរ ន េនះបន ។ មយ៉ងេទ ត េនះ ចជួយដល់កូនែខមរ កី កែដលឪពុក មយពំុមនលទធភពឧបតថមភឲយកូនេរ នបនចប់ចុងចប់េដម េនះ ។ ែតរហូតមកដល់េពលេនះ ពំុបនែបងែចកថ ស មប់កូនែខមរ ឬជនជតិភគតិចដូចមុនេទ តេឡយ េ ពះ មនេឃញសិស និស ិតយួនចូលេរ ន យឡំ និង សិស ែខមរ េសទរេ ចនជងសិស ែខមរេទេទ ត ។ មយ៉ងេទ តកូនយួន បឡងចូល េនះមនពិនទុទប ៗ ជងកូនែខមរ ក៏ ចចូល េរ នបនែដរ ផទុយពីកូនែខមរេរ នពូែក បឡងបនពិនទុខពស់ ៗ

ែបរជពំុ តវបនជប់េឈម ះ េហយពំុ តវបនអនុញញ តិឲយចូល េរ នកនុង េនះេឡយ” ។ ចំែណកឯយុវសិស េច ែកវរសមី យុ ១៨ ឆន ំ េរ ន ថន ក់ទី ១២A១ ែដល តវ បឡងបញច ប់កនុងឆន េំនះ បនបេញចញ ទស នៈថ “ខញុយំល់ថ េនះមនិែមនស មប់កូនែខមរចូល េរ នេនះេទ េ ពះដំបូងេឡយេពលែដលខញុ ំឈនេជងចូលេរ ន កនុង េនះ គឺពំុបនេឃញផកេឈម ះ ែ បពីភ យួនមកែខមរេទ េទះបីជមនករេសនឲយែ បពីភ យួនមកែខមរ ឬ ក់ផកេឈម ះ ពីរភ (យួន និងែខមរ) ក៏េ យ ។ ែតេបេយង មផកេឈម ះ េគសរេសរថ “T r u o n g Pho Thong Dan Toc Noi Tru Tinh An Giang” គឺបនន័យ ថ “ កលជនជតិអេន សិក នេខតមត់ ជក” ។ គឺស មប់ែតជនជតិភគតិចែតបុ៉េ ះ រឯីជនជតិភគតិច កនុងេខតមត់ ជកេនះ គឺ ជញ ធរយួនេគសំេ េទេលបងបូន ែខមរេ កម ែដលកពុំងរស់េនេលទឹកដីកមពុជេ កម ឬេវ ត- មខងតបូងសពៃថងេនះឯង ។ ែតផទុយេទវញិ េរ ន ែដលផល់ បក់ រូបករណ៍ តឹមែត ១៦០ ពន់ដុងកនុងមួយ ែខេនះ ែបរជ តវពួកយួនឈនពនចូលមកេរ នកនុង េនះេ ពង ពតេទេទ ត ។ េដមបីបនចូលេរ នកនុង េនះ មនយួនខះែកេឈម ះកំេណតជែខមរ ឯខះសីុសំណូកសូកប៉ន់ រ ីឯមួយភគធំ គឺេគ ងបងបូនែខ េ េគេធករងររដករធំ ដូេចនះប លឲយ ខងេលេនះមនសិស េសទរសុទធែត យួន េហយក៏ជក មួយែដលេធឲយបងបូនែខមរេរ នពូែកអស់ សងឃឹមែដរ ។ មនិែតបុ៉េ ះេបសិស និស ិត ៊ នត ៉ ឬ

មនេយបល់អំពីេរ ងទំងេនះ នឹង តវ គបេ ង នសី

ទិ វបបធម៌ែខមរេន ណូយ សំេល កបំពក់ែខមរ ែតសិស និស ិតយួន

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 10 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

បេនទ ស បនទ ប់មកេគ មមនិឲយ បឡងដូចជបង ៗ កលពី ឆន េំទមញិអីចឹង ។ េហយេពលេនះ ខញុ ំបេញចញទស នៈរបស់ខញុ ំេ ពះខញុ ំយល់ថេនះជេរ ងពិត ែតខញុ ំក៏មនិសងឃឹមថបនរចួខួន ែដរ េពលែដលព័ត៌មនេនះ តវបនផ ពផ យេនះ ។ ែតេទះ ជយ៉ង កី ឲយែតមន បេយជន៍ដល់ែខមរ ខញុ ំសម័ គចិតេធ គប់ែបបយ៉ង េទះជ តវនយក បេណញេចញពី

ឈប់ឲយេរ នក៏េ យ” ។ កនុងករផល់ព័ត៌មនេនះ អនកយកព័ត៌មនេយងខញុ ំបន េធករទំនក់ទំងជមួយ គបេ ង ន ខងេលមួយរូប អនក គជជនជតិែខមរែដលមន យុ បមណ ៣០ ឆន ំសពៃថង ជគជំនញភ អង់េគស សូមមនិបេញចញេឈម ះបនឲយដឹង ថ “េនកនុង េនះមនេឈម ះែតែខមរបុ៉េ ះ ែតអី ៗ ែខមរ ពំុមនសិទធិេឡយ ។ កនុង គបេ ង នទំងអស់មនចំនួន

៤៥ រូប រឯី គែខមរមន តឹមែត ៦ រូបបុ៉េ ះ មយ៉ងេទ តេយង ពំុមនសិទធិបេញចញេយបល់ ឬទិេត នេគេឡយ េបមនិដូេចន ះ នឹង តវេគេដញេចលឈប់ឲយបេ ង ន ។ ដូចកលពីឆន សិំក ២០០៤-២០០៥ អីចឹង មនយុវសិស មួយរូបេរ នថន ក់ទី ១២A១ គឺបូន ស ញ់ែខមរ ស់ បូនែតងែតរឭំកែវកែញកនូវ វបបធម៌ បៃពណីែខមរេយងែចកជូនដល់សិស និស តិជនិចច េហយែតងែតទមទររកយុតិធម៌េពលែដល គបេ ង នយួន និយយប៉ះពល់ដល់ែខមរមង ៗ ។ េបនិយយឲយខី គឺបូនែតង ដឹកនំឲយសិស កនុង េនះ គ ល់ពីតំៃលពិតរបស់ែខមរែដល យួនេ ថ “មនុស ជនជតិ” េនះ ។ល។ ែតទីបំផុត បូន តវ បននយក , នគរបល សក, សហករជមួយនគរ បលេខត និង កសួងអប់រ ំ បនប មមមនិឲយបូន បឡងបញច ប់ ករសិក របស់ខួនេឡយ” ៕ VOKK

ជីវិតពិករែភនករបស់បងបូនែខមរេ កមេន សកេ ជយញរ

សកេ ជយញរែដលយួនេ ថ Vinh Chau កនុង េខតឃងំ ជ សកមួយែដលសំបូរផ នុផលចបរដំ ំជង េគេនកនុងេខតឃងំ និង ជ សកមួយជប់ នឹងេឆនរសមុ ទមន អំេ យផលកនុងករេធែ សបងគ ែ សអំបិលេទ តផង ។ មនិ ែតបុ៉េ ះ សកេ ជយញរ គឺជ សកមួយមន បជជនែខមរ រស់េនេ ចនជងេគេទ តផង ។ បុ៉ែនអភ័ពអីសពៃថងេនះ សកេ ជយញរជប់ចំ ត់ ថន ក់មួយេទ ត គឺជ សកែដលមនជនជតិែខមររងជមងពិឺករ ែភនកេ ចនជងេខតននទូទំងកមពុជេ កម ។ ជមងេឺនះបន េកតមនេឡងយ៉ងចំែឡកចប់ ំងពីអំឡុងឆន ំ ១៩៩០ មក េមះ៉ ។ េយង មេគហទំព័រែខមរេ កមផ យ ល់ៃថង និង រ- ព័ត៌មនជភ េវ ត មេនកនុង សក បនប៉ន់ បមណឲយ ដឹងថ បជជនែខមរែដលរងជមងពិឺករែភនកកនុង សកេ ជយញរ រហូតមកដល់េពលេនះមនចំនួនជង ៣ ០០០ នក់ ែដល មូលេហតុៃនជមងេឺនះសថិតកនុងភព សពិច សពិលេនេឡយ ។ េហយរ ភបិលេវ ត ម ក៏ពំុបនចត់វធិនករទប់ ក ត់ គំពរឲយបនចបស់ ស់ែដរ ។ ភូមែិដលរងជមងពិឺករែភនកធងន់ធងរជងេគ គឺភូមៃិដ ប៉យ ។ ភូមៃិដ ប៉យជភូមមួិយជប់េឆនរសមុ ទ និង វតមួយ េឈម ះថ វតៃដ ប៉យ េហយ បជជនែខមរេ ចន បកបរបរេធ ចំករ ចិញច ឹមបងគ និង េន ទ តី ។ កនុងភូមមិនេ ងសុកខទឹម កហមរបស់ឈមួញជេ ចន អនក បកបរបរសីុឈនួលបកខទឹមទី

េនះេ ចនែតជេកមង សីជំទង់ និង សីមនវយ័ចំ ស់ ។ បង សីសមែដលវយ័ បែហល ៤០ ឆន បំយ បងមន សកកំេណត េនភូមៃិដ ប៉យ កនុងសំេល កបំពក់មនបំណះមុខបំណះ េ កយ ពក់េ មៃដ ពក់ម៉ស ចមុះ និង ពិករែភនកខង េឆង ផងបនេរ ប ប់ឲយដឹងថ គ រគត់មនគន ៥ នក់ គឺ រងជមងពិឺករែភនកទំង ៥ នក់ ។ មយេកមករបស់គត់េឈម ះ យ៉ង ធីេអ ង យុ ៧៥ ឆន ំគត់រងជមងពិឺករែភនកទំងសងខ ង ជង ១០ ឆន មំកេហយ ។ មុនពិករែភនក គត់ បកបមុខរបរសីុ ឈនួលដកេ ម ចំករ និង បកខទឹម កហមឲយេគ ប់ែតមន ៃថង

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 11 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

-វិទយុសំេឡងកមពុជេ កម ជសេំឡងរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម ផ យេចញពី កង សុ៉នីេ ន រដធនីៃន សហ

រដ េមរកិ ស មប់បេ មដល់ បយិមតិអនកនិយម ប់ករផ យរបស់វទិយុេយងខញុ ំ។

-កមមវិធីផ យ ៖ ផ យកនុងមួយសបហ៍មង េរ ង ល់ៃថងអងគ រ ចប់ពេីម៉ង ៩ ដល់េម៉ង ១០ យប់ េម៉ងេនកមពុជ

