3 NMCNPM Chuong 2 Phan Tich Yeu Cau

5/10/2018 3 NMCNPM Chuong 2 Phan Tich Yeu Cau - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/3-nmcnpm-chuong-2-phan-tich-yeu-cau 1/28

10/3/

Nhập môn công nghệ phần mềm

Chương 2: Phân tích yêu cầu GV. Trương Phước Lộc

ThS. Nguyễn Tiến Huy

Chương 2: Phân tích yêu cầu

• Mục tiêu: hiểu rõ thế giới thực liên quan tới phần

mềm.

• Kết quả:

▫ Danh sách các yêu cầu phần mềm.

▫ Qui trình nghiệp vụ. ▫ Mô hình và đặc tả use case. ▫ Sơ đồ luồng dữ liệu cho từng yêu cầu phần mềm.

2 ThS. Nguyễn Tiến Huy

ThS. Nguyễn Tấn Trần Minh Khang

GV. Trương Phước Lộc



10/3/

Nội dung

1. Các khái niệm cơ bản.

2. Activity diagram

3. Use case

4. Sơ đồ luồng dữ liệu.

5. Cách thức tiến hành.

6. Ví dụ




1. Các khái niệm cơ bản




Yêu cầu của

phần mềm

Phân tích

yêu cầu

Xác định

yêu cầu



10/3/

1.1 Yêu cầu phần mềm




Khách hàng

Phân tích viên

Tôi muốn phần mềm

giúp tôi thực hiện

nghiệp vụ …

Tôi muốn nghiệp vụ

… phải được thực

hiện…


• Khái niệm: Yêu cầu của phần mềm X là các

mong muốn của người sử dụng về khả năng mà

phần mềm X cần phải có để có thể hỗ trợ cho

người dùng thực hiện tốt các nghiệp vụ của

mình.

• Mục đích của yêu cầu phần mềm:▫ Trừu tượng và mở để các công ty đề xuất giải

pháp

▫ Chặt chẽ và chi tiết: kiểm tra sản phẩm cuối cùng.






10/3/


Phân loại:• Yêu cầu chức năng (nghiệp vụ): nghiệp vụ cần

được hỗ trợ. • Yêu cầu phi chức năng (chất lượng): ràng buộc

trên yêu cầu chức năng (tốc độ, bảo mật, giaodiện, …).

• Ngoài ra, còn có các yêu cầu về phạm vi và lĩnh

vực của sản phẩm gồm các thông tin về đặcthù, tính chất của lĩnh vực hay phạm vi này.

7 ThS. Nguyễn Tiến HuyThS. NguyễnTấn Trần Minh Khang



Tính chất:• Sự chính xác: tránh các yêu cầu mang tính mơ

hồ, nhiều nghĩa, … • Sự đầy đủ: yêu cầu phải đầy đủ, thể hiện hết

các chức năng và thông tin của hệ thống cầnxây dựng.

• Sự nhất quán: không có những yêu cầu mâuthuẫn nhau.

Trên thực tế, hầu như không thể có được bộyêu cầu phần mềm thỏa các điều kiện ở trên






10/3/

1.1 Các yêu cầu phi chức năng

• Các yêu cầu mô tả các ràng buộc của hệ thống.Chẳng hạn, độ tin cậy, yêu cầu về lưu trữ …

• Có thể các yêu cầu liên quan đến ngôn ngữ hayphương pháp được dùng để phát triển sảnphẩm v.v…

• Các yêu cầu phi chức năng có thể rất quantrọng. Trong một số trường hợp, nếu yêu cầuphi chức năng không được đáp ứng thì hệthống trở nên vô nghĩa




1.1 Các loại yêu cầu phi chức năng

• Yêu cầu về sản phẩm: tốc độ thực thi, độ tin cậy

• Yêu cầu của tổ chức, đơn vị: các yêu cầu thuộcchính sách và quy định của công ty, chẳng hạncác tiểu chuẩn về quy trình, các yêu cầu về càiđặt.

