- 304 -

7.การสรปสงเคราะหองคความร เรอง การคดสงเคราะห

การคดสงเคราะห หมายถงความสามารถในการคดทดงองคประกอบตาง ๆ มาหลอมรวมกนภายใต โครงรางใหมอยางเหมาะสม เพอใหเกดสงใหมทมลกษณะเฉพาะแตกตางไปจากเดม การคดสงเคราะหครอบคลมถงการคนควา รวบรวมขอมลทเกยวของกบเรองทจะคดซงมมากหรอกระจายกนอยมาหลอมรวมกน คนทคดสงเคราะหไดเรวกวายอมไดเปรยบกวาคนทสงเคราะหไมได ซงจะท าใหเขาใจและเหนภาพรวมของสงนนไดมากกวา

ประเภทการคดสงเคราะห การคดสงเคราะหแบงเปน 2 ลกษณะ คอ - การคดสงเคราะหเพอสรางสงใหม เชน ประดษฐสงของเคร อ ง ใช อ ปกรณ ต า ง ๆ ตามต อ งการ

- 305 -

- การคดสงเคราะหเพอสรางแนวคดใหม เปนการพฒนาและคดคนแนวคดใหม ถาเราสามารถคดสงเคราะหไดด จะท าใหพฒนาความคดหรอสงใหม ๆ ทเปนประโยชนตอสงคม

ความส าคญของการคดสงเคราะห การคดสงเคราะหมความส าคญอยางมากในกระบวนการคด เนองจากชวยจดระบบขอมลใหมความชดเจนในประเดนและเปนระเบยบมากขน ท าใหมขอมลทจ าเปนครบถวน ซงมความส าคญดงน

1. ชวยใหหาทางออกของปญหาโดยไมตองเรมจากศนย เราสามารถน าสงทคนอนคดหรอปฏบตมาแลวมาใชประโยชนไดทงทเกยวของโดยตรงและโดยออม น ามาผสมผสานกนเปนทางออกในการแกปญหา

2. ชวยใหมความเขาใจทคมชดและครบถวนเกยวกบเรองตาง ๆ แตเดมเรามกจะหาทางออกของปญหาโดยการเลยนแบบหรอลองผดลองถก ทางทดกวาและปลอดภยกวาคอการใชการคดสงเคราะหเขามาชวยสรปความรทกระจดกระจาย ใหเขาใจเรองไดคมชดและครบถวน

- 306 -

3. ชวยขยายขอบเขตความสามารถของสมองในการพยายามสบเสาะแสวงหาขอมลเพมเตมจากแหลงตาง ๆ ภายนอกน ามาสงเคราะหเขาดวยกนเพอไดแนวทางแกปญหาทมความสมบรณครบถวน สามารถน ามาใชไดจรง และประสบความส าเรจ

4. ขอมลทสงเคราะหจะเปนประโยชนในการคดตอยอดความร ท าใหไมเสยเวลาเรมตนใหม คดตอยอดไดทนท น าไปสการพฒนาสงใหม ๆ ทมประโยชน

5. ชวยใหเกดการสรางสรรคสงใหม เพราะมสวนส าคญทท าใหเกดสงใหม ๆ อยางตอเนองจากการสรางสรรคทไมหยดยงของมนษย

ขนตอนการคดสงเคราะห 1. ก าหนดวตถประสงคของส ง ใหมทตองการสรางหรอ

สงเคราะหขน 2. ศกษาสวนประกอบหรอวเคราะหขอมลทสอดคลองกบ

วตถประสงค

- 307 -

3. เลอกและน าขอมลทสอดคลองกบวตถประสงคมาจดท ากรอบแนวคดส าหรบสรางสงใหม

4. สรางสงใหมตามวตถประสงคและกรอบแนวคดทก าหนดโดยการผสมผสานสวนประกอบ/ขอมลทเลอกรวมทงขอมลอน ๆ ตามความเหมาะสมและความจ าเปน