េ កម មកមពស់រលកធតុ កសខ ី១៥.៦៩០ គឡូីហឺត ។

- បយិមតិ ក៏ ចេបក ប់បន គប់េពល មរយៈេគហទពំ័រ www.khmerkrom.org/radio ។

ព័ត៌មន

មួយែភនករបស់គត់េឡង កហម មន ករៈឈផឺ ចុក េខទ ក គត់ក៏ បញប់េបះេបចសឹកេឈវល៌ថន ំេនជំុវញិផទះយក មកបុកបិទ សំទឹកអំបិលសមប់េមេ គ គន់បនបំបត ់ ឈឺចុកចប់បុ៉េ ះ ។ ែតេ កយមកែភនកទំងសងខ ងរបស់ គត់ែបរជ ស ុ ងំ និង ងងឹតេមលែលងេឃញែតមង ។ រឯីបង ថច់ េហ ន មន យុ បមណជង ៤០ ឆន ំែដលជបីរបស់បង សីសម ែដលកំពុងែតេដរពពីមពេពម ែភនក មម ីៗ េនខងមុខផទះេឈដំបូងសងកសីដ៏តូចេនះ បននិយយ ឲយដឹងថ គត់មនជមងឺ ស ុ ងំែភនកេនះជង ១០ ឆន មំកេហយ គឺេ កយពីករពិករែភនករបស់មយគត់បន ២ ឆន ំ។ មុនេកត ជមងេឺនះ គត់ បកបរបរសីុឈនួលេ ចទឹកចំករ អូសកញចង ចប់បងគ មេឆនរសមុ ទ មនៃថងមួយគត់កំពុងអូសកញចង គត់រមស់ និង ផ ែភនក េហយជបនទ ប់មកែភនកទំងសងខ ង ចប់េផមចុកឈដូឺចមយរបសគត់អីចឹង ។ ែតសំ ងល គត់បនេទបនេទេពទយឃងំពយបលទន់េពលេវ ែដល េធឲយគត់ គន់ែត ស ុ ងំរហូតមកដល់េពលេនះ ពំុ តវងងឹត ទំង សងេនះេទ ។ បងេហ ន បនបនឲយដឹងេទ តថ កូន បសវកិលចរតិរបស់គត់េឈម ះ ថច់ េហ ង យុ ២០ ឆន ំតវរងជមងពិឺករែភនកទំងសងខ ង េ យមនិបនដឹងមូលេហតុ ំងពីឆន ំ ១៩៩៦ េហយបនេចញបត់ពីផទះ ២ ឆន មំកេហយ

មនិដឹងជ ប់ ឬរស់យ៉ង េនះេទ ។ បងេហ ន បន បរយិយទំងទឹកមុខេ ក ម កំថ ចំែណកកូន សីគត់ យុ ១៨ ឆន ំ េឈម ះ ថវ ធីសុធី នងក៏ តវរងជមងខឺក់ែភនកខងេឆង ដូចមយនងែដរ ។ បុ៉នម នឆន មុំន នងសីុឈនួលបកខទឹមជមួយ មយនង េពលេនះនងជកមមករនីិបកបងគ េនសហ គស មួយឯផ រទីរមួេខតឃងំ ។ បងបញជ ក់ថ កូន សី និង បពនធ របស់បង េបកំុែតេទពយបលេនឯមនទីរេពទយទន់េពល កំុអី បកដជ តវខក់ទំងសងខ ងមនិខនេឡយ ។ េហយករពយ- បលេនះេទ តេ ត គឺបង់ៃថពយបលេ យខួនឯង មនិែមន

មនរដ មួយជួយេនះេទ។ វលិមកបង សីសម គត់បញជ ក់ ឲយដឹងដូេចនះ “ករងរសីុឈនួលបកខទឹមរបស់ខញុ ំជមធយមបន កៃ ម ១០ ពន់ដុង ឬ ១៥ ពន់ដុង កនុងមួយៃថងបុ៉េ ះ េទះ ជមនជមងឈឺថឺក ត់យ៉ង ក៏េ យ ក៏ខំេធករមនិ ៊ នឈប់ េទ េបឈប់ បកដជ គ រខញុ ំ តវ ច់េពះ ប់មនិខន” ។ ចំែណកបង សី សឺន ធីេម៉ យុ ៤៥ ឆន ំរស់េនកនុង ភូមៃិដ ប៉យ េ កមដំបូលផទះសងកសីដ៏ចស់មួយ ែដលេន កនុងផទះមនែតែ គរនបឫស ី ២ ឯផទះបយក៏េនែកបរ នឹងែ គ េដក កនុងសភពងងឹតែភនកទំងសងខ ង បងបំភថឺ កលចប់ េផមឈ ឺគត់បនេទពយបលបន ២ ៃថងែដរ េហយគត់បន េចញពីេពទយមកវញិ េ ពះគម នលុយបង់ៃថពយបលឲយេគ ។ ពីមុនេពលែភនកេនភ ឺ គត់ែតមន ក់ឯងរកសីុចិញច ឹមកូន និងេមល ករ ខុស តវកូនទំង ៦ នក់ ែតេពលេនះកូន ៗ របស់គត់ខះ ចេទរកសីុឈនួលេគចិញច ឹមខួនខះបនេហយ ។ គត់តូញែតរ

ថ ជីវភពរបស់ គ រគត់សពៃថង រស់ គន់ែតកំដរេ ក ែតបុ៉េ ះ គឺបន ពឹកខះ ង ច បន ង ចខះ ពឹក កូនេចពំុ បនគ ល់ នឹងេគេទ ។ ែតគត់មន រមមណ៍រេំភប ស់េពលែដលឮសូរបងបូនែខមរេនេ ក សកនិយយពីករ

ពិករែភនករបស់ពួកគត់ មបុ៉ស៌វទិយុ សីុេសរមីង ៗ ។ គេពទយេនគិ នុប ន សកេ ជយញរបនឲយដឹងថ ជមងពិឺករែភនករបស់បងបូនែខមរេនះចែមក ស់ មន ស នពិករែបកពីគន ខះេឡងបយខក់, ឯខះេទ តខក់ េហយេហមែតមង ។ សូមបញជ ក់ថ ចំេពះ ជញ ធរមនសមតថកិចចវញិ ពំុ បនចត់វធិនករ ម នហមត់ចត់ ឬគំពរដល់បងបូនែខមរពិ- ករែភនកទំងេនះេឡយ េហយក៏ពំុបនេធដឹងឮ ឬ វ ជវពី មូលេហតុៃនជមងពិឺករែភនករបស់ បជពលរដេន សក េ ជយ ញរែដរ ៕

VOKK

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 12 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

បធនឃុំចូវ ងំបងខំឲយ បជពលរដែខមរលក់ដី ថមី ៗ េនះ េយង ម បភពព័ត៌មនពីបងបូនែខមរ េ កមែដលកំពុងរស់េនកនុងឃុចូំវ ំង សក យទង េខត មត់ ជក បនឲយដឹងថ ជញ ធរកុមមុយនិសយួនេនែតបនករ ទ នទ នយកដីធីរបស់ បជពលរដែខមរជដែដល ។ កលពីៃថងទី ១៦ ែខតុ កនងេទេនះ បធនឃុចូំវ ំងបនេចញបញជ របឹអូសយកដីធីរបស់បងបូនែខមរឃុចូំវ ំង ចប់ ំងពីកបល ភូមជីិេកងរហូតដល់ភូមិ កំង កច េប បជពលរដែខមរមនិ ពម លក់ឲយេគេទេនះ ។ មករឲយដងឹរបស់បងបូនែខមរេ កមែដលកំពុងរស់ េនកនុងឃុចូំវ ំង សក យទង បននិយយថ បធនឃុ ំចូវ ំង េឈម ះ ផម ុ ងំេវ ត បនបញជ ឲយភន ក់ងររបស់ខួន គំ មកំែហងដល់ បជពលរដែខមរែដលមនដីធី ចប់ ំងពី កបលភូមជីិេកងរហូតដល់ភូមិ កំង កច គឺ តវែតលក់េទឲយ បធនឃុ ំ េបមនិដូេចន ះេទ បធនឃុរូំបេនះនឹងរបឹអូសយកដី ធីទំងេនះេ យឥតគិតៃថង ។ េយង មសំដីរបស់ បជពលរដែខមរែដលរស់េន កនុងឃុចូំវ ំងេនះ បនឲយដឹងថ ដីេនះ ំងពីេដមមកដល់ បចចុបបននជដីរបស់បងបូនែខមរែដលកំពុងេធ ជីវកមមេផ ង ៗ

ប់ែតមកដល់េពលេនះ ជញ ធរឃុែំបរជេចញបញជ ទំង បំពនគំ មកំែហងបងខំឲយបងបូនែខមរលក់ឲយេគ ។ អនក សី នង កញញ យុ ៤០ ឆន ំមន សកកំេណតេនកនុងឃុខំងេល ែដលជជនរងេ គះ បនបំភឺ បប់អនកយកព័ត៌មន ពឹតប ត កមពុជេ កមឲយដឹងថ ដីេនះជេករដូន របស់អនក សី សពៃថង េនះ អនក សីគម នអីេ កពីដីមួយដំុេនះេទ ទុក គន់ែត បកបរបរ ចិញច ឹមជីវតិ ។ ែតមកដល់ៃថងទី ១៦ ែខតុ េនះ េពលែដល បនឮដំណឹងដូចខងេល អនក សីអស់សងឃឹមយ៉ងខំង ពីេ ពះ េបអនក សីមនិ ពមលក់ឲយ បធនឃុរូំបេនះេទ នឹង តវេគរបឹអូស យកដូចែដលពកយេគគំ មកំែហងមនិខនេឡយ ។ េ ក េច លួន ែដលជជនរងេ គះមន សក កំេណតេនភូមភិនពីំរ ឃុចូំវ ំង បនបេងប បប់ឲយដឹងថ “ បធនឃុរូំបេនះ េគមនបក ពួកេធករធំ ៗ ស់ រឯីបង បូនែខមរេយងពំុមនអនក េធករធំដំុដូចេគេទ ដូេចនះេហយ េគ មនសិទធិគបសងកត់ និងបងខំេយងលក់ដីទំងេនះឲយេគ គប់ េពលេវ េហយកនងមក បធនឃុេំឈម ះ ផម ុ ងំេវ ត េនះ បន បប់ខញុ ំេ យផទ ល់ថ េគនឹងឲយតំៃលដីេនះកនុងមួយែម៉ ត កេរ តឹមែត ៥០ ពន់ែតបុ៉េ ះ េទះបីដីទំងេនះជដីមន មុខរនំង ចលក់ដូរ ឬ បកប ជីវកមមចិញច ឹមជីវតិបងបូនែខមរ ក៏េ យ ែតេបសិនជបងបូនែខមរមនិ ពមលក់េទ េគនឹងរបឹអូស

យកេធជកមមសិទធិរបស់េគ” ។ ទក់ទិន នឹងបញបងខំឲយបងបូនែខមរឃំុចូវ ំងលក់ដី េទឲយ បធនឃុរូំបេនះ េគសេងកតេឃញថ េនកនុងភូមមិន បជពលរដែខមរជេ ចនែដលមនិសបបយចតិ នឹងទេងរបស់ បធនឃុកុំមមុយនិសយួនរូបេនះ ។ េហយពួកគត់ែតងែត បមូលផំុគន ពី ៤ េទ ៥ នក់ អងគុយសំេណះសំ លគន ពី បញជីវភព និង តវគិតរេប ប េត តវលក់ដីេនះ ឬក៏អត់ េបមនិលក់ នឹង តវេគរបឹអូសយកេ យទេទ ៗ ។ ប់ែត ជញ ធរយួនមកេចទ បកន់បងបូនែខមរទំងេនះថ បមូល ផំុ

គន េដមបីបំផុសបំផុល ។ េ ក េច ឌី ែដល តវ ជញ ធរយួនេចទ បកន់ េនះ បនផល់ព័ត៌មនដល់អនកយកព័ត៌មនេយងខញុ ំដូេចនះថ “របបកុមមុយនិសយួនេនះ គឺជរបបផច់ករ ពួកយួនអស់េនះពុំ ែដលមនៃថងផល់សិទធិេសរភីពដល់បងបូនែខមរេ កមមង េឡយ ដូចេចឯងបនដឹង ប់េហយ ។ េគគបសងកត់េយង េគបំរុងរបឹអូសយកដីធីរបស់េយង េពលែដលេយងជួបជំុគន បនិច េគេចទេយងថ បមូលផំុកមងំ បឆងំបក េតយុតិធម៌ ែដរឬេទ?” េ ក បនេទ តថ “បញជីវភពកូនេច សំខន់