• Các yêu cầu bên ngoài: các yêu cầu xuất pháttừ các yếu tố bên ngoài hệ thống và quá trìnhphát triển: các yêu cầu về luật pháp, liên hệ vớicác hệ thống khác v.v…





10/3/

1.1 Các loại yêu cầu phi chức năng




1.1 Mục tiêu của khách hàng vàcác yêu cầu phi chức năng • Các yêu cầu phi chức năng rất khó để phát biểu

chính xác.

• Các yêu cầu phi chức năng không rõ ràng vàchính xác => khó để kiểm chứng sau này.

• Khách hàng thường có mục tiêu với sản phẩm

mong đợi => tính dễ sử dụng, … Các mục tiêusẽ giúp cho người phát triển phần mềm hướngtới.

• Để kiểm chứng các yêu cầu phi chức năng cầncó các độ đo rõ ràng.






10/3/

1.1 Một số độ đo cho yêu cầu

• Tốc độ: số giao dịch/giây, refresh time …

• Kích thước: Mbytes

• Dễ sử dụng: thời gian huấn luyện

• Độ tin cậy: thời gian trung bình gặp lỗi …

• Robustness: thời gian khởi động sau khi gặp lỗi…

• Portability: khả năng chạy trên nhiều môi trường

khác nhau.




1.1 Một số vấn đề với yêu cầu về phạmvi và lĩnh vực của phần mềm • Trong các hệ thống lớn, các yêu cầu phi chức

năng thường hay mâu thuẫn nhau

• Ví dụ: khách hàng muốn sản phẩm chạy thậtnhanh và chiếm ít bộ nhớ v.v…

Cần xác định yêu cầu nào quan trọng hơn.






10/3/

1.1 Một số vấn đề với yêu cầu về phạmvi và lĩnh vực của phần mềm • Sự thông hiểu giữa người yêu cầu và người

phát triển: do yêu cầu được phát triển trong ngữcảnh và phạm vi chuyên môn nên đôi khi nhữngkỹ sư phần mềm không hiểu rõ.

• Các khách hàng nắm khá rõ về phạm vi và lĩnhvực của sản phẩm nên đôi khi ngầm định màquên đặt ra các yêu cầu cụ thể cho đội ngũ kỹsư phần mềm



1.2 Xác định yêu cầu




Khách hàng

Phân tích viên

Tôi muốn …

Giải thích về …



10/3/


• Quá trình phối hợp giữa khách hàng và chuyên

viên tin học (phân tích viên).

Cùng hiểu yêu cầu như nhau

• Khách hàng

▫ Đưa ra các yêu cầu

▫ Giải thích/ trình bày chi tiết về nghiệp vụ có liên

quan

•

Chuyên viên tin học ▫ Tư vấn sự cần thiết thực sự của yêu cầu

▫ Tìm hiểu về nghiệp vụ liên quan








R equ i r em en ts

el i c it ati on

R equ i r em en ts

anal y s i s an d

n eg ot iat io n

R equ i r em en ts

do cu men tati o n

R equ i r em ents

v al i d ati on

R equ ir em en ts

d oc um en t

U s er n eeds

d om ai n

i nf or m at io n,

ex i sti ng sy s tem

i nf or m at io n,

r egu l at i o ns ,

s tand ar ds , et c .

A g r eed

r equ i r em en tsSy st em

s peci f i c ati on



10/3/


1.2.1 Nguồn cung cấp yêu cầu • Khách hàng (customers)

• Thị trường (market) • Tiêu chuẩn (standar)





1.2.2 Các kỹ thuật • Brainstorming

• Interviewing

• Workshops

• Focus groups

• Observation

• Role playing






10/3/


1.2.2 Các kỹ thuật • Surveys

• Documentation review

• Card sorting

• Prototype




1.3 Phân tích yêu cầu




Phân tích viên

Phụ trách

thiết kế

Hồ sơ phân tích

Thắc mắc …



10/3/

1.3 Phân tích yêu cầu

Phân tích yêu cầu

Mô tả chi tiết các yêu

cầu của khách hàng

???




Hồ sơ phân tích

yêu cầu

Tài liệu mô tả chi tiết các yêu cầu của

khách hàng.