5. ตรวจสอบความถกตอง เหมาะสม ปรบปรงแกไข และน าไปใชประโยชน

การพฒนานกคดสงเคราะห การคดสงเคราะหเปนสงทมอยในตวมนษย และสามารถสงเสรมไดโดยฝกดงน

1. ไมพอใจสงเดม ชอบถามหาสงใหม ชอบแสวงหา ชอบการเปลยนแปลง

2. ไมนงเฉย ชอบสะสมขอมล ท าใหมวตถดบทางความคดมากเพยงพอทจะน าไปใชในการสงเคราะหสงตาง ๆ

3. มความเขาใจและมองเหนความสมพนธระหวางสงตาง ๆ น ามาเชอมโยงอยางสมเหตและสมผล

- 308 -

4. ไมแปลกแยก ชอบผสมผสาน การผสมผสานองคประกอบหรอความคดทดเหมอนขดแยงกนเขาดวยกน โดยผสมผสานอยางกลมเกลยว และเชอมโยงอยางสมเหตสมผล

5. ไมคลมเครอ ชอบความคมชดในประเดน เขาใจวาแนวความคดหนงประกอบดวยประเดนหลกหรอประเดนรองอะไรบาง ฝกจบประเดนบทความ หนงสอ หนงสอพมพ

6. ไมล าเอยง ชอบวางตนเปนกลาง ไมอคตตอขอมลทได ตองแยกความรสกออกจากขอเทจจรง

7. ไมยงเหยง ชอบระบบระเบยบ 8. ไมทอถอย มความมานะพากเพยร

การน าเสนอขอมล การน าเสนอขอมล หมายถง การสอสารเพอเสนอขอมล

ความร ความคดเหน หรอความตองการไปสผรบสาร โดยใชเทคนคหรอวธการตาง ๆ

- 309 -

ความส าคญของการน าเสนอ ในปจจบนนการน าเสนอเขามามบทบาทส าคญในองคกรทางธรกจทางการเมอง ทางการศกษา หรอแมแตหนวยงานของรฐทกแหงกตองอาศยวธการน าเสนอเพอสอสารขอมลเสนอความเหน เสนอขออนมต หรอเสนอขอสรปผลการด าเนนงานตาง ๆ กลาวโดยสรปการน าเสนอมความส าคญ ตอการปฏบตงานทกประเภท เพราะชวยในการตดสนใจในการด าเนนงาน ตลอดจนเผยแพรความกาวหนาของงานตอผบงคบบญชาและบคคลผทสนใจ

จดมงหมายในการน าเสนอ 1. เพอใหผรบสารรบทราบความคดเหนหรอความตองการ 2. เพอใหผรบสารพจารณาเรองใดเรองหนง 3. เพอใหผรบสารไดรบความรจากขอมลทน าเสนอ 4. เพอใหผรบสารเกดความเขาใจทถกตอง

- 310 -

ประเภทของการน าเสนอ ประเภทของการน าเสนอจ าแนกตามอาณาเขต ม 2 ลกษณะ ดงน

1. การน าเสนอเฉพาะกลม หรอ กลมยอย 2. การน าเสนอทวไปในทสาธารณะ หรอ กลมใหญ

นอกจากน การน าเสนอ ยงจ าเปนทจะตองค านงถง ความร ประสบการณ ของผรบการน าเสนอ ดวย จงจะสามารถออกแบบการน าเสนอไดเหมาะสม

ลกษณะของขอมลทน าเสนอ ขอมลทจะน าเสนอแบงออกตามลกษณะของขอมล ไดแก 1. ขอเทจจรง หมายถง ขอความทเกยวของกบเหตการณ เรองราวทเปนมาหรอเปนอยตามความจรง 2. ขอคดเหน เปนความเหนอนเกดจากประเดนหรอเรองราวทชวนใหคด ขอคดเหนมลกษณะตาง ๆ กน

- 311 -

Mind Map

Mind Map คอ อะไร Mind Map หรอ แผนท

ความคด เปนวธการบนทกความคดเพอใหเหนภาพของความคดทหลากหลายมมมอง ทกวาง และทชดเจน โดยยงไมจดระบบระเบยบความคดใดๆทงสน เปนการเขยนตามความคด ทเกดขนขณะนน การเขยนม