ស់ េប តវេគរបឹអូសយកដីធី កូនេច នឹង តវអត់បយ ច់ េពះ ប់ជមនិខនេឡយ។ ែតេពលែដលេយងនំគន ពិភក ពីបញេនះ េគែបរជ មឃត់ និង េចទ បកន់េយងពីបទ េលមសេផ ង ៗ សួរថ េតពួកយួនអស់េនះមនេគរព មចបប់ អងគករសហ បជជតិែដរ ឬេទ ? េ ពះែខមរេយងេនឯេនះពុំ មនសិទធិដូចជតិ សនដ៍ៃទេនេលពិភពេ កទល់ែត េ ះ” ។ េ ក បេងបឲយដឹងពីបញដូេចនះេហយ បនទ ប់មក េ ក បនេរ ប ប់ឲយដឹងនូវទេងរបស់េចរៃ ពកុមមុយនិស យួនកលពីឆន ំ១៩៧៨ េ យទឹកមុខេ ក ម កំ សងូត សងត់ ជទីបំផុត “េពលែដលយួនចូលបន់កនុង សកមង ៗ ពួកយួន ែតងែតែ សកថ មនខម ំង ឬស តវចូលមកដល់ ែដលេនះជ លបិចកលបងខំឲយបងបូនែខមរ សក យទង សក កេប តវ ជេន សខួនេទ ជកេកនេនេខតឃំង ពល វ ទឹកេខម ជេដម ។ ែតេពល តឡប់មកវញិ តវពួកេចរៃ ពយួនបន់យក ដីធី េគអំែព ផទះសែមបងអស់” ។ កនុងករណីបងខំឲយែខមរលក់ដីេនះ បជពលរដបន បប់ ថ ដីែដល បធនឃុំ តវករេនះសុទធសឹងែតដីមុខរនំង េទ អនគត នឹង តវបនអភវិឌ ន៍ជទីផ រ ឬកែនងេទសចរណ៍ មួយេនទីេនះ ។ ដូេចន ះ េទបត មវឲយ បធនឃុរូំបេនះ េ បអំ-

ចផច់ករកុមមុយនិសបងខំឲយបងបូនែខមរលក់ដី ៕ VOKK

ព័ត៌មន

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 13 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

វ ជវ

េរ ងកំពបែ់តអងុ វត កច - េរ បេរ ងេ យ ចរយ ឃឹន សុខ

អតថបទកំ ពយេនះ តវបនរក ទកុអកខ វរិុទធ

មចបប់េដមទងំ សង

៦៨៨-នមេឈម ះសរូេឃកកស ជមុន

បងស ់ជអនកនផូំវ តវ តង ់។

៦៨៩-និយយលនួពីរ ពះអងគ ទព័ទកឹេស

ចគង ់ទនីងំអងគអឹមអងគដងួ។

៦៩០អៃពភែតបសបនែហរលងួ ម នទងំពងួ

ែហរលងួពសេពញទេន ។

៦៩១- ពះអងគម៉មកុមនុេគ េដរ ទេន មក

ដលក់ពំងុឆន ងំេ ម ះ ។

៦៩២-អស់ សភញ កេ់ផលកលេនះ

េឃញទព័េ ចនចះុ ភតិភយ័រនធតឥ់តបុម

៦៩៣-េមកងទព័ សចែ សកថ អស់ ស បជ កុឲំយ

ភញ កេ់ផលទៃីទ ។

៦៩៤-លងួមច សេ់សចមកេនះៃន ជេទកុភំយ័ េសចម

កេ យ ជយរក ។

៦៩៥- សរូអស់ ស បជ ឲយ បម បបគ់ន កុឲំយ

ភញ កេ់ផលភតិភង រ ។

៦៩៦-ឯេមគយកពំងុឆន ងំ រតូរតេ់សក ងំ រ រ

រ ងំេចេ ។

៦៩៧-ចលូដលភ់នេំពញេឡងេទ ទលេូសចេ យនវូ

ដេំណ រេដមដចូបនយល ់។

៦៩៨-េសច ល់ រសព័ទឥតឆងល ់ ពយ ពះទ ័

យសល ់ឲយេ ពកួពលេយធរ ។

៦៩៩-ម នេសនីេស មកមេី ត ត េច យ

កេ មយម ជ ។

៧០០-េចេ យសសួេ តឯង ច គណុគតិក

ជ ភមូិភពមណលៃ ពេ កម ។

៧០១-បងគ បច់ ក កេ ម យម ជ ងំ ពហម ឲយ ងំ

ទព័េលកេចញេទ ។

៧០២-ច កលងុទងំ ងំេម៉ ឲយេលកទព័េទ េជងេគ

កែកនយក សផង ។

៧០៣-ដ បេរ ងេទជមង អសឥ់តមនហមង េទ

ទលត់ទព័េចយនុ ។

៧០៤-សរូេឃកកស កតេ់ទមុន មុកេ កេចឃនុ

នគរ ជមុនបនទ ប ់។

៧០៥-ដរំេសះឃនឹងខន ប ់ពលពលស ត ់ជទព័

សច លសងខ ង ។

៧០៦-ច កលងុ ងំនិងងង យលព់លេគជង

េគេ មចកព់ទ័ពីមកុ ។

៧០៧-ពិតពុំ ៊ នខសំ មក ពលេគគគកុ

ែបរមុកមកេ កយរេហង ។

៧០៨-េ បខវេទទលូមច សេ់យង ទព័េនះចេចង

និងចលូជលយ់លម់និបន ។

យួនយកកបលែខមរេធជមុំច ងក នកល់ ែំតអុង

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 14 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

វ ជវ

៧០៩-េសច ប់ ម តទលូថក ន ពះទយ័ពុំក ន

ឲយេរ បទនីងំមនីមន ។

៧១០-ែថងឯសេមចេច េ បេ កឧកញ

ក េ មគងីឯងេចញ ។

៧១១-េយម ជហូវពីេនះវញ ងំទព័ទកឹេចញ

ដេំណ រទព័េគក ពមគន ។

៧១២-េទទលយ់លព់លេ ត ប ទព័ ពះអងគម៉

មកមីរេដរ សទ់េន ។

៧១៣-ពលឯងយលត់ចិេលសេគ ពុំ ៊ នទលេ់ទ

ចងំយដប់ សចញ់ថយ ។

៧១៤-េហយេ បបេំរ មកេ កយ ទលូេសចដចូេ យ

ដេំណ រមនុមនមក ប ់។

៧១៥- ពះបទឧទយ័េសច ប ់ ម តទលូ បប ់

ថទព័េនះខងំមហិមរ ។

៧១៦-េសច ទងស់េងកអនិចច រ េរ បអងគមនីមន រ

នមំន ង កបទបចរេចញ ។

៧១៧-នបំុ តបីអងគមិញ ចះុែចវចរេចញ

តង ់ តវេទយនួេ ម ះ ម ន ។

៧១៨-ឯអសន់មុឺន គប់ បណ ធតំចូប៉ុនម ន

សឹងេចញែចវ មជេ កយ ។

៧១៩-ខះ មេសចេទបនទប ់ខះេចញជេ កយ

ែបកេ យ សកេទសទៃីទ ។

៧២០-ឯទព័េស មមកេនះៃន សេផលភតិភយ័

គ បមេគ មខនវញ ។

៧២១-លងួេសចពីរ ពះអងគមញិ ចលូមកភនេំពញ

េឡងគងដ់ំ កនិ់តេន ។

៧២២-េទបទព័េជងេគកដលេ់ទ េចឃនុេនះេន

េ ទលួ ពះ សេ សច ប ់។

៧២៣-និយយែចងចងឯទព័ ក េ មនប ់

េជងទកឹកពំតមកដល ់។

៧២៤- យទព័យនួេនេកះ តល ់ចបងំបៃីថងយល ់

យនួទបព់ុំបនែបកបក ់។

៧២៥-រតេ់ចញេទេនសំ ក ់ចលូចកពឹងពក ់

បនទ យថន ញេកះ កបី ។

៧២៦-េស មបញថន ញយនួេនះខ ម ីថន ញេកះ កបី

និង ទងំពុំបនកលេនះ ។

៧២៧-ែបកបកខ់ច តខ់ច យធយធុះ រតេ់ចញពីេនះ

េទពឹងសំ កភ់នំ ម ។

៧២៨-ទព័ពញ ក េ ម ម េទដលភ់នំ ម

ភនេំនះេនកនុងែខត ទងំ ។

៧២៩-ឯអងុែដលេនត ងំ ក េ មចបងំ

អងុេនះេឈម ះអងុ ញប៊ញិ ។

៣០-ចបងំបន បងំៃថងមិនេចញ

ក េ មមិញ ឲយបញ់និង គប់ ច ក ់។

៧៣១- តវ ចក់ លខនួធក ់ពីកបលេហយជក ់

យនួយលនឹ់ងេនមិនបន ។

៧៣២-រតេ់ចញចះុចកទី ថ ន ភនេំនះេ ម ះ ម ន

បនដលេ់ទៃ ពនគរ ។

៧៣៣-អស់ គរយនួែខ មរវះវរ ភតិខចភយ័ម

េទៃ ពនគរពឹងពក ់។

៧៣៤-ឯអងុមត់ ជកេផលភញ ក ់ខច គប់ ច ក ់

ចក់ ចខនួេចនះ ។

៧៣៥-ពុំបនត ងំចបងំេ ះ សឹងែតរតច់ះុ

េទេនពឹងៃ ពនគរ ។

៧៣៦-េទះទងំ គរេនលងុេ រ ផ រែដកេផលេឆ

រ រេជរេជបចះុេទ ។

៧៣៧-ឯពញ ក េ មេន កងទព័ែដលេទ

េទេនមត់ ជកេនះនឹង ។

៧៣៨-េ បឲយបំេរ វលវង បកសំបុ តនឹង

បំេរ មកដលភ់នេំពញ ។

៧៣៩-ឲយលងួេ កេចឃនុវញ េលកកងទព័េចញ

ចកពីភនេំពញេទជបួជុគំន ។ (េនមនត)

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 15 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

វបបធម៌

ថ នីយ៍ភនំបរុ បនទ ប់ពីមនជំនួយថវកិែដលផល់ឲយេ យ ថ នទូត េមរកិ និង កលវទិយល័យជតិៃន ំង គ ពួរ កមបុ ណ