Ngôn ngữ phân tích yêu cầu

Ngôn ngữ được dùng khi xây dựng hồ

sơ phân tích yêu cầu

2. Activity diagram

• Là một trong các mô hình mà chuẩn UML đềxuất.

• Mô tả cách thức hoạt động của một chức năng(một qui trình nghiệp vụ) dưới dạng sơ đồ, hìnhvẽ,…






10/3/

2.1 Các ký hiệu

• Initial Node: ký hiệu bắt đầu

• Final Node: ký hiệu kết thúc

• Action: hành động

• Calling an activity

• Decision Node: rẽ nhánh



2.1 Các ký hiệu

• Merge Node

• Edge (Control of Flow

• Fork

• Join

• Swimlane

• …





10/3/

2.2 Ví dụ




2.3 Áp dụng

• Vẽ qui trình của một độc giả trong quản lý thưviện (30 phút).





10/3/

2.4 Bài tập

• Vẽ các activity diagram cho đồ án



3. Use case

• UC: mô tả chức năng của hệ thống theo quanđiểm của người dùng

• UCD:

▫ Một mô hình trong UML (Unified ModelingLanguage)

▫ Mô tả các chức năng mà hệ thống cung cấp ▫ Cho biết người dùng nào có thể tương tác với

chức năng nào






10/3/

3.1 Các ký hiệu trong mô hình

• Use Case = chức năng

• Actor = loại người dùng

• Association




3.2 Tiền điều kiện – kết quả

• Mối quan hệ giữa 2 use case với nhau

• Tiền điều kiện

• Kết quả






10/3/

3.3 <<include>> &<<extend>>

• Là 2 mối quan hệ giữa 2 use case với nhau

• include: nếu trong quá trình thực hiện use caseA người dùng luôn luôn/hầu như đều phải thựchiện use case B A <<include>> B




3.4 <<include>> &<<extend>>

• Là 2 mối quan hệ giữa 2 use case với nhau

• extend: nếu trong quá trình thực hiện use caseA người dùng có thể/lâu lâu phải thực hiện usecase B B <<extend>> A






10/3/

3.5 Đặc tả use case

Mô tả thông tin của một Use Case

• Tên Use Case

• Tóm tắt Use Case

• Danh sách actor

• Tiền điều kiện / Điều kiện tiên quyết / Pre-

Condition

• Luồng sự kiện / Kịch bản (Scenario) ▫

Luồng sự kiện / Kịch bản chính ▫ Các luồng sự kiện / Kịch bản phụ

• Hậu điều kiện / Kết quả / Post-Condition




3.6 Áp dụng

• Xét phần mềm quản lý thư viện

• Có 3 loại người dùng: quản lý, thủ thư, độc giả • Quản lý: đăng nhập, đăng xuất, thêm NV mới,

cập nhật thông tin NV, tra cứu NV, xóa NV, locktài khoản NV.

•

Thủ thư: đăng nhập, đăng xuất, thêm sách, cậpnhật thông tin sách, xóa sách, tra cứu sách, ghinhận mất sách.

• Độc giả: đăng ký làm thẻ, đăng nhập, đăng xuất,mượn sách, trả sách, tra cứu sách.

• Vẽ use case diagram (30 phút)