ลกษณะเหมอนตนไมแตกกงกาน สาขาออกไปเรอยๆ ท าใหสมองไดคดไดท างานตามธรรมชาตอยางและมการจนตนาการกวางไกล

แผนทความคด ยงเปนวธการหนงทใชในการบนทกความคดของการอภปรายกลม หรอการระดมความคด โดยใหสมาชกทกคนเสนอความคดเหน และวทยากรจะท าการ จด

- 312 -

บนทกดวยค าสนๆ ค าโตๆ ใหทกคนมองเหน พรอมทงโยงเขาหากงกานทเกยวของกน เพอรวบรวมความคดทหลากหลายของทกคน ไวในแผนกระดาษแผนเดยว ท าใหทกคนไดเหนภาพความคดของผอนไดชดเจน และเกดความคดใหมตอไปได

ความเปนมาของ Mind Map แผนทความคด เปนการน าเอาทฤษฎทเกยวกบสมองไปใชใ ห เ ก ด ป ร ะ โ ย ช น อ ย า ง ส ง ส ด นาย ธญญา ผลอนนต เปนผน าความคดและวธการเขยนแผนทความคดเขามาใช และเผยแพรในประเทศไทย ผคดรเรมคอโทน บซาน (Tony Buzan) เปนชาวองกฤษ เปนผน าเอาความรเรองสมองมาปรบใชเพอการเรยนรของเขา โดยพฒนาการจากการจดบนทกแบบเดมท เปนตวอกษร เปนบรรทด ๆ เปนแถว ๆ ใชปากกาหรอดนสอในการจดบนทก เปลยนมาเปนบนทกดวยค า ภาพ สญลกษณ แบบแผรศม ออกรอบ ๆ ศนยกลางเหมอนการแตกแขนงของ กงไม โดยใชสสน การเขยนแผนทความคดของโทน บซาน เปนการบนทกในทกๆเรอง ทง ชวตจรงสวนตว

- 313 -

และการงาน เชน การวางแผน การต ดสนใจ การชวยจ า การแกปญหา การ น าเสนอ และการเขยนหนงสอ เปนตน การบนทกแบบนเปนการใชทกษะการท างานรวมกน ของสมองทงสองซก คอ ซกซาย วเคราะห ค า ภาษา สญลกษณ ระบบ ล าดบ ค ว า ม เ ป น เ ห ต เปนผล สวนสมองซกขวา จะท าหนาทสงเคราะหคด สรางสรรค จนตนาการ ความงาม ศลปะ จงหวะ โดยมแถบเสนประสาทคอรปสคอโลซมเปนเสมอนสะพานเชอม

รปแบบของการเขยนแผนผงความคด ผงความคด (Mind Mapping) ผงใยแมงมม (Web Diagram) แผนภมเวนน (Venn Diagram) ผงกางปลา (Fishbone Map) ผงมโนภาพ (Concept Map)

- 314 -

ผงความคด (Mind Mapping) ใชแสดงการเชอมโยงขอมลเกยวกบเรองใดเรองหนงระหวาง

ความคดหลก ความคดรอง และความคดยอยทเกยวของสมพนธกน ผงใยแมงมม (Web Diagram) ใชแสดงในการแยกแยะองคประกอบตาง ๆของขอมล ใชสรปประเดนและรายละเอยดทเกยวของ ใชแยก จดระบบและจดล าดบขอมลทสมพนธกน

- 315 -

ใชพจารณาผลกระทบทเกดขนแบบเชอมโยง

ผงกางปลา (Fishbone Map) ผงกางปลาเปนเครองมอเบองตนในการหาสาเหตของปญหา

ในปจจบน

- 316 -

ผงมโนภาพ (Concept Map) ผงมโนภาพเปนโครงสรางทางความคด ความคดของคนเราประกอบขนจากมโนภาพ คอ ภาพ