វទិយជនជតិកមពុជមួយ កម បនេធករេសុបអេងកតតំបន់ បុ ណ និងករតភជ ប់ទំនក់ទំនងរ ងករ ំងទីលំេនរបស់ែខមរ បុ ណៃនតំបន់បុ ណវទិយអងគរបុរ ី ជមួយនឹងទី ំងែកបរេនះ គឺភនបុំរ ី ។ ជលទធផលៃនករជីករេ េនភូមបុិរេីនះ គឺបន ជួប បទះនូវេ គ ងកម ឆន ងំ ពង គប់លញ់េធអំពីឥដរេ ង អងក ំេធពីែកវតូច ៗ ឆឹង តី ឆឹងថនិកសត ឆឹងអេណក កងៃដ កងេជង េធពីែដក សំរទឹធិ និងភពផស់បូរជេរ យ ៗ េផ ង ៗ ពីគន ៃនែដក សទប់កម ឆន ងំ ែដលដុះផ ិត និង ចម៍ែដក ។ អី ៗ ែដល ប ក់ បែហលេទនឹងអងគរបុរ ីគឺ កសពចំនួន ៩ េនកនុងរេ តវបនរកេឃញ ( កសពចនួំន ៦ តវបន េធករផស់បូរស មប់ករែថរក និងវភិគ) េន សទប់ទី ៣ ឬ ៤ ែដលសថិតេនកនុងរេ កសព តវបនរកេឃញប៉ន់ គំរូវទិយុកេបនេ យមនកលបរេិចឆទេនសតវត រទី៍ ១, ទី ២ មុនគ.ស. ។ េត ថ នីយ៍ភនបុំរសីថិតេនឯ ? ថ នីយ៍ភនបុំរមីនទី ំងកនុងភូមបុិរ ីឃុែំ ពកផុល សក អងគរបុរ ី េខត ែកវ ។ ភនបុំរមីនចមង យ បមណ ៥-៧ គីឡូ -ែម៉ តភគខងតបូងអងគរបុរ ី និងេនែប៉កខងលិចៃនដីសណ ទេនេមគងគ ។ អ នុកូល ន និង េសដកិចចនេពលបចចុបបនន ៖ េយងេទេលស មង់សថិតិពី កសួងែផនករេនឆន ំ១៩៩៨ អ បជជនកនុងេខត ែកវ គឺ ៧៩០.១៦៨ រូប េហយអ បជជនកនុងឃុែំ ពកផុល គឺមនចំនួន ៦.១២០ រូប (វទិយ ថ នសថិតិឆន ំ១៩៩៩) ។ អនកភូមៃិនភនបុំរពឹីងែផកេទេលផលិតផល សវ និងករ េន ទ (បឹង ទេន ែ ពក និងតំបន់លិចទឹក) ។ អនកភូមពឹិងេល ករេធែ ស បំង ែ ស បេដញទឹក េហយផលិតផល សវ តវ បនកំណត់ ពំែដនេនកនុងកំឡុងរដូវវស ។ លកខណៈភូម ិ

សទំនបែដលបនេ ប បស់ស មប់ករ ំដុះ សវ បេដញទឹកែដល តវជន់ជនិចចជកលកនុងអំឡុងេពលរដូវ វស ។ េ ក ផុន កសិក ម នីៃនវទិយ ថ នវបបធម៌ និង វចិិ តសិលបៈៃន ជបណិតសភកមពុជ ែដលជ បធន កមកនុង ករេធករេសុបអេងកត និងកំ យេន ថ នីយ៍ភនបុំរ ី បនេរ ប

ប់ឲយដឹងថ ភនបុំរ ី តវបនទទួល គ ល់ថជតំបន់េន ទ តី នរដូវ បំង ។ លកខណៈជភូមិ ស មនែ ពកជីកមួយ ែដលព័ទធែផនកដ៏ធំៃនភនបុំរ ី ។ ែ ពកជីកេ ថ “ទេនភន”ំ បន េបះទី ំងពីខងេកតៃនដងភន ំេហយបញច ប់េនឯែប៉កខងតបូង េឆ ងខងលិចៃនភន ំ ។ អនកភូមភិនបុំរ ី ចពឹងែផកេលែ ពកជីក ស មប់ករេន ទ ។ បុ៉ែនគួរឲយេ ក យ េ ពះថែ ពក ជីក តវបនកប់េ យឡូត៍េន ទស មប់ករេន ទ ដូេចនះ មនគំនបយ៉ងខំងចំេពះសមជិកសហគមន៍មួយចំនួន ។

អនកភូមជួិនកលេធករេន ទេ យខុសចបប់េនែ ពកជីក ទំងេនះជេរ យ ៗ បនផល់ផលឲយេកតមនជេមះរ ងអនក ភូម ិ និងមច ស់ឡូត៍េន ទឯកជន ។ កនុងអំឡុងេពលរដូវវស ទឹកបនជន់លិចពសេពញភន ំ អនកភូមភិនបុំរមីនិបនភជ ប់នឹងកិចច ករកសិកមមធុនធងន់េនះេទ ។ អនកភូមេិពលខះបងខំចិតកត់ផច់ ជ មលភនជំៃ ពបឋម ឬ មធយមេដមបីរកឧស យកដីស មប់ កសិកមមេពត ។ ចំែណកឯអងគបុរវីញិ មនទី ំងេនែប៉កខង តបូងៃនដីែដលេធឲយខពស់េឡងេនកនុងតំបន់េនះ េហយនឹងដីេន ែផកខងេល គឺ បែហលជដីសណែដល តសនធឹងេលទំនប ពីបុ ណមកេន គប់ែផនកទំងអស់ េលកែលងែតែផនកខងេជង េឆ ងខងលិច ។ ភគេ ចនៃនដីសណទេនេមគងគមនរយៈ កមពស់ បមណ ២,០ ែម៉ តៃនៃផទេលក មតិទឹកសមុ ទ ។ េន កនុងរដូវ បំង ផូវេទភនំ និងភនបុំរមីនលកខណៈល បេសរ ពីេ ពះែត ងសង់ ព នថមីមួយ ។ ពីមុនមកែ ពកជីកេនជិត ភនំ បនរក ទុកពីករេធច ចរណ៍ឆងកត់កលរដូវ បំង េលកែលងែតរយៈេពលេនកមពស់ទឹកមនលកខណៈទបបំផុត

កមអនក វ ជវជីករកេឃញេនកនុង ថ នីយភនំបុរ ីេ គងឆឹង កសពចំនួន ៩

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 16 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

វបបធម៌

(រដូវ បំងពីែខកញញ ដល់ែខមក ) ។ អងគបុរ ី តវបនបុ ណវទូិ និង បវតិវទូិគិតថជេបះដូង ៃនអរយិធម៌ដ៏ចស់ជងេគេនកនុង សីុ េគនយ៍ដីេគក។ មយ៉ង េទ ត អងគបុរគឺីជតំបន់ គបដណប់េ យជញជ ំងដ៏ធំមួយែដល ជករសនមតនូវទី កងកនុងសម័យហូណន (សតវត រទី៍ ១ ដល់

ទី ៦ ែដលរកេឃញនូវវទិយុកេបនបនបរេិចឆទទទួល គ ល់ជ កែនងរស់េនដ៏ធំ និងជកែនងកប់ កសពេនចុងសហស វត រទី៍ ១ មុនគ.ស.) ។ អងគបុរែីថមទំងបងញភ័សុ ងៃនករ េ ប បស់ជកំពង់ែផរយៈេពលយ៉ងយូរ។ ថ បតយកមមេធេឡង េ យថមបយេ ក ម និងឥដ ទំនិញពណិជជកមមពីបរេទស អក រ ចរកិ ពះបដិម ។ េលកែលងែតភនបុំរ ី ប ទែដលេពញ និយមសថិតេលទីជ មលជិតេនះ តវបន គ ល់ថ ភនំ ( សមម ឥសីេនសតវត រទី៍ ៧ និង ប ទភនំ េន សតវត រទី៍ ១១) ។ អនកបុ ណវទូិបននយិយថ ថ នីយ៍អងគរបុរមីន បន ល់ទុកនូវភ័សុ ងៃនករ ំងទីលំេនៃនសម័យអងគរ ។ េប មកលបរេិចឆទពីធយូងែដលជីកេនឆន ំ១៩៩៦ បនបញជ ក់ថ

អងគរបុរមីន បជជនមក ំងទីលំេន េនសតវត រទី៍ ១៥ មុន គ.ស. េហយេនឆន ំ ១៩៩៩ និង ឆន ំ ២០០០ បនរកេឃញ កែនងកប់េខម ចមុនសម័យអងគរ ។ ករកប់េខម ចេនអងគរបុរក៏ី ចបញជ ក់ថ ពួកេគពំុទន់បនទទួលឥទធិពល សនឥ

េនេឡយ ។ មរយៈៃនករ វ ជវេនះ េគដឹងថអងគរបុរ ីមនសំណង់ ប ទបុ ណយ៉ងតិច ស់ក៏ ១០ ែដរ ែដល កលបរេិចឆទចប់ពីសតវត រទី៍ ១ ៃនគ.ស.េទ ។ បុ៉ែនសពៃថង េនះ េគេឃញមនសល់រូប ងៃន ប ទបុ ណេនអងគរបុរ ីែតពីរគត់ គឺ ប ទភនំ និង ប ទ សមម ឥសី ។ េ ក ផុន កសិក ជ បធន កមកនុងដំេណរករ េសុបអេងកតតំបន់បុ ណែដលភជ ប់ទំនក់ទំនងរ ងករ ំងទី លំេនរបស់ែខមរបុ ណ េនតំបន់បុ ណវទិយអងគរបុរជីមួយនឹង ទី ំងែកបរេនះបនបញជ ក់ថ ករ វ ជវពីភនបុំរជីឱកស ែដលវេិសសវ ិ លបំផុត េដមបីបនយល់ដឹងពីែបបបទៃនជីវតិ កលពីអតីតកលែដលភជ ប់ពីសម័យហូណន និងសម័យកល ែខមរបុ ណេផ ង ៗ េទ ត ។ មូលេហតុែដល កមេ កខិតខំ េធកំ យេនេល ថ នីយ៍ភនបុំរេីនះ ក៏េ យ រែតរយៈេពល បុ៉នម នឆន កំនងមក េ កបនសេងកតេឃញនូវេ គ ងកម ឆន ងំ ពីបុ ណកប់េនកនុងដីែដលមន យប៉យេពញតំបន់ដីែដល បនដឹងឮសកមមភពជីករុករករបស់អនកភូម ិ។ កនុងករេធកំ យេនះេលកទីមួយ កមបុ ណវទិយ គន់ែតេធករ កលបងជីកកនុងជេ ម ១០ សង់ទីែម៉ តមង ៗ

េ យ សទប់េនះ គឺជដីចក់បងគរៃនដីបត តពំង ។ ចូល ដល់ជេ ម ២០ សង់ទីែម៉ ត េគក៏ បទះេឃញមនបំែណក កុលភជន៍ខះ ៗ េហយរហូតដល់ជេ ម ១ ែម៉ តេនះ េគ សនមតថ តំបន់េនះគឺជទឹកដីបុ ណ េហតុេនះ តវែតេធករ ព ងីករេ ២ ែម៉ ត គុណ ៤ ែម៉ ត ។ េ កពីរកេឃញ បំែណកកុលភជន៍ េគេឃញមន គប់អងក ំ គប់ដីលញ់ ឆឹង តី ឆឹងថនិកសតេន សទប់ទី ៣ ។ ចូលដល់ សទប់ដីទី ៤ េនះ កន់ែតេឃញឆឹងសត និង បំែណកកុលភជន៍កន់េ ចន ចំែណកអងក ំ គឺមនតិចតួចេទវញិ ។ បុ៉ែនេគរកេឃញកឹង ស មប់េធកុលភជន៍ផងែដរ ។ េន សទប់ទី ៥ សទប់ដី ខ ច់េ ចនបំផុត ពណ៌េ ន ត បេផះ កនុងជេ ម ១ ែម៉ ត ១០ សង់ទីែម៉ ត ែដលេពលេនះ គឺចប់េផម បទះេឃញេ គងឆឹង