10/3/

3.7 Bài tập

• Vẽ use case cho đồ án




4. Sơ đồ luồng dữ liệu




Data Flow Diagram - DFD

Một trong các công cụ cho phép trìnhbày các yêu cầu dưới dạng trực quan



10/3/

4. Sơ đồ luồng dữ liệu

Nghiệp vụ/công việc/…




Người/nhân viên/…

Thông tin được tiếp nhận/gởi/nộp/lưu trữ/…

Hồ sơ/sổ sách/…

Khối xử lý

Người dùng/ Thiết bị

Luồng dữ liệu

Bộ nhớ phụ

Tên

Tên

Ten

TênTên

Hệ thống tin học Hệ thống thực tế

5. Cách thức tiến hành




Khảo sát

hiện trạng

Mô hình hóa

yêu cầu

Lập danh sách

các yêu cầu

phần mềm



10/3/

5.1 Khảo sát hiện trạng

• Mục tiêu của khảo sát hiện trạng là tìm hiểu về

thế giới thực liên quan đến phần mềm




Thế giới thực

Phần mềm


• Các hiện trạng cần khảo sát

▫ Hiện trạng nghiệp vụ

▫ Hiện trạng tổ chức

▫ Hiện trạng tin học






10/3/


• Cách thức tiến hành

▫ Phỏng vấn

▫ Thu thập tài liệu

▫ Quan sát

▫ Ghi âm

▫ Ghi hình




5.2 Lập danh sách các yêu cầu

• Mục tiêu: xác định rõ các bộ phận hỗ tr ợ tin học

hóa, các nghiệp vụ sẽ được hỗ tr ợ và mức độ

hỗ tr ợ

• Kết quả: Danh sách các yêu cầu phần mềm với

các yêu cầu

▫ Yêu cầu nghiệp vụ ▫ Yêu cầu chất lượng

▫ Yêu cầu hệ thống






10/3/

5.2 Lập danh sách các yêu cầu




Yêu cầu

nghiệp vụ

Yêu cầu

hệ thống

Yêu cầu

chất lượng

5.2 Lập danh sách yêu cầu

• Các yêu cầu nghiệp vụ

▫ Công việc

▫ Biểu mẫu

▫ Qui định

▫ Công thức

▫ Các thức tiến hành




Tính Đúng

Đắn



10/3/


• Các yêu cầu chất lượng

▫ Tính tiến hóa

▫ Tính hiệu quả

▫ Tính dễ sử dụng

▫ Tính tương thích





• Các yêu cầu hệ thống

▫ Tính an toàn

▫ Tính bảo mật






10/3/

5.3 Mô hình hóa yêu cầu

• Mục tiêu: mô hình hóa thế giới thực với các yêu

cầu đã xác định

• Kết quả

▫ Sơ đồ luồng dữ liệu của từng công việc

▫ Sơ đồ phối hợp giữa các công việc




5. Ví dụ về Sơ đồ luồng dữ liệu

• Hãy lập sơ đồ luồng dữ liệu cho yêu cầu phần

mềm Lập thẻ độc giả trong đề tài quản lý thư

viện.






10/3/

SĐLDL cho ycpm Lập thẻ độc giả




Lập Thẻ Độc Giả

Người Dùng,

Thủ Thư

Thiết Bị NhậpMàn hình,

Máy In

D1

D2

D3

D4

D5

D6

Giải thích

• D1: Thông tin về thẻ độc giả: Họ tên, Loại độc

giả, Ngày sinh, Địa chỉ , E-Mail, Ngày Lập Thẻ.

• D2: Không có

• D3: Danh sách các loại độc giả, Tuổi tối thiểu,

Tuổi tối đa, Thời hạn sử dụng.

• D4: D1 (sau khi đã kiểm tra)

• D5: D4

• D6: Không có






10/3/

Thuật toán

• Bước 1: Nhận D1 từ người dùng

• Bước 2: Kết nối dữ liệu

• Bước 3: Đọc D3 từ bộ nhớ phụ

• Bước 4: Kiểm tra “Loại độc giả” có thuộc “danh

sách các loại độc giả” hay không?

• Bước 5: Tính tuổi độc giả.

• Bước 6: Kiểm tra qui định “Tuổi tối thiểu”

• Bước 7: Kiểm tra qui định “Tuổi tối da”




Thuật toán

• Bước 8: Nếu không thỏa tất cả các qui định trên

thì tới bước 12

• Bước 09: Tính ngày hết hạn của thẻ.

• Bước 10: Lưu D4 xuống bộ nhớ phụ

• Bước 11: Xuất D5 ra máy in

• Bước 12: Đóng kết nối cơ sở dữ liệu

• Bước 13 : Kết thúc.






10/3/

Câu hỏi




Documents

3 NMCNPM Chuong 2 Phan Tich Yeu Cau