ทปรากฏภายในใจของแตละคน แมจะมองไมเหน แตะตองไมได แตทกคนกทราบดวา ภายในใจของตนมภาพตาง ๆ ปรากฏอย เชน ภาพของปาไม ภเขา ทงนา ความกลาหาญ ความอดทน เปนตน เราสามารถน าภาพเหลานนมาเขยนเปนผง

ความคดได

- 317 -

แผนภมเวนน (Venn Diagram) ใชแสดงขอมลเพอใหเกดความคดรวบยอดทแสดงถง

ความสมพนธของสวนประกอบตาง ๆ ของขอมลวา เกยวของกนอยางไร มกใชแสดงความเปนเหตเปนผลกนของขอมล

- 318 -

หลกการเขยน Mind Map การเขยน Mind Map ใชกระดาษแผนเดยว การเขยนใ ช ส ส น ห ล า ก ห ล า ย ใชโครงสรางตามธรรมชาตทแผกระจายออกมาจดศนยกลาง ใชเสนโยง มเครองหมาย สญลกษณ และรปภาพทผสมผสานรวมกนอยางเรยบงาย สอดคลองกบการท างานตามธรรมชาตของสมอง

วธการเขยน Mind Map 1. เตรยมกระดาษเปลาทไมมเสนบรรทดและวางกระดาษ

ภาพแนวนอน 2. วาดภาพสหรอเขยนค าหรอขอความทสอหรอแสดงถง

เรองจะท า Mind Map กลางหนากระดาษ โดยใชสอยางนอย 3 ส และตองไมตกรอบดวยรปทรงเรขาคณต

3. คดถงหวเรองส าคญทเปนสวนประกอบของเรองทท า Mind Map โดยใหเขยนเปนค า ทมลกษณะเปนหนวย หรอเปนค าส าคญ (Key Word)

- 319 -

สน ๆ ทมความหมาย บนเสน ซงเสนแตละเสนจะตองแตกออกมาจากศนยกลางไมควรเกน 8 กง

4. แตกความคดของหวเรองส าคญแตละเรองในขอ 3 ออกเปนกง ๆ หลายกง โดยเขยนค าหรอวลบนเสนทแตกออกไป ลกษณะของกงควรเอนไมเกน 60 องศา

5. แตกความคดรองลงไปทเปนสวนประกอบของแตละกง ในขอ 4 โดยเขยนค าหรอวลเสนทแตกออกไป ซงสามารถแตกความคดออกไปเรอยๆ

6. การเขยนค า ควรเขยนดวยค าท เปนค าส าคญ (Key Word) หรอค าหลก หรอเปนวลทม ความหมายชดเจน

7. ค า วล สญลกษณ หรอรปภาพใดทตองการเนน อาจใชวธการท าใหเดน เชน การลอม กรอบ หรอใสกลอง เปนตน

8. ตกแตง Mind Map ทเขยนดวยความสนกสนานทงภาพและแนวคดทเชอมโยงตอกน

- 320 -

ขอดของการท าแผนทความคด 1. ท าใหเหนภาพรวมกวาง ๆ ของ

หวขอใหญ หรอขอบเขตของเรอง

2. ท าใหสามารถวางแผนเสนทางหรอตดสนใจไดอยางถกตอง เพราะรวาตรงไหนก าลงจะไปไหนหรอผานอะไรบาง

3. สามารถรวบรวมขอมลจ านวนมากลงไวในกระดาษแผนเดยวกน

4. กระตนใหคดแกไขปญหา โดยเปดโอกาสใหมองเหนวธใหม ๆ ทสรางสรรค

5. สรางความเพลดเพลนในการอานและงายตอการจดจ า

สรป Mind Map เปนแผนทความคดทอจฉรยะ

เ ป ร ย บ เ ส ม อ น ล า ย แ ท ง ท น า ไ ป ส ก า ร จ ด จ า การเรยบเรยง การจดระเบยบขอมลตามธรรมชาต การท างานของสมองตงแตตน นนหมายความวา การจ าและฟนความจ า หรอการเรยกขอมลเหลานนกลบมาใชในภายหลงจะท าไดงาย

- 321 -

และมความถกตองแมนย ากวาการใชเทคนคการจดบนทกแบบเดม