កសពមនុស ។ ដំបូងេឡយ កមកំ យបន បងជីក តឹម សទប់ទី ៥ េនះថជ សទប់ចុងេ កយបំផុតៃន សទប់វបបធម៌ ។ េហតុេនះ កមកំ យ តវសេ មចចិតេធករជីកចុះព ងីក រេ បែនថមេទ ត េដមបី មយកផនូរេខម ចបុ ណេនេ កម សទប់ទី ៥ េនះ េ យេគរកេឃញេ គងឆឹងេខម ចបុ ណ រហូតដល់ ៩ ឯេ ះ េហយកប់ែបរកបលេទទិសខងតបូង េឆ ងខងលិច េហយេគមនេរ បចំ ក់កុលភជន៍េនេល កបល និងៃដ កសពទំងេនះ ។ េ ក ផុន កសិក បនបញជ ក់ បប់ថ តឹមរេ មន ២,០ ែម៉ ត គុណ ៤,០ ែម៉ ត គឺេនកនុងជេ ម ១៥០ សង់ទីែម៉ ត េយង បទះេឃញេ គងឆឹងេខម ចបុ ណទំង ៩ េទេហយ េបសិនេធករជីកកំ យបនេទេទ ត គឺ បកដជ េឃញេ គងឆឹង កសពកន់ែតេ ចន េ ពះេនកនុងជញជ ំងៃន រេ បនបងញឲយេឃញថ េនមនេ គងឆឹងេខម ចបុ ណ េ ចនេទេទ ត ៕ (អតថបទដក សង់េចញពីទស នវដី បជ បិយ)

ករពនយល់ែណនសំសិ នុសិស ឲយេចះ ស ញ់េបតិកភណ េន ថ នីយភនំបុរ ី

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 17 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ទពំ័រកវនពិនធ

កំ ពយ

កនូនកឹអនកមយ លយ័ឪពុក ខនបនេឃញមុខេ កទងំេទ

ពត់បសពុកែម៉ដួងចតិឈឺផ ជីវតអនថផ ងេ ពងមន កឯ់ង ។

យបេ់គងមិនលកក់នូ សកទ់កឹែភនក នកឹពុកែម៉េពក ទងែរងចំ បង

ខ ឹកខ ួលកលួកុកេ កេ សេ ងង កេ ចកែណងក ល ត ។

កនូឃតឆង យ សកឆង យពុកឆង យែម៉ គម នអនកេនែកបរែថទថំនមបី

គធបជ់ុំគន កកេ់ក លៃ់ថង េពលេនះែ បកយកយកនូកំ ព ។

កនូចងយ់លវ់ងភ់ កពុកមយ ចង ់កបថតថ់យេលកៃដបូជ

កនូេន សក យ កៃ កជបួគន សមូផ ំ េផញ រេទផង ។

ឱ ! ពុកែម៉េអយរបូកនូភយ័ខច មិន ចេទ សកខចយនួយងឃ់នង

េ ពះកនូជបេ់ទស បឆងំេយ កកងុ កនូ តវឃតអងគត មងស់ហព័ន ធ ។

េចរយនួអបបលកណ៍អ បយទរុយស េដញ ម បទសុែខ មរេ កមេពកពន ់

សមបរ់ងគ លែខ មរ គបជំ់នន ់ ចតិ េ ភលនអ់ននអេនក ។

ឥឡូវេយងមនសហព័ន ធនផូំវ បងឹពួកស តវេចរយនួចតិែកក

ចបបអ់នរជតិ តវែតែវកែញក ឲយយនួបំ បកដីសងែខ មរវញ ។

នគិម តវែតរ យ ខម ងំយនួខច តខ់ចយេលកៃដចះុចញ់

ែខ មរេ កមឯក ជយជតផិតុេទេមនញ កនូនងឹវលវញជបួពុកែម៉េអយ ៕

ភិ. េច សផុត

កនូេអយេគងេទមយេ ច ងបេំពរ េគងចះុមសេសនហ៍ឲយបនសកបស់កល ់

េគងលកក់ល បតទ់កុខអំពល ់ មយេ ច ងពនយល ់ បវតជិរូចត ់។ េពល

កនូធេំឡងមយនឹង យ៉ ប៉ ់ បទយនួសំ បប់៉ឣនក បុ ត

ប៉កនូគត់ បេ់វទនបំផតុ គយឺនួ ដតុ ដតុគតទ់ងំរស ់។

ឱភមូិ េម កកែនងប៉ ប ់ ទងមយចកុចបក់នូេនកនុងេពះ

យយមមីងយនួចប់ កេ់ខន ះ មយេ ក សេ ះេវទនមន កឯ់ង ។

សកកពំង ់ ព នវមនទកុខេ ក កនូ បសតូមកមយេ កសេ ងង

ឤណិតសងួនភង កេ ចកែណង ទងមយចំ បងេសទរែតកួតឈម ៕

ភិ. សឺន សុផរនិទ

នឹក

ពកុ

នឹក

ែម ៉

ទំនញួ

មយ

បំេពរ

កនូ

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 18 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ទពំ័រកវនពិនធ

េហតែុតឈមរតរ់កឈម មយមីងដ ៏ សស់ ត

របស់ខ ញុ ំ គតប់នជបួ បសពនងឹបុរសមន កេ់នឯពល វ

េ តយតបូងជគូ មី ។ ពួកគតទ់ងំពីរបនេរ បករេន

ចងុឆន ំ១៩៨៩ ថដីបិតែតេ កម េម៉ មនវយ័ចំ សជ់ង

អនកមីង សុី ត បនចិកពិ៏តែមន បុ៉ែនេ កម េម៉ គត ់

ជ បេភទចស់ខមឹ េ ពះគតប់នបួសនងឹេទ ន េរ ននងឹ

ធបូ រហតូមនអតតីជ ពះេចអធកិរវត នទកឹដីកមពុជ

េ កមមួយរបូផង ។ ចំ ណកមយមីងខ ញុ ំ គតមិ់នបនជ

េរ នសូ តេ ជ ជះអីេទ ដបិតែខ មរេយងឯកមពុជេនះរវលជ់ប ់

ៃដចបំងគន ឯងយកងបយ់ករស់ មនេពលឯ នងឹបណុះ វ

ស័យេផ ងេ កពីវស័យេយធ ។

េសទរែតេរ ង ល់ ង ច ខ ញុឧំស ហេ៍ទេលងផទះគត ់

េដមបីបន បេ់ កម េម៉ បក យអំពី បវតិ ស

ែខ មរេ កម ែដលរងនវូករកបស់មបជិ់ះជនស់ងកតស់ងកិន

េធទកុ ខបុកេមនញពីសំ កេ់ចរយនួ ងំពីេអយ រហតូមក

ដលប់ច ចបុបន នែដលេធឲយករឈឺចបពុ់ះេពរេឡងឥត ក

ន ។

បនទ បពី់េ កម េម៉ េរ ប បេ់រ ងែខ មរ យនួមង

ៗ គតពំុ់េភចេទ កររះគន ់ ខ មរេ កមដូចគន ដូចជថ អនក

េនះសមងំយកសុខ, អនកេនះគម នមនសិកជតកិេំណ តេ ះ

ពួកេនះបំេរ យនួ, កមនះេធអញច ឹ ងខសុ សឡះ ។ល។

មនេពលខះខ ញុេំទទន ់ ឮគតរ់ះគន ់ បបចអំក កទ់ពំ័រ

កែសត ឬវទយុ េនេពលគតឮ់សូរ គមនិ មន កន់យិយ

មិន តវចណូំលចតិគត ់ េហយគតប់នបញជ កេ់នចេំពះ

មុខខ ញុថំ ៖ “េបមមន សន មន ទពយសមបតធិរូធរ ម

នងឹេធអីមួយជយួដល់បេយជន ៍ ខ មរេ កមយង៉ចបស ់

ស់ មិនដចូពួកអស់ទងំេនះេឡយ ពួកេនះេបនយិយ

ឲយែមនែទនេទ សុទ ធែតមនសុ េចលេម តបងម់រយទ

ទងំអស់” ។

ជភព័សំ ងបងៃថគតេ់ន េមរកេផញដុ រ

មក គបួផ ំនងឹករបិុន បសបរ់កសុីផង ៥ ឆន េំ កយ េ ក

មខ ញុកំយេទជអនកមនសុកសុមភេនទី កងភនេំពញ ។ នឆន ំ

១៩៩៨ គតប់នកយជម នអេ នទសមន កេ់នកនុង ជរ ភ-ិ

បល ។ េពលេនះេ កមខ ញុមំនទងំ ទពយ មនទងំបុណយ

ស័ក ិ មិនែមនជមនសុ កបិុំកកបុ៉ំកដូចមុនេទ តេឡយ ។

ង ចមួយ ខ ញុបំនជែជកេលងនងឹគតដ់ូចសពដង

េឆយនងឹសំនរួខ ញុគំតប់នបញជ កថ់ “..េរ ងជតិ ខ មរ មិនថ

ែខ មរេល ឬ ែខ មរេ កមអីេទ ស មបេ់ពលេនះសំខន ់តវ ែត

គតិអំពីសថិរភពជត ិ នងិ មគគភីពរ ង បេទសភមិូ ផង

របងែតមួយ េរ ងអតតីជនួកល ជកហំសុដូន ែដល

មិន ចឲយេយងរកដេំ ះ យភម ៗ ជមួយ បេទស

ជិតខងេទេកតេនះេទ” ។ មយង៉វញេទ ត េបនយិយអំពី

បញែខ មរេ កម មមិនថេទអនកេនឯ សកេ កមេនះ ដបិត

មិន ៊ នេធសី ៗ េទេ យថខចយនួ ឬ គម នសិទ ធេិសរភព

ែមន ។ េ យែឡកអនកមកដលភ់នេំពញេហយេនះ គឺ ក ់

ដូចជយប៉ជ់ងអនកេនកនងុ សកកេំណ តេទេទ ត ែបរ

េមលេទអនករកសុីគងឺបន់ងឹរបរសុងែលងដឹង ែលងឮ

េរ ងអីទងំអស់ ឯែបរមកអនកេធនេយបយគតិែតពីកន ់

េជងបក ខនួទងំេ កទងំ ទងំជរេប បដំរខក់ ទមក ់

ឆកួត េបអនកបេងកតជសមគមវញ អកសុលអីមិនចះុ

ស មងនងឹគន េទេទ ត មន ក ់ ៗ ដូចហំ នសេមបមឫក

ស់ “េធឲយែតយនួ េសចបុ៉េ ះ” ។ ជងេនះេទេទ ត

េឃញមនវរជនែខ មរេ កមខះយកេរ ង បវតិ ខ មរេ កម

អួត ក់ សេសនហ ៍ ឬ េធជងេ គ្ ងែកមេន មវងស់ុីផកឹ

េ យវរជនទងំេនះេនេពលសុ ចលូ េរ ងែដលេគ

ថម សមង ត់ បរជែហក បបេ់គ ។ េប បសំ់ដអីនក

ទងំេនះវញេពល តវសុ គខឺងំដូចខ ែតេនេពលគត ់

ង គតស់ុភពដូចកនូឆម ពតេ់មអីចងឹ” ។

េឆ តេពលេ កម េម៉ គតេ់ កបែត ខ ញុកំស៏រួ

គតថ់ “ជំ ប ប សនេ៍ កម ចះុេបសថិតេនកនុង ថ ន

ករណ៍ កកយ់ង៉េនះ េតេ កមផទ លគ់តិយង៉ដូចេមច

េទវញបទ?” ។

កមួយេ ងយលថ់ េយងេធអីមួយែដល ចធន

បនេជគជយ័ គឺ សយ័េ យេពលេវ ជសំខន ់ រឯ

ែខ មរេ កមែដលកពុំងរស់េនជបួករលំបកដូចសពៃថងេនះ

ចរូេយងេជ េទេលផលកមមខះផង ដបិត េរ ងលំបក

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 19 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

