Llojet e ndryshme të transplanteve.Llojet e ndryshme të transplanteve.

Mekanizmat e flakjes imune të tyre.Mekanizmat e flakjes imune të tyre.

Kushtet e mosflakjes se transplanteve, roli i Kompleksit Kushtet e mosflakjes se transplanteve, roli i Kompleksit Madhor të Pajtueshmerise indore.Madhor të Pajtueshmerise indore.

Me Me transplanttransplant quajme zevendesimin e një indi apo organi me quajme zevendesimin e një indi apo organi me një ind apo organ tjetër. një ind apo organ tjetër. Transplantet i ndajmë në ato indore Transplantet i ndajmë në ato indore

dhe në transplant organesh. dhe në transplant organesh.

Me Me dhuruesdhurues kemi gjithmone parasysh individin ku është marrë kemi gjithmone parasysh individin ku është marrë indi apo organi i transplantuar indi apo organi i transplantuar

Marrësi (apo bujtësi)Marrësi (apo bujtësi) është është individi ku realizohet transplanti.individi ku realizohet transplanti.

Llojet e ndryshme të transplanteve.Llojet e ndryshme të transplanteve.

Sipas specieve ku realizohet transplanti ato i ndajmë në Sipas specieve ku realizohet transplanti ato i ndajmë në autotransplant (transplant autolog)autotransplant (transplant autolog), , izotransplant (transplant izolog), izotransplant (transplant izolog), alotransplant (transplant alogjenik)alotransplant (transplant alogjenik), , dhedhe heterotransplant (transplant heterotransplant (transplant

heterolog)heterolog)..

Ne Ne autotransplantautotransplant dhuruesi dhe marrësi janë i njëjti individ. dhuruesi dhe marrësi janë i njëjti individ.

Në Në izotransplantizotransplant transplanti realizohet midis individëve gjenetikisht transplanti realizohet midis individëve gjenetikisht identike si psh. binjaket monoovulare. identike si psh. binjaket monoovulare.

Alotransplantet Alotransplantet janë transplantet midis individëve të te njëjtes specie janë transplantet midis individëve të te njëjtes specie por të ndryshëm gjenetikisht.por të ndryshëm gjenetikisht.

Ksenotransplantet Ksenotransplantet (ose (ose heterotransplantet)heterotransplantet) janë transplantet midis janë transplantet midis

individëve të specieve të ndryshme.individëve të specieve të ndryshme. Transplanti më i shpeshtë është pa dyshim alotransplanti.Transplanti më i shpeshtë është pa dyshim alotransplanti.

AutotransplantetAutotransplantet, kryesisht të indeve (lekura, palca kockore) kanë , kryesisht të indeve (lekura, palca kockore) kanë gjithashtu një përdorim të shpeshtë.gjithashtu një përdorim të shpeshtë.

HeterotransplantetHeterotransplantet po ngjallin një interes gjithmone e me të madh. po ngjallin një interes gjithmone e me të madh.

Downloaded from: StudentConsult (on 2 January 2007 03:53 PM)

© 2005 Elsevier

Downloaded from: StudentConsult (on 2 January 2007 03:53 PM)

© 2005 Elsevier

AlotransplantetAlotransplantet

AlotransplantiAlotransplanti me i shpeshtë indor është pa dyshim me i shpeshtë indor është pa dyshim transfuzioni i gjakut në të cilin njihen mirë pasojat e transfuzioni i gjakut në të cilin njihen mirë pasojat e papajtueshmerise. papajtueshmerise.

Transplanti i lëkurësTransplanti i lëkurës ka qënë gjithmonë një model ka qënë gjithmonë një model interesant eksperimental për studimin e fatit të një interesant eksperimental për studimin e fatit të një transplanti. transplanti.

Në rastin e Në rastin e alo- apo heterotransplantitalo- apo heterotransplantit të lëkurës të lëkurës vihet re midis ditës se 3 dhe të 9 një pakesim i vihet re midis ditës se 3 dhe të 9 një pakesim i qarkullimit të gjakut në indin e transplantuar si dhe qarkullimit të gjakut në indin e transplantuar si dhe një rritje e infiltrimit të këtij indi me limfocite, një rritje e infiltrimit të këtij indi me limfocite, plazmocite dhe shumë pak plazmocite. plazmocite dhe shumë pak plazmocite.

NekrozaNekroza fillon të cfaqet makroskopikisht dhe brënda fillon të cfaqet makroskopikisht dhe brënda një ose pak ditësh indi i transplantuar nekrotizohet një ose pak ditësh indi i transplantuar nekrotizohet plotësisht (flakja e plotë). Natyra e kësaj flakje është plotësisht (flakja e plotë). Natyra e kësaj flakje është krejtesisht imunologjike.krejtesisht imunologjike.