(តមកពីទំព័រទី៥) សកលវទិយល័យ ។ ជនមន ក់កនុងចំេ ម កមកុលសមព័នធែដលេធឲយមនករផស់បូរយ៉ងខំងគឺ េ ក ៉លិ ប៉លីន គឺជបពជិតកតូលិកមកពី កមកុលសមព័នធ -

យ៉ល់ ។ សពៃថងេនះ េ កជរដម នីទទួលបនទុក កម បឹក ជនជតិេដម ។ េ ក ៉លិ បននិយយថ ករចង់បនសិទធិ ៃន កមជនជតិេដមេលេកះៃត ៉ន់ គឺជចលនមួយដ៏រងឹម ំមនិែមនជអីែដលរ ភបិលចង់បនផល បេយជន៍កនុង សក ឬពីអនរជតិេនះេទ ។ េ កបនេទ តថ ករតសូ៊បនេកតេចញេឡងេន េពលែដលសងគមៃន កមកុលសមព័នធ តវបនបំផញេសទរែតទំង សងេទេហយកនុងជំនន់ នគិមជបុ៉ន ។ ហលីីយ៉ង េហង អនកផលិតកមមវធីិជន់ខពស់ស មប់មូលនិធិេស កមម

ធរណៈៃនទូរទស ន៍របស់ៃត ៉ន់បនេធករតសូ៊េដមបីផ ព ផ យកមមវធីិដំបូងេនេលេកះេនះែដលផលិតេ យ កមជន ជតិេដមភគតិច ។ គត់បនែថងឲយដឹងថ “ពួកេគមនិខច នឹងនិយយេទថ “ខញុ ំមកពីជតិេនះ ជតិេនះ េហយខញុ ំនិយយ ភ ខុសពីភ របស់អនក េហយខញុ ំមនវបបធម៌ខុសពីអនក” ផទុយេទវញិ េនេពលែដលេយងបនចប់េផមកមមវធីិបណះ ប ល គឺ ខុសពីអីែដលេគបននិយយទំង សង ពួកេគ ងយនឹង តវេគបំភ័យ ស់ មនុស ជេ ចនបនេធឲយេយង បត់បង់ទឹកចិត េយងបន បឈមមុខនឹងករ ប ពឹតមនិសម រមយមកេលពួកេយង”។ េនេពលេនះេសទរែតេគ គប់គន សបបយ ចិតនឹង ប់បញចូ ល កម មសី កម យ៉ល់ កមបូ៊ ន់ កមរូតៃក កមយ៉ម ី និង កមកុលសមព័នធដៃទេទ តផងែដរ ។ កលពីបុ៉នម នែខកនងេទ េ កនយករដម នីៃត ៉ន់ េ ក ែ ហង ហសី និយយថ “េ កេជ ថជីដូនរបស់េ ក គឺជ

កមកុលសមព័នធជនជតិេដម េ ពះេនេពល ក៏េ យែដល េ កលឺបទេភង កមកុលសមព័នធបូ៊ណន់ េ កមន រមមណ៍ រេំជបរជួំល និងរេំភប” ។ កររកីចេ មនបនេកតេឡងេនេពល េកះៃត ៉ន់បនពយយមឲយមនអតសញញ ណផទ ល់ខួនរបស់ េកះេនះ ។ ពលរដៃត ៉ន់ខះមនទំេនរចង់ឲយរបួរមួជមួយចិន ខណៈែដលអនកខះេទ តមនបំណងចង់ឲយ បកសឯក ជយ ឬ ក៏ទទូចថ េកះេនះមនឯក ជយរចួេទេហយ ស មប់ កមផច់ ខួនយល់ថ កមកុលសមព័នធជនជតិេដមមន បវតិ ស វបបធម៌មួយែដលែចកេកះៃត ៉ន់ខុសពីចិនដីេគក ។ អនក ផលិតកមមវធីិទូរទស ន៍ ហី លីយ៉ េហង បននិយយថ “រភបិល កងេប៉កំង មនិមនករអល់ឯកកនុងករអូសទញ

ឥស រជនៃន កមកុលសមព័នធឲយគំ ទខងខួនេនះេទ” ។ កង េប៉កំងចត់ទុក កមជនជតិេដមេកះៃត ៉ន់ជ កមជនជតិ ភគតិចផូវករទី ៥៦ របស់ខួន បុ៉ែនស មប់ជនជតិេដម ភគ េ ចនអតថិភពរបស់ពួកេគមនតិចតួចបុ៉េ ះទក់ទងនឹង នេយបយរ ងចិន និងេកះៃត ៉ន់ េ យ កជង និងទទួល បនករអប់រតិំចជងជនជតិចិន ន ផទុយេទវញិពួកេគេផត េទេលកររកករងរែដលរកកៃ មបនល បេសរ ករអប់រ ំ ផទះ សែមបង រមួនឹងករេធឲយ បេសរេឡងនូវតំបន់របស់ពួកេគ ។ បូ៉

ស់ ពិធីករ នព័ត៌មនរបស់ ថ នីយ៍ទូរទស ន៍ ITV មកពី កមកុលសមព័នធ មសី និយយថ “បញធំរបស់នង គឺករនំ យកភ កំេណតែដលភគេ ចន មនិមនទមប់សរេសរចូល េទកនុងសម័យ បព័នធផ ពផ យេអឡិច តនិច”។ បុ៉ែនបញេនះ មនិបន ងំករផ យរបស់ពួកេគេទ ។ ពួកេគបនចក ់ផ យេរ ងភគរបស់បូ៊ ន់ជេលកទី ១ រចួេទេហយ ៕

(អតថបទដក សងេ់ចញពីវិទយុ សុីេសរ ីន តីៃថងទី០៥ ែខធន ូឆន ំ២០០៥)

េវទនេនះ មន គប់ តជំននម់នសុ ឯេ ះ ។ ម៉យង

េទ ត េបឲយែតេឃញអនក ក អនកខ ត ់ េចះែតេធអំេ យ

គជឺទមប់ កកេ់ទវញេទ ។

ែតគរួឲយ យពនេ់ពក េនែខវច ឆកិ ឆន ំ ២០០៥

កនងេទេនះ េ កម េម៉ ខ ញុ ំ គតទ់ទលួមរណភពេទ

េហយ ។ ចងុេ កយៃនដេងម េទបគត់ រភពទងំកហឹំង

ថ “ខ ញុឆំងេអដស៍ពីេម សផក មសយនួ” ។ គតិេទមចចុ ជ

វ ស់ ពំុគរួមកផចជី់វតមនសុ លេ ះ ។ ដូចជ

េ កម េម៉ យង៉េនះ កនុងមួយជីវតគតគ់ម នបនេធអីខសុ

ឆគងេឡយ ខំ ស់ តមបនែតរះគនមិ់នឲយេគដងឹខនួ េ យ

សុខចតិខងឹសមបរែតមន កឯ់ង ឬេបខងឹយនួដលក់េពក គត ់

កល៏ចួេជរយនួពីភនេំពញេទែតបុ៉េ ះ ។ េ កពីេនះគត ់

បនេដកគតិ េដរគតិអំពីេរ ងែខ មរេ កមមិនលស់េពល

េ ះ ។ អតអំ់ពីេ កម េម៉ េទ ខ ញុឯំេណះេកតេ គ

អផ ុកេសទរ ប ់។

សូមវញញ ណកខន ធេ កម កុេំបះបងន់វូឧតមគត ិ

ជតិ ខ មរេចលឲយេ ះ សូមដួង ពលឹងេ កមជយួ

ប លចតិែខ មរេ កមឲយគតិ េហយេធ ៗ គបស់កមមភព

ែដល ចេធបន ឬ េចះរកឱកសេធ កុេំដកចឱំកសហសួ

េហតេុពក ដបិតសមយ័េនះមនបេច ចកវជជ ទេំនប ៗ ស់

េរ ងអី ដលែខ មរមិន ៊ នជំរះបញជ ី នងឹយនួ ។ “េតេយងខច

យនួជេចរ ជជងខច បវតិ សេថក លេទសថេយង

ជែខ មរមន កគ់ម នតៃំលស មបជ់តកិេំណ តខនួឬ?” ៕

ចន់ ចូច

ទពំ័រកវនពិនធ

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 20 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ចរូែខមរកុំេភច យួនេនែតេ បលបចិថម ៗ កហុកែខមរ

ពះសងឃែខ មរជទសីកក រៈ !

បងបូនជនរមួឈមជទេីគរព !

ខ ញុសំមូរឭំកខះ ៗ នវូេរ ងអតតីកលែដល ពះ

សងឃែខ មរ និងបងបូនជនជតិ ខ មរេយងធប់ សកទ់កឹ

ែភនក ទកឹសំេបរ េ ពះែតយនួេធទកុ ខបកុេមនញ ។

ចេំពះខ ញុវំញ ខ ញុពំុំ ចបំេភចបននវូអតតី-

កលដជ៏រូចតេ់នះេទ េហយខ ញុកំន់ តគម នគនិំតអីចង

េព រនឹងជនជតយិនួេនះែដរ េ ពះ បជ សយនួ

ជជនសូត តងដ់ចូជជតិ សនដ៍ៃទែដរ េហយខ ញុ ំ

កគ៏ម នគនិំត បកនព់ជូ សនេ៍ទ ។ ខ ញុសំបេ់ខ ពមែត

អនកដកឹនរំបសប់ក កមុមុយនិសយនួ និង អនកកន ់

អំ ចយនួពីសមយ័អតតីកលែតប៉េុ ះ ។ េ ពះ

អនកកនអំ់ ចយនួចស ់ឬថមីសទុ ធែតលែតមត ់ចតិ

គនិំតេបក បស និង កបស់មបឆ់កប់ន ់ ឈន

ពន បេទសតចូ ច ។

េយងមិនចបំចេ់ង ងឆងលអី់េទ ពីសមយ័

អតតីនគរភនរំហូតមកដលម់ អំ ចែខ មរ គគឺម ន

ជនជតយិនួេទ ែដលរសេ់នេលទកឹដកីមពុជេ កម

េយងេនះ ។ គរួែតបងបូនជនរមួឈមែខ មរដងឹឲយបន

ចបស ់ កុឲំយយនួសរេសរែកៃចន បវតិ ស មែបប

កហុកេបក បសេនះឲយេ ះ ។

ចរូកុេំភចខនួ ៗ ែខ មរេអយ ! យនួេបក បស ់

ែខ មរេទ ។ ែមន ! េស មេគែតងរក ទកុ ពះ ជ ងំ

អយធុយែដលពីអតតីកល ពះ ជ ងំេនះ តវ បេទស

ភមូ យកេំទច ។ បចចុបបននេស មេគេនរក ពះ ជ

ងំេនះេដមបីទកុឲយអនកជំននេ់ កយរបសេ់គដងឹពី

បវតិ ស ។ ចេំពះ បេទសជប៉ុនវញ កម៏និខសុពី

បេទសេស មែដរ េ ពះេគបនរក ទកុនវូទី កង

េខម ចហីុរ ៉សូុីម៉ែដល េមរកទមក់ គប់ បក ។ េនះ

ជ បវតិ សស មបជ់នជតជិប៉នុែដរ ។

ចេំពះយនួវញ េប ខ មរ បនេរ នសូ តច ំ

ចបសន់វូ បវតិ សរបសជ់តខិនួ គឺ បវតយិនួដតុ

ែខ មរទងំរស ់ ឬក៏ បវតយិនួយកកបលែខ មរេធច ងក ន

ែតអងុ ។ េហយថមីេនះក ី យនួេដញែខ មរឲយរតេ់ចល

ភមូកិេំណ តដនូ របសខ់នួ ដចូជកនុងេខតមត់ ជក

មន សក យទង កេប េខតឃងំ េខត ពះ តពងំ

។ល។ ែមនយនួឆត ស ់មនុនឹងេគេដញែខ មរ គេឺគ

ចបឲ់យែខ មរេយងចះុហតថេលខេនកនុងបញជ ី ផទះៃន

គ រែខ មរនីមួយ ៗ េដមបីករពរែផនកចបប ់ េបមន

ែខ មរ ែដលមនគនិំតជតនិិយមនឹង តវេគចប ់

ចងេធទរណុកមមភម ។

ខ ញុ ំ េច េរ ប បនដងឹចបស់ សន់វូកល

លបិចរបសយ់នួ េហយខ ញុកំប៏នេរ នសូ ត និង វ

ជវ មរយៈមិតភក័ គបរេទសជេ ចន ។ ប៉ែុនេប

ខ ញុកំ ី ឬែខ មររបូ កមីនគនិំត ស ញ់ជត ិ អងគុយ

នឹកគតិអំពីជតេិនះ នឹង តវយនួេគេ ថពកួជន

បតកិរិយ ែដលភ យនួេ ថ (Bon Phan Dong)

មិនែតប៉េុ ះ យនួេគខេំឃសនបំេភស ឬចង កង

េស វេភ បវតិ សបេំភស និងេដរេឃសនេបក

បេញឆ ត មភមូិ មវតែខ មរេទ តផង ។ េលសពី

េនះេទ ត យនួបនអបរ់ ំ និង ទញិខនួ ពះសងឃមយួ

ចនំនួឲយេធជគញិសមង ត់ មវតែខ មរនីមយួ ៗ េទ ត

កនងេទថ្មី ៗ េនះ យនួបនបញចុ ះបញចូ លែខ មរេ កម

មកទញិដទីលួមួយេនឃុំេដមអំពិល ភមូិជីេកង សក

យទង ។ ទលួេនះជកែនងចរកចិច ពិេសស

សរ់បសយ់នួ េ ពះយនួេគយកសទុ ធែតែខ មរ ៗ

ឬ ពះសងឃ ែដលេភចខនួជែខ មរ ។ េហយេគ

បនបងត ់ ឲយធនុែខ មរកបលយនួខនួែខ មរទងំេនះេធ

ករឲយេគ គឺ ម ន លស់កមមភពរបសស់ហពន័ធ

និងែខ មរ ែដលមនមនសិកជតេិន មភមូិ សក

េទ តផង ។ េលសពីេនះ យនួេគ មបងបូនែខ មរ

និង ពះសងឃែខ មរកុឲំយមនករេជ មថន កដ់កឹន ំ

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 21 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

សហពន័ធែខ មរកមពុជេ កមពិភពេ ក ឬ មមនិឲយ

បវ់ទយុសំេឡងសហរដ េមរក (VOA) ឬវទយុ សុី-

េសរ (RFA) េទ តផង អី ដលយនួនិយយ គយឺនួេគ

ែតងែតថ វទយុបរេទស ឬអងគករសហពន័ធ បំ បក

បំបក់ មគគភីពែខ មរ-គញិ ។ យនួ មេហយ

មេទ ត មិនឲយបងបូនែខ មរេជ េលសហពន័ធ គេឺគ

ឲយេជ ែតអី ដលេគេឃសន មវត ម មភមូិ

សកជេរ ង លៃ់ថងែតប៉ុេ ះ ។

ពះសងឃែខ មរជទសីកក រៈដខ៏ ពងខ់ ពស ់!

បងបូនជនរមួឈមែខ មរជទេីគរពេសន !

េយងជែខ មរទងំអសគ់ន សទុ ធសឹងធបច់ញ់

លបិចកលេបក បសរបសយ់នួ សក ឬយនួៃ ព គ ឺ

គម នបនផល បេយជនអី៍ឲយេយងជែខ មរេនះេទ គ ឺ

មនែត បខ់នួ ពត់បស ជបគ់កុែតប៉ុេ ះ

េហយបន តមកយជែខ មរេយ កមញិ ែខ មរេយ ក-

កងុ ឬ ែខ មរធវី ។ ចំ ណកមនសុ ដចូខ ញុវំញ មនិបន

យនួយកចតិទកុ កេ់ឡយ េ ពះេគយលថ់ែខ មរដចូ

ជខញុេំនះេថកទបេពក ។ ែតសមូបងបូនែខ មរេយង

គបរ់បូពិចរ ផង បចចុបបននមនែខ មរជេ ចនែដល

យនួេគេ ថ “មនគណុនឹងបក ” េហយេចះែត

លងខ់នួេធ ឆកបំេរ យនួ បនទ បម់កយនួេគឲយបុណយ

សក័បិនិចបនួចប៉ុេ ះ ។

េហតដុេូចនះេហយ មិនចបំចរ់ដអំ ចយនួ

មនចតិភយ័ខចចេំពះអងគករសហពន័ធពិភពេ ក

ែដលតស៊េូ យអហិង េនះេទ ។ អងគករសហពន័ធ

េយងខ ញុមំនិែដលយកផូវកបស់មប់ ដលជផូវពិភព

េ កសបេ់ខ ពមេនះ មកេធជ តមុខដចូពកួយនួេនះ

េទ ។ សមូយនួកុំ ពយបរមភ កគ់ញិ កអ់នក ម

ន មវត មភមូអីិ ។ មយង៉វញេទ ត ចរូយនួ

បញឈបជ់បនទ នន់វូលបចិកលេបកបេញឆ តែខ មរសូត

តងឲ់យវេងងេទ តេទ ។ េបរដអំ ចយនួល នឹងែខ មរ

ែមនេនះ សមូឲយរដអំ ចយនួជយួផលក់រេរ ន

សូ តដល់ ខ មរផង និង ជយួផល់ របូករណ៍ឲយកនូ

ែខ មរបនេទេរ នេនបរេទសផង យ៉ងេ ច ស ់

កនុងមួយឆន បំន ១ ពន ់ េទ ២ ពនន់ក់ ដរ ។

េហយេបេធបនសមូកុំ កងបនំដចូមនុ ៗ ែដលយក

យនួមក កេ់ឈម ះជែខ មរដចូែដលធបេ់ធពីអតតី

កលេនះ ។ េ ពះបចចុបបននយនួកពំងុេបក

េរ នភ ែខ មរមនទងំវបបធម ៌ បៃពណី និងទេំន ម

ទមបេ់ផ ង ៗ ឲយយនួេរ នទងំេកមងទងំចស ់ េ ពះ

េគមនែផនករបនំេធ ខ មរតេទេទ ត ។

ចេំពះជីវភព បជ សែខ មរវញ េឃញថ

ខសុគន ពី បជ សយនួឆង យ ស ់ េតរដអំ ច

យនួមនេមលេឃញេទ ? ដី ស តវរដអំ ចរប

អសូយកអស ់ បនទ បម់កេធឲយែខ មររតេ់ចល សកមនិ

េចះចបម់និេចះេហយ ។ ដេូចនះសមូបងបូនែខ មរភញ ក ់

ខនួេឡង កុបំេ យ សនរបសខ់នួឲយយនួកន ់

កបខ់សុខនួមងេហយ កុបំេ យឲយខនួខសុជ

េលកទពីីរេទ ត ជតិ សនយ៍នួេគមនិែដលលនឹង

េយងេទ មនែតយនួេទែដលេគធបេ់ បលបិចកលឲយ

ែខ មរសប់ ខ មរគន ឯង េដមបីេគ សណុកេកង បវញ័ច េល

ែខ មរ ។ ដេូចនះគរួែខ មររតចណំងែខ មរនឹងែខ មរ មគគភីព

ែខ មរនឹងែខ មរ េហយេដរ មអងគករសហពន័ធែខ មរ

កមពុជេ កមពិភពេ កេដមបីសេ មចេគលេ គ ឺ

ែសងរកសិទ ធសិេ មច សនខនួេ យខនួឯង ។ េយង

ជែខ មរ តវឈបេ់ធឆកួតបេញច ញចងកូម កគ់ន េទ ត

េហយ តវែបរមក មគគគីន វញ ។ េយងេមលចះុដ ី

កមពុជេ កមជឈមជរ័ែខ មរម នគរេ យពិត ៗ

សពៃថងេយងេសទរែតបតអ់សេ់ហយនវូអី ដលជ

របស់ ខ មរ ដនូ េយញគតខ់ំ ស ់ អង់ ចបំផតុ

េទបរក បននវូវបបធម ៌ បៃពណីទេំន មទមប ់ វត

ម បន លទ់កុឲយកនូេចែខ មរបនបួសេរ ន ។

បងបូនែខ មរេយងទងំអស់ ងំពីអតតីកល រហូតមក

ដលប់ចចុបបនន មនិែដលមនបងបូនែខ មរ និយយ

ថបតដ់េីនះេទ ែខ មរេ កម គន់ តបតសិ់ទ ធិ ត

ប៉ុេ ្ ះ េ ពះ តវរបបយនួជិះជនគ់បសងកត ់

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 22 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