Flakja primare dhe ajo sekondare:Flakja primare dhe ajo sekondare:

Transplanti për herë të dytë i indit të te njëjtit dhurues të i Transplanti për herë të dytë i indit të te njëjtit dhurues të i njëjti marrës shkakton një flakje të përshpejtuar:njëjti marrës shkakton një flakje të përshpejtuar:

Vaskularizimi fillestar është i paket ose mungon plotësisht: Vaskularizimi fillestar është i paket ose mungon plotësisht:

Ndodh një invadim i shpejtë me leukocite polimorfonukleare Ndodh një invadim i shpejtë me leukocite polimorfonukleare si dhe qeliza limfoide përfshi plazmocite. si dhe qeliza limfoide përfshi plazmocite. Tromboza dhe shketerrimi akut i indit të transplantuar ndodh Tromboza dhe shketerrimi akut i indit të transplantuar ndodh shpejt, që në ditën e trete deri të katërt në flakjen sekondare. shpejt, që në ditën e trete deri të katërt në flakjen sekondare.

Flakja sekondare është gjithmone specifike për dhuruesin, Flakja sekondare është gjithmone specifike për dhuruesin, pra ajo ndodh nqs. transplanti i dytë ndodh nga i njëjti pra ajo ndodh nqs. transplanti i dytë ndodh nga i njëjti dhurues. dhurues.

Nqs transplanti i dytë ndodh nga një dhurues gjenetikisht i Nqs transplanti i dytë ndodh nga një dhurues gjenetikisht i ndryshëm nga i pari atëherë flakja nuk është e tipit sekondar, ndryshëm nga i pari atëherë flakja nuk është e tipit sekondar, por primar.por primar.

Downloaded from: StudentConsult (on 2 January 2007 03:53 PM)

© 2005 Elsevier

Figure 13-35Figure 13-35

Roli i sistemit imunitar:Roli i sistemit imunitar:

Eksperimentet në kafshe kanë vënë qartë në dukje se Eksperimentet në kafshe kanë vënë qartë në dukje se përgjegjës të flakjes se transplantit janë limfocitet T. përgjegjës të flakjes se transplantit janë limfocitet T.

Njëkohësisht kemi dhe një përgjigje imunitare humorale me Njëkohësisht kemi dhe një përgjigje imunitare humorale me formim antitrupash ndaj Antigenëve jo të njëjte (alo ose – formim antitrupash ndaj Antigenëve jo të njëjte (alo ose – hetero-antigenë) të indit të transplantuar. hetero-antigenë) të indit të transplantuar.

Eksperimentet kanë vënë qarte në dukje se Antigenët Eksperimentet kanë vënë qarte në dukje se Antigenët kryesore përgjegjës për reaksionet e flakjes se organit apo kryesore përgjegjës për reaksionet e flakjes se organit apo indit të transplantuar janë Antigenët e Kompleksit Madhor të indit të transplantuar janë Antigenët e Kompleksit Madhor të Pajtueshmerise Indore (KMPI). Pajtueshmerise Indore (KMPI).

Në individin marrës proliferojnë limfocite T helper CD4 (+) Në individin marrës proliferojnë limfocite T helper CD4 (+) dhe limfocite T citotoksikë CD (8+) specifike për molekulat e dhe limfocite T citotoksikë CD (8+) specifike për molekulat e Klasës I të KMPI të dhuruesit. Klasës I të KMPI të dhuruesit.

Rolin kryesor e luajnë ato CD (4+) që kanë aktivitet “helper” Rolin kryesor e luajnë ato CD (4+) që kanë aktivitet “helper” për limfocitet CD (8+) citotoksikë dhe prodhojnë citokina për limfocitet CD (8+) citotoksikë dhe prodhojnë citokina efektorë për reaksionet e hipërsensibilitetit të vonuar. efektorë për reaksionet e hipërsensibilitetit të vonuar.

Downloaded from: StudentConsult (on 2 January 2007 03:53 PM)

© 2005 Elsevier

Mekanizmat e flakjes se transplantit:Mekanizmat e flakjes se transplantit:

Njihen në përgjithësi 3 mekanizma flakje të transplantit:Njihen në përgjithësi 3 mekanizma flakje të transplantit:

1. Flakja hiperakute1. Flakja hiperakute fillon që disa minuta pas realizimit të transplantit fillon që disa minuta pas realizimit të transplantit dhe ndodh në individë bujtës që kanë antitrupa humorale preekzistues dhe ndodh në individë bujtës që kanë antitrupa humorale preekzistues si pasojë e papajtueshmerise se grupeve të gjakut ose e sensibilizimit si pasojë e papajtueshmerise se grupeve të gjakut ose e sensibilizimit paraprak nga molekulat e klasës I të KMPI psh si pasojë e një paraprak nga molekulat e klasës I të KMPI psh si pasojë e një transfuzioni gjaku të meparshem.transfuzioni gjaku të meparshem.

2. Flakja akute e hershme2. Flakja akute e hershme ndodh deri 10 ditë pas kryerjes se ndodh deri 10 ditë pas kryerjes se transplantit dhe shkaktohet me ndërmjetësine e limfociteve T.transplantit dhe shkaktohet me ndërmjetësine e limfociteve T.

3. 3. Flakja akute e vonshmeFlakja akute e vonshme ndodh pas ditës se 11 pas transplantit në ndodh pas ditës se 11 pas transplantit në të sëmurët që marrin azatioprine dhe prednizon dhe mendohet se të sëmurët që marrin azatioprine dhe prednizon dhe mendohet se shkaktohet nga antitrupat dhe komplementi që fiksohen në arteriolat si shkaktohet nga antitrupat dhe komplementi që fiksohen në arteriolat si dhe në glomerulat.dhe në glomerulat.

4.4. Flakja kronike e vonshmeFlakja kronike e vonshme karakterizohet nga një depozitim karakterizohet nga një depozitim subendotelial i imunoglobulinave dhe komplementit në membranën subendotelial i imunoglobulinave dhe komplementit në membranën bazale të glomerulave ndoshta si pasojë e sëmundjes bazë ose dhe si bazale të glomerulave ndoshta si pasojë e sëmundjes bazë ose dhe si pasojë e depozitimit të komplekseve imune me Antigenë solubel të pasojë e depozitimit të komplekseve imune me Antigenë solubel të veshkes se transplantuar. Edhe nje reaksion alogjenik qelizor i veshkes se transplantuar. Edhe nje reaksion alogjenik qelizor i ngadalte luan ron ne kete flakje.ngadalte luan ron ne kete flakje.

Downloaded from: StudentConsult (on 2 January 2007 03:53 PM)

© 2005 Elsevier

Parandalimi i flakjes se transplantitParandalimi i flakjes se transplantit

Meqënëse Antigenët e Meqënëse Antigenët e HLA (KMPI të njeriut)HLA (KMPI të njeriut) janë përgjegjësit kryesore janë përgjegjësit kryesore të flakjes se transplanteve, përshtatja sa me e mirë e këtyre Antigenëve të flakjes se transplanteve, përshtatja sa me e mirë e këtyre Antigenëve midis marrësit dhe dhuruesit është rruga kryesore për evitimin e flakjes midis marrësit dhe dhuruesit është rruga kryesore për evitimin e flakjes se transplantit në mënyrë të ngjashme kjo me nevojen e pajtueshmerise se transplantit në mënyrë të ngjashme kjo me nevojen e pajtueshmerise se grupeve ABO në transfuzionet e gjakut.se grupeve ABO në transfuzionet e gjakut.

Përcaktimi i Antigenëve HLA realizohet me metoden e limfocitotoksicitetit Përcaktimi i Antigenëve HLA realizohet me metoden e limfocitotoksicitetit ose me metodat e biologjise molekulare. ose me metodat e biologjise molekulare.

Përmirësimi i teknikave operatore dhe përdorimi i medikamenteve Përmirësimi i teknikave operatore dhe përdorimi i medikamenteve imunodepresore të reja si psh. ciklosporina kanë pakesuar mjaft efektet imunodepresore të reja si psh. ciklosporina kanë pakesuar mjaft efektet e papajtueshmerise se Antigenëve HLA në flakjen e transplantit. e papajtueshmerise se Antigenëve HLA në flakjen e transplantit.

Transplantimi I palcës kockore kërkon një shkallë sa me të lartë Transplantimi I palcës kockore kërkon një shkallë sa me të lartë pajtueshmerie dhe saktesia me e madhe e metodave të biologjise pajtueshmerie dhe saktesia me e madhe e metodave të biologjise molekulare nëpërmjet tipizimit të ADN është një kontribut I rëndësishëm molekulare nëpërmjet tipizimit të ADN është një kontribut I rëndësishëm në këtë drejtim.në këtë drejtim.

Downloaded from: StudentConsult (on 2 January 2007 03:53 PM)

© 2005 Elsevier

Downloaded from: StudentConsult (on 2 January 2007 03:53 PM)

© 2005 Elsevier

Downloaded from: StudentConsult (on 2 January 2007 03:53 PM)

© 2005 Elsevier

Figure 13-38Figure 13-38

Figure 13-39Figure 13-39

Figure 13-40Figure 13-40

Figure 13-41Figure 13-41

Figure 13-43Figure 13-43

Downloaded from: StudentConsult (on 2 January 2007 03:53 PM)

© 2005 Elsevier