មកេល ខ មរេយង ែដលកពំងុរសេ់នេលទកឹដកីេំណ ត

របសខ់នួជនិចច ។

ជចងុេ កយខ ញុ ំ េច េរ ប សមូផជំនរមួ

ឈមថ គម នជតយិនួ បភំនប់ំេភសេយងបន

េទ េ ពះែខ មរេ កមមន បវតិ សបនចរចបស ់

េទេហយ ែតអី ដលសំខន ់ គឺ ខ មរ តវេចះរបួរមួ

មគគគីន តវជយួគំ ទជ មញន សហពន័ធឲយេឆព ះ

េទមុខជនិចច េ ពះសពៃថងេយងមនសហពន័ធជពនឺ

របសេ់យញទងំអសគ់ន ។ េដមបឲីយបនសិទ ធេិសរភព

េលមតភុមូិរបសេ់យង លគ់ន េយងជកនូេចែខ មរ

តវរមួៃដគន េដមបីជយួជ មញឲយែផនករឆន ំ ២០០៦

របសស់ហពន័ធ គឈឺនេទរកចបបេ់នតុ ករ

កពំលូនទី កង េអ ឆប ់ ៗ េនះ ថេតនរ ជ

េចរ ? នរ ជមច ស់ សក ? ៕ េ ក េច េរ ប

រ បលយួនរេ ភសិទធិេសរភពែខមរេ កម

អំេព ប ពតរបសយ់នួឈនចលូមកកប ់

សមប់ ខ មរេ កមសមយ័ នគិមប ងំែសស

កលំងុឆន ំ១៩៤៥-៤៦ េនេខត ពះ តពងំ ទកឹេខម នងិ

ពល វ យនួបនដឹងខនួឯងយង៉ចបសថ់ គជឺ អំេព

“ បលយ័ពូជ សន ៍ ដលខនួបន ប ពត” យង៉ ពិត

បកដ បុ៉ែនជសំ ងលរបសយ់នួ តវបន

ប ងំជយួបិទបងំ េហយែខ មរេ កមគម នឱកសបន

ត ត ងនវូអំេពដឧ៏ កដេនះអស់រយៈេពលជង

កនះសតវត រេ៍ទេហយ េធឲយមនសុ ជតេិលសកល

េ កមិនបនដឹងអំេព “យនួ បលយ័ពូជ សន”៍

េនះទល់ តេ ះ េទបកលពី ខឧសភ ឆន ំ ២០០៤

ថក៌បំងំយនួ បលយ័ពូជ សនេ៍នះ តវបន

េ ក បក ់ េសរវឌុ មកពីសហព័ន ធែខ មរកមពុជ

េ កម ជតំ ង បជជតិ ខ មរកមពុជេ កមទងំ

អស់េន កនុងមតភុមិូ នងិបរេទស បនែថងករណ៍

េនកនុង សននសីិទៃនអងគករសហ បជជតសីិអំពី

ជនជត ិ េដម បក កតនវូអំេព “យនួ បលយ័ពូជ

សន”៍ យង៉ឱ ឫកេធឲយយនួមនករភញ កេ់ផល

សនេ់ នងិេធឲយ បជជតទិងំអសេ់ល កល

េ កមន ករចប់ រមមណ៍ េ យេសចកតីកសុ់ត

យង៉ខងំ បំផតុ ។

េ កយេពលែដលយនួទទលួអំ ចពីប ងំ

បនេធ នគិមមកេលជតមិតភុមិូ ខ មរកមពុជ

េ កមេពល យនួបនបងកនវូម វនសកមម

គម នឈបឈ់ េធឲយែខ មរកមពុជេ កមបតប់ងន់វូសិទ ធ ិ

េសរភពជមច ស់មតភុមិូ នងិសិទ ធេិសរភពែដល

មនសុ ទេូទ តវែតបនទទលួដូចែដលមនែចងកនងុ

ចបបេ់ទ តផង ។ ែខ មរេ កមែដលកពុំងរសេ់នកនងុ

មតភុមិូ ងំពីអតតីកលរហតូមកដលស់ពៃថងេនះ

ជនចិ ចជកល តវយនួេចទ កេ់ទស សមប ់ ចប ់

ចកគកុ ។ល។ ជេហតេុធឲយែខ មរេ កមរតេ់ភ សខនួ

ចកេចញពីមតភុមិូេទ ជកេកនកនុង បេទសកមពុជ

ជបនបនទ ប ់ ។ ទេងអមនសុ ធមរ៌បសពួ់ក -

នគិមយនួេនះ េធឲយប៉ះពលយ់ង៉ធងនធ់ងរដល់បវត-ិ

សែខ មរេ កម, វបបធម៍ ខ មរេ កម, ធនធនធមម-

ជតិ ខ មរេ កម, យជីុវតែខ មរេ កម, ទពយសមបត ិ

ែខ មរេ កម នងិ ជីវភពែខ មរេ កម ។

បចចបុបន នេនះ ែខ មរេ កមេនកនុងមតភុមិូ ឬ

េនបរេទសែដល ៊ នេ ប បស់សិទ ធរិបស់ខនួ តវ

រ ភបិល ធរណរដសងគមនយិមេវ ត ម

េ ថ “ពួក បតកិរិយែខ មរកមពុជេ កម” េហយយនួ

េគកប៏នេរ បចំ ផនករជចហំរកម៏ន េ យ

ប៉ែុនបងខំឲយែខមរេ កមរតចណំង ម គភពែខមរ- ញ (យនួ)

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 23 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ឧបយកលកម៏ន កេំទចែខ មរេ កម ម គបរ់បូភព

េហយពួកយនួបនបំេបង៉សេមងថ “ពួក បតកិរិយ

ែខ មរកមពុជេ កមេធឲយខចូចណំង មគគភីពរ ងជន

ជតិ ខ មរ-គញិ” ។

េតរ ភបិល កង ណូយពិតជចងឲ់យ

មនចណំង មគគភីពរ ងជនជតិ ខ មរ-គញិពិត

ែមនឬ ?

បសិនេបរ ភបិល កង ណូយមន

េចតនដេូច នះែមនេនះ តវែត ៖

១-រ ភបិល កង ណូយ មិន តវ ក ់

េឈម ះទកឹដី ខ មរកមពុជេ កម នងិ បងខំឲយែខ មរេ ថ

មបូ ឬ មគ ី ជទកឹដីរបសេ់វ ត ម ម

រេប បកៃឡ បវតិ សែខ មរេ កមតេទេទ ត

េឡយ តវែតទទលួ គ លក់រពិតថ ទកឹដីេនភគ

ខងតបូង ៃន បេទសេវ ត មសពៃថងេនះ គជឺ

ទកឹដីរបស់ ែខ មរកមពុជេ កម មនជនជតិ ខ មរកមពុជ

េ កមជ មច សេ់ដមៃនទកឹដេីនះយង៉ពិត បកដ

ែដលសពៃថង េនះរ ភបិល កង ណូយកពុំងេធ

នគិម ។

គនំតិរបស់រ ភបិល កង ណូយកៃឡ

បវតិ សែខ មរេ កមេនះ កុថំេឡយ បជពលរដ

ែខ មរកមពុជេ កម សមូបី តជតិ សនដ៍ៃទេ កពី ខ មរ

កមិ៏ន ចបនេំគបនែដរ ។ ដូចេស វេភ “ ពះ ជ-

ច កកមពុជ” នពិនធេ យេ ក មូ ៉ (le Roy-

aumo du Cambodge par Moura Paris Ernest Leroux Ed-

iteur 1883) នងិ “ម ច កែខ មរ” របសេ់ ក

មស៉បរី ៉ ូ (L Empae Khmer par G. Maspero Imprimerie Du

Protectorat 1904) ែដលជជនជតបិរេទសសរេសរ

េនះ កប៏នអះ ងថ កមពុជេ កមជទកឹដរីបស ់ែខ មរ

ែដរ នងិ មនទឡីករណ៍ ផកេលសិលបៈ នងិ វបប-

ធម ៍ទឡីករណ៍ ផកេលអតថបទ នងឹែផនទ,ី ទឡីករណ៍

ែផកេល បវតិ ស, ទឡីករណ៍ ផកេលគតយិតុ,ិ ទ

ឡីករណ៍ ផកេលរដបល នងិ ទឡីករណ៍ ផកេល

ជតពិនធ ុថ ៖ ទកឹដកីូ ងំសុីនកលសមយ័ប ងំ ែស

ស តត ឬទកឹដភីគខងតបូងេវ ត មែដល

ធរណរដសងគមនយិមេវ ត មកពុំង តត

េនះ គជឺទកឹដរីបស់ ខ មរ ។

ដូេច នះ រ ភបិល កង ណូយលមមឈបេ់ធ

ឆកួតតេទេទ តេទ េ ពះថរ ភបិល កង ណូយ

មិន ចបិទបងំលបិចកលខលិខចូ កឡិច កឡុចតេទ

េទ តបនេឡយ ។

២-រ ភបិល កង ណូយ តវឈបបំ់ពុល

សតិ រមមណ៍សិស , នសិ ិត, ពះសងឃ នងិ បជ-

ពលរដែខ មរកមពុជេ កម មរេប បបញចូ លមេនគម

វជជ កមុមុយនសិតេទេទ ត តវឈបេ់ បអំ ចផច ់

ករ តវផលសិ់ទ ធេិសរភព គប់ បបយង៉ ដូចជសិទ ធ ិ

នេយបយ, សិទ ធវិបបធម,៌ សិទ ធេិសដកចិ ច, សិទ ធពិលរដ,

សិទ ធបិេញច ញមត,ិ ជពិេសសគកឺរេគរពសិទ ធមិនសុ

ជមូល នឲយបន ចខ់ត ។

៣-ធនធនធមមជតរិបស់ ខ មរេ កម ដូចជ

តបំនេ់ទសចរណ៍ េ បងឥនធនៈ ឧសមន័ នងិ ធនធន

ដៃទេទ តកនងុទេន សមុ ទ ។ល។ តវែត បគលឲ់យែខ មរ

េ កមជអនក គប់ គង នងិទទលួផល ។ ជងេនះេទ ត

តវដក នគិមេចញពីមតភុមិូៃន បជពលរដ

ែខ មរេ កមែដលមនទហំំ ៦៨.៦០០ គឡូីែម៉ ត ក គឺ

ទទូងំភមិូភគងតបូងៃន បេទសេវ ត មសពៃថង

នងិ កទ់កឹដី ខ មរកមពុជេ កមេនេ កមករ គប់ គង

របសអ់ងគករសហ បជជតិ មធមមនញុញ ៃនអងគករ

សហ បជជតជំិពូកទ ី១១-១២-១៣ េដមបបីេង កតឲយ

មនបរយកសនេយបយេសរ បរសុទ ធ ែដល អនុ

ញញ តឲិយែខ មរេ កមអនវុតនវូសិទ ធសិេ មច សន

ខនួេ យខនួឯង ។

េបរ ភបិល ធរណរដសងគមនយិមេវ ត

មបនទនឥ់រយបទ េគរពសិទ ធមិច សេ់ដមៃនមត ុ -

ភមិូេនះ េទបសមគរួរ ភបិល កម ណូយេ ប

ពកយថ “រក ចណំង មគគភីពរ ងជនជតិ ខ មរ-

គញិកុឲំយែបកបក”់ ៕

ថច ់ប៉ង

េលខ ២៥ ែខមក ឆន ំ២០០៦ ទំព័រទី 24 ពឹតបិ តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម រូបថតអនុស វរយី ៍សហពន័ធែខមរកមពុជេ កមេន បេទសក

ទកឹចតិអនកមយ

កនូេអយចចំះុឪពុក បប ់ ត មបក់នូសងួនឲយដឹងនយ័

ទកឹចតិម ពិសី ចរូខឃំម តខ មី បពិ់ចរណ៍ ។

មនសុ េ កេកតមកមន បភព គរួខេំគរពឲយៃថថ

កុឲំយអនកផងេដ លេតមះថ កនូសងួនបិ មិន បៃព ។

េពេអយេតកតៃ់ថបនេទ ទកឹេ ះអនកែម៉ ចរៃណ

ចញិច ឹ មបីបចក់នូសងួនពិសី លះុដលបុ់ តៃថេចះទពំរសុី ។

មយមិន ៊ នហបូ មចណំង ់ ខចែ កងមនហមងដលក់នូខ ច ី

មយខំ បងអតេ់ យខន ី ចដំលពិ់សីេចះឆីមួន ។

កនូេអយ សេមច របំពន ពួកមុស មនយចលូរកុគនួ

មយខកំរពរេដមបីសងួន ខំ ថទខំនួគម នទសេ់ឡយ ។

ចណីំមួយមត៉មិ់នែដលខន គតិដលក់លយណ លេ់ពលេហយ

យកចណីំទកុឲយ ណេ តយ ឱសឱកនូេអយខឆីំេទ ។

េពលយបម់យេគងមិនែដល សល ចនិរជំលួខល់ តេព

ខចកនូរលឹកេពលយបេ់ ជ មយែតងនតិយេនឥតកេនយ ។

លះុកនូដឹងកមីយ ពយចតិ លតដ់គំនំតិមិនបេ យ

បេ កនូសងួនមិនេថះេថយ មិនឲយៃថងេ កយរសឥ់តនយ័ ។

មយែតងចតិេ ម ះនងិកនូជនចិ ច មិនែដលែកេគចលះុជីវតក ័យ

េដមបីបុ តភង មយមិនគតិអី សមូែតពិសីបនសខុេទេអយ ៕

និពនធេ យៈ ភិ. ែរត៉ (វតបទុម គរ)

អតថបទកំ ពយដក សង់េចញពី រព័ត៌មនេខត ពះ តពំង ឆន ំ២០